UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r."

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 w powietrzu Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2016 r. poz. 486, 1948 i 2260 oraz z 2017 r. poz. 730 i 935) oraz art. 91 ust. 3 i art. 92 ust. 1c ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519, 785 i 898) - uchwala się, co następuje: 1. W uchwale nr 185/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu (Dz. Urz. Woj. Maz. poz ), wprowadza się następujące zmiany: 1) załącznik nr 1 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 1 do niniejszej uchwały. 2) załącznik nr 2 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 2 do niniejszej uchwały. 3) załącznik nr 3 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 3 do niniejszej uchwały. 4) załącznik nr 4 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 4 do niniejszej uchwały. 5) załącznik nr 6 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 5 do niniejszej uchwały. 6) załącznik nr 7 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 6 do niniejszej uchwały. 7) załącznik nr 8 do uchwały otrzymuje brzmienie określone w załączniku nr 7 do niniejszej uchwały. 2. Załącznik, o którym mowa w 1 pkt 4, w brzmieniu nadanym niniejszą uchwałą, ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 2018 r. 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. Przewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Ludwik Rakowski Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

2 Załącznik nr 1 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Radom dotyczy roku Dane ogólne województwo mazowieckie strefa miasto Radom mapa strefy miasto Radom Niniejszy Program ochrony powietrza przygotowany został dla strefy miasto Radom, która obejmuje miasto Radom w jego administracyjnych granicach. Radom jest drugim, co do wielkości, miastem w województwie mazowieckim pod względem powierzchni (112 km 2 ), a także pod względem liczby ludności ( osób). Radom jest miastem na prawach powiatu, będąc jednocześnie ważnym węzłem komunikacyjnym i kolejowym o znaczeniu regionalnym. Rysunek 1 Lokalizacja strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

3 2. Opis lokalizacji punktów pomiarowych Na terenie strefy miasto Radom w ocenie jakości powietrza uwzględnione zostały pomiary zanieczyszczeń prowadzone przez WIOŚ w Warszawie na 2 stacjach monitoringowych dla pyłu zawieszonego PM10 oraz 2 stacjach dla pyłu zawieszonego PM2,5. Tabela 1 Stacje pomiarowe pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 w strefie miasto Radom. Lp. Kod krajowy stacji Stacja Współrzędne geograficzne Pomiary dla substancji 1. MzRad25Czerw Radom, 51 24'22,08" N, ul. 25 Czerwca '21" E Pył zawieszony PM10 2. MzRadHallera Radom, 51 24'55,16" N, ul. Hallera 21 10'21" E Pył zawieszony PM2,5 3. MzRadTochter Radom, 51 23'56,74 N, Pył zawieszony PM10 ul. Tochtermana '21"E Pył zawieszony PM2,5 Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 2

4 Rysunek 2 Lokalizacja stacji pomiarowych pyłu zawieszonego PM2,5 na terenie strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 3

5 Rysunek 3 Lokalizacja stacji pomiarowych pyłu zawieszonego PM10 na terenie strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 4

6 3. Opis strefy objętej programem ochrony powietrza 3.1. Określenie obszarów przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu oraz ich charakteru Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Na obszarze strefy miasto Radom w zakresie przekroczeń dopuszczalnej wartości stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 obszar przekroczeń zajmuje łącznie powierzchnię 111,8 km 2 i jest zamieszkały przez mieszkańców. Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 pochodząca ze źródeł znajdujących się na obszarze przekroczeń wynosi 1179,56 Mg. Tabela 2 Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Radom Szacunkowa Szacunkowa średnia Szacowana ość Częst Szacunkowy wielkość przekr Wartość Charakter średnia liczba obszaru liczba wrażliwych grup Infrastru- obszar obszarów o-czeń 36 max. max. [km Lokalizacja poziomów obszarze, na związana Przyczyna 2 przekroczeń obecna na ludności ktura osób ], ekosystemów 24- dobowe średnio- stężeń stężenie stężenia na którym Kod sytuacji został (obszarów godzinnych zawie- pyłu pyłu rocznego przekroczenia przekroszczalnych był na którym wymi przekroczeń obszaru dopu- na którym obszarze, z wrażli- wystąpienia przekroczony narażo- pyłu szonego zawie- zielonych) czeń (miejski, przekroczony przekro- ludności został grupami poziom przemysłowy, poziom czony 3 ] PM10 dopuszczalny przekrocz nego [µg/m 1 nych zawie PM10 szonego na szo- [µg/m rolniczy) dopuszczalny w dopu- poziom 3 ] w 2015 r. enia PM10 [m 2015 r. szczalny 2 ] [dni] w 2015 r. Mz15RadP M10a01 Miasto Radom 111,8 miejski Oddzia-ływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków Emisja pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] ,29 44, ,56 1 Liczba ośrodków (instytucji), w których przebywają osoby wrażliwe, takich jak przedszkola, szkoły, opieka zdrowotna, szpitale, żłobki Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 5

7 Rysunek 4. Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 6

8 Stężenia pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 godziny Na obszarze strefy miasta Radom w zakresie przekroczeń dopuszczalnej wartości stężenia 24-godzinnego pyłu zawieszonego PM10 obszar przekroczeń zajmuje łącznie 111,8 km 2 i jest zamieszkały przez mieszkańców. Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 pochodząca ze źródeł znajdujących się na obszarze przekroczeń wynosi 1179,56 Mg. Tabela 3 Obszary przekroczeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśrednia 24 - godziny w 2015 roku w strefie miasto Radom Szacunkowa Szacunkowa średnia Szacowana Szacunkowy wielkość Charakter średnia liczba obszaru liczba wrażliwych grup Infrastru- przekro- Częstość obszar obszarów 36 max. [km Lokalizacja poziomów obszarze, na związana wystą- stężeń 2 przekroczeń obecna na ludności ktura Przyczyna czeń osób ], ekosystemów dobowe stężenie Kod na którym sytuacji został (obszarów pyłu obszaru dopuszcza na którym obszarze, z wrażliwymi przekronnych pyłu pienia 24-godzi- przekrocz przekroczony narażoszonego zielonych) zawie- przekroczeń (miejski, przekro- został grupami czeń zawieszo- lnych był na którym enia poziom przemysłowy, poziom czony PM10 [dni] 3 ] czony przekro- ludności dopuszczalny przekrocz 2 nych PM10 nego na [µg/m rolniczy) dopuszczalny dopu- poziom w 2015 r. enia [m w 2015 r. szczalny 2 ] w 2015 r. Mz15Rad PM10d01 Miasto Radom 111,8 miejski oddziaływa nie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków Wartość max. stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 [µg/m 3 ] Emisja pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] ,29 44, ,56 2 Liczba ośrodków (instytucji), w których przebywają osoby wrażliwe, takich jak przedszkola, szkoły, opieka zdrowotna, szpitale, żłobki Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 7

9 Rysunek 5. Obszary przekroczeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśrednia 24 - godziny w 2015 roku w strefie miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 8

10 Stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Na obszarze strefy miasto Radom w zakresie przekroczeń dopuszczalnej wartości stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM2,5 obszar przekroczeń zajmuje łącznie 111,8 km 2 i jest zamieszkiwany przez mieszkańców. Łączna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 pochodząca ze źródeł znajdujących się na obszarze przekroczeń wynosi 1064,8 Mg. Tabela 4 Obszary przekroczeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Radom Szacunkowa Szacunkowa Szacowana średnia średnia wielkość Wartość liczba Szacunkowy Charakter liczba osób obszarów max. obszar [km 2 wrażliwych ], obszaru obecna Infrastrukturmów średnio- ekosyste- stężenia grup na którym przekroczeń na Lokalizacja ludności Przyczyna Kod sytuacji został poziomów obszarze, związana (obszarów roczne- go pyłu obszaru na obszarze, wystąpienia przekroczenia przekroczony dopuszczalnych (miejski, był mi grupami narażonych zawie- na którym z wrażliwy- zielonych) przekroczeń na którym przekro-czeń poziom został dopuszczalny przemysłowy, przekroczony poziom przekrocze- PM2,5 ludności przekroczony poziom 3 na szonego w 2015 r. rolniczy) dopuszczalny w 2015 r. [m nia [µg/m³] dopuszczalny w 2015 r. 2 ] Mz15RadPM2, 5a01 Miasto Radom 111,8 miejski oddziaływani e emisji związanych z indywidualny m ogrzewaniem budynków Emisja pyłu zawieszo -nego PM2,5 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] 33, ,8 3 Liczba ośrodków (instytucji), w których przebywają osoby wrażliwe, takich jak przedszkola, szkoły, opieka zdrowotna, szpitale, żłobki Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 9

11 Rysunek 6. Obszary przekroczeń stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy w 2015 roku w strefie miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 10

12 3.2. Dane topograficzne strefy i dane o czynnikach klimatycznych mające wpływ na poziom substancji w powietrzu i wyniki uzyskiwane z modeli wykorzystywanych przy prognozowaniu poziomów substancji w powietrzu. Radom jest miastem na prawach powiatu, położonym w centralnej części Polski na Nizinie Mazowieckiej, w dorzeczu środkowej Wisły i Pilicy nad rzeką Mleczną. Zgodnie z przyjętym przez J. Kondrackiego (1998) systemem regionalizacji fizyczno geograficznej, przez Radom przebiega granica dwóch mezoregionów (Równina Kozienicka i Równina Radomska) i dwóch makroregionów (Nizina Środkowomazowiecka i Wzniesienia Południowomazowieckie). Równina Radomska rozpościera się na południe od Doliny Białobrzeskiej między Przedgórzem Iłżeckim, Równiną Kozienicką i Małopolskim Przełomem Wisły, obejmując powierzchnię około 3640 km 2. Równinę przecinają płytkie doliny rzeki Radomki, Iłżanki i Krępianki. Radom położony jest w większości na terenie Równiny Radomskiej, a jedynie północne peryferie miasta znajdują się na Równinie Kozienickiej. Miasto rozciąga się na wysokości od 130 do 207 m n.p.m. Do roku 1975 Radom włączony był do województwa kieleckiego, w latach był stolicą województwa radomskiego, a od 1998 roku stał się miastem powiatowym. Uchwałą nr 330/2012 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 28 maja 2012 roku miasto podzielone zostało na 56 obszarów Systemu Informacji Miejskiej. Miasto leży na przecięciu głównych szlaków komunikacyjnych biegnących ze wschodu na zachód, a także z północy na południe, prowadzących do granicy państwa. Krzyżują się tu m.in. drogi krajowe: droga nr 7 [E77] Gdańsk Kraków; droga nr 9 [E371] Radom Rzeszów; droga nr 12 Łódź Lublin. W odległości ok. 100 km od miasta, znajduje się międzynarodowy port lotniczy Warszawa Okęcie, ponadto miasto posiada własny port lotniczy Radom-Sadków, znajdujący się w południowo wschodniej części miasta, wykorzystywany głównie przez wojsko. Radom to miasto dobrze uprzemysłowione mające silną pozycję w regionie. Obecnie w mieście działa ok. 24,3 tys. podmiotów gospodarczych. W 2001 roku na terenie miasta powstała specjalna strefa ekonomiczna obejmująca rejony Gołębiów, Wólka Klwatecka i Wośniki. Głównymi inwestorami w tej strefie są przedsiębiorstwa z branży meblowej, chemicznej, metalowej, a także motoryzacyjnej. Miasto Radom charakteryzuje się umiarkowanym klimatem, umiarkowanymi temperaturami oraz intensywnymi opadami deszczu występującymi na przestrzeni całego roku. Radom znajduje się w oddziaływaniu śródziemnomorskiego regionu klimatycznego. Opady deszczu są zróżnicowane, w zależności od miesiąca wahają się od 500 do 2500 mm. Mgła występuję w okresie jesienno-zimowym. Kierunek wiatru i jego prędkość ma decydujący wpływ na sposób dyspersji zanieczyszczeń. Prędkość wiatru wpływa na czas pozostawania zanieczyszczeń w pobliżu źródeł emisji, czas transportu zanieczyszczeń z innych obszarów emisyjnych i wielkość emisji wtórnej, niezorganizowanej. Obok wiatru temperatura jest najważniejszym czynnikiem pogodowym wpływającym na zanieczyszczenie powietrza. Warunki pogodowe, w których jakość powietrza ulega pogorszeniu to: Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 11

13 niskie temperatury, a zwłaszcza spadek temperatury poniżej 0 0 C, z czym związana jest większa emisja na skutek wzmożonego zapotrzebowania na ciepło, głównie z indywidualnych systemów grzewczych; tworzenie się układów wyżowych o słabym gradiencie ciśnienia, z którymi związane są okresy bezwietrzne lub o małych prędkościach wiatru (brak przewietrzania terenów o gęstej zabudowie); dni z mgłą, związane często z przyziemną inwersją temperatury, hamującą dyspersję zanieczyszczeń (występujące najczęściej w okresie jesienno-zimowym); okresy następujących po sobie kilku, a nawet kilkunastu dni bez opadów (brak wymywania zanieczyszczeń z powietrza, co wzmaga wtórną emisję zanieczyszczeń) Powierzchnia strefy miasto Radom i liczba osób zamieszkujących strefę Strefa miasto Radom zajmuje powierzchnię 112 km 2 w tym użytki rolne zajmują powierzchnię ha (42,22% powierzchni strefy). Użytki leśne i grunty zadrzewione oraz zakrzewione zajmują powierzchnię 459 ha (4,1% powierzchni strefy), tereny komunikacyjne zajmują ha (12,57% powierzchni strefy), natomiast tereny zabudowy mieszkaniowej 1 803` ha (16,13% powierzchni strefy). Poniższa tabela obrazuje strukturę zagospodarowania terenu strefy miasto Radom w podziale na poszczególne rodzaje terenów. Tabela 5 Struktura zagospodarowania terenu strefy Lp. Kierunki wykorzystania terenu strefa miasto Radom kod strefy: PL użytki rolne grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione grunty zabudowane i zurbanizowane tereny mieszkaniowe tereny przemysłowe tereny komunikacyjne Powierzchnia strefa miasto Radom kod strefy: PL1403 [ha] Strefę miasto Radom zamieszkuje osób. Gęstość zaludnienia na terenie strefy wynosi osoby/km Informacje dotyczące form ochrony przyrody znajdujących się na obszarze strefy miasto Radom, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.). Formy ochrony przyrody Formy ochrony przyrody zajmują niewielką powierzchnię miasta Radom i stanowią 2,3% udziału w powierzchni miasta. Formy ochrony przyrody zlokalizowane na terenie miasta: użytek ekologiczny (Użytek ekologiczny 136); Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Kosówki ; obszar Natura 2000 Ostoja Kozienicka PLB140013; 56 pomników przyrody. Użytek ekologiczny ustanowiony został na mocy decyzji Wojewody Mazowieckiego w 1996 roku ze względu na ochronę terenów podmokłych głównie pastwisk i torfowisk. Celem powołania Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina Kosówki" jest ochrona cennej krajobrazowo doliny potoku, z kompleksami istniejących tu podmokłych lasów, łąk oraz Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 12

14 terenów przyległych charakteryzujących się dużą różnorodnością siedliskową oraz gatunkową. Obszary Natura 2000 Ostoja Kozienicka PLB zajmuje obszar ,2 tys. ha, z czego 126 ha leży na terenie Radomia. Granica przebiega ulicami Kozienicką i Poduchowną, przez las między ulicami Bełżeckiego i Jarosza, a potem rzeką Pacynką. Teren ten został objęty ochroną ze względu na występujące tu gatunki ptaków. Obszar Ostoi Kozienickiej położony jest na terenach gmin: Jedlnia Letnisko, Tczów, Zwoleń, Sieciechów, Policzna, Garbatka Letnisko, Kozienice Głowaczów, Pionki, Gózd, Jastrzębia, Radom i obejmuje znaczną część jednego z większych kompleksów leśnych w środkowej Polsce Puszczy Radomsko Kozienickiej. Lasy zajmują większość powierzchni obszaru. Resztę terenu pokrywają pola uprawne, łąki, pastwiska. Występują tu również połacie torfowisk wysokich i niskich. Występuje tutaj ponad 200 gatunków ptaków, w tym co najmniej 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (tzw. Ptasiej): m.in.: bocian biały, trzmielojad, bielik, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, orlik krzykliwy, kropiatka, zielonka, derkacz, żuraw, batalion, mewa czarnogłowa, rybitwa rzeczna, zimorodek, dzięcioł zielono siwy, dzięcioł średni, lerka, świergotek polny, jarzębata, muchołówka mała, gąsiorek, ortolan), a wśród nich 3 gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi: bączek, kraska i bąk. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków: bączek, bocian czarny, kraska, lelek. Stosunkowo wysoką liczebność osiągają: bąk, bocian biały, rybitwa czarna. Można tu spotkać liczne rzadkie i chronione gatunki roślin naczyniowych, m.in. czosnek niedźwiedzi, widłaki, wiele gatunków storczyków, przebiśnieg, pełnik europejski, lilia złotogłów, zimoziół północny, a ze ssaków występuje m.in. łoś, sarna, jeleń szlachetny, mroczek pozłocisty, mroczek późny, mroczek posrebrzany, borowiaczek, gacek brunatny, kuna leśna, borsuk, orzesznica oraz dwa gatunki ssaków (wymienione w załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG): nocek duży i bóbr europejski. W północno wschodniej części miasta znajduje się niewielki fragment obszaru Natura 2000 Puszcza Kozienicka (PLH140035), którą cechuje wysoka różnorodność biologiczna na poziomach: genetycznym, gatunkowym i ekosystemowym. Występuje tu szereg siedlisk przyrodniczych oraz gatunków chronionych i zagrożonych wymarciem w skali kraju i kontynentu. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 13

15 Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Radom dotyczy roku Lista substancji w powietrzu, ze względu na które konieczne było opracowanie programu ochrony powietrza i wskazanie źródeł ich pochodzenia Niniejszy Program ochrony powietrza został przygotowany ze względu na pył zawieszony PM10 i PM 2,5 dla strefy miasto Radom, biorąc pod uwagę wyniki rocznej oceny jakości powietrza za lata 2014 i Pył zawieszony PM10 i PM2,5 jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek drobnych stałych i ciekłych. Zanieczyszczenia pyłowe mogą pochodzić ze źródeł naturalnych lub antropogenicznych. Ilość pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 w powietrzu może wynikać z emisji bezpośredniej (pył pierwotny) lub też może był wynikiem reakcji między substancjami znajdującymi się w atmosferze (pył wtórny). Prekursorami pyłów wtórnych są przede wszystkim tlenki siarki, tlenki azotu, lotne związki organiczne i amoniak. Pył zawieszony może zawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (m.in. B(a)P), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. Wśród antropogenicznych źródeł emisji pyłów wymienić należy: źródła przemysłowe (energetyczne spalanie paliw i źródła technologiczne); transport samochodowy; spalanie paliw w sektorze bytowo gospodarczym. Do źródeł naturalnych należą przede wszystkim pylenie traw, erozja gleb, wietrzenie skał, aerozol morski oraz wybuchy wulkanów. Najwięcej frakcji PM2,5 w pyle ogółem (TSP) (Total Suspended Particulates) oznacza pył zawieszony ogółem mierzony bez separacji frakcji występuje w sektorze komunalno bytowym. Najmniejsze ilości pyłu PM2,5 w pyle ogółem występują w procesach wydobycia i przetwórstwa kopalin, gdzie w największym stopniu emitowany jest pył o większych frakcjach. Znaczna część emisji pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 z transportu drogowego pochodzi z procesów innych niż spalanie paliw, do których zaliczyć można ścieranie okładzin samochodowych (np. opon i hamulców) oraz ścieranie nawierzchni dróg. 2. Informacje dotyczące wielkości poziomów substancji w roku, od którego, z uwagi na mierzone stężenia substancji w powietrzu, wymagane jest opracowanie programu ochrony powietrza (2015), i pięciu latach poprzedzających ( ) wraz z podaniem zakresu przekroczeń poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu. Tabela 1 Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 na stanowiskach pomiarowych w strefie miasto Radom Wyniki pomiarów pyłu Stanowisko Rok Rok Rok Rok Rok Rok Lp. zawieszonego PM10 pomiarowe [µg/m ] Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. 25 Czerwca 1976 stężenie o okresie uśredniania rok kalendarzowy [µg/m 3 ] zakres przekroczeń poziomów średniorocznych [µg/m 3 ] 40,4 41,3 34,4 33,5 35,1] 33,0 0,4 1,3 [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy ] Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

16 Lp Stanowisko pomiarowe Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. 25 Czerwca 1976 Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 [µg/m 3 ] max. wartości stężeń o okresie uśredniania wyników 24 godziny [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem normy 24-godz. 50 [µg/m 3 ] 2/ zakres przekroczeń normy 24-godz. 50 [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem poziomu informowania 200 [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem poziomu alarmowego > 300 [µg/m 3 ] stężenie o okresie uśredniania rok kalendarzowy [µg/m 3 ] 1/ zakres przekroczeń poziomów średniorocznych [µg/m 3 ] max. wartości stężeń o okresie uśredniania wyników 24 godziny [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem normy 24-godz. 50 [µg/m 3 ] 2/ zakres przekroczeń normy 24-godz. 50 [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem poziomu informowania 200 [µg/m 3 ] liczba dni z przekroczeniem poziomu alarmowego > 300 [µg/m 3 ] Rok 2010 Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Rok ,2 155,9 266,9 119,5 184,4 126, [nie dotyczy] [nie dotyczy] ,8 36,9 38,8 37,4 36,1 39,4 [nie dotyczy] 1/ - dopuszczalny poziom średnioroczny pyłu zawieszonego PM10: 40 µg/m 3 [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] / - dopuszczalny poziom 24-godz. Pyłu zawieszonego PM10: 50 µg/m 3, dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego: 35 razy [nie dotyczy ] Tabela 2 Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM2,5 na stanowiskach pomiarowych w strefie miasto Radom w latach Wyniki pomiarów pyłu Stanowisko Rok Rok Rok Rok Rok Rok Lp. zawieszonego PM10 pomiarowe [µg/m ] Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Tochtermana Radom, ul. Hallera stężenie o okresie uśredniania rok kalendarzowy [µg/m 3 ] zakres przekroczeń poziomów średniorocznych [µg/m 3 ] stężenie o okresie uśredniania rok kalendarzowy [µg/m 3 ] 32,4 3,4 [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] 29,4 28 3,4 3 25,8 26,2 24,9 24,3 24,5 25 Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 2

17 Lp Stanowisko pomiarowe Radom, ul. Hallera stężenie dopuszczalne stężenie dopuszczalne powiększone o margines tolerancji Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 [µg/m 3 ] zakres przekroczeń poziomów średniorocznych [µg/m 3 ] Rok 2010 [nie dotyczy] Rok 2011 [nie dotyczy] Rok 2012 [nie dotyczy] Rok 2013 [nie dotyczy] Rok 2014 [nie dotyczy] [nie dotyczy] [nie dotyczy] Rok 2015 [nie dotyczy] 3. Czynniki powodujące przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu, ze szczególnym uwzględnieniem przemian fizykochemicznych tych substancji. Na jakość powietrza na terenie strefy wpływają różne rodzaje źródeł zlokalizowanych zarówno na obszarze strefy jak i poza nią. Jednakże oprócz rzeczywistej wielkości emisji na wysokość stężeń poszczególnych substancji mają również wpływ inne czynniki takie jak: położenie topograficzne położenie miasta w dolinie rzecznej może utrudniać przepływ mas powietrza w kierunku naturalnego spadku terenu; warunki meteorologiczne decydujące znaczenie mają tutaj kierunek i prędkość wiatru oraz zasięg czas trwania inwersji temperatury. W obszarach, gdzie duże znaczenie odgrywa emisja zanieczyszczeń pochodzących z indywidualnych systemów grzewczych, zaznacza się wyraźnie wpływ temperatury powietrza. Jak wskazała analiza warunków meteorologicznych w na przestrzeni lat były one niekorzystne ze względu na niskie wartości prędkości przepływu mas powietrza. Prędkości na poziomie do 2 m/s są niewystarczające do odpowiedniego przewietrzania terenów, na których znajduje się skupisko źródeł emisji np. powierzchniowej; gęstość rozmieszczenia źródeł emisji gęsta zabudowa na obszarze miasta utrudnia przewietrzanie. Największy ładunek emisji ze źródeł komunikacyjnych i powierzchniowych nakłada się z występowaniem gęstej zabudowy, co uniemożliwia rozproszenie stężeń substancji w powietrzu; przemiany fizykochemiczne substancji w powietrzu zanieczyszczenia pyłowe mogą pochodzić bezpośrednio ze źródeł emisji jak i mogą powstawać poprzez przemiany fizykochemiczne w powietrzu. Przemiany fizykochemiczne w powietrzu zachodzą z udziałem zanieczyszczeń gazowych takich jak SO 2, czy NO 2, LZO (lotne związki organiczne) i NH 3. Reakcjom fotochemicznym zawartych substancji w powietrzu atmosferycznym sprzyjają warunki pogodowe, m.in. prędkość wiatru, nasłonecznienie, wilgotność dlatego przyczyną zanieczyszczenia pyłem będącym zanieczyszczeniem wtórnym mogą być emisje zanieczyszczeń ze źródeł położonych w znacznej odległości od terenu strefy. Szczególnie frakcja pyłu zawieszonego PM2,5 w znacznej mierze pochodzi z wtórnego powstawania aerozoli w powietrzu. Stopień zanieczyszczenia powietrza zależy od szeregu czynników, od rodzaju źródeł zanieczyszczenia, warunków terenowych, warunków meteorologicznych, a więc czynników zależnych oraz niezależnych od człowieka. Istotny wpływ na poziom stężeń zanieczyszczeń mają przede wszystkim warunki meteorologiczne. Temperatura powietrza, prędkość wiatru, natężenie promieniowania słonecznego, wilgotność, wszystkie te czynniki wpływają na wielkość emisji stężeń zanieczyszczeń. Temperatura wpływa na wielkość emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalania paliw w celach grzewczych. Prędkość i kierunek wiatru, stan równowagi Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 3

18 atmosfery, wysokość warstwy mieszania w pośredni sposób wpływa na kumulację bądź rozproszenie powstałych zanieczyszczeń. Opady atmosferyczne, wilgotność, natężenie promieniowania słonecznego wpływają także na przemiany fizyko chemiczne zanieczyszczeń w atmosferze oraz ich wymywanie w atmosferze. Transport zanieczyszczonych mas powietrza (zanieczyszczenia wtórne i pierwotne) znad innych obszarów uzależniony jest natomiast od kierunku i prędkości wiatru w warstwie mieszania oraz ilości opadów i dni nasłonecznienia. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń pyłowych uzależnione jest od prędkości wiatru, wilgotność powietrza i podłoża oraz stanu równowagi atmosfery. Większość dni, których odnotowano wzrost stężeń zanieczyszczenia powietrza pyłów wystąpiło w sytuacji cisz atmosferycznych i słabego wiatru (poniżej 1,5 m/s). Utrudniona jest wówczas pozioma wymiana powietrza, co powoduje wzrost stężeń substancji w pobliżu niskich źródeł emisji. Stosunkowo częstym zjawiskiem w 2015 roku były również inwersje temperatury, wpływające niekorzystnie na wymianę powietrza w pionie, w tych dniach. Innym czynnikiem wpływającym na poziom zanieczyszczeń jest stopień zróżnicowania ukształtowania terenu, w którym mogą występować obszary o specyficznym klimacie, mikroklimacie i specyficznych warunkach meteorologicznych. Najlepsze warunki rozprzestrzeniania zanieczyszczeń panują na terenach płaskich, gdzie występuje duża ilość dni z nasłonecznieniem, dobre warunki termiczne oraz wysokie prędkości mas powietrza (dobre przewietrzanie). Natomiast w dolinach, nieckach wymiana mas powietrza jest utrudniona. Warunki topograficzne i klimatyczne takich obszarów sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń, co skutkuje wysokimi wartościami stężeń analizowanych zanieczyszczeń. Największe natężenie tych zjawisk występuje w okresach bezwietrznych, gdy prędkość wiatru jest mniejsza od 2 m/s. Dodać należy, że na te niekorzystne warunki klimatyczne i topograficzne nakładają się uwarunkowania społeczno-ekonomiczne, które kształtują zachowania i postawy mieszkańców strefy, co w połączeniu ze szczególnie niekorzystną strukturą cenową paliw grzewczych prowadzi do sytuacji, w której preferowanym (ze względów ekonomicznych) paliwem jest paliwo stałe, często wątpliwej jakości, które staje się przyczyną problemów jakości powietrza. Innym czynnikiem wpływającym na poziom zanieczyszczeń jest stopień zróżnicowania ukształtowania terenu, w którym mogą występować obszary o specyficznym klimacie, mikroklimacie i specyficznych warunkach meteorologicznych. Najlepsze warunki rozprzestrzeniania zanieczyszczeń panują na terenach płaskich, gdzie występuje duża ilość dni z nasłonecznieniem, dobre warunki termiczne oraz wysokie prędkości mas powietrza (dobre przewietrzanie). Natomiast w dolinach, nieckach wymiana mas powietrza jest utrudniona. Warunki topograficzne i klimatyczne takich obszarów sprzyjają kumulacji zanieczyszczeń, co skutkuje wysokimi wartościami stężeń. Dodać należy, że na te niekorzystne warunki klimatyczne i topograficzne nakładają się uwarunkowania społeczno-ekonomiczne, które kształtują zachowania i postawy mieszkańców, co w połączeniu ze szczególnie niekorzystną strukturą cenową paliw grzewczych prowadzi do sytuacji, w której preferowanym (ze względów ekonomicznych) paliwem jest paliwo stałe, często wątpliwej jakości, które staje się przyczyną problemów z jakością powietrza. 4. Procentowy udziału substancji zanieczyszczających w powietrzu wprowadzanych do powietrza przez podmioty korzystające ze środowiska na zasadzie powszechnego korzystania ze środowiska w strefie miasto Radom Tabela 3 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM10 ze strefy miasto Radom Emisja pyłu zawieszonego PM10 w roku 2015 Lp. Rodzaj źródeł Udział [%] [Mg/rok] 1. liniowe 195,69 15,59 Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 4

19 Emisja pyłu zawieszonego PM10 w roku 2015 Lp. Rodzaj źródeł Udział [%] [Mg/rok] 2. powierzchniowe 862,64 73,14 3. niezorganizowane 13,70 1,16 4. rolnictwo 8,31 0,70 5. punktowe 99,23 8,41 6. SUMA 1 179, Rysunek 1 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM10 ze strefy miasto Radom Tabela 4 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze strefy miasto Radom Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 Lp. Rodzaj źródeł Udział [%] w roku 2015[Mg/rok] 1. liniowe 134,71 12,65 2. powierzchniowe 849,77 79,81 3. niezorganizowane 3,29 0,31 4. rolnictwo 1,53 0,14 5. punktowe 75,50 7,09 6. SUMA 1 064, Rysunek 2 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 5

20 5. Łączna wielkość emisji substancji zanieczyszczających powietrze pochodząca ze źródeł znajdujących się w obszarze przekroczeń w strefie miasto Radom (Mg/rok) Tabela 5 Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń pochodząca ze źródeł znajdujących się w obszarze przekroczeń w strefie miasto Radom (Mg/rok) Lp. Kod sytuacji przekroczenia Emisja pyłu zawieszonego PM10 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] 1. Mz15RadPM10a ,56 Tabela 6 Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 w obszarze przekroczeń pochodząca ze źródeł znajdujących się w obszarze przekroczeń w strefie miasto Radom (Mg/rok) Lp. Kod sytuacji przekroczenia Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 w obszarze przekroczeń [Mg/rok] 1. Mz15RadPM2,5a ,8 6. Poziom tła dla pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w 2015 roku. Jakość powietrza w strefie miasto Radom kształtowana jest przez szereg czynników niezależnych od funkcjonowania źródeł emisji na terenie strefy. Stężenia zanieczyszczeń ze źródeł pochodzących spoza strefy kształtują poziom tła zanieczyszczeń w podziale na: tło ponadregionalne, w skład którego wchodzą stężenia zanieczyszczeń pochodzące z wysokich źródeł punktowych zlokalizowanych poza pasem 30 km od strefy oraz aerozole wtórne powstające w atmosferze; tło regionalne, w skład którego wchodzą stężenia zanieczyszczeń pochodzące ze źródeł zlokalizowanych w pasie 30 km wokół strefy; tło całkowite, obejmujące stężenia zanieczyszczeń zarówno z pasa 30 km wokół strefy, jak i stężenia pochodzące z istotnych źródeł zlokalizowanych poza pasem 30 km od granic strefy. Tabela 7 Poziom tła pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Lp. Tło Pył zawieszony PM10 [µg/m 3 ] 1. ponadregionalne 8,658 9, regionalne 0,581 18, całkowite 9,239 28,537 Tabela 8 Poziom tła pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania rok kalendarzowy Lp. Tło Pył zawieszony PM2,5 [µg/m 3 ] 1. ponadregionalne 6,942 8, regionalne 0,528 19, całkowite 7,47 27,279 Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 6

21 7. Wyniki modelowania rozkład stężeń w 2015 r Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 Rysunek 3 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł powierzchniowych na obszarze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 7

22 Rysunek 4 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł punktowych na obszarze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 8

23 Rysunek 5 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł liniowych na obszarze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 9

24 Rysunek 6 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy pochodzących z emisji niezorganizowanej na obszarze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 10

25 Rysunek 7 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy pochodzących z emisji napływowej na obszarze strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 11

26 Rysunek 8 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w roku bazowym Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 12

27 Rysunek 9 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania 24 godziny na terenie strefy miasto Radom w roku bazowym Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 13

28 Rysunek 10 Liczba dni z przekroczeniami poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 w roku bazowym 2015 na terenie strefy miasto Radom Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 14

29 7.2. Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 Rysunek 11 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł powierzchniowych na obszarze strefy miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 15

30 Rysunek 12 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł punktowych na obszarze strefy miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 16

31 Rysunek 13 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł liniowych na obszarze strefy miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 17

32 Rysunek 14 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy ze źródeł emisji niezorganizowanej na obszarze strefy miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 18

33 Rysunek 15 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy pochodzących z emisji napływowej na obszarze strefy miasto Radom. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 19

34 Rysunek 16 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy na terenie strefy miasto Radom w roku bazowym Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 20

35 Załącznik nr 3 do uchwały Nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Przewidywany poziom substancji w powietrzu w strefie miasto Radom, w roku prognozowanym oraz w roku zakończenia realizacji programu (2024) na podstawie danych z 2015 roku 1. Przyszłe stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w strefie miasto Radom 1.1. Przyszłe stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w strefie miasto Radom bez podejmowania dodatkowych działań ponad te, których konieczność podjęcia wynika z istniejących przepisów, z uwzględnieniem poziomu tła W wyniku przeprowadzonej analizy obliczeń rozkładu stężeń zanieczyszczeń w powietrzu oraz analizy prognozowanej sytuacji dla roku 2024 bez zastosowania dodatkowych środków naprawczych stwierdzono, iż niemożliwe będzie uzyskanie w roku prognozy standardów jakości powietrza, co więcej przyjmuje się, że stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 będą na podobnym poziomie jak w roku bazowym Przyszłe stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu w strefie miasto Radom w przypadku podjęcia wszystkich działań naprawczych Obliczenia rozkładu stężeń zanieczyszczeń oraz analiza jakości powietrza została opracowana ze względu na przekroczenia stężeń dopuszczalnych dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Analizując uzyskane wyniki stężeń substancji dla roku prognozy można stwierdzić, że po zastosowaniu wszystkich wskazanych działań w roku prognozy nie wystąpią przekroczenia wartości dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5, zarówno średniorocznych jak i 24-godzinnych. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

36 Rysunek 1 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy z emisji całkowitej na terenie strefy miasto Radom w roku prognozy 2024 W roku prognozy na terenie strefy wartości stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 mieścić się będą w przedziale 17,6-32,45 µg/m 3. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 2

37 Rysunek 2 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM10 o okresie uśredniania wyników 24 godziny z emisji całkowitej na terenie strefy miasto Radom w roku prognozy 2024 W żadnym punkcie częstość przekraczania dla stężeń 24 godzinnych nie przekroczy 35 dni. W roku prognozy na terenie strefy wartość stężenia z 36 doby dla pyłu zawieszonego PM10 mieścić się będzie w przedziale 33,7 48,9 µgm 3. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 3

38 Rysunek 3 Rozkład stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 o okresie uśredniania wyników rok kalendarzowy z emisji całkowitej na terenie strefy miasto Radom w roku prognozy 2024 W przypadku pyłu zaw. PM2,5 wartość stężeń średniorocznych mieścić się będzie w przedziale 15,9-19,61 µg/m Informacje dotyczące możliwych do podjęcia działań mających na celu poprawę stanu jakości powietrza Uwzględniając przyczyny złej jakości powietrza w strefie miasto Radom oraz zmiany stężeń zanieczyszczeń na przestrzeni ostatnich lat stwierdzić należy, że konieczne jest podjęcie działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Określono zatem szereg działań naprawczych, których realizacja przyczyni się do poprawy stanu jakości powietrza. Przede wszystkim niezbędne są działania prowadzące do redukcji emisji z indywidualnych systemów grzewczych, która ma istotny wpływ na stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 w strefie miasto Radom. W analizowanej strefie prowadzone są aktualnie oraz zostały zaplanowane na kolejne lata działania przyczyniające się do poprawy jakości powietrza w zakresie ograniczenia emisji z indywidualnych systemów grzewczych oraz emisji komunikacyjnej. Nie ma opracowanych Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 4

39 skutecznych i ekonomicznie zasadnych metod redukcji zanieczyszczeń powstających w indywidualnych systemach grzewczych poprzez urządzenia oczyszczające. Dlatego skuteczne możliwości ograniczenia tego rodzaju emisji związane są z wymianą czynnika grzewczego na powodujący mniejszą emisję lub z eliminacją emisji poprzez podłączenie do sieci ciepłowniczych lub zastosowanie ogrzewania gazowego/elektrycznego. Przystępując do określenia programu działań naprawczych, zmierzających do przywrócenia jakości powietrza wymaganej przepisami prawa, na wstępie poddano analizie działania wynikające z istniejących planów, programów, strategii, które będą realizowane niezależnie od niniejszego Programu. Uwzględniono również działania wskazane do realizacji w ramach obowiązujących i przygotowywanych programów ochrony powietrza. Bazując na ich zapisach określano, czy konieczne jest podjęcie dodatkowych działań zmierzających do poprawy stanu obecnego. Uwzględniono również zmiany emisji napływowej wynikające z działań zmierzających do obniżenia emisji zanieczyszczeń poza strefą miasto Radom. W strefie miasto Radom, w obszarach przekroczeń, założono realizację działań polegających głównie na zmianie sposobu ogrzewania założono przede wszystkim: likwidację źródeł emisji (np. podłączenie do sieci ciepłowniczej), zmianę paliwa (np. gaz, olej), wymianę kotła czy pieca na nowy o wysokiej sprawności, zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło (termomodernizacja budynków). Zaproponowane działania, zmniejszają emisję powierzchniową, prowadzą do redukcji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 jak i innych zanieczyszczeń, np., tlenków azotu, tlenków siarki oraz dwutlenku węgla. naprawcze nie ograniczają się jedynie do redukcji emisji w domach jednorodzinnych. Efekt redukcji emisji można osiągnąć również poprzez likwidację kotłowni węglowych o niskiej sprawności w budynkach użyteczności publicznej lub innych obiektach komunalnych. Proponuje się prowadzenie działań ograniczających emisję powierzchniową z uwagi na przeważający udział tego rodzaju emisji w wielkości stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5. Dlatego działania ograniczające ten rodzaj emisji zostały ujęte w harmonogramie rzeczowo-finansowym i mają na celu w głównej mierze likwidację emisji tych substancji. Celowe jest również prowadzenie działań zmierzających do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza poprzez ograniczenie zużycia energii oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnym bilansie produkcji energii w strefie. tego rodzaju z jednej strony zaspokajają potrzebę ograniczenia ładunku zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, z drugiej są zgodne z wymogami stawianymi Polsce przez Komisję Europejską związanymi ze zwiększeniem wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Podstawowymi działaniami wskazanymi do realizacji na terenie strefy miasto Radom są: Ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych poprzez przygotowanie i realizację Programu ograniczenia niskiej emisji, Rozwój sieci ciepłowniczej w celu umożliwienia większej liczbie ludności wykorzystania tego niskoemisyjnego paliwa, Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników niepowodujących nadmiernej emisji zanieczyszczeń z indywidualnych systemów grzewczych oraz projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnienie przewietrzania miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych (nasadzanie drzew i krzewów), promocyjne i edukacyjne (ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje). Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 5

40 Proponuje się wdrożyć działania ograniczające emisję z indywidualnych systemów grzewczych poprzez zastosowanie Lokalnego Systemu Zarządzania Jakością Powietrza (LSZJP), w skład którego wchodzą następujące działania (podsystemowe): Przeprowadzenie inwentaryzacji źródeł niskiej emisji poprzez zintegrowanie informacji posiadanych w planach, programach, strategiach, politykach oraz dostępnych bazach danych emisji, na temat rodzajów stosowanych paliw, wielkości emisji i jej lokalizacji przestrzennej, z dokładnością do pojedynczego budynku, Wprowadzenie lokalnego uzupełniającego monitoringu powietrza, opartego na zintegrowanym systemie pomiarów jakości powietrza, współdziałającym z modelem rozprzestrzeniania zanieczyszczeń, Rozszerzenie wyników modelowania rozprzestrzeniania zanieczyszczeń o prognozowanie stężeń zanieczyszczeń pyłowych w okresie krótkoterminowym (do 72h), Przygotowanie, na podstawie przeprowadzonych inwentaryzacji niskiej emisji oraz lokalnego uzupełniającego monitoringu atmosfery, Programów ograniczenia niskiej emisji (PONE), służących do wyznaczenia działań mających na celu redukcję stężeń, uwzględniających największą efektywność kosztową i ekologiczną podejmowanych działań, Wdrożenie systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie paliwami, energią i transportem, w tym procesami administracyjnymi, w tym obsługą wniosków o wymianę źródeł niskiej emisji, monitorowaniem i prezentowaniem uzyskiwanego efektu ekologicznego, monitorowaniem efektów realizowanych zadań oraz monitorowaniem zużycia energii i powodowanych emisji, Zaprojektowanie i wprowadzenie procedur informowania w postaci serwisu on-line, prezentującego aktualny stan jakości powietrza oraz przygotowanie i wdrożenie reagowania służb odpowiedzialnych za politykę informacyjną w odpowiedzi na napływające w czasie rzeczywistym i prognozowanym informacje o jakości powietrza. Kolejnym krokiem powinno być zbudowanie Regionalnego Systemu Zarządzania Jakością Powietrza (RSZJP) w województwie mazowieckim, integrującego działania jednostek lokalnych. Na bazie Systemu rozbudowane zostaną lokalne uzupełniające systemy monitoringu powietrza. W skład Regionalnego Systemu wchodzić powinny następujące działania (podsystemowe): Stworzenie szkieletowej sieci monitoringowej, opartej na zintegrowanych czujnikach pomiaru jakości powietrza i zintegrowanym z nimi automatycznym modelem kalibrowania wyników, wskazującej gminom jaka sytuacja w zakresie jakości powietrza występuje na terenach nieobjętych siecią Państwowego Monitoringu Środowiska, Wdrożenie na bazie stworzonej szkieletowej sieci monitoringowej systemu prognozowania stężeń w zakresie 24-48h, aby móc z wyprzedzeniem reagować na występowanie podwyższonych stężeń substancji w powietrzu, Wdrożenie i prowadzenie elektronicznej bazy danych on-line w zakresie prowadzonych działań jednostek do tego zobowiązanych. W ramach bazy danych administratorzy systemu powinni mieć możliwość generowania raportów i sprawozdań, obliczania efektów ekologicznych, wielkości emisji z poszczególnych jednostek administracyjnych i rodzajów emisji. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 6

41 1.4. Prognoza poziomów pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w roku zakończenia programu ochrony powietrza, przy założeniu, że wszystkie działania zostaną podjęte W prognozie wzięto pod uwagę działania na terenie strefy, które zostały wskazane do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza w programach ochrony powietrza zmierzających do osiągnięcia poziomów dopuszczalnych dla pyłu zawieszonego. Na podstawie, podanej we wspomnianych programach, powierzchni użytkowej lokali poddanych działaniom naprawczym wyliczono wielkość redukcji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 jaka zostanie osiągnięta po realizacji zadań. Należy podkreślić, że wyznaczona ilość redukcji emisji na terenie strefy pochodząca ze źródeł powierzchniowych, osiągnięta w wyniku przeprowadzenia działań naprawczych określonych w programie ochrony powietrza sporządzonym ze względu na przekroczenia poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10, powinna przyczynić się do osiągnięcia stanu, w którym zostanie dotrzymany poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5. Tabela 1 Prognoza emisji pyłu zawieszonego PM10 w roku zakończenia programu ochrony powietrza, przy założeniu, że wszystkie działania zostaną podjęte Lp. Rodzaj źródeł Emisja pyłu zawieszonego PM10 w roku 2015 [Mg/rok] Emisja pyłu zawieszonego PM10 w roku 2024 [Mg/rok] Średni stopień redukcji [%] 1. liniowe 195,69 180, ,66 2. powierzchniowe 862,64 646, ,66 3. niezorganizowane 13,70 13,01 5 0,69 4. rolnictwo 8,31 8,31 [nie dotyczy] 0,00 5. punktowe 99,23 99,23 [nie dotyczy] 0,00 6. SUMA 1 179,56 947,56 19,67 232,01 Zmiana emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] Tabela 2 Prognoza emisji pyłu zawieszonego PM2,5 w roku zakończenia programu ochrony powietrza, przy założeniu, że wszystkie działania zostaną podjęte Lp. Rodzaj źródeł Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 w roku 2015 [Mg/rok] Emisja pyłu zawieszonego PM2,5 w roku 2024 [Mg/rok] Średni stopień redukcji [%] 1. liniowe 134,71 123, ,78 2. powierzchniowe 849,77 637, ,44 3. niezorganizowane 3,29 3,13 5 0,16 4. rolnictwo 1,53 1,53 [nie dotyczy] 0,00 5. punktowe 75,50 75,50 [nie dotyczy] 0,00 6. SUMA 1 064,80 841,42 20,98 223,38 Zmiana emisji pyłu zawieszonegopm2,5 [Mg/rok] 2. Określenie planowanych działań, w celu osiągnięcia zamierzonej poprawy jakości powietrza w strefie miasto Radom 2.1. Kierunki i zakres działań niezbędnych do przywrócenia poziomów pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu do poziomów dopuszczalnych W zakresie ograniczania emisji powierzchniowej (niskiej, rozproszonej emisji komunalno-bytowej i technologicznej): Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 7

42 wykonanie przeglądu i weryfikacji posiadanych Programów Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE), a w przypadku braku dokumentu sporządzenie go według następujących wytycznych w terminie do roku: - określać zasady i priorytety likwidacji lub wymiany urządzeń grzewczych na nowoczesne systemy grzewcze, - Program ograniczania niskiej emisji powinien być elementem lub być zgodny z założeniami do planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną, oraz uwzględnia zapisy Planu Gospodarki Niskoemisynej w miejscach, gdzie redukcja dwutlenku węgla sprzyja redukcji pyłu zaw. PM10 i PM2,5, - Szczegółową inwentaryzację emisji z sektora komunalno-bytowego, sporządzoną za pomocą możliwie najbardziej dokładnej metodyki (rekomenduje się wykorzystanie metod wywiadu bezpośredniego), - Uszczegóławiać względem Programu ochrony powietrza plan finansowy podejmowanych przedsięwzięć; rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną, zmiana paliwa na inne o mniejszej zawartości popiołu lub zastosowanie energii elektrycznej, względnie indywidualnych źródeł energii odnawialnej, zmniejszanie zapotrzebowania na energię cieplną poprzez ograniczanie strat ciepła termomodernizacja budynków, ograniczanie emisji z niskich rozproszonych źródeł technologicznych, zmiana technologii i surowców stosowanych w rzemiośle, usługach i drobnej wytwórczości wpływająca na ograniczanie emisji pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5. W zakresie ograniczania emisji liniowej (komunikacyjnej): całościowe zintegrowane planowanie rozwoju systemu transportu w mieście, opieranie systemu transportu miejskiego na komunikacji tramwajowej, zintegrowany system kierowania ruchem ulicznym, kierowanie ruchu tranzytowego z ominięciem miasta lub jego części centralnych, ograniczenie ruchu samochodowego w centrum miasta poprzez: tworzenie stref pieszych oraz ograniczonego dostępu poprzez system automatycznych blokad słupkowych, redukcję miejsc postojowych w centrum miasta z równoczesną budową zbiorczych parkingów na obrzeżach strefy centralnej oraz integracja ich z systemem transportu publicznego oraz rowerowego, ograniczenie prędkości poprzez fizyczne środki uspokojenia ruchu, wprowadzenie opłat za wjazd do centrum w zależności od panującego zatłoczenia, tworzenie stref z zakazem ruchu samochodów, rozwój systemu transportu publicznego, polityka cenowa opłat za przejazdy i zsynchronizowanie rozkładów jazdy transportu zbiorowego zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego, organizacja systemu bezpiecznych parkingów na obrzeżach miasta łącznie z systemem taniego transportu zbiorowego do centrum miasta (system Park & Ride), tworzenie systemu ścieżek rowerowych, utrzymanie i dalszy rozwój systemu płatnego parkowania w centrum miasta, wprowadzanie nowych niskoemisyjnych paliw i technologii, szczególnie w systemie transportu publicznego i służb miejskich, intensyfikacja okresowego czyszczenia ulic (szczególnie w okresach bezdeszczowych), wprowadzenie ograniczeń prędkości na drogach o pylącej nawierzchni, stosowanie przy modernizacji dróg i parkingów materiałów i technologii gwarantujących ograniczenie emisji pyłu podczas eksploatacji, Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 8

43 wyznaczenie szybkich, wygodnych i bezpiecznych tras pieszych z osiedli do śródmieścia, budowa systemu roweru publicznego, skuteczna eliminacja nielegalnego parkowania. W zakresie ograniczania emisji z istotnych źródeł punktowych energetyczne spalanie paliw: ograniczenie wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 poprzez optymalne sterowanie procesem spalania i podnoszenie sprawności procesu produkcji energii, zmiana paliwa na inne, o mniejszej zawartości popiołu i siarki, stosowanie technik gwarantujących zmniejszenie emisji substancji do powietrza, stosowanie technik odpylania spalin o dużej efektywności, stosowanie oprócz spalania paliw odnawialnych źródeł energii, zmniejszenie strat przesyłu energii, W zakresie ograniczania emisji z istotnych źródeł punktowych źródła technologiczne: stosowanie efektywnych technik odpylania gazów odlotowych, zmiana technologii produkcji, w tym likwidacja źródeł o znaczącej emisji pyłu, zmiana profilu produkcji wpływająca na ograniczenie emisji pyłu, W zakresie edukacji ekologicznej i reklamy: kształtowanie właściwych zachowań społecznych poprzez propagowanie konieczności oszczędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwości spalania paliw niskiej jakości, prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uświadamianie społeczeństwa o szkodliwości spalania odpadów (śmieci) połączonych z ustanawianiem mandatów za spalanie odpadów (śmieci), nakładanych przez policję lub straż miejską na terenie miasta, uświadamianie społeczeństwa o korzyściach płynących z użytkowania scentralizowanej sieci cieplnej, termomodernizacji i innych działań związanych z ograniczeniem emisji niskiej, promocja nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła, wspieranie przedsięwzięć polegających na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usług propagujących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza. W zakresie planowania przestrzennego: uwzględnianie w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego sposobów zabudowy i zagospodarowania terenu umożliwiających ograniczenie emisji pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 poprzez działania polegające na: wprowadzaniu zieleni ochronnej i urządzonej oraz niekubaturowe zagospodarowanie przestrzeni publicznych miasta (place, skwery), wprowadzeniu obszarów zielonych i wolnych od zabudowy celem lepszego przewietrzania miasta, ustalaniu sposobu zaopatrzenia w ciepło z zakazem używania paliw stałych w indywidualnych stałych źródłach ciepła w nowoplanowanej zabudowie, wyznaczeniu spójnego systemu ciągów pieszych (stref zamieszkania, deptaków, placów centralnych, wygodnych chodników, skrótów i udogodnień dla pieszych), wytyczeniu spójnego systemu tras rowerowych (wydzielonych dróg rowerowych, pasów rowerowych w jezdniach, skrótów rowerowych), Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 9

44 określeniu minimalnych parametrów ilości miejsc parkingowych dla rowerów oraz wyodrębnienia pomieszczeń do przechowywania rowerów przy nowoprojektowanych obiektach, integrację miejskiej polityki transportowej i osadniczej, mającej na celu zmniejszenie zapotrzebowania transportowego i promocję zrównoważonych środków transportu. W zakresie działań systemowych: prowadzenie inwentaryzacji źródeł niskiej emisji poprzez zintegrowanie informacji posiadanych w planach, programach, strategiach, politykach oraz dostępnych bazach danych emisji, na temat rodzajów stosowanych paliw, wielkości emisji i jej lokalizacji przestrzennej, z dokładnością do pojedynczego budynku, wprowadzenie lokalnego uzupełniającego monitoringu powietrza, opartego na zintegrowanym systemie pomiarów jakości powietrza, współdziałającym z modelem rozprzestrzeniania zanieczyszczeń, rozszerzenie wyników modelowania rozprzestrzeniania zanieczyszczeń o prognozowanie stężeń zanieczyszczeń pyłowych w okresie krótkoterminowym (do 72h), wdrożenie systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie paliwami, energią i transportem, w tym procesami administracyjnymi, w tym obsługą wniosków o wymianę źródeł niskiej emisji, monitorowaniem i prezentowaniem uzyskiwanego efektu ekologicznego, monitorowaniem efektów realizowanych zadań oraz monitorowaniem zużycia energii i powodowanych emisji, zaprojektowanie i wprowadzenie procedur informowania w postaci serwisu on-line, prezentującego aktualny stan jakości powietrza oraz przygotowanie i wdrożenie reagowania służb odpowiedzialnych za politykę informacyjną w odpowiedzi na napływające w czasie rzeczywistym i prognozowanym informacje o jakości powietrza, W zakresie ochrony wrażliwych grup ludności: rozbudowa sieci monitoringu i udostępniania informacji o jakości powietrza, co służy zwiększeniu świadomości osób, tworzenie systemu prognoz jakości powietrza w celu szybszego ostrzegania przez wysokimi stężeniami, tworzenie pasów zieleni wzdłuż ciągów komunikacyjnych jako barier ochronnych przed ekspozycją na zanieczyszczenia, tworzenie stref rekreacji poza obszarami narażonymi na szczególne oddziaływanie źródeł emisji, edukacja ekologiczna, śledzenie informacji o występujących przekroczeniach wartości dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu oraz o ryzyku wystąpienia takich przekroczeń, unikanie długotrwałego przebywania na otwartej przestrzeni dla uniknięcia długotrwałego narażenia na podwyższone stężenia zanieczyszczeń - pozostawanie w pomieszczeniach, stosowanie się do zaleceń lekarskich i właściwe zaopatrzenie w potrzebne medykamenty, nawiązanie ewentualnej współpracy z lokalnymi mediami w celu informowania o wystąpieniu lub możliwości wystąpienia wysokich stężeń zanieczyszczeń, informowanie mieszkańców za pomocą Regionalnego Systemu Ostrzegania o wystąpieniu lub możliwości wystąpienia wysokich stężeń zanieczyszczeń; informowanie dyrektorów szkół, przedszkoli i żłobków o konieczności ograniczenia długotrwałego przebywania dzieci na otwartej przestrzeni dla uniknięcia narażenia na stężenia pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5, Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 10

45 informowanie mieszkańców o konieczności ograniczenia przebywania na otwartej przestrzeni w czasie występowania wysokich stężeń podczas uprawiania sportu, czynności zawodowych zwiększających narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5, informowanie dyrektorów szpitali i przychodni podstawowej opieki zdrowotnej o możliwości wystąpienia większej ilości przypadków nagłych (np. wzrost dolegliwości astmatycznych lub niewydolności krążenia) z powodu wystąpienia stężeń alarmowych zanieczyszczeń. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 11

46 Załącznik nr 4 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza, w tym poszczególnych działań średnioterminowych na okres nie dłuższy niż 5 lat i działań długoterminowych na okres nie dłuższy niż 10 lat 1. W zakresie ograniczenia emisji powierzchniowej Tabela 1 Wprowadzenie ograniczeń lub zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw uchwała antysmogowa. Nazwa działania naprawczego Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego** Wprowadzenie ograniczeń lub zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw strefa mazowiecka: strrad01 Przygotowanie i przyjęcie uchwały przez Sejmik Województwa Mazowieckiego na podstawie art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska w sprawie ograniczeń lub zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Uchwała określi: - granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy: - rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy; - rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze. Uchwała może także: - określić sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale, - okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku - obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały. podjęcie uchwały krótkookresowe, wdrożenie długookresowe podjęcie uchwały przez Sejmik Województwa Mazowieckiego Sejmik Województwa Mazowieckiego Wprowadzenie uchwały leży w kompetencjach samorządów lokalnych oraz mieszkańców województwa mazowieckiego, a także małych i średnich przedsiębiorstw. Kontrola przestrzegania zapisów uchwały należy do właściwych organów posiadających ustawowe kompetencje do kontroli, w tym przez samorządów lokalnych, Policji, Inspekcji Nadzoru Budowlanego oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska 2017 rok 110 tys. zł koszt wykonania dokumentacji eksperckiej. Koszty nie uwzględniają kosztów inwestycji nowych urządzeń dla nowobudowanych obiektów, wymiany źródeł ciepła w istniejących obiektach budowlanych sektora komunalnego. Powyższe koszty wynikać będą z opracowywanej dokumentacji. Opracowanie dokumentacji WFOŚiGW Wdrożenie uchwały - środki właścicieli budynków, środki przedsiębiorstw energetyki cieplnej, budżet samorządów lokalnych, WFOŚ, NFOŚW, Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego, inne fundusze (w tym europejskie), Bank Ochrony Środowiska 8 km **Zasięg przestrzenny działań, którego podstawą jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza, jest to skala przestrzenna położenia Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

47 źródeł emisji poddanych działaniom, oszacowana jako promień okręgu opisującego obszar, na którym leżą źródła emisji uwzględnione w działaniu naprawczym Zadaniem uchwały antysmogowej jest zapobieganie negatywnemu oddziaływaniu na środowisko poprzez wskazanie obszaru województwa lub jego części oraz możliwych do stosowania paliw. Uchwała antysmogowa wskazuje również sposób realizacji tych zapisów i wytyczne do kontroli ich przestrzegania. Tabela 2 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Wdrożenie działań określonych w Programie Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Radomia Nazwa działania naprawczego Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Wdrożenie działań określonych w Programie Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Radomia miasto Radom: strrad02 Realizacja Programu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) poprzez eliminację niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe. Działanie polega na likwidacji źródeł spalania paliw stałych o mocy do 1 MW niespełniających wymagań ekoprojektu lub klasy 5 normy EN 303:5/2012 w sektorze komunalno-bytowym oraz sektorze usług i handlu oraz w małych i średnich przedsiębiorstwach. Miasto powinno udzielać dotacji celowej dla mieszkańców i jednostek objętych PONE na wymianę starych niskosprawnych pieców i kotłów wykorzystujących paliwa stałe na inne możliwe źródła ciepła według poniższych priorytetów: podłączenie do sieci cieplnej, kotły gazowe, nowoczesne urządzenia z podajnikiem automatycznym na węgiel lub biomasę spełniające wymagania ekoprojektu lub klasy 5 normy EN 303:5/2012, kotły olejowe, ogrzewanie elektryczne lub pompy ciepła. Inwestycje te mogą być połączone z równoczesnym zapewnieniem doradztwa w zakresie poprawy efektywności energetycznej w budynkach i obniżenia kosztów związanych z utrzymaniem mieszkań (np. zastosowanie oświetlenia LED, perlatorów, oszczędność energii) oraz wykonaniem termomodernizacji obiektów (docieplenia) w celu zmniejszenia strat ciepła i obniżenie zużycia energii cieplnej. W ramach realizacji programu ograniczania niskiej emisji priorytetem powinno być podłączenie do sieci ciepłowniczej, gdy sieć istnieje na danym obszarze, a podłączenie jest technicznie możliwe i ekonomicznie uzasadnione. Należy także promować stosowanie kotłów gazowych, szczególnie na obszarze zwartej zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Wskazane jest nawiązanie współpracy z dostawcami ciepła sieciowego i gazu w celu wsparcia działań redukujących niską emisję. Preferowane są także pompy ciepła jako alternatywne źródła ciepła. Umowy udzielenia dofinansowania mieszkańcom lub innym podmiotom powinny zawierać zobowiązania beneficjentów do dobrowolnego poddania się możliwości kontroli sprawdzającej trwałą likwidację starego kotła na paliwo stałe i kontynuację użytkowania dofinansowanego kotła/instalacji. W przypadku udzielania dofinansowania do zakupu kotła na paliwo stałe beneficjent powinien zobowiązać się do stosowania wyłącznie paliwa o parametrach dopuszczonych przez producenta kotła, co również powinno podlegać weryfikacji (np. na podstawie faktur zakupu paliwa). Należy rozważyć możliwość dofinansowania w ramach opieki społecznej kosztów eksploatacyjnych zastosowania niskoemisyjnych źródeł ogrzewania dla najuboższych mieszkańców. W ramach realizacji programu ograniczenia niskiej emisji wskazane jest przygotowanie i bieżąca aktualizacja bazy inwentaryzacji źródeł ciepła na terenie miasta uwzględniającej, m.in. źródła, których wymiana została dofinansowana, oraz wydawane pozwolenia na budowę. Najlepszym rozwiązaniem byłoby skorelowanie bazy danych z warstwami systemu informacji przestrzennej, dzięki czemu stworzona zostanie możliwość bieżącego monitorowania stanu realizacji działań naprawczych. Elementem programu ograniczania niskiej emisji powinna być kampania informacyjna i edukacyjna skierowana do społeczności lokalnej, której celem powinno być zachęcanie mieszkańców do wymiany źródeł ogrzewania na niskoemisyjne. Realizacja działań polegających na wymianie źródeł ogrzewania na mniej emisyjne będzie uzależniona od zainteresowania mieszkańców strefy. długookresowe Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 2

48 Nazwa działania naprawczego Wymagany efekt ekologiczny ograniczenia emisji ** Szacunkowy zakres rzeczowy działania ** Wskaźnik realizacji działania Wdrożenie działań określonych w Programie Ograniczenia Niskiej Emisji dla miasta Radomia miasto Radom w latach [Mg/rok] pył zawieszony PM10 241,54 pył zawieszony PM2,5 237,93 W latach Likwidacja lub wymiana starych, niskosprawnych kotłów na paliwa stałe na mniej emisyjne źródła ciepła w lokalach mieszkalnych, handlowych, usługowych oraz użyteczności publicznej. Zakładana redukcja emisji pyłu PM10 o 28% będzie możliwa przy wymianie niskosprawnych kotłów w budynkach i lokalach o powierzchni użytkowej oraz w podanych w tabeli dzielnicach miasta Radomia. Przeliczenie wielkości powierzchni koniecznej do działań wynikającej z wielkości redukcji [m 2 ] podłączenie do sieci ciepłowniczej ,41 podłączenie do gazu ,98 wymiana na węglowe klasy ,38 termomodernizacja ,14 szacunkowa potrzebna ilość wymienionych kotłów węglowych szt. Prezentowane powyżej wartości redukcji w poszczególnych wierszach należy traktować równoważnie, to znaczy, że efekt redukcji osiągnięty będzie poprzez zastosowanie jednej z wymienionych propozycji. Powierzchnia użytkowa lokali [m 2 ], w których dokonano zmiany sposobu ogrzewania (z wyszczególnieniem, jakich zmian sposobu ogrzewania dokonano) Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego** Prezydent miasta Radom, właściciele i zarządcy nieruchomości oraz zarządzający siecią ciepłowniczą i siecią gazową. Realizacja Programu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) zadanie ciągłe do grudnia 2024 r. podłączenie do sieci ciepłowniczej ,58 tys. zł zamiana na ogrzewanie gazowe ,54 tys. zł budżet miasta, NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska w Warszawie, fundusze unijne 8 km **Efekty ekologiczne, rzeczowe i koszty działań obejmują działania w zakresie podłączenia sieci ciepłowniczej, kotłów gazowych, ogrzewania elektrycznego, nowoczesnych kotłów węglowych i na biomasę. Zakłada się 28% redukcję emisji pyłu zawieszonego PM10 na terenie miasta. **Zasięg przestrzenny działań, którego podstawą jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza, jest to skala przestrzenna położenia źródeł emisji poddanych działaniom, oszacowana jako promień okręgu opisującego obszar, na którym leżą źródła emisji uwzględnione w działaniu naprawczym Tabela 3 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe mieszkań ogrzewanych indywidualnie Nazwa Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe mieszkań działania ogrzewanych indywidualnie (głównie piecami węglowymi) w zabudowie wielorodzinnej oraz naprawczego jednorodzinnej w strefie miasto Radom. Kod działania miasto Radom: strrad03 Podłączenie do sieci ciepłowniczej powinno dotyczyć zarówno lokali ogrzewanych indywidualnymi kotłami na paliwa stałe, jak i nowo powstających budynków. Priorytetowo podłączane do sieci powinny być budynki użyteczności publicznej oraz stanowiące Opis działania własność miasta. Na obszarach, na których rozbudowa sieci ciepłowniczych jest niemożliwa technicznie lub nie jest uzasadniona ekonomicznie, należy określić możliwości techniczne rozbudowy i podłączenia sieci gazowej. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 3

49 Nazwa działania naprawczego Charakter działania ze względu na czas realizacji Wymagany efekt ekologiczny ograniczenia emisji** Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe mieszkań ogrzewanych indywidualnie (głównie piecami węglowymi) w zabudowie wielorodzinnej oraz jednorodzinnej w strefie miasto Radom. Podłączenie do sieci gazowej powinno dotyczyć zarówno lokali ogrzewanych obecnie indywidualnymi kotłami na paliwa stałe, jak i nowo powstających budynków. Działanie będzie realizowane także poprzez modernizację oraz remonty i konserwację sieci ciepłowniczych, a także zapewnienie ich właściwej izolacji. długookresowe miasto Radom w latach [Mg] pył zawieszony PM10 215,6 pył zawieszony PM2,5 212,4 Długość sieci ciepłowniczej poddanej modernizacji [m] Długość wybudowanej sieci ciepłowniczej [m] Liczba nowych przyłączy do sieci ciepłowniczej [szt.] Długość wybudowanej sieci gazowej [m] Liczba nowych przyłączy do sieci gazowej [szt.] Prezydent Miasta Radomia, właściciele, użytkownicy instalacji grzewczych zgodnie z kosztami działania: miasto Radom: strrad01 środki własne inwestora; fundusze celowe i unijne; kredyty, pożyczki bankowe; inne środki zewnętrzne 8 km 2. W zakresie ograniczenia emisji liniowej Tabela 4 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Ograniczenie emisji komunikacyjnej Czyszczenie ulic na mokro w okresie wiosna jesień Nazwa działania Ograniczenie emisji komunikacyjnej Czyszczenie ulic na mokro w okresie wiosna naprawczego jesień. Kod działania miasto Radom: strrad04 Ograniczenie emisji wtórnej, unosu pyłu poprzez regularne czyszczenie dróg krajowych, wojewódzkich, powiatowych i gminnych metodą mokrą, Opis działania Intensyfikacja działań czyszczenia dróg na mokro w miesiącach wiosennych, po sezonie zimowym. Charakter działania ze względu na czas realizacji Szacunkowy zakres rzeczowy działania Wskaźnik realizacji działania średniookresowe Sporządzenie harmonogramu, w oparciu o który będzie wykonywane czyszczenie dróg. Kontrola czyszczenia dróg w oparciu o harmonogram dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Czyszczenie w okresie wiosna-lato-jesień z częstotliwością niezbędną, aby uniknąć wtórnej emisji. Czyszczenie powinno priorytetowo dotyczyć dróg na terenie zwartej zabudowy, obszarów gęsto zaludnionych oraz o dużym natężeniu ruchu pieszych. Po zimie jednorazowo zmycie wszystkich dróg. Długość dróg, na których prowadzono działanie [km] Częstotliwość mycia dróg [szt./rok] Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 4

50 Nazwa działania naprawczego Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego Ograniczenie emisji komunikacyjnej Czyszczenie ulic na mokro w okresie wiosna jesień. Prezydent Miasta Radomia PLN/km budżet miasta, środki zarządzających drogami w mieście 8 km Tabela 5 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Ograniczenie emisji komunikacyjnej Rozwój systemu ścieżek rowerowych i infrastruktury rowerowej. Nazwa działania Ograniczenie emisji komunikacyjnej Rozwój systemu ścieżek rowerowych i naprawczego infrastruktury rowerowej. Kod działania miasto Radom: strrad05 Tworzenie zintegrowanej sieci dróg rowerowych, jako alternatywy dla ruchu samochodowego oraz komunikacji miejskiej, Stworzenie planu rozwoju sieci rowerowej wraz z harmonogramem i szacunkiem nakładów inwestycyjnych oraz określenie standardów dla powstającej infrastruktury rowerowej. Podczas tworzenia i zmian planów zagospodarowania przestrzennego oraz planowania inwestycji drogowych należy uwzględniać: oddzielenie pasów ścieżek rowerowych od transportu samochodowego celem tworzenia bezpiecznych bezkolizyjnych skrzyżowań i skracania czasu podróży cyklistów, zastosowanie rozwiązań wspomagających bezkolizyjny przejazd rowerzystów: zastosowanie wyniesionych przejazdów dla rowerów, ciągłość nawierzchni DDR na wyjazdach z posesji, uspokajaniem ruchu samochodowego przy skrętach w prawo Opis działania przecinających przejazdy, poprawę infrastruktury rowerowej zachęcającej do tego środka transportu. Budowa parkingów rowerowych, szczególnie zlokalizowanych w pobliżu kluczowych celów podróży (wyższe uczelnie, szkoły, urzędy administracji lokalnej i państwowej, obiekty kultury), a także w pobliżu węzłów przesiadkowych komunikacji zbiorowej Promocja transportu rowerowego jako ekologicznego środka transportu. Promowanie i wspieranie dojazdów na rowerze ze strony pracodawców dla pracowników oraz przez punkty handlowe i urzędy dla klientów poprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury parkingów dla rowerów, informacji o dogodnych trasach dojazdowych oraz akcje promocyjne, (np.: dopuszczenie ruchu rowerowego w obu kierunkach na drogach jednokierunkowych na wszystkich ulicach w śródmieściu funkcjonalnym, jak również w Strefach Tempo30 i w strefach zamieszkania). Charakter działania średniookresowe ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego Długość wybudowanych ścieżek rowerowych [km] Liczba nowopowstałych stojaków rowerowych lub miejsc parkowania rowerów [szt.] Prezydent Miasta Radomia km 1 mln zł/ km wybudowanej ścieżki rowerowej budżet miasta, środki zarządzających drogami w mieście, fundusze celowe, dofinansowanie unijne 8 km Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 5

51 Tabela 6 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Ograniczenie emisji komunikacyjnej rozwój i modernizacja systemu transportu publicznego Nazwa działania Ograniczenie emisji komunikacyjnej rozwój i modernizacja systemu transportu naprawczego publicznego Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego miasto Radom: strrad06 Usługi transportowe z wykorzystaniem ekologicznie czystych pojazdów zasilanych gazem LPG, LNG lub CNG bądź hybrydowych lub elektrycznych. Uwzględnianie w warunkach specyfikacji zamówień publicznych wytycznych na temat efektywności energetycznej, np. zakup energooszczędnych pojazdów ekologicznych spełniających normy jakości spalin EURO 6. Wykorzystanie niskoemisyjnych paliw dla źródeł mobilnych, w tym biopaliwa, komunikacja miejska powinna umożliwiać pokonanie odległości w jak najkrótszym czasie (np. poprzez zastosowanie bus pasów, wydzielonych miejsc dla komunikacji miejskiej). Ponadto powinna być prowadzona modernizacja infrastruktury związanej z komunikacją (przystanki, automaty biletowe itp.); Budowa nowych i modernizacja istniejących węzłów przesiadkowych; Modernizacja infrastruktury transportu publicznego; Tabor autobusowy powinien zostać docelowo w całości wymieniony na pojazdy niskopodłogowe w celu lepszego udostępnienia tego środka transportu osobom z wózkami dla dzieci i osobom niepełnosprawnym; Prowadzenie polityki cenowej opłat za przejazdy zachęcające do korzystania z systemu transportu zbiorowego (szczególnie dla przejazdów wielorazowych bilety miesięczne, kwartalne). Wprowadzenie wspólnego i atrakcyjnego cenowo biletu na przejazdy aglomeracyjne; Dostarczanie mieszkańcom informacji o transporcie publicznym, w szczególności o jego rozwoju i nowych możliwościach dojazdów w poszczególnych relacjach oraz zbieranie i rozpatrywanie uwag mieszkańców dotyczących funkcjonowania i potrzeb zmian w systemie; Tworzenie oferty komunikacji publicznej w nowopowstałych osiedlach; średniookresowe Liczba środków transportu publicznego wymienionych na niskoemisyjne [szt.] Liczba przewozów pasażerskich środkami transportu publicznego na terenie strefy w ciągu roku [osoby/rok] Prezydent Miasta Radomia Zarządzający komunikacją w mieście Koszt zakupu 1 szt. autobusu niskoemisyjnego ok. 1 mln zł budżet miasta, środki zarządzających drogami w mieście, fundusze celowe, dofinansowanie unijne 8 km Tabela 7 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Optymalizacja organizacji ruchu na głównych trasach przemieszczeń pieszych pod kątem wygody ruchu pieszego Optymalizacja organizacji ruchu na głównych trasach przemieszczeń pieszych pod kątem Nazwa działania wygody ruchu pieszego tworzenie dogodnych warunków do poruszania się pieszo: naprawczego wyznaczenie wygodnych tras pieszych z osiedli do śródmieścia, zaniechanie likwidacji przejść dla pieszych, tworzenie skrótów dla pieszych, poprawa bezpieczeństwa. Kod działania Opis działania miasto Radom: strrad07 Opracowanie, monitorowanie i aktualizacja zasad zagospodarowania przestrzeni publicznej; Uwzględnienie w inwestycjach miejskich potrzeb pieszych (opiniowanie i monitorowanie dokumentacji); Stworzenie spójnego systemu tras pieszych; Usuwanie barier architektonicznych i urbanistycznych wzdłuż głównych ulic oraz kompleksowo w obrębie osiedli i węzłów komunikacyjnych; Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 6

52 Nazwa działania naprawczego Charakter działania ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego Optymalizacja organizacji ruchu na głównych trasach przemieszczeń pieszych pod kątem wygody ruchu pieszego tworzenie dogodnych warunków do poruszania się pieszo: wyznaczenie wygodnych tras pieszych z osiedli do śródmieścia, zaniechanie likwidacji przejść dla pieszych, tworzenie skrótów dla pieszych, poprawa bezpieczeństwa. Uspokajanie ruchu w obrębie osiedli (tzw. Strefowanie); Odpowiednie oświetlenie przejść dla pieszych; Zaniechanie likwidacji przejść dla pieszych; Tworzenie sygnalizacji świetlnej w pobliżu obiektów edukacyjnych (głównie szkół podstawowych i przedszkoli); Uwzględnienie istniejących skrótów przy modernizacji lub przebudowie przestrzeni publicznych; Powołanie oficera pieszego. średniookresowe Liczba oświetlonych przejść dla pieszych [szt.] Długość ulic objętych strefą uspokojonego ruchu [km] Prezydent Miasta Radomia Koszt 0,5 mln/km chodnika budżet miasta, środki zarządzających drogami w mieście, Fundusze celowe, dofinansowanie unijne 8 km 3. W zakresie ograniczenia emisji punktowej Tabela 8 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Optymalizacja Nazwa działania naprawczego Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego Zmniejszenie strat przesyłu energii przez modernizację sieci cieplnej w technologii preizolowanej miasto Radom: strrad08 Działanie będzie realizowane poprzez modernizację sieci ciepłowniczych w technologii preizolowanej. Technologia rur preizolowanych umożliwia ograniczenie znacznych strat ciepła w trakcie przesyłu. Rury preizolowane są znacznie mniej podatne na awarie niż tradycyjne sieci ciepłownicze długookresowe Długość sieci ciepłowniczej poddanej modernizacji w technologii preizolowanej [m] Prezydent Miasta Radomia, zarządzający siecią ciepłowniczą zł/mb środki właścicieli i zarządców budynków, środki przedsiębiorstw energetyki cieplnej, budżet miasta, WFOŚiGW w Warszawie, NFOŚiGW, inne fundusze (w tym europejskie), Bank Ochrony Środowiska 8 km Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 7

53 4. wspomagające Tabela 9 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Stosowanie, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, odpowiednich zapisów Stosowanie, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, odpowiednich zapisów, umożliwiających ograniczenie emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 dotyczących np. układu zabudowy zapewniającego przewietrzanie miasta, Nazwa działania wprowadzania zieleni izolacyjnej (szczególnie wzdłuż ciągów komunikacyjnych), naprawczego zagospodarowania przestrzeni publicznej oraz ustalenia zakazu stosowania paliw wysokoemisyjnych w obrębie projektowanej zabudowy (w przypadku stosowania indywidualnych systemów grzewczych), preferowanie podłączania nowych obiektów do sieci ciepłowniczej w rejonach objętych rurociągowym systemem grzewczym. Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Szacunkowy zakres rzeczowy działania Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego miasto Radom: strrad09 Prowadzenie polityki zagospodarowania przestrzennego uwzględniającej konieczność ochrony istniejących i wyznaczania nowych kanałów przewietrzania miasta, oraz klinów nawietrzających, szczególnie na terenach o niekorzystnym położeniu topograficznym sprzyjającym kumulacji zanieczyszczeń. Prowadzenie polityki zagospodarowania przestrzennego ograniczającej powstawanie nowych źródeł emisji zanieczyszczeń, szczególnie na obszarach gęstej zabudowy. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz wydawane decyzje o warunkach zabudowy powinny zawierać wymagania dot. dopuszczalnych sposobów zaopatrzenia w ciepło na danym obszarze. W planach zagospodarowania przestrzennego powinny znaleźć się zapisy dotyczące sposobu pozyskania energii cieplnej na tym obszarze z uwzględnieniem przepisów związanych z uchwałą Sejmiku Województwa na podstawie art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska. Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego oraz na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy zachowania terenów zielonych. Zadanie realizowane w ramach aktualizacji lub opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Radomia. długookresowe Uchwalenie lub aktualizacja miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zgodnie z zapisami Programu ochrony powietrza i wypracowanej polityki energetycznej w regionie oraz na terenie miasta. Pokrycie miasta miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, w których uwzględniono potrzeby ochrony jakości powietrza [%] Prezydent Miasta Radomia w ramach zadań własnych [brak danych] 8 km Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 8

54 Tabela 10 Harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji programu ochrony powietrza Prowadzenie akcji edukacyjnych Prowadzenie akcji edukacyjnych mających na celu uświadamianie społeczeństwa w zakresie: Nazwa działania wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzi, naprawczego szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych, korzyści płynących z podłączenia do scentralizowanych źródeł ciepła, promocji niskoemisyjnych źródeł ciepła. Kod działania Opis działania Charakter działania ze względu na czas realizacji Wskaźnik realizacji działania Jednostka realizująca zadanie Planowany termin wykonania Szacunkowe koszty realizacji Źródła finansowania Skala przestrzenna działania naprawczego miasto Radom: strrad10 Prowadzenie akcji edukacyjnych powinno obejmować przede wszystkim: wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzi, szkodliwość spalania odpadów w piecach i kotłach indywidualnych oraz stosowania starych kotłów węglowych o wysokiej emisji zanieczyszczeń, korzyści płynących z podłączenia do scentralizowanych źródeł ciepła, promowanie stosowania niskoemisyjnych źródeł ogrzewania, oszczędność energii, poprzez stosowanie termomodernizacji i innych metod ograniczania zużycia energii zarówno elektrycznej jak i cieplnej, promowanie zrównoważonego transportu, ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji publicznej oraz rowerów jako środka transportu, przekazywanie informacji o wpływie zanieczyszczeń na zdrowie oraz wskazówek odnośnie sposobów zachowania ograniczających narażenie na złą jakość powietrza. Zaplanowanie długofalowej kampanii informacyjno-edukacyjnej skierowanej do mieszkańców miasta. Wskazane jest, aby działania te przygotowane zostały z myślą o kształtowaniu postaw właściwych z punktu widzenia długofalowych celów związanych z ochroną powietrza oraz zaangażowanie społeczności lokalnych do budowania świadomości w zakresie ochrony powietrza w swoim otoczeniu. Kampania powinna być zaplanowana w sposób umożliwiający docieranie z informacją oraz kształtowanie pożądanych wzorców w zakresie poszczególnych płaszczyzny poznawczej, emocjonalnej i behawioralnej. Akcje edukacyjne powinny być prowadzone na szczeblu lokalnym, zwłaszcza w szkołach i przedszkolach. Przygotowanie działań mających na celu zwiększenie stopnia informowania społeczeństwa przez gminę o jakości powietrza, w tym w zakresie szkodliwych stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 (np. strona internetowa, tablice informacyjne). długookresowe Liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych i informacyjnych [szt.] Prezydent Miasta Radomia PLN budżet miasta 8 km II. Lista działań, niewynikających z Programu, poddanych analizie i przewidzianych do realizacji W rozdziale zestawiono działania, niewynikające z realizacji niniejszego Programu, a które powinny przyczynić się do ograniczenia stężeń pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na terenie miasta Radomia. te wpisują się w Strategię Rozwoju miasta Radomia na lata Poniższa tabela przedstawia działania, których realizacja przyczyni się do obniżenia wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na terenie miasta Radomia. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 9

55 Tabela 11. zaplanowane i przewidziane do realizacji dla miasta Radomia, niewynikające z realizacji niniejszego Programu Lp. Działanie Źródło finansowania Dalsza rozbudowa systemu ciepłowniczego oraz gazowniczego na terenie miasta. Opracowanie koncepcji wdrożenia kompleksowej koncepcji rozwoju transportu w ramach Radomskiego Regionalnego Obszaru Metropolitalnego (ze szczególnym uwzględnieniem systemu komunikacji publicznej). Usprawnieniu układu komunikacyjnego Radomia ze szczególnym uwzględnieniem wyprowadzenia ruchu tranzytowego z centrum miasta. Zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Budowa systemu ścieżek rowerowych, również we współpracy z sąsiednimi gminami i miejscowościami atrakcyjnymi pod względem turystycznym. Budżet miasta Budżet miasta Budżet miasta Budżet miasta Budżet miasta Powyższa tabela przedstawia działania zawarte w Strategii Rozwoju miasta Radomia na lata Wśród istotnych działań, których realizacja przyczyni się do obniżenia wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na terenie miasta Radomia, można wymienić m.in.: opracowanie koncepcji wdrożenia kompleksowej koncepcji rozwoju transportu w ramach Radomskiego Regionalnego Obszaru Metropolitalnego oraz usprawnienie układu komunikacyjnego Radomia ze szczególnym uwzględnieniem wyprowadzenia ruchu tranzytowego z centrum miasta. Ponadto działania, których realizacja przyczyni się do obniżenia wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na terenie miasta Radomia to ograniczanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, poprzez modernizację infrastruktury ciepłowniczej oraz redukcję zużycia energii cieplnej. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 10

56 Załącznik nr 5 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Uzasadnienie zakresu zagadnień określonych i ocenionych w programie ochrony powietrza dotyczy roku Uwarunkowania wynikające z planów zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz obszarów ograniczonego użytkowania lub stref przemysłowych na obszarze miasta Radomia 1.1. Uwarunkowania zewnętrzne wynikające z polityki ekologicznej województwa mazowieckiego Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, przyjęty został uchwałą nr 180/14 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 lipca 2014 roku. Jest to drugi, po Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego dokument określający kierunki rozwoju regionu. Plan wskazuje szczegółowe zasady organizacji przestrzennej województwa, formułuje kierunki polityki przestrzennej, przenosząc zapisy Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego na układ przestrzenny w formie polityk przestrzennych. Do celów istotnych z punktu widzenia Programu Ochrony Powietrza należą: rozwój produkcji ukierunkowanej na eksport w przemyśle zaawansowanych i średniozaawansowanych technologii oraz w przemyśle i przetwórstwie rolno spożywczym, poprawa dostępności i spójności terytorialnej regionu oraz kształtowanie ładu przestrzennego, poprawa jakości życia oraz wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego do tworzenia nowoczesnej gospodarki, zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowanego zaopatrzenia w energię przy zrównoważonym gospodarowaniu zasobami środowiska. Ponadto Plan zagospodarowania przestrzennego ustala strategiczny układ budowy dróg w województwie mazowieckim tworzony przez: budowę autostrady A2 (węzeł Lubelska); budowę (przebudowę) dróg ekspresowych, w tym: S8 Radziejowice Warszawa, Salomea Wolica, węzeł Powązkowska węzeł Modlińska, Marki Radzymin, Wyszków obwodnica Ostrowi Mazowieckiej, obwodnica Ostrowi Mazowieckiej granica województwa; S7 Płońsk granica województwa, Płońsk Warszawa, Warszawa obwodnica Grójca, Radom (Jedlińsk) granica województwa (Jędrzejów); S2 węzeł Puławska węzeł Lubelska; S10 na odcinku Płońsk Bielsk Gozdowo Mochowo granica województwa; S12 na odcinku od granicy województwa łódzkiego do węzła Bronowice na obwodnicy Puław; S17 na odcinkach Marki węzeł Zakręt obwodnica Garwolina; obwodnica Garwolina Kurów; S19 na odcinku granica województwa Łosice granica województwa; S61 na odcinku Ostrów Mazowiecka granica województwa; Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 1

57 trasy Olszynki Grochowskiej na odcinku pozamiejskim jako przedłużenia drogi ekspresowej S17 z włączeniem do drogi ekspresowej S7 za Modlinem; budowę (przebudowę) dróg krajowych: m. in. odcinków tras nr 50, nr 53, nr 57, nr 60, nr 61, nr 62, nr 79; budowę obwodnic w ciągach dróg krajowych: m.in. ciągów dróg krajowych nr 9, nr 50 i 79, nr 61; modernizację i przebudowę pozostałych dróg krajowych istotnych dla powiązań Warszawy z ośrodkami w kraju i regionie; podnoszenie klasy dróg do standardów głównych ruchu przyspieszonego (GP) i głównych (G); kształtowanie połączeń obwodnicowych województwa mazowieckiego, odciążających promienisty kształt podstawowego układu drogowego i zwiększający spójność i dostępność województwa (m.in. poprzez: Wielką Pętle Mazowsza, Dużą Obwodnice Warszawy, Małą Obwodnicę Warszawy, Ekspresową Obwodnicę Warszawy); uzupełnienie o nowe odcinki dróg wojewódzkich w Obszarze Metropolitalnym Warszawy oraz pozostałym obszarze województwa; budowę obwodnic w ciągach dróg wojewódzkich postulowanych przez Mazowiecki Zarząd Dróg Wojewódzkich: 541 (Sierpc, Bieżuń, Lubowidz), 559 (Maszewo, Sikórz, Brudzeń), 571 i 632 (Nasielsk), 577 (Gąbin), 694 (Brok, Małkinia Górna, Nur), 636 (Wola Rasztowska, Roszczep, Wólka Kozłowska, Jadów), 698 (Łosice, Stok Lacki), 728 (Mogielnica, Nowe Miasto n/pilicą), 801 (Dziecinów) i 807 (Żelechów); rozwój systemów transportowych Radomia, Płocka, Siedlec, Ciechanowa, Ostrołęki jako regionalnych węzłów transportowych poprzez modernizację i rozbudowę istniejących układów drogowych (trasy obwodnicowe); poprawę bezpieczeństwa ruchu na drogach przez m.in. modernizację niebezpiecznych skrzyżowań (np. budowę sygnalizacji świetlnej i bezkolizyjnych węzłów), wdrażanie zaktualizowanych projektów organizacji ruchu, uspokajanie ruchu w obszarach zurbanizowanych, oddzielenie ruchu pieszego od kołowego, budowę dróg rowerowych; prowadzenie analiz i studiów w zakresie budowy obwodnic w terenach zurbanizowanych; prowadzenie analiz i studiów dotyczących możliwości lokalizacji przepraw lokalnych przez rzeki województwa mazowieckiego, w tym na rzece Bug pomiędzy gminami Mielnik i Sarnaki; wykorzystanie nowoczesnych technik zarządzania ruchem dla sprawniejszego funkcjonowania istniejącej i tworzonej infrastruktury drogowej (dotyczy szczególnie miast i ważniejszych dróg zamiejskich). W Planie założono wzrost udziału energii odnawialnej na poziomie 15% do 2020 roku. Przewidywana jest pomoc finansowa państwa kierowana do gmin inwestujących w poprawę zaopatrzenia w energię ze źródeł odnawialnych. W celu zachowania korzystnych warunków aerosanitarnych oraz uzyskania poprawy stanu czystości powietrza przyjmuje się następujące działania: zmniejszanie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń monitorowanych substancji; ograniczanie niskiej emisji (powierzchniowej) ze źródeł rozproszonych; ograniczenie emisji liniowej; kontynuację redukcji emisji ze źródeł punktowych do powietrza. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 2

58 Program ochrony środowiska dla Województwa Mazowieckiego do roku 2022 przyjęty uchwałą NR 3/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 stycznia 2017 r. Program wskazuje główne cele oraz działania w zakresie ochrony powietrza na terenie województwa mazowieckiego, które zostały ustalone w oparciu o diagnozę stanu aktualnego środowiska, a także pod kątem zagadnień związanych ze zmianami klimatu oraz zjawisk ekstremalnych. Główne cele oraz kierunki działań, które wyznaczono w zakresie ochrony powietrza do roku 2022: OP.I. Poprawa jakości powietrza przy zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego w kontekście zmian klimatu Kierunek interwencji OP.1. Poprawa efektywności energetycznej Kierunek interwencji OP.2. Ograniczenie emisji powierzchniowej Kierunek interwencji OP.3. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł komunikacyjnych Kierunek interwencji OP.4. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych i energochłonności gospodarki Kierunek interwencji OP.5. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Kierunek interwencji OP.6. Zmniejszenie przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń monitorowanych substancji Kierunek interwencji OP.7. Dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu OP.II. Osiągnięcie poziomu celu długoterminowego dla ozonu Kierunek interwencji OP.8. Zmniejszenie emisji prekursorów ozonu. Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego, został przyjęty przez Sejmik Województwa Mazowieckiego Uchwałą nr 208/06 z dnia 9 października 2006 r. Opracowanie programu miało na celu: identyfikację zasobów energii odnawialnej na terenie województwa; identyfikację zakresu wykorzystania zasobów energii odnawialnej w chwili obecnej; wskazanie obszarów szczególnie predestynowanych dla wykorzystania zasobów energii odnawialnej oraz obszarów wykluczenia dla inwestycji; opracowanie zagadnień formalno-prawnych związanych z budową źródeł energii wykorzystujących energię odnawialną; omówienie dostępnych źródeł finansowania projektów; ocenę kosztów pozyskania energii z poszczególnych źródeł. Powyższe zagadnienia opracowano w stosunku do następujących źródeł energii odnawialnej: biomasy, energetyki wodnej, wiatrowej, solarnej i geotermalnej. W oparciu o wyniki projektu przedstawiono koncepcje trzech programów wspierania rozwoju energetyki odnawialnej: Program wykorzystania biomasy do celów grzewczych, adresowany do jednostek samorządu terytorialnego. Program ma na celu obniżenie kosztów funkcjonowania obiektów administrowanych przez samorządy lokalne i poprawę stanu środowiska naturalnego, z jednoczesnym wykorzystaniem lokalnych zasobów energii. Program wykorzystania biomasy do celów grzewczych, adresowany do odbiorców indywidualnych na terenach wiejskich. Program ma na celu obniżenie kosztów funkcjonowania wiejskich gospodarstw domowych, co powinno przyczynić się do wzrostu poziomu życia mieszkańców wsi. Program wspierania rozwoju energetyki wodnej, adresowany do potencjalnych inwestorów zainteresowanych uruchamianiem małych elektrowni wodnych. Program ma na celu wskazanie optymalnych lokalizacji obiektów Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 3

59 hydrotechnicznych ze względu na uwarunkowania środowiskowe, techniczne i ekonomiczne. W ramach realizacji programu proponuje się: utworzenie bazy danych potencjalnych lokalizacji elektrowni wodnych wraz z charakterystykami techniczno-ekonomiczno-prawnymi potencjalnych małych elektrowni wodnych; ułatwienia dla potencjalnych inwestorów, które powinny sprzyjać rozwojowi małej energetyki wodnej i rozwojowi infrastruktury energetycznej na terenach wiejskich Uwarunkowania wynikające z planów na szczeblu lokalnym Tabela 1 Uwarunkowania wynikające z planów na szczeblu lokalnym Obszar Uchwała Uwarunkowania, założenia Radom Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Radom przyjętego Uchwałą Nr 221/99 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 29 grudnia 1999 r. z późniejszymi zmianami. Ochrona powietrza została ujęta w celu kierunkowym 4: Bezpieczeństwo ekologiczne i poprawa jakości środowiska i otrzymała brzmienie: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego w mieście. Ponadto w Studium uwarunkowań rozwoju Radomia i strefy podmiejskiej (Warszawa 2011) wyznaczono szczegółowe kierunki w zakresie ochrony powietrza i brzmią one następująco: likwidacja pieców węglowych do ogrzewania budynków jednorodzinnych oraz zastosowanie pieców gazowych lub ogrzewania elektrycznego, czy kolektorów słonecznych w celu obniżenia emisji spalin na terenie dzielnic Radomia, które maja przekroczone wskaźniki; ograniczenie zanieczyszczeń gazowych i pyłowych przez modernizacje kotłów na terenie ciepłowni w Radomiu; modernizacja oraz rozbudowa istniejącej infrastruktury zbiorowego zaopatrzenia w ciepło 2. Charakterystyka techniczno-ekologiczna instalacji, urządzeń, których funkcjonowanie stanowi znaczący udział w poziomach pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu, i rodzajów powszechnego korzystania ze środowiska oraz ocena możliwych do podjęcia działań zmierzających do ograniczenia ich oddziaływania Źródła zanieczyszczeń Przy ocenie jakości powietrza brane są pod uwagę wszystkie źródła emisji zanieczyszczeń antropogenicznych. Typy źródeł poddanych analizie to źródła: punktowe, liniowe i powierzchniowe. Relację pomiędzy źródłami emisji, a odpowiadającymi im emitorami przedstawiono w następnej tabeli. Tabela 2 Źródła zanieczyszczeń Lp. Źródła Opis źródeł Emitory Opis emitorów 1. źródła punktowe technologiczne oraz spalania energetycznego 2. źródła powierzchniowe kotły i piece obszary będące źródłami tzw. niskiej emisji, czyli emisji z indywidualnych systemów grzewczych emitory punktowe emitory powierzchniowe 3. źródła liniowe drogi emitory liniowe głównie emitory punktowe, pionowe otwarte lub zadaszone (tzw. kominy) siatka prostokątna obejmująca dany obszar podział drogi na mniejsze proste odcinki Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 4

60 W ramach przeprowadzonej inwentaryzacji źródeł emisji w strefach objętych Programem, określono wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz pyłu zawieszonego PM2, Inwentaryzacja i charakterystyka techniczno-ekologiczna punktowych źródeł emisji Zanieczyszczenia pochodzące z dużych źródeł punktowych wprowadzane są do powietrza najczęściej za pośrednictwem wysokich emitorów. Wysoka jest również prędkość wylotowa spalin, co powoduje, że ulegają one znacznemu rozcieńczeniu w powietrzu zanim osiągną poziom terenu, a ponadto mogą być przenoszone na dalekie odległości. Zanieczyszczenia pochodzące z dużych źródeł punktowych wprowadzane są do powietrza najczęściej za pośrednictwem wysokich emitorów. Wysoka jest również prędkość wylotowa spalin, co powoduje, że ulegają one znacznemu rozcieńczeniu w powietrzu zanim osiągną poziom terenu, a ponadto mogą być przenoszone na dalekie odległości. W ramach inwentaryzacji źródeł emisji punktowej zestawione zostały duże instalacje spalania paliw oraz źródła technologiczne mające znaczny udział w emitowaniu zanieczyszczeń. Emisja ta uzależniona jest, m.in. od stosowanego procesu technologicznego, ilości, charakterystyki i stanu technicznego stosowanych urządzeń, ilości, jakości i rodzaju zużywanych paliw oraz lokalizacji instalacji będących źródłem emisji. W efekcie wykonanych prac zebrano i usystematyzowano informacje dotyczące jednostek organizacyjnych zlokalizowanych na terenie strefy miasto Radom, które emitują zanieczyszczenia do atmosfery. W tym celu posłużono się danymi zawartymi w bazie Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami skąd pozyskano informacje na temat istniejących instalacji, ich charakterystyki i parametrów emitorów. Zebrane dane zostały dodatkowo zweryfikowane i uzupełnione o informacje zgromadzone przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w ramach prowadzonego systemu opłat za korzystanie ze środowiska. Ponadto uzupełniono informacje z bazy pozwoleń na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz pozwoleń zintegrowanych. Największy udział pod względem emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na obszarze strefy w 2015 r. miały: Ciepłownia Północ, Ciepłownia Południe oraz zakład Imperial Tobacco Polska Manufacturing S.A. Tabela 3 Zestawienie jednostek organizacyjnych o największej wielkości emisji punktowej pyłu zawieszonego PM10 na obszarze strefy miasto Radom Lp. Nazwa jednostki Emisja pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 1. Ciepłownia Północ 35,25 2. Ciepłownia Południe 32,64 3. Imperial Tobacco Polska Manufacturing S.A. 7,75 4. PHU TRANSMAR Marek Sasin 3,78 5. TREND GLASS Sp. z o. o. 2,44 6. Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Radomiu Sp. z o.o. 1,27 7. RADOMSKA FABRYKA FARB I LAKIERÓW RAFIL S.A. 0,94 8. SITA RADOM Sp. z o.o. 0,90 9. FABRYKA BRONI ŁUCZNIK RADOM Sp. z o.o. 0, PPHU CYNLUT BOŻENA UKLEJA 0,73 Tabela 4 Zestawienie jednostek organizacyjnych o największej wielkości emisji punktowej pyłu zawieszonego PM2,5 na obszarze strefy miasto Radom Lp. Nazwa jednostki Emisja pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 1. Ciepłownia Południe 26,11 Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 5

61 Lp. Nazwa jednostki Emisja pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] 2. Ciepłownia Północ 24,67 3. Imperial Tobacco Polska Manufacturing S.A. 6,20 4. PHU TRANSMAR Marek Sasin 3,03 5. TREND GLASS Sp. z o. o. 1,96 6. Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Radomiu Sp. z o.o. 1,01 7. RADOMSKA FABRYKA FARB I LAKIERÓW RAFIL S.A. 0,75 8. SITA RADOM Sp. z o.o. 0,72 9. FABRYKA BRONI ŁUCZNIK RADOM Sp. z o.o. 0, PPHU CYNLUT BOŻENA UKLEJA 0,58 Wykorzystując inwentaryzację emitorów punktowych określono wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 w skali rocznej. Sumaryczna wielkość emisji PM10 w strefie miasto Radom dla roku bazowego 2015 wynosi 99,23 [Mg/rok], co stanowi ok. 8,41% emisji pyłu zawieszonego PM10 ze wszystkich źródeł w strefie. Sumaryczna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom dla roku bazowego 2015 wynosi 75,50 [Mg/rok], co stanowi ok. 7,09% emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze wszystkich źródeł w strefie Inwentaryzacja i charakterystyka techniczno-ekologiczna powierzchniowych źródeł emisji Emisja zanieczyszczeń do powietrza z indywidualnych systemów grzewczych (sektora bytowo komunalnego) obejmuje swoim zasięgiem głównie małe kotłownie oraz paleniska domowe. W celu scharakteryzowania źródeł powierzchniowych emisji na terenie strefy, konieczne jest przeanalizowanie przede wszystkim systemów ciepłowniczych oraz systemu zasilania i wykorzystania gazu do celów grzewczych. System ciepłowniczy Układ systemu ciepłowniczego w strefie miasto Radom uzależniony jest głównie od warunków terenowych, jak również lokalizacyjnych przedsiębiorstw wytwarzających energię cieplną. Zaopatrzenie w ciepło, w strefie zróżnicowane jest pod względem jego dostawców. Dystrybucja energii cieplnej na terenie strefy realizowana jest poprzez: miejskie sieci ciepłownicze, węzły cieplne, a także systemy należące do zakładów energetyki cieplnej w miastach i gminach; przedsiębiorstwa usług komunalnych działających na terenach miast lub gmin; lokalne kotłownie; indywidualne systemy grzewcze w budynkach mieszkalnych i administracji publicznej. Koncesję na produkcję, przesyłanie i dystrybucję ciepła na terenie miasta Radomia posiada Radomskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej RADPEC S.A. Głównymi źródłami ciepła w Radomiu są dwie elektrociepłownie: Południe o mocy ok. 198 MW a także Północ o mocy ok. 116MW. Długość sieci ciepłowniczych w 2014 r. w strefie miasto Radom wynosiła ponad 187,9 km, z czego ponad połowa to sieci preizolowane. Eksploatowane sieci magistralne to przede wszystkim sieci napowietrzne, kanałowe, podatne na zawilgocenia, uszkodzenia i posiadające słabą izolację. Dążąc do ograniczenia strat ciepła na przesyle i zoptymalizowania pracy sieci, systematycznie wymianie podlegają stare sieci kanałowe na nowocześniejsze preizolowane, często o mniejszych średnicach. W większości strefy system ciepłowniczy jest scentralizowany. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 6

62 System gazowniczy Potrzeby cieplne miasta Radom zaspakajane są również za pomocą ogrzewania gazowego. Dystrybucją gazu ziemnego na terenie miasta zajmuje się Polska Spółka Gazownictwa Oddział Zakład Gazowniczy Radom. Na obszarze miasta Radomia zlokalizowana jest sieć gazowa wysokiego, średniego i niskiego ciśnienia. W poniższej tabeli przedstawiono zestawienie dotyczące stanu gazyfikacji w strefie na koniec 2014 roku. Tabela 5 Stan gazyfikacji w strefie miasto Radom w 2015 r. Odbiorcy gazu Czynne Odbiorcy ogrzewający Jednostka przyłącza gazu mieszkania administracyjna do budynków [gosp. dom.] gazem [szt.] [gosp. dom.] strefa miasto Radom Zużycie gazu [tys. m 3 ] Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań [tys. m 3 ] Ludność korzystająca z sieci gazowej w 2014 r. [osoba] , , Indywidualne źródła ciepła Jednym ze źródeł emisji zanieczyszczeń do powietrza jest spalanie paliw do celów grzewczych. Szczególnie dużo zanieczyszczeń przedostaje się do powietrza w wyniku spalania paliw stałych w piecach kaflowych lub kotłach domowych o złym stanie technicznym. Urządzenia te charakteryzują się dość niską sprawnością, co wpływa negatywnie na procesy spalania, a zarazem emisję zanieczyszczeń. Dodatkowo, zły stan techniczny kominów pogarsza parametry emisji zanieczyszczeń. Stanowi również duże zagrożenie dla życia i zdrowia użytkowników takiego kotła. Celem zapewnienia bezpieczeństwa oraz podniesienia efektywności energetycznej wskazana jest okresowa kontrola stanu technicznego kotłów oraz przeprowadzanie przeglądów kominiarskich. Przy obecnej strukturze cen paliw większość mieszkańców decyduje się na ogrzewanie domów paliwem stałym, najczęściej niskiej jakości. W ramach wskazanych do realizacji w Programie działań naprawczych zaproponowano działania mające na celu ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych. Głównym i zasadniczym działaniem w obszarach przekroczeń poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 jest prowadzenie działań zmierzających do ograniczenia emisji z indywidualnych systemów grzewczych, w wyniku których społeczeństwo będzie mogło, dzięki pomocy finansowej (np. dotacje, kredyty), zastępować stare kotły węglowe, nowoczesnymi źródłami ciepła. Dzięki poprawie sprawności i parametrów procesu spalania poprzez wymianę kotłów lub zmianę sposobu ogrzewania możliwa będzie redukcja emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5. Inwentaryzacja emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 ze źródeł powierzchniowych Powierzchniowe źródła emisji na terenie strefy stanowią źródła związane z ogrzewaniem budynków. Na wielkość emisji ze źródeł ogrzewania ma wpływ przede wszystkim rodzaj stosowanego paliwa oraz stan techniczny urządzeń, w których następuje spalanie paliw. W celu zobrazowania emisji w przedziale czasowym, opracowano i zastosowano profile zmienności czasowej: profil miesięczny i profil dobowy dla katastrów emisji. Sumaryczna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom dla roku bazowego 2015 wyniosła 862,64 [Mg/rok], co stanowi ok. 73,14% całkowitej wielkości emisji pyłu zawieszonego PM10. Natomiast sumaryczna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 w 2015 r. wynosi 849,77 [Mg/rok], co stanowi ok. 79,81% całkowitej emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze wszystkich źródeł w strefie. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 7

63 Tabela 6 Emisja powierzchniowa pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 Strefa Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] strefa miasto Radom 862,64 849,77 Najwyższa emisja występuje w obszarach miasta, gdzie nie ma podłączenia do sieci gazowniczej ani ciepłowniczej dlatego mieszkańcy tych obszarów zmuszeni są do stosowania paliw stałych co sprawia, że mimo mniejszej ilości zabudowy mieszkaniowej, emisja pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 jest stosunkowo wysoka Inwentaryzacja i charakterystyka techniczno-ekologiczna źródeł liniowych Na wielkość stężenia pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 w powietrzu może mieć wpływ również komunikacja. Poziom zanieczyszczenia powietrza jest zależny w największym stopniu od natężenia ruchu na poszczególnych trasach komunikacyjnych. Duże znaczenie w miastach ma również zwarta zabudowa, gdyż w znacznym stopniu ogranicza wymianę mas powietrza. Efektem tego jest gromadzenie się zanieczyszczeń w przyziemnej warstwie powietrza. Wielkość emisji z komunikacji zależna jest od ilości i rodzaju samochodów oraz od rodzaju stosowanego paliwa. W analizie emisji liniowej ujęto odcinki dróg krajowych, wojewódzkich oraz powiatowych i gminnych na terenie strefy miasto Radom. Sumaryczna emisja pyłu zawieszonego PM10 ze źródeł liniowych strefy wynosi ok. 195,69 [Mg/rok], co stanowi ok. 15,59% emisji z całej strefy. Sumaryczna wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom dla roku bazowego 2015 wyniosła 134,71 [Mg/rok], co stanowi ok. 12,65% emisji pyłu zawieszonego PM2,5 ze wszystkich źródeł w strefie. Ładunek pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 z transportu samochodowego z obszaru strefy miasto Radom w roku bazowym Tabela 7 Emisja liniowa pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 Strefa Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] strefa miasto Radom 195,69 134,71 Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 2.5. Inwentaryzacja oraz charakterystyka źródeł emisji z rolnictwa i emisji niezorganizowanej Emisja niezorganizowana: Wydobycie kopalin to działalność z reguły realizowana na znacznym obszarze powierzchni, która ze względu na swą specyfikę powoduje istotne oddziaływanie na środowisko. Realizacja prac wydobywczych jest bowiem związana z dokonywaniem znacznych przekształceń powierzchni terenu, w tym zmiany jego ukształtowania oraz formy pokrycia, a także w istotny sposób wpływa na przekształcenie istniejących stosunków wodnych. Oddziaływanie takie ma charakter długotrwały i ciągły. Emisja niezorganizowana zanieczyszczeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 do powietrza w szczególności związana jest z procesem wydobycia, transportu oraz przeróbką (kruszenie, sortowanie) i magazynowaniem kopalin. Wielkość emisji zanieczyszczeń z zakładów wydobywczo przeróbczych jest uzależniona m.in. od: powierzchni zakładu, rodzaju i ilości pozyskiwanego surowca, zastosowanej technologii wydobycia, przeróbki oraz składowania surowca i powstałych odpadów, czasu oddziaływania przedsięwzięcia, a także istniejącej infrastruktury zakładu. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 8

64 W związku z powyższym dla obszaru strefy miasto Radom wykonana została przedmiotowa inwentaryzacja źródeł emisji niezorganizowanej obejmująca: kopalnie odkrywkowe, hałdy (z uwzględnieniem aktualnego stopnia rekultywacji), a także inne tereny, na których antropogenicznie usunięta została pokrywa roślinna, w wyniku czego skała macierzysta może podlegać deflacji. Wykonane analizy w znacznej mierze bazowały na danych przestrzennych dotyczących lokalizacji kopalń i wyrobisk, przedstawionych w geoportalu MIDAS prowadzonym przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Po wstępnej weryfikacji obszarów wydobywczych w oparciu o dostępne warstwy geoprzestrzenne wskazujące lokalizację i zasięg obszarów złóż i terenów górniczych oraz zdjęcia satelitarne i lotnicze zweryfikowano aktualny zasięg przestrzenny odkrywek i innych powierzchni będących źródłem emisji pyłów do atmosfery. Na podstawie informacji na temat zasięgu obszarów eksploatacji, składowania i przetwarzania surowców przy użyciu wskaźników przedstawionych w poniższej tabeli wyznaczono wielkości emisji zanieczyszczeń ze źródeł niezorganizowanych zlokalizowanych na terenie strefy miasto Radom. Wielkość emisji pochodzącej z obszarów kopalni i odkrywek obliczono przy użyciu następującego wzoru: E = P w e gdzie: E emisja zanieczyszczenia [kg/rok] P wielkości powierzchni pylącej obiektu [ha] w e wskaźnik emisji [kg/(ha rok)] Podczas eksploatacji złóż emitowany jest głównie pył ogólny, a jedynie nieznaczną jego część stanowi frakcja pyłu zawieszonego PM10 (od 10% do 40%) 1. Frakcja pyłu zawieszonego PM2,5 zawarta jest w pyle zawieszonym PM10, dlatego jego ilość jest mniejsza od pozostałych frakcji i stanowi ok. 5% pyłu ogólnego. Pozyskane dane inwentaryzacyjne wraz z zestawieniem wyznaczonej na ich podstawie wielkości emisji charakteryzującej poszczególne źródła emisji niezorganizowanej zostały zgromadzone w bazie emisyjnej sprowadzonej do siatek emisyjnych. Zestawienie emisji niezorganizowanej w strefie miasto Radom w 2015 roku. Tabela 8 Emisja niezorganizowana liniowa pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 Strefa Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] strefa miasto Radom 13,70 3,29 Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] Rolnictwo W wyniku emisji pochodzącej z rolnictwa do powierza atmosferycznego dostają się głównie pyły zawieszone PM10, PM2,5 i amoniak. W związku z tym wykonana została przedmiotowa inwentaryzacja źródeł emisji rolniczej występujących na terenie strefy miasto Radom, która pozwoliła na wyznaczenie ilości pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 wprowadzanych do atmosfery. W oparciu o warstwy przestrzenne oraz na podstawie informacji o sposobie użytkowania terenu, z danych statystycznych GUS (Głównego Urzędu Statystycznego), wyznaczono obszary aktywnie użytkowane rolniczo na obszarze strefy mazowieckiej Szczegółowe dane wejściowe ze statystyk GUS pochodzą z Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku. Problemem okazał się natomiast fakt, że aktualizowane coroczne dane zamieszczane w Banku Danych Lokalnych odnoszą się jedynie do poziomu województwa. 1 Źródło: Emission Estimation Technique Manual for Miniµg and Processiµg of Non-Metallic Minerals NPI Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 9

65 W związku z tym zaistniała konieczność opracowania specjalnych wskaźników opartych o dane dla powierzchni całego województwa. Wskaźniki te pozwoliły na określenie wielkości hodowli zwierząt oraz powierzchni upraw w podziale na gminy dla 2015 r. Emisja rolnicza jest emisją sumaryczną uwzględniającą: uprawy zbóż, pastwiska, łąki; maszyny rolnicze; zużycie nawozów azotowych w ciągu roku; hodowlę zwierząt w podziale na bydło, trzodę chlewną i drób. Powstałe w wyniku inwentaryzacji bazy emisyjne uwzględniające poszczególne typy źródeł zaliczane do źródeł rolniczych zostały sprowadzone do siatek emisyjnych. W kolejnej tabeli zestawiono emisję ze strefy miasto Radom. Tabela 9 Zestawienie emisji z rolnictwa w strefie miasto Radom w 2015 roku. Strefa Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] strefa miasto Radom 8,31 1,53 Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 3. Bilans emisji pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 wykonane dla podmiotów korzystających ze środowiska na zasadzie powszechnego korzystania ze środowiska i napływów pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 spoza obszaru strefy miasto Radom, które oddziałują na poziomy substancji w powietrzu. Tabela 10 Bilans emisji pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 wykonane dla podmiotów korzystających ze środowiska Lp. Obszar/województwo Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM10 [Mg/rok] Wielkość emisji pyłu zawieszonego PM2,5 [Mg/rok] 1. mazowieckie 5 022, ,84 2. świętokrzyskie 360,59 315,19 4. Szacunkowe wyliczenie czasu potrzebnego do osiągnięcia celów zakładanych w programie ochrony powietrza. Proponuje się następujący czas realizacji poszczególnych działań naprawczych: działania zmierzające do ograniczenia emisji z indywidualnych systemów grzewczych zadanie ciągłe; stworzenie i utrzymanie systemu organizacyjnego dla realizacji działań naprawczych zadanie ciągłe; działania zmierzające do modernizacji i rozbudowy systemów ciepłowniczych na terenie powiatów realizacja w latach ; działania edukacyjne zadanie ciągłe; zmiany w dokumentach strategicznych w celu wprowadzenia jednolitych wytycznych i zasad w zakresie już prowadzonych działań w strefie realizacja w latach działania wspomagające, które w sposób pośredni wpływają na jakość powietrza w strefie realizacja Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 10

66 5. Opis działań naprawczych możliwych do zastosowania, które nie zostały wytypowane do wdrożenia w programie ochrony powietrza, wraz z uzasadnieniem przyczyn ich niezastosowania. Przedstawione w Programie zadania przewidziane do realizacji dla strefy miasto Radom są wynikiem szeregu przeprowadzonych analiz, w których rozpatrywano różne koncepcje działań zmierzających do poprawy stanu jakości powietrza w strefie. W wyniku analiz modelowych, ale również społeczno-ekonomicznych część koncepcji nie została wytypowana do wdrożenia w Radomiu. Wśród nich należy wymienić następujące: całkowity zakaz stosowania paliwa stałego w mieście odrzucone ze względów społecznych i gospodarczych; zastosowanie systemu zdalnej kontroli spalania paliw w kotłach węglowych odrzucone ze względów logistycznych; zastosowanie szerszej skali działań naprawczych ograniczających emisję z indywidualnych systemów grzewczych, które przyczynią się do zredukowania stężeń pyłów w powietrzu (np. podłączenie większości budynków w mieście do sieci ciepłowniczej itp.) odrzucone ze względów technicznych i ekonomicznych. 6. Analiza dokumentów, materiałów i publikacji wykorzystanych do opracowania programu ochrony powietrza. Przy opracowaniu Programu ochrony powietrza analizie poddano następujące dokumenty: Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Radom, Radom 2012 rok; Uchwała Nr 185/13 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne pyłu zawieszonego PM10 i pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu; Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2005; Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2007; Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2008; Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2009; Roczna ocena jakości powietrza w województwie mazowieckim za rok 2010; Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Warszawa, maj 2006 r.; Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, przyjęty został uchwałą nr 65/2004 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 czerwca 2004 r.; Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego , Warszawa, październik 2007; Program Ochrony Środowiska Województwa Mazowieckiego na lata z uwzględnieniem perspektywy do 2018 roku, Warszawa, 2012 r.; Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego; II Polityka ekologiczna państwa (przyjęta przez Radę Ministrów 13 czerwca 2000 r., a przez Sejm RP 23 sierpnia 2001 r.); Polityka ekologiczna państwa w latach z perspektywą do roku W trakcie przygotowanie Programu poddano analizie dokumenty strategicznych dla Radomia, zwracając szczególną uwagę na zapisy wskazujące główne cele, priorytety oraz zagrożenia w zakresie ochrony powietrza. Jednym z głównych celów jest ograniczenie tzw. niskiej emisji poprzez wyeliminowanie przestarzałych nieefektywnych lokalnych kotłowni i podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej. Ograniczenie będzie realizowane Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 11

67 także poprzez termomodernizację budynków zmniejszającą zapotrzebowanie na ciepło czy zastąpienie tradycyjnych paliw bardziej ekologicznymi (np. olej opałowy, gaz ziemny). Kolejny cel to ograniczenie oddziaływania transportu samochodowego poprzez wyprowadzenia ruchu tranzytowego poza tereny o gęstej zabudowie oraz rozwój publicznej komunikacji zbiorowej celem ograniczenia ruchu lokalnego lub zamknięcie niektórych stref, np. centrum miasta dla ruchu samochodowego. Rozbudowa sieci ciepłowniczej umożliwi podłączenie większej ilości odbiorców, a tym samym zmniejszenie liczebności indywidualnych palenisk. Pozwoli to na znaczą redukcję emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw do celów grzewczych czy sanitarno-bytowych. Konieczne jest również podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców dotyczącej rodzaju spalanych w domowych paleniskach odpadów, jak również zorganizowanie wsparcia mieszkańców, podejmujących działania proekologiczne, jak np. wymiana kotłów, termomodernizacja. Przeprowadzone analizy opisów najlepszych technik i technologii (BAT oraz BREF), dotyczących ograniczania wprowadzania substancji do powietrza wskazują, że w zakładach przemysłowych na terenie miasta stosowane są urządzenia o wysokiej sprawności ograniczające emisję zanieczyszczeń do powietrza, dzięki czemu minimalizowane jest negatywne oddziaływane na środowisko. Nie uwzględniono danych zawartych w Krajowym Rejestrze Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, gdyż ze względu na szczegółową procedurę weryfikacyjną nie ma w nim jeszcze danych za 2015 rok. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 12

68 Załącznik graficzny nr 1 do uzasadnienia zakresu zagadnień określonych i ocenionych w Programie (dotyczy 2015 roku) Rysunek 1 Podział administracyjny obszaru objętego programem ochrony powietrza Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 13

69 Załącznik graficzny nr 2 do uzasadnienia zakresu zagadnień określonych i ocenionych w Programie (dotyczy 2015 roku) 1. Lokalizacja źródeł, których eksploatacja powoduje wprowadzenie do powietrza pyłu zawieszonego PM10, dla którego zostały przekroczone poziomy dopuszczalne na obszarze strefy miasto Radom i w jej bezpośrednim sąsiedztwie 1.1. Źródła pyłu zawieszonego PM10 zlokalizowane w strefie miasto Radom Rysunek 2 Emisja powierzchniowa pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 14

70 Rysunek 3 Emisja liniowa (drogi krajowe i wojewódzkie) pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 15

71 Rysunek 4 Emisja liniowa (drogi powiatowe i gminne) pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 16

72 Rysunek 5 Emisja punktowa pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 17

73 Rysunek 6 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z hodowli Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 18

74 Rysunek 7 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z upraw Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 19

75 Rysunek 8 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z nawożenia Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 20

76 Rysunek 9 Emisja ze źródeł niezorganizowanych pyłu zawieszonego PM10 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 21

77 1.2. Źródła pyłu zawieszonego PM10 zlokalizowane poza strefą miasto Radom Rysunek 10 Emisja powierzchniowa pyłu zawieszonego PM10 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 22

78 Rysunek 11 Emisja liniowa pyłu zawieszonego PM10 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 23

79 Rysunek 12 Emisja liniowa pyłu zawieszonego PM10 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 24

80 Rysunek 13 Emisja punktowa pyłu zawieszonego PM10 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 25

81 2. Lokalizacja źródeł, których eksploatacja powoduje wprowadzenie do powietrza pyłu zawieszonego PM2,5, dla którego zostały przekroczone poziomy dopuszczalne na obszarze strefy miasto Radom i w jej bezpośrednim sąsiedztwie 2.1. Źródła pyłu zawieszonego PM2,5 zlokalizowane w strefie miasto Radom Rysunek 14 Emisja powierzchniowa pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 26

82 Rysunek 15 Emisja liniowa (drogi krajowe i wojewódzkie) pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 27

83 Rysunek 16 Emisja liniowa (drogi powiatowe i gminne) pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 28

84 Rysunek 17 Emisja punktowa pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 29

85 Rysunek 18 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z hodowli Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 30

86 Rysunek 19 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z upraw Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 31

87 Rysunek 20 Emisja z rolnictwa pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. emisja z nawożenia Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 32

88 Rysunek 21 Emisja ze źródeł niezorganizowanych pyłu zawieszonego PM2,5 w strefie miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 33

89 2.2. Źródła pyłu zawieszonego PM2,5 zlokalizowane poza strefą miasto Radom Rysunek 22 Emisja powierzchniowa pyłu zawieszonego PM2,5 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 34

90 Rysunek 23 Emisja liniowa pyłu zawieszonego PM2,5 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 35

91 Rysunek 24 Emisja liniowa pyłu zawieszonego PM2,5 z pasa 30 km wokół strefy miasto Radom w 2015 r. Id: 53B F6-9B52-0FC2B Podpisany Strona 36

Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Załącznik nr 2 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Radom dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze

Bardziej szczegółowo

Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Radom dotyczy roku 2015

Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Radom dotyczy roku 2015 Załącznik nr 1 do uchwały nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy miasto Radom dotyczy roku 2015 1. Dane ogólne województwo

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do uchwały nr 97/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Załącznik nr 2 do uchwały nr 97/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Załącznik nr 2 do uchwały nr 97/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie aglomeracja warszawska dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Załącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Załącznik nr 2 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Opis stanu jakości powietrza w strefie miasto Płock dotyczy roku 2015 1. Lista substancji w powietrzu, ze

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz. 5961 UCHWAŁA NR 94/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Załącznik nr 3 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Załącznik nr 3 do uchwały nr 95/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Przewidywany poziom substancji w powietrzu w strefie miasto Płock, w roku prognozowanym oraz w roku zakończenia

Bardziej szczegółowo

Roczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie

Roczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Roczne oceny jakości powietrza w woj. mazowieckim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Warszawa 2013 r. Roczna Ocena Jakości Powietrza Cele przeprowadzania rocznej oceny: klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

Zielona Góra, październik 2015r.

Zielona Góra, październik 2015r. Streszczenie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasta Gorzów Wielkopolski ze względu na przekroczenie wartości docelowej benzo(a)pirenu w pyle PM10 Zielona Góra, październik 2015r. Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie

Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie XII Forum Operatorów Systemów i Odbiorców Energii i Paliw CZYSTE POWIETRZE W WARSZAWIE jako efekt polityki energetycznej miasta Warszawa, 23 października 2015

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r.

Uchwała nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Uchwała nr 94/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne

Bardziej szczegółowo

Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich

Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich Problemy zanieczyszczenia powietrza w Polsce i innych krajach europejskich Barbara Toczko Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektorat Ochrony Środowiska 15 listopada 2012 r. Wyniki

Bardziej szczegółowo

INFORMACJE O Programie Ochrony Powietrza dla strefy miasto Rzeszów

INFORMACJE O Programie Ochrony Powietrza dla strefy miasto Rzeszów MASZAŁEK WOJEWÓDZTWA PODKAPACKIEGO INFOMACJE O Programie Ochrony Powietrza dla strefy miasto zeszów WYKONAWCA: Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 96/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 96/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz. 5963 UCHWAŁA NR 96/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu

Bardziej szczegółowo

TOM I Aglomeracja warszawska

TOM I Aglomeracja warszawska Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) 30-42-53, fax (058) 30-42-52 Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRONY POWIETRZA dla stref województwa

Bardziej szczegółowo

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Warszawa, maj 2015 r. Jak oceniamy jakość powietrza? Strefy Substancje ochrona zdrowia: dwutlenek siarki - SO 2, dwutlenek

Bardziej szczegółowo

Zielona Góra, październik 2015r. Streszczenie Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Zielona - arsen w pyle PM10 1

Zielona Góra, październik 2015r. Streszczenie Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Zielona - arsen w pyle PM10 1 Streszczenie Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Zielona Góra wraz z Planem działań krótkoterminowych ze względu na przekroczenie wartości docelowej arsenu w pyle PM10 Zielona Góra, październik

Bardziej szczegółowo

Powiat starachowicki

Powiat starachowicki Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) 301-42-53, fax (058) 301-42-52 Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRO Y POWIETRZA dla stref

Bardziej szczegółowo

z Programu ochrony powietrza

z Programu ochrony powietrza Obowiązki gmin wynikające z Programu ochrony powietrza Karolina Laszczak Dyrektor Departamentu Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego

Bardziej szczegółowo

Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim. Warszawa, styczeń 2018

Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim. Warszawa, styczeń 2018 Programy ochrony powietrza w województwie mazowieckim 1 Warszawa, styczeń 2018 Czym są programy ochrony powietrza? Programy ochrony powietrza są aktami prawa miejscowego, które określa w drodze uchwał

Bardziej szczegółowo

Streszczenie Aktualizacji Programu ochrony powietrza

Streszczenie Aktualizacji Programu ochrony powietrza Streszczenie Aktualizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasta Gorzów Wielkopolski ze względu na przekroczenie wartości dopuszczalnej pyłu zawieszonego PM10 Zielona Góra, październik 2015r. Streszczenie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia r.

UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia r. PROJEKT ZWM UCHWAŁA Nr.../16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO z dnia... 2016 r. w sprawie zmiany uchwały Nr XXXIX/612/09 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie Programu

Bardziej szczegółowo

Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy aglomeracja warszawska dotyczy roku 2015

Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy aglomeracja warszawska dotyczy roku 2015 Załącznik nr 1 do uchwały nr 96/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2017 r. Informacje ogólne na temat lokalizacji i topografii strefy aglomeracja warszawska dotyczy roku 2015 1. Dane

Bardziej szczegółowo

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, czerwiec 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane

Bardziej szczegółowo

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, wrzesień 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane

Bardziej szczegółowo

5.3. Sporządzenie modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń.

5.3. Sporządzenie modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. 5.3. Sporządzenie modelu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. 5.3.1. Opis stosowanego modelu Obliczenia stanu jakości powietrza, przeprowadzono z uwzględnieniem referencyjnych metodyk modelowania, zgodnie

Bardziej szczegółowo

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku I. DANE BAZOWE DO OPRACOWANIA PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA 1. Aktualizacja Programu ochrony powietrza bazować

Bardziej szczegółowo

Monitoring i ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie

Monitoring i ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Monitoring i ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie KROSNO listopad 2016 Monitoring jakości powietrza Wojewódzki inspektor ochrony środowiska

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach

Sprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ

JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ Rzeszów, październik 217 r.

Bardziej szczegółowo

Monitoring powietrza w Szczecinie

Monitoring powietrza w Szczecinie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Monitoring powietrza w Szczecinie Marta Bursztynowicz Szczecin, 15 luty 2018 r. Roczna ocena jakości powietrza Substancje podlegające ocenie Ocena

Bardziej szczegółowo

ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W STREFIE MAZOWIECKIEJ

ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W STREFIE MAZOWIECKIEJ Załącznik nr 1 do uchwały Nr 119/15 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 23 listopada 2015 r. ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W STREFIE MAZOWIECKIEJ 1. Wielkości poziomów substancji w powietrzu w strefie

Bardziej szczegółowo

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Czym oddychamy? Adam Ludwikowski Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Warszawa, maj 2015 r. Jak oceniamy jakość powietrza? Strefy Substancje ochrona zdrowia: dwutlenek siarki - SO 2, dwutlenek

Bardziej szczegółowo

242 Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej

242 Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej 242 Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej Rysunek 61. Rozkład stężeń średniorocznych pyłu zawieszonego PM10 na terenie strefy wielkopolskiej w roku bazowym 2011 146 146 źródło: opracowanie

Bardziej szczegółowo

OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM

OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM Załącznik nr 3 do uchwały XXXVII/621/17 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 23 października 2017 r. OBOWIĄZKI ORGANÓW I PODMIOTÓW ZLOKALIZOWANYCH NA TERENIE STREFY OBJĘTEJ PROGRAMEM Realizacja

Bardziej szczegółowo

CZYM ODDYCHAMY? Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Adam Ludwikowski. Warszawa kwiecień 2012 r.

CZYM ODDYCHAMY? Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Adam Ludwikowski. Warszawa kwiecień 2012 r. CZYM ODDYCHAMY? Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska Adam Ludwikowski Warszawa kwiecień 2012 r. DZIAŁANIA WIOŚ Zarząd Województwa (opracowuje programy ochrony powietrza) EU Społeczeństwo

Bardziej szczegółowo

Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10

Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 Lista działań dla poprawy jakości powietrza w Szczecinie - Ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 Małgorzata Landsberg Uczciwek, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Międzyzdroje,

Bardziej szczegółowo

Powietrze w powiecie kutnowskim

Powietrze w powiecie kutnowskim Powietrze w powiecie kutnowskim Powietrze jest rodzajem kapitału przyrodniczego, stanowiącego zasób odnawialny, możliwy do wyczerpania. Zanieczyszczenia powietrza są jednym z głównych przyczyn zagrożeń

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z realizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Łomża (powiat grodzki łomżyński)

Sprawozdanie z realizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Łomża (powiat grodzki łomżyński) Załącznik do pisma 22 maja 2012 r., znak: DIS-V.721.3.2012 Sprawozdanie z realizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Łomża (powiat grodzki łomżyński) przyjętego przez Sejmik Województwa Podlaskiego

Bardziej szczegółowo

Jakość powietrza w Aglomeracji Krakowskiej na przykładzie Gminy Zabierzów

Jakość powietrza w Aglomeracji Krakowskiej na przykładzie Gminy Zabierzów Jakość powietrza w Aglomeracji Krakowskiej na przykładzie Gminy Zabierzów Anetta Kucharska Kierownik Wydziału Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami Urząd Gminy Zabierzów Gmina Zabierzów Liczba mieszkańców

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz. 5964 UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu

Bardziej szczegółowo

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 22. 11.2010 1 Wartości kryterialne do klasyfikacji stref dla terenu kraju ochrona zdrowia, rok 2007 pył zawieszony PM10 Okres

Bardziej szczegółowo

Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego zadania gmin i powiatów, sprawozdawczość

Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego zadania gmin i powiatów, sprawozdawczość Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego zadania gmin i powiatów, sprawozdawczość Podsumowanie stanowisk gmin w sprawie poprawy jakości powietrza w województwie śląskim w odpowiedzi na pismo

Bardziej szczegółowo

Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego. Zielona Góra, 23 lutego 2010 r.

Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego. Zielona Góra, 23 lutego 2010 r. Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Zielona Góra, 23 lutego 2010 r. Podstawa opracowania Programu Programy ochrony powietrza sporządza się dla stref,

Bardziej szczegółowo

Pył jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną

Pył jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną Adrianna Król 1 Pył jest zanieczyszczeniem powietrza składającym się z mieszaniny cząstek stałych i ciekłych, zawieszonych w powietrzu, będących mieszaniną substancji organicznych i nieorganicznych. 2

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. UCHWAŁA NR 97/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy aglomeracja warszawska, w której został przekroczony poziom

Bardziej szczegółowo

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA

Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska

Bardziej szczegółowo

Doświadczenia. Województwa Małopolskiego. w zakresie wdrażania Programu ochrony powietrza

Doświadczenia. Województwa Małopolskiego. w zakresie wdrażania Programu ochrony powietrza Doświadczenia Województwa Małopolskiego w zakresie wdrażania Programu ochrony powietrza Piotr Łyczko Departament Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Program ochrony powietrza dla województwa

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE

JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE Badania przeprowadzone w Warszawie wykazały, że w latach 1990-2007 w mieście stołecznym nastąpił wzrost emisji całkowitej gazów cieplarnianych o około 18%, co przekłada się

Bardziej szczegółowo

OD EMISJI DO JAKOŚCI POWIETRZA struktura emisji zanieczyszczeń na Dolnym Śląsku czynniki wpływające na dyspersję zanieczyszczeń

OD EMISJI DO JAKOŚCI POWIETRZA struktura emisji zanieczyszczeń na Dolnym Śląsku czynniki wpływające na dyspersję zanieczyszczeń OD EMISJI DO JAKOŚCI POWIETRZA struktura emisji zanieczyszczeń na Dolnym Śląsku czynniki wpływające na dyspersję zanieczyszczeń Eko Forum Lądek Zdrój, 11 marca 2016 r. Piotr Muskała Uniwersytet Wrocławski

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 4085/2013 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 28 listopada 2013 roku

UCHWAŁA Nr 4085/2013 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 28 listopada 2013 roku UCHWAŁA Nr 4085/2013 ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO z dnia 28 listopada 2013 roku w sprawie przyjęcia sprawozdań z realizacji programów ochrony powietrza za lata 2009-2011 Na podstawie art. 41 ust.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz

Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz. 11273 UCHWAŁA Nr 164/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 28 października 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r.

UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r. UCHWAŁA NR XVI/300/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy miasto Włocławek pod względem przekroczeń dopuszczalnych

Bardziej szczegółowo

Walory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych

Walory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych Walory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych Leszek Ośródka Kościerzyna, 13 stycznia 214 r. Uzdrowiska w Polsce 2 Lokalizacja miejscowości

Bardziej szczegółowo

ZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA

ZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA ZADANIA INSPEKCJI OCHRONY ŚRODOWISKA W ZAKRESIE MONITOROWANIA JAKOŚCI POWITRZA Beata Michalak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Model systemu zarządzania jakością powietrza Obowiązkowy

Bardziej szczegółowo

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.

PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. Gospodarka niskoemisyjna co to takiego? Gospodarka niskoemisyjna (ang. low emission economy)

Bardziej szczegółowo

Stanowisko WIOŚ w Krakowie- skala zanieczyszczeń powietrza w Małopolsce i Krakowie

Stanowisko WIOŚ w Krakowie- skala zanieczyszczeń powietrza w Małopolsce i Krakowie Stanowisko WIOŚ w Krakowie- skala zanieczyszczeń powietrza w Małopolsce i Krakowie 1. Skala zanieczyszczenia powietrza w Polsce na przykładzie pyłów PM 10, substancji rakotwórczej benzoαpirenu i dwutlenku

Bardziej szczegółowo

INWENTARYZACJA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA z ogrzewania indywidualnego NA DOLNYM ŚLĄSKU

INWENTARYZACJA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA z ogrzewania indywidualnego NA DOLNYM ŚLĄSKU INWENTARYZACJA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA z ogrzewania indywidualnego NA DOLNYM ŚLĄSKU Piotr Muskała Uniwersytet Wrocławski Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery Kategorie emisji antropogenicznej

Bardziej szczegółowo

Opracowanie wykonane na zlecenie członków Stowarzyszenia Mieszkańców Odolan w lutym 2018 polegało na:

Opracowanie wykonane na zlecenie członków Stowarzyszenia Mieszkańców Odolan w lutym 2018 polegało na: Ocena wpływu drogi technicznej na jakość powietrza w obrębie osiedla Odolany w Warszawie wykonawca: Biuro Studiów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o., Gdańsk luty 2018 (Podsumowanie w zakresie wskaźnika

Bardziej szczegółowo

Niska emisja sprawa wysokiej wagi

Niska emisja sprawa wysokiej wagi M I S EMISJA A Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Suwałkach Sp. z o.o. Niska emisja sprawa wysokiej wagi Niska emisja emisja zanieczyszczeń do powietrza kominami o wysokości do 40 m, co prowadzi do

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA

STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Ś l ą s k i e. P o z y t y w n a e n e r g i a STRATEGIA OCHRONY POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE

Bardziej szczegółowo

Tabela 1. Tabela z informacjami ogólnymi odnośnie jednostki przekazującej sprawozdanie z Programu ochrony powietrza

Tabela 1. Tabela z informacjami ogólnymi odnośnie jednostki przekazującej sprawozdanie z Programu ochrony powietrza Wytyczne do sprawozdania z realizacji Programu ochrony powietrza dla strefy miasto Opole, ze względu na przekroczenie poziomów dopuszczalnych pyłu PM10 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu wraz z planem

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH

JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH 2009-2013 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Rzeszów, wrzesień 2014 r. Monitoring

Bardziej szczegółowo

Modelowe rozwiązania niskoemisyjne. dla gminy Polkowice

Modelowe rozwiązania niskoemisyjne. dla gminy Polkowice Modelowe rozwiązania niskoemisyjne dla gminy Polkowice 1. Gmina partnerska podstawowe dane, profil i rys statystyczny; Typ gminy: miejsko-wiejska Liczba mieszkańców: 27325 2014, 27387-2015 Dochody ogółem

Bardziej szczegółowo

al. Łukasza Cieplińskiego 4, Rzeszów, marszałkowskiego 6. Nazwisko osoby (osób) do Grażyna Szafran Ciach, Małgorzata Szmuc

al. Łukasza Cieplińskiego 4, Rzeszów, marszałkowskiego 6. Nazwisko osoby (osób) do Grażyna Szafran Ciach, Małgorzata Szmuc Sprawozdanie z realizacji ochrony powietrza dla strefy jasielskiej przyjętego Uchwałą nr XLII/805/10 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 25 stycznia 2010 r. w sprawie określenia Programu ochrony

Bardziej szczegółowo

ZABRZE PM10, PM2,5, B(a)P, NOx. Źródło: Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego z 2014 roku

ZABRZE PM10, PM2,5, B(a)P, NOx. Źródło: Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego z 2014 roku POWIETRZE W ZABRZU ZABRZE PM10, PM2,5, B(a)P, NOx Źródło: Program Ochrony Powietrza dla województwa śląskiego z 2014 roku Zmiany stężeń pyłu zawieszonego PM10 w roku 2015 stacja pomiarowa w Zabrzu WIELKOŚĆ

Bardziej szczegółowo

PLANOWANY KOCIOŁ. Emisja maksymalna [kg/h] Emisja roczna [Mg/rok] NO ,198 0, ,576 0,4032 0,0072 0, ,00108

PLANOWANY KOCIOŁ. Emisja maksymalna [kg/h] Emisja roczna [Mg/rok] NO ,198 0, ,576 0,4032 0,0072 0, ,00108 Załącznik 3. W niniejszej analizie uwzględniono realizację kotła na ekogroszek o nom. mocy cieplnej na poziomie do 540 kw. Dostępne materiały katalogowe różnych producentów wskazują na maksymalne zużycie

Bardziej szczegółowo

Jak zwiększyć skuteczność programów ochrony powietrza?

Jak zwiększyć skuteczność programów ochrony powietrza? Jak zwiększyć skuteczność programów ochrony powietrza? STAN ŚRODOWISKA Przekroczenia standardów jakości powietrza w 2011 roku: przekroczenia rocznej wartości dopuszczalnej pyłu zawieszonego PM10 (40 g/m3)

Bardziej szczegółowo

KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA

KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA KARTA INFORMACYJNA PRZEDSIĘWZIĘCIA wg art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz

Bardziej szczegółowo

Kielce miasto na prawach powiatu

Kielce miasto na prawach powiatu Biuro Studiów i Pomiarów Proekologicznych EKOMETRIA Sp. z o.o. 80-299 Gdańsk, ul. Orfeusza 2 tel. (058) 301-42-53, fax (058) 301-42-52 Informacje uzupełniające do PROGRAMÓW OCHRO Y POWIETRZA dla stref

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO projekt do konsultacji społecznych UCHWAŁA Nr.. SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia..2013 R. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Radom, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne

Bardziej szczegółowo

Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego

Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego ATMOTERM S.A. Innowacyjne rozwiązania dla ochrony środowiska Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego grudzień 2017 roku ZAMAWIAJĄCY Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego WYKONAWCA

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Źródło: http://wios.warszawa.pl/pl/aktualnosci-i-komunika/aktualnosci/1176,aktualnosci-z-31032016-r-informacja-dot-zakupu-przez-s amorzady-nowych-stacji-pom.html

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 7 lipca 2017 r. Poz. 5962 UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu

Bardziej szczegółowo

CZYM ODDYCHAMY? Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. Płock, styczeń 2014 r.

CZYM ODDYCHAMY? Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. Płock, styczeń 2014 r. CZYM ODDYCHAMY? Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Płock, styczeń 2014 r. TROCHĘ DETALI TECHNICZNYCH STACJE POMIAROWE TROCHĘ DETALI TECHNICZNYCH WNĘTRZE STACJI dwutlenek siarki SO 2,

Bardziej szczegółowo

POWIETRZE. 1. Presja POWIETRZE

POWIETRZE. 1. Presja POWIETRZE 9 1. Presja Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza jest emisja antropogeniczna, na którą składa się emisja z działalności przemysłowej, z sektora bytowego oraz emisja komunikacyjna. W strukturze całkowitej

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2017 r.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2017 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Dębica, grudzień 2017 r. PRZYCZYNY NISKIEJ EMISJI STOSOWANIE NISKOSPRAWNYCH, PRZESTARZAŁYCH URZĄDZEŃ I INSTALACJI GRZEWCZYCH SPALANIE WĘGLA KAMIENNEGO

Bardziej szczegółowo

dla Gminy Miejskiej Wrocław Zespół ds. jakości powietrza w woj. dolnośląskim kwiecień 2017 r.

dla Gminy Miejskiej Wrocław Zespół ds. jakości powietrza w woj. dolnośląskim kwiecień 2017 r. dla Gminy Miejskiej Wrocław Zespół ds. jakości powietrza w woj. dolnośląskim kwiecień 2017 r. Uchwała Nr XLVI/1544/14 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 12 lutego 2014 r. - Program ochrony powietrza

Bardziej szczegółowo

TARGI POL-ECO-SYSTEM 2015 strefa ograniczania niskiej emisji 27-29 października 2015 r., Poznań

TARGI POL-ECO-SYSTEM 2015 strefa ograniczania niskiej emisji 27-29 października 2015 r., Poznań Anna Chlebowska-Styś Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Struktura Państwowego Monitoringu Środowiska. 2. Podstawy prawne monitoringu powietrza w Polsce.

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2016 r.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Dębica, grudzień 2016 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie Dębica, grudzień 2016 r. Monitoring powietrza w województwie podkarpackim Monitoring powietrza w powiecie dębickim Dębica ul. Grottgera Monitorowane

Bardziej szczegółowo

Efektywność energetyczna wymiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych

Efektywność energetyczna wymiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych Efektywność energetyczna wymiana źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych Źródło: Krajowy bilans emisji SO2, NOX, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2015-2016 w układzie klasyfikacji SNAP.

Bardziej szczegółowo

Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie

Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie Kontrola gmin w zakresie realizacji zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza Dział III Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z póź. zm.) Polityka

Bardziej szczegółowo

STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA PODSTAWIE BADAŃ PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA

STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA PODSTAWIE BADAŃ PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie STAN ŚRODOWISKA NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA PODSTAWIE BADAŃ PAŃSTWOWEGO MONITORINGU ŚRODOWISKA Rzeszów, maj 2016 r. CO TO JEST PAŃSTWOWY

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu

ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje

Bardziej szczegółowo

Raport z pomiarów jakości powietrza. pod kątem zawartości pyłu PM10. wykonanych na terenie gminy Stryszów. w okresie zimowym (

Raport z pomiarów jakości powietrza. pod kątem zawartości pyłu PM10. wykonanych na terenie gminy Stryszów. w okresie zimowym ( Fundacja Planeta 172 34-145 Stronie www.fundacjaplaneta.org Raport z pomiarów jakości powietrza pod kątem zawartości pyłu PM10 wykonanych na terenie gminy w okresie zimowym (04 18.01.2016) 1 Strona Spis

Bardziej szczegółowo

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM

OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM Renata Rewaj Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Międzyzdroje, 6.09 7.09. 2007 r. Ocena jakości powietrza w strefach według

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz

Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 4 listopada 2013 r. Poz. 11271 UCHWAŁA Nr 162/13 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 28 października 2013 r. w sprawie programu ochrony powietrza

Bardziej szczegółowo

Rozdział 3. Ogólny opis miasta

Rozdział 3. Ogólny opis miasta ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 3 Ogólny opis miasta W-588.03 2/13

Bardziej szczegółowo

Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim

Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie Jakość powietrza w województwie zachodniopomorskim Andrzej Miluch Marta Bursztynowicz Natalia Bykowszczenko Szczecin, 31 marca 2017 r. Roczna ocena

Bardziej szczegółowo

ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM NA TLE KRAJU WG OCENY JAKOŚCI POWIETRZA ZA 2015 ROK

ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM NA TLE KRAJU WG OCENY JAKOŚCI POWIETRZA ZA 2015 ROK ANALIZA STANU JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM NA TLE KRAJU WG OCENY JAKOŚCI POWIETRZA ZA 2015 ROK Renata Pałyska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie 1. 2. 3. 4. 5.

Bardziej szczegółowo

zanieczyszczenia powstające w wyniku procesów spalania paliw w lokalnychkotłowniach i piecach domowych sektora komunalno bytowego.

zanieczyszczenia powstające w wyniku procesów spalania paliw w lokalnychkotłowniach i piecach domowych sektora komunalno bytowego. Emisja niska zanieczyszczenia powstające w wyniku procesów spalania paliw w lokalnychkotłowniach i piecach domowych sektora komunalno bytowego. Umownie przyjmuje się wszystkie kominy o wysokości do 40

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r.

UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO. z dnia 20 czerwca 2017 r. UCHWAŁA NR 95/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO z dnia 20 czerwca 2017 r. zmieniająca uchwałę w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy miasto Płock, w której zostały przekroczone poziomy dopuszczalne

Bardziej szczegółowo

Jakość powietrza w Lublinie i regionie

Jakość powietrza w Lublinie i regionie Lublin, 7 kwietnia 218 r. Jakość powietrza w Lublinie i regionie Lublin Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie Wydziału Monitoringu Środowiska Ocena jakości powietrza na obszarze stref Zgodnie

Bardziej szczegółowo

Programy naprawcze jako instrument działań Marszałka Województwa Podkarpackiego w zakresie poprawy jakości powietrza w regionie

Programy naprawcze jako instrument działań Marszałka Województwa Podkarpackiego w zakresie poprawy jakości powietrza w regionie Programy naprawcze jako instrument działań Marszałka w zakresie poprawy jakości powietrza w regionie Andrzej Kulig Dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie, Grażyna

Bardziej szczegółowo

Załącznik 3. Zestawienie działań z Programu Ochrony Powietrza dla Strefy Dolnośląskiej

Załącznik 3. Zestawienie działań z Programu Ochrony Powietrza dla Strefy Dolnośląskiej Załącznik 3. Zestawienie działań z Programu Ochrony Powietrza dla Strefy Dolnośląskiej Obniżenie emisji z ogrzewania indywidualnego Podłączenie do sieci ciepłowniczej lub wymiana na ogrzewanie gazowe,

Bardziej szczegółowo

Ocena jakości powietrza w Polsce dziś i jutro

Ocena jakości powietrza w Polsce dziś i jutro Ocena jakości powietrza w Polsce dziś i jutro Barbara Toczko Departament Monitoringu, Ocen i Prognoz Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Białystok, 5 grudnia 2006 r. System oceny jakosci powietrza w

Bardziej szczegółowo

KAMPANIA EDUKACYJNA. w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Rzeszów, 9 września 2012r. Marszałek Województwa Podkarpackiego

KAMPANIA EDUKACYJNA. w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem. Rzeszów, 9 września 2012r. Marszałek Województwa Podkarpackiego KAMPANIA EDUKACYJNA w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem Andrzej Kulig Dyrektor Departamentu Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Rzeszowie Rzeszów, 9 września 2012r. Wstęp Kampania

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI PROGRAM MONITORINGU ŚRODOWISKA NA ROK 2008

WOJEWÓDZKI PROGRAM MONITORINGU ŚRODOWISKA NA ROK 2008 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI 90-006 Łódź, ul. Piotrkowska 120 WOJEWÓDZKI PROGRAM MONITORINGU ŚRODOWISKA NA ROK 2008 Opracowali: Włodzimierz Andrzejczak Barbara Witaszczyk Monika Krajewska

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2013 ROKU Z UWZGLĘDNIENIEM POWIATU KROŚNIEŃSKIEGO

JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2013 ROKU Z UWZGLĘDNIENIEM POWIATU KROŚNIEŃSKIEGO WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W RZESZOWIE JAKOŚĆ POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W 2013 ROKU Z UWZGLĘDNIENIEM POWIATU KROŚNIEŃSKIEGO dr inż. Ewa J. Lipińska Podkarpacki Wojewódzki Inspektor

Bardziej szczegółowo

WYNIKI POMIARÓW W ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W OTOCZENIU STACJI TECHNICZNO-POSTOJOWEJ KABATY

WYNIKI POMIARÓW W ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W OTOCZENIU STACJI TECHNICZNO-POSTOJOWEJ KABATY WYNIKI POMIARÓW W ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA W OTOCZENIU STACJI TECHNICZNO-POSTOJOWEJ KABATY POMIARY WYKONANE NA KABATACH 1. POMIARY PASYWNE FENOLI WYKONANE ZA POMOCĄ PRÓBNIKÓW RADIELLO ROZMIESZCZONYCH

Bardziej szczegółowo

w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, w której został przekroczony poziom docelowy ozonu w powietrzu

w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, w której został przekroczony poziom docelowy ozonu w powietrzu Uchwała nr 138/18 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 18 września 2018 r. w sprawie programu ochrony powietrza dla strefy mazowieckiej, w której został przekroczony poziom docelowy ozonu w powietrzu

Bardziej szczegółowo