Zbycie broni palnej i amunicji a takie innych rodzajów broni może się odbywać tylko w następujących trybach.

Transkrypt

1 Podstawowe ograniczenia prawne posiadania broni i amunicji. UPRAWNIENIA POSIADACZA POZWOLENIA NA BROŃ. Posiadacz broni może w szczególności: 1. Użyć broni w obronie koniecznej lub w stanie wyższej konieczności. 2. Kupić broń i amunicję do niej na podstawie zaświadczenia o uzyskaniu pozwolenia na broń wydanego przez właściwy organ policji. 4. Kupować amunicję rodzaju i kalibru zgodnym z wymienionym w pozwoleniu na broń. 5. Przewozić broń publicznymi środkami przewozowymi w stanie nie nabitym, zaś amunicję przy zachowaniu niezbędnych środków bezpieczeństwa. 6. Odstępować broń sportową oraz amunicję do niej do czasowego użytku osobom, posiadającym ważne pozwolenie na tego rodzaju broń. OBOWIĄZKI POSIADACZA POZWOLENIA NA BROŃ Posiadacz broni powinien w szczególności: 1. Użyć broni w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, przeciwko której jej użyto. Nie można zmierzać do pozbawienia jej życia lub zdrowia innych osób. 2. Powiadomić najbliższą jednostkę policji o każdym przypadku użycia broni, a gdy nastąpiło zranienie osoby dodatkowo udzielić pierwszej pomocy i wezwać lekarza. 3. Przechowywać broń w sposób uniemożliwiający dostęp do niej osób nieuprawnionych. 4. Powiadomić niezwłocznie policję, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili stwierdzenia utraty broni. 5. W razie zmiany miejsca zamieszkania, zawiadomić o tym fakcie pisemnie, w terminie 14 dni od zmiany miejsca zamieszkania, organ policji właściwy ze względu na nowe miejsce zamieszkania. 6. W przypadku utraty uprawnienia do posiadania broni, obowiązany jest niezwłocznie zbyć broń i amunicję do tej broni. 7. Nie oddawać broni i amunicji pod zastaw. 8. Nie przesyłać broni i amunicji za pośrednictwem podmiotów zajmujących się przewożeniem i doręczaniem przesyłek. 9. Oddać broń do depozytu policyjnego oraz podporządkować się czasowemu zakazowi noszenia broni w przypadku wydania takiego zarządzenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych. 10. Uzyskać pozwolenie organu policji, który wydał pozwolenie na broń na wywóz broni oraz amunicji do niej za granicę. 11. Poddać się kontroli policji w zakresie posiadania, użytkowania, ewidencjonowania i przechowywania broni. 12. Przedstawić raz na 5 lat właściwemu organowi policji aktualne orzeczenie lekarskie i psychologiczne. 1

2 Zbycie broni palnej i amunicji a takie innych rodzajów broni może się odbywać tylko w następujących trybach. 1. Przez bezpośrednie odstąpienie jej innej osobie, która uzyskała pozwolenie na daną broń. Osobę taką jest posiadacz pozwolenia na dany rodzaj broni lub posiadacz zaświadczenia o uzyskaniu pozwolenia na broń. 2. Przez sprzedaż za pośrednictwem przedsiębiorstwa uprawnionego do handlu bronią palną amunicją. 3. Przez niezwłoczne przekazanie do depozytu policji broni wraz z amunicją, jeżeli nie została zbyta w terminie 30 dni. Bezprawne pozbycie się broni palnej lub amunicji zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 2, karze ograniczenia wolności lub grzywny. W razie skazania za to przestępstwo, broń palna lub amunicja podlegają przepadkowi. W terminie określonym do zbycia broni jej właściciel nie jest uprawniony do noszenia broni. Wykroczeniem jest: 1. Wyrabianie, posiadanie lub pozbywanie się broni pneumatycznej, miotacza gazu obezwładniającego, narzędzia lub urządzenia którego używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu. 2. Noszenie broni wbrew zakazom zawartym w pozwoleniu. 3. Niedopełnienie obowiązku zawiadomienia na piśmie w przeciągu 14 dni organu policji, właściwego ze względu na nowe miejsce zamieszkania o posiadaniu pozwolenia na broń. 4. Odstąpienie do czasowego użytku broni myśliwskiej lub sportowej oraz amunicji do niej osobie, która nie posiada ważnego pozwolenia na tego rodzaju broń. 5 Niedopełnienie obowiązku bezzwłocznego zawiadomienia policji o utracie broni. 6. Niepodporządkowanie się zarządzeniom Ministra Spraw Wewnętrznych o zdeponowaniu broni lub zakazowi czasowego noszenia broni. 7. Przewożenia publicznymi środkami przewozowymi broni w stanie nabitym lub amunicji bez zachowania niezbędnych środków bezpieczeństwa. 8. Przesyłanie broni i amunicji za pośrednictwem podmiotów zajmujących się przewożeniem i doręczaniem przesyłek. 9. Noszenie broni znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub substancji psychotropowych albo podobnie działającego środka. 10. Przechowywanie oraz przenoszenie broni i amunicji w sposób umożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych. 11. Używanie w celach szkoleniowych lub sportowych broni zdolnej do rażenia celów na odległość poza strzelnicami. 12. Naruszanie przepisów regulaminu, określającego zasady zachowania bezpieczeństwa na strzelnicy. 13. Posiadanie broni nie mając przy sobie legitymacji posiadacza broni albo legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania broni. 2

3 OBRONA KONIECZNA, STAN WYZSZEJ KONIECZNOSCI. I OBRONA KONIECZNA. Artykuł 25 par.1 Kodeksu Karnego stanowi: Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. 2. W razie przekroczenia granic obrony koniecznej w szczególności gdy sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstąpić od jej wymierzenia. 3. Sąd odstępuje od wymierzenia kary, jeżeli przekroczenie granic obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami i zamachu. W świetle ustawy, orzecznictwa sądowego i nauki realizacja znamion czynu zabronionego przez podjęte działanie w obronie koniecznej jest zachowaniem prawnym, a odparcie bezprawnego zamachu nie wymaga od broniącego się ani specjalnych rygorów zachowania się, ani ucieczki. Ważne jest, aby broniący się użył do odparcia zamachu stosownego środka, gdy zagrożenie zamachu tego wymaga. Podstawowymi elementami obrony koniecznej jest kolizja zachowań w relacji, zamach - obrona. Przez zamach rozumiemy takie zachowanie człowieka, które godzi w jakiekolwiek dobro chronione prawem, przy czym dla racji prawnej obrony koniecznej nie ma znaczenia przez jakie prawo dobro to jest chronione (np.: prawo administracyjne, prawo cywilne, prawo pracy). Zamach musi być bezpośredni i bezprawny. Ustawodawca jednoznacznie określił, że zamachem będzie zarówno umyślne jak i nieumyślne godzenie w chronione dobro. Przeciwstawienie się bezpośredniemu zamachowi jest prawem broniącego się i to prawem do użycia narzędzia, jakim dysponuje napadnięty, aby odparcie ataku było skuteczne. W przypadku przekroczenia granic obrony koniecznej sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia - art k.k. Przekroczenie granic obrony koniecznej pozbawia się zachowanie obronne cech czynu zgodnego z prawem. Częstokroć spotęgowanie się napięć psychicznych na tle odpieranego zamachu skutkuje na łagodniejsze potraktowanie czynu, mimo przekroczenia jego granic obronnych. W przekroczeniu granic obrony koniecznej dopatrujemy się zawinienia napadniętego w zakresie nadmiernego środka obrony lub czasu odpieranego zamachu. W tym też kontekście rozróżniamy eksces intensywny i eksces ekstensywny. Eksces intensywny ma miejsce wówczas, gdy napadnięty odpiera zamach w sposób lub przy użyciu środka, który nie był konieczny, aby skutecznie unicestwić zamach. Szczególnie chodzi tu o wyrafinowany sposób lub wyraźną dysproporcję dóbr ( np. obrona mienia a śmierć zamachowca) Eksces ekstensywny to taka forma obrony, która narusza zasadę bezpośredniości w relacji zamach obrona. Przede wszystkim dotyczy to tzw. przedwczesnej obrony, przedłużonego działania obronnego mimo braku już akcji zamachu, obrony spóźnionej. 3

4 II. STAN WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI par. 1 par. 2 par. 3 par. 4 Stan wyższej konieczności określony jest w art. 22 k.k. według którego Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można uniknąć a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego. Nie popełnia przestępstwa także ten, kto ratuje dobro chronione prawem w warunkach określonych w par. 1 poświęca dobro, które nie przedstawia wartości wyższej od dobra ratowanego. W razie przekroczenia granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Przepisu par.2 nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić, nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste. Stan wyższej konieczności charakteryzuje się tym, że w każdym wypadku grożącego niebezpieczeństwa istotą jest ratowanie jednego dobra prawnego poświęcając na to inne dobro, które jednak nie może być większe niż dobro ratowane. Podczas gdy w obronie koniecznej zamach musi pochodzić wyłącznie od człowieka, to w stanie wyższej konieczności niebezpieczeństwo może pochodzić także od zwierząt, sił przyrody itp.. 4

5 W ocenie Sądu Najwyższego i teoretyków prawa* obrona konieczna rządzi się m.in. następującymi regułami: Osoba zaatakowana nie ma obowiązku ratowania się ucieczką ani ukrywania się przed napastnikiem. Nie musi ostrzegać go, że zamierza się bronić. Musi to być obrona,,konieczna : nie należy napastnika atakować, gdy wystarczy np. zejść z drogi chwiejącemu się na nogach pijakowi, którego zaczepki nie stanowią realnego zagrożenia. O,,bezpośredniości zamachu decyduje całokształt zachowania się atakującego, np. gdy po krótkiej przerwie ponawia atak. Nie jest obroną konieczną szykowanie się do przyszłych zamachów, np. gdy podłączymy siatkę ogrodzenia do prądu dla zapewnienia bezpieczeństwa. Nie ma mowy o obronie koniecznej przed legalnym działaniem policjanta. Celowe sprowokowanie zamachu po to, by zaatakować przeciwnika, nie mieści się w granicach obrony koniecznej. Podobnie rzecz się ma z uczestnikami bójki - są oni wszyscy zarazem napastnikami i napadniętymi. Jeśli jednak uczestnik bójki wycofał się z niej [w sposób rzeczywisty i jednoznaczny, a nie - taktyczny], to atak na niego daje prawo do obrony koniecznej. Interweniujący, który chce rozdzielić bijących się, odebrać im niebezpieczne narzędzia, działa w obronie koniecznej. Obrona konieczna nie jest,,rycerskim pojedynkiem. Odpierającemu zamach wolno użyć wszelkich dostępnych środków, które są potrzebne do jego odparcia. Choć istnieje reguła,,umiarkowania obrony, jej skutki nie przesadzają oceny prawnej. To napastnik musi sobie przypisać winę za szkody czy uszczerbek, jaki poniósł z rąk odpierającego zamach. Za przekroczenie granic obrony koniecznej można uznać zarówno nieuzasadnione użycie broni palnej, jak i sposób jej użycia, np.: strzał w głowę zamiast w nogi. Stanowi przekroczenie prawa do obrony świadome [umyślne] godzenie w życie napastnika, gdy zamach nie stanowił gwałtu na osobie, a skierowany był np.: przeciw mieniu [zastrzelenie złodzieja kradnącego deski przez siedzącego na wózku inwalidzkim właściciela]. Jest przekroczeniem granicy obrony koniecznej umyślne pozbawienie życia napastnika, gdy zamach nie stanowił bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub wolności jednostki. Nie będzie natomiast przekroczeniem nieumyślne spowodowanie śmierci np.: gdy sprawca strzelał do uciekającego złodzieja chcąc go wyłącznie zranić. Użycie broni palnej jest zawsze,,niewspółmierne, gdy przedmiotem 5

6 zamachu jest dobro o niewielkiej [wobec życia] wartości. Kodeksowe określenie, że sąd,,odstępuje od wymierzenia kary, nie zwalnia sądu od oceny, czy zaistniały przestanki do takiego,,odstąpienia [tzw. ob1igatoryjność względna]. prof. Andrzej Marek, komentarz do nowego kk w zeszycie 13 serii Ministerstwa Sprawiedliwości dla sędziów i prokuratorów 6