SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

Transkrypt

1 SZKOŁA PODSTAWOWA NR 113 IM. ADAMA RAPACKIEGO WE WROCŁAWIU SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI

2 I. Wstęp. Nasza szkoła realizuje zadania dydaktyczne i wychowawcze wspierające wszechstronny rozwój ucznia : wyposaża młodego człowieka w wiedzę, budzi aktywność intelektualną, rozwija postawy, zachowania cenione i pożądane w społeczeństwie. Szkolny Program Profilaktyki jest spójny z Programem Wychowawczym Szkoły. Treści wychowawcze w nim zawarte realizowane są przez wszystkich nauczycieli w trakcie zajęć lekcyjnych. Zadania z zakresu profilaktyki realizują nauczyciele odpowiednio do tego przygotowani. Realizacją zadań profilaktyki drugorzędowej dostosowanej do potrzeb uczniów z grupy podwyższonego ryzyka zajmują się specjaliści. Za realizację Szkolnego Programu Profilaktyki odpowiada dyrektor szkoły i wszyscy jej pracownicy. II. Opis środowiska lokalnego oraz wyniki diagnozy. Szkoła Podstawowa nr 113 we Wrocławiu położona jest na dużym, liczącym ponad 20 tyś. mieszkańców osiedlu. Do szkoły uczęszcza ok. 900 uczniów w wieku 5 13 lat, którzy zdobywają wiedzę w zespołach klasowych od 0 VI. W szkole od wielu lat funkcjonują klasy terapeutyczne dla dzieci z trudnościami w nauce. Szkoła użytkuje budynek wspólnie z gimnazjum. Sytuacja socjalno bytowa uczniów jest przeciętna, dość znaczny odsetek dzieci pochodzi z rodzin o niskim statusie materialnym, korzystających z różnego rodzaju pomocy socjalnej. Przeważają rodziny katolickie. Wielu uczniów wychowuje się w rodzinach niepełnych i wielodzietnych. Znaczny procent rodziców pozostaje bez pracy. Na osiedlu Nowy Dwór położone są również dwie szkoły ponadgimnazjalne, dwa Domy Kultury, kościół, Ognisko Wychowawcze dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, gabinety Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej nr 4. Na podstawie przeprowadzonych diagnoz wyodrębniono następujące zachowania ryzykowne charakterystyczne dla naszych uczniów: - agresja fizyczna (popychanie, zaczepianie, bójki), - agresja słowna (używanie wulgaryzmów, przezywanie, wyśmiewanie, szydzenie), - niszczenie mienia szkolnego, - drobne kradzieże, - niebezpieczne zabawy na terenie szkoły i poza nią, - lekceważący stosunek do pracowników szkoły, - niewłaściwe postawy w sytuacjach zagrożenia, - poczucie izolacji, odrzucenia przez rówieśników, - niski poziom tolerancji,

3 - mała dbałość o higienę osobistą i otoczenia. III. Podstawy prawne Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Rozporządzenie z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. IV. Założenia teoretyczne programu 1. Profilaktyka to ochrona rozwijającego się człowieka przed zagrożeniami i reagowanie na pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przed zakłóceniami rozwoju czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określonych jako zachowania ryzykowne. 2. Wszystkie zadania realizowane w ramach programu mają na celu wyposażenie młodego człowieka w umiejętności budowania dobrych relacji i pozytywnych więzi opartych na skutecznej komunikacji. Poza tym nieodzownym elementem działań profilaktycznych jest poznanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wyrażania swoich potrzeb, emocji i opinii. 3. Działania profilaktyczne wspierają pracę nad harmonijnym rozwojem osobowości i zdrowym stylem życia. 4. Adresatami programu profilaktyki w naszej szkole są uczniowie, nauczyciele i rodzice. 5. Program profilaktyki obejmuje następujące działy: - profilaktyka uzależnień - kształtowanie umiejętności interpersonalnych - eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole - promowanie zdrowego stylu życia - wdrażanie uczniów do przestrzegania zasad bezpieczeństwa - współpraca z rodzicami i instytucjami oraz organizacjami zajmującymi się profilaktyką

4 Cel główny Programu Profilaktycznego: V. Cele programu. Uchronienie ucznia przed zagrożeniami pojawiającymi się w kolejnych etapach rozwoju. Cele szczegółowe: 1. Kształtowanie umiejętności poprawnej komunikacji. Po realizacji tego celu, uczeń będzie posiadał następujące umiejętności: - potrafi aktywnie słuchać, - umie przyjmować i przekazywać informacje zwrotne, - zna i próbuje stosować zasady konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, - umie wyrazić własne zdanie, - potrafi asertywnie odmawiać. 2. Kształtowanie umiejętności właściwej samooceny i pozytywnego myślenia. Po zrealizowaniu tego celu uczeń: - potrafi określić swoje słabe i mocne strony, - ma poczucie własnej wartości, dzięki zbudowaniu pozytywnego obrazu własnej osoby i własnego ciała, 3. Uczenie zachowań sprzyjających rozwijaniu właściwych postaw społecznych. Po zrealizowaniu tego celu uczeń: - zna prawa człowieka, - zna swoje prawa i obowiązki, - potrafi właściwie i kulturalnie zachować się w różnych sytuacjach społecznych. 4. Uczenie zachowań doskonalących system własnej wartości. Po zrealizowaniu tego celu uczeń: - wie, jakie wartości są ważne w życiu człowieka, - potrafi stworzyć i ocenić własny system wartości, - zna i stara się przestrzegać obowiązujące normy społeczne, - jest tolerancyjny wobec innych, także wobec innych kultur, wierzeń i przekonań.

5 5. Uczenie rozwiązywania problemów i przewidywania konsekwencji własnych zachowań. Po zrealizowaniu tego celu uczeń potrafi: - rozpoznać sytuacje ryzykowne dla siebie i innych, - rozwiązywać problemy, - poszukiwać alternatywnych rozwiązań, - przewidzieć konsekwencje swoich działań. 6. Uczenie sprawowania kontroli nad własnymi emocjami. Po zrealizowaniu tego celu uczeń : - rozpoznaje uczucia u siebie i innych, - potrafi radzić sobie ze złością, - zna sposoby rozładowywania napięcia psychicznego. 7. Uczenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Po zrealizowaniu tego celu uczeń: - potrafi radzić sobie z presją otoczenia, - zna sposoby radzenia sobie z własnym lękiem i stresem, - umie zachować się w sytuacjach dla niego trudnych, - wie, do jakich osób i instytucji może się zwrócić o pomoc. 8. Podnoszenie świadomości prozdrowotnej uczniów. Po realizacji tego celu uczeń: - ma większą wiedzę na temat zdrowego stylu życia, - ma podstawową wiedzę na temat środków uzależniających i ich wpływu na organizm człowieka, - potrafi dbać o higienę osobistą, - potrafi aktywnie spędzać czas wolny, - potrafi udzielić pierwszej pomocy przedlekarskiej.

6 VI. Zadania i treści programu. Zadania Treści Realizatorzy Termin realizacji 1. Rola nauczycieli w realizacji przyjętych celów. Bieżące diagnozowanie potrzeb edukacyjnych nauczycieli. Zaplanowanie wewnątrzszkolnego doskonalenia zgodnego z oczekiwaniami i potrzebami nauczycieli. Lider WDN z zespołem, wychowawcy. WDN, dyrekcja szkoły. Początek każdego roku szkolnego. Współpraca z placówkami doskonalenia i kształcenia nauczycieli oraz z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną. Bieżące aktualizowanie zestawów literatury, materiałów źródłowych, projektów edukacyjnych i programów dla zainteresowanych tematem nauczycieli. Lider WDN, dyrekcja szkoły. Biblioteka szkolna, informatycy. W miarę zapotrzebowania. Cały okres realizowania programu. Opracowywanie narzędzi do ewaluacji poszczególnych zadań jak: karty obserwacji, ankiety, scenariusze warsztatów, kwestionariusze wywiadów (dla rodziców, nauczycieli i uczniów). Realizatorzy programów profilaktycznych, wychowawcy Po wykonaniu danego działania. 2. Realizacja różnorodnych programów i projektów z zakresu profilaktyki. Ocena sytuacji wychowawczej w poszczególnych klasach: przygotowanie narzędzi badawczych, przeprowadzenie badań, opracowanie wniosków, omówienie ich z uczniami. Realizacja wybranych programów profilaktycznych, np.: Cukierki, Naucz się mówić NIE, Spójrz inaczej. Realizacja autorskich programów profilaktycznych i projektów edukacyjnych (program zajęć socjoterapeutycznych, warsztaty tematyczne i inne). Realizacja celów profilaktycznych podczas godzin wychowawczych i zajęć lekcyjnych. Zespół Wychowawczy, wychowawcy. Pedagog, psycholog, Zespół Wychowawczy, wychowawcy. Nauczyciele, pedagog, psycholog. Wychowawcy, nauczyciele przedmiotów. Początek roku szkolnego. Cały rok. Cały rok. Cały okres realizacji.

7 Zaplanowanie i zrealizowanie celów profilaktycznych na zajęciach pozalekcyjnych, wyjazdach, wycieczkach, zielonych szkołach, imprezach sportowych i rozrywkowych. Wychowawcy klas, organizatorzy imprez. Umożliwienie uczniom z trudnościami w nauce korzystania z zajęć korekcyjno-kompensacyjnych i dydaktyczno-wyrównawczych. Dyrekcja, pedagog, psycholog, terapeuci. Pomaganie uczniom sprawiającym trudności wychowawcze: stworzenie im możliwości odniesienia sukcesu, znalezienia miejsca w społeczności szkolnej, umożliwienie udziału w zajęciach terapeutycznych, włączanie ich w różne formy aktywności dostępne na terenie klasy, szkoły i osiedla. Wychowawcy, rodzice, organizacje szkolne, pedagog, psycholog, terapeuci. Wypracowanie przez uczniów norm klasowych, dokonywanie okresowej analizy ich przestrzegania. Wychowawcy. Zawieranie kontraktów z uczniami sprawiającymi szczególne problemy i egzekwowanie ich przestrzegania. Wychowawcy, pedagog, psycholog, rodzice. Kierowanie uczniów szczególnie zagrożonych demoralizacją do odpowiednich ośrodków. Pedagog, psycholog, wychowawcy, rodzice. 3. Współpraca z rodzicami w realizacji działań profilaktycznych. Bieżące diagnozowanie wiedzy, potrzeb i oczekiwań rodziców w zakresie radzenie sobie z dziećmi w sytuacjach trudnych. Zaplanowanie tematów pedagogizacji prowadzonej przez pracowników szkoły oraz osoby z zewnątrz. Pedagog, psycholog, wychowawcy. Wychowawcy klas. Początek roku szkolnego. Przekazywanie rodzicom informacji na temat instytucji wspierających proces wychowawczy dziecka. Wychowawcy klas. Cały rok szkolny Podejmowanie działań mających na celu zaangażowanie rodziców w działania wychowawcze szkoły, klasy, organizacji szkolnych, imprez sportowych i rozrywkowych. Wychowawcy klas, dyrekcja, Rada Rodziców.

8 Wspieranie rodziców w rozwiązywaniu problemów związanych z wychowaniem dziecka. Zmobilizowanie rodziców do podnoszenia kompetencji wychowawczych poprzez korzystanie z oferty szkoły i innych instytucji. Wychowawcy, pedagog, psycholog, nauczyciele. Wychowawcy, pedagog, psycholog, instytucje współpracujące ze szkołą. Cały okres realizacji programu. 4. Współpraca z instytucjami wspierającymi proces wychowania dziecka. Organizowanie spotkań przedstawicieli wybranych instytucji z radą pedagogiczną dla ustalenia celów i zasad współpracy. Korzystanie z ofert instytucji wspierających wychowanie dzieci w pedagogizacji rodziców, szkoleniach rady pedagogicznej, prowadzeniu zajęć dla uczniów, weryfikacji programów profilaktycznych. Wychowawcy, dyrekcja, pedagog, psycholog. Przedstawiciele instytucji, dyrekcja. Początek roku szkolnego. Cały okres realizacji. Ustalenie i wdrożenie zasad współpracy tych instytucji ze szkołą, wychowawcami, pedagogami, rodzicami i uczniami.

9 VII. Procedury. 1. Realizatorzy. Realizatorami Programu Profilaktycznego są wszyscy pracownicy pedagogiczni szkoły wykonujący swoje zadania zgodnie ze swoimi kompetencjami i zajmowanymi stanowiskami. Rolą dyrektora jest kierowanie zespołem realizatorów programu w fazie planowania działań oraz podczas ich realizacji i ewaluacji. Pierwszoplanową rolę w realizacji programu odgrywają wychowawcy klas włączający zadania profilaktyczne (wybrane i dostosowane do etapu rozwojowego swoich uczniów) do działań wychowawczych adresowanych do zespołów klasowych. Rolą pedagogów i psychologa jest udzielanie wsparcia nauczycielom i wychowawcom podczas realizacji zadań. 2. Metody. Podczas realizacji programu będą wykorzystywane następujące metody pracy: - programy profilaktyczne, - warsztaty, - zabawy integracyjne, - prelekcje i pogadanki, - pokazy, - zielone szkoły, wycieczki, - festyny, - zawody - projekty edukacyjne, - szkolenia. 3. Formy pracy. - grupowe, - indywidualne. 4. Miejsce realizacji. System szkolny i pozaszkolny. 5. Ewaluacja. Ewaluacji programu dokonuje każdy jego realizator po zakończeniu realizacji konkretnego programu czy określonego zadania. Wychowawcy klas dokonują ewaluacji prowadzonych przez siebie działań profilaktycznych na zakończenie etapu edukacyjnego (koniec kl. III i drugi semestr kl. VI). Oceny całokształtu działań profilaktycznych w szkole dokonuje Zespół Wychowawczy co trzy lata. Ocena realizacji celów zawartych w programie zostanie przeprowadzona w oparciu o analizę zastosowanych narzędzi badawczych (ankiet, kwestionariusz, kart obserwacji, wywiadów) i dokumentów szkolnych (planów pracy wychowawczo profilaktycznej, tematyki godzin wychowawczych, programów wycieczek i zielonych szkół, protokołów rad pedagogicznych). Opracowanie : Renata Kapitan Magdalena Nestorowicz