PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII Przedmiotowy system oceniania z chemii w Gimnazjum nr 1im. Stefana Batorego w Gliwicach w oparciu o: 1) Podstawę programową; 2) Statut i WSO gimnazjum; 3) Program nauczania chemii w gimnazjum wydawnictwa Nowa Era Przedmiotem oceniania są: - wiadomości; - umiejętności; - postawa ucznia i jego aktywność. Cele ogólne oceniania: - rozpoznanie przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań programowych; - udzielanie uczniowi informacji zwrotnej ; - poinformowanie ucznia o poziomie osiągnięć edukacyjnych z chemii i postępach w tym zakresie; - pomoc uczniowi w samodzielnym kształceniu chemicznym; - motywowanie ucznia do dalszej pracy; - dostarczanie nauczycielowi informacji zwrotnej na temat efektywności nauczania, prawidłowości doboru metod i technik pracy z uczniem. W szczególności ocenie podlegają następujące osiągnięcia edukacyjne: a) Znajomość i umiejętność korzystania z terminów i pojęć chemicznych do opisu zjawisk i właściwości, w tym: - odpowiedź ucznia udzielana na lekcji; - dyskusja prowadzona na lekcji; - poprawne stosowanie sprzętu chemicznego; - opisywanie doświadczeń, prowadzenie obserwacji i wyciąganie wniosków; - rozwiązywanie zadań domowych. b) Umiejętność przeprowadzania obliczeń w różnych sytuacjach praktycznych, w tym: - rozwiązywanie zadań związanych ze stosowaniem praw chemicznych; - przygotowywanie roztworów o określonym stężeniu procentowym; - rozwiązywanie zadań związanych ze stężeniem procentowym; - obliczanie gęstości substancji (w oparciu o wzór); - obliczanie składu procentowego mieszanin i związków chemicznych; - obliczanie zawartości jednego ze składników )w mieszaninie lub związku chemicznym). c) Umiejętność odczytywania i korzystania z informacji przedstawionej w formie tekstu, tabeli, wykresu, rysunku, schematu i fotografii i oraz przetwarzania i interpretowania tych informacji, w tym: 1

2 - praca z podręcznikiem, literaturą popularnonaukową i programami komputerowymi; - analiza diagramów, wykresów, schematów, tabel i rysunków. d) Umiejętności stosowania zintegrowanej wiedzy do objaśniania zjawisk przyrodniczych, wskazywania i analizowania współczesnych zagrożeń dla człowieka i środowiska, w tym: - twórcze dyskusje poruszających problemy zagrożeń i ochrony środowiska; - praca metodą projektów; - analiza wyników badań środowiska przeprowadzonych przez uczniów w najbliższej okolicy. e) Umiejętność stosowania zintegrowanej wiedzy do rozwiązywania problemów, w tym: - twórcze rozwiązywania problemów dostrzeganie i analiza problemu oraz planowanie metod jego rozwiązania; - twórcze projektowanie eksperymentów chemicznych wykonywanych na lekcji lub w domu kojarzenie faktów, przeprowadzanie obserwacji i wyciąganie wniosków; - rozwiązywanie zadań wypisywanie danych i szukanych, określanie toku postępowania, przedstawianie wyników i ich interpretacja. Formy aktywności podlegające ocenie: a) wypowiedzi ustne (przynajmniej raz w semestrze) np.: swobodna wypowiedź na określony temat, charakteryzowanie przemian chemicznych, odpowiedź potwierdzająca znajomość symboliki pierwiastków chemicznych, umiejętność wnioskowania przyczynowo-skutkowego itp. przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu. b) wypowiedzi pisemne: 1. kartkówki obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji (nie muszą być wcześniej zapowiedziane, ale mogą). 2. sprawdziany podsumowujące poszczególne działy (sam sprawdzian oraz jego formę należy zapowiedzieć, co najmniej tydzień wcześniej). 3. sprawdziany okresowe (semestralne lub całoroczne raz w semestrze nauczyciel może przeprowadzić sprawdzian podsumowujący wiadomości ucznia z większej partii materiału - kompendium z chemii obejmujące zadania z treścią przygotowujące uczniów do egzaminu gimnazjalnego). Przyłapanie ucznia na niesamodzielnej pracy podczas tzw. kartkówki, na sprawdzianie lub pracy klasowej wiąże się z otrzymaniem oceny niedostatecznej oraz zakończeniem pracy. Przez niesamodzielną pracę należy rozumieć: odwracanie się, rozmawianie, odpisywanie, przepisywanie, itp. c) wkład pracy w przyswojenie wiedzy na lekcji bieżącej (krótkie wypowiedzi na lekcji, praca w grupie, obserwacja doświadczeń i wyciąganie wniosków itp.). Będą oceniane za pomocą tzw. plusów zapisanych w tzw. zeszycie aktywności, które zostaną następnie przeliczone na oceny. Uczeń otrzyma ocenę bardzo dobrą, gdy zgromadzi cztery plusy (przy jednej godzinie chemii w tygodniu) bądź pięć (przy dwóch godzinach w tygodniu). W przypadku dużego wkładu pracy na lekcji uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą lub dobrą. d) umiejętności doskonalone w domu (praca domowa). Będzie oceniana w skali celujący-bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający. Za brak zadania domowego uczeń otrzymuje minus. Otrzymanie przez ucznia trzech minusów jest równoznaczne z oceną niedostateczną wpisywaną do dziennika. W przypadku, gdy uczeń zostanie przyłapany na odpisywaniu pracy domowej (np. na przerwie), zostaje ukarany wpisem w postaci oceny niedostatecznej do dziennika. 2

3 Osoba, która udostępniła materiał do przepisania otrzymuje negatyw w formie uwagi do dziennika i minusa. e) zeszyt przedmiotowy obowiązkowy sprawdzany jeden raz w ciągu semestru. Na ocenę za prowadzenie zeszytu przedmiotowego wpływają: poprawność i systematyczność w zapisie notatek, bieżące zapisy stanowiące odpowiedzi na zadane treści z prac domowych, walory estetyczne, zapis tematów lekcji, numerów jednostek lekcyjnych oraz dat, opracowania graficzne oraz zadania domowe z danego miesiąca. f) brak zeszytu przedmiotowego w przypadku, gdy była zadana praca domowa, zostaje odnotowany jako minus w zeszycie aktywności. g) prace dodatkowe (opracowanie referatu, dramy, pomocy multimedialnych na zadany temat, opracowania oparte na innych źródłach niż podręcznik, plansze, rysunki, okazy wzbogacające zbiory i inne) uczeń otrzymuje ocenę w skali celujący bardzo dobry dobry dostateczny dopuszczający. h) za czynny udział w zajęciach pozalekcyjnych związanych z poszerzaniem i gruntowaniem wiadomości z chemii uczeń otrzymuje dodatkowe oceny (także celujące). Sposób oceniania: 1. Oceny cząstkowe wyrażane są cyfrowo w skali 1-6. W ciągu semestru (przy jednej godzinie tygodniowo) uczeń powinien uzyskać przynajmniej cztery oceny cząstkowe (w tym co najmniej dwie z pracy pisemnej). 2. Ocena klasyfikacyjna wyrażana jest słownie wg skali: celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny, dopuszczający, niedostateczny. 3. W przypadku wypowiedzi pisemnych przyjmuje się skalę punktową przeliczaną na oceny cyfrowe wg skali : - ocena niedostateczna 0-29% - ocena dopuszczająca 30 49% - ocena dostateczna 50 74% - ocena dobra 75 89% - ocena bardzo dobra % - ocena celująca powyżej 100% + zadanie dodatkowe 4. Nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie dwóch tygodni. 5. Uczeń ma prawo do zgłoszenia przed lekcją, bez żadnych konsekwencji raz w ciągu semestru tzw. nieprzygotowanie do lekcji (z wyjątkiem zaplanowanych sprawdzianów i kartkówek, lekcji powtórzeniowych). 6. Klasyfikacji semestralnej i rocznej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większe znaczenie mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Inne oceny mają charakter wspomagający. Ocena roczna opiera się na średniej arytmetycznej z ocen z I i II semestru. 7. Zasady poprawiania ocen: 1. Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną ze sprawdzianu lub pracy klasowej (testu) w terminie ustalonym obopólnie przez siebie i nauczyciela przedmiotu. Brana jest pod uwagę ocena z poprawy. 2. Uczeń może poprawić ewentualnie oceny wyższe od niedostatecznej, ale po uzgodnieniu z nauczycielem; 3. Uczeń, który był nieobecny na zapowiadanym sprawdzianie lub teście (pracy klasowej), musi napisać pracę zaliczeniową (pod warunkiem, że jego nieobecność została usprawiedliwiona). Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, jeśli był nieobecny tylko na godzinie lekcyjnej w dniu pisania pracy klasowej (testu) i nie przedstawił usprawiedliwienia nieobecności, a także, gdy odmówił pisania pracy. 3

4 4. W przypadku, gdy uczeń zgłosi chęć uzupełnienia braków z przedmiotu, nauczyciel chętnie udzieli pomocy; 5. Oceny uzyskane z kartkówek nie podlegają poprawie; 6. Jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może napisać sprawdzianu lub testu w określonym terminie, wówczas ma obowiązek napisać sprawdzian w innym terminie, ustalonym z nauczycielem; 7. Nauczyciel może wyrazić zgodę na poprawę ocen z kartkówek lub zadań domowych. Uczniowie z dysfunkcjami orzeczonymi przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne 1. Uczniowie posiadający informację o dostosowaniu poziomu wymagań edukacyjnych do ich możliwości - otrzymują ocenę dopuszczającą po uzyskaniu 30 % punktów testu, sprawdzianu lub kartkówki. 2. W przypadku uczniów posiadających orzeczenie Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej o dysleksji i dysgrafii przy ocenie zadań i prac pisemnych, błędy wynikające z orzeczonych dysfunkcji nie rzutują na ocenę. 3. Uczniowie posiadający opinie o wydłużonym czasie pracy wydłuża się czas prac pisemnych lub przewiduje się mniejszą ilość zadań. 4. Uczniowie mający orzeczenie o trudnościach w pisaniu, mogą zaliczać kartkówki i sprawdziany ustnie, na zajęciach wyrównawczych zgodnie z zaleceniami Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 5. Uczniom z upośledzeniem w stopniu lekkim obniża się wymagania programowe, a prace pisemne zalicza się na poziomie 50 % uzyskanych punktów, stosując przeliczanie na oceny wg przyjętej skali. Sposoby informowania uczniów i rodziców. 1. Na pierwszej godzinie lekcyjnej uczniowie zostają zapoznani z powyższym PSO oraz wymaganiami na poszczególne oceny. 2. Oceny cząstkowe są jawne, oparte o opracowane kryteria. 3. Wszystkie prace pisemne nauczyciel przechowuje w szkole, przy czym są one do wglądu dla uczniów i ich rodziców. Prace pisemne są przechowywane w szkole do końca bieżącego roku szkolnego. 4. O ocenach cząstkowych z przedmiotu informuje rodziców wychowawca (zeszyt kontaktów). O ocenach cząstkowych lub końcowych za pierwszy semestr informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich, udostępniając zestawienie ocen lub w czasie indywidualnych spotkań z rodzicami. 5. Miesiąc przed końcem semestru (roku szkolnego) nauczyciel informuje ucznia o przewidywanej ocenie. Wymagania ogólne na poszczególne stopnie szkolne: 1. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania, będące efektem jego samodzielnej pracy, - prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią chemiczną, - potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, - formułuje problemy i rozwiązuje je w sposób twórczy, - dokonuje analizy lub syntezy zjawisk fizycznych i przemian chemicznych, - wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach, - potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji, 4

5 - bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - wykonuje dodatkowe zadania i polecenia, - wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza nią, - w pracach pisemnych osiąga najczęściej 100% punktów możliwych do zdobycia i odpowiada na dodatkowe pytania, - bierze udział w konkursach chemicznych na terenie szkoły i poza nią; - wzorowo prowadzi zeszyt przedmiotowy. 2. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania, - wykazuje szczególne zainteresowania chemią, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych sytuacjach, - bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji, - potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia chemiczne, - sprawnie posługuje się sprzętem laboratoryjnym, - wykonuje prace i zadania dodatkowe, - prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią chemiczną, - aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 90% do 100% punktów możliwych do zdobycia, - zeszyt ucznia zasługuje na wyróżnienie. 3. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych, w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela, - posługuje się i zna sprzęt laboratoryjny, - wykonuje proste doświadczenia chemiczne, - udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania, - jest aktywny na lekcji, - w pracach pisemnych osiąga od 70% do 89% punktów, - prowadzi prawidłowo zeszyt przedmiotowy. 4. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone, najważniejsze w nauczaniu chemii, oraz takie które można wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych, - z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł wiedzy jak: słowniki, encyklopedie, tablice, wykresy, itp., - wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym, - w przypadku prac pisemnych osiąga od 50% do 69% punktów, - posiada zeszyt przedmiotowy i prowadzi go systematycznie. 5

6 5. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia, - wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem nauczyciela, - z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia chemiczne, - wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii chemicznej, - jest mało aktywny na lekcji, - w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 30% do 49% punktów, - prowadzi zeszyt przedmiotowy. 6. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował wiadomości i umiejętności określanych podstawami programowymi, koniecznymi do dalszego kształcenia, - nie potrafi posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, - wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac domowych, - nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - wykazuje się bierną postawą na lekcji, - w przypadku prac pisemnych osiąga od 0% do 29% punktów, - nie prowadzi systematycznie zapisów w zeszycie przedmiotowym. 6

7 CHEMIA CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ r.szk. 2016/17 KLASA 1 Wymagania programowe na poszczególne oceny I. Substancje i ich przemiany Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra zalicza chemię do nauk przyrodniczych stosuje zasady bezpieczeństwa obowiązujące w pracowni chemicznej nazywa wybrane elementy szkła i sprzętu laboratoryjnego oraz określa ich przeznaczenie opisuje właściwości substancji, będących głównymi składnikami produktów, stosowanych na co dzień wyjaśnia, dlaczego chemia jest nauką przydatną ludziom omawia, czym się zajmuje chemia omawia sposób podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśnia, czym się różni ciało fizyczne podaje zastosowania wybranych elementów sprzętu lub szkła laboratoryjnego identyfikuje substancje na podstawie podanych właściwości podaje sposób rozdzielenia wskazanej mieszaniny wyjaśnia, na czym polega destylacja wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie definiuje pojęcie patyna opisuje pomiar gęstości projektuje doświadczenie o podanym tytule (rysuje schemat, zapisuje obserwacje przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem pojęć: masa, gęstość, objętość odróżnia właściwości fizyczne od chemicznych od substancji opisuje właściwości substancji wymienia i wyjaśnia podstawowe sposoby rozdzielania mieszanin wskazuje różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają jej rozdzielenie projektuje doświadczenia ilustrujące reakcję chemiczną i formułuje wnioski i wnioski) wykonuje doświadczenia z działu Substancje i ich przemiany przewiduje wyniki niektórych doświadczeń 1

8 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ dzieli substancje chemiczne na proste sporządza mieszaninę wskazuje w podanych przykładach na podstawie posiadanej wiedzy i złożone, na pierwiastki i związki chemiczne planuje rozdzielanie mieszanin reakcję chemiczną i zjawisko fizyczne otrzymuje tlenek węgla(iv) w reakcji węglanu wapnia z kwasem definiuje pojęcie mieszanina substancji (wymaganych) wskazuje wśród różnych substancji mieszaninę i związek chemiczny chlorowodorowym opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych podaje przykłady mieszanin opisuje proste metody rozdzielania mieszanin na składniki definiuje pojęcia zjawisko fizyczne i reakcja chemiczna opisuje różnicę w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej projektuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną definiuje stopy podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących wyjaśnia różnicę między mieszaniną a związkiem chemicznym proponuje sposoby zabezpieczenia produktów zawierających żelazo przed rdzewieniem odszukuje w układzie okresowym pierwiastków podane pierwiastki chemiczne uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z tlenkiem węgla(iv), że tlenek węgla(iv) jest związkiem chemicznym węgla i tlenu uzasadnia, na podstawie reakcji magnezu z parą wodną, że woda jest związkiem chemicznym tlenu i wodoru podaje przykłady zjawisk fizycznych w otoczeniu człowieka opisuje doświadczenie wykonywane na lekcji planuje sposoby postępowania i reakcji chemicznych zachodzących formułuje obserwacje do doświadczenia określa, które składniki powietrza są stałe, umożliwiające ochronę powietrza przed w otoczeniu człowieka definiuje pojęcia pierwiastek chemiczny i związek chemiczny podaje przykłady związków chemicznych klasyfikuje pierwiastki chemiczne na wyjaśnia potrzebę wprowadzenia symboliki chemicznej rozpoznaje pierwiastki i związki chemiczne wyjaśnia różnicę między pierwiastkiem a które zmienne wykonuje obliczenia związane z zawartością procentową substancji występujących w powietrzu wykrywa obecność tlenku węgla(iv) zanieczyszczeniami identyfikuje substancje na podstawie schematów reakcji chemicznych wykazuje zależność między rozwojem cywilizacji a występowaniem zagrożeń, np. podaje przykłady dziedzin życia, 2

9 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ metale i niemetale a związkiem chemicznym opisuje właściwości tlenku węgla(ii) których rozwój powoduje negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego podaje przykłady pierwiastków chemicznych (metali i niemetali) odróżnia metale i niemetale na podstawie ich właściwości opisuje, na czym polega rdzewienie (korozja) wymienia stałe i zmienne składniki powietrza bada skład powietrza oblicza przybliżoną objętość tlenu i azotu, np. w sali lekcyjnej wyjaśnia rolę procesu fotosyntezy w naszym życiu podaje przykłady substancji szkodliwych dla środowiska wyjaśnia, skąd się biorą kwaśne opady posługuje się symbolami chemicznymi pierwiastków (H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg) opisuje, jak można otrzymać tlen opisuje właściwości fizyczne i chemiczne określa zagrożenia wynikające z efektu cieplarnianego, dziury ozonowej, kwaśnych opisuje skład i właściwości powietrza gazów szlachetnych opadów określa, co to są stałe i zmienne składniki opisuje obieg tlenu, tlenku węgla(iv) proponuje sposoby zapobiegania powiększania się dziury ozonowej powietrza opisuje właściwości fizyczne, chemiczne tlenu, tlenku węgla(iv), wodoru, azotu podaje, że woda jest związkiem i azotu w przyrodzie wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu, azotu, gazów szlachetnych, i ograniczenia powstawania kwaśnych opadów zapisuje słownie przebieg różnych rodzajów reakcji chemicznych chemicznym wodoru i tlenu tłumaczy, na czym polega zmiana stanów skupienia na przykładzie wody tlenku węgla(iv), tlenu, wodoru podaje sposób otrzymywania tlenku węgla(iv) (na przykładzie reakcji węgla podaje przykłady różnych typów reakcji chemicznych wykazuje obecność pary wodnej 3

10 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ omawia obieg wody w przyrodzie określa znaczenie powietrza, wody, tlenu określa, jak zachowują się substancje higroskopijne opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy, wymiany omawia, na czym polega utlenianie, spalanie definiuje pojęcia substrat i produkt reakcji chemicznej wskazuje substraty i produkty reakcji chemicznej określa typy reakcji chemicznych określa, co to są tlenki i jaki jest ich podział wymienia niektóre efekty towarzyszące reakcjom chemicznym wymienia podstawowe źródła, rodzaje z tlenem) definiuje pojęcie reakcja charakterystyczna planuje doświadczenie umożliwiające wykrycie obecności tlenku węgla(iv) w powietrzu wydychanym z płuc wyjaśnia, co to jest efekt cieplarniany opisuje rolę wody i pary wodnej w przyrodzie wymienia właściwości wody wyjaśnia pojęcie higroskopijność zapisuje słownie przebieg reakcji chemicznej wskazuje w zapisie słownym przebiegu reakcji chemicznej substraty i produkty, pierwiastki i związki chemiczne opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej, kwaśnych opadów w powietrzu omawia sposoby otrzymywania wodoru podaje przykłady reakcji egzoi endoenergetycznych 4

11 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ i skutki zanieczyszczeń powietrza podaje sposób otrzymywania wodoru (w reakcji kwasu chlorowodorowego z metalem) opisuje sposób identyfikowania gazów: wodoru, tlenu, tlenku węgla(iv) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza definiuje pojęcia reakcje egzo- i endoenergetyczne Na ocenę celującą uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: 1. rozwiązuje zadania obliczeniowe z uwzględnieniem gęstości o wysokim stopniu trudności, np. związanym z przeliczaniem jednostek, 2. przeprowadza doświadczenia, w których otrzymuje tlen i tlenek węgla(iv) innymi metodami, 3. wykonuje i dokumentuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski z tych doświadczeń. 5

12 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ II. Wewnętrzna budowa materii Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra definiuje pojęcie materia omawia poglądy na temat budowy materii planuje doświadczenie potwierdzające definiuje pojęcie masa atomowa jako opisuje ziarnistą budowę materii wyjaśnia zjawisko dyfuzji ziarnistość budowy materii średnia masa atomowa danego pierwiastka opisuje, czym różni się atom od cząsteczki definiuje pojęcia jednostka masy atomowej, podaje założenia teorii atomistyczno- -cząsteczkowej budowy materii oblicza masy cząsteczkowe wyjaśnia różnice między pierwiastkiem a związkiem chemicznym na podstawie założeń teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii chemicznego z uwzględnieniem jego składu izotopowego oblicza zawartość procentową izotopów masa atomowa, masa cząsteczkowa definiuje pojęcie pierwiastek chemiczny oblicza masy cząsteczkowe związków chemicznych w pierwiastku chemicznym oblicza masę cząsteczkową prostych związków chemicznych opisuje i charakteryzuje skład atomu pierwiastka chemicznego (jądro: protony i neutrony, elektrony) wymienia rodzaje izotopów wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy wymienia zastosowania izotopów korzysta swobodnie z informacji zawartych w układzie okresowym pierwiastków chemicznych wyjaśnia związek między podobieństwami właściwości pierwiastków chemicznych zapisanych w tej samej grupie układu okresowego a budową ich atomów i liczbą elektronów walencyjnych uzasadnia i udowadnia doświadczalnie, że m substr = m prod definiuje pojęcie elektrony walencyjne korzysta z układu okresowego pierwiastków oblicza maksymalną liczbę elektronów na powłokach rozwiązuje trudniejsze zadania wykorzystujące poznane prawa (zachowania 6

13 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ wyjaśnia, co to jest liczba atomowa, liczba chemicznych zapisuje konfiguracje elektronowe masy, stałości składu związku chemicznego) masowa ustala liczbę protonów, elektronów, neutronów w atomie danego pierwiastka chemicznego, gdy znane są liczby atomowa i masowa definiuje pojęcie izotop dokonuje podziału izotopów wymienia dziedziny życia, w których stosuje się izotopy opisuje układ okresowy pierwiastków chemicznych podaje prawo okresowości podaje, kto jest twórcą układu okresowego pierwiastków chemicznych wykorzystuje informacje odczytane z układu okresowego pierwiastków chemicznych podaje maksymalną liczbę elektronów na poszczególnych powłokach (K, L, M) zapisuje konfiguracje elektronowe rysuje proste przykłady modeli atomów pierwiastków chemicznych zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne wymaganych cząsteczek odczytuje ze wzoru chemicznego, z jakich pierwiastków chemicznych i ilu atomów składa się cząsteczka lub kilka cząsteczek opisuje rolę elektronów walencyjnych rysuje modele atomów określa typ wiązania chemicznego w podanym związku chemicznym wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie na podstawie budowy ich atomów wyjaśnia różnice między różnymi typami wiązań chemicznych opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych) dla wymaganych przykładów zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów (wymagane przykłady) opisuje mechanizm powstawania wiązania jonowego wykorzystuje pojęcie wartościowości określa możliwe wartościowości pierwiastka wskazuje podstawowe różnice między wiązaniami kowalencyjnym a jonowym oraz kowalencyjnym niespolaryzowanym a kowalencyjnym spolaryzowanym opisuje zależność właściwości związku chemicznego od występującego w nim wiązania chemicznego porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, temperatury topnienia i wrzenia) określa, co wpływa na aktywność chemiczną pierwiastka zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych o dużym stopniu trudności wykonuje obliczenia stechiometryczne odczytuje z układu okresowego w łączeniu się atomów chemicznego na podstawie jego położenia 7

14 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ podstawowe informacje o pierwiastkach chemicznych wymienia typy wiązań chemicznych podaje definicje wiązania kowalencyjnego (atomowego), wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego, wiązania jonowego definiuje pojęcia jon, kation, anion posługuje się symbolami pierwiastków chemicznych odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne cząsteczek definiuje pojęcie wartościowość opisuje sposób powstawania jonów określa rodzaj wiązania w prostych przykładach cząsteczek podaje przykłady substancji o wiązaniu kowalencyjnym (atomowym) i substancji o wiązaniu jonowym odczytuje wartościowość pierwiastków chemicznych z układu okresowego pierwiastków zapisuje wzory związków chemicznych na podstawie podanej wartościowości lub nazwy pierwiastków chemicznych podaje nazwę związku chemicznego na podstawie wzoru w układzie okresowym pierwiastków nazywa związki chemiczne na podstawie wzorów i zapisuje wzory na podstawie ich nazw zapisuje i odczytuje równania reakcji chemicznych (o większym stopniu trudności) przedstawia modelowy schemat równania reakcji chemicznej rozwiązuje zadania na podstawie prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego dokonuje prostych obliczeń stechiometrycznych podaje wartościowość pierwiastków chemicznych w stanie wolnym określa wartościowość pierwiastków w związku chemicznym odczytuje z układu okresowego zapisuje wzory cząsteczek korzystając 8

15 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ maksymalną wartościowość pierwiastków chemicznych grup 1., 2. i wyznacza wartościowość pierwiastków chemicznych na podstawie wzorów sumarycznych zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego na podstawie wartościowości pierwiastków chemicznych określa na podstawie wzoru liczbę pierwiastków w związku chemicznym z modeli rysuje model cząsteczki wyjaśnia znaczenie współczynnika stechiometrycznego i indeksu stechiometrycznego wyjaśnia pojęcie równania reakcji chemicznej odczytuje równania reakcji chemicznych zapisuje równania reakcji chemicznych dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych interpretuje zapisy (odczytuje ilościowo i jakościowo proste zapisy), np. H 2, 2 H, 2 H 2 itp. ustala na podstawie wzoru sumarycznego 9

16 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ nazwę dla prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych ustala na podstawie nazwy wzór sumaryczny dla prostych dwupierwiastkowych związków chemicznych rozróżnia podstawowe rodzaje reakcji chemicznych podaje treść prawa zachowania masy podaje treść prawa stałości składu związku chemicznego przeprowadza proste obliczenia z wykorzystaniem prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego definiuje pojęcia równanie reakcji chemicznej, współczynnik stechiometryczny 10

17 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ dobiera współczynniki w prostych przykładach równań reakcji chemicznych zapisuje proste przykłady równań reakcji chemicznych odczytuje proste równania reakcji chemicznych 1. Na ocenę celującą uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: 2. rozwiązuje zadania dotyczące praw chemicznych o dużym stopniu trudności, wymagające umiejętności pisania reakcji chemicznych, obliczania współczynników stechiometrycznych i przeliczania jednostek. III. Woda i roztwory wodne Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie opisuje budowę cząsteczki wody wyjaśnia, co to jest cząsteczka polarna wyjaśnia, na czym polega tworzenie wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego w cząsteczce wody wymienia laboratoryjne sposoby otrzymywania wody proponuje doświadczenie udowadniające, 11

18 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ podaje, na czym polega obieg wody wymienia właściwości wody zmieniające wyjaśnia budowę polarną cząsteczki wody że woda jest związkiem wodoru i tlenu w przyrodzie się pod wpływem zanieczyszczeń określa właściwości wody wynikające z jej opisuje wpływ izotopów wodoru i tlenu na właściwości wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody opisuje właściwości wody proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą tłumaczy, na czym polega proces mieszania, rozpuszczania budowy polarnej wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie określa wpływ ciśnienia atmosferycznego na wartość temperatury wrzenia wody porównuje rozpuszczalność w wodzie związków kowalencyjnych i jonowych zapisuje wzory sumaryczny i strukturalny cząsteczki wody określa, dla jakich substancji woda jest dobrym rozpuszczalnikiem przedstawia za pomocą modeli proces rozpuszczania w wodzie substancji o budowie wykazuje doświadczalnie, czy roztwór jest nasycony, czy nienasycony definiuje pojęcie dipol identyfikuje cząsteczkę wody jako dipol wyjaśnia podział substancji na dobrze i słabo rozpuszczalne oraz praktycznie nierozpuszczalne w wodzie podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się i nie rozpuszczają się charakteryzuje substancje ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie planuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie porównuje rozpuszczalność różnych substancji w tej samej temperaturze polarnej, np. chlorowodoru podaje rozmiary cząstek substancji wprowadzonych do wody i znajdujących się w roztworze właściwym, koloidzie, zawiesinie wykazuje doświadczalnie wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałej w wodzie rozwiązuje zadania rachunkowe na stężenie procentowe z wykorzystaniem gęstości oblicza rozpuszczalność substancji w danej temperaturze, znając stężenie procentowe jej roztworu nasyconego w tej temperaturze w wodzie wyjaśnia pojęcia rozpuszczalnik i substancja oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze posługuje się sprawnie wykresem rozpuszczalności 12

19 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ rozpuszczana definiuje pojęcie rozpuszczalność wymienia czynniki, które wpływają podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe dokonuje obliczeń z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności oblicza masę wody, znając masę roztworu na rozpuszczalność określa, co to jest wykres rozpuszczalności odczytuje z wykresu rozpuszczalności rozpuszczalność danej substancji w podanej temperaturze wymienia czynniki wpływające na szybkość rozpuszczania się substancji stałej w wodzie definiuje pojęcia roztwór właściwy, koloid i zawiesina definiuje pojęcia roztwór nasycony i roztwór nienasycony oraz roztwór stężony i roztwór rozcieńczony podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie i tworzą koloidy lub zawiesiny wskazuje różnice między roztworem właściwym a zawiesiną opisuje różnice między roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym przeprowadza krystalizację przekształca wzór na stężenie procentowe roztworu tak, aby obliczyć masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu oblicza masę substancji rozpuszczonej lub masę roztworu, znając stężenie procentowe roztworu i jego stężenie procentowe prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęcia gęstości podaje sposoby na zmniejszenie lub zwiększenie stężenia roztworu oblicza stężenie procentowe roztworu powstałego przez zagęszczenie, rozcieńczenie roztworu oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) wymienia czynności prowadzące do sporządzenia określonej ilości roztworu o określonym stężeniu procentowym 13

20 CHEMIA KLASA 1 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ definiuje pojęcie krystalizacja podaje sposoby otrzymywania roztworu nienasyconego z nasyconego i odwrotnie definiuje stężenie procentowe roztworu podaje wzór opisujący stężenie procentowe wyjaśnia, jak sporządzić roztwór o określonym stężeniu procentowym (np. 100 g 20-procentowego roztworu soli kuchennej) sporządza roztwór o określonym stężeniu procentowym wyjaśnia, co to jest woda destylowana i czym się różni od wód występujących w przyrodzie prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu (proste) Na ocenę celującą uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz: 1. rozwiązuje zadania z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, rozpuszczalność, o dużym stopniu trudności związanym z pisaniem reakcji chemicznych, przeliczaniem jednostek. 14

21 CHEMIA KLASA 2 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ CHEMIA r.szk. 2016/17 KLASA 2 Wymagania programowe na poszczególne oceny Kwasy Ocena dopuszczająca [1] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady wskaźników opisuje zastosowania wskaźników odróżnia kwasy od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcie kwasy opisuje budowę kwasów beztlenowych i tlenowych odróżnia kwasy tlenowe od beztlenowych wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu wyznacza wartościowość reszty kwasowej zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H 2 S, H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4 podaje nazwy poznanych kwasów opisuje właściwości kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(v) i siarkowego(vi) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów definiuje pojęcia jon, kation i anion zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady) wyjaśnia pojęcie kwaśne opady Ocena dostateczna [1 + 2] wymienia wspólne właściwości kwasów wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy wskazuje przykłady tlenków kwasowych wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i beztlenowych zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów opisuje właściwości poznanych kwasów opisuje zastosowania poznanych kwasów wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów definiuje pojęcie odczyn kwasowy zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń Ocena dobra [ ] wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki kwasowe zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu wykazuje doświadczalnie żrące właściwości kwasu siarkowego(vi) podaje zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(vi) wyjaśnia, dlaczego kwas siarkowy(vi) pozostawiony w otwartym naczyniu zwiększa swą objętość planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (w serze, mleku, jajku) opisuje reakcję ksantoproteinową zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów określa odczyn roztworu kwasowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) Ocena bardzo dobra [ ] zapisuje wzór strukturalny dowolnego kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym projektuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymywać kwasy identyfikuje kwasy, na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych potrafi rozwiązywać trudniejsze chemografy proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów 1

22 CHEMIA KLASA 2 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ Wodorotlenki Ocena dopuszczająca [1] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z zasadami odróżnia zasady od innych substancji chemicznych za pomocą wskaźników definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada opisuje budowę wodorotlenków podaje wartościowość grupy wodorotlenowej zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) zasad zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady) podaje nazwy jonów powstałych w wyniku odróżnia zasady od kwasów za pomocą wskaźników wymienia rodzaje odczynu roztworów określa zakres ph i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów Ocena dostateczna [1 + 2] wymienia wspólne właściwości zasad wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości zasad definiuje pojęcie tlenek zasadowy podaje przykłady tlenków zasadowych wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone określa rozpuszczalność wodorotlenków na podstawie tabeli rozpuszczalności odczytuje proste równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad definiuje pojęcie odczyn zasadowy omawia skalę ph bada odczyn i ph roztworu zapisuje obserwacje do przeprowadzanych doświadczeń Ocena dobra [ ] rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada wymienia przykłady wodorotlenków i zasad wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność wymienia poznane tlenki zasadowe zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku planuje doświadczenia, w których wyniku, można otrzymać wodorotlenek: sodu, potasu lub wapnia planuje sposób otrzymywania wodorotlenków trudno rozpuszczalnych zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) zasad określa odczyn roztworu zasadowego na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze rozwiązuje chemografy opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) wymienia przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego, obojętnego roztworów interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny) opisuje zastosowania wskaźników planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie wartości ph produktów używanych w życiu codziennym Ocena bardzo dobra [ ] zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także trudno rozpuszczalne zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji odczytuje równania reakcji chemicznych rozwiązuje chemografy o większym stopniu trudności wyjaśnia pojęcie skala ph 2

23 CHEMIA KLASA 2 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/ Sole Ocena dopuszczająca [1] opisuje budowę soli wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli zapisuje wzory sumaryczne soli (chlorków, siarczków) tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw, np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia wskazuje wzory soli wśród zapisanych wzorów związków chemicznych opisuje, w jaki sposób dysocjują sole zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej soli (proste przykłady) dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie określa rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli podaje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas) zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (najprostsze) definiuje pojęcia reakcje zobojętniania i reakcje strąceniowe odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej wymienia zastosowania najważniejszych soli, np. chlorku sodu Ocena dostateczna [1 + 2] wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady) zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja zobojętniania) w postaci cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej odczytuje równania reakcji otrzymywania soli wyjaśnia pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w postaci cząsteczkowej korzysta z tabeli rozpuszczalności wodorotlenków i soli zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali) wymienia sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź lub magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym) zapisuje obserwacje z przeprowadzanych na lekcji doświadczeń Ocena dobra [ ] podaje nazwy i wzory dowolnych soli zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli stosuje metody otrzymywania soli wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania zapisuje równania reakcji otrzymywania soli w postaci cząsteczkowej i jonowej określa, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas sól + wodór wymienia przykłady soli występujących w przyrodzie projektuje doświadczenia umożliwiające otrzymywanie soli w reakcjach strąceniowych formułuje wniosek dotyczący wyniku reakcji strąceniowej na podstawie analizy tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków podaje zastosowania soli opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek) Ocena bardzo dobra [ ] wskazuje substancje, które mogą ze sobą reagować, tworząc sól podaje metody otrzymywania soli identyfikuje sole na podstawie podanych informacji wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej określa zastosowanie reakcji strąceniowej zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli w postaci cząsteczkowej i jonowej projektuje doświadczenia otrzymywania soli przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń formułuje wniosek do zaprojektowanych doświadczeń Ocenę celującą otrzymuje, który uczeń spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą oraz:pisze równania reakcji wodorotlenków, rozwiązuje chemografy o dużym stopniu trudności związane z kwasami, wodorotlenkami i solami,rozwiązuje zadania obliczeniowe z zastosowaniem stechiometrycznych stosunków ilościowych do reakcji otrzymywania kwasów, wodorotlenków i soli. 3

24 CHEMIA KLASA 2 WYMAGANIA EDUKACYJNE r.szk. 2016/

25 CHEMIA KLASA 3 WYMAGANIA EDUKACYJNE rok szk. 2016/ CHEMIA r.szk. 2016/17 KLASA 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny Węgiel i jego związki z wodorem Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [ ] [ ] podaje kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje pojęcie węglowodory wymienia naturalne źródła węglowodorów stosuje zasady BHP w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej opisuje budowę i występowanie metanu wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów na podstawie nazw alkanów zapisuje wzory sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne oraz podaje nazwy alkanów, alkenów i alkinów buduje model cząsteczki metanu, etenu, etynu wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a niecałkowitym tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów) proponuje, jak doświadczalnie wykryć produkty spalania węglowodorów zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego alkanów, alkenów, alkinów zapisuje równania reakcji otrzymywania etenu i etynu dokonuje analizy właściwości węglowodorów wyjaśnia wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność chemiczną zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne określa produkty polimeryzacji etynu podaje wzory sumaryczny i strukturalny metanu opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu opisuje właściwości fizyczne oraz chemiczne (spalanie) metanu, etanu, etenu i etynu zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etenu i etynu odczytuje podane równania reakcji chemicznej zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej projektuje doświadczenia chemiczne stosuje zdobytą wiedzę w złożonych zadaniach 1

26 CHEMIA KLASA 3 WYMAGANIA EDUKACYJNE rok szk. 2016/ opisuje, na czym polegają spalanie całkowite i niecałkowite zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego metanu definiuje pojęcie szereg homologiczny podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer opisuje najważniejsze zastosowania etenu i etynu podaje sposoby otrzymywania etenu i etynu porównuje budowę etenu i etynu wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji wyjaśnia, jak doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych określa, od czego zależą właściwości węglowodorów wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami (np. stanem skupienia, lotnością, palnością) alkanów wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności chemicznej węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi opisuje właściwości i zastosowania polietylenu projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od nienasyconych opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne definiuje pojęcia węglowodory nasycone i węglowodory nienasycone klasyfikuje alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny do nienasyconych określa wpływ węglowodorów nasyconych i nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(vii) potasu) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkanów, alkenów i alkinów przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego odróżnia wzór sumaryczny od wzorów 2