Nr 46 (71) Tyniec-Olsztyn październik 2014

Transkrypt

1 Nr 46 (71) Tyniec-Olsztyn październik 2014 Modlitwa Jezusowa połączona z czujnością, w naturalny sposób z rozumnej części serca usuwa myśli, które nawet wbrew naszej woli utkwiły w nim i tam pozostają. Zachowywanie duszy w stanie wyciszenia, wolnej od wszelkiej myśli, wydaje się ludziom trudne. Rzeczywiście, wymaga ono wiele pracy nad sobą. Ogarnąć to, co bezcielesne, w mieszkaniu ciała stanowi trudne zadanie dla nie mających doświadczenia w walce, ale także dla tych, którzy już je zdobyli prowadząc duchowe zmaganie w swym wnętrzu. Kto jednak dzięki ciągłej modlitwie ogarnął Pana Jezusa, nie utrudzi się, jak mówi Prorok, idąc za Nim. Olśniony pięknem, urokiem i słodyczą Jezusa, nie będzie już pragnął uznania ludzkiego. Nie zawstydzą go jego wrogowie, nieczyste demony, które krążą wokół niego. Będzie z nimi rozmawiał u bramy swego serca. I dzięki Jezusowi, obróci je wniwecz. Gdy żeglujesz po duchowym morzu, ufaj Jezusowi, który mówi tajemnie w twym sercu: Nie bój się, Jakubie, moje dziecko, Izraelu, moje maleństwo. Nie bój się, Izraelu, robaczku. Ochronię cię. Jeżeli Bóg z nami, któż przeciwko nam? Ten, który nazwał błogosławionymi czyste serca, On, słodki Jezus, jedyny czysty, ustanowił prawo, że w Boży sposób pragnie wejść w czyste serca i w nich zamieszkać. Nie ustawajmy zatem, naśladując świętego Pawła, w ćwiczeniu naszego umysłu w pobożności. Słusznie pobożnością nazwana jest cnota, która doszczętnie usuwa to, co zasiał zły. Jest ona ścieżką rozumu, a więc drogą umysłu i myśli. (Filokalia, Hezyhiusz z Synaju)

2 Duchu Święty, Boże Miłości, Ty, który przez miłość jesteś więzią Trzech Osób Boskich, spoczywasz i znajdujesz szczęście pośród synów ludzkich. Dzięki Twej mocy i wdziękowi nieskalana czystość kwitnie na ziemi jak róża pośród cierni. Duchu Święty! Miłości! Miłości! Wskaż drogę, która mnie zaprowadzi na miejsce przestronne, gdzie ścieżka życia wiedzie na pastwiska pełne rosy Bożej, gdzie znajdują zaspokojenie serca spragnione Bożej miłości. O Miłości, tylko Ty znasz drogę, która prowadzi do życia i prawdy. W Tobie spełnia się cudowne przymierze, które jednoczy Trzy Osoby Boskie. Dzięki Tobie, Duchu Święty, w naszych duszach goszczą drogocenne dary. Od Ciebie pochodzą nasiona, które wydają owoce życia. Z Ciebie wypływa miód słodki, radość wspaniała, którą znajdujemy tylko w Bogu. Przez Ciebie spływają na nas orzeźwiające strumienie błogosławieństw z nieba! Jak drogocenne są dary zesłane przez Ducha! Jak rzadkie są na tym świecie te dary Boże! 2 Gertruda z Helfty (+ 1302)

3 Duchowość monastyczna CISZA I MILCZENIE Jakie znaczenie mają cisza i milczenie w życiu duchowym? Cisza jest czymś zastanym lub faktycznym, w co wchodzimy. Ona jest. Hałas wymaga energii i wysiłku, kiedy go braknie, będzie cisza. Od naszej strony cisza jest brakiem dźwięków, ruchu, czy jakiejkolwiek zmienności. Zazwyczaj mówimy o ciszy zewnętrznej. Jednak nawet będąc w ciszy zewnętrznej, sami możemy być w chaosie, rozgardiaszu i tym samym możemy być pozbawieni ciszy. Jeżeli w nią wchodzimy, jest dla nas czymś kojącym, leczącym. Jest to szczególnie ważne obecnie, kiedy żyjemy w ogromnym pędzie, chaosie, w natłoku informacji, w napięciach itd. Cisza daje wówczas uspokojenie, wprowadza ład, leczy, pomaga w odnalezieniu siebie. Wydaje się jednak, że w życiu duchowym powinniśmy mówić raczej o milczeniu niż o samej ciszy. Istnieje bowiem zasadnicze zagadnienie ciszy wewnętrznej. Ona jest prawdziwym naszym problemem. Ludzie żyjący w rozgardiaszu najczęściej tego zagadnienia nie dostrzegają. Trzeba chcieć się wyciszyć, trzeba chcieć w ciszy stanąć przed Bogiem i sobą samym, aby zobaczyć, że pomimo ciszy zewnętrznej, ciszy wewnątrz nie mamy, że osiągnięcie jej jest bardzo trudne. Taką ciszę możemy osiągnąć jedynie podejmując mil- 3

4 czenie będące przeciwieństwem rozgadania. To jednak nie jest proste, bo nieustannie przez naszą głowę przepływa strumień myśli, uczuć, wyobrażeń, wspomnień, pragnień, tęsknot, lęków itd., które nas wciągają w wewnętrzną gadaninę. Mnisi starożytni mówili o logismoi, czyli o myślach, które do nas przychodzą. Zasadnicza walka duchowa toczy się właśnie z tymi myślami. Klasycznym tekstem, który to przedstawia, jest kuszenie Pana Jezusa na pustyni (zob. Mt 4,1 11 i Łk 4,1 13). W nim Pan Jezus odpowiada na przychodzące myśli-pokusy. Szatan kusił Pana Jezusa, cytując słowa Pisma Świętego, a Pan Jezus odpowiadał mu, cytując także Pismo Święte. Zasadnicza walka duchowa rozgrywa się w konfrontacji z przychodzącymi do nas myślami, uczuciami, wyobrażeniami, pragnieniami, lękami itd. Ewagriusz z Pontu, mnich z IV wieku, sporo uwagi poświęcił temu zagadnieniu i doszedł na tej podstawie do bardzo konkretnych wniosków. Mówił, że myśli, które na nas przychodzą, bywają dobre lub złe w zależności od źródła ich pochodzenia. Niemniej, kiedy mówił o logismoi, zasadniczo myślał o myślach złych, czyli o myślach namiętnych, które właściwie utożsamiał z ich źródłem: złymi duchami. Doszedł do tego, że wszystkie myśli namiętne można sprowadzić do zasadniczych ośmiu. Na ten temat pisałem obszerniej w książce pt. Osiem duchów zła. To są już pewne szczegóły, o których warto wiedzieć, jednak najważniejszy problem dzisiaj polega na tym, że właściwie nie zauważa się, że myśli na nas przychodzą, że mają swoje źródło poza nami i dopóki ich nie przyjmiemy, nie są nasze. Bez zrozumienia tej prawdy trudno mówić o duchowej walce. W kontekście tych przychodzących na nas myśli itd. dopiero odsłania się sens i znaczenie ciszy i milczenia w życiu duchowym. Okazuje się bowiem, że jesteśmy nieustannie na polu walki duchowej. Myśli na nas przychodzące, choćby nie były złe ze swojej natury, nie były grzeszne, wprowadzają w nas chaos, brak wewnętrznej ciszy, w której prawdziwie możemy spotkać się z Bogiem i ze sobą samymi. Ks. Józef Tischner wyraził prawdę o przychodzących na nas myślach słowami; Ktoś mi myśli. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy tego chcemy, czy nie. Myśli, a także uczucia, wyobrażenia, pragnienia itd., wciskają się do naszej głowy i naszego serca. Dopiero kiedy pragniemy ciszy i milczenia, uświadamiamy sobie cały problem braku ciszy w sobie. Odkrywamy, co się w nas dzieje, odsłania się prawda o nieustannym wewnętrznym kalejdoskopie, który przetacza się przez naszą głowę, nie pozwalając nam w spokojnej refleksji odnaleźć własną tożsamość. Dusimy się z powodu braku ciszy. 4

5 Kiedy zastanowimy się nad ciszą i milczeniem, uwzględniając tę prawdę odnoszącą się do naszego wewnętrznego życia, to okazuje się, że są bardzo różne rodzaje milczenia. Nie każda cisza i milczenie są dobre. Jest tak zwana cisza przed burzą, która jedynie zapowiada nawałnicę. Nie jest to nic dobrego. Są także tak zwane ciche dni w małżeństwie, ale także między przyjaciółmi czy w jakiejś wspólnocie. Ciche dni niczego dobrego nie dokonują ani nie wróżą. Istnieje także milczenie pana Dulskiego, który mówi: A dajcie mi święty spokój!. Cisza świętego spokoju nie jest niczym budującym czy rozwijającym, ale jest ucieczką od prawdy i odpowiedzialności. Czasami milczymy i pozostajemy w ciszy, gdyż nie mamy możliwości wypowiedzenia się, ze względu na lęk przed przełożonym czy to jakimś audytorium. Istnieje też niezdolność mówienia z powodu kalectwa lub nieznajomości języka albo niewiedzy, co sprawia, że czujemy się zakompleksieni. To także nie jest niczym dobrym. Jest także milczenie pogardy i osądu, patrzenia z góry, które buduje w człowieku wyniosłość i pychę, co powoduje duchową degradacją: Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony (Mt 23,12). Jeżeli zastanowimy się nad ciszą, którą chcemy osiągnąć wewnątrz, to wpierw musimy wiedzieć, jakie milczenie do niej prowadzi, czyli jakie milczenie jest dobre. Wydaje się, że można to ująć następująco: Dobre jest milczenie, które jest skupieniem się w słuchaniu. Wszelka gadanina zarówno zewnętrzna, jak i wewnętrzna jest najczęściej zagłuszaniem siebie, ucieczką od ciszy, która mogłaby przemówić do nas i odsłonić przed nami coś, czego się boimy. Myślę, że właśnie dlatego dla mnichów tak wielkie znaczenie ma milczenie. W takiej perspektywie o milczeniu pisał także św. Benedykt w rozdziale 6. Reguły. Na pierwszy rzut oka dziwne wydaje się, że zamiast o milczeniu, mówi o mowie i to z dużą rezerwą nawet do mówienia o dobrych rzeczach: 1 Postępujmy tak, jak mówi Prorok: Rzekłem: Będę pilnował dróg moich, abym nie zgrzeszył językiem; wędzidło nałożyłem na usta, oniemiałem w pokorze i powstrzymałem się nawet od [słów] dobrych (Ps 38,2 3 Wlg). 2 W ten sposób chce nam Prorok wskazać, że jeśli powinniśmy się niekiedy powstrzymywać od mówienia rzeczy dobrych ze względu na milczenie, tym bardziej musimy unikać mówienia złych rzeczy z obawy przed karą za grzechy. 3 Dlatego też ze względu na ważność milczenia, nawet na rozmowy dobre, 5

6 święte i budujące należy rzadko pozwalać uczniom dojrzałym,* 4 bo jest napisane: Nie unikniesz grzechu w gadulstwie (Prz 10,19) 5 i gdzie indziej: Życie i śmierć jest w mocy języka (Prz 18,21). 6 Wypada bowiem, by nauczyciel mówił i uczył, uczeń zaś powinien milczeć i słuchać (RegBen 6,1 6). Widać, że św. Benedykt cały nacisk kładzie na to, żeby nie gadać i to nawet gdyby nasza mowa miała charakter pozytywny, budujący. Wynika to stąd, że prawdę możemy poznać przez słuchanie, a nie przez mówienie. Milczenie zasadniczo musi oznaczać wsłuchiwanie się w głos prawdy. Czego zatem należy słuchać? O tym św. Benedykt mówi na samym początku Reguły: Słuchaj, synu, nauk mistrza i nakłoń [ku nim] ucho swego serca (RegBen Prol 1). Święty Augustyn, kiedy się zastanawiał nad tym, jak człowiek, który żyje jedynie co najwyżej kilkadziesiąt lat, jest w stanie poznać prawdę absolutną, odwieczną np. taką jak prawda dotycząca praw matematycznych, które są przecież uniwersalne, zawsze obowiązują niezależnie od wieku, od tego, kto rządzi itd., doszedł do wniosku, że w naszym wnętrzu jest Nauczyciel, który nam podpowiada, co jest prawdą, a co nią nie jest, a także co jest dobre, a co złe. Tym wewnętrznym Nauczycielem według św. Augustyna jest odwieczny Logos, który w nas mieszka. Możemy także mówić o sumieniu lub jak Syrach, mędrzec Starego Testamentu, o oku, które Bóg umieścił w naszym sercu, abyśmy umieli rozpoznać Jego dzieła (zob. Syr 17,8). Ten wewnętrzny nauczyciel czy sumienie ma inny sposób mówienia niż rozgardiasz i gadanina na świecie, czy wpychające się do naszej głowy myśli, wyobrażenia, pragnienia itd. Przede wszystkim w rozgardiaszu najczęściej szukamy argumentów, racji za tym, żeby osiągnąć pewność, zabezpieczenie, usprawiedliwienie dla swoich wyborów i ewentualnie obronić się przed zarzutami. Jednym słowem, żeby mieć usprawiedliwienie dla swoich wyborów, które mamy podjąć lub już podjęliśmy. Natomiast postawa słuchania nie szuka argumentów, racji usprawiedliwiających, lecz jest skoncentrowana na tym, żeby usłyszeć delikatny głos wewnętrznego Nauczyciela. Ks. Józef Tischner powiedział trafnie o sumieniu, że ono nie gada, ale milczy, jednak z milczenia sumienia rośnie dobra wiara albo wina człowieka. Przy czym milcząc, sumienie mówi o wiele więcej niż jakakolwiek gadanina. I trzeba się uchwycić tego milczenia w skupieniu, aby usłyszeć milczący głos sumienia, czyli milczący głos samego Boga. To wymaga wewnętrznego wysiłku, gdyż kalejdoskop przychodzących na nas ciągle logismoi, nieustannie się kręci w nas. Logismoi na nas przychodzą, czyli nie są na wstępie nasze. Stają 6

7 się nasze, kiedy je przyjmujemy. Kiedy się pojawiają, to są podobne do pokusy, która przychodzi do nas, ale sama nie jest grzechem, dopóki jej nie podejmiemy. Samo milczenie zewnętrzne nie jest tożsame z wysiłkiem wewnętrznego skupienia się w słuchaniu. Bywa często tak, że ktoś milczy zewnętrznie, a wewnętrznie jest rozgadany. W takim rozgadaniu właściwie zawsze chodzi o realizację swoich pragnień oraz o obronę siebie. Dlatego dosyć łatwo można rozpoznać taką postawę, gdy człowiek zaczyna mówić. Bardzo często będzie mówił o sobie i swoich sprawach, pragnąc wykazać, jakie to ważne i wspaniałe, a jednocześnie taki człowiek krytykuje innych, łatwo ich osądza i potępia. Kiedy natomiast usłyszy krytyczną uwagę odnoszącą się do niego, zaraz się broni, uraża, odbiera takie słowa jako atak na siebie samego. To odsłania istniejące w nim wewnętrzne rozgadanie skoncentrowanie na obronie siebie i na szemraniu. Święty Benedykt bardzo mocno przestrzega przed szemraniem. Prawie nic nie mówi o innych grzechach języka takich, jak: złorzeczenie, bluźnierstwa, kłamstwo, wulgaryzmy, a koncentruje się w zasadzie na szemraniu, które oznacza krytykę, niezadowolenie, narzekanie, insynuacje itd., często sprowadzone do wewnętrznego przeżywania. Taka postawa jest właściwie otwieraniem serca na podszepty Złego, który, jak czytamy w Piśmie Świętym, jest oskarżycielem braci (zob. Ap 12,10). Szemrając, przyjmujemy takie oskarżenia i insynuacje, ulegając tym samym Złemu. W szemraniu trudno uniknąć insynuacji. Dzisiaj w Polsce taka właśnie postawa jest największym problemem w wymiarze społecznym. Dlaczego szemranie jest tak powszechne. Składa się na to przede wszystkim potrzeba uzyskania dobrej oceny siebie samego. Kiedy krytykujemy innych lub narzekamy, że nie otrzymaliśmy tego, co nam się należało, ewentualną winę za niepowodzenia i zło w naszym życiu możemy złożyć na innych. To inni są winni tego, że nam się nie udaje. Jest to ucieczką od prawdy o sobie i zagłuszaniem własnych problemów. Podobną rolę odgrywają plotki, gdyż o wiele łatwiej zajmować się sprawami innych i narzekać na nich, niż skonfrontować się z prawdą o sobie samym. Szemrając, odcinamy się od prawdy wewnętrznej, a tym samym od jedynej szansy na dojście do pełni siebie. Szemranie i plotkowanie to mechanizm zagłuszania ciszy wewnętrznej, w której moglibyśmy usłyszeć prawdę. 7

8 Przeciwieństwem człowieka szemrzącego jest człowiek słuchający. Salomon, będąc jeszcze bardzo młody, został królem po śmierci swego ojca Dawida. Wtedy zwrócił się do Boga z prośbą: Racz więc dać Twemu słudze serce pełne rozsądku do sądzenia Twego ludu i rozróżniania dobra od zła, bo któż zdoła sądzić ten lud Twój tak liczny? (1 Krl 3,9). Serce pełne rozsądku to dosłownie serce słuchające (po hebrajsku leb szama). To tylko skupiając się w słuchaniu, jesteśmy w stanie usłyszeć głos prawdy. Tylko taka postawa umożliwia nam dojście do pełni życia. Wszelka wewnętrzna gadanina, nawet dobra stanowi zagłuszanie ciszy, w której rozbrzmiewa milczący głos Boga. Postawa słuchania wyraża się także wówczas, gdy mówimy. Święty Benedykt pisze, jak mnisi powinni zabierać głos podczas wspólnej rady: Bracia zaś powinni wyrażać swe zdanie z wielką pokorą i uległością. A niech się nie ośmielają bronić zuchwale tego, co im samym wyda się słuszne (RegBen 3,4). Mówienie musi wyrastać ze słuchania, a nie szukania własnych racji czy forsowania swojego. W rozdziale o pokorze św. Benedykt mówi: 60 Jedenasty stopień pokory: jeżeli mnich, gdy nawet otworzy usta mówi powoli i bez śmiechu, pokornie i z powagą, niewiele, ale w sposób przemyślany i nie nazbyt krzykliwie, 61 bo jest napisane: Mądry daje się poznać w kilku słowach (RegBen 7,60n). Nie chodzi w tym przypadku o narzuconą sobie z zewnątrz dyscyplinę, ale postawę, która rodzi się z wewnętrznego wsłuchania się w głos Boży. Podobnie nie chodzi o temperament flegmatyka, ale o wewnętrzną spójność wypowiadanego słowa z odkrywaną prawdą w świadomości, że ta prawda nie jest nasza, ale pochodzi od wewnętrznego Nauczyciela i jest uniwersalna. W rozmowie warto dzielić się tą usłyszaną wewnętrznie prawdą. Ta prawda nie dotyczy czczych rzeczy, ale zawsze odnosi się do życia i jego prawdziwej wartości. W naszym życiu naprawdę nie ma niczego ważniejszego i dlatego nie warto uczestniczyć w pustej gadaninie, która tworzy jedynie rozgardiasz i zagłusza prawdę serca. Br. Włodzimierz 8

9 Lectio divina PRAWDZIWY I FAŁSZYWY KULT W ŚWIĄTYNI JR 7,2 7 2 Słuchajcie słowa PAŃSKIEGO, wszyscy z Judy, którzy wchodzicie tymi bramami, aby oddać pokłon PANU. 3 Tak mówi PAN Zastępów, Bóg Izraela: Poprawcie wasze postępowanie i uczynki wasze, a pozwolę wam mieszkać na tym miejscu. 4 Nie ufajcie słowom kłamliwym, które głoszą: Świątynia PANA, świątynia PANA, oto świątynia PANA! 5 Jeśli bowiem naprawdę poprawicie wasze postępowanie i tylko sprawiedliwością kierować się będziecie jeden wobec drugiego, 6 Jeśli nie będziecie uciskać cudzoziemca, sieroty i wdowy, a krwi niewinnej nie przelejecie w tym miejscu, I jeśli nie pójdziecie za obcymi bogami na waszą zgubę, 7 Wtedy pozwolę wam mieszkać na tym miejscu, w ziemi, którą dałem waszym przodkom od dawna i na zawsze. 2: Słuchajcie słowa PAŃSKIEGO wsłuchanie się w słowo Boga jest podstawowym warunkiem prawdziwej więzi z Nim. Prorok Jeremiasz zwraca się do ludzi, którzy przychodzą do świątyni, aby złożyć Mu należną cześć. I właśnie o tej należnej czci chce do nich skierować przesłanie. To zagadnienie pozostaje zawsze aktualne. Największym niebezpieczeństwem dla ludzi religijnych jest rutyna i sprowadzenie praktyk religijnych do formalności. Rutyna oznacza śmierć wiary. Co prawda sama religia może jeszcze długo egzystować, ale nie ma ona już żadnej żywotności i siły przyciągającej. Paul Evdokimov pisał o największym dramacie, jakim jest ateizm ludzi uznających się za wierzących. Gest religijny sprowadzony do formalności w istocie wyraża niewiarę. Najgorsze przy tym jest to, że człowiek nawet nie zdaje sobie sprawy ze swojej niewiary. Stale myśli, że jest wierzący i w związku z tym, nie potrzebuje nawrócenia. Taka sytuacja jest bardzo niebezpieczna, bardziej niż sytuacja człowieka, który wie, że jest niewierzący. Temu łatwiej odkryć prawdziwą 9

10 wiarę. Dlatego trzeba nam nieustannie wsłuchiwać się w słowo Pańskie, aby nie zejść na poziom schematów i ustalonych ról. 3: Słowa Boga padły w momencie, gdy było zagrożone istnienie państwa judzkiego. Jeremiasz zapowiadał upadek Jerozolimy, jeżeli Izraelici się nie nawrócą. Na tym tle padają słowa o warunkach dalszego zamieszkiwania w Jerozolimie. Historia Izraela z tego okresu jest niezwykłą lekcją. Jeremiasz z całą determinacją głosił konieczność moralnego nawrócenia, aby Izrael mógł pozostać na swoim miejscu. W innym przypadku głosił zniszczenie Jerozolimy i świątyni. Było to proroctwo bardzo trudne dla samego Jeremiasza, który należał do rodu kapłańskiego i był bardzo przywiązany do świątyni. Przywódcy natomiast głosili konieczność obrony Jerozolimy i świątyni. Poddać się wrogom oznaczało niejako uznać ich wyższość, a w tym czasie równało się to z uznaniem wyższości ich boga. Na tym tle słowa Jeremiasza brzmiały nie tylko jak sianie wrogiej propagandy, ale wręcz jak bluźnierstwo. Całe napięcie ukazuje, jaka ogromna była determinacja Proroka do głoszenia konieczności poprawy postępowania, a z drugiej strony jak ogromny opór przywódców w stosunku do tej konieczności przy jednoczesnym zawierzeniu sile zewnętrznych faktów: obecności świątyni Pana i formalnego kultu. Szczególnie wyraźnie wyszło to przy decyzji spowodowanej wezwaniem Proroka, aby uwolnić z niewoli swoich rodaków, decyzję podjęto, a następnie bardzo szybko ją odwołano. Ta dramatyczna sytuacja odsłania coś z wnętrza człowieka. W każdym z nas istnieje ogromny opór wobec konieczności przemiany i jednocześnie łudzenie się nadzieją opierającą się na zapewnieniach fałszywych proroków, że jednak znajdziemy ocalenie, bo przecież jesteśmy wierzący i spełniamy to, czego od nas oczekują. 4 7: Nie ufajcie słowom kłamliwym, które głoszą: Świątynia PANA, świątynia PANA, oto świątynia PANA! Świątynia miała być dla Izraela gwarantem, że żadne nieszczęście go nie dosięgnie. Tym bardziej, że w historii okazywało się, że Bóg nie pozwalał najeźdźcom zdobyć i zniszczyć Jerozolimy (zob. 2 Krl 19). Jeremiasz głosi zdecydowanie, że nie będzie ona w żaden sposób ochroną dla ludzi, którzy nie są posłuszni Bożemu Prawu. Kilka wierszy dalej Jeremiasz wypowiedział bardziej jednoznaczne słowa: Oto wy na próżno pokładacie ufność w zwodniczych słowach. Nieprawda? Kraść, zabijać, cudzołożyć, przysięgać fałszywie, palić kadzidło Baalowi, chodzić za obcymi bogami, których nie znacie... A potem przychodzicie i stajecie przede Mną w tym domu, nad którym wzywano mojego imienia, i mówicie: Oto jesteśmy bezpieczni, by móc nadal popełniać te wszystkie występki. Może jaskinią 10

11 zbójców stał się w waszych oczach ten dom, nad którym wzywano mojego imienia? Ja [to] dobrze widzę wyrocznia Pana (Jr 7,8 11). Później Pan Jezus nawiązał do tych słów Jeremiasza, kiedy wypędzał sprzedających z terenu świątyni (zob. Mt 21,13 par.), co wzburzyło kapłanów. Wyraźnie było widać, że handlarze musieli się im dobrze opłacić, aby sprzedawać na terenie świątyni. Międzyludzkie układy były ważniejsze od poważnego potraktowania świątyni jako miejsca prawdziwie świętego, miejsca, które zobowiązuje do osobistej świętości w wymiarze moralnym. Pan Jezus głosi później zdecydowanie: Nie każdy, który Mi mówi: Panie, Panie! wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie (Mt 7,21). Niestety tendencja do zacierania granicy pomiędzy świętym a nieświętym pozostaje naszym problemem. Dlatego nieustannie trzeba sobie zadawać pytanie: czemu prawdziwie zawierzam, w czym rzeczywiście pokładam nadzieję? Odpowiedź na te pytania możemy uzyskać, przyglądając się sobie samym i naszym faktycznym wyborom. Jakie są ich prawdziwe motywy? Nie możemy się dać zwieść naszym dobrym intencjom. Jeżeli prawdziwie chcemy poznać motywy naszego działania, musimy w stosunku do siebie być krytyczni. Po owocach możemy je poznać. Jeśli bowiem naprawdę poprawicie wasze postępowanie Na pierwszy rzut oka nie widać żadnego powiązania pomiędzy bezpieczeństwem od zewnętrznego wroga a sprawiedliwością życia w kraju. Bezpieczeństwo zwykle kojarzy się z siłą, jaką się dysponuje wobec ewentualnego agresora. I ziemski realizm każe dbać o odpowiednio silną armię. W niej widzi się gwarancję pokoju. Jeremiasz nie mówi nic o wojsku, o gotowości do obrony, mówi o potrzebie nawrócenia moralnego, co w sytuacji zagrożenia zdaje się zupełnie bez znaczenia dla ludzi, którzy widzą rzeczywistość jedynie w kategoriach siły. Nawrócenie zmienia jednak sposób patrzenia na rzeczywistość. Brakło go Sedecjaszowi, królowi Judy, który przed samym upadkiem Jerozolimy pytał Jeremiasza, co ma zrobić. Na radę, że ma wyjść i poddać się Babilończykom, nie zgodził się, mówiąc: Obawiam się mieszkańców Judy, którzy przeszli do Chaldejczyków, by czasem mnie nie wydano w ich ręce i by mnie nie wyszydzili (Jr 38,19). Mimo zapewnienia Jeremiasza Sedecjasz nie poszedł za jego radą, co skończyło się tragedią dla całej Jerozolimy i dla rodziny królewskiej. Obawa przed wyszydzeniem była większa niż próba ratowania reszty Izraela i swoich najbliższych. Brak wewnętrznego moralnego ładu powoduje taką pokrętność myśli. 11

12 Trudno wówczas odróżnić prawdziwe dobro od pozornych czy drugorzędnych spraw. Pójście za sprawiedliwością wynika z zawierzenia samej wartości dobra i jego ostatecznego zwycięstwa. Ta wiara w świecie zdominowanym przez myślenie w kategoriach siły, wydaje się całkowitym brakiem realizmu. I w momencie, gdy dochodzi do konfrontacji sił, zazwyczaj siła zwycięża. Ale życie nie kończy się na chwilowym sukcesie. Wiara w dobro zwycięża nie na jeden moment, ale w ostatecznej rozgrywce, zwykle po długim czasie. Dlatego wiara w dobro wymaga cierpliwości i wytrwałości. I taką długą perspektywę otwiera zapowiedź Jeremiasza. Jeremiasz mówi konkretnie o potrzebie miłosierdzia względem najuboższych: cudzoziemca, sieroty i wdowy. Już w Starym Testamencie wiadomo, że Bóg ma upodobanie w najbiedniejszych i miłosierdzie względem nich jest w Jego oczach bardzo cenne. Pan Jezus powie wręcz: co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili (Mt 25,40). Całość kończy się obietnicą zamieszkiwania na tym miejscu, tj. w Ziemi Obiecanej. Jest ona symbolem i zapowiedzią ziemi, którą Bóg dał nam od dawna i na zawsze. Jest nią prawdziwa Ziemia Obiecana królestwo Boże. Aby w nim przebywać, trzeba rzeczywiście zmienić swoje postępowanie, przemienić serce. Inaczej będzie ono nam zabrane, a my oddani w niewolę zła. Los Izraela jest dla nas pouczeniem i przestrogą. Br. Włodzimierz 12

13 Moja droga do oblatury Drodzy Siostry i Bracia Oblaci, piszę do naszego Benedictusa na zaproszenie Teresy, po moim ślubowaniu. Napiszę jako list do Was, tak mi łatwiej. Czytałam wypowiedzi wielu z Was z wdzięcznością, więc teraz czas na mnie; postaram się to zrobić tak, by przede wszystkim wyrazić wdzięczność Panu Bogu, który mnie zechciał tak przyciągnąć do siebie jeszcze bliżej, i wielu dobrym ludziom, poprzez których doszłam do tego pięknego dla mnie dnia 11 lipca Moja druga patronka, św. Teresa od Dzieciątka Jezus, która mnie swoimi pismami trzymała latami przy Panu Bogu, ona właśnie podkreśla wagę tego urywka w Pieśni nad Pieśniami: Przyciągnij mnie a pobiegniemy i odnajduje przyciągnij w słowach samego Pana Jezusa, pisze: Nikt, powiedział Jezus, nie może przyjść do mnie, jeśli Ojciec mój, który mnie posłał, go nie przyciągnie (jej Rękopis C zawierający J 6,44). Zaproszenie do bycia oblatką tyniecką jest takim przyciągnięciem. Jak do tego u mnie doszło? Ja wiem tylko trochę, mimo, że sporo o tym myślę. Różne rzeczy zrozumiem dopiero na końcu życia. Ale sporo i tak można powiedzieć. Tyniec to słowo i miejsce, które znam od najwcześniejszego dzieciństwa, tak dawno, że nie pamiętam odkąd, zawsze było znajome. Bywaliśmy tu z rodzicami w kościele, który wtedy (lata 60te) był brzydki wewnątrz, bez tych uzupełnionych potem i rozświetlających go elementów bez krzyża w tzw. tęczy, bez górnej złotej części ołtarza i bez łodzi ambony. Ale niezależnie od surowego wnętrza kościoła i ruin, Tyniec był zawsze miejscem szczęśliwym, choć tajemniczym. Nie pamiętam, niestety, z dzieciństwa żadnych konkretnych Ojców. Byli w Tyńcu, według mojego ówczesnego małego rozumku, liczni, pobożni i bardzo mądrzy mnisi, o których wiedziałam, że dokonali epokowego dzieła Biblii Tysiąclecia. Ale nie zdawałam sobie sprawy (aż do moich 52 urodzin), że ojcowie Jacek Matusewicz OSB i Piotr Rostworowski OSB byli niezwykle ważnymi postaciami w życiu mojej rodziny, w której wyrosłam. Ojciec Jacek, jeden z odtworzycieli Opactwa w 1939 roku, przeżył wojnę w Wilnie jako katecheta w szkole ss. benedyktynek (późniejszy Żarnowiec), gdzie opiekował się duchowo także moją mamą i ciocią, prowadząc scholę gregoriańską. Jego powrót do Tyńca po wojnie był wystarczającym powodem, aby rodzina mojej matki zrezygnowała z wcześniejszych planów repatriacji do Białegostoku, a wyruszyła właśnie do Krakowa aby być blisko Tyńca i Ojca Jacka. 13

14 O tym wszystkim, jak mówię, nie wiedziałam do niedawna, więc odłożę ten wątek na inną okazję inną, bo chciałabym kiedyś, jeśli mi sił wystarczy, napisać biografię o. Jacka Matusewicza, charyzmatycznego dobrego benedyktyna, który przyciągał mocno całe tłumy ludzi do Boga w wileńskim Kościele św. Katarzyny, w tym i moją matkę. Spotkały go potem wielkie cierpienia, i w końcu zmarł w Żarnowcu, u sióstr. Gdy, tak późno, dowiedziałam się o jego istnieniu, pojechałam na jego grób i stale mam przy sobie listki z krzewu, który obok rośnie. Zwracam się często do niego w modlitwie, podobnie jak do drogiego mi bardzo, a znanego z lektury dużo dłużej, o. Piotra Rostworowskiego. Temu ostatniemu zawdzięczam, między innymi, w okresie po ważnym dla mnie roku 2005, rozjaśnienie pewnej kwestii dotyczącej Psalmów i modlitwy w ogóle. Najważniejsze dla mnie Jego słowa to, że trzeba wyrąbywać sobie czas na modlitwę. Nosił imię drogiego mi św. Piotra Apostoła (gdyby oblaci przyjmowali nowe imiona, ja chciałabym imię: Petra). Moja dobra rodzina była wierząca, choć (niestety) nie modliliśmy się prawie nigdy wspólnie, modlitwa była zastrzeżona jako coś maksymalnie prywatnego. Otwarcie pobożni byli natomiast starsi członkowie rodziny: moja babcia Emilia (ciocia mamy, zastępująca jej zmarłą matkę najświętsza osoba, jaką znałam, prawdziwy anioł dobroci, miłości i franciszkańskiego ubóstwa), mój dziadek Józef (ojciec mamy); także druga babcia, Irena, dobra żona i matka rodu, dbająca o wielką rodzinę, i jej kochane siostry ciocia Marysia (zakonnica-skrytka Świętej Rodziny) i słońce rodziny ciocia Hela. W dzieciństwie moim czasem bliskości z Panem Bogiem były częste okresy bycia z nimi, a także coroczne wakacje dużej rodziny i przyjaciół ze środowiska Tygodnika Powszechnego, Znaku i KIK-u w uroczej wsi Pewel Mała koło Żywca. Towarzystwo to latem wynajmowało różne okoliczne kwatery we wsi, ale gromadziło się kilka razy dziennie w domu prowadzonym przez niezwykłą, wielkiej pobożności i dobroci panią Hanię czyli Annę Duźniak i jej jedyną pomocnicę panią Zosię. Nie wiem, czy obie znały Regułę św. Benedykta, ale na pewno były po benedyktyńsku pracowite; pracowały od rana do nocy tak, aby we wszystkim był Bóg uwielbiony. I nie rezygnowały z modlitwy mimo nawału prac. Dzień zaczynał się coranną Mszą świętą, modlono się przed każdym z trzech wspólnych posiłków, zasiadanych na stałych miejscach, a wieczorem było jeszcze i nabożeństwo, w którym też z ochotą braliśmy, prawie wszyscy, udział. Pani Hania zachęcała nas, dzieci, do dekorowania kaplicy z Najświętszym Sakramentem świeżymi polnymi kwiatami 14

15 i do indywidualnej modlitwy w ciszy. Nad drzwiami tej małej kaplicy, zrobionej ze zwykłego pokoju, zawiesiła napis, którego nigdy odtąd nie zapomniałam: BÓG JEST TU I CZEKA CIĘ. Nieraz, pamiętam, wpadało się biegiem do tego domu (bo w innych pokojach zwyczajnie się mieszkało) po jakąś zabawkę czy sweter i już biegło się z powrotem do zabawy, gdy raptem wzrok padał na ten napis i wtedy jakby przyciągało TAM, i zupełnie samemu wchodziło się do kaplicy, aby pozostać w ciszy przed Panem Jezusem w tabernakulum. Przez otwarte na cichy ogród okienko słychać było brzęczenie pszczół, pachniał jaśmin, małe słodkie goździki i duszące lewkonie W tej prostej kaplicy modliłam się patrząc na uroczą, jakby nieśmiałą twarz Matki Bożej przedstawionej jako skromna figura ze złożonymi do modlitwy dłońmi. Spędzałam tam dużo czasu, bardzo szczęśliwego czasu z moim Bogiem. Pewel Mała to dla mnie jak niebo. Było tam wszystko, co potrzebne do szczęścia i za wszystko się Panu Bogu dziękowało zielone łąki i pola pszenicy do buszowania, a potem do pomagania w układaniu snopków, wypełniały rozległą dolinę, otoczoną niewysokimi górami, lasem mieszanym liściastym i świerkowym. Na drzewa liściaste, zwłaszcza graby się wspinało, hen wysoko; w świerkowych rosły kurki i maliny, była też glina do lepienia figurek, dywaniki mchów, gdzie można usiąść i samotnie pomyśleć No i górska kapryśna rzeka Koszarawa, czysta, pełna pięknych kamieni, małych rybek i traszek, które łapaliśmy do słoika, żeby oglądać z podziwem, rzeka w której uczyliśmy się pływać. Wracając znad rzeki, przechodziło się koło domu takiej dobrej pani, która co dzień czekała na nas z kubkiem pełnym malin z własnego ogródka, była stara i bardzo biedna, ale nic za to nie chciała, tylko nas, dzieci, ucieszyć. Dolinę przecinał tor kolejowy, którym jeździła sapiąca i dymiąca lokomotywa jak z wiersza Tuwima, ciągnąc powoli wagony, na których uczyliśmy się liczyć do dziesięciu Piszę o tym wszystkim, bo w tym krajobrazie zanurzona, pierwszy raz w życiu przeczytałam w książeczce-mszaliku z czarną okładką Psalm był to: Pan jest pasterzem moim.. i był to pierwszy raz, gdy Boże doskonałe słowa Psalmów zostały mi podarowane, aby serce mogło wyrazić ten nadmiar wdzięczności i zachwytu światem, który Pan Bóg stworzył. Wcześniej jeszcze poznałam Psalm Kto się w opiekę, bo stale go nam do snu śpiewała babcia Emilia. 15

16 Czuję wdzięczność, teraz gdy myślę o tych wszystkich dorosłych, i intelektualistach i też miejscowych zapracowanych prostych ludziach, którzy sami dla siebie potrzebując modlitwy i sakramentów tą najprostszą drogą przykładu prowadzili mnie ze sobą do radosnej bliskości z Panem Bogiem. Z osób miejskich wspomnę państwa Kołłątajów, Susułów, Wilkanowiczów, Chłopickich, Birczyńskich, Pawlusów wielu innych jeszcze, no i moi rodzice, moje ciocie, wujkowie, dziadkowie i babcie, którzy wraz z kuzynami również przyjeżdżali do Pewli co roku. Niezmiernie ważną rolę pełnili tam księża, którzy przyjeżdżając na wakacje, byli na co dzień z nami; odprawiali Msze święte, spowiadali, siadali razem do stołu, śpiewali przy wieczornym ognisku, a także chodzili z nami dziećmi na wycieczki i dużo z nami rozmawiali. Wyjaśniali znaczenie różnych części Mszy świętej oraz zachęcali do udziału w przygotowaniach do niej (na przykład przygotowanie modlitwy wiernych, angażowało nas to bardzo). Z wdzięcznością ich wspominam, wielu nazwisk nie zapamiętałam, pamiętam te: ks. Franciszek Małachowski, ks. Franciszek Kempa, no i wieloletni bywalec Pewli, kochany śp. Ks. Bogdan Kolinek, który na emeryturze osiadł w Pewli na stałe, i potem w latach 80/90tych wprowadzał w świadome uczestnictwo we Mszy św. jeszcze i moich dwóch synków, Jana Pawła i Jacka. A poza tym kochał po prostu dzieci, wymyślał nam ciekawe zajęcia, a potem, gdy stale zamieszkał, budował dzieciom prześliczne kolorowe drewniane domki ze schodkami i mostkami, inspirujące do wspólnych zabaw. Piszę o tym, żeby pokazać, że ta modlitwa pewelska była wpisana w tło zwykłych radości, wspólnych zabaw, śpiewów i smacznych choć bardzo skromnych posiłków, w atmosferze zachęcającej do stałego dziękowania Panu. Nie było wtedy łatwo o słodycze, ale życie nas dzieci tam w Pewli było bardzo słodkie, także dosłownie, bo pani Hania podsuwała nam, cenne wtedy, kostki cukru. Jeden z moich najwcześniej zapamiętanych fragmentów Ewangelii to historia uzdrowienia 10 trędowatych, i te słowa Pana Jezusa, które brzmią żalem, że On tak kocha a tak mało widzi wdzięczności. Ja miałam to szczęście, że mnie uczono dziękować. Byłam też pod tym względem bardzo szczęśliwym dzieckiem, że mogłam przystąpić do Komunii świętej w wieku 6 lat, przygotowana w grupie rówieśników w kościele św. Szczepana przez ks. Mieczysława Malińskiego. Dla mnie było to bardzo szczęśliwe, że tak wcześnie; żałowałam niedawno, że moja wnuczka Maja, wyrażająca to samo pragnienie, nie dostąpiła tego co ja. 16

17 Ale wraz z końcem dzieciństwa i młodością przyszły lata stopniowego oddalania się od Pana Boga, ochłodzenia mojego do Niego przywiązania. To, że się jednak utrzymałam jakoś przy Nim, zawdzięczam oczywiście Jemu samemu, lecz i użytym Przezeń pomocnikom, wśród których wspomnę mojego kochanego katechetę w kościele św. Anny w Krakowie ks. Mieszka Turka oraz ks. Wilfrieda Goeddecke, Niemca z Paderborn, duszpasterza moich międzynarodowych ekumenicznych obozów wakacyjnych w okresie matury i studiów. Pan Bóg już jednak nie był u mnie wtedy na pierwszym miejscu. I zapominałam, aż zapomniałam o radości długiej modlitwy w ciszy. Nawet, jak pamiętam, dziwiłam się sama sobie wtedy w młodości, że kiedyś to tak mogłam zanurzać się w modlitwie na długo w pustym kościele Moje modlitwy stały się, na długie lata do 2005 roku, króciutkie. Jednak tak mnie Pan Bóg łaskawie utrzymał przy sobie, myślę. I przede wszystkim utrzymał poprzez wielkie pragnienie Eucharystii. Teraz by pasowało wrócić do św. Benedykta. Otóż, poza wizytami w kościele w Tyńcu, ważne tu były dwa pobyty na wakacjach u sióstr Benedyktynek w Żarnowcu. Będąc w Żarnowcu pierwszy raz, w wieku może 12 lat, nie poznawałam jeszcze życia Sióstr w sposób w pełni świadomy, po prostu oddychałam tym co wokół i dobrze mi było. Zapamiętałam z tego pobytu, że Siostry były strasznie dobre dla nas, że tak dużo się modliły i jeszcze jedną rzecz trochę śmieszną. Otóż w przeciwieństwie do naszego domu, gdzie bardzo nie lubiłam zmywania naczyń, tam w Żarnowcu, gdzie po posiłkach wszyscy pomagali Siostrom myć naczynia w niewygodnych miskach owa czynność ku memu zdumieniu okazywała się czymś uroczym, towarzyszyły jej miłe, ciekawe rozmowy, a wszystko razem bez pospiechu; złapałam się na tym, że czekam na to zmywanie naczyń! Piszę o tym, bo to przykładzik, jak wpływa na ludzi ta atmosfera benedyktyńska, gdzie praca jest modlitwą na chwałę Pana, z miłością do Niego i do ludzi, w spokoju. Odkrycie tekstu Reguły św. Benedykta nastąpiło dopiero ze dwadzieścia lat później, kiedy latem 1987 roku, na zaproszenie Sióstr przyjechaliśmy do Żarnowca z mężem i naszymi dwoma synkami na cały lipiec. Byliśmy wtedy biedni i zmęczeni (Solidarność podziemna, napięcie: złapią męża czy nie złapią, brak pieniędzy itp.), jechaliśmy psującym się małym fiatem, z rocznym Jackiem, który po drodze dostał silnej gorączki, zestresowani tam dotarliśmy. I od pierwszej chwili ogarnął nas taki ciepły spokój, serdeczne Siostry szybko zaradziły wszystkiemu (znalazł się lekarz pediatra, leki z darów dla małego, dobre jedzenie w tamtym czasie niedostatku ). Dostaliśmy 17

18 ze względu na chorego Jacusia pokój w klauzurze, w domku, w którym też mieszkał słynny o. Augustyn Jankowski. Wieczorami, po nieszporach a przed kompletą, Siostry, w tym Ksieni Edyta, przychodziły do ogródka do gości, żeby z nami pobyć, porozmawiać. Oboje z mężem czuliśmy, że Matka Ksieni Edyta nie jest zwykłą osobą, promieniowało od niej coś tak dobrego i nie z tej ziemi A jednocześnie to była kiedyś nauczycielka matematyki mojej mamy, traktująca nas jak bliskich. Zmarła tydzień po naszym wyjeździe To ona dała nam do czytania Regułę św. Benedykta i odkrywaliśmy ten tekst z zachwytem, że oto my młodzi rodzice znajdujemy tam takie strasznie pomocne wskazówki! I rozmawialiśmy z Ksienią, Siostrą Idą i Siostrą Hiacyntą o tym, a one wyrozumiale słuchały, jak to my odkrywamy Amerykę dla nich :) Sporo lat potem adaptowałam Regułę jako wskazówki dla nauczycieli w ramach wykładu z pedagogiki na UP. Ale wciąż jeszcze bardzo daleko było do mojego 11 lipca Gdy raz patrzyłam z okna owego klauzurowego domku, jak siostra Ida spieszy ku nam z obory z garnuszkiem świeżego mleka dla Jacusia, przyszło wówczas mi do głowy: przecież ona się modli niosąc to mleczko.. bo tak to było widać, że ona z miłości tak się śpieszy. Kochane, najdroższe Siostry Żarnowieckie, niech Wam Pan Jezus wynagrodzi Wzięliśmy się tamtego, wyjątkowo zimnego lata, i za lekturę takiego tomu wydanego w Tyńcu Aby we wszystkim Bóg był uwielbiony. Chyba tak poznałam o. Piotra Rostworowskiego, już wtedy z literami Er. Cam. po nazwisku. Biorę ten tom teraz do rąk, taki brzydko wydany w latach ciemnych-jaruzelskich, a tak piękny, cenny, i najwyraźniej prowadzący mnie już wtedy ku mojej oblacji... Tyle, że wtedy nie wiedziałam nawet co to słowo znaczy Pierwszy raz usłyszałam je bowiem dopiero z ust O. Włodzimierza, kiedy mnie zaprosił, w prostych słowach, do oblatów późnym latem 2012 roku. Wierzę mocno, że przez niego Pan Jezus mnie zaprosił. A doszło do tego tak oto, i jest w tym nawet moment zabawny. Otóż bywając nieraz w Tyńcu, często na rowerze, co raz kupowałam jakieś książki w tutejszym znakomitym wydawnictwie. Myślę, że około 2010 czy 2011 roku natknęłam się na bardzo ważną dla mnie lekturę była to książka O. Włodzimierza Acedia dziś, taka malutka. Nie będę jej tu streszczać i powiem tylko, że jest genialna i superpotrzebna współczesnym ludziom, gdy coraz więcej osób uskarża się na przygnębienie, depresję czy wypalenie. 18

19 Ta książka była dla mnie, psychologa klinicznego (z dużym stażem, ale bez najmniejszego pojęcia nawet o istnieniu niejakiego Ewagriusza z Pontu) prawdziwą rewelacją. Była rozjaśnieniem moich nieśmiałych domysłów co do złożonej natury tak zwanej depresji. Przeczytałam książkę i pomyślałam sobie: a cóż to za mędrzec to napisał, zapewne jakiś bardzo stary mądry mnich być to musi och, gdyby żył jeszcze, to koniecznie zaprosiłabym go, abyśmy zrobili z jego udziałem konferencję na temat depresji, ale zapewne już dawno umarł bo wyobrażałam sobie, że to musi być co najmniej rówieśnik o. Rostworowskiego. Gdy zimą 2011/12 pomysł konferencji zaczął się ucieleśniać, weszłam jednak na stronę internetową Tyńca i cóż widzę na szczęście Autor żyje, i praktycznie jest moim rówieśnikiem :). Natychmiast zadzwoniłam, aby spróbować się umówić na rozmowę o tym projekcie, myśląc, że może dostanę termin za miesiąc, skoro jest takim ważnym człowiekiem, a tymczasem Ojciec zaraz znalazł czas i zaraz też zgodził się nam czyli mojemu Międzynarodowemu Towarzystwu Naukowemu Fides et Ratio pomóc. Polecił mi jednak najpierw poprosić o pozwolenie dlań u Ojca Opata to była kolejna moja lekcja Reguły o posłuszeństwie i pokorze Kiedy po naszej konferencji Przeciw melancholii usłyszałam owo zaproszenie do oblatów, miałam tylko takie małe wahanie, bo nie wiedziałam co to właściwie jest, ale gdy dowiedziałam się, że to znaczy to co znaczy: ofiarowanie siebie Panu Bogu i trwanie we wspólnocie z Opactwem według Reguły św. Benedykta zachwyciło mnie, że mi się coś takiego wspaniałego trafia! Mnie, tej niedoskonałej mnie, mnie się TO trafia, nie do wiary Przedtem nieraz zdarzyło mi się myśleć o trzecim zakonie mojego kochanego św. Franciszka, ale jakoś nikt mnie nie zaprosił, a sama nie śmiałam się dopytywać jak tam wejść. A tu nie znający mnie prawie ksiądz to mówi, więc uznałam, że to jest zaproszenie od Pana Jezusa, i skoro tak to chcę jak najszybciej, wszak i tak nie jestem młoda, szkoda czasu! Bardzo miło zostałam przyjęta przez Was, moje drogie Siostry i Bracia, bardzo dziękuję Wam Wszystkim! To też miało duże znaczenie dla mojej natychmiastowej decyzji by zostać oblatką. Niech tu podziękuję imiennie Teresie i Jadzi, i Anecie i Eli, które szczególnie ciepło o mnie zadbały na pierwszych spotkaniach, żebym się poczuła nie obco a swojsko. A to nie takie proste we wszystkim się zorientować, ten nowy brewiarz (miałam wcześniej tylko ten dla świeckich), i gdy się zmienia miejsca w Tyńcu, przechodzi się to tu, to tam Ja nawet, przyznam, na drugim spotkaniu oblackim się zgubiłam, i weszłam na Lectio divina z inną grupą; takim to sposobem poznałam Ojca Szymona :) 19

20 Choć to już przydługie co piszę, ale muszę jeszcze cofnąć się w czasie i napisać trochę o tym, co otrzymałam od Jana Pawła II, na mojej drodze do 11 lipca Dziś kanonizowany święty, niejako był w moim życiu zawsze obecny, wszak mnie ochrzcił, a potem wiem, że się za naszą rodzinę modlił, ja zaś zawsze bardzo byłam do Niego przywiązana, podobnie i mój mąż. On nas obudził do właściwego dorosłego życia swoim objęciem Papiestwa i swoją pierwszą pielgrzymką. On Papieżem, ja wtedy zostałam matką. Gdy nie zawsze umiałam kochać Pana Boga to Jana Pawła II bardzo kochałam i to mi pomagało trzymać się Pana Boga. Święty Papież był jasną gwiazdą na niebie całego naszego dorosłego życia z wszystkimi naszymi zadaniami małżeństwem, rodzicielstwem, zaangażowaniem w Solidarność i podziemie, pracą zawodową, przystąpieniem do tworzenia nowej wolnej Polski w służbie konsularnej w Brazylii. Gdy przyjeżdżał do Polski, chciałam być blisko Niego, i w czasie tych Jego odwiedzin chwilami wracała mi ta zdolność modlitwy z dawnych lat. Ale za krótko się modliłam i wszystko wracało do szarości. Przełomowy był dla mojego dzisiejszego życia rok 2005 i czas umierania drogiego Ojca świętego. Wtedy zaczęłam bardzo intensywnie i długo codziennie się modlić za Niego. I już nie przestałam po Jego śmierci. Powzięliśmy też, wspólne z przyjaciółmi, postanowienie: by czytać Jego pisma, które wszak i dla nas pisał, a my, niewdzięczni, nie dość czytaliśmy. W tej grupie przyjaciół do dziś spotykamy się od Jego śmierci co miesiąc, czytamy kolejne dzieła i rozmawiamy o nich. Czujemy wielką pomoc w życiu przez te spotkania, a już ich było ponad 100. To czytanie przygotowało mnie też niewątpliwie i do naszego benedyktyńskiego czytania. Teksty intelektualne Papieża uczyły mnie uczciwości, rozumianej jako uczciwe poszukiwanie syntezy nauki i wiary. To oznacza porzucenie przeze mnie dawnej sytuacji, gdy osobno miałam umysł zawodowo naukowy, a osobno myślenie o Panu Bogu. Teraz, od tego 2005 roku, a zwłaszcza 2006, robię wiele starań, aby zrozumieć na jeden sposób, staram się aby nie mieć takiej schizofrenii intelektualnej. Te starania to także moja praca we wspomnianym Towarzystwie Naukowym Fides et ratio. Odczuwam nadal bliskość i pomoc świętego Jana Pawła; za Jego pośrednictwem, jak sądzę, zaczęło się od 2005 i 2006 roku totalnie zmieniać moje życie. Zaczęłam wtedy ( lato 2006) codzienny udział we Mszy świętej i Komunii św. moje szczęście i konieczność. Wiele zawdzięczam też OO Jezuitom, spowiedziom u nich oraz spotkaniu w ich kościele w Jastrzębiej Górze z wyjątkowym wizerunkiem Pana Jezusa, latem

21 Bardzo wiele łask od Pana Boga otrzymałam poprzez idących przez życie za św. Franciszkiem: O. Zdzisława Kijasa OFMConv, Matkę Fabiolę Ruszczyk, Generalną SS Rodziny Maryi i śp. Siostrę Cherubinę Zofię Bogotę, Nazaretankę, drogich sercu wyjątkowych Przyjaciół. I poprzez wielu moich zwykłych czyli świeckich kochanych przyjaciół, zdobywanych i posiadanych poprzez całe życie od dzieciństwa po te późne lata, bez nich bym nie dała rady wytrwać w trudnych chwilach. Uczę się od św. Jana Pawła II i od św. Benedykta jak być przyjacielem. Nasz Papież był niesamowity w kultywowaniu tylu pięknych przyjaźni. Nie uważał tego nigdy za stratę czasu, wprost przeciwnie. Też tak chcę robić. I ogromnie mnie wspiera św. Benedykt swoją Regułą, w której jest tyle cennych rad jak dobrze dbać o przyjazne więzi między ludźmi. Zachwyca mnie też benedyktyńska gościnność i waga przypisywana pogardzanemu nieraz przez ludzi gotowaniu. Ja tyle życia spędziłam gotując, więc teraz cieszę się, że dla oblatki to ma jak najbardziej sens wyrażać chwałę Panu i miłość do ludzi przez dbanie o posiłki. Jest natomiast bardzo wiele ideałów benedyktyńskich, do których muszę dopiero starać się dorastać, do których mi niestety daleko Widzę głęboki sens w codziennym odczytywaniu jakiegoś fragmentu Reguły. I wreszcie naprawdę BARDZO ważna sprawa w byciu oblatką tyniecką Psalmy. Liturgia Godzin jest darem, który mi się najpierw dostał za pośrednictwem Sióstr Zmartwychwstanek w Rzymie, moich przyjaciółek, które swoim przykładem, w czasie moich zawodowych corocznych pobytów w ich domu, jakoś tak pociągnęły mnie, przyciągnęły bez słów. Około chyba 2007 po prostu zapragnęłam nagle mieć tę książkę co i one w czasie nieszporów, więc poszłam i kupiłam. Pierwszy mój brewiarz zatem był włoski, siostry tam tak się modliły. Słabo znałam język, i jak to dobrze! bo dzięki temu odmawiałam wszystko bardzo powoli. Stopniowo rozumiałam włoski coraz lepiej i zaczęło zdumiewać mnie, jak często, modląc się, znajduję coś tak bardzo dla siebie tu i teraz, tak często i tak bardzo, że aż dech zapiera Potem, chyba jesienią 2008, jeden z księży w mojej parafii św. Wojciecha w Krakowie, rozpoczął z wiernymi wspólne odmawianie jutrzni i komplety, które szczęśliwie dotąd praktykujemy. A teraz mój Tyniec! Po zaproszeniu do oblatów kupiłam monastyczny brewiarz tyniecki i odtąd nie mogę się nim nacieszyć. Psalmy są zawsze takie wprost od Pana Boga, a do tego jeszcze dochodzą teksty z Godziny Czytań do rozważań. I jeszcze ta świadomość, że razem, w tym samym dniu (bo już co do godziny to nie dam rady) wszyscy: 21

22 bracia Mnisi i my Oblaci te same modlitwy odmawiamy To mi dodaje mocy. Jest bardzo wiele powodów do dziękowania Panu Bogu za Psalmy; dla mnie nade wszystko jest ten, że sam Pan Jezus je odmawiał. Nie piszę tu o sprawach smutnych ani przykrych, ale i one istnieją w mojej historii życia przed 11 lipca. Jednak po co, skoro tyle jest dobra, które dostałam, w tym teraz ten wielki dar bycia przyjętą w akcie oblacji w TYM Opactwie, do TEJ Wspólnoty. Deo gratias! Pragnę Was zapewnić, że jako oblatka codziennie pamiętam w Liturgii Godzin o mojej Tynieckiej Rodzinie i polecam Was Wszystkich Panu Bogu: Ojca Prefekta Włodzimierza, Braci Benedyktynów oraz Siostry i Braci Oblatów przy zakończeniu każdego Psalmu, pochylając głowę. I ja także bardzo liczę na Waszą modlitwę i bardzo Was proszę o nią. Na koniec tego listu, od tygodni pisanego, pragnę wpisać słowa Psalmu 105 spotkane wczoraj w Godzinie czytań: Sławcie Pana, wzywajcie Jego imienia, głoście Jego dzieła wśród narodów. Śpiewajcie i grajcie Mu psalmy, rozsławiajcie wszystkie Jego cuda. Z Panem Bogiem Kraków 16 września Agnieszka Hennel-Brzozowska PS. Na zdjęciach lubię być z kimś :): np. z wnuczkami Mają i Zosieńką. 22

23 Dzień dzisiejszy oblatów W sobotę 6 września spotkaliśmy się po raz pierwszy po letniej przerwie. Nowy rok szkolny rozpoczęliśmy Konferencjami o. Włodzimierza pochyleni nad dokumentem soborowym Dekret o Apostolstwie Świeckich. Po Mszy św. nasze grono powiększyło się o dwoje nowicjuszy z Warszawy: Agnieszkę i Piotra. Podczas spotkania organizacyjnego omawialiśmy nasz wyjazd majowy do opactwa ss. Benedyktynek przy bazylice św. Cecylii na Zatybrzu. Proponowany jest dojazd do Rzymu samolotami i samochodami. I tutaj okazało się, że nasz nowicjusz Piotr będzie mógł dysponować samochodem ośmioosobowym. Ustaliliśmy nieco zmieniony porządek spotkań w dni skupienia. Będziemy spotykać się na Konferencjach o godz. 9:45, a próbę śpiewu Wojtek poprowadzi dla wszystkich bezpośrednio przed Mszą św. Po Lectio divina z fragmentów Dziejów Apostolskich cytowanych w czytanym Dekrecie zakończyliśmy spotkanie Godziną Czytań z mnichami w kościele. tl Fotografował Jacek Dunikowski 23

24 BENEDICTUS W REDYKAJNACH Rekolekcje grupy BENEDICTUS odbywające się z końcem lata w seminarium w Redykajnach stały się już kilkuletnią tradycją. W tym roku miały miejsce nieco później, bo w połowie września ( ), ale pogoda przywitała nas nadal iście letnim słońcem. Piękne otoczenie seminarium zanurzone w ciepłym słońcu i pełne brzóz nabierających powoli złotych barw jesieni, zachęcały do spacerów. Na rekolekcje przybyła duża, bo ponad 50 osobowa grupa członków i przyjaciół wspólnoty BENEDICTUS. Nie zabrakło dobrze znanych, ale także i nowych twarzy. JESTEM, KTÓRY JESTEM. Bóg żywy i bliski taki temat podjął o. Włodzimierz Zatorski wytrwały i wierny opiekun grupy BENEDICTUS. Na Mszy świętej gościliśmy biskupa Edmunda Piszcza, który wygłosił homilię w prawdziwie benedyktyńskim duchu dotyczącą słuchania, a Mszę świętą sprawował w intencji powstania klasztoru benedyktyńskiego na ziemi olsztyńskiej. Tę myśl nosi w sercu od lat wiele osób z Benedictusa, a ostatnio coraz śmielej pojawia się ona na naszych rekolekcjach Basia Marszałek troszczy się, aby wybrzmiewała ona także publicznie. 24