Bezpieczeństwo pracy i ochrona zdrowia przynoszą korzyści firmie

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo pracy i ochrona zdrowia przynoszą korzyści firmie Streszczenie sprawozdania rocznego Agencji za 2006 rok Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

2 O Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy pomaga podnosić poziom bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia (BHP) w UE przez opracowywanie, gromadzenie, analizowanie i rozpowszechnianie obiektywnych informacji dotyczących najpoważniejszych problemów BHP. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, ustanowiona przez Unię Europejską, ściśle współpracuje z rządami, pracodawcami oraz organizacjami pracowniczymi we wszystkich państwach członkowskich, państwach EFTA/EOG oraz państwach kandydujących do UE. Sieć krajowych punktów centralnych Agencji odgrywa kluczową rolę w przygotowywaniu i rozpowszechnianiu wiedzy i informacji. Agencja utrzymuje także kontakty z coraz większą liczbą organizacji międzynarodowych spoza Europy, co wspiera centralną pozycję Unii Europejskiej w tworzeniu informacji i koncepcji na najwyższym poziomie. Priorytety Agencji obejmują: >> Wspieranie strategii UE: głównym założeniem wspólnotowej strategii UE w zakresie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia jest włączenie działań zapobiegających ryzyku do wszystkich sfer życia pracowników i pracodawców, a także uwzględnienie ich przy opracowywaniu szerszej polityki. Aby osiągnąć ten cel, Agencja prowadzi szereg przedsięwzięć, m.in. projekty mające na celu włączenie problematyki BHP do programów nauczania oraz identyfikację ryzyka pojawiającego się w zmieniającym się świecie pracy. Trwa także realizacja projektów służących zwiększeniu udziału w rynku pracy np. kobiet czy pracowników w starszym wieku, a także poprawie jakości stanowisk pracy im oferowanych. >> Rozwiązywanie najważniejszych problemów łączących się ze zdrowiem i bezpieczeństwem: wiele problemów związanych z BHP generuje wysokie koszty, zarówno ludzkie, jak i ekonomiczne. Co pięć sekund w UE jeden pracownik ulega wypadkowi przy pracy, a co trzy i pół minuty w UE ktoś umiera wskutek przyczyn związanych z pracą. Ponadto szacuje się, że rocznie Europa traci 550 mln dni roboczych z powodu chorób zawodowych i wypadków. Główne problemy zdrowotne to: schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego, skutki narażenia na hałas i działanie szkodliwych substancji, np. środków chemicznych, oraz problemy natury psychospołecznej, np. stres w pracy. Agencja we współpracy z partnerami społecznymi zajmuje się tymi i innymi problemami, stosując środki, takie jak: kampanie informacyjne, inicjatywy związane z dobrymi praktykami, projekty realizowane w ramach Europejskiego Obserwatorium Ryzyka i inne. >> Ukierunkowanie na sektory o podwyższonym ryzyku: sektory obciążone szczególnym ryzykiem w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa to rybołówstwo, budownictwo, rolnictwo, służba zdrowia i transport. Agencja kładzie szczególny nacisk na poprawę stanu zdrowia i bezpieczeństwa w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP), które w UE zatrudniają dwie trzecie pracowników i charakteryzują się podwyższonym wskaźnikiem występowania problemów związanych z BHP. W 2006 r., dziesiątym roku swojej działalności, Agencja działała w wielu kluczowych obszarach, przyczyniając się do tworzenia bezpieczniejszego i zdrowszego środowiska pracy w całej UE. Najważniejsze działania w 2006 roku Zapewnienie bezpiecznego startu młodym pracownikom W 2006 r. coroczna kampania informacyjna Agencji, której punktem kulminacyjnym był Europejski Tydzień Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, koncentrowała się na potrzebie zapewnienia młodym ludziom bezpiecznego i zdrowego startu w życie zawodowe. W kampanii Młodzi pracownicy bezpieczny start uczestniczyło wielu różnych partnerów; wspierały ją wszystkie państwa członkow- skie UE, kraje kandydujące i kraje EFTA, Austria i Finlandia jako kraje przewodniczące UE, Parlament Europejski i Komisja Europejska oraz europejscy partnerzy społeczni. Kampania Młodzi pracownicy bezpieczny start była ambitna, ponieważ skierowano ją do środowiska oświatowego, jak również do pracodawców i decydentów. Jej nadrzędnym celem było wpojenie młodym ludziom od najwcześniejszych lat kultury zapobiegania ryzyku i w ten sposób zapewnienie im bezpieczeństwa w całym życiu zawodowym. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy Streszczenie sprawozdania rocznego Agencji za 2006 rok

3 Kampania składała się z dwóch głównych elementów. Prowadzona w miejscach pracy, polegała na podnoszeniu świadomości istnienia ryzyka związanego z pracą wśród młodych pracowników i ich pracodawców oraz poziomu wiedzy na temat ich praw i obowiązków. Natomiast kampania realizowana w środowisku oświatowym koncentrowała się na promowaniu wiedzy z zakresu ryzyka zawodowego i bezpieczeństwa pracy, jako integralnych części programu nauczania, przygotowujących młodych ludzi do pierwszego dnia w pracy oraz do obowiązków w zakresie BHP w przyszłej pracy zawodowej. W ramach kampanii Młodzi pracownicy bezpieczny start, której inauguracja miała miejsce w Parlamencie Europejskim, przygotowano pakiety informacyjne we wszystkich językach urzędowych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz utworzono wielojęzyczną witrynę internetową. Opracowano nowe, innowacyjne materiały (np. przedstawiające postacie z kreskówek), tak by przemawiały do młodszych odbiorców. W trakcie kampanii, zwłaszcza podczas Europejskiego Tygodnia, w całej Europie odbyły się tysiące specjalnych imprez i akcji, wprowadzających kluczowe przesłania kampanii w życie. Inicjatywa na rzecz zdrowego miejsca pracy: wyjście naprzeciw nowym państwom członkowskim W r. Ag e n cja wsp ó ł p r a cowała również z ma ł y mi przedsiębiorstwami w UE, wspierając je w k sz tał towaniu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia jako kwestii kluczowych dla miejsca pracy, pomagających osiągać lepsze rezultaty, pożyteczne dla firmy i jej klientów. Zdrowe i przyjazne miejsce pracy, projekt rozpoczęty w 2006 r., to kampania Agencji dotycząca bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, skierowana do małych przedsiębiorstw w nowych państwach członkowskich UE. W związku z wyższym odsetkiem pracowników zatrudnionych w MŚP w nowych państwach członkowskich, w porównaniu z pozostałą częścią UE, zdrowie i bezpieczeństwo w MŚP staje się coraz ważniejsze. Inicjatywa na rzecz zdrowego miejsca pracy daje pracodawcom i pracownikom łatwy dostęp do informacji wysokiej jakości, wspomagając wymianę wiedzy i doświadczeń z zakresu BHP między państwami członkowskimi oraz podnosząc poziom wiedzy na temat BHP i przepisów prawa, którymi są objęci pracownicy w całej UE. Agencja współpracuje z krajowymi punktami centralnymi, centrami sieci Euro Info oraz z partnerem medialnym w celu zaprojektowania informacji dostosowanych do potrzeb MŚP i zwrócenia na nie uwagi oraz przekazania ich podczas cyklu seminariów regionalnych odbywających się w każdym z 10 nowych państw członkowskich, a także w Bułgarii i Rumunii. Poszerzanie wiedzy w dziedzinie bezpieczeństwa i zdrowia: przewidywanie zmian Ważna część prac Agencji, poza kampaniami, to gromadzenie i analizowanie danych statystycznych oraz badania naukowe. Są one wykorzystywane w raportach i materiałach informacyjnych na potrzeby zbliżających się kampanii (w 2007 r. dotyczącej schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego oraz w 2008 r. na temat oceny ryzyka zawodowego) i zapewniają im odpowiedni poziom merytoryczny. W 2006 r. Europejskie Obserwatorium Ryzyka prowadzone przez Agencję stale poszerzało wiedzę w dziedzinie BHP, wspierając decydentów i pracę Agencji. Opracowano raport poświęcony nowym zagrożeniom biologicznym (uwzględniając analizę nowych czynników chorobotwórczych, takich jak np. wirus ptasiej grypy), które są poważnym problemem w miejscu pracy, a zarazem problemom o charakterze globalnym, wymagającym reakcji w skali światowej. W 2006 r. opracowano również dwa inne raporty: raport na temat nowych zagrożeń chemicznych (dotyczący następstw nanotechnologii dla zdrowia i bezpieczeństwa oraz dla środowiska) i raport na temat zagrożeń o charakterze psychospołecznym (takich jak m.in. stres, niepewność zatrudnienia i zastraszanie oraz ich wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo w pracy). Te trzy nowe raporty, a także opracowany wcześniej raport na temat zagrożeń o charakterze fizycznym, pomogą w skoncentrowaniu obecnych i przyszłych działań Agencji na kluczowych zagrożeniach. Ptasia grypa i reakcja Agencji Reakcja Agencji na ptasią grypę w 2006 r. pokazała jej zdolność do szybkiego działania w wypadku pojawienia się nowego, konkretnego zagrożenia. Na wniosek Komisji Europejskiej utworzono stronę internetową, gromadząc przykłady dobrych praktyk i krajowych wskazówek dla najbardziej narażonych pracowników oraz podejmując ścisłą współpracę z innymi organami, takimi jak Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. Docieranie z informacją za pośrednictwem Internetu W 2006 r. na naszej stronie internetowej wprowadzono zmiany, tak aby uczynić ją bardziej użyteczną i łatwiej dostępną. Zapewniono także nowe usługi i treści. Nowe punkty dostępu elektronicznego (single entry points) zapewniają teraz zwięzłe wprowadzenie do kluczowych tematów. Ulepszenia techniczne na stronie internetowej mają na celu maksymalne wykorzystanie platformy 3G. Wprowadzono udogodnienia dla użytkowników niepełnosprawnych, np. dla osób mających trudności z korzystaniem z klawiatury opracowano klawisze skrótu. Obecnie strony internetowe Agencji oferują wiele funkcji umożliwiających dostosowanie stron do indywidualnych potrzeb użytkowników, w tym powiadamianie za pomocą poczty elektronicznej, które zapewnia im najnowsze informacje na temat kampanii, poszczególnych sektorów i zagrożeń. Na początku 2006 r. Agencja przeprowadziła sondaż internetowy. Przyniósł on ponad 7000 odpowiedzi dostarczających wskazówek, w jaki sposób, zdaniem odwiedzających, można usprawnić serwis internetowy. Znajdą one odbicie w przyszłych działaniach Agencji, modyfikujących jej stronę tak, aby była jak najbardziej przyjazna użytkownikowi. Inne ważne osiągnięcia Budowanie partnerstwa: w 2006 r. Agencja kontynuowała prace dotyczące budowania globalnych partnerstw w dziedzinie BHP.

4 Podjęto działania na rzecz większego zaangażowania pracowników, pracodawców i rządów w proces planowania i podejmowania decyzji, przez posunięcia usprawniające zarządzanie Agencją po rozszerzeniu UE oraz przez udział grup doradczych w pracy Agencji. Wprowadzono również pewne ułatwienia w obrębie sieci naszych punktów centralnych zazwyczaj są to krajowe, rządowe instytucje zajmujące się BHP w państwach członkowskich, z którymi Agencja współpracuje przy gromadzeniu i rozpowszechnieniu informacji, działające we współpracy z krajowymi partnerami. W 2006 r. opracowaliśmy model dobrych praktyk dotyczący sposobu naszej współpracy z punktami centralnymi, a niezależna ocena naszej działalności, planowana na 2007 r., pomoże nam w dalszym doskonaleniu sposobów wspólnego funkcjonowania. Agencja w dalszym ciągu poszerzała współpracę z krajami przystępującymi i kandydującymi do UE (za pośrednictwem programów Phare III i Phare IV), jak również z Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską (szczególnie w okresie opracowywania strategii wspólnotowej dotyczącej bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia na lata ), innymi instytucjami UE oraz europejskimi partnerami społecznymi. Docieranie do MŚP: w 2006 r. Agencja po raz pierwszy współpracowała z siecią centrów Euro Info siecią izb handlowych i innych organów by w ramach inicjatywy na rzecz zdrowego miejsca pracy dotrzeć z informacjami na temat BHP do małych przedsiębiorstw. Agencja potrafiła dobrze wykorzystać istniejące związki i wiarygodność centrów Euro Info dla małych przedsiębiorstw, dzięki czemu mogła sprawniej przekazywać informacje. Kontakty te będą rozwijane przez włączenie centrów Euro Info do przeprowadzanej w 2007 r. europejskiej kampanii poświęconej schorzeniom układu mięśniowo-szkieletowego. Koordynowanie badań w dziedzinie BHP: w 2006 r. Agencja pomogła Komisji Europejskiej osiągnąć porozumienie w sprawie kluczow ych prior y tetów badawczych w dziedzinie BHP w przyszłości. Raport Priorytety badawcze w dziedzinie BHP w EU-25 ma zwiększyć udział tematyki BHP w badaniach naukowych na poziomie UE oraz pomóc w skoordynowaniu wysiłków badawczych i skupieniu ich na kluczowych obszarach nowych i powstających zagrożeń. Agencja jest także aktywnym partnerem projektu Nowa era BHP konsorcjum europejskich instytucji badawczych i ministerstw, które ma doprowadzić do rozwoju współpracy i koordynacji między różnymi programami badawczymi, w celu zwiększenia ogólnej skali i efektywności badań prowadzonych w UE. Bezpieczeństwo pracy i ochrona zdrowia przynoszą korzyści firmie: w 2006 r. Agencja kontynuowała prezentowanie ekonomicznego aspektu właściwych warunków pracy przez opracowanie nowej strony internetowej, gdzie przedsiębiorstwom są udostępniane również studia przypadków i inne informacje pomagające poprawić stan BHP. BHP a sek tor gastronomic z no - hotelarsk i: w trakcie przygotowania jest materiał służący poprawie stanu zdrowia i bezpieczeństwa osób zatrudnionych w hotelach, restauracjach i w sektorze żywienia zbiorowego. Opracowywany w 2006 i 2007 r. raport stworzy ogólny obraz stanu bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia w tym sektorze, charakteryzującym się znaczną liczbą małych przedsiębiorstw, dużą liczbą pracowników migrujących oraz młodych pracowników. Raport przedstawi także konsekwencje dla zdrowia i bezpieczeństwa wynikające z tego stanu rzeczy. BHP a pracownicy starzejący się: w związku z wydłużającym się czasem życia i pracy (np. zatrudnieniem po 65 roku życia) Agencja przeprowadziła badania nad konsekwencjami tych zmian demograficznych dla bezpieczeństwa pracy. W projekcie Pracownicy starzejący się przedmiotem analizy są stosowane w UE strategie i dobre praktyki dotyczące tego problemu. Patrząc w przyszłość: 2007 rok i kolejne lata W prz yszłości Agencja będzie kontynuować prace nad zniwelowaniem dysproporcji w zakresie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia zarówno wewnątrz organizacji i państw członkowskich, jak i między nimi. Istnieją problemy związane ze szczególnymi grupami zagrożonymi na przykład te, z którymi stykają się pracownicy migrujący. Występują także nierówności ze względu na płeć. Pojawiają się również nowe problemy w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, związane z nowymi technologiami i modelami zatrudnienia. W miarę rozwoju sytuacji zainteresowaniu UE rozszerzeniem powinno towarzyszyć osiągnięcie przynajej minimalnego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa we wszystkich państwach członkowskich. Nie chodzi tutaj jedynie o wyeliminowanie wypadków i utraty zdrowia, lecz o działania na rzecz utrzymywania ludzi w dobrym stanie zdrowia oraz o zmniejszenie absencji i wczesnego przechodzenia na emeryturę. Cele Agencji na najbliższe miesiące obejmują uruchomienie i prowadzenie ogólnoeuropejskiej kampanii poświęconej schorzeniom układu mięśniowo-szkieletowego i wzmocnienie sieci międzynarodowej, zacieśnienie współpracy z organizacjami, takimi jak Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) i Międzynarodowa Organizacja Zdrowia (WHO), oraz wzmocnienie powiązań z instytucjami zajmującymi się BHP w krajach będących głównymi partnerami handlowymi UE. Jednocześnie w dalszym ciągu będą realizowowane programy zapewniające wsparcie nowym państwom członkowskim oraz współpraca z innymi organami UE, takimi jak centra Euro Info, w celu dotarcia do MŚP z informacjami na temat bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. Streszczenie sprawozdania rocznego Agencji za 2006 rok Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy

5 Kilka słów ze strony Dyrektora i Przewodniczącej Zarządu W ciągu 10 lat istnienia Agencji w Unii Europejskiej nastąpiła znaczna poprawa bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia 220 milionów jej pracowników. Wypadki i utrata zdrowia związane z pracą nadal są jednak olbrzymim problemem, zarówno pod względem etycznym, jak i ekonomicznym problemem, któremu w dużej mierze można zapobiec. Rzecz jasna, żadna organizacja nie jest doskonała, lecz różnice między najlepszymi i najgorszymi firmami pod względem zdrowia i bezpieczeństwa są ogromne. Istnieją w tym zakresie dobre praktyki, które należy stosować. Przedsiębiorstwa trzeba zachęcać do stosowania tych dobrych praktyk; Agencja wspiera je, skupiając uwagę na zarządzaniu wiedzą, wymianie informacji, rozwiązaniach praktycznych i ich propagowaniu, i chce pomóc w budowaniu kultury zapobiegania zagrożeniom nie tylko mówiąc ludziom, jaki poziom zdrowia i bezpieczeństwa powinni osiągnąć, lecz pokazując im, jak to robić. Mamy świadomość, że najlepsze firmy zazwyczaj stosują dobre praktyki, gdy są o nich poinformowane. Ogólnie mówiąc im bardziej konkurencyjne przedsiębiorstwo i im bardziej konkurencyjny kraj, tym lepsze warunki pracy. Jednocześnie nasza rola jako Agencji nabiera coraz większego znaczenia, w miarę jak UE się powiększa. Nie ma sensu, by 27 państw członkowskich pracowało oddzielnie nad problemami dotyczącymi BHP. Musimy lepiej wykorzystywać przykłady dobrych praktyk z całej UE i budować porozumienie w kwestiach związanych z problemami bezpieczeństwa pracy. Wyjątkowa siła leży w tym, że działamy trójstronnie, zapewniając udział pracodawców, pracowników i rządów. Co najważniejsze, wymienione trzy grupy są reprezentowane w naszym zarządzie, dzięki czemu mogą wnosić swój wkład w proces planowania i podejmowania decyzji, który stanowi fundament pracy Agencji. Bezpieczeństwo i zdrowie to tak ważne zagadnienia, że niezbędne jest, aby pracodawcy, pracownicy i rządy współpracowali ze sobą i koordynowali podejmowane działania. W ciągu najbliższych lat będziemy kontynuować współpracę z tymi grupami, jak również z organizacjami BHP w różnych państwach członkowskich, by stale zapewniać europejskim pracownikom bezpieczeństwo i zdrowie. Jukka Takala DYREKTOR Christa Schweng PRZEWODNICZĄCA ZARZĄDU Streszczenie sprawozdania rocznego Agencji za 2006 rok EuropEjska agencja BEzpiEczEństwa i zdrowia w pracy

6 W interesie poprawy środowiska pracy w zakresie ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, zgodnie z postanowieniami Traktatu i kolejnymi strategiami oraz programami działań Wspólnoty w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy, celem Agencji jest zapewnienie organom Wspólnoty, Państwom Członkowskim, partnerom społecznym i wszystkim podmiotom zaangażowanym w tej dziedzinie, informacji technicznej, naukowej i gospodarczej do wykorzystania w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy. E u r o p e j s k a A g e n c j a B e z p i e c z e ń s t w a i Z d r o w i a w P r a c y h t t p : / / o s h a. e u r o p a. e u Gran Vía 33, E Bilbao Tel.: (+34) Faks: (+34) information@osha.europa.eu TE PL-D