Zmieniająca się rola Polski w międzynarodowych łańcuchach wartości

Transkrypt

1 Zmieniająca się rola Polski w międzynarodowych łańcuchach wartości Marek Rozkrut, EY 7 czerwca 2017

2 Obieg wartości dodanej w międzynarodowych łańcuchach wartości Kraj 1 Kraj 2 Kraj 3 Materiały Produkty i usługi pośrednie Produkty i usługi końcowe Marketing i dystrybucja Odbiorcy końcowi Przepływy wartości dodanej 2

3 Integracja krajów EŚW w ramach międzynarodowych łańcuchów wartości W ostatnich latach kraje Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska, szczególnie szybko zwiększały swoje uczestnictwo w międzynarodowych łańcuchach wartości (global value chains, GVC). Udział wartości dodanej absorbowanej za granicą w wartości dodanej w wybranych krajach EŚW i Turcji Udział zagranicznej wartości dodanej w produkcji ogółem wybranych krajów EŚW i Turcji % 45% % 35% % 25% % 5% HUN CZE SVK POL ROU RUS TUR HUN CZE SVK POL ROU RUS TUR Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD 3

4 Polska wśród krajów najszybciej integrujących się w ramach GVC LTU 25.9 IRL 19.6 HUN 19.0 POL 18.1 MLT 17.5 TUR 14.4 CYP 14.1 LVA 13.9 EST 13.1 TWN 12.7 KOR 11.6 CZE 11.6 LUX 11.4 GRC 11.1 ROU 11.1 SVN 10.0 MEX 9.9 SVK 8.7 ROW 8.4 DEU 8.3 CHN 6.7 BGR 5.9 IND 5.8 PRT 5.5 NLD 5.5 ESP 5.2 AUT 4.6 GBR 4.2 JPN 4.1 DNK 2.8 USA 2.6 CAN 2.4 BRA 2.0 SWE 1.6 ITA 1.5 AUS 0.6 FRA 0.1 BEL -3.8 FIN -4.3 RUS -5.6 IDN -5.8 Jedynie trzy, zdecydowanie mniejsze gospodarki (Litwa, Irlandia, Węgry) doświadczyły w ostatnim dwudziestoleciu większego niż Polska wzrostu ekspozycji na zagraniczny popyt finalny w związku z uczestnictwem w GVC. Zmiana udziału wartości dodanej absorbowanej za granicą w wartości dodanej ogółem wytwarzanej w wybranych krajach w latach p.p Źródło: EY na podstawie WIOD 4

5 a obecnie jedynie mniejsze gospodarki 1 są silniej powiązane w ramach GVC od Polski Wśród dużych gospodarek europejskich (i dużych gospodarek w ogóle) jedynie Holandia charakteryzuje się wyższym poziomem ekspozycji na zagraniczny popyt końcowy. Udział wartości dodanej absorbowanej za granicą w wartości dodanej ogółem wytwarzanej w wybranych krajach IRL LTU HUN NLD CZE EST BEL DNK POL AUT DEU RUS GBR FRA CHN JPN BRA USA Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD; 1 pod względem PKB PPS 5

6 Niemcy najważniejszym partnerem Polski GBR RUS DEU CHN FRA Mimo wciąż ograniczonego udziału w absorbcji polskiej wartości dodanej, Chiny i Rosja miały w ostatnich latach duże znaczenie dla wzrostu absorbcji polskiej wartości dodanej za granicą. Kontrybucja do wzrostu udziału polskiej Struktura polskiej wartości dodanej wg kraju jej absorbcji wartości dodanej absorbowanej za granicą w latach (w pkt. proc.) 35% 3 25% 2 1 5% DEU GBR FRA USA RUS ITA CHN CZE NLD ESP RoW Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD 6

7 10 najważniejszych partnerów Polski pod względem absorbcji polskiej wartości dodanej 25% 24.9% % 12% udział partnera w eksporcie towarów i usług z Polski eksport towarów i usług z Polski (% PKB) 9% udział partnera w konsumpcji polskiej wartości dodanej absorbowanej za granicą całkowita polska wartość dodana w polskim eksporcie do partnera (% PKB) 1 6% absorbcja polskiej wartości dodanej u partnera (% PKB) 6.4% 5.9% 4.9% 5% 4.6% 4.4% 3% 3.2% 2.8% 2.8% 2.6% DEU GBR FRA USA RUS ITA CHN CZE NLD ESP DEU GBR FRA USA RUS ITA CHN CZE NLD ESP Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD, Eurostat 7

8 Polskie przedsiębiorstwa okazały się konkurencyjne w różnych ogniwach GVC zmiana polskiej wartości dodanej absorbowanej za granicą We wszystkich krajach, dla których dostępne są dane, Polska zwiększała udział krajowej wartości dodanej w popycie końcowym tych krajów. Świadczy to o rosnącej konkurencyjności polskich producentów na różnych etapach wytwarzania wartości. Zmiana polskiej wartości dodanej absorbowanej za granicą na tle zmian zagranicznego popytu końcowego w latach % CHN 20 KOR CYP TUR EST ROU RUS JPN % 25 zmiana wartości popytu końcowego Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD 8

9 ale nadal charakteryzują się silną ekspozycją na zmiany popytu pojedynczych rynków produkcja mebli produkcja tekstyliów, odzieży produkcja komputerów i urządzeń elektronicznych produkcja urządzeń elektrycznych produkcja tekstyliów, odzieży produkcja drewna, wyrobów z drewna produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych produkcja papieru produkcja wyrobów farmaceutycznych produkcja pozostałego sprzętu i maszyn produkcja metali leśnictwo produkcja pojazdów produkcja wyrobów chemicznych produkcja wyrobów z metali W przypadku niektórych polskich branż nawet kilkanaście (lub więcej) procent wartości dodanej trafia do odbiorców finalnych na pojedynczych rynkach zagranicznych bardzo często w Niemczech. Udział wartości dodanej absorbowanej za granicą w wartości dodanej ogółem wytwarzanej w wybranych branżach 3 25% 2 1 5% 24.6% DEU 17.9% 17.1% 16.7% % 14.3% 13.8% 13.7% 13.5% 12.9% 12.6% 12.4% 11.6% 11.1% DEU DEU DEU RUS DEU DEU DEU ESP DEU DEU DEU DEU DEU DEU Źródło: obliczenia EY na podstawie WIOD 9

10 Integracja z GVC okazała się bardzo korzystna dla polskiej gospodarki Dzięki uczestnictwu w międzynarodowych łańcuchach wartości polska gospodarka zyskała dodatkowe źródła popytu na wytwarzaną w naszym kraju wartość dodaną. W okresie od 1995 r. ponad połowa wzrostu gospodarczego w Polsce była generowana przez wzrost zagranicznego popytu finalnego na polską wartość dodaną. Udział wartości dodanej absorbowanej za granicą w wartości dodanej ogółem wytwarzanej w wybranych krajach Kontrybucje do wzrostu PKB w krajach EŚW, Kontrybucje do wzrostu PKB w krajach EŚW, % % HUN ROU CZE BGR SVN SVK POL LVA LTU EST wartość dodana absorbowana w kraju -20 SVN HUN CZE EST BGR POL ROU LVA SVK LTU wartość dodana absorbowana w kraju wartość dodana absorbowana za granicą wartość dodana absorbowana za granicą Źródło: J. Hagemejer (2017), Trade and growth in the New Member States The role of global value chains, mimeo. 10

11 11 Zmieniająca się rola Polski w międzynarodowych łańcuchach wartości Marek Rozkrut, EY 7 czerwca 2017