Większość obszarów gospodarki rozwija

Transkrypt

1 Pomimo słabych inwestycji wszystko wskazuje na ustabilizowanie wzrostu gospodarczego Fora Analysis, Październik 2016 Większość obszarów gospodarki rozwija się w stabilnym tempie. Poprawie uległ wzrost sprzedaży detalicznej oraz produkcji przemysłowej. W tym czasie rosła również nadwyżka handlowa oraz zatrudnienie i wynagrodzenia. Z drugiej strony słabną oczekiwania co do przyszłego wzrostu, głównie za sprawą spadających inwestycji w gospodarce. Jednak Narodowy Bank Polski i niezależni analitycy oczekują, że tendencją w inwestycjach zostanie odwrócona już w 2017 roku za sprawą nowych transz środków pieniężnych z funduszy inwestycyjnych. Na rynkach finansowych sytuacja wyglądała mieszanie. Podaż pieniądza znowu wzrosła, podczas gdy GPW nieznacznie wzrosła, ale przy dość dużych wahaniach cen różnych aktywów. W międzyczasie najnowsze kwartalne dane pokazały, że dług państwa wyniósł już 53,8 proc. w II kwartale, co jest bliskie rekordowej liczbie 1 biliona złotych. Wskaźnik Wyprzedzajacy Koniunktury uległ pogorszeniu Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury (WWK) opracowany przez instytucję BIEC zmalał w październiku po raz trzeci z rzędu w porównaniu do wartości z ubiegłego miesiąca. Na podstawie tego wskaźnika można oczekiwać, że wzrost gospodarczy w najbliższym okresie powinien ustabilizować się w okolicy 3 proc., aczkolwiek wzrasta ryzyko spowolnienia tempa ekspansji gospodarczej. Największy powód do zmartwień stanowią kurczące się wydatki inwestycyjne. BIEC przewiduje, że głównym motorem wzrostu w krótkim okresie będzie konsumpcja. Kolejna poprawa kondycji na rynku pracy Stopa bezrobocia spadła we wrześniu do 8,3 proc. z poziomu 8,4 proc. zarejestrowanego w sierpniu. W ciągu ostatniego roku odnotowano bardzo wyraźną poprawę na rynku pracy, liczba bezrobotnych spadła z 1,54 mln osób we wrześniu 2015 r. do 1,32 mln we wrześniu bieżącego roku, w wyniku czego stopa bezrobocia zmalała z poziomu 9,7 proc. do 8,3 proc.. Na poziomie województw najniższe bezrobocie wciąż utrzymuje się w województwie wielkopolskim (5,1 proc.), stosunkowo niski poziom bezrobocia utrzymuje się również w województwie małopolskim oraz śląskim (po 6,7 proc.). Natomiast najwyższy poziom bezrobocia zarejestrowano we wrześniu w województwie warmińsko-mazurskim (13,7 proc.) oraz kujawsko-pomorskim (11,7 proc.). Tempo wzrostu zatrudnienia pozostało stabilne we wrześniu br. i wyniosło 3,2 proc. r/r wobec wzrostu o 3,1 proc. w miesiącu ubiegłym. W tym czasie przeciętne wynagrodzenie brutto wzrosło o 3,9 proc., wobec wzrostu o 4,7 proc. w sierpniu i wyniosło złotych. W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 1

2 Sprzedaż detaliczna wzrosła w szybszym tempie Wzrost sprzedaży detalicznej w cenach stałych wyniósł we wrześniu 6,3 proc. r/r i był niższy aniżeli w miesiącu poprzednim, kiedy to sprzedaż zwiększyła się o 7,8 proc. r/r. Spośród kluczowych kategorii handlu najszybciej rosła sprzedaż w sektorze farmaceutycznym (16,5 proc.), sektorze tekstylnym (10,8 proc.), a także artykułów rtv, agd oraz mebli (6,9 proc.). Najwolniej natomiast rosła sprzedaż pojazdów samochodowych (5,2 proc.). Poprawa dynamiki produkcji przemysłowej Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, wzrost produkcji przemysłowej we wrześniu 2016 r. był niższy niż miesiąc temu i wyniósł 3,2 proc. r/r. W okresie poprzedniego roku wzrosty produkcji odnotowało 26 spośród 34 działów przemysłu, m.in. w wydobywaniu węgla o 17,3 proc., produkcji wyrobów tekstylnych o 16,3 proc., mebli o 14,0 proc. oraz maszyn i urządzeń o 12,2 procent. W tym samym okresie produkcja budowlano-montażowa spadła aż o 15,9 proc. r/r. Niższy poziom produkcji zarejestrowano we wszystkich działach budownictwa, a największemu pogorszeniu aktywności uległy jednostki zajmujące wykonywaniem obiektów inżynierii lądowej i wodnej oraz wykonywujące roboty specjalistyczne. Wskaźnik PMI dla przemysłu uległ poprawie we wrześniu br. i wyniósł 52,2 wobec 51,5 punktu w sierpniu. Był to najlepszy wynik od marca 2016 roku. Wskaźnik ten sygnalizuje ekspansję sektora przemysłowego nieprzerwanie od września Ankieta PMI wskazuje poprawę tempa nowych zamówień oraz poziomu produkcji. Natomiast poziom zatrudnienia wzrósł w najwolniejszym tempie od dwóch lat. Dalszy wzrost nadwyżki handlowej W okresie ośmiu pierwszych miesięcy 2016 roku eksport zwiększył się o 6,3 proc. a import wzrósł o 3,8 proc. w stosunku do analogicznego okresu w roku Nadwyżka handlowa w tym okresie wyniosła 18,5 mld zł i była wyższa niż przed rokiem o 12,3 mld złotych. Gospodarka niemiecka pozostaje głównym kierunkiem dla polskiego eksportu. Wartość eksportu do Niemiec wzrosła o 7,5 proc. i stanowiła 27,4 proc. wartości eksportu z Polski ogółem. Natomiast wśród kluczowych partnerów handlowych, najszybciej rósł eksport do Szwecji (11,6 proc.) oraz Hiszpanii (11,5 proc.). Również po stronie importu Niemcy pozostają naszym głównym partnerem. Import z tego kraju w okresie od stycznia do sierpnia 2016 r. zwiększył się o 7,3 proc. w stosunku do ubiegłego roku, a udział importu z Niemiec wyniósł 23,5 proc. w stosunku do ogólnej wartości importu w Polsce. Z drugiej strony, wciąż kurczy się poziom importu z Rosji (-22,5 proc.), a udział tego kraju w imporcie ogółem spadł z 7,8 proc. w 2015 roku do 5,8 proc. w 2016 roku. Wolniejszy spadek cen paliw prowadzi do obniżki presji deflacyjneji We wrześniu tego roku ceny ogółem były niższe o 0,5 proc. w stosunku do września 2015 r.. W tym okresie najszybciej kurczyły się ceny odzieży i obuwia (-4,9 proc.), paliw (-2,5 proc.) oraz ceny usług związanych z rekreacją oraz kulturą (-2,1 proc.). Z drugiej strony, w przeciągu ostatniego roku, wzrosły ceny między innymi: W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 2

3 restauracji i hoteli (1,7 proc.), edukacji (0,9 proc.) oraz żywności (0,4 proc.). We wrześniu br., po dłuższym okresie deflacji, wzrosły ceny produkcji sprzedanej przemysłu. Inflacja cen produkcji przemysłowej wyniosła 0,2 proc. r/r, wobec spadku cen o 0,1 proc. w miesiącu ubiegłym. Ceny produkcji budowlano-montażowej stopniały natomiast o 0,1 proc. r/r we wrześniu 2016 roku wobec spadku o 0,1 proc. w miesiącu poprzednim. Wskaźnik przyszłej inflacji instytutu BIEC pozostał w październiku bez zmian i sugeruje powolny koniec deflacji cen dóbr i usług konsumpcyjnych w przeciągu kilku najbliższych miesięcy. Do głównych czynników powodujących sugurujących wygaszanie presji deflacyjnej w gospodarce można zaliczyć stosunkowo niższą wartość polskiej waluty oraz stabilizację cen na rynku surowców. Ceny mieszkań w II kwartale pozostały względnie stabilne. Średni wzrost cen na rynku pierwotnym dla 10 największych miast wyniósł 0,6 proc. m/m. Różnice widać jednak w poszczególnych miejscowościach. Duże zmiany zaobserwowano w cenach transakcyjnych w Szczecinie (+6,5 proc. m/m), Gdyni (+2.9 proc. m/m) oraz we Wrocławiu (+2,4 proc. m/m). Jednocześnie największy spadek cen był widoczny w Gdańsku (-4,1 proc. m/m) oraz Katowicach (-3,2 proc. m/m). Słaby wzrost cen mieszkań pozwolił na utrzymanie się wskaźnika dostępności mieszkań na stabilnym poziomie. Obecnie wynosi on 0,87 m.kw., co oznacza, że za przeciętne miesięczne wynagrodzenie można nabyć 0,87 metra kwadratowego mieszkania. W tym samym czasie dostępność kredytu mieszkaniowego dla gospodarstw domowych nieznacznie spadła. Przyczyniło się do tego zwłaszcza podniesienie oprocentowań kredytów hipotecznych, które banki wprowadziły w II kwartale. Pomimo wyższych kosztów udzielania kredytów mieszkaniowych, akcja kredytowa banków wzrosła o prawie 20 proc. w porównaniu do poprzedniego kwartału. Powodem tego było wykorzystywanie ostatnich środków z programu Mieszkanie Dla Młodych, przeznaczonych na 2017 rok. W kolejnym kwartale banki przewidują zaostrzenie warunków kredytowych, co przełoży się prawdopodobnie na znaczny spadek popytu zarówno na kredyty, jak i na mieszkania. W następnych kwartałach należy oczekiwać raczej spadku cen na rynku mieszkaniowym. Będzie to powiązane z nadmierną podażą. Należy zauważyć, że obecnie odnotowano wzrost liczby kontraktów na nowe budowy mieszkań, podczas gdy zapas niesprzedanych lokali powiększył się o 2,7 tys. mieszkań i wyniósł 51 tysięcy. Dodając do tego wcześniej zidentyfikowane ryzyko spadku popytu można przewidywać spadek cen. Polska gospodarka coraz bardziej konkurencyjna Ostatni Raport World Economic Forum uplasował polską gospodarkę na 36 miejscu pod względem konkurencyjności spośród 140 gospodarek na świecie. W poprzednim roku nasz kraj zajmował 41 pozycję. W II kwartale 2016 roku nastapiła stabilizacja na rynku mieszkaniowym Najsłabszym elementem w Polsce nadal pozostają wskaźniki związane z innowacyjnością oraz poziom wyrafinowania biznesu. Pod tym względem nasza gospodarka została uplasowana w połowie stawki. Pomimo tego, że w kategorii podstawowe wymagania zajęliśmy 45 pozycję, to niektóre składowe wyraźnie odstają od wskaźników najlepszych krajów. Braki mamy przede wszystkim w pracy instytucji. Przejawia się to w bardzo niskim publicznym zaufaniu do instytucji rządowych, jak również i braku przejrzystości procesów legislacyjnych, przerostu biurokracji oraz efektywności systemu sądowego. Najlepszą pozycję bo 34 nasza gospodarka zajęła w kategorii efektywności. Złożyły się na to przede wszystkim wielkość rynku zbytu, poziom wykształcenia i umiejętności pracowników, rozwój rynków finansowych oraz gotowość technologiczna przedsiębiorstw. Zastrzeżenia można mieć jedynie do efektywności rynku pracy. Respondenci wskazywali w szczególności na fakt związany z bardzo słabymi możliwościami przyciągania i zatrzymywania talentu. Kolejnym mankamentem są relacje na stopie pracodawca-pracownik oraz zbyt długie procesy związane z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników. W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 3

4 Patrząc na czołówkę najlepszych krajów, można zauważyć, że nastąpiły niewielkie zmiany. Wciąż najbardziej konkurencyjnym środowiskiem pozostaje Szwajcaria a tuż za nią Singapur i Stany Zjednoczone. Z kolei wśród naszych najbliższych sąsiadów lepiej od nas radzą sobie Niemcy (5 pozycja), Czechy (31 pozycja) oraz Litwa (35 pozycja).... i coraz bardziej stabilna Najnowsze prognozy makroekonomiczne Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR) wskazują na stabilizację wzrostu w III kwartale roku na poziomie 3 proc. r/r. Głównym motorem napędowym gospodarki była konsumpcja prywatna. Wzrosła ona o 3,6 proc. Jest to, z jednej strony zapewne efekt programu 500+, a z drugiej poprawy na rynku pracy. Stopa bezrobocia spadła do poziomu 8,3 proc. i była historycznie najniższa w całym III kwartale. Utrzymująca się dobra dynamika konsumpcji oraz wzrost cen surowców na światowych rynkach powinny powoli wpływać na wzrost cen. Najprawdopodobniej w 2017 roku w Polsce skończy się deflacja, którą nasza gospodarka doświadcza od 2 lat. Niestety, w ostatnich 3 miesiącach znowu zawiodły inwestycje. Dynamika wzrostu była ujemna i wyniosła -3,5 proc. Zgodnie z przewidywaniami jest to ciągle spowodowane ubytkiem środków finansowych z funduszy europejskich. Jednak sytuacja ta powinna się zmienić już w nadchodzących 3 miesiącach, gdzie IBnGR przewiduje nieznaczny wzrost o 0,8 proc. r/r. Patrząc na sektorowy przekrój gospodarki, największa dynamika była w usługach i wyniosła 4 proc. Tuż za nią uplasował się przemysł, gdzie sektor ten wzrósł o 3,5 proc. Ostatnie wiadomości odnośnie inwestycji planowanych przez firmy międzynarodowe w Polsce powinny podtrzymać rosnący trend i jeszcze bardziej przyśpieszyć dynamikę. Najgorzej sytuacja wygląda w budownictwie. Ten znaczący sektor gospodarki skurczył się o 12,3 proc. w porównaniu do poprzedniego roku. Dalszy wzrost wynagrodzeń oraz zatrudnienia W sierpniu br. tempo wzrostu zatrudnienia pozostało stabilne i wyniosło 3,1 proc. r/r wobec wzrostu o 3,2 proc. w miesiącu ubiegłym. W tym czasie przeciętne wynagrodzenie brutto wzrosło o 4,7 proc., wobec wzrostu o 4,8 proc. w lipcu i wyniosło złotych. Stopy procentowe ciagle bez zmian Rada Polityki Pieniężnej (RPP) pozostawiła stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Według RPP nie ma powodów do zmian w polityce monetarnej. Gospodarka strefy euro wydaje się stabilna, pomimo negatywnego wpływu pozaeuropejskich rowijających się gospodarek. W tym samym czasie w Stanach Zjednoczonych ostatnie wyniki wskazują na nieznaczne przyśpieszenie dynamiki wzrostu gospodarczego. Ceny nie wydają się zagrażać wzrostowi. Członkowie Rady przewidują, że rosnące ceny surowców oraz efekt bazy będą w rezultacie działać pozytywnie na inflację w kraju. Jednak, pomimo niedawnych wzrostów, ceny surowców na globalnych rynkach nadal pozostają niskie w porównaniu do poprzednich lat. Dodatkowo czynnikiem sprzyjającym dynamice cen powinny być rosnące wynagrodzenia oraz zwiększone świadczenia wychowawcze. RPP prognozuje wzrost w obecnym roku poniżej 3,5 proc. W kolejnych latach dynamika powinna się poprawić i być bliżej 4 proc. Jedynym zmartwieniem w ekonomii pozostają inwestycje. Jak przyznaje Rada, spadki w inwestycjach są jedynie przejściowe. Wynikają z zakończenia dofinansowania z UE za lata , podczas gdy środki z kolejnego programu nie zostały jeszcze uruchomione. W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 4

5 Jednak sytuacja w bilansie płatniczym uległa pogorszeniu Bilans płatniczy w sierpniu br. ponownie uległ pogorszeniu. Dane w porównaniu do poprzedniego miesiąca, jak również za okres styczeń-sierpień r/r, wyglądają gorzej. Porawę, chociaż niewielką, widać jedynie w rachunku bieżącym. Dzieje się to za sprawą obrotów handlowych w głównej mierze handlu towarami. Salda dochodów pierwotnych i wtórnych są nie tylko negatywne, ale widać też trend spadkowy. Rachunki kapitałowy i finansowy radzą sobie znacznie gorzej niż rok temu. Widać znaczny odpływ środków pieniężnych z inwestycji portfelowych, przede wszystkim z papierów dłużnych. Dodatkowo w okresie styczeńsierpień inwestycje bezpośrednie uzyskały ujemne saldo równe -45 mld złotych w porównaniu do -16 mld złotych w analogicznym okresie poprzedniego roku. Podaż pieniadza wzrosła o 4,8 mld złotych We wrześniu br. agregat monetarny M3 wzrósł o 0,4 proc. m/m. Przeczyniły się do tego przede wszystkim depozyty trzymane przez przedsiębiorstwa, które wzrosły o 1,5 proc. m/m. Drugim ważnym elementem były depozyty instytucji samorządowych, które zwiększyły się o 1,2 proc. w tym samym okresie. Po stronie czynników kreacji pieniądza również górowały przedsiębiorstwa. Ich zobowiązania w systemie bankowym wzrosły o 1,2 proc. czyli o 4,2 mld zł. Także gospodarstwa domowe zwiększyły swoje należności. W wartościach procentowych było to jedynie 0,4 proc., ale już w wartościach absolutnych odpowiadało to 2,5 mld złotych. Wysoką dynamikę wzrostu zadłużenia można było zaobserwować ponadto wśród niemonetarnych instytucji finansowy, gdzie we wrześniu wyniosła ona 1,1 proc. m/m. wzrósł o 1,3 proc podczas gdy blue chipy zyskały zaledwie 0,3 proc w całym miesiącu. Inwestorom w październiku najbardziej przysłużyły się spółki z sektora surowcowego oraz, o dziwo, z deweloperskiego. Pierwsze przyniosły zwrot na poziomie 5,5 proc. co było spowodowane rosnącymi cenami na globalnym rynku. Drugie z kolei wzrosły o 4,2 proc. Najgorsze wyniki odnotowały indeksy spółek z sektorów energetycznego oraz informacyjnego. Zmalały one odpowiednio o 3,3 proc oraz 2,4 proc. Deficyt budżetowy powiększa dług państwa Najnowsze dane z eurostatu wskazują, że deficyt budżetowy w 2015 roku wyniósł 46 miliardów złotych. Odpowiada to 2,6 proc. wielkości produktu krajowego brutto. Jest to jeden z najniższych deficytów w ostatnich latach. Najmocniej jednak przyczynił się do tego wzrost PKB, aniżeli cięcie wydatków przez rząd. Co ciekawe, nie udało się ograniczyć wzrostu długu, pomimo sprzyjającej sytuacji w finansach publicznych. Co prawda dług w wysokości 51,1 proc. PKB jest mniejszy niż rekordowy wynik w 2013 roku wielkości 55,7 proc., ale w ostatnich kwartałach widać tendencję wzrostową. GPW raz w górę raz w dółi Sytuacja na rynku giełdowym była mieszana. Połowa spółek spadała podczas gdy druga połowa rosła. Ostatecznie cały parkiet wzrósł o 1,1 proc. przy podobnym obrocie jak w poprzednim miesiącu. Wzrost był spowodowany głównie przez małe i średnie spółki. MWIG40 Wielkość długu w II kwartale wyniosła 978 miliardów złotych i prawie przekroczyła granicę 1 biliona zł. W W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 5

6 odniesieniu do PKB zobowiązania rządu wyniosły 53,8 proc. Ma to o tyle duże znaczenie, że po przekroczeniu 55 proc. rząd zostanie zobowiązany do wielu cięć w sferze finansów publicznych, jak również nie będzie mógł prowadzić deficytu budżetowego w kolejnych latach. Z drugiej strony w II kwartale 2016 r. deficyt budżetowy również rośnie, jednak jest on nadal o wiele niższy niż w analogicznycfh okresach w poprzednich latach. W II kwartale wyniósł on -1,7 proc. i był nieco wyższy od -0,8 proc. w poprzednim kwartale. W celu subskrypcji napisz na kontakt@ 6