Roczny plan kontroli dla zakładów kategorii ZZR powiatu bocheńskiego uwzględniający postanowienia art. 269 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska

Transkrypt

1 Roczny plan kontroli dla zakładów kategorii ZZR powiatu bocheńskiego uwzględniający postanowienia art. 269 ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska Roczny plan kontroli został sporządzony przy uwzględnieniu niżej wymienionych aspektów mających wpływ na realizację zadań związanych z prowadzeniem czynności kontrolno rozpoznawczych w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej, przez właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej w zakładach dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego: 1. Ogólnej oceny znaczących zagadnień dotyczących bezpieczeństwa. 2. Obszaru objętego planem kontroli. 3. Zakładów, o którym mowa w art. 269a ust. 4 ustawy Prawo ochrony środowiska. 4. Zakładów, dla których potencjalne zewnętrzne zagrożenia mogą zwiększyć ryzyko lub pogłębić skutki awarii przemysłowej; 5. Obowiązujących procedur przeprowadzania kontroli planowych z uwzględnieniem opracowania programów kontroli planowych. 6. Procedury przeprowadzania kontroli pozaplanowych. 7. Postanowień dotyczących wspólnych kontroli organów, o których mowa w art. 269a ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. W roku 2016 r. właściwe organy Państwowej Straży Pożarnej przeprowadzą planowe czynności kontrolno - rozpoznawcze w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej - art. 269 i 269a ustawy z dnia r. Prawo ochrony środowiska / Dz. U ze zm. w tym Dz. U /, w związku z postanowieniami art. 23 ust. 2 pkt. 2 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej / Dz. U ze zm. /, we wszystkich zakładach zaliczonych do kategorii ZZR. W 2016 r. nie planuje się przeprowadzania kontroli wspólnych o których mowa w art. 269a ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Czynności kontrolno-rozpoznawcze w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej, obejmujące wszystkie działania, w tym kontrole w terenie, kontrole zastosowanych w zakładzie środków, systemów i raportów oraz dokumentów dotyczących działań następczych, a także działania nie będące kontrolą w terenie, prowadzi raz na 3 lata dla zakładów zaliczonych do kategorii ZZR Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej.

2 Kontrole w terenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej prowadzi się w celu ustalenia spełnienia wymogów bezpieczeństwa, a w szczególności w celu ustalenia, czy: 1) Podjęto środki zapobiegające wystąpieniu awarii przemysłowej. 2) Zapewniono wystarczające środki ograniczające skutki awarii przemysłowej w zakładzie i poza jego granicami, uwzględniając skutki transgraniczne. 3) Dane zawarte w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 250 ust. 1, programie zapobiegania awariom, raporcie o bezpieczeństwie, wewnętrznym planie operacyjno-ratowniczym oraz informacje niezbędne do opracowania zewnętrznego planu operacyjno-ratowniczego, przedkładane właściwym organom Państwowej Straży Pożarnej, są rzetelne i odzwierciedlają faktyczny stan bezpieczeństwa w zakładzie. 4) Udostępniono społeczeństwu informacje, o których mowa w art. 26la ust. 1. Na terenie powiatu bocheńskiego planowe kontrole w terenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej w zakładach kategorii ZZR, prowadzi się przy uwzględnieniu dodatkowych niżej podanych zasad: 1. Wydanie decyzji o zatwierdzeniu (lub odmowie zatwierdzenia) przedłożonego do oceny Programu Zapobiegania Awariom jest zawsze poprzedzone przeprowadzeniem czynności kontrolno- rozpoznawczych w danym zakładzie. 2. W ZZR, w których działają jednostki ochrony przeciwpożarowej (zakładowe straże pożarne, zakładowe służby ratownicze) w czynnościach kontrolno-rozpoznawczych przewidziany jest dodatkowo udział przedstawiciele wydziałów operacyjnych właściwych terytorialnie komend powiatowych/miejskich PSP. 3. W ramach przeprowadzanych czynności kontrolno - rozpoznawczych prowadzi się jednoczesną kontrolę w zakresie zagadnień bezpieczeństwa pożarowego oraz przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej. 4. W terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli na terenie zakładu zaliczonego do kategorii ZZR, która wykazała istotne naruszenie w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej, przeprowadza się powtórną kontrolę. Ponadto, uwzględniając wcześniejsze doświadczenia organów kontrolnych, wielkość, strukturę organizacyjną ilość oraz rodzaj wykorzystywanych substancji niebezpiecznych, a także pozostałe elementy mające wpływ na ocenę znaczących zagadnień dotyczących bezpieczeństwa zakłady zaliczonych do kategorii ZZR powiatu bocheńskiego zostały podzielone na trzy grupy, według następujących kryteriów: Zakłady grupy A - największe zakłady o profilu produkcji chemicznej, zatrudniające od paruset do paru tysięcy pracowników(zakładu a także firm obcych). Najczęściej są to zakłady wielowydziałowe, w których występuje znaczna ilość różnorodnych substancji niebezpiecznych mogących spowodować zagrożenia pożarowe, wybuchowe i toksyczne. W praktyce w ramach czynności kontrolno-rozpoznawczych nie ma możliwości sprawdzenia funkcjonowania zakładu we wszystkich aspektach systemu bezpieczeństwa. Należy więc

3 wykonać kontrolę wybranych instalacji oraz elementów organizacyjnych wpływających na zapewnienie właściwego poziomu ochrony i bezpieczeństwa. Czas trwania czynności kontrolno rozpoznawczych w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej dla tego typu zakładów wynosi 2 tygodnie. Na terenie powiatu bocheńskiego do kategorii zakładów grupy A zalicza się: 1. Stalprodukt S.A, ul. Wygoda 69 Zakłady grupy B - najczęściej bazy, magazyny znacznych ilości substancji niebezpiecznych, powodujące jednorakie zagrożenie, najczęściej pożarowe i wybuchowe. W zdecydowanej większości substancje niebezpieczne nie są w tym zakładzie produkowane, a jedynie magazynowane, względnie uszlachetniane w niewielkim zakresie. Proces technologiczny ogranicza się do przyjęcia, a następnie konfekcjonowania takiej substancji. W tych zakładach (magazynach) prawie nie występuje zjawisko wydzierżawiania lub udostępniania części zbędnych obiektów innym podmiotom gospodarczym, co ogranicza ewentualne zagrożenia. Czas trwania czynności kontrolno - rozpoznawczych w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej dla tego typu zakładów wynosi 1 tydzień. Na terenie powiatu bocheńskiego do kategorii zakładów grupy B zalicza się: 1. Baza Gazu Płynnego w Gierczycach, Barbara Foryś, Pilawa, ul. Marii Konopnickiej 20. Każdorazowo na długość kontroli w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej ma wpływ aktualna sytuacja faktyczna np. upływ terminu aktualizacji PZA lub innych dokumentów wymaganych zapisami ustawy POS (to samo dotyczy realizacji wcześniejszych decyzji komendanta wojewódzkiego PSP, nakazujących np. ponowne opracowanie programu zapobiegania awariom oraz innych dokumentów). Merytoryczne przygotowanie do kontroli zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej: Przygotowanie do prowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej w zakładzie kategorii ZZR polega na wcześniejszej analizie dokumentów i opracowań znajdujących się w posiadaniu PSP. Ponadto w procesie przygotowawczym należy uwzględnić wyniki wcześniej realizowanych kontroli, liczbę awarii, do których doszło na terenie zakładu oraz zaliczenie zakładu do odpowiedniej grupy ZZR (A, B). Należy wykonać także analizę korespondencji między zakładem a właściwym organem PSP dotyczącej poważnych awarii przemysłowych - na przykład zapisów zawartych w rocznej informacji o ilości i rodzaju substancji niebezpiecznych znajdujących się w zakładzie. Jeśli Komendantowi Powiatowemu PSP zostaną przedłożone do akceptacji nowe opracowania, a szczególnie program zapobiegania awariom, nowe opracowanie porównywane jest z wcześniejszym - by odnotować liczbę i rodzaj zmian w tych

4 dokumentach. Po tej analizie następuje szczegółowe określenie przedmiotu i zakresu kontroli, np: sprawdzenie istotnych dokumentów formalnoprawnych identyfikujących prowadzącego i kierującego zakładem. sposób wprowadzenia realizacji i nadzoru wybranych elementów systemu zarządzania bezpieczeństwem określenie procesu technologicznego będącego przedmiotem czynności kontrolnorozpoznawczych, wraz z substancjami niebezpiecznymi stosowanymi/produkowanymi w tym procesie oraz sprawdzenie dokumentacji technicznej i techniczno-ruchowej, mającej wpływ na bezpieczeństwo, możliwość wystąpienia awarii i jej skutki, sprawdzenie urządzeń technologicznych i zabezpieczających związanych z występującymi na tej instalacji zagrożeniami, a także elementami ograniczającymi jej skutki wchodzącymi w skład stosowanych w zakładzie warstw bezpieczeństwa. Zasadniczym celem systemu przeciwdziałania poważnej awarii przemysłowej jest zmniejszenie ryzyka jej wystąpienia oraz minimalizacja skutków w przypadku zaistnienia, dlatego też przygotowując się do prowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych, należy pamiętać o zasadach: > w przemyśle, łączenie pojedynczo bezpiecznych urządzeń w instalacje powoduje wzajemne interakcje, będące źródłem nowych, zagrożeń, > spełnienie wymagań przepisów czy specyfikacji technicznych przez pojedyncze urządzenie nie zapewnia bezpieczeństwa instalacji procesowej jako całości, > głównymi źródłami zagrożeń są: błędy organizacyjne (projektowe, proceduralne, niewłaściwy system nadzoru i kontroli lub jego brak, brak odpowiednich kwalifikacji personelu, błędy szkoleniowe itd.), specyficzne właściwości fizykochemiczne substancji niebezpiecznych biorących udział w procesie produkcyjnym oraz magazynowym, zaburzenia procesowe - błąd operatora, awaria systemów chłodzenia, awaria systemów bezpieczeństwa, nadciśnienie, reaktywność, niestabilność, przepełnienie itd., awarie elektryczne i mechaniczne - zmęczenie materiału, korozja, awaria zasilania wewnętrznego, awaria systemu kontrolno-pomiarowego itd., zagrożenia zewnętrzne - powodowane efektem domina: pożar, wybuch, powódź, brak zasilania zewnętrznego, sabotaż oraz potencjalne zagrożenia związane z poprzednią działalnością prowadzoną na terenie ZDR. Po analizie dokumentów i opracowań będących w posiadaniu PSP, przy uwzględnieniu powyższych zasad podejścia do zagadnień bezpieczeństwa w przemyśle, należy opracować listę pytań (wstępnych ) dotyczących niejasności, wątpliwości wynikających pojawiających się po analizie dokumentów i przedstawionych PSP opracowań. Dodatkowo należy prowadzącego ZZR zobowiązać do przedstawienia regulacji wewnątrzzakładowych, w których są zawarte elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem z art. 252 ustawy Prawo ochronny środowiska, a także, w miarę potrzeb, protokołów z kontroli

5 przeprowadzonych w zakładzie przez inne instytucje, na przykład: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Państwową Inspekcję Pracy, Urząd Dozoru Technicznego. Dalsze działania kontrolne są uzależnione od wyników pierwszego etapu kontroli, w ramach której prowadzone są także czynności kontrolno-rozpoznawcze na poszczególnych instalacjach technologicznych zakładu. Przykładowe pytania I listy pytań (wstępnych ): 1. Proszę o określenie rodzaju i zakresu zmian związanych z modernizacją instalacji, a także dane dotyczące stanu realizacji inwestycji. 2. W związku z zaistniałymi zmianami organizacyjnymi i technologicznymi proszę przedstawić dokumentację analiz wraz z jej wynikami w zakresie aktualności zapisów programu zapobiegania awariom. 3. Proszę o przedstawienie wewnętrznych regulacji oraz obowiązujących zasad zawartych w systemie bezpieczeństwa dotyczących procedur nadzoru i kontroli nad podmiotami prowadzącymi działalność na terenie zakładu. 4. Proszę o przedstawienie protokołów z ostatnich kontroli instalacji przeprowadzonych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, Państwową Inspekcję Pracy oraz Urząd Dozoru Technicznego. 5. Proszę o przedstawienie sposobu wdrożenia i realizacji rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów tzw. REACH. 6. Proszę o podanie podjętych działań w stosunku do scenariuszy awaryjnych, dla których określono poziom ryzyka na poziomie dopuszczalnym. Zagadnienia formalno - prawne dotyczące przygotowania do przeprowadzenia czynności kontrolnych zakresie przestrzegania przepisów dotyczących przeciwdziałania awarii przemysłowej Komendant Powiatowy PSP upoważnia do udziału w planowanych czynnościach kontrolnorozpoznawczych określone osoby zgodnie z postanowieniami art. 269 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Po analizie odpowiedzi, a także wyników pracy w terenie podejmowana jest decyzja co do potrzeby uzyskania dalszych informacji ze strony zakładu oraz określenia kręgu osób, z którymi zespół kontrolny będzie prowadził rozmowy wyjaśniające. W razie konieczności należy opracować dodatkową, szczegółową listę pytań. Jeśli w zakładzie realizowane są nowe inwestycje, zespół kontrolny winien korzystać z dodatkowych źródeł informacji - są to np. inne dokumenty i opracowania zawierające informacje o aspektach ochrony środowiska, choćby przegląd ekologiczny, realizowany zgodnie z art. 238 ustawy Prawo ochrony środowiska, w którym powinny być zawarte informacje dotyczące oddziaływania na środowisko instalacji w razie wystąpienia awarii przemysłowej. Istotny wpływ na efektywność czynności kontrolno-rozpoznawczych ma prawidłowe sporządzenie protokołu. Dotyczy to w szczególności sytuacji odmowy zatwierdzenia PZA

6 lub konieczności wszczęcia postępowania administracyjnego wobec prowadzącego ZZR po zakończonych czynnościach. W tej sytuacji protokół stanowi jeden z najważniejszych dokumentów zebranych w sprawie. Po zakończeniu tych prac całościowy dokument jest przygotowywany przez strażaków upoważnionych przez Komendanta Powiatowego PSP. W ostatnim dniu czynności kontrolno-rozpoznawczych następuje ustne omówienie wyników kontroli. Ze względu na jej wielowątkowość protokół może być sporządzany i podpisywany jest w terminie 7 do 14 dni po zakończeniu kontroli. W razie stwierdzenia nieprawidłowości wszczynane jest postępowanie, po którego zakończeniu wydawane są odpowiednie decyzje administracyjne. W przypadku nieprawidłowości dotyczących zagadnień bezpieczeństwa pożarowego decyzje wydaje właściwy terytorialnie komendant powiatowy/miejski PSP. Decyzje dotyczące nieprawidłowości systemu bezpieczeństwa, poważnych awarii przemysłowych wydaje w stosunku do zakładów ZZR również Komendant Powiatowy PSP. To samo dotyczy zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia Programu Zapobiegania Awariom. Czynności pozaplanowe po wystąpieniu zdarzenia niebezpiecznego mogącego stanowić poważną awarię przemysłową. Procedura postępowania w przypadku zaistnienia na terenie ZZR zdarzenia niebezpiecznego mogącego mieć znamiona poważnej awarii przemysłowej, została określona w piśmie małopolskiego komendanta wojewódzkiego PSP znak: z dnia r. w sprawie: zasad postępowania komendanta powiatowego/miejskiego PSP w zakresie kontrolno - rozpoznawczym w przypadku zaistnienia niebezpiecznego zdarzenia: pożar, inne miejscowe zagrożenie na terenie ZDR lub ZZR mającego znamiona poważnej awarii przemysłowej.