ZALECENIA PRZECIWPOŻAROWE

Transkrypt

1 mł. bryg. mgr inż. Jacek Świetnicki członek Komisji Aprobat Technicznych COBRTI Instal Warszawa, 2000 ZALECENIA PRZECIWPOŻAROWE INSTALOWANIA I EKSPLOATACJI ZBIORNIKÓW Z POLIETYLENU NA OLEJ OPAŁOWY NA ZEWNĄTRZ BUDYNKÓW PRODUKCJI FIRMY TITAN EKO SP. Z O.O. 1. Nazwa wyrobu: Zbiorniki z polietylenu na olej opałowy typu H, V (jednościenne) i BT (dwuścienne) o pojemnościach 1300, 2500, 2600, , dm 3 2. Producent: TITAN EKO Sp. z o.o Poznań, ul. Dąbrowskiego 75/54 3. Jednostka aprobująca: Centralny Ośrodek Badawczo- Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL, ul. Ksawerów 21, Warszawa. 4. Dostarczona dokumentacja: - Materiały reklamowe firmy TITAN Environmental Ltd., - Dane dotyczące wyposażenia i parametrów technicznych zbiorników, - Wykaz stosowanych surowców do produkcji zbiorników, - Świadectwo jakości oleju opałowego lekkiego EKOTERM PLUS z Petrochemii Płock, - Świadectwo jakości oleju opałowego lekkiego RGTERM 0,2 z Rafinerii Gdańsk. 5. Podstawy merytoryczne opinii: - Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. - Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r., Nr 89 poz. 414 z późniejszymi zmianami) [1], - Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Nr 81, poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 oraz z 1997 r. Nr 111, poz. 725 z późniejszymi zmianami) [2], - Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 30 sierpnia 1996 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi dalekosiężne do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. 122, poz. 576) [3], 1

2 - Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460 z późniejszymi zmianami) [4], - Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Kotłowni na paliwa gazowe i Olejowe zalecone do stosowania przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej I Budownictwa Warszawa 1995 PKTSGGiK [5], - Siting of oil tanks for single family dwellings TI/131 Oil Firing Technical Association for the Petroleum Industry OFTEC, England [6], - Installation Requirements for oil fired boilers and oil storage tanks Technical Information Book Three Edition 4 November Oil Firing Technical Association for the Petroleum Industry OFTEC, England [7], - For the safe storage and delivery of oil fuel at commercial, agricultural and domestic premises Code of Practice OCP/2: Oil Firing Technical Association for the Petroleum Industry OFTEC, England [8], - BS :1997 Code of practice for oil firing. Installations up to 45 kw output capacity for space heating and hot water supply purposes i BS 5410: Part 2: [9], - NFPA 31 Standard for the Installation of Oil-Burning Equipment 1997 Edition [10]. - OFS T100 - Oil Firing Technical Association for the Petroleum Industry OFTEC, England Oil Firing Equipment Standard Polyethylene oil Storage Tanks for Distillate Fuels. 6. Zalecenia przeciwpożarowe instalowania i eksploatacji zbiorników z polietylenu, na olej opałowy, na zewnątrz budynków Wymagania budowlane w stosunku do każdej budowli reguluje ustawa - Prawo budowlane, obowiązująca od r. Zgodnie z art. 5.1 obiekt budowlany należy projektować, budować i utrzymywać zgodnie z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, obowiązującymi Polskimi Normami oraz zasadami wiedzy technicznej, w sposób zapewniający m.in.: bezpieczeństwo ludzi i mienia, ochronę środowiska oraz ochronę zdrowia i życia ludzi przed skutkami stosowanych procesów technologicznych w obiektach będących zakładami pracy. Podstawą niniejszych zaleceń jest także ustawa o ochronie przeciwpożarowej. W zakresie koniecznym, postanowienia ustawy o ochronie przeciwpożarowej stanowią: Art Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystająca ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczać użytkowane je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Art Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: 1. przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2. wyposażyć budynek, obiekt, lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach. 2

3 Art Obowiązek spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej ciąży także na wytwórcy maszyn, urządzeń i innych wyrobów oraz nabywcy licencji zagranicznych lub maszyn, urządzeń i innych wyrobów pochodzących z importu. Art Obowiązek, o którym mowa, w ust. 3, ciąży również na użytkowniku maszyn, urządzeń i innych wyrobów. Art Rozpoczęcie eksploatacji nowej, przebudowanej lub wyremontowanej budowli, obiektu lub terenu, maszyny, urządzenia lub instalacji albo innego wyrobu może nastąpić wyłącznie gdy: 1) zostały spełnione wymagania przeciwpożarowe, 2) sprzęt, urządzenia pożarnicze i ratownicze oraz środki gaśnicze zapewniają skuteczną ochronę przeciwpożarową. Także w rozporządzeniu MSW z dnia 3 listopada 1992 r. [4] ustalono ogólne zasady bezpieczeństwa pożarowego przy magazynowaniu materiałów palnych. Materiały palne znajdujące się wewnątrz obiektu, na terenie przyległym do niego lub na placu składowym powinny być używane oraz przechowywane w sposób nie naruszający bezpieczeństwa ludzi oraz mienia ( 2.2). Należy mieć na uwadze, że na wielkość zagrożenia pożarowego wpływa ilość przechowywanego oleju opałowego oraz sposób zabezpieczenia zbiorników. Należy się liczyć, że przewidywalne obciążenie ogniowe, wynikające z ilości magazynowanego oleju opałowego i powierzchni rzutu zbiornika, zawsze przekraczać będzie 4000 MJ/m 2. Powyższe przepisy prawne pozwalają, aby w przypadku braku polskich standardów, wytycznych lub przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa pożarowego, przy magazynowaniu oleju opałowego w zbiornikach z tworzyw sztucznych wykorzystywać, zgodnie ze stosowaną, wg. Prawa budowlanego, zasadą wiedzy technicznej, przepisy zagraniczne, dotyczące rozpatrywanego zagadnienia. Powszechnie uważa się za najlepsze przepisy niemieckie TRbF 210 Technische Regeln für Brennbare Flussigkeiten. W niniejszych zaleceniach wykorzystane zostały także przepisy brytyjskie, amerykańskie NFPA 31 oraz przepisy polskie dotyczące stacji paliw, stosowane odpowiednio. 6.1 Zbiorniki z tworzyw sztucznych mogą służyć do przechowywania olejów opałowych o właściwościach zgodnych z Polską Normą PN-76/C Przetwory naftowe. Oleje opałowe - tzn. cieczy palnych III klasy niebezpieczeństwa pożarowego, produktów naftowych o temperaturze zapłonu wyższej od 55 o C do 100 o C. Wg amerykańskiej normy NFPA 30 olej opałowy kwalifikuje się do klasy IIIA produkt naftowy o temperaturze zapłonu powyżej 60 o C, a poniżej 93 o C. Wg normy brytyjskiej BS 2869:1998 olej opałowy to olej klasyfikowany w klasie A2 56 o C, E,F,G,H 66 o C, C1-43 o C i C2-38 o C. 6.2 Pojemność pojedynczego zbiornika magazynowego nie powinna być większa niż 20m 3, a łączna pojemność zbiorników nie powinna przekraczać 35 m 3 [3]. 6.3 Zbiornik powinien być posadowiony na płaskiej (wypoziomowanej), równej i stabilnej powierzchni, wykonanej z materiału niepalnego. Podstawa musi być, co najmniej 30 cm szersza i dłuższa od samego zbiornika. Grubość podstawy musi wynosić, co najmniej 5cm. Mogą być stosowane różne sposoby instalowania zbiornika na powierzchni ziemi 3

4 (podstawie), ale muszą być one wyspecyfikowane przez producenta zbiornika, a sam zbiornik musi być technicznie do tego przygotowany. [7] 6.4 Minimalna odległość zbiornika od urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą się nagrzewać do temperatury przekraczającej 100 o C powinna być większa niż 0,5 m. [4] 6.5 Zbiorniki powinny być eksploatowane w warunkach wykluczających możliwość nagrzania ścianki zbiornika (nawet miejscowego) do temperatury wyższej niż 40 o C. 6.6 Pojedyncze zbiorniki i baterie zbiorników o pojemności nie przekraczającej 3400dm 3 powinny być lokalizowane w odległości nie mniejszej niż 1.8 m od budynku o konstrukcji niepalnej i nie mniej niż 0.76 m od ogrodzenia terenu. [7] 6.7 Zbiorniki (pojedyncze i baterie) o pojemności nie przekraczającej dm 3 mogą być lokalizowane w odległości mniejszej niż 0.76 m od ogrodzenia terenu pod warunkiem, że pomiędzy ogrodzeniem a zbiornikiem znajdować się będzie ściana (oddzielenie przeciwpożarowe) o konstrukcji niepalnej, o odporności ogniowej minimum 30 min, o 30 cm szersza i wyższa od zbiornika. Ściana musi być zlokalizowana możliwie blisko zbiornika. [9] 6.8 Zbiorniki o pojemności nie przekraczającej dm 3 mogą być lokalizowane w odległości mniejszej niż 1,8 m od budynku o konstrukcji niepalnej pod warunkiem, że ściana ma odporność ogniową 60 min, nie ma w niej na całej wysokości, w pasie równym rzutowi zbiornika na ścianę budynku, poszerzonym o 2 m po obu stronach zbiornika, żadnych otworów oprócz małych otworów wentylacyjnych. [9] 6.9 Zbiorniki o pojemności nie przekraczającej dm 3 mogą być lokalizowane w odległości mniejszej niż 1,8 m od budynku o konstrukcji niepalnej przy ścianie z otworami drzwiowymi okiennymi pod warunkiem, że pomiędzy zbiornikiem a otworami znajdować się będzie ściana (oddzielenie przeciwpożarowe) z materiału niepalnego o odporności ogniowej minimum 60 min, o 60 cm szersza i wyższa od zbiornika i zamknięcia otworów w ścianach będą miały odporność ogniową, co najmniej 30 minut. Ściana musi być zlokalizowana możliwie blisko zbiornika od strony otworów. Okap dachu nad zbiornikiem zlokalizowanym w odległości mniejszej niż 1,8 m od budynku (bezpośrednio przy ścianie budynku) musi być wykonany z materiałów trudno zapalnych i mieć długość przekraczającą z każdej strony długość zbiornika o 0,6 m. [9] 6.10 Zbiorniki o pojemności nie przekraczającej dm 3 mogą być lokalizowane w odległości mniejszej niż 1,8 m od budynku o konstrukcji palnej pod warunkiem, że pomiędzy ścianą domu a zbiornikiem znajdować się będzie ściana (oddzielenie przeciwpożarowe) z materiału niepalnego o odporności ogniowej minimum 60 min, o 60 cm szersza i wyższa od zbiornika. Ściana musi być zlokalizowana możliwie blisko zbiornika. [9] 6.11 Zbiorniki o pojemności powyżej dm 3 powinny być lokalizowane w odległości, co najmniej 10 m od budynków o konstrukcji niepalnej, 20 m od budynków i konstrukcji palnych oraz lasu. Z uwagi na brak polskich przepisów w przedmiotowym zakresie, sytuowanie zbiorników o pojemności powyżej 3400 dm 3 lecz poniżej 5000 dm 3, w odległościach mniejszych niż 10 m od budynków o konstrukcji niepalnej i 20 m od budynków i konstrukcji palnych, powinno być możliwe po uzyskaniu pozytywnej opinii nie wniesienia uwag do użytkowania, właściwego miejscowo Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej. Patrz pkt występuje tu np. wartość 9 m dla tego typu zbiorników do pojemności nawet dm Odległość od zbiornika naziemnego o pojemności przekraczającej dm 3 do ogrodzenia terenu, powinna wynosić, co najmniej 3 m. Zbiorniki naziemne, otoczone 4

5 ścianą (oddzieleniem przeciwpożarowym) o konstrukcji niepalnej, o odporności ogniowej minimum 30 min, mogą być usytuowane w stosunku do ogrodzenia w odległości o połowę mniejszej. [3] 6.13 Zbiornik o pojemności od dm 3 do dm 3 (do dm 3 zbiorniki w baterii) może być zlokalizowany bezpośrednio przy ścianie budynku pod warunkiem, że ściana, do której przylega zbiornik nie posiada otworów (drzwi, okien), wykonana jest z materiałów nie rozprzestrzeniających ognia, a jej minimalna odporność ogniowa wynosi 120 minut. Przepusty instalacyjne w tej ścianie powinny mieć także odporność ogniową 120 minut. Tak wykonana ściana powinna mieć szerokość na boki, co najmniej 1 metr większą od szerokości rzutu zbiornika na tę ścianę. Górną krawędzią ściana może dotykać dachu wykonanego z elementów i materiałów nie rozprzestrzeniających ognia. W przypadku dachu wykonanego z materiałów rozprzestrzeniających ogień, ścianę należy wyprowadzić na wysokość, co najmniej 0,3 m ponad dach. [3] 6.14 Zbiornik powinien być lokalizowany w odległości, co najmniej 10 m od naturalnych źródeł wody i od studzienek kanalizacyjnych. Jeśli jest lokalizowany w mniejszej odległości niezbędne jest zawsze wykonanie olejoszczelnej wanny o pojemności 110% objętości użytkowej zbiornika. Nie dotyczy to zbiorników dwupłaszczowych. [7] 6.15 Dla porównania; wg przepisów amerykańskich NFPA 31 odległości zbiorników bezciśnieniowych (do 17 kpa) od granicy działki, dróg publicznych i ważnych budynków zlokalizowanych na tej samej działce nie powinny być mniejsze niż jak to przedstawia poniższa tabela: Pojemność zbiornika [dm 3 ] Do 1045 Minimalna odległość od granicy działki, jeśli jest, lub najbliższych budynków [m] 3 m (a jeśli jest postawiona ściana oddzielenia ppoż.) - 1,5 m m (a jeśli jest postawiona ściana oddzielenia ppoż.) - 3 m m (a jeśli jest postawiona ściana oddzielenia ppoż.) - 4,5 m 6.16 Zbiornik powinien być umieszczony w olejoszczelnej wannie wychwytującej, która w razie awarii umożliwi przejęcie całej objętości pojedynczego zbiornika lub 2/3 całkowitej objętości w przypadku baterii zbiorników. Nie dotyczy to zbiorników dwupłaszczowych, gdy pomiędzy ścianami zbiornika umieszczona jest sonda wycieku wyzwalająca sygnał optyczny lub akustyczny, jeżeli poziom oleju w przestrzeni między ściankami zbiornika osiągnie wartość alarmową Zbiorniki naziemne powinny być wyposażone w zawory odpowietrzające. Przewód odpowietrzający może być umieszczony tylko w najwyższej części zbiornika i nie może sięgać poniżej wewnętrznej ściany zbiornika. Przewody (odpowietrzające) oddechowe zbiornika oleju opałowego mogą być umieszczone przy ścianach budynków, pod warunkiem, że wylot będzie znajdował się, co najmniej 2 m od okien, otworów dymowych i spalinowych oraz wentylacyjnych. W przeciwnym wypadku wylot przewodu powinien być wyprowadzony na wysokość, co najmniej 4,0 m nad powierzchnią terenu lub wystawać ponad dach na wysokość, co najmniej 0,5 m. Przewód oddechowy zbiornika powinien być zaopatrzony w kominek wentylacyjny z siatką ochronną. 5

6 6.18 Do zbiorników należy stosować wyłącznie system napełniania i wentylacji zbiorników dostarczany lub zalecany przez producenta zbiorników Wyposażenie zbiorników w zakresie: systemu poboru oleju (m.in. materiał i średnice rur, typy połączeń, rodzaje uszczelnień), zaworu szybkozamykającego, czujnika poziomu granicznego, taśm grzewczych, układów pomiaru poziomu oleju w zbiorniku, filtrów, zaworów bezpieczeństwa instalacji zasilania (zaworów ogniowych), kontroli przecieku, powinno być zgodne ze specyfikacją proponowaną lub zalecaną przez producenta zbiorników Instalacja do rozładunku paliwa olejowego i napełniania zbiorników powinna mieć szczelne połączenie od cysterny do zbiornika i być skutecznie uziemiona linką miedzianą o przekroju 16 mm 2 do króćca uziemiającego. Nie należy stosować nalewania oleju tzw. pistoletem [3] jeśli nie można zapewnić szczelności połączenia. Zgodnie z [7] do napełniania powinno być stosowane przyłącze o średnicy 50 mm (lub ekwiwalentne), dostosowane do przyłącza węża cysterny, wyposażone w niemetalową pokrywę i łańcuch. Powyższy wymóg dotyczy także stałych instalacji do napełniania zbiornika w sytuacji, gdy jest on oddalony od możliwego punktu rozładunku paliwa z cysterny Wpusty kanalizacyjne usytuowane na terenie magazynowania oleju powinny być wyposażone w sprawnie działające urządzenia zabezpieczające przed przenikaniem oleju do kanalizacji Rurociągi paliwowe nie mogą być prowadzone pod obiektami budowlanymi System napełniania zbiorników powinien być zgodny z warunkami określonymi przez producenta zbiorników. Przyłącza spustowe przewodów wlewowych do zbiorników powinny być usytuowane w sposób zapewniający swobodny dojazd do tych zbiorników cysterny samochodowej Graniczna wartość napełniania zbiorników nie może być większa niż 95% objętości całkowitej. Należy stosować odpowiednie środki techniczne, które zagwarantują nie przekroczenie maksymalnego poziomu napełnienia. Może to być układ automatycznie wyłączający pompę w cysternie lub urządzenie sygnalizujące akustycznie przekroczenie stanu alarmowego. W przypadku usytuowania zbiornika w znacznej odległości od cysterny, napełnianie zbiorników powinno być zawsze nadzorowane przez dodatkową osobę Każdy zbiornik lub zestaw zbiorników powinien posiadać, w widocznym miejscu, indywidualne oznaczenie zawierające: rodzaj składowanego paliwa (to oznaczenie powinno być umieszczone także na przyłączu do napełniania zbiornika), instrukcję obsługi (napełniania, poboru paliwa, kontroli), adres firmy instalującej i pełniącej serwis, itp Niedopuszczalne jest mieszanie ze sobą różnych cieczy, mimo, że każda z nich jest dopuszczona do składowania w tego rodzaju zbiornikach, jak również niedopuszczalne jest używanie jednego zbiornika do różnych cieczy na zmianę [5]. 6

7 7

8 7. Przechowywanie oleju napędowego w zbiornikach do przechowywania oleju opałowego według zasad niniejszych zaleceń przeciwpożarowych. W zbiornikach przeznaczonych do przechowywania oleju opałowego może być przechowywany olej napędowy pod warunkiem: a) Temperatura zapłonu oleju napędowego powinna być wyższa od 55 o C, a pochodzenie i punkt zapłonu udokumentowane przez dostawcę (są to np. oleje napędowe zgodne z normą niemiecką DIN 51601/DIN EN 590, DIN i normą brytyjską BS 2869:1998 klasy A2 i D). b) Zbiornik wcześniej nie był wykorzystywany do magazynowania oleju opałowego. Bardziej szczegółowe wymagania zawarte są w Zaleceniach przeciwpożarowych instalowania zbiorników z polietylenu na olej napędowy na zewnątrz i wewnątrz budynków produkcji firmy TITAN Eko sp. z o.o. tego samego autora. 8. Zbiorniki z tworzyw sztucznych na olej opałowy w garażach. Zgodnie z 6.4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 listopada 1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460 z późniejszymi zmianami) podczas przechowywania w garażach cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 100 o C (czytaj: również oleju opałowego) należy przestrzegać następujących zasad: 1) w garażach wolno stojących wykonanych z materiałów niepalnych o powierzchni do 60m 2 jest dopuszczalne przechowywanie 200 dm 3 cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 55 o C, 2) w garażach o powierzchni do 60 m 2 innych niż wymienione w pkt 1 jest dopuszczalne przechowywanie 60 dm 3 cieczy o temperaturze zapłonu o C (czytaj: również oleju opałowego), 3) w garażach o powierzchni powyżej 60 m 2 jest zabronione przechowywanie cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 100 o C, z wyjątkiem cieczy niezbędnych przy eksploatacji pojazdu, przechowywanych w jednostkowych opakowaniach stosowanych w handlu detalicznym, 4) ciecze o temperaturze zapłonu poniżej 100 o C należy przechowywać w naczyniach metalowych lub innych dopuszczonych do tego celu, posiadających szczelne zamknięcia, 5) w garażach jest zabronione przelewanie paliwa oraz napełnianie nim zbiorników paliwa w pojazdach. Wymagania powyższe obowiązują nawet, gdy garaż spełnia wymagania stawiane pomieszczeniom do magazynowania oleju opałowego. Przechowywanie oleju opałowego w pomieszczeniach wydzielonych pożarowo (ściany i zamknięcia otworów o odpowiedniej odporności ogniowej, drzwi z samozamykaczami) jest możliwe, ponieważ nie będzie to już garaż, ale wydzielone pożarowo pomieszczenie składu magazynowego oleju opałowego, które powinno, zgodnie z właściwymi przepisami [4], wraz z pomieszczeniem pieca, stanowić odrębną strefę pożarową. W związku z wymaganiami zawartymi w pkt. 8 ust. 3), przedstawionymi powyżej, oczywiste jest, że przepisy brytyjskie nie są zgodne z polskim prawem. 8

9 9

10 9. Opinia końcowa Jako członek Komisji Aprobat Technicznych COBRTI Instal oraz Rzeczoznawca do Spraw Zabezpieczeń Przeciwpożarowych stwierdzam, że nie ma przeciwwskazań natury prawnej do stosowania zbiorników z tworzyw sztucznych firmy TITAN przeznaczonych do przechowywania oleju opałowego, pod warunkiem zachowania zaleceń stosowania i zabezpieczenia przeciwpożarowego przedstawionych w niniejszych zaleceniach. Niezależnie od powyższego za niezbędne uważa się przestrzeganie w pełni zasad eksploatacji zbiorników, podanych przez ich producenta w dokumentacji przekazywanej użytkownikom. RZECZOZNAWCA DO SPRAW ZABEZPIECZEŃ PRZECIWPOŻAROWY CH Nr upr. 334/96 mł. bryg. mgr inż. Jacek Świetnicki 10