BIOLOGIA W RAMACH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH Charakter i cele proponowanych bloków tematycznych

Transkrypt

1 BIOLOGIA W RAMACH PROJEKTÓW EDUKACYJNYCH Charakter i cele proponowanych bloków tematycznych Zróżnicowanie zagadnień jakimi zajmuje się biologia jest ogromne. Praktycznie trudno jest dzisiaj znaleźć taki obszar aktywności człowieka, w którym nie miałaby ona udziału. Prasa i inne media pełne są treści z tej dziedziny a ich jakość i rzetelność przekazu pozostawia zwykle wiele do życzenia. Wynika to częściowo z braku przygotowania merytorycznego samych dziennikarzy, częściowo zaś z charakteru medialnego przekazu, gdzie króluje skrót i uproszczenie. Rolą szkoły jest przygotowanie kolejnych pokoleń do odpowiedzialnego i krytycznego odbioru tych treści. Skróty i uproszczenia tylko wtedy nie są niebezpieczne, kiedy adresaci przekazu posiadają kompetencje niezbędne do ich weryfikacji. Metoda projektu edukacyjnego daje możliwość kształtowania wielu spośród takich właśnie kompetencji, także tych, które nie znajdują zwykle miejsca w instytucji szkolnej. Propozycja współpracujących z Wszechnicą biologów jest maksymalnie zróżnicowana merytorycznie. Wymaga to zaangażowania wielu specjalistów i pracy w miejscu, gdzie możliwe jest pokazanie ich warsztatu. Naszym celem było pokazanie Państwu możliwości jakie niesie podjęcie przez Państwa szkoły współpracy z Wydziałem Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. Nasza propozycja składa się z ośmiu modułów, a których każdy obejmuje ogólny temat realizowany następnie w 2 3 obszarach. Zajęcia te mają na celu zainspirowanie Państwa do wyboru działań w ramach przygotowywanych projektów. Moduł VII (choć nie zawsze realizowany jako ostatni), dostarczy procedur opisu i pomoże w formalnym przygotowaniu i opisie konkretnych propozycji. Jest to o tyle ważne, że planujemy publikację wypracowanych przez Państwa propozycji jeszcze przed ich wdrożeniem w szkołach. Pozwoli to na weryfikację i ułożenie planu współpracy pomiędzy szkołami, których projekty będą miały podobny charakter. Należy pamiętać, że propozycja tematyki zajęć, jakie dla Państwa przygotowaliśmy, nie ogranicza ostatecznego kształtu projektów realizowanych w szkołach.

2 Moduł I. FAUNA I FLORA NAJBLIŻSZEGO OTOCZENIA SZKOŁY Szata roślinna najbliższej Podstawy przyrodoznawstwa okolicy. Techniki gromadzenia i przetwarzania danych przestrzennych o bioróżnorodności - GIS, GPS i teledetekcja satelitarna roślinności Siedliska zdegradowane florystyczne aspekty zagospodarowania Inwazje roślin i zwierząt jako zagrożenie różnorodności biologicznej Historia i współczesnośd roślin użytkowych Fauna najbliższej okolicy. Inwentaryzacja fauny wybranego terenu (otoczenia domu lub szkoły Poznajemy faunę miast Galasówki na liściach dębów wnioskujemy o sile konkurencji w świecie pasożytów.

3 MODUŁ II. ŚRODOWISKO WOKÓŁ NAS OCENA STANU LOKALNEGO ŚRODOWISKA NATURALNEGO Biomomitoring stanu Monitoring jakości gleby przy użyciu środowiska naturalnego wskaźnika QBS alternatywa dla testów Ocena jakości wód płynących na podstawie fizykochemicznych. fauny makrobezkręgowej i wybranych właściwości fizyczno chemicznych wody Bakterie wokół nas - analizy Analiza sanitarna wody mikrobiologiczne środowiska Analiza mikrobiologiczna gleby szkoły. Analiza sanitarna powietrza Charakterystyka szczepów bakterii opornych na antybiotyki wyizolowanych gleby. Czy środki czystości zabijają bakterie? Występowanie antybiotykopornych szczepów bakterii wśród szczepów bakterii na terenach zanieczyszczonych metalami ciężkimi

4 MODUŁ III. ŻYWY DOM. OPISUJEMY EKOSYSTEM LUDZKIEGO DOMOSTWA Zdrowy człowiek w swoim nowoczesnym domu. Samowystarczalnośd nowoczesnego domu. Domy pasywne. Budujemy domy jutra. Nowe nie zawsze znaczy lepsze. O domach termosach i zdrowiu ich mieszkaoców. Co żyje w naszym domu? Odwieczne sąsiedztwo. Historia zwierząt w Oceniamy faunę naszych naszych domach. mieszkao. Sprzymierzeocy, rywale i zagrożeni ze strony zwierzęcych sąsiadów. Co może nam grozid ze strony szarej myszki? Niewidoczni mieszkaocy w Twoim domu badamy faunę roztoczy Hodujemy zwierzęta w mieszkaniu Roztocza w naszym domu. Czy możemy je usunąd? Techniki odłowu i oznaczanie roztoczy. Przygotowanie preparatów trwałych. Wybieramy zwierzę do domowej hodowli. Co nam grozi ze strony pupila? Prawo reguluje zasady handlu zwierzętami oraz ich hodowli.

5 MODUŁ IV. TAJEMNICE MIKROŚWIATA ODKRYWAMY ŚWIAT NIEWIDOCZNY GOŁYM OKIEM Komórki i tkanki zwierząt Pozyskiwanie materiału do obserwacji. Procedury przygotowania i utrwalania materiału. Roślina w obiektywie Mikroskop jasnego pola. Mikroskop ciemnego pola. Mikroskop kontrastu fazowego. Mikroskop polaryzacyjny. Mikroskop fluorescencyjny. Widziane okiem elektronu. Mikroskop elektronowy daje niesamowite możliwości. Bioróżnorodnośd organizmów żywych w obiektywie mikroskopu elektronowego. Powierzchnie organów roślin jako marker stanu środowiska Problem degradacji tworzyw sztucznych i opakowao

6 MODUŁ V. CZY POTRZEBNA NAM ENERGRTYKA JĄDROWA. O MITACH I FAKTACH DOTYCZĄCYCH WPŁYWU PROMIENIOWANIA NA ORGANIZMY ŻYWE. Promieniotwórczośd wokół Skąd bierze się promieniowanie? nas Źródła promieniotwórczości. Czy elektrownia atomowa to zło konieczne? O wpływie na organizm żywy słów kilka. Pogromcy mitów weryfikujemy przekonania na temat zagrożenia promieniowaniem. Radon w naszym domu i Charakterystyka wszędobylskiego szkole. Badamy obecnośd pierwiastka. pierwiastka promieniotwórczego w W poszukiwaniu źródeł radonu. Jak ujawnid jego obecnośd? Poznajemy naszym otoczeniu. techniki wykrywania radonu. Gromadzimy dane. Wyciągamy wnioski o rzeczywistym stopniu zagrożenia ze strony radonu.

7 MODUŁ VI. ZOBACZYD GEN. Chromosom prawdę Ci powie o wykorzystaniu metod obrazowania chromosomów. DNA okiem praktyka. Co wiemy a co możemy? Inżynier genetyczny w szkole średniej Uzyskad portrety chromosomów Obserwacje chromosomów mitotycznych w mikroskopie świetlnym. Wykorzystanie testów roślinnych w ocenie stopnia zanieczyszczenia środowiska. GMO (Genetycznie Modyfikowane Organizmy). Izolacja DNA metodą domową. Segregacja cech w praktyce. Hodujemy muszkę owocową. Geny licealisty badamy własne pochodzenie

8 MODUŁ VII. BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA Obserwacja zwierząt Inteligentne zwierzęta. Co to znaczy domowych i hodowlanych inteligentne zwierzę? Fakty i mity. Delfiny ratują ludzi? Jak badad zachowania zwierząt? Metody obserwacji i gromadzenia danych. Planujemy doświadczenia związane z zachowaniem. Zachowania społeczne owadów i ludzi. Czy jesteśmy podobni do mrówek? Siła reklamy Reklama grająca na nerwach. O biologicznych kontekstach nowoczesnej reklamy. Mózg pod presją. Jak reagujemy na nadmiar nowych informacji? Uczulenia na bloki reklamowe. Co łączy katar sienny i bloki reklamowe?

9 MODUŁ VIII. METODA PROJEKTU W BIOLOGII JAKO SPOSÓB KSZTAŁTOWANIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH W GIMNAZJUM. Metoda projektu jako szansa dla wsparcia i kształtowania kompetencji kluczowych Modelowy projekt. Jak to się robi i jak opisuje? Nasze projekty na bazie zasobów wypracowanych w czasie warsztatów, tworzymy swoje własne projekty. Czym jest projekt edukacyjny? Miejsce kompetencji kluczowych w metodzie projektu. Planowanie warunkuje sukces. Dlaczego tak ważny jest pierwszy etap przygotowania projektu. Metoda projektu a nasze własne kompetencje kluczowe. Procedury opisu projektów. Uzgadniamy model opisu na potrzeby wspólnego działania i wymiany doświadczeo. Wybór tematu i ustalenie problemów. Tworzenie zespołów. Przygotowanie planu działania i instrukcji dla ucznia. Szukamy dziury w całym o znaczeniu przewidywania potencjalnych problemów.