Przydatność tomografii rezonansu magnetycznego głowy w diagnostyce zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych u noworodków
|
|
- Anna Michalak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 CHILD NEUROLOGY NEUROLOGIA DZIECIĘCA Vol. 16/2007 Nr 31 ARTYKUŁ REDAKCYJNY/EDITORIAL Przydatność tomografii rezonansu magnetycznego głowy w diagnostyce zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych u noworodków Magnetic resonance imaging for diagnosis of hypoxic-ischemic lesions in newborns Grażyna Hnatyszyn Klinika Neonatologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. M.B. Czeszyńska Streszczenie Słowa kluczowe: noworodek, niedotlenienie okołoporodowe, tomografia rezonansu magnetycznego Abstract Key words: newborn, asphyxia, magnetic resonance imaging Zmiany niedotlenieniowo-niedokrwienne są najczęstszą przyczyną uszkodzenia mózgu w okresie okołoporodowym i mogą prowadzić do późniejszych zaburzeń neurologicznych, takich jak: mózgowe porażenie dziecięce, padaczka czy upośledzenie umysłowe. Wczesna diagnostyka następstw niedotlenienia okołoporodowego stanowi ważne wyzwanie współczesnej medycyny. Postęp, jaki dokonał się w zakresie diagnostyki neuroobrazowej, a w szczególności zastosowanie tomografii rezonansu magnetycznego głowy u noworodków z niedotlenieniem okołoporodowym, budzi wielkie nadzieje. Liczne publikacje wykazują, że zastosowanie rezonansu magnetycznego ma szczególną wartość w diagnostyce uszkodzenia mózgu zarówno u noworodków donoszonych, jak i wcześniaków. Określenie lokalizacji, rozległości oraz dalszej ewolucji zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych u noworodków w dużym stopniu umożliwia ustalenie rokowania co do przyszłego rozwoju dziecka. Szczególne znaczenie ma możliwość wczesnego przewidywania najcięższego powikłania niedotlenienia okołoporodowego, jakim jest mózgowe porażenie dziecięce. Hypoxic ischemic lesions are the most important reason for brain injury in perinatal period. Brain damage caused by perinatal asphyxia may progresses to neurological sequele including cerebral palsy, epilepsy, mental retardation. Early diagnosis of poor outcome in asphyxiated newborns still remains a challenge in contemporary medicine. Progress in neuroimaging and the recent application of magnetic resonance imaging in newborn for detection of perinatal asphyxia has given new hope.there is growing consensus that this technique is of exceptional value for the detection of brain injury in term and preterm neonates. By studying the distribution, extent, and evolution of ischemic injury, conventional magnetic resonance imaing makes it largely possible to establish the prognosis for the infant with particular reference to cerebral palsy as the single most important neurological disorder directly associated with perinatal asphyxia. Tomografia rezonansu magnetycznego (MR) jest metodą obrazową, bez której obecnie trudno wyobrazić sobie diagnostykę chorób ośrodkowego układu nerwowego. W ostatnich latach stosowana jest coraz częściej u noworodków, i to nie tylko donoszonych, ale również u wcześniaków, a nawet u płodów [1, 2, 3, 4]. Liczne publikacje wskazują na wyjątkową rolę badania rezonansu magnetycznego w diagnostyce zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych powstających w czasie ciąży, porodu oraz po porodzie. Zmiany te stanowią najczęstszą przyczynę uszkodzenia mózgu w okresie okołoporodowym i mogą prowadzić do mózgowego porażenia dziecięcego (mpdz), padaczki, upośledzenia umysłowego oraz innych problemów rozwojowych [5]. Znajomość typów patomorfologicznych uszkodzenia mózgu w okresie okołoporodowym stanowi podstawę właściwej interpretacji obrazów tomografii rezonansu magnetycznego otrzymywanych u noworodków, które przebyły niedotlenienie okołoporodowe. Vol. 16/2007, Nr 31 7
2 Grażyna Hnatyszyn Neuropatologia i patogeneza zmian niedotlenieniowoniedokrwiennych u noworodków W przeciwieństwie do dorosłych, u których epizod niedotlenieniowo- niedokrwienny prowadzi do rozlanych zmian w mózgu, u dzieci uszkodzenie w konsekwencji niedotlenienia okołoporodowego ma charakter bardziej selektywny, gdyż zarówno u noworodków donoszonych, jak i urodzonych przedwcześnie mózg jest jeszcze niedojrzały. Rodzaj i rozległość pojawiających się zmian zależą od ciężkości niedotlenienia, rodzaju czy było ostre, podostre, czy przewlekłe, od czasu jego trwania i od dojrzałości tkanki nerwowej [6]. Hipoksemia, niedokrwienie mózgu oraz wewnątrzkomórkowe zaburzenia biochemiczne związane z deficytem energetycznym pojawiają się jako rezultat niedotlenienia okołoporodowego i są ze sobą ściśle powiązane. Generalnie można przyjąć, że u wcześniaków w wyniku umiarkowanego lub łagodnego niedotlenienia dochodzi do wybiórczego uszkodzenia istoty białej, natomiast dla noworodków donoszonych bardziej charakterystyczne jest uszkodzenie istoty szarej, w pierwszym rzędzie jąder podstawy i wzgórz. W przypadku przedłużającego się głębokiego niedotlenienia u wcześniaków dodatkowo zostaje zajęta istota szara, natomiast u noworodków urodzonych o czasie rozlane uszkodzenie neuronów prowadzi z czasem do martwicy wielotorbielowatej, czyli rozległego zajęcia istoty białej. U noworodków donoszonych z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną występują dwa podstawowe typy uszkodzenia mózgowia: selektywna martwica neuronów oraz przystrzałkowe uszkodzenie mózgu, które różnią się przede wszystkim patomechanizmem powstania [7]. Częściej rozpoznawana za pomocą badań MR selektywna martwica neuronów powstaje w wyniku głębokiego, ostrego niedotlenienia. Wybiórczemu uszkodzeniu ulegają obszary mózgu, w których w związku z intensywnym metabolizmem istnieje duże zapotrzebowanie energetyczne, a także miejsca, w których znajdują się receptory glutaminianowe. Są to przede wszystkim: wzgórze, jądro soczewkowate, hipokamp, kora rolandyczna. W selektywnej martwicy neuronów zmiany zlokalizowane są przeważnie obustronnie, a rozległość uszkodzenia zależy od ciężkości i czasu trwania niedotlenienia [6]. Przystrzałkowe uszkodzenie mózgu związane jest z łagodnym lub umiarkowanym niedokrwieniem tkanki mózgowej w pasie granicznym unaczynienia i ma związek z podostrym niedotlenieniem. Polega na korowej martwicy neuronów, z wciągnięciem w proces obumierania znajdującej się poniżej istoty białej. Zmiany zlokalizowane są obustronnie, okołostrzałkowo, przeważnie w okolicy ciemieniowo-potylicznej. Rozmiar uszkodzenia jest uzależniony od ciężkości niedokrwienia mózgu [7, 8]. Nieco odrębny problem stanowią udary mózgu u noworodków. Pomimo że nie są one bezpośrednio spowodowane niedotlenieniem okołoporodowym, jednak obydwa zjawiska mogą występować łącznie. U noworodków donoszonych udary powstają najczęściej w obszarze unaczynionym przez tętnice środkową mózgu, z niejasnej przyczyny częściej po stronie lewej. Ogniska udarowe występują również u wcześniaków i mogą tworzyć się wewnątrzmacicznie. Zlokalizowane są wówczas przeważnie w obszarze unaczynionym przez tętnicę soczewkowato-prążkową [9]. Przyczynami powstawania udarów u noworodków mogą być: niedociśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, choroby naczyniowe, zakrzepica, nadpłytkowość, zakażenie uogólnione. Jednak w wielu przypadkach pojedynczych ognisk udarowych nie udaje się ustalić przyczyny [5, 7, 10]. Leukomalacja okołokomorowa jest typem uszkodzenia mózgu najbardziej charakterystycznym dla wcześniaków urodzonych przed 32. tygodniem życia płodowego. Pomimo że na jej powstanie ma wpływ przewlekłe niedotlenienie, etiologia leukomalacji jest złożona [11]. Składa się na nią hipoperfuzja w następstwie hipokapni i niskiego ciśnienia systemowego krwi, działanie cytokin w przebiegu zakażenia wewnątrzmacicznego lub noworodkowego, a także toksyczne działanie glutaminanów powstających w trakcie niedotlenienia [12, 13, 14]. Jamy malacyjne zlokalizowane są najczęściej grzbietowo i bocznie w stosunku do trójkątów komór bocznych. Leukomalacja okołokomorowa może również występować, chociaż znacznie rzadziej, u noworodków donoszonych, które przebyły wewnątrzmaciczne niedotlenienie, na przykład w związku ze stanem przedrzucawkowym u matki [15, 16]. Diagnostyka zmian niedotlenieniowoniedokrwiennych u noworodków za pomocą tomografii rezonansu magnetycznego Tomografia rezonansu magnetycznego głowy jest techniką neuroobrazową najlepiej wykrywającą zmiany niedotlenieniowo-niedokrwienne powstające w okresie okołoporodowym. Określenie ich lokalizacji, rozległości oraz dalszej ewolucji w dużym stopniu umożliwia ustalenie rokowania co do przyszłego rozwoju dziecka [7, 18, 19, 20]. Ultrasonografia przezciemieniowa u 8 Neurologia Dziecięca
3 Przydatność tomografii rezonansu magnetycznego głowy w diagnostyce zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych... noworodków donoszonych z niedotlenieniem okołoporodowym może uwidocznić tylko najcięższe zmiany w mózgowiu, a prawidłowy wynik badania ultrasonograficznego nie ma znaczenia rokowniczego [7]. Obraz zmian otrzymywany w tomografii MR zależy nie tylko od typu uszkodzenia tkanki mózgowej, do którego doprowadziło niedotlenienie okołoporodowe, ale także od tego w jakim czasie od chwili jego wystąpienia wykonujemy badanie. W pierwszym tygodniu życia u noworodków donoszonych z encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną badanie MR może ujawnić: obrzęk mózgu, osłabienie sygnału tylnej odnogi torebki wewnętrznej (PLIC the posterior limb of the internal capsule), zmienioną intensywność sygnału jąder podstawy i wzgórz, zmiany w pniu mózgu, brak zróżnicowania szarej i białej istoty mózgu, wzmocnienie sygnału kory w czasie T1-zależnym [20]. Osłabienie sygnału tylnej odnogi torebki wewnętrznej w obrazach T2-zależnych może wystąpić już w 1 2 dniu od czasu zadziałania niedotlenienia, ale tylko u noworodków, które ukończyły 37 tydzień życia płodowego. Zmiana ta wyprzedza inne postacie uszkodzenia mózgu związane z niedotlenieniem i bardzo dobrze koreluje z zaburzonym rozwojem. Nie wykazuje jednak korelacji z jakością ani ciężkością przyszłych zaburzeń. Sygnał PLIC może powrócić po kilku tygodniach lub miesiącach, a stopień powrotu zależy od ciężkości niedotlenienia [19]. Obrzęk mózgu jest przejściowym następstwem ostrego niedotlenienia i można go rozpoznać za pomocą tomografii MR w pierwszych godzinach życia u części noworodków z umiarkowaną lub ciężką encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną.. Prezentacja w czasie T1-zależnym wykrywa wówczas następujące zmiany: brak uwidocznienia przestrzeni zewnątrzmózgowych, zatarcie bruzd mózgu, zamknięcie szczeliny Sylwiusza, wąską szczelinę międzypółkulową, wąskie światło rogów czołowych komór bocznych [20]. Zmiany te utrzymują się nie dłużej jak do końca pierwszego tygodnia życia. Po ustąpieniu cech obrzęku mózgu zdecydowanie lepiej uwidaczniają się dokonane zmiany niedotlenieniowo-niedokrwienne. Dlatego najlepszym okresem na wykonanie badania MR u noworodka z objawami niedotlenienia okołoporodowego jest 7 30 dzień życia, kiedy ustępuje już obrzęk, a nie ma jeszcze cech atrofii mózgu [20, 21]. U noworodków, u których w wyniku ostrego niedotlenienia doszło do selektywnej martwicy neuronów, tomografia rezonansu magnetycznego głowy wykonywana w obrazach T1- i T2-zależnych wykazuje zmiany w jądrach podstawy, które według Rutherford można podzielić na łagodne, umiarkowane i ciężkie. Zmiany łagodne są ogniskowe i występują z prawidłowym sygnałem z tylnej odnogi torebki wewnętrznej. Rokowanie w ich przypadku jest przeważnie dobre. Zmiany o umiarkowanym nasileniu są również ogniskowe, lecz zajmują tylno-boczną część jądra soczewkowatego, boczną część wzgórza i zawsze przebiegają z nieprawidłowym sygnałem PLIC. Najczęściej prowadzą do pozapiramidowej postaci mózgowego porażenia dziecięcego, przebiegającej z prawidłowym rozwojem intelektualnym. W przypadku umiarkowanych zmian w jądrach podstawy, pomimo obecności zaburzeń neurologicznych u dziecka, tomografia MR wykonywana po szóstym miesiącu życia może nie wykazać żadnej patologii. Dlatego u części pacjentów z mózgowym porażeniem dziecięcym powstałym w konsekwencji niedotlenienia okołoporodowego badanie MR głowy nie wykazuje odchyleń od normy. Jednak w części przypadków w wyniku uszkodzenia jąder podstawy powstaje stan marmurkowaty, charakteryzujący się zmniejszeniem liczby neuronów, glejozą i nieprawidłową mielinizacją. Można go rozpoznać dopiero około 8 10 miesiąca życia. Ciężkie zmiany są rozlane, zajmują głowę jądra ogoniastego i sięgają do śródmózgowia; zawsze przebiegają z nieprawidłowym sygnałem PLIC. Przeważnie towarzyszą im również zmiany w korze mózgu i istocie białej. Użycie odpowiednich projekcji w trakcie badania umożliwia uwidocznienie ognisk udarowych w grzbietowej części pnia mózgu. Kiedy uraz niedotlenieniowy jest szczególnie ciężki i długotrwały, dochodzi do rozlanego uszkodzenia mózgu. Po kilku dniach po ustąpieniu cech obrzęku mózgu w obrębie jąder podstawy i wzgórz obserwuje się znaczne wzmocnienie sygnału w obrazach T1-zależnych oraz osłabienie w obrazach T2-zależnych [20]. Po kilkunastu dniach od niedotlenienia badaniem MR można uwidocznić powstanie jam martwiczych w obrębie jąder podstawy i wzgórz a w części przypadków jeszcze w pierwszym miesiącu życia dziecka tworzą się zmiany torbielowate w obrębie istoty białej, dające obraz wielotorbielowatej martwicy mózgu [7]. Rozległe wieloogniskowe oraz rozlane zmiany w jądrach podstawy najczęściej prowadzą do ciężkich czterokończynowych postaci mózgowego porażenia dziecięcego, odpowiadających obustronnemu niedowładowi połowiczemu z towarzyszącymi objawami choreoatetotycznymi, z wtórnym małogłowiem, upośledzeniem umysłowym, objawami opuszkowymi i przeważnie z padaczką [7, 17, 20, 21, 22]. W przypadkach rozlanego uszkodzenia mózgu w kontrolnych badaniach MR wykonywanych po kilku miesiącach w obrębie jąder podstawy i wzgórz można obserwować jamki, a następnie cechy atrofii tych struktur. Zmianom tym często towarzyszy również zanik hipokampa oraz rozległe zaniki istoty białej [7, 20]. Podobnie jak u noworodków donoszonych, również u wcześniaków, które przebyły głębokie ostre niedotle- Vol. 16/2007, Nr 31 9
4 Grażyna Hnatyszyn nienie, badaniem MR można wykryć obecność zmian niedotlenieniowych w okolicy jąder podstawy, ale lokalizacja tych zmian będzie inna, zależna od stopnia dojrzałości ośrodkowego układu nerwowego [23]. Przystrzałkowe uszkodzenie mózgu jest znacznie rzadziej rozpoznawane niż selektywna martwica neuronów. W ostrej fazie niedotlenienia, w związku z obecnością cech obrzęku, w obrębie zmienionej martwiczo kory mózgu stwierdza się początkowo obniżenie intensywności sygnału w obrazach T1-zależnych i jego wzrost w obrazach T2-zależnych. Po 4 7 dobie od wystąpienia niedokrwienia, po ustąpieniu cech obrzęku mózgu, obserwuje się wzrost intensywności sygnału kory w obrazach T1-zależnych. Po kilku miesiącach od niedotlenienia pojawiają się zaniki korowe. W badaniu MR można wówczas obserwować charakterystyczną deformację zakrętów i pogłębienie bruzd odpowiadające ulegyrii [7]. W następstwie przystrzałkowego uszkodzenia mózgu może rozwinąć się spastyczna postać mózgowego porażenia dziecięcego lub inne problemy neurologiczne, takie jak dyspraksja, zaburzenia rozwoju mowy, a także zaburzenia orientacji wzrokowo-przestrzennej, które w dalszej konsekwencji są jedną z przyczyn późniejszych problemów szkolnych [8, 23]. W diagnostyce udarów niedokrwiennych u noworodków tomografia rezonansu magnetycznego jest metodą z wyboru, przy czym podobnie jak u dorosłych, również u noworodków dyfuzyjna technika echopolarna (DWI) jest najlepsza w identyfikacji udaru niedokrwiennego w ostrej fazie. Wykrywalność omawianych zmian za pomocą ultrasonografii przezciemieniowej zarówno u wcześniaków, jak i noworodków donoszonych jest bardzo słaba [7]. Udar noworodkowy predysponuje do występowania mózgowego porażenia dziecięcego pod postacią niedowładu połowiczego, przeciwstronnego do ogniska uszkodzenia mózgu oraz do padaczki, w tym również do napadów zgięciowych [9, 25]. Największe zagrożenie rozwoju mpdz występuje u noworodków z rozlanymi zmianami w zajętej półkuli mózgu, w torebce wewnętrznej lub w jądrach podstawy [26]. Zdecydowanie lepsze rokowanie jest w przypadkowo zdiagnozowanych ognisk udarowych u dzieci, u których nie ma uchwytnych obciążeń częściej takie zmiany są bezobjawowe [26, 27, 28]. Pomimo rozwoju technik obrazowych ultrasonografia przezciemnieniowa ze względu na jej dostępność, nieinwazyjność, możliwość wykonywania przyłóżkowego i wielokrotnego powtarzania od wielu lat była i nadal pozostaje kluczową metodą w diagnostyce leukomalacji okołokomorowej, podobnie jak w przypadku zawału żylnego okołokomorowego i krwawień dokomorowych u wcześniaków. Publikacje ostatnich lat wykazały jednak, że badanie MR obrazuje leukomalację okołokomorową we wcześniejszym okresie i w większym zakresie niż badanie USG. Uwidacznia dodatkowo obecność krwotocznych ognisk martwiczych [23, 29, 30]. Rozpoznając badaniem neuroobrazowym obustronną leukomalację okołokomorową, spodziewamy się wystąpienia u dziecka kurczowej postaci mózgowego porażenia dziecięcego o ciężkości korespondującej z rozległością zmian malacyjnych. Jeśli uszkodzeniu ulegnie ośrodek półowalny lub wieniec promienisty, może rozwinąć się spastyczność czterokończynowa, przebiegająca z zaburzeniami intelektualnymi [23, 31, 32, 33]. Stosowane już w niektórych ośrodkach na świecie seryjne badania MR głowy u wcześniaków ze skrajnie małą masą urodzeniową ciała przyczyniły się nie tylko do lepszego poznania etapów pozamacicznego dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego, lecz również do lepszego zrozumienia podłoża zaburzeń rozwojowych w tej grupie dzieci. Dzięki tomografii rezonansu magnetycznego głowy w ostatnich latach opisano występowanie u wcześniaków z bardzo małą masą urodzeniową ciała bezjamistego rozlanego uszkodzenia istoty białej mózgu. Tomografia MR wykonywana u tych noworodków w terminie przewidywanego porodu o czasie w obrazach T2 zależnych wykazuje rozlane wzmocnienie sygnału istoty białej DEHSI (diffuse and excessive high signal intensity) [6]. Według Volpe patologia ta może odpowiadać za późniejsze zaburzenia rozwojowe, takie jak zaburzenia emocjonalne czy problemy szkolne [27]. Nadal jednak trwają badania dotyczące DEHSI. Wykonywanie tomografii MR głowy w terminie przewidywanego porodu o czasie u wcześniaków z bardzo małą masą urodzeniową ciała nie tylko pozwala na dokładniejszą ocenę rozległości leukomalacji i ognisk udarowych, lecz również umożliwia rozpoznanie rozlanego bezjamistego uszkodzenia istoty białej mózgu, którego nie udaje się uwidocznić w badaniu USG [1, 23, 29, 30, 35]. Podsumowanie Tomografia rezonansu magnetycznego głowy jest badaniem dostępnym, nieinwazyjnym, możliwym do wykonania u noworodka we śnie fizjologicznym. Zaplanowanie jej wykonania nie oznacza rezygnacji z ultrasonografii przezciemieniowej, która jest wyjściowym badaniem obrazowym u noworodków donoszonych z niedotlenieniem okołoporodowym i podstawową metodą neuroobrazową u wszystkich wcześniaków. Jednak badanie rezonansu magnetycznego powinno być stosowane w pierwszym miesiącu życia u wszystkich noworodków donoszonych, które przebyły niedotlenienie okołoporodowe. Wskazane również jest 10 Neurologia Dziecięca
5 Przydatność tomografii rezonansu magnetycznego głowy w diagnostyce zmian niedotlenieniowo-niedokrwiennych... wykonywanie go w terminie przewidywanego porodu o czasie u wcześniaków, które przebyły niedotlenienie okołoporodowe i u wszystkich noworodków z bardzo małą masą urodzeniową ciała. Pismiennictwo [1] Inder T.E., Anderson N.J., Spencer C. et al.: White matter injury in the premature infant: a comparison between serial cranial sonographic and MR findings at term. AJNR Am. J. Neuroradiol., 2003:24, [2] Rutherford M.: The asphyxiated term infant. In: TMR of the neonatal brain. Red. Rutherford M., W.B. Saunders, London-Toronto 2002, [3] Scher M.S.: Feal and neonatal neurologic case histories: assessment of brain disorders in the context of fetal-maternalplacental disease. Part 1: Fetal neurologic consultations in the context of antepartum events and prenatal brain development. J. Child Neurol., 2003:18, [4] Scher M.S.: Fetal and neonatal neurologic case histories: assessment of brain disorders in the context of fetal-maternalplacental disease. Part 2: Neonatal neurologic consultations in the context of advers antepartum and intrapartum events. J. Child Neurol., 2003:18, [5] Volpe J.J.: Hypoxic-ischemic encephalopathy: neuropathology and pathogenesis. In: Neurology of the newborn. Red. Volpe J.J., W.B. Saunders, Philadelphia 1995, [6] Flodmark O., Barcovich A.J.: Imaging of the infant brain. In: The newborn brain. Red. Lagercranz H., Hanson M., Evrard P., Rodeck C. Cambridge University Press, 2002, [7] Triulzi F., Baldoli C., Righhini A.: Neonatal hypoxic-ischemic encephalopathy. In: Pediatric Neuroradiology. Brain. Red. Tortori-Donati P., Rossi A., Biancheri R., Springer, Berlin-Heidelberg 2005, [8] Campistol J., Poo P., Fernandez Alvarez E. et al.: Parasagittal cerebral injury: magnetic resonance findings. J. Child Neurol., 1999:14, [9] Kirton A., De Veber G.: Cerebral palsy secondary to perinatal ischemic stroke. Clin. Perinatol., 2006:33, [10] Mercuri E., Dubowitz L., Rutherford M.A.: Cerebral infraction in the full-term infant. In: TMR of the neonatal brain. Red. Rutherford M.A., W.B. Saunders, London-Toronto 2002, [11] Perlman J.M.: White matter injury in the preterm infant: an important detetmrnation of abnormal neurodevelopment outcome. Early Hum. Dev., 1998:53, [12] Greisen G., Vannucci R.C.: Is periventricular leucomalacia a result of hypoxic-ischaemic injury? Hypocapnia and the preterm brain. Biol. Neonate., 2001:79, [13] Shalak L., Perlman J.M.: Hemorrhagic-ischemic cerebral injury in the preterm infant: current concepts. Clin. Perinatol., 2002:29, [14] Weindling M.: Clinical aspects of brain injury in the preterm infant. In: The newborn brain. Red. Lagercrantz H., Hanson M., Evard P., Rodeck C. Cambridge University Press, 2002, [15] Baud O., Daire J.L., Dalmaz Y. et al.: Gestational hypoxia induces white matter damage in neonatal rats: a new model of periventricular leukomalacia. Brain Pathol., 2004:14, [16] Sie L.T., van der Knaap M.S., Oosting J.: MR patterns of hypoxic-ischemic brain damage after prenatal, perinatal or postnatal asphyxia. Neuropediatrics, 2000:31, [17] Barcovich A.J., Hajnal B.L., Vigneron D. et al.: Prediction of neuromotor outcome in perinatal asphyxia: evaluation of MR scoring systems. AJNR Am. J. Neuroradiol., 1998:9, [18] Rutherford M., Pennock J., Schwieso J. et al.: Hypoxic-ischaemic encephalopathy: early and late magnetic resonance imaging findings in relation to outcome. Arch. Dis. Child Fetal Neonatal. Ed., 1996:75, F [19] Rutherford M.A., Pennock J.M., Counsell S.J. et al.: Abnormal magnetic resonance signal in the internal capsule predicts poor neurodevelopmental outcome in infants with hypoxic-ischemic encephalopathy. Pediatrics, 1998:102, [20] Rutherford M.: The asphyxiated term infant. In: TMR of the neonatal brain. Red. Rutherford M., W.B. Saunders, London-Toronto 2002, [21] Barkovich A.J., Westmark K., Partridge C. et al.: Perinatal asphyxia: MR findings in the first 10 days. AJNR Am. J. Neuroradiol., 1995:16, [22] Maller A.I., Hankins L.L., Yeakley J.W. et al.: Rolandic type cerebral palsy in children as a pattern of hypoxic-ischemic injury in the full-term neonate. J. Child Neurol., 1998:13, [23] De Vries L.S., Groenendaal F., Meiners L.C.: Ischemic lesions in the preterm brain. In: TMR of the Neonatal Brain. Red. Rutherford M.A., W.B. Saunders, London-Toronto, 2002, [24] Berger R., Garnier Y.: Perinatal brain injury. J. Perinat. Med., 2000:28, [25] Golomb M.R., Garg B.P., Williams L.S.: Outcomes of children with infantile spasms after perinatal stroke. Pediatr. Neurol., 2006:34, [26] Mercuri E., Dubowitz L., Rutherford M.A.: Cerebral infraction in the full-term infant. In: TMR of the neonatal brain. Red. Rutherford M.A., W.B. Saunders, London-Toronto 2002, [27] Estan J., Hope P.: Unilateral neonatal cerebral infarction in full term infants. Arch. Dis. Child Fetal. Neonatal. Ed., 1997:76, F Vol. 16/2007, Nr 31 11
6 Grażyna Hnatyszyn [28] Mercuri E., Rutherford M., Cowan F. et al.: Early prognostic indicators of outcome in infants with neonatal cerebral infarction: a clinical, electroencephalogram, and magnetic resonance imaging study. Pediatrics, 1999:103, [29] Sie L.T., van der Knapp M.S., van Wezel-Meijler G. et al.: Early MR features of hypoxic-ischemic brain injury in neonates with periventricular densities on sonograms. AJNR Am. J. Neuroradiol., 2000:21, [30] Ramenghi L.A., Mosca F., Counsell S. et al.: Magnetic resonance imaging of the brain in preterm infants. In: Pediatric Neuroradiology. Brain. Red. Tortori-Donati P., Rossi A., Biancheri R. Springer, Berlin-Heidelbrg 2005, [31] de Vries L.S., Eken P., Dubowitz L.M.: The spectrum of leukomalacia using cranial ultrasound. Behav. Brain Res., 1992:49, 1 6. [32] Volpe J.J.: Brain injury in the premature infant. Neuropathology, clinical aspects, pathogenesis, prevention. In: Clinics in perinatology. Neurologic disorders in the newborn, part I. Red. Plessis A.J., W.B. Saunders Company, Philadelphia- Tokyo 1997, [33] Weindling M.: Clinical aspects of brain injury in the preterm infant. In: The newborn brain. Red. Lagercrantz H., Hanson M., Evard P., Cambridge University Press, 2002, [34] Volpe J.J.: Cerebral white matter injury of the premature infant-more common than you think. Pediatrics, 2003:112, [35] Hnatyszyn G.: Ocena przydatności kompleksowej diagnostyki neurologicznej w rozpoznawaniu mózgowego porażenia dziecięcego u niemowląt urodzonych przedwcześnie z objawami niedotlenienia okołoporodowego. Med. Wieku Rozw., 2005:3, Adres do korespondencji: Klinika Neonatologii Pomorskiej Akademii Medycznej Szczecin ul. Unii Lubelskiej 1 tel/fax: (91) Neurologia Dziecięca
BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU
442 Część II. Neurologia kliniczna BADANIA LABORATORYJNE WYKONYWANE W PRZYPADKU NIEDOKRWIENNEGO UDARU MÓZGU Badania neuroobrazowe Badanie tomografii komputerowej głowy Zasadniczym rozróżnieniem wydaje
Bardziej szczegółowoJakie metody diagnostyki obrazowej powinny być zastosowane w przypadku niedotlenienia-niedokrwienia u noworodków?
Jakie metody diagnostyki obrazowej powinny być zastosowane w przypadku niedotlenienia-niedokrwienia u noworodków? A. USG przezciemiączkowe B. USG i w drugiej kolejności TK C. USG i MR D. USG, TK i MR Badanie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I PROBLEMY KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE... 15. 1. Definicja, obraz kliniczny, podział Roman Michałowicz... 17 Piśmiennictwo...
9 Spis treści Część I PROBLEMY KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE............ 15 1. Definicja, obraz kliniczny, podział Roman Michałowicz........ 17 Piśmiennictwo................................ 26 2. Wady rozwojowe
Bardziej szczegółowoPrzydatność spektroskopii MR u noworodków
Przydatność spektroskopii MR u noworodków DR HAB. MED. PRZEMKO KWINTA, PROF. UJ KLINIKA CHORÓB DZIECI KATEDRY PEDIATRII, INSTYTUT PEDIATRII WL UJ W KRAKOWIE Nowe techniki MR Obrazowanie dyfuzyjne DWI diffusion-
Bardziej szczegółowoRezonans Magnetyczny (MR) mózgu u skrajnie niedojrzałych noworodków
Leczenie pod znakiem zapytania czyli kontrowersje w intensywnej terapii noworodka: Niuanse diagnostyki Sulisław 13-14 maja 2016 Rezonans Magnetyczny (MR) mózgu u skrajnie niedojrzałych noworodków Magdalena
Bardziej szczegółowoWybór odpowiedniego badania obrazowego w diagnostyce noworodka w wybranych sytuacjach klinicznych
Konferencja Neonatus, 10-11.10.19 r, Warszawa Wybór odpowiedniego badania obrazowego w diagnostyce noworodka w wybranych sytuacjach klinicznych Ewa Helwich, Instytut Matki i Dziecka Warszawa Cel diagnostyki
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MATKI I DZIECKA w Warszawie, Klinika Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka
Ocena ryzyka nieprawidłowego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i pomoc rodzinie doświadczenia i rekomendacje Warszawa, 10 12 grudnia 2007 Ewa Helwich Klinika Neonatologii
Bardziej szczegółowoAPARAT DO MONITOROWANIA FUNKCJI MÓZGU W INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKÓW EEG DigiTrack Trend (Color Cerebral Function Monitor)
APARAT DO MONITOROWANIA FUNKCJI MÓZGU W INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKÓW EEG DigiTrack Trend (Color Cerebral Function Monitor) W Polsce rodzi się około 24 000 wcześniaków z masą ciała poniżej 2500 g. W ciągu
Bardziej szczegółowoBadanie ultrasonograficzne między 11 a 14 tc. ocena kształtu czaszki, sierpu mózgu, splotów naczyniówkowych komór bocznych ocena kręgosłupa
Ocena układu nerwowego u płodu w świetle Rekomendacji Sekcji USG PTG Wykonanie trzech przesiewowych badań ultrasonograficznych w ciąży: przed 10 tygodniem ciąży 11 14 tydzień ciąży 18 24 tydzień ciąży
Bardziej szczegółowoObrazowanie MR u pacjentów po zatruciu tlenkiem węgla.
Obrazowanie MR u pacjentów po zatruciu tlenkiem węgla. Anna Drelich-Zbroja, Grzegorz Drelich, Maciej Siczek, Jarosław Szponar, Hanna Lewandowska-Stanek (Lublin) Definicja: Zatrucie tlenkiem węgla, podobnie
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH
Częstochowa 2012 1 DIAGNOSTYKA I LECZENIE URAZÓW CZASZKOWO-MÓZGOWYCH Izabela Duda Częstochowa 2012 2 nomenklatura Traumatic brain injury Brain injury Head injury Traumatic cerebral injury Head trauma Traumatic
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103
ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku
Bardziej szczegółowoPrzyczyny, podział i objawy. Marta Kucharczyk
Przyczyny, podział i objawy Marta Kucharczyk Mózgowe Porażenie Dziecięce jest to zespół chorobowy niepostępujących, różnorodnych zaburzeń czynności ruchowych i postawy, powstających wskutek nieprawidłowego
Bardziej szczegółowoce definicja, charakterystyka, klasyfikacje.
MAZOWIECKIE CENTRUM NEUROPSYCHIATRII I REHABILITACJI DZIECI I MŁODZIEŻY W ZAGÓRZU K.WARSZAWY Mózgowe porażenie dziecięce ce definicja, charakterystyka, klasyfikacje. Dr n. med. Marcin Bonikowski Opracowano
Bardziej szczegółowoRozdział 36 Udar mózgu
36. Udar mózgu 36. Udar mózgu 245 Rozdział 36 Udar mózgu Istotne informacje Szybka ocena pacjentów z ostrym udarem mózgu, z wykorzystaniem TK głowy bez kontrastu, jest decydująca w różnicowaniu udarów
Bardziej szczegółowoZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA
Załącznik nr 2 ZAKRES PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ U DZIECI DO UKOŃCZENIA 6 ROKU ŻYCIA WRAZ Z OKRESAMI ICH PRZEPROWADZANIA Termin badania (wiek) Badania (testy) przesiewowe oraz świadczenia
Bardziej szczegółowoUrszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Urszula Coupland Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Bardziej szczegółowoNależą do najczęstszych urazów mózgu Zmiany w badaniach obrazowych z czasem pogarszają się
Złamania kości czaszki U 1/3 chorych po ciężkim urazie głowy nie występuje złamanie kości czaszki Złamanie może być linijne, z wgłobieniem lub z rozerwaniem szwów Zdjęcia rtg nie są wystarczające w diagnostyce
Bardziej szczegółowoMózgowe Porażenie Dziecięce ce mgr Ewa Żak Physiotherapy & Medicine www.pandm.org Definicja MPD Mózgowe porażenie dziecięce opisywane jest jako grupa zaburzeń rozwoju ruchu oraz postawy ciała wynikających
Bardziej szczegółowoWitamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego
Witamina D w chorobach przewlekłych wieku rozwojowego Agnieszka Szlagatys-Sidorkiewicz Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański Uniwersytet Medyczny Witamina D w chorobach
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja obszar unaczynienia objawy lokalizacja TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA (OCZNA
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoDrgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID
Drgawki czy mioklonie??? Iwona Terczyńska IMID Termin mioklonia u pacjenta z JME został po raz pierwszy zaproponowany przez Herpina w 1867 Mioklonie przysenne opisał Friedreich 1881 Nadal.nie ma powszechnie
Bardziej szczegółowoPomiar utlenowania mózgowego metodą NIRS - 30 lat "razem" dr n. med. Łukasz Karpiński
Pomiar utlenowania mózgowego metodą NIRS - 30 lat "razem" dr n. med. Łukasz Karpiński Spektroskopia w bliskiej podczerwieni Metoda opracowana w 1977 roku. Po raz pierwszy wykorzystana u noworodków w latach
Bardziej szczegółowoOdległe następstwa i przebieg kliniczny encefalopatii okołoporodowych
Odległe następstwa i przebieg kliniczny encefalopatii okołoporodowych Dr n. med. Tomasz Kmieć Klinika Neurologii i Epileptologii, Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa Wstęp Na wystąpienie
Bardziej szczegółowoDanuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii
Danuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii Udar mózgu został włączony do grupy chorób neurologicznych Udar mózgu 8th World Stroke Conference, 2012 18 mln osób rocznie z których 6 mln umiera 30
Bardziej szczegółowoW Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska.
W Polsce ok. 6-7% ciąż kończy się przedwczesnymi porodami, a 20-25% z nich związane jest z chorobą łożyska. Dzięki wczesnej diagnostyce możemy wykryć 94% takich przypadków i podjąć leczenie, zapobiegając
Bardziej szczegółowoZastosowanie obrazowania dyfuzji rezonansu magnetycznego (DWI) w różnicowaniu świeżych i przewlekłych zmian niedokrwiennych opis przypadku
Udar Mózgu 2008, tom 10, nr 1, 49 54 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1505 6740 PRACA KAZUISTYCZNA Zastosowanie obrazowania dyfuzji rezonansu magnetycznego (DWI) w różnicowaniu świeżych i przewlekłych zmian
Bardziej szczegółowoNapady padaczkowe- objaw albo następstwo udaru mózgu
PRACE ORYGINALNE Adam Wiśniewski Barbara Książkiewicz Napady padaczkowe- objaw albo następstwo udaru mózgu Seizures- symptom or cause of stroke Katedra i Klinika Neurologii, Szpital Uniwersytecki nr 1
Bardziej szczegółowoMaria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Maria Katarzyna Borszewska- Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 1.ZARZĄDZENIE MINISTRA 2.REKOMENDACJE TOWARZYSTW NAUKOWYCH 3.OPINIE EKSPERTÓW
Bardziej szczegółowoCHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI
Bardziej szczegółowoCiąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal
Bardziej szczegółowoCZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ
CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA OTĘPIEŃ Według raportu WHO z 2010 roku ilość osób z otępieniem na świecie wynosi 35,5 miliona, W Polsce oceniono w 2014 roku, że dotyczy ponad 500 000 osób z różnymi rodzajami otępienia,
Bardziej szczegółowoBadania wolumetryczne i dyfuzji rezonansu magnetycznego w neurologii dziecięcej
Badania wolumetryczne i dyfuzji rezonansu magnetycznego w neurologii dziecięcej Volumetric and diffusion magnetic resonance imaging in pediatric neurology Wojciech Kułak Klinika Rehabilitacji Dziecięcej
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 6
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoTrzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg
Trzeszczka kopytowa- zmiany, które widoczne są w rezonansie magnetycznym, a niewidoczne w rtg DR N. WET. MARTA MIESZKOWSKA Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Medycyny Weterynaryjnej Katedra
Bardziej szczegółowoWSTĘP. Skaner PET-CT GE Discovery IQ uruchomiony we Wrocławiu w 2015 roku.
WSTĘP Technika PET, obok MRI, jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się metod obrazowych w medycynie. Przełomowymi wydarzeniami w rozwoju PET było wprowadzenie wielorzędowych gamma kamer,
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoSelektywne chłodzenie mózgu noworodka po niedotlenieniu okołoporodowym
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Selektywne chłodzenie mózgu noworodka po niedotlenieniu okołoporodowym Karolina Majchrzak IMM sem. I, stopień II Nr albumu: 127602 Gdańsk 2013 1. Czym jest niedotlenienie
Bardziej szczegółowoR_02 10-04-15 18:07 Page 103 Krytyczne spojrzenie 103
Krytyczne spojrzenie 103 ODPOWIEDZI PRZYPADEK 104 104 R_02 10-04-15 18:07 Page 105 P R Z Y P A D E K 51 1. Jakie jest najbardziej prawdopodobne rozpoznanie? 2. Jaką lokalizację przerzutów ze względu na
Bardziej szczegółowoDefinicja. Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie. Powikłania wcześniactwa
Problemy noworodka urodzonego przedwcześnie Powikłania wcześniactwa Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Zaburzenia oddychania (ZZO / RDS) Przetrwały przewód tętniczy (PDA) i hipotensja
Bardziej szczegółowoJakie są przyczyny uszkodzenia słuchu?
Jakie są przyczyny uszkodzenia słuchu? Pruszewicz według kryterium etiologicznego podzielił zaburzenia słuchu u dzieci na trzy grupy: 1. głuchota dziedziczna i wady rozwojowe, 2. głuchota wrodzona, 3.
Bardziej szczegółowoWarszawa, r.
Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Warszawski Uniwersytet Medyczny SP CSK ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa Tel. 599 25 83; fax: 599 25 82 Kierownik: dr hab. n. med. Leszek Czupryniak Warszawa, 24.08.2016r.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2014/2015 OBSZAR WIEDZY HUMANISTYCZNEJ 1. Filozofia zawodu położnej a misja opieki położniczej. 2. Wpływ wybranych koncepcji filozoficznych na kształtowanie współczesnego
Bardziej szczegółowoSopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński
Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoWybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce
WIELKOPOLSKA M. POZNAŃ POWIAT POZNAŃSKI Załącznik nr 2 Wybrane dane statystyczne charakteryzujące opiekę medyczna nad matką i dzieckiem w Wielkopolsce Istnieje około 80 szpitali publicznych w Wielkopolsce,
Bardziej szczegółowoObraz kliniczny chorych z venectazjami lub żyłami siatkowatymi.
1 Obraz kliniczny przewlekłej niewydolności żylnej Autor: Marek Ciecierski Na obraz kliniczny składają się dolegliwości związane z zaburzonym odpływem krwi z żył kończyn dolnych. Jest to całe spectrum
Bardziej szczegółowoPytania z zakresu położnictwa
Pytania z zakresu położnictwa - 2017 1. Proszę omówić zapotrzebowanie na składniki mineralne i witaminowe u kobiet ciężarnych i karmiących piersią ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia profilaktyki jodowej.
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA. Janusz Wendorff 1, Ma³gorzata Bierczyñska-Kiciñska 2, Jacek Kreisel 3, Barbara Wiœniewska 4, Marcin Tosik 1
PRACA ORYGINALNA 2003, VOL 33, NO 4, 286-291 KORELACJE KLINICZNO-OBRAZOWE U DZIECI 5-6-LETNICH Z ZABURZENIAMI NEUROPSYCHOLOGICZNYMI PO PRZEBYCIU ENCEFALOPATII NIEDOTLENIENIOWO-NIEDOKRWIENNEJ W OKRESIE
Bardziej szczegółowoLokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci
Lokalizacja i lateralizacja ognisk padaczkowych u dzieci - wyniki mapowania metodą pierwszej pochodnej iglic Andrzej Kozik Pracownia Wideo-EEG i EEG Oddział Neurologii Dziecięcej Szpital im. T. Marciniaka,
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla II, III, IV, V i VI roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : NEONATOLOGIA 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoEncefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna (ENN) u noworodków
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 85-93, 2008 Encefalopatia niedotlenieniowo-niedokrwienna u noworodków 1 2 WERONIKA SZEJNIUK, MARTA SZYMANKIEWICZ Streszczenie W niniejszej pracy
Bardziej szczegółowoRola neurologa w procesie. diagnozy dziecka z FASD. Bożena Bańdo
Rola neurologa w procesie diagnozy dziecka z FASD Bożena Bańdo Rozwój dziecka układ nerwowy kieruje i reguluje czynnościami ustroju zarówno życiem wegetatywnym jak i funkcjami świadomymi i zachowaniem
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoFunkcjonowanie chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym
Funkcjonowanie chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym Streszczenie Artykuł porusza problem mózgowego porażenia dziecięcego (MPDz) jako trwałego, niepostępującego zaburzenia, powodującego różnorodne nieprawidłowości
Bardziej szczegółowoU d a. Rodzaje udarów
Udary mózgu są w Polsce trzecią przyczyną zgonów. 70 procent pacjentów po udarze to osoby niepełnosprawne. Do udaru prowadzą przede wszystkim miażdżyca, nadciśnienie, otyłość, cukrzyca. W Polsce średnio
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoNoworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania.
Noworodki SGA w oddziale intensywnej terapii grupa ryzyka przewlekłych zaburzeń wzrastania. M. Kęsiak, A. Stolarczyk, T. Talar, B. Cyranowicz, E. Gulczyńska Klinika Neonatologii ICZMP, kierownik kliniki
Bardziej szczegółowoUPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE. Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE Bartłomiej Gmaj Andrzej Wakarow Upośledzenie umysłowe Obniżenie sprawności umysłowej powstałe w okresie rozwojowym. Stan charakteryzujący się istotnie niższą od przeciętnej ogólną
Bardziej szczegółowoBadanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty
Badanie neurologiczne po NZK - propozycja checklisty Maciej Wawrzyńczyk Oddział Udarowy Klinika Neurologii SUM w Zabrzu Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Najczęstsze przyczyny przewlekłych zaburzeń
Bardziej szczegółowoIUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Bardziej szczegółowou Czynniki ryzyka wystąpienia zakrzepicy? - przykłady cech osobniczych i stanów klinicznych - przykłady interwencji diagnostycznych i leczniczych
1 TROMBOFILIA 2 Trombofilia = nadkrzepliwość u Genetycznie uwarunkowana lub nabyta skłonność do występowania zakrzepicy żylnej, rzadko tętniczej, spowodowana nieprawidłowościami hematologicznymi 3 4 5
Bardziej szczegółowoSTAN PADACZKOWY. postępowanie
STAN PADACZKOWY postępowanie O Wytyczne EFNS dotyczące leczenia stanu padaczkowego u dorosłych 2010; Meierkord H., Boon P., Engelsen B., Shorvon S., Tinuper P., Holtkamp M. O Stany nagłe wydanie 2, red.:
Bardziej szczegółowoOcena zmian hemodynamicznych układu krąŝ
Ocena zmian hemodynamicznych układu krąŝ ąŝenia u noworodków. w. Renata Bokiniec Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Adaptacja Stabilizacja i utrzymanie prawidłowej wymiany gazowej
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 15
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoJak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży
GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Neurologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Neurologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny (WLS)
Bardziej szczegółowoCENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO. Program specjalizacji w NEONATOLOGII. Warszawa 2000
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w NEONATOLOGII Warszawa 2000 (c) Copyright by Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2000 Program specjalizacji przygotował
Bardziej szczegółowoWielospecjalistyczną, kompleksową, skoordynowaną pomocą obejmuje się dzieci w wieku od 0 do ukończenia 7 r.ŝ., które są:
PROGRAM: Wczesnej, wielospecjalistycznej, kompleksowej, skoordynowanej i ciągłej pomocy dziecku zagroŝonemu niepełnosprawnością lub niepełnosprawnemu oraz jego rodzinie. Lekarze oddziałów połoŝniczych
Bardziej szczegółowoWczesne wykrywanie metodą ultrasonograficzną wad wrodzonych układu moczowego
Wczesne wykrywanie metodą ultrasonograficzną wad wrodzonych układu moczowego Małgorzata Placzyńska, Anna Jung Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowy Instytut Medyczny Badanie ultrasonograficzne
Bardziej szczegółowoZapytaj swojego lekarza.
Proste, bezpieczne badanie krwi, zapewniające wysoką czułość diagnostyczną Nieinwazyjne badanie oceniające ryzyko wystąpienia zaburzeń chromosomalnych, takich jak zespół Downa; opcjonalnie umożliwia również
Bardziej szczegółowoRegresja zmian torbielowatych w obrazie MR mózgu u dziecka z noworodkową encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną, poddanego hipotermii leczniczej
Ginekol Pol. 2013, 84, 151-156 P R A C E K A Z U I S T Y C Z N E Regresja zmian torbielowatych w obrazie MR mózgu u dziecka z noworodkową encefalopatią niedotlenieniowo-niedokrwienną, poddanego hipotermii
Bardziej szczegółowoTemat: Selektywne chłodzenie mózgu dziecka po niedotlenieniu okołoporodowym
Techniki niskotemperaturowe - Seminarium Temat: Selektywne chłodzenie mózgu dziecka po niedotlenieniu okołoporodowym Magdalena Kopp Ostrowska Inżynieria mechaniczno-medyczna Gr.2 1.Niedotlenienie okołoporodowe
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016:
HARMONOGRAM ZAJĘĆ Z DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ DLA III ROKU KIERUNKU LEKARSKIEGO 2015/2016: Tematy wykładów: 1. Badania laboratoryjne w medycynie prewencyjnej. dr hab. Bogdan Solnica, prof. UJ 2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Bardziej szczegółowoZmiany w zapisie aeeg po podaniu leków przeciwdrgawkowych
Zmiany w zapisie aeeg po podaniu leków przeciwdrgawkowych Changes in aeeg caused by anticonvulsants Jacek Rudnicki 1, Agnieszka Kordek 1, Beata Łoniewska 1, Ewa Butrymowicz 1, Barbara Michalczyk 1, Zdzisława
Bardziej szczegółowoNeuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder
Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:
Bardziej szczegółowoRozdział 7. Nieprawidłowy zapis EEG: EEG w padaczce
Rozdział 7. Nieprawidłowy zapis EEG: EEG w padaczce Znaczenie zapisu EEG w rozpoznaniu i leczeniu EEG wspiera kliniczne rozpoznanie padaczki, ale na ogół nie powinno stanowić podstawy rozpoznania wobec
Bardziej szczegółowoNeurologia Organizacja i wycena świadczeń. Danuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa
Neurologia Organizacja i wycena świadczeń Danuta Ryglewicz Instytut Psychiatrii i Neurologii Warszawa Choroby neurologiczne wg. WHO Bardzo wysokie wskażniki rozpowszechnienia aktualnie na świecie u miliarda
Bardziej szczegółowoDzieci urodzone z masą urodzeniową poniżej 1500 g jako czynnik ryzyka mózgowego porażenia dziecięcego
Kułak Hygeia P Public i wsp. Health Dzieci 2018, urodzone 53(4): z masą 377-381 urodzeniową poniżej 1500 g jako czynnik ryzyka mózgowego porażenia... 377 Dzieci urodzone z masą urodzeniową poniżej 1500
Bardziej szczegółowoChoroba wieńcowa i zawał serca.
Choroba wieńcowa i zawał serca. Dr Dariusz Andrzej Tomczak Specjalista II stopnia chorób wewnętrznych Choroby serca i naczyń 1 O czym będziemy mówić? Budowa układu wieńcowego Funkcje układu wieńcowego.
Bardziej szczegółowoNeurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych. Halszka Kwiatkowska
Neurologiczne podłoże zachowań emocjonalnych Halszka Kwiatkowska Co to są emocje? Termin wywodzi się od łacińskiego czasownika movere oznaczającego poruszyć Każde poruszenie czy zakłócenie umysłu, każdy
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy
STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Noworodek urodzony przedwcześnie, granulocyt obojętnochłonny, molekuły adhezji komórkowej CD11a, CD11b, CD11c, CD18, CD54, CD62L, wczesne zakażenie, posocznica. Wstęp W ostatnich
Bardziej szczegółowoPrzedmowa 11 Bożydar Latkowski Antoni Prusiński. Wprowadzenie 12 Antoni Prusiński. Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21
Spis treści Przedmowa 11 Wprowadzenie 12 Część I. Wybrane problemy otoneurologii 21 1. ABC anatomii i fizjologii narządu przedsionkowego jako obwodowego receptora układu równowagi 22 2. Badanie otoneurologiczne
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoMidazolam w leczeniu napadów noworodkowych nieustępujących pod wpływem fenobarbitalu
Midazolam w leczeniu napadów noworodkowych nieustępujących pod wpływem fenobarbitalu Streszczenie Autorzy ocenili skuteczność leczenia napadów noworodkowych potwierdzonych w zapisie EEG w zależności od
Bardziej szczegółowospis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16
spis treści Część i: Podstawy neuroanatomii i neurofizjologii... 15 Cele rozdziałów... 16 Słowa kluczowe... 16 1. Rozwój i podział układu nerwowego Janusz Moryś... 17 1.1. Rozwój rdzenia kręgowego... 17
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ
EGZAMIN MAGISTERSKI kierunek POŁOŻNICTWO 2017/2018 OBSZAR WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ 1. Nowoczesne techniki obrazowania. 2. Sposoby przygotowania się do badan diagnostycznych w zależności od metody i rodzaju
Bardziej szczegółowoDziecko z padaczką w szkole. Patrycja Harat-Smętek
Dziecko z padaczką w szkole Patrycja Harat-Smętek Definicja padaczki Padaczka jest zaburzeniem czynności mózgu, które cechuje się trwałą skłonnością do napadów padaczkowych wraz z neurobiologicznymi, poznawczymi,
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowo