Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej

Transkrypt

1 B2011_03.qxd 4/12/11 10:25 Page 33 Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej Ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywaniu przeszczepianiu komórek, tkanek i narz¹dów (Dz. U. Nr 141, poz. 1149) w artyku³ach 16, 16a i 46b okreœla zasady dawstwa szpiku w Polsce oraz zadania Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej (CRNPDSiKP) prowadzonego przez Poltransplant. Do tej pory w Polsce dzia³a³o szeœæ rejestrów dawców szpiku kostnego, zarejestrowanych w œwiatowym rejestrze BMDW (Bone Marrow Donor Worldwide) w tym CRNDSiKP jako PL5. Zgodnie z ustaw¹ z 17 lipca 2009 r. polskie rejestry dawców szpiku mog³y dzia³aæ na dotychczasowych zasadach do 15 wrzeœnia 2010 roku. Po tej dacie jednostki rekrutuj¹ce potencjalnych dawców szpiku, w tym by³e rejestry z wyj¹tkiem CRNDSiKP, mog¹ pozyskiwaæ potencjalnych dawców szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej jako oœrodki dawców szpiku po uzyskaniu odpowiedniego pozwolenia ministra w³aœciwego do spraw zdrowia. Oœrodki dawców szpiku maj¹ obowi¹zek niezw³ocznie przekazywaæ dane pozyskanych dawców do CRNPDSiKP, który z kolei zamieszcza je w bazie œwiatowej. Zasoby i pobrania materia³u do przeszczepu od dawców z poszczególnych rejestrów polskich w 2010 r. przedstawia Tabela nr 1. Œwiatowy Rejestr Dawców Szpiku (BMDW) na koniec 2010 roku zgromadzi³ potencjalnych dawców szpiku i jednostek krwi pêpowinowej, w tym potencjalnych dawców szpiku ze wszystkich polskich rejestrów. Tabela 1. Zasoby polskich rejestrów potencjalnych niespokrewnionych dawców szpiku w œwiatowym rejestrze BMDW na dzieñ 28 grudnia 2010 roku i ich wykorzystanie w 2010 r. Pobrania w 2010 r. Rejestr Liczba dawców Dla biorców Dla biorców Razem pobrania na koniec 2010 r. polskich zagranicznych PL (DCTK) PL2 (IHIT) PL3 (ALF) PL4 (FUJ) PL5 (Poltransplant) PL6 (DKMS Polska) Razem CRNDSiKP posiada akredytacjê w œwiatowym rejestrze BMDW, nale y do WMDA (World Marrow Donor Association) oraz miêdzynarodowej organizacji NetCord. W grudniu 2010 roku CRNDSiKP rozpocz¹³ starania o akredytacjê amerykañskiej organizacji NMDP (National Marrow Donor Program). W 2010 r. prowadzono prace nad nowym systemem informatycznym CRNPDSiKP niezbêdnym do realizacji nowych zadañ. RCKiK w Kielcach, jako koordynator Narodowego Programu Medycyny Transplantacyjnej Polgraft, po przeprowadzeniu przetargu, zawar³ umowê z wykonawc¹ I etapu Wdro enia i administrowania Centralnego Rejestru Niespokrew- 33

2 nionych Potencjalnych Dawców Szpiku i Krwi Pêpowinowej. Nowa baza Centralnego Rejestru, zgodnie z za³o eniami I etapu budowy, jest zbiorem danych o wszystkich polskich dawcach z mo liwoœci¹ przyjmowania danych od oœrodków dawców szpiku, przeszukiwania bazy, generowania raportu z wynikami przeszukania i list¹ wstêpnie zgodnych dawców oraz przekazywania danych dawców do bazy œwiatowej BMDW. Obecnie system jest przygotowany do w³¹czenia do systemu wymiany informacji o dawcach szpiku EMDIS który jest podstaw¹ komunikacji miêdzy najwiêkszymi œwiatowymi rejestrami dawców szpiku. W 2011 r. planowane jest przyst¹pienie do II etapu rozbudowy systemu CRNPDSiKP, który zapewni w³¹czenie polskiego rejestru do œwiatowego systemu EMDIS. Zasoby i aktywnoœæ Rejestru PL5 Obok realizacji zadañ wynikaj¹cych ze zmian ustawowych w zakresie CRNDSiKP w 2010 r Poltransplant nadal prowadzi³ rejestr okreœlony symbolem PL5. Rejestr PL5 gromadzi³ dane dawców rekrutowanych i badanych za œrodki publiczne. Podczas aktualizacji 28 grudnia 2010 r. PL5 przekaza³ do BMDW dane imunofenotypowe potencjalnych niespokrewnionych dawców szpiku, a do koñca 2010 roku zwiêkszy³ liczbê zarejestrowanych dawców do (Ryc.1). Ryc.1. Liczba dawców w PL5 w latach W wyniku przeprowadzonego konkursu ofert w 2010 r. Poltransplant zawar³ kontrakty z 6 oœrodkami (Tabela 2) na rekrutacjê, badanie i typowanie antygenów zgodnoœci tkankowej 2000 nowych potencjalnych niespokrewnionych dawców szpiku na ³¹czn¹ kwotê ,00 PLN. W wyniku zawarcia aneksu zmniejszaj¹cego do umowy z CSK UM w odzi ostatecznie 6 wymienionych w Tabeli 2 oœrodków zrekrutowa³o i przebada³o 1940 nowych dawców. 34

3 Tabela 2. Realizacja œwiadczenia zdrowotnego dotycz¹cego rozwoju PL5 w 2010 r. Lp Oœrodek Liczba zrekrutowanych NDSz w 2010 r. 1 RCKiK w Katowicach RCKiK w Lublinie CSK UM w odzi RCKiK w Poznaniu RCKiK w Kielcach WIM w Warszawie 360 Razem 1940 Niezale nie od finansowania za poœrednictwem Centrum Organizacyjno Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji Poltransplant badania potencjalnych dawców szpiku by³y finansowane w latach ze œrodków Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej Polgraft. W wyniku realizacji umów zawartych z Ministerstwem Zdrowia w 2010 r. oœrodki przekaza³y wymagane dane 6740 nowych dawców do Centralnego Rejestru. Ryc. 2. Liczba dawców, których dane oœrodki rekrutuj¹ce przekaza³y do Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Dawców Szpiku (PL5) w latach W 2010 r. wprowadzono do bazy Centralnego Rejestru ³¹cznie 8680 potencjalnych dawców szpiku (Ryc. 2). Dawcy z rejestru PL5 w 99,9% posiadaj¹ oznaczenia antygenów zgodnoœci tkankowej uk³adu HLA w obu klasach, tj. serologiczne lub genetyczne w klasie I i genetyczne w klasie II. Zasoby PL5 wyró nia wœród rejestrów œrodkowo-europejskich korzystna proporcja dawców p³ci mêskiej w wieku lat, którzy s¹ grup¹ preferowan¹ przez oœrodki transplantacyjne (Ryc.3). Ryc. 3. Dawcy PL5 wed³ug p³ci i wieku 35

4 W 2010 roku w ramach doboru niespokrewnionych dawców szpiku do Poltransplantu z oœrodków poszukuj¹cych krajowych i zagranicznych wp³ynê³y 533 proœby o przeszukanie bazy Centralnego Rejestru Dawców Szpiku (ryc. 4). 112 próœb wp³ynê³o z krajowych oœrodków poszukuj¹cych, a 421 z oœrodków zagranicznych. W 170 przypadkach od potencjalnych dawców z CRNDSiKP pobrano próbki krwi do typowania potwierdzaj¹cego, a w 114 dotypowano antygeny HLA. 51 zgodnych antygenowo dawców zarezerwowano do planowanego przeszczepu komórek hematopoetycznych. Wp³ynê³o 16 próœb o przeszukanie Banku Krwi Pêpowinowej i w 1 przypadku wdro ono procedurê dotypowania jednostki krwi pêpowinowej dla oœrodka zagranicznego. Ryc. 4. Kraje z których nap³ynê³y proœby o wstêpne przeszukanie rejestru PL-5 w 2010 r. W wyniku przeszukiwania w 2010 roku do Poltransplantu wp³ynê³o 48 próœb o pobranie komórek hematopoetycznych od dawców z CRNDSiKP. 5 próœb anulowano z powodu z³ego stanu zdrowia biorcy, 4 pobrania nie dosz³y do skutku z powodu dyskwalifikacji dawcy, a 2 pobrania przesuniêto na nastêpny rok (2011). W sumie zrealizowano 37pobrañ, w 30 przypadkach by³y to pobrania dla pacjentów polskich, a w 7 dla pacjentów zagranicznych. W 3 przypadkach przeszczepienie komórek hematopoetycznych uzupe³niono póÿniejszym pobraniem limfocytów z krwi obwodowej (DLI) od tych samych dawców (ryc. 5), w 2 dla pacjentów krajowych, a w jednym dla pacjenta zagranicznego. W latach oœrodki transplantacyjne zaakceptowa³y dawcê z CRNDSiKP w 167 przypadkach i wyst¹pi³y z proœb¹ o pobranie komórek krwiotwórczych (Tabela 3). W 25 przypadkach odwo³ano proœbê ze wzglêdów medycznych dawcy lub biorcy, ostatecznie zrealizowano 142 pobrania od dawców z CRNDSiKP (PL5). Wyniki przedstawione w poni szej tabeli œwiadcz¹ o tym, e czêstsz¹ metod¹ pobierania komórek hematopoetycznych jest separacja z krwi obwodowej. 36

5 Ryc 5. Struktura pobrañ komórek hematopoetycznych od dawców CRNDSiKP w 2010 roku. Tabela 3. Pobrania komórek krwiotwórczych od dawców z rejestru PL5 w latach Razem Proœba o pobranie od zaakceptowanego dawcy komórek krwiotwórczych Zrealizowane pobrania Pobrania krajowe Pobrania zagraniczne Pobrania BM Pobranie PBSC Pobranie DLI Pobranie CBU Ma³gorzata Dudkiewicz, Klaudia Nestorowicz, Anna êczycka, Jolanta alikowska-ho³oweñko 37