BADANIE UKŁADU WEWNĄTRZWYDZIELNICZEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "BADANIE UKŁADU WEWNĄTRZWYDZIELNICZEGO"

Transkrypt

1 BADANIE UKŁADU WEWNĄTRZWYDZIELNICZEGO Wytrzeszcz Oftalmoplegia Ubytki pola widzenia Oczy 4 Twarz Cechy zespołu Cushinga choroby Addisona akromegalii 6 Szyja Wole miąższowe/guzkowe Tętno i ciśnienie tętnicze 3 Tachykardia/migotanie przedsionków nadczynność tarczycy Nadciśnienie zespół Cushinga i zespół Conna Hipotonia ortostatyczna choroba Addisona 7 8 Piersi Ginekomastia Mlekotok Kości Osteoporoza w nadczynności tarczycy, zespole Cushinga i hipogonadyzmie Ręce 2 Przebarwienia linii zgięć choroba Addisona Ręce duże, spocone akromegalia Drżenie rąk nadczynność tarczycy Zespół cieśni nadgarstka Rumień dłoniowy 9 Narządy płciowe Wirylizacja Cechy dojrzałości płciowej Objętość jąder Ogólna obserwacja 1 Zachowanie, stan psychiczny, np. pobudzenie nadczynność tarczycy, spowolnienie niedoczynność tarczycy Wygląd, np. otyłość brzuszna w zespole Cushinga Bladość Owłosienie, np. brak owłosienia pachowego, łonowego niedoczynność przysadki mózgowej Bielactwo Hirsutyzm Kończyny dolne Miopatia proksymalna Obrzęk przedgoleniowy Tłuszczowate obumieranie skóry (necrobiosis lipoidica) Wzrost, masa ciała, BMI Diureza 13 Ocena psychologiczna/psychiatryczna 94

2 Układ wewnątrzwydzielniczy Anatomia Główne gruczoły wewnątrzwydzielnicze to: przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, trzustka, nadnercza i gonady: jądra i jajniki (ryc..1). Gruczoły te wytwarzają hormony, które są uwalniane do krążenia i działają w odległych narządach docelowych. Niektóre gruczoły, np. przytarczyce i trzustka, są pobudzane bezpośrednio przez bodźce metaboliczne, jednak większość gruczołów dokrewnych pozostaje pod kontrolą hormonów wytwarzanych przez przysadkę mózgową. Hormony to bardzo różnorodne chemicznie cząsteczki: peptydy, np. insulina glikoproteiny, np. tyreotropina (TSH) aminy, np. noradrenalina (norepinefryna) hormony steroidowe, np. kortyzol estrogeny trijodotyronina witamina D BAdaNIE FIZYKALNE Podwzgórze/przysadka Tarczyca Przytarczyce Nadnercza Trzustka Jajniki Jądra Objawy zaburzeń wewnątrzwydzielniczych są różnorodne i nieswoiste, dotyczą wielu układów (ramka.1). Choroby układu wewnątrzwydzielniczego bywają wykrywane przypadkowo, np. niedoczynność Ryc..1 Główne gruczoły wewnątrzwydzielnicze..1 Częste objawy kliniczne w chorobach układu wewnątrzwydzielniczego Objaw lub dolegliwość Zwiększenie masy ciała Utrata masy ciała Niski wzrost Opóźnione dojrzewanie płciowe Zaburzenia miesiączkowania Wole Wzmożone pragnienie Hirsutyzm Nietypowe objawy Wzmożona potliwość Napadowe zaczerwienienie twarzy Oporne nadciśnienie tętnicze Zaburzenia wzwodu Osłabienie siły mięśniowej Osteoporoza i złamania Zmiany wyglądu twarzy Rozpoznania różnicowe Niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników (PCOS), zespół Cushinga Nadczynność tarczycy, cukrzyca, niewydolność nadnerczy Konstytucjonalny, choroba niezwiązana z układem wewnątrzwydzielniczym, np. celiakia, niedobór hormonu wzrostu Konstytucjonalne, choroba niezwiązana z układem wewnątrzwydzielniczym, niedoczynność tarczycy, niedoczynność przysadki, pierwotna niedoczynność gonad PCOS, hiperprolaktynemia, zaburzenia czynności tarczycy Wole proste, choroba Gravesa-Basedowa, choroba Hashimoto Cukrzyca, moczówka prosta, nadczynność przytarczyc, zespół Conna Idiopatyczny, PCOS, zespół Cushinga, wrodzony przerost nadnerczy Hipoglikemia, guz chromochłonny, guzy neuroendokrynne Nadczynność tarczycy, hipogonadyzm, akromegalia, guz chromochłonny nadnerczy Hipogonadyzm (szczególnie menopauza), zespół rakowiaka Zespół Conna, zespół Cushinga, guz chromochłonny nadnerczy, akromegalia, zwężenie tętnicy nerkowej Hipogonadyzm pierwotny lub wtórny, cukrzyca, choroba niezwiązana z układem wewnątrzwydzielniczym Zespół Cushinga, nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, osteomalacja Zespół Cushinga, hipogonadyzm, nadczynność tarczycy Niedoczynność tarczycy, zespół Cushinga, akromegalia, PCOS 9

3 .2 Chorobowość i zachorowalność na choroby układu wewnątrzwydzielniczego Choroba Częste Cukrzyca typu 2 Pierwotna niedoczynność tarczycy Zespół policystycznych jajników (PCOS) Średnio częste Nadczynność tarczycy Cukrzyca typu 1 Hipogonadyzm męski Rzadsze Niedoczynność przysadki Choroba Addisona Zróżnicowany rak tarczycy Rzadkie Rakowiak Choroba Cushinga Akromegalia Chorobowość/zachorowalność 4 8% chorobowość (większa u osób otyłych) 2% chorobowość (w tym % niedoczynność subkliniczna); w większości kobiety 6 8% chorobowość, zależnie od definicji 1% chorobowość (80% choroba Gravesa-Basedowa, 80% kobiety) 0 % chorobowość (większa u dzieci) 1 2% chorobowość, zależnie od definicji Chorobowość: 0 100/ milion Chorobowość: 0/milion (kraje zachodnie, głównie tło autoimmunologiczne) Zachorowalność: nowych przypadków/ /rok Zachorowalność: 20 nowych przypadków/ /rok Zachorowalność: nowych przypadków/ /rok Zachorowalność: 4 nowe przypadki/ /rok 96 tarczycy podczas przesiewowych badań krwi, wole podczas rutynowego badania przedmiotowego, czy akromegalia, w sytuacji gdy lekarz widzi pacjenta po kilkuletniej przerwie. Należy pamiętać, że poza cukrzycą, chorobami tarczycy i niektórymi zaburzeniami narządów płciowych, choroby układu wewnątrzwydzielniczego występują rzadko; u większości pacjentów, którzy skarżą się np. na zmęczenie lub wzmożoną potliwość, nie stwierdza się zaburzeń endokrynologicznych (ramka.2). Schemat badania Choroby układu wewnątrzwydzielniczego Zacznij badanie od ogólnej obserwacji pacjenta. Już uścisk ręki na powitanie może wskazać na rozpoznanie. Przyjrzyj się twarzy, poszukując charakterystycznych zmian (ryc..a,.6a,.9a,.10a,.11a,.12a). Czy pacjent jest niespokojny i pobudzony? (nadczynność tarczycy) lub spowolniały i senny (niedoczynność tarczycy)? Obejrzyj całą powierzchnię skóry, zwracając uwagę na nadmierną bladość (niedoczynność przysadki), bielactwo, zaczerwienienie twarzy (zespół Cushinga lub zespół rakowiaka) oraz przebarwienia (choroba Addisona). Jeśli pacjent jest otyły, należy ocenić, czy jest to otyłość centralna (zespół Cushinga, niedobór hormonu wzrostu). Czy owłosienie ciała jest prawidłowe pod względem lokalizacji i ilości? Należy poszukiwać hirsutyzmu u kobiet z zaburzeniami cyklu miesiączkowego, zwłaszcza owłosienia na twarzy, klatce piersiowej i brzuchu (zespół policystycznych jajników (PCOS)) (ryc..14). Oceniając ręce, zwróć uwagę na wzmożoną potliwość, przerost tkanek miękkich (akromegalia), przebarwienia w liniach zgięć (choroba Addisona) oraz zanik mięśni kłębu w zespole cieśni nadgarstka (niedoczynność tarczycy, akromegalia) (ryc , s. 413). Skóra pacjentów z zespołem Cushinga często jest cienka i delikatna (ryc..11d). Ocena tętna, rytmu serca i wolemii. Tachykardia i migotanie przedsionków mogą być objawami nadczynności tarczycy. Zmierz ciśnienie tętnicze. Nadciśnienie tętnicze jest objawem zaburzeń endokrynologicznych, takich jak guz chromochłonny czy zespół Conna (hiperaldosteronizm pierwotny) (ramka.1). Należy ocenić, czy występuje hipotonia ortostatyczna, wykonując pomiar ciśnienia w pozycji leżącej i po pionizacji w przypadku podejrzenia niewydolności nadnerczy. Przeprowadź badanie oczu u wszystkich pacjentów z chorobami tarczycy, szukając stanu zapalnego, wytrzeszczu, podwójnego widzenia i funkcję narządu wzroku. Oceń ostrość wzroku i pole widzenia u pacjentów z podejrzeniem guza przysadki, by wykryć dwuskroniowe niedowidzenie połowicze, wywołane uciskiem na skrzyżowanie wzrokowe. W badaniu dna oka u pacjentów z długotrwałym uciskiem drogi wzrokowej można stwierdzić zanik nerwu wzrokowego (ryc , s. 33). Badając szyję, sprawdź czy występuje wole. Jeśli tak, oceń jego wielkość, powierzchnię i konsystencję. U mężczyzn należy sprawdzić, czy występuje ginekomastia (częsta w zespole Klinefeltera 47XXY) (ryc..13), oraz mlekotok u mężczyzn lub kobiet niekarmiących. Jeśli istnieje podejrzenie mlekotoku, można go wykryć wykonując delikatny masaż piersi w kierunku brodawki sutkowej. Przed wykonaniem tego badania należy uprzedzić pacjenta, na czym polega i wyjaśnić, czemu służy, a podczas badania uważnie obserwować pacjenta, ponieważ może odczuwać znaczny dyskomfort. Oglądając doły pachowe, poszukuj rogowacenia ciemnego (acanthosis nigricans) (ryc..8a) oraz zaniku owłosienia pachowego (ryc..10b). Sprawdź, czy nie występuje pogłębiona kifoza piersiowa, która może być objawem patologicznego złamania trzonu kręgu w przebiegu osteoporozy. Zbadaj brzuch pacjenta. U pacjentów z zespołem rakowiaka często stwierdza się powiększoną, niekiedy znacznie, wątrobę o guzowatej powierzchni.

4 Układ wewnątrzwydzielniczy Kość gnykowa Mięsień mostkowo- -obojczykowo-sutkowy Chrząstka tarczowata Chrząstka pierścieniowata Płat tarczycy Przytarczyca Cieśń tarczycy Tchawica Rękojeść mostka A Ryc..2 Tarczyca. (A) Anatomia gruczołu i struktur otaczających. (B) Badanie palpacyjne tarczycy. B Guzy nadnerczy czasem mogą być wyczuwalne w badaniu palpacyjnym, ale należy zachować ostrożność, jeśli zachodzi podejrzenie guza chromochłonnego, ponieważ zbyt intensywne badanie brzucha może spowodować nagły wzrost ciśnienia tętniczego. W badaniu zewnętrznych narządów płciowych u kobiety należy zwrócić uwagę na ilość owłosienia łonowego, a u wszystkich pacjentów w okresie dojrzewania ocenić stopień dojrzałości płciowej, używając skali Tannera. Ocenia się strukturę i objętość jąder (za pomocą orchidometru; ryc. 1.26, s. 46). W badaniu kończyn dolnych zwróć uwagę na obecność obrzęku przedgoleniowego (choroba Gravesa-Basedowa; ryc..d), osłabienie siły mięśniowej lub zanik mięśni proksymalnych (zespół Cushinga i nadczynność tarczycy). Zmierz wzrost (za pomocą stadiometru u dzieci i młodzieży) (ryc. 1.23, s. 47) i wagę ciała. Oblicz wskaźnik masy ciała (BMI; s. 6). Wykonaj badanie moczu, szukając cukromoczu (cukrzyca) i białkomoczu (nefropatia nadciśnieniowa). U niektórych pacjentów wskazana jest również ocena psychologiczna. Dwie trzecie pacjentów z zespołem Cushinga wymaga opieki psychologicznej lub psychiatrycznej. TARCZYCA Anatomia Tarczyca jest narządem o kształcie motyla. Składa się z dwóch symetrycznych płatów połączonych cieśnią, które prawidłowo przykrywają drugi i trzeci pierścień chrzęstny tchawicy (ryc..2a). Gruczoł może sięgać do śródpiersia górnego, lub, rzadko, w całości znajdować się za mostkiem. Rzadko jest zlokalizowany wyżej w obrębie szyi, wzdłuż linii przewodu tarczowo-językowego. W przypadku umiejscowienia u podstawy języka (wole językowe), może być widoczny przy otwartych ustach. Prawidłowa tarczyca jest wyczuwalna w badaniu palpacyjnym u około 0% kobiet i 2% mężczyzn. Powiększenie tarczycy określa się jako wole. Schemat diagnostyki Tarczyca Oglądaniem oceń szyję od przodu. Kiedy pacjent przełyka łyk wody, obserwuj, czy występują na szyi zmiany guzowate. Tarczyca (lub torbiel przewodu tarczowo-językowego) przemieszcza się ku górze podczas przełykania, ponieważ jest pokryta przez powięź przedtchawiczą, połączoną z chrząstką pierścieniowatą krtani. Poproś pacjenta, żeby usiadł i rozluźnił mięśnie szyi i stań z tyłu za nim. Ułóż delikatnie ręce na przedniej powierzchni szyi chorego, tak aby palce wskazujące stykały się ze sobą (ryc..2b). Poproś pacjenta, by wypił łyk wody, żeby w czasie połykania wymacać tarczycę, która przesuwa się ku górze. Niektórzy pacjenci odczuwają dyskomfort podczas badania palpacyjnego tarczycy, dlatego należy zwracać uwagę, czy pacjent nie jest zdenerwowany. Oceń wielkość, kształt i strukturę wola, sprawdź, czy wyczuwalne jest drżenie. Zmierz każdy wyczuwalny guzek. W przypadku dużego wola, zmierz obwód szyi w najgrubszym miejscu za pomocą miarki (obiektywny pomiar w długotrwałej obserwacji). Osłuchaj stetoskopem czy występuje szmer naczyniowy. Odchylenia od normy w badaniu fizykalnym Kształt i powierzchnia Wole proste (miąższowe) zwykle jest względnie symetryczne w początkowych stadiach, ale z czasem często przechodzi w wole guzkowe. W chorobie Gravesa-Basedowa powierzchnia tarczycy jest zwykle gładka i rozlana, natomiast w przypadku wola wieloguzkowego lub pojedynczego guzka tarczycy nieregularna (ryc..3). Ruchomość W większości przypadków wole przesuwa się ku górze podczas połykania. Bardzo duże wole może być nieruchome, również inwazyjny rak tarczycy może trwale ufiksować tarczycę do otaczających struktur. 97

5 Ryc..3 Wole (A i B). Miąższowe choroba Gravesa-Basedowa. (C) Guzek autonomiczny pojedynczy. (D) Wole wieloguzkowe. Ryc..4 Rak tarczycy. Rak brodawkowaty tarczycy z powiększeniem regionalnych węzłów chłonnych szyjnych. 98 Konsystencja Guzki tarczycy o strukturze zbliżonej do prawidłowego gruczołu mogą być duże lub małe, pojedyncze lub mnogie i zwykle są łagodne. Bardzo twarde guzki wskazują na złośliwy charakter zmiany. Powiększone, nieruchome węzły chłonne w sąsiedztwie tarczycy wskazują na raka tarczycy (ryc..4). Tkliwość Rozlana bolesność jest typowa dla wirusowego zapalenia tarczycy, natomiast bolesność miejscowa może być objawem krwawienia do światła torbieli tarczycy.

Układ dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.

Układ dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną. Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce

Bardziej szczegółowo

Układ wewnątrzwydzielniczy

Układ wewnątrzwydzielniczy Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa

DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY. Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa DIAGNOSTYKA ULTRASONOGRAFICZNA TARCZYCY Michał Brzewski Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej AM Warszawa 1 PROBLEMY DIAGNOSTYCZNE Wady rozwojowe Wole Guzki tarczycy Nowotwory tarczycy Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Układ wewnątrzwydzielniczy badanie przedmiotowe. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Lek.

Układ wewnątrzwydzielniczy badanie przedmiotowe. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Lek. Układ wewnątrzwydzielniczy badanie przedmiotowe Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Lek. Olga Rostkowska 1. Szyszynka 2. Przysadka mózgowa 3. Tarczyca 4. Grasica 5. Nadnercza

Bardziej szczegółowo

Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego. Dr n. med. Maciej Siński

Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego. Dr n. med. Maciej Siński Nieprawidłowa masa stwierdzona podczas badania przedmiotowego Dr n. med. Maciej Siński Podstawowe pytania Gdzie guz jest zlokalizowany? Jakie są jego wymiary i kształt? Kształt regularny, gładkie brzegi

Bardziej szczegółowo

XIII. 29.11-1.12. 2007 Hotel Kasprowy

XIII. 29.11-1.12. 2007 Hotel Kasprowy XIII 29.11-1.12. 2007 Hotel Kasprowy ORGANIZATORZY: Klinika Endokrynologii CMKP Oddział Warszawski PTE Narodowa Fundacja Endokrynologii im. W. Hartwiga XIII JESIENNA SZKOŁA ENDOKRYNOLOGII 29 listopada

Bardziej szczegółowo

Tab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.

Tab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r. . WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6

Bardziej szczegółowo

Wywiad i badanie z zakresu układu wewnątrzwydzielniczego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych

Wywiad i badanie z zakresu układu wewnątrzwydzielniczego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Wywiad i badanie z zakresu układu wewnątrzwydzielniczego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych 1. Szyszynka 2. Przysadka mózgowa 3. Tarczyca 4. Grasica 5. Nadnercza 6. Trzustka

Bardziej szczegółowo

Drogie Koleżanki i Koledzy!

Drogie Koleżanki i Koledzy! 11-13.03 2010 Szanowni Państwo! Drogie Koleżanki i Koledzy! Warszawa, 6 listopada 2009 Zapraszamy Was wszystkich bardzo serdecznie w dniach 11-13 marca 2010 roku do nowego hotelu Prezydent w pięknej, słonecznej

Bardziej szczegółowo

CHOROBY TARCZYCY. Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny

CHOROBY TARCZYCY. Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny CHOROBY TARCZYCY Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny EUTYREOZA HIPERTYREOZA - PRZEŁOM HIPERMETABOLICZNY HYPOTYREOZA- PRZEŁOM HIPOMETABOLICZNY Nadczynność tarczycy-

Bardziej szczegółowo

Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników?

Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? 3 Jakie są objawy zespołu policystycznych jajników? Najważniejsze punkty zu kobiet występuje różne nasilenie objawów; u niektórych objawy mogą być ciężkie, u innych nieznaczne. zobjawami zespołu PCOS mogą

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA

FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE

Bardziej szczegółowo

Jubileuszowej, XX Jesiennej Szkoły Endokrynologii

Jubileuszowej, XX Jesiennej Szkoły Endokrynologii * Wstępny Program Jubileuszowej, XX Jesiennej Szkoły Endokrynologii 27-29 listopada 2014 r. 27 listopada 2014 r. (czwartek) 16.00-16.15 Uroczyste otwarcie Jubileuszowej, XX Jesiennej Szkoły Endokrynologii

Bardziej szczegółowo

SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie.

SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie. SAMODZIELNE BADANIE PIERSI to najprostszy, bezpłatny sposób zadbania o własne zdrowie. Samodzielne badanie piersi to comiesięczna praktyka badania własnych piersi w celu wczesnego wykrycia zmian chorobowych.

Bardziej szczegółowo

WOLE OBOJĘTNE. Jadwiga Szymczak. Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii AM we Wrocławiu

WOLE OBOJĘTNE. Jadwiga Szymczak. Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii AM we Wrocławiu WOLE OBOJĘTNE Jadwiga Szymczak Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii AM we Wrocławiu Wolem nazywamy każde powiększenie tarczycy Wole obojętne (nietoksyczne) to wole z eutyreozą, nie wykazujące

Bardziej szczegółowo

Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza

Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza lek. Jacek Bujko 17 października 2014 Przykładowy pytań Diagnostyka chorób układy podwzgórze-przysadka-nadnercza W diagnostyce laboratoryjnej uszkodzenia podwzgórza można stwierdzić cechy niedoczynności

Bardziej szczegółowo

ANAMNEZA HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I)

ANAMNEZA HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I) Zał. 13/PS-23, Wyd. 2 z dn. 5.03.2009 HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I) nr... Nazwisko i imię... Data urodzenia:... Adres:... Tel.... Zawód:...PESEL:... Nr ubezpieczenia... Data rejestracji...

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 16

Tyreologia opis przypadku 16 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 16 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 64-letnia kobieta leczona w powodu depresji. W

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ

FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ FIZJOLOGIA I PATOLOGIA SUTKÓW U DZIECI I MŁODZIEŻY W DIAGNOSTYCE ULTRASONOGRAFICZNEJ A.JAKUBOWSKA, M.BRZEWSKI, M.GRAJEWSKA-FERENS, A.MARCIŃSKI, J.MĄDZIK ZAKŁAD RADIOLOGII PEDIATRYCZNEJ I KLINIKA ENDOKRYNOLOGII

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 3

Tyreologia opis przypadku 3 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 3 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 25-letnia kobieta zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej

Bardziej szczegółowo

WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM

WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM Przedstawiamy badanie w kierunku raka jamy ustnej zamieszczone na stronach Państwowego Instytutu Dentystycznego i Twarzowo-Czaszkowego

Bardziej szczegółowo

ZMIANY OGNISKOWE TRACZYCY POSTĘPOWANIE

ZMIANY OGNISKOWE TRACZYCY POSTĘPOWANIE ZMIANY OGNISKOWE TRACZYCY POSTĘPOWANIE Guzkową chorobę tarczycy rozpoznaje się po wykryciu pojedynczej zmiany lub mnogich zmian ogniskowych lub guzków, niezależnie od ich stanu czynnościowego. Wolem określa

Bardziej szczegółowo

Układ wewnątrzwydzielniczy

Układ wewnątrzwydzielniczy 1 WK Układ wewnątrzwydzielniczy Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu wewnątrzwydzielniczego i chorób układu wewnątrzwydzielniczego u dzieci w WS 330. Opieka pielęgniarska nad pacjentami z chorobami

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins

Spis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 1

Tyreologia opis przypadku 1 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 1 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 59-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą

Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą 14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces

Bardziej szczegółowo

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz.

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. 42 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY nr zad. max punktów 1. 4 pkt. A. ośrodek dotyku płat ciemieniowy ośrodek ruchowy płat czołowy ośrodek Wernickiego płat skroniowy

Bardziej szczegółowo

TABELA NORM USZCZERBKU NA ZDROWIU EDU PLUS

TABELA NORM USZCZERBKU NA ZDROWIU EDU PLUS Załącznik nr do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Edu Plus zatwierdzonych uchwałą 0/04/03/204 Zarządu InterRisk TU S.A. Vienna Insurance Group z dnia 04.03.204 r. I. USZKODZENIA GŁOWY. ZŁAMANIE KOŚCI POKRYWY

Bardziej szczegółowo

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM

Bardziej szczegółowo

PORADNIK NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH CHORÓB ENDOKRYNOLOGICZNYCH

PORADNIK NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH CHORÓB ENDOKRYNOLOGICZNYCH PORADNIK NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCYCH CHORÓB ENDOKRYNOLOGICZNYCH 1. CHOROBY TARCZYCY Niedoczynność tarczycy: Zespół kliniczny spowodowany niedoborem tyroksyny, a w rzadkich przypadkach zmniejszoną wrażliwością

Bardziej szczegółowo

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka

Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony Gruczoły dokrewne człowieka PRZYSADKA mózgowa Przysadka mózgowa jest gruczołem wielkości ziarna grochu

Bardziej szczegółowo

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz.

GEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. 71 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy

29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy XVIII 29.11-1.12.2012 Hotel Mercure Kasprowy ORGANIZATORZY: Klinika Endokrynologii CMKP Oddział Warszawski PTE Narodowa Fundacja Endokrynologii im. W. Hartwiga Warszawa, 20 sierpnia 2012 r. Zaproszenie

Bardziej szczegółowo

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus)

GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) NOWOTWORY PIERSI NOWOTWORY ŁAGODNE SUTKA: GRUCZOLAKOWŁÓKNIAK (fibroadenoma mammae) TORBIEL (cystis mammae) ZWYRODNIENIE WŁÓKNISTPTORBIELOWATE (mastopathia fibrocystica,morbus Kronig, morbus Reclus) BRODAWCZAK

Bardziej szczegółowo

Układ krwiotwórczy BADANIE PRZEDMIOTOWE. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM lek.

Układ krwiotwórczy BADANIE PRZEDMIOTOWE. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM lek. Układ krwiotwórczy BADANIE PRZEDMIOTOWE Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM lek. Olga Rostkowska Jakie objawy mogą towarzyszyć chorobom krwi? Jakie objawy mogą towarzyszyć

Bardziej szczegółowo

[13ZPK/KII] Endokrynologia

[13ZPK/KII] Endokrynologia 1. Ogólne informacje o module [13ZPK/KII] Endokrynologia Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język modułu

Bardziej szczegółowo

PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA Zał cznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM

Bardziej szczegółowo

PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA

PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA Załącznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM

Bardziej szczegółowo

Samodzielne badanie piersi - profilaktyka raka sutka

Samodzielne badanie piersi - profilaktyka raka sutka Samodzielne badanie piersi - profilaktyka raka sutka Bardzo waŝną rzeczą dla kaŝdej kobiety jest umiejętność samooceny swojego zdrowia. Obserwacja własnego organizmu i znajomość podstawowych zmian zachodzących

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJĄCEJ SIĘ LUB POSIADAJĄCEJ POZWOLENIE NA BROŃ

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO OSOBY UBIEGAJĄCEJ SIĘ LUB POSIADAJĄCEJ POZWOLENIE NA BROŃ Pieczęć zakładu opieki zdrowotnej albo pieczęć lekarza uprawnionego wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską albo pieczęć grupowej praktyki lekarskiej,

Bardziej szczegółowo

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007

Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy

Bardziej szczegółowo

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi

Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6

Bardziej szczegółowo

Przysadka mózgowa. Przysadka mózgowa

Przysadka mózgowa. Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 1 Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 2 Przysadka mózgowa Przysadka mózgowa 3 Przysadka mózgowa K. kwasochłonne GH i PRL K. zasadochłonne TSH, FSH, LH, ACTH K. chromofobne

Bardziej szczegółowo

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE

OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE OKRES DOJRZAŁOŚCI PŁCIOWEJ - POKWITANIE Co powinno zostać w mojej pamięci po wykładzie Symptomy pokwitania Mechanizm pokwitania Znajomość pojęć: adrenarche, gonadarche, przedwczesne pokwitanie płciowe

Bardziej szczegółowo

ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci

ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci ULTRASONOGRAFIA SUTKÓW u dzieci Katarzyna Czerwińska Anna Jakubowska Zakład Radiologii Pediatrycznej WUM WSKAZANIA DO BADANIA USG SUTKÓW GINEKOMASTIA PRZEDWCZESNE POWIĘKSZENIE SUTKÓW ZNACZĄCA ASYMETRIA

Bardziej szczegółowo

EPIRUBICINUM. Załącznik C.23. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz.

EPIRUBICINUM. Załącznik C.23. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz. 66 Załącznik C.23. EPIRUBICINUM 1 EPIRUBICINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 EPIRUBICINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2016/2017 Endokrynologia/nefrologia Plan zajęć Obowiązujące podręczniki: 1. Pediatria, Kawalec, Grenda, Ziółkowska. 2013, 2. Pediatria. Podręcznik do Lekarskiego

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA PACJENTA

ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA PACJENTA ULOTKA DOŁĄCZONA DO OPAKOWANIA: INFORMACJA DLA PACJENTA Biosteron, 5 mg, tabletki Biosteron, 10 mg, tabletki Biosteron, 25 mg, tabletki (Dehydroepiandrosteronum) Należy

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU

ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie

Bardziej szczegółowo

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia

ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ Endokrynologia/ Nefrologia ZAJĘCIA Z PEDIATRII ROK IV SEMESTR LETNI 2018/ 2019 Endokrynologia/ Nefrologia Obowiązujące podręczniki: 1. Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H. (red.), Pediatria, wyd. I, Warszawa, PZWL, 2013. 2. Pediatria

Bardziej szczegółowo

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek

Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Niedożywienie i otyłość a choroby nerek Magdalena Durlik Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych Warszawski Uniwersytet Medyczny Częstość przewlekłej choroby nerek na świecie

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA

REGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA TEMATYKA ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU "ANATOMIA CZŁOWIEKA" REALIZOWANA PRZEZ STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH KIERUNEK DIETETYKA W SEMESTRZE ZIMOWYM 2010/2011 I 04. 10. 2010 05. 10. 2010 II 11. 10. 2010

Bardziej szczegółowo

Regulacja hormonalna

Regulacja hormonalna Regulacja hormonalna Rodzaje gruczołów wydzielania zewnętrznego egzokrynowe wydzielania wewnętrznego endokrynowe różnice üposiadają przewody wyprowadzające üz reguły nie są silnie ukrwione ünie posiadają

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. Data urodzenia. Płeć 1) Rok uzyskania uprawnienia do. kierowania pojazdami kod pocztowy.

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania. Data urodzenia. Płeć 1) Rok uzyskania uprawnienia do. kierowania pojazdami kod pocztowy. (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania Dzień Miesiąc Rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Numer PESEL

Bardziej szczegółowo

Dr hab. med. Paweł Hrycaj

Dr hab. med. Paweł Hrycaj Dr hab. med. Paweł Hrycaj Chory z dolegliwościami reumatycznymi Zakład Reumatologii i Immunologii Klinicznej Katedra Immunologii Klinicznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Mała

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Piśmiennictwo: Szczeklik E. Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych. PZWL 1979 Bolechowski F. Podstawy ogólnej diagnostyki

Bardziej szczegółowo

SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Endokrynologia Kod modułu LK.3.E.015. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski

SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Endokrynologia Kod modułu LK.3.E.015. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Specjalności: SYLABUS Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Endokrynologia Kod modułu LK.3.E.015 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski

Bardziej szczegółowo

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Wywiady z zakresu układu moczowego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Dyzuria Częstomocz Główne objawy Zmiany wyglądu moczu - krwiomocz - pienienie się moczu Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok. Płeć 1)

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok. Płeć 1) ... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania rok miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok Płeć 1)

Bardziej szczegółowo

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej

6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488

Bardziej szczegółowo

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU

ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

PrzełożyłA: Monika Kilis

PrzełożyłA: Monika Kilis PrzełożyłA: Monika Kilis Tytuł oryginału: Hashimoto Symptome richtig erkennen, Ursachen und Therapien finden, Selbsthilfeangebote nutzen Redaktor prowadząca: Aneta Bujno Redakcja: Juliusz Poznański Korekta:

Bardziej szczegółowo

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.

TEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM

Bardziej szczegółowo

POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE

POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE POTRZEBY DZIECKA Z PROBLEMAMI NEUROLOGICZNYMI W SZKOLE -DYSTROFIA MIĘŚNIOWA DUCHENNE A Klinika Neurologii Rozwojowej Gdański Uniwersytet Medyczny Ewa Pilarska Dystrofie mięśniowe to grupa przewlekłych

Bardziej szczegółowo

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Lp. Kod Nazwa świadczenia Ryczałt roczny (punkty) Uwagi 1 2 3 4 5 1 5.08.08.0000001 Diagnostyka w programie leczenia przewlekłego WZW typu B lamiwudyną

Bardziej szczegółowo

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Cena Oczekiwana 03.0000.301.

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Cena Oczekiwana 03.0000.301. Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Kod Zakresu Nazwa Zakresu Cena Oczekiwana 03.0000.301.02 PROGRAM LECZENIA PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA FUNKCJONALNA

ANATOMIA FUNKCJONALNA BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

Pracownia auksologiczna

Pracownia auksologiczna Pracownia auksologiczna A. Rusińska Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytet Medyczny w Łodzi 2012 Rozwój biologiczny składa się z nieodwracalnych procesów wzrastania różnicowania

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8a. PATOMORFOLOGIA GRUCZOŁÓW WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO

Ćwiczenie 8a. PATOMORFOLOGIA GRUCZOŁÓW WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO Ćwiczenie 8a. PATOMORFOLOGIA GRUCZOŁÓW WYDZIELANIA WEWNĘTRZNEGO Zakres obowiązującej tematyki patologia przysadki i zespoły nadczynności oraz niedoczynności patologia tarczycy i zespoły nadczynności oraz

Bardziej szczegółowo

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od r. Cena Oczekiwana

Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od r. Cena Oczekiwana Ceny oczekiwane w rodzaju: leczenie szpitalne - programy zdrowotne (lekowe) obowiązujące od 01.07.2012 r. Kod Zakresu Nazwa Zakresu Cena Oczekiwana 03.0000.301.02 PROGRAM LECZENIA PRZEWLEKŁEGO WZW TYPU

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO .. Oznaczenie podmiotu przeprowadzającego badanie lekarskie KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Zgodnie art. 15f ust. 4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576, z późn. zm.) wyniki

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO ... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień Miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imiona i nazwisko Data urodzenia Płeć 1) dzień miesiąc

Bardziej szczegółowo

Biologia medyczna. materiały dla studentów Kobieta (XX)

Biologia medyczna. materiały dla studentów Kobieta (XX) 1. Kobieta (XX) 1 2. Mężczyzna (XY) 3. Monosomia X0, zespół Turnera Kobieta Niski wzrost widoczny od 5 roku życia. Komórki jajowe degenerują przed urodzeniem, bezpłodność. Nieprawidłowości szkieletowe,

Bardziej szczegółowo

Test na niedoczynność tarczycy

Test na niedoczynność tarczycy Test na niedoczynność tarczycy (chorobytarczycy.eu) 1 Test na niedoczynność tarczycy Test został wykonany na potrzeby forum Choroby tarczycy i hashimoto, na podstawie książki Thyroid Power. Ten Steps to

Bardziej szczegółowo

Spotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi

Spotkanie z fizjoterapeutką - Badanie piersi 1 / 5 Rozpoczęliśmy kolejny cykl spotkań. Tym razem artykuły dla Państwa przygotowywać będzie Paulina Frajtag, która jest fizjoterapeutą. Pracuje w Stowarzyszeniu Pniewskich Amazonek "Razem Raźniej". Doświadczenia

Bardziej szczegółowo

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień

Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania

Bardziej szczegółowo

USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej dzieci

USG jamy brzusznej i miednicy mniejszej dzieci OFERTA BADAŃ USG USG jamy brzusznej USG tarczycy USG ślinianek USG szyi ( węzły chłonne, guzki, torbiele) USG dołów pachowych USG pachwin USG jąder USG tkanek położonych podskórnie USG jam opłucnowych

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych

Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Katalog ryczałtów za diagnostykę w programach lekowych Lp. Kod Nazwa świadczenia Ryczałt roczny (punkty) Uwagi 1 2 3 4 5 1 5.08.08.0000001 Diagnostyka w programie leczenia przewlekłego WZW typu B lamiwudyną

Bardziej szczegółowo

T: Zaburzenia układu wewnątrzwydzielniczego 12.12.2007

T: Zaburzenia układu wewnątrzwydzielniczego 12.12.2007 1 PATOFIZJOLOGIA T: Zaburzenia układu wewnątrzwydzielniczego 12.12.2007 1. Hormon substancja aktywna biologicznie, w organizmie spełnia rolę pewnego przekaźnika informacji a) podział ze względu na rodzaj

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 2

Tyreologia opis przypadku 2 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4. Data badania WZÓR. dzień miesiąc rok. kierowania pojazdami KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. uprawnienia do. kod pocztowy - Płeć 1) M/K

Załącznik nr 4. Data badania WZÓR. dzień miesiąc rok. kierowania pojazdami KARTA BADANIA LEKARSKIEGO. uprawnienia do. kod pocztowy - Płeć 1) M/K Dziennik Ustaw 7 Poz. 1938 Załącznik nr 4 WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Data badania dzień miesiąc rok 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Imię i

Bardziej szczegółowo

Tyreologia opis przypadku 6

Tyreologia opis przypadku 6 Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 6 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 23-letna kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.

Bardziej szczegółowo

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne

Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Rok akademicki 2017/2018 - Semestr V Środa 15:45 17:15 ul. Medyczna 9, sala A

Bardziej szczegółowo

Hotel Mercure Kasprowy

Hotel Mercure Kasprowy JUBILEUSZOWA XVIII XX 27-29. 11. 2014 Hotel Mercure Kasprowy ORGANIZATORZY: Klinika Endokrynologii CMKP Oddział Warszawski PTE Narodowa Fundacja Endokrynologii im. W. Hartwiga Warszawa, 27 sierpnia 2014

Bardziej szczegółowo

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...

Bardziej szczegółowo

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca zapotrzebowanie na O2 > moŝliwości podaŝy O2 niedotlenienie upośledzenie czynności mięśnia sercowego przemijające trwałe

Bardziej szczegółowo

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu

Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Biorąc pod uwagę sprawozdanie komitetu PRAC do raportu PSUR dla dexamethasonu (za wyjątkiem

Bardziej szczegółowo

Wydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014

Wydział Zdrowia Publicznego, Kierunek DIETETYKA, Studia I stopnia stacjonarne I rok, Rok akademicki 2013/2014 Grupa 1 1 63571 2.1 3.1 4.1 8.1 12.1 14.1 2 63572 2.2 3.2 4.2 8.2 12.2 14.2 3 63573 2.3 3.3 4.3 8.3 12.3 14.3 4 63574 2.4 3.4 4.4 8.4 12.4 14.4 5 63575 2.5 3.5 4.5 8.5 12.5 14.5 6 63576 2.6 3.6 5.1 9.1

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka różnicowa omdleń

Diagnostyka różnicowa omdleń Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

Karta profilaktycznego badania lekarskiego ucznia klasy 0 Kolejność wypełniania: 1-rodzic/opiekun, 2-pielęgniarka, 3-lekarz

Karta profilaktycznego badania lekarskiego ucznia klasy 0 Kolejność wypełniania: 1-rodzic/opiekun, 2-pielęgniarka, 3-lekarz Karta profilaktycznego badania lekarskiego ucznia klasy 0 Kolejność wypełniania: 1-rodzic/opiekun, 2-pielęgniarka, 3-lekarz pieczęć szkoły KARTA PROFILAKTYCZNEGO BADANIA LEKARSKIEGO UCZNIA KLASY 0 (informacje

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Biosteron, 5 mg, tabletki Biosteron, 10 mg, tabletki Biosteron, 25 mg, tabletki (Dehydroepiandrosteronum) Należy

Bardziej szczegółowo

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO

KARTA BADANIA LEKARSKIEGO WZÓR... (oznaczenie jednostki przeprowadzającej badanie) KARTA BADANIA LEKARSKIEGO 1. DANE IDENTYFIKACYJNE OSOBY BADANEJ Data badania dzień miesiąc rok Imię i nazwisko Data urodzenia Dzień Miesiąc Rok

Bardziej szczegółowo

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY

V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Biosteron lekam, 25 mg, tabletki. (Dehydroepiandrosteronum)

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Biosteron lekam, 25 mg, tabletki. (Dehydroepiandrosteronum) ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Biosteron lekam, 25 mg, tabletki (Dehydroepiandrosteronum) Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie

Bardziej szczegółowo

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego

Bardziej szczegółowo