Energie odnawialne Erneuerbare Energien

Transkrypt

1 l Rewolucja energetyczna w Niemczech / Deutschlands Energiewende findet in der Wirtschaft statt l Liczba mieszkańców Niemiec znów rośnie / Bevölkerungswachstum in Deutschland Cena 28 zł (w tym 8% VAT) 08-09/2012 Energie odnawialne Erneuerbare Energien

2 Hurt systemów fotowoltaicznych Kompletne instalacje Falownik Moduły, osprzęt W sprzedaży E-skutery i quady!

3 wstęp / vorwort Historia rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce jest stosunkowo krótka. Do końca 1999 r. odnawialne źródła energii (OZE) oznaczały w zasadzie energetykę wodną, ogólny udział źródeł odnawialnych w produkcji energii nie przekraczał zaś 2,5%. W 2012 r. to już ok. 10%. Niemcy są z udziałem OZE w strukturze zaopatrzenia w energię na poziomie ok. 20%. Według Urzędu Regulacji Energetyki, w Polsce najszybciej rozwija się energetyka wiatrowa. Duży potencjał może mieć w sobie także energetyka solarna, w tym fotowoltaika. Przyszłość będzie zależała od pakietu ustaw zwanego trójpakiem energetycznym, który polski rząd planuje uchwalić jeszcze w bieżącym roku. Więcej na ten temat znajdziecie Państwo w naszym raporcie oraz w dziale prawa. W części gospodarczej, zainteresowani znajdą aktualne dane na temat polsko-niemieckiej współpracy handlowej, zaś w zapowiedziach wydarzeń izbowych w kalendarzu, podgląd tego, co w izbie wydarzy się jesienią. W dziale Z życia Izby znajdą Państwo relację m in. z wizyty urzędującego przewodniczącego Bundesratu Horsta Seehofera, który gościł w Warszawie pod koniec lipca. W maju z kolei mieliśmy zaszczyt gościć panią Annikę Strebel, niemiecką królową wina, która swoją ogromną wiedzą podzieliła się z uczestnikami czwartego Festiwalu Wina organizowanego przez AHK Polska. Zapraszamy do lektury! Im Wirtschaftsteil werden aktuelle Daten über den deutsch-polnischen Handelsaustausch vorgestellt. Im Kalender wird auf kommende Kammerveranstaltungen hingewiesen, so dass man einen guten Überblick über die Aktivitäten der Kammer im Herbst erhält. In der Rubrik Aus dem Kammer-Alltag finden Sie u.a. einen Bericht über den Besuch des amtierenden Bundesratspräsidenten Horst Seehofer, der Ende Juli in Warschau zu Gast war. Im Mai wiederum hatten wir die Ehre, die deutsche Weinkönigin Annika Strebel zu begrüßen, die ihr enormes Wissen an die Teilnehmer des vierten Weinfestes der AHK Polen weitergegeben hat. Wir wünschen Ihnen viel Spaß bei der Lektüre! Peter Baudrexl Prezes Siemens Sp. z o.o. / Wiceprezydent AHK Polska Vorsitzender Siemens Sp. z o.o. / Vizepräsident der AHK Polen Zielona przyszłość Die grüne Zukunft Die Geschichte der Entwicklung erneuerbarer Energien in Polen ist verhältnismäßig jung. Bis Ende 1999 verstand man unter erneuerbaren Energiequellen (EEQ) hauptsächlich Wasserkraft. Der Gesamtanteil der EEQ an der Energieerzeugung lag maximal bei 2,5% waren es bereits ca. 10%. In Deutschland beträgt der EEQ-Anteil bei der Energieversorgung ungefähr 20%. Nach Angaben der Regulierungsbehörde für Energie entwickelt sich die Windenergie in Polen am schnellsten. Ein erhebliches Potential könnte auch die Solarenergie einschließlich Photovoltaik besitzen. Die Zukunft wird von einem Energie-Dreipack genannten Gesetzespaket abhängen, das die polnische Regierung noch in diesem Jahr verabschieden möchte. Mehr zu diesem Thema finden Sie in unserem Bericht sowie in der Rubrik Recht.

4 85 % firm notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych ubezpiecza Ergo Hestia. WIG 20, 2012 r. der Firmen von der Warschauer Wertpapierbörse versichert Ergo Hestia. WIG 20, Ergo Hestia Jestem pewien Infolinia: koszt połączenia wg taryfy operatora

5 spis treści / inhalt RAPORT WI / RAPPORT WI 6 GOSPODARKA / WIRTSCHAFT 62 AKTUALNOśCI / AKTUELL 72 PRAWO / RECHT 84 AFTER HOURS / AFTER HOURS 88 LIFESTYLE / LIFESTYLE 90 KALEJDOSKOP / KALEIDOSKOP 94 INFO / INFO 95 Dynamiczny rozwój polskoniemieckiego handlu Deutsch-polnischer Handel mit hoher Dynamik Nowe regulacje w sektorze energetyki odnawialnej Neue Regelungen im EE-Sektor 6 Wind of change Zielona energia napędza gospodarkę Grüne Energie treibt die Wirtschaft an 20 Dr. Philipp Rösler: Rewolucja energetyczna w Niemczech Die Energiewende findet in der Wirtschaft statt! 16 Trójpak energetyczny Wywiad z wiceministrem gospodarki Mieczysławem Kasprzakiem Energie Dreier-Pack Interview mit dem Wirtschafts- Vizeminister Mieczysław Kasprzak 90 Podróże w poszukiwaniu kultury Auf der Suche nach Kultur... Wydawca/Herausgeber Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa Deutsch-Polnische Industrie- und Handelskammer Warszawa, ul. Miodowa 14 Tel.: +48/22/ Fax: +48/22/ Dyrektor Generalny/Hauptgeschäftsführer Michael Kern Redaktor Naczelna/Chefredakteurin Katarzyna Soszka-Ogrodnik +48/22/ , ksoszka@ahk.pl Redakcja/Redaktion Cecylia Kosmalska Prenumerata/Abonnement Cecylia Kosmalska +48/22/ , ckosmalska@ahk.pl Reklama/Anzeigen Danuta Kwasek +48/22/ , dkwasek@ahk.pl Tłumaczenie/übersetzung Logostrada Korekta/Korrektur Cecylia Kosmalska Zdjęcia/Fotos Archiwum/Archiv, Photocase, istockphoto Opracowanie graficzne, produkcja Bearbeitung, Herstellung Agencja TT, Warszawa, ul. Bednarska 7/1 info@tt.pl, Druk/Druck Imprima, office@imprima.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów nie zamówionych. Nie odpowiada również za komentarze autorów. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Die Redaktion übernimmt keine Verantwortung für den Inhalt der Annoncen. Beiträge, die nicht bestellt wurden, werden nicht zurückgeschickt. Die Redaktion trägt keine Verantwortung für Kommentare von Autoren. Wir behalten uns vor, die Beiträge zu kürzen, zu adjustieren und die Überschriften zu verändern. AHK Polska posiada certyfikat jakości: Die AHK Polen besitzt das Qualitätszertifikat: W i / 1 2 3

6 AKTUALNOŚCI / AKTUELL S Y L W E T K I / P E R S O N A L I E N Jakub Kłoczewiak Pierwsza zielona nagroda dla polskiej inwestycji mieszkaniowej Villa Galicja Erste Verleihung eines grünen Preises an das polnische Wohnbauvorhaben Villa Galicja Krakowski projekt UBM Villa Galicja został jako pierwszy w Polsce wyróżniony zieloną nagrodą ESSA (Environmentally, Socially and Sustainable Award) Green Residential Development w tegorocznej edycji CIJ Residential Awards dla Europy Środkowej- Wschodniej, której gala zwieńczyła konferencję CEDEP Residential Conference CEE. Spośród sześciu nominowanych do kategorii ESSA Green Residential Development projektów mieszkaniowych wygrała Villa Galicja. Projekt został wyróżniony ze względu na wyjątkowe podejście dewelopera do kwestii zrównoważone budownictwa i włączenia inwestycji w istniejącą już tkankę miejską. Der grüne Preis von ESSA (Environmentally, Socially and Sustainable Award) Green Residential Development ging zum ersten Mal an ein Vorhaben in Polen an das Krakauer Bauvorhaben UBM Villa Galicja, verliehen in der diesjährigen Ausgabe von CIJ Residential Awards für Mittel-/Osteuropa, beim Galaabend zum feierlichen Abschluss der CEDEP- Konferenz Residential Conference CEE. Villa Galicja gewann als eines der sechs Projekte, die in der Kategorie Wohnbauvorhaben der ESSA Green Residential Development nominiert wurden. Ausgezeichnet wurde das Vorhaben für die hervorragenden Lösungen des Bauträgers im Bereich Nachhaltiges Bauen und die Einbindung der neuen Wohnbebauung in die vorhandene städtische Bausubstanz. PKP Intercity inwestuje w tabor PKP Intercity investiert in den Fuhrpark Prezes Contact Center Geschäftsführer von Contact Center Jakub Kłoczewiak objął stanowisko Prezesa Zarządu Contact Center sp. z o.o. Równocześnie jest także Prezesem Zarządu Orange Customer Service sp. z o.o. Jakub Kłoczewiak, ukończył studia Executive MBA College of Business University of Illinois oraz Szkołę Główną Handlową na kierunku Finanse i Bankowość. W latach pracował w branży FMCG (Agros Holding SA) jako Dyrektor Kontrolingu. Od 2001 roku związany jest z branżą telekomunikacyjną. Początkowo zarządzał obszarem Kontrolingu i Raportowania a następnie Bill-to- Pay w Telekomunikacji Polskiej. Od 2007 roku odpowiada za obszar obsługi Klientów Orange Polska. Od jest Prezesem Zarządu Orange Customer Service sp. z o.o., spółki powstałej z połączenia działalności obsługowej Telekomunikacji Polskiej i PTK Centertel. Od lutego 2011 zasiadał również w Radzie Nadzorczej Contact Center sp. z o.o. Jakub Kłoczewiak übernahm die Funktion des Vorstandvorsitzenden der Contact Center sp. z o.o. Er ist gleichzeitig auch Vorstandvorsitzender der Orange Customer Service sp. z o.o. Jakub Kłoczewiak schloss ein Studium an der Executive MBA College of Business University of Illinois sowie an der Wirtschaftsuniversität Szkoła Główna Handlowa (SGH) im Studiengang Finanzen und Bankwesen ab. Von 1995 bis 2001 war er in der FMCG-Branche (Agros Holding SA) als Geschäftsführer für Controlling tätig. Seit 2001 ist er mit der Telekommunikationsbranche verbunden. Zuerst leitete er bei Telekomunikacja Polska die Bereiche Controlling und Berichtswesen, anschließend Bill-to-Pay. Ab 2007 verantwortete er bei Orange Polska den Bereich Kundenbetreuung. Seit ist er Geschäftsführer der Orange Customer Service sp. z o.o., einer Gesellschaft, die in der Folge des Zusammenschlusses der Kundenbetreuung der Telekomunikacja Polska und PTK Centertel gegründet wurde. Seit Februar 2011 war er auch Aufsichtsratsmitglied der Contact Center sp. z o.o. Firma dostała dodatkowe 420 mln zł unijnych dotacji, których nie wykorzystała na tory spółka PKP PLK. Intercity ma szanse na kolejne mln zł na zakup 20 pociągów elektrycznych, które mogą poruszać się z prędkością do 160 km/h. Warunkiem jednak jest znalezienie takiej samej kwoty na wkład własny, a z tym spółka ma na razie problem. Firma w tym roku planuje zainwestować w tabor w sumie od ok. 1,1 mld zł do ok. 2,2 mld zł, jeśli znajdzie pieniądze właśnie na wkład własny na zakup wspomnianych 20 składów. RZ. Dem Unternehmen wurden zusätzlich EU-Fördermittel in Höhe von 420 Mio. PLN gewährt, die die Gesellschaft PKP PLK für Bahngleisinvestitionen nicht genutzt hatte. Intercity hat die Chance, weitere Mio. PLN für den Kauf von 20 elektrischen Zügen, die für eine maximale Fahrgeschwindigkeit von 160 km/h ausgelegt sind, zu erhalten. Als Bedingung muss das Unternehmen Eigenmittel in dieser Höhe beschaffen, womit die Gesellschaft derzeit Schwierigkeiten hat. Das Unternehmen plant in diesem Jahr, Gelder in Höhe von ca. 1,1 Mrd. PLN bis ca. 2,2 Mrd. PLN in den Fuhrpark zu investieren, soweit es gelingt, die Eigenmittel für den Kauf dieser 20 Zugeinheiten zu beschaffen. RZ. 4 W i / 1 2

7 AKTUALNOŚCI / AKTUELL S Y L W E T K I / P E R S O N A L I E N Paweł Jagusiak dołączył do zarządu CTL Logistics 1 lipca 2012 roku. Jego zadaniem będzie wszechstronna koordynacja procesu dalszego dynamicznego rozwoju Grupy CTL. Ostatnio pełnił funkcję Dyrektora Zarządzającego ds. Kruszyw, Wiceprezesa Zarządu Lafarge Paweł Jagusiak Członek zarządu CTL Logistics Vorstandsmitglied der CTL Logistics Kruszywa i Beton Sp. z o.o. W Lafarge pracował od 1999 r., początkowo jako Kierownik ds. sprzedaży w regionie południowym, potem jako Dyrektor ds. sprzedaży na Polskę a w latach jako Dyrektor ds. kruszyw odpowiedzialny za region wschodni. Od początku swej kariery zawodowej, był związany z przemysłem budowlanym. W toku swojej pracy był szczególnie zaangażowany w tworzenie warunków wspomagających rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej w Polsce. Jest absolwentem Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, posiada Dyplom International MBA. Paweł Jagusiak ist am 1. Juli 2012 dem Vorstand der CTL Logistics beigetreten. Zu seinem Verantwortungsbereich gehört die umfassende Prozesskoordinierung der weiteren dynamischen Entwicklung der CTL-Unternehmensgruppe. Zuletzt nahm er die Funktionen des geschäftsführenden Direktors für Zuschlagstoffe und des stellvertretenden Vorstandsvorsitzenden der Lafarge Kruszywa i Beton Sp. z o.o. wahr. Bei Lafarge war er seit 1999 tätig, zuerst als Verkaufsleiter der Süd-Region, anschließend als Verkaufsdirektor in Polen, dann von 2005 bis 2007 als Direktor für Zuschlagstoffe für die Ost-Region. Seit Beginn seiner beruflichen Karriere arbeitete er in der Bauindustrie. Bei seiner Tätigkeit engagierte er sich insbesondere in der Schaffung von Förderbedingungen zum Ausbau der Straßen- und Eisenbahninfrastruktur in Polen. Er studierte an der Fakultät für Hochund Tiefbau an der Technischen Universität in Warschau und schloss ein International MBA Diplom- Studium ab. Mercedes-Benz nominował Kuehne + Nagel Mercedes-Benz nominierte Kuehne + Nagel Nowy Mercedes-Benz klasy B jest produkowany już nie tylko w Niemczech w Rastatt, ale również w Kecskemét na Węgrzech. Z firmą Kuehne + Nagel został podpisany kontrakt na dostawy części i obsługę końcowej linii montażowej. Jako część logistyki produkcji, Kuehne + Nagel jest odpowiedzialne za zarządzanie przyjęciami towarów, dostawcami oraz magazynem produkcji, a także zbieranie i zaopatrywanie linii produkcyjnej. Der neue Mercedes-Benz der Klasse B wird jetzt nicht nur in Deutschland, in Rastatt, hergestellt, sondern auch in Kecskemét, in Ungarn. Mit dem Unternehmen Kuehne + Nagel wurde ein Vertrag über die Lieferung von Teilen und die Bedienung der Fertigmontagelinie unterzeichnet. Als Teil der Produktionslogistik verantwortet Kuehne + Nagel das Management von Warenannahmen, der Lieferanten und des Produktionslagers sowie die Produktabnahme von der Herstellungslinie und die Versorgung der Herstellungslinie. S Y L W E T K I / P E R S O N A L I E N Andreas Bröcher jest partnerem w PricewaterhouseCoopers w Warszawie, który obok Güntera Westphala Andreas Bröcher Partner w PricewaterhouseCoopers Partner bei PricewaterhouseCoopers odpowiada za audyt i doradztwo biznesowe w ramach zespołu German Business Group. Przed przyjazdem do Polski Andreas pracował 19 lat w biurach PwC w Niemczech oraz USA. Jest biegłym rewidentem z rozległym doświadczeniem w zakresie doradztwa dla międzynarodowych koncernów, a także średnich przedsiębiorstw. Ponadto w latach poprzednich Andreas był zaangażowany w tworzenie segmentu usług z zakresu Sustainability Management w PricewaterhouseCoopers w Niemczech. Andreas Bröcher ist Partner bei PricewaterhouseCoopers in Warschau und neben Günter Westphal verantwortlich für das Prüfungs- und Beratungsgeschäft der German Business Group. Vor seiner Entsendung nach Polen war er 19 Jahre für PwC in Deutschland und USA tätig. Er ist Wirtschaftsprüfer mit langjähriger Erfahrung in der Prüfung und Beratung von sowohl international tätigen Konzernen als auch Mittelstandskunden. Darüber hinaus hat Andreas in den Vorjahren den Geschäftsbereich Nachhaltigkeitsmanagement bei PricewaterhouseCoopers in Deutschland mit aufgebaut. W i / 1 2 5

8 Wind of change

9 Energetyka odnawialna staje się nośnikiem innowacji i jednym z najważniejszych elementów tzw. zielonej gospodarki. Erneuerbare Energien werden Träger der Innovation und eines der wichtigsten Elemente der sog. grünen Wirtschaft sein. Wg założeń polskiego rządu, wiodącymi technologiami dla odnawialnych źródeł energii (OZE), jeśli chodzi o inwestycje do 2020 r., będą elektrownie wiatrowe i kolektory słoneczne oraz biogazownie. Planowane na przełomie 2012 i 2013 r. uchwalenie nowej ustawy o OZE szczególnie wzmocni sektor mikrositalacji o mocy do 100 kw, a przez system taryf gwarantowanych da wsparcie systemom PV zintegrowanym z budynkami, m a ł y m e l e k t r o w n i o m wiatrowym i wodnym oraz mikrobiogazowniom. Potencjał inwestycyjny do 2020 roku Historia rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce jest stosunkowo krótka. Do końca 1999 r. odnawialne źródła energii zasadniczo oznaczały w Polsce tylko energetykę wodną, w tym tzw. dużą będącą własnością państwa i f ir m będących spółkami skarbu państwa oraz tzw. małą, poniżej 5 MW będącą we władaniu kilkuset prywatnych (nieznacjonalizowanych przed rokiem 1990) inwestorów. Oprócz energetyki wodnej szeroko wykorzystana była biomasa leśna i odpady z przemysłu drzewnego do produkcji ciepła w indywidualnych kotłach na paliwa stałe oraz w niewielkim zakresie bioetanol w transporcie. Ogólny udział odnawialnych, ale jednak tradycyjnych źródeł energii nie przekraczał 2,5 proc. W 2000 r. rząd, a rok później parlament przyjęły pierwszy całościowy program państwowy Strategię rozwoju energetyki odnawialnej, która obejmowała cały sektor; zarówno wszystkie pięć zasadniczych rodzajów odnawialnych zasobów energii (słoneczna, wiatrowa, wodna, geotermalna i szeroko rozumiana biomasa), jak i różnorakie technologie ich wykorzystania d o p r o d u k c j i c i e p ł a, energii elektrycznej i paliw transportowych, wyznaczając jednocześnie cel w postaci 7,5 proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych na 2010 rok. Po 2001 roku, a w szczególności od 2004 r., po wstąpieniu Polski do Wspólnoty Europejskiej, szczególnego znaczenia nabrała promowana w UE (w Polsce poprzez system zielonych cert yf ikatów ) dyrekt ywą 2001/27/WE tzw. zielona energia elektryczna. Cała ostatnia dekada to okres szybkiego rozwoju technologii współspalania biomasy z węglem w elektrowniach cieplnych. W sektorze biopaliw rozwinęła się też produkcja biodiesla z rzepaku. W latach obraz rynku energetyki odnawialnej zaczął się zmieniać i dywersyfikować. Pojawiły się nowe, obiecujące technologie i tzw. niezależni producenci energii, zaczynając L a u t A n n a h m e n d e r p o l n i s c h e n R e g i e r u n g werden Windenergieanlagen, Photovoltaik- Anlagen und Biogasanlagen bis zum Jahr 2020 zu den führenden Investitionen im EE-Sektor gehören. Die zur Jahreswende 2012/2013 geplante Verabschiedung des neuen Erneuerbare-Energien- Gesetzes wird insbesondere den Sektor der Mikroanlagen bis zu einer Kapazität von 100 kw voranbringen, denn durch das System garantierter Tarife werden PV-Anlagen in, an oder auf Gebäuden, Windenergie- und Wasserkraft-Kleinanlagen sowie Biogas-Mikroanlagen gefördert. Investitionspotenzial bis 2020 Die Geschichte der Entwicklung der EE-Wirtschaft ist in Polen relativ kurz. Bis Ende 1999 bezogen sich die Erneuerbaren i n P o l e n g r u n d s ä t z l i c h nur auf die Wasserkraft. Es handelte sich dabei um große Wasserkraftwerke, die sich im Eigentum des Staates oder von Gesellschaften der Staatskasse befanden, oder um sog. Wasserkraft-Kleinanlagen einer Kapazität unter 5 MW, die von mehreren hundert privaten Investoren verwaltet wurden (Anlagen, die nicht vor 1990 nationalisiert wurden). Außer der Energieerzeugung a u s Wa s s e r k r a f t w u r d e n forstwirtschaftliche Biomasse und Abfälle aus der Holzindustrie z u r W ä r m e e r z e u g u n g Grzegorz Wiśniewski Instytut Energetyki Odnawialnej Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej i n F e s t b r e n n s t o f f - Einzelkesselanlagen umfassend eingesetzt sowie in einem geringen Umfang Bioethanol als Biokraftstoff. Der Gesamtanteil an erneuerbaren Energiequellen, a l l e r d i n g s t r a d i t i o n e l l e n Energieträgern, lag nicht über 2,5 Prozent. Verabschiedet wurde im Jahr 2000 durch die Regierung und im Folgejahr durch das Parlament das erste staatliche Gesamtprogramm Strategie zur Entwicklung der Energie wirtschaft auf Basis erneuerbarer Energien, das sich auf den gesamten Sektor bezog, sowohl auf alle fünf Basisenergieträger der Erneuerbaren (Solar, Wind, Wa s s e r k r a f t, G e o t h e r m i e und Biomasse verschiedener H e r k u n f t ), a l s a u c h a u f verschiedenartige Technologien ihrer Ausnutzung zur Erzeugung vo n Wä r m e, S t r o m u n d Kraftstoffen. Für das Jahr 2010 wurde ein Zielwert für den Anteil von Energie aus erneuerbaren Quellen von 7,5 Prozent festgelegt. Nach dem Jahr 2001, insbesondere aber ab 2004, nach dem Beitritt Polens zur Europäischen Union, spielte der in der EU (in Polen in Form grüner Zertifikate ) durch die Richtlinie 2001/27/EG

10

11 RAPORT WI / RAPPORT WI od gospodarstw domowych, a kończąc na f irmach spoza t r a d y c y j n e j e n e r g e t y k i. Spośród nowych technologii, które już zaistniały na rynku, wyróżnić w szczególności trzeba termiczne kolektory słoneczne (na początek do podgrzewania w o d y, a o b e c n i e c o r a z śmielej także do ogrzewania). W 2011 r., wg danych Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO) i Europejskiego Stowarzyszenia T e r m i c z n e j E n e r g e t y k i Słonecznej (ESTIF), Polska była najszybciej rosnącym rynkiem kolektorów słonecznych w UE (70%) i uplasowała się na 4 miejscu w UE pod względem rocznej sprzedaży kolektorów słonecznych (254 tys. m2). W zakresie produkcji zielonej energii elektrycznej ł a t w o z a u w a ż y ć s z y b k i rozwój inwestycji w lądowe farmy wiatrowe i w końcu w biogazownie rolnicze, w sposób znacząco poszerzający dotychczasowy, niewielki rynek biogazu tzw. wysypiskowego (z odmetanowania składowisk wysypisk). I n w e s t y c j e r e a l i z o w a n e w energetyce odnawialnej maja znacznie większą dynamikę niż inwestycje w energetyce konwencjonalnej i w ten sposób odbywa się zielona substytucja i konieczne odnowienie mocy w krajowym miksie energii. D e k a p i t a l i z a c j a m a j ą t k u t r a d y c y j n e j e n e r g e t y k i k o r p o r a c y j n e j ( p r a w i e 50 proc. mocy wytwórczych w elektroenergetyce ma lat) oraz wymogi Pakietu Klimatyczno-Energetycznego UE nakładającego na nas o b o w i ą z e k i n w e s t y c j i w technologie niskoemisyjne wywołały olbrzymie nadzieje na inwest ycje w sektorze energetycznym. Duże plany i n w e s t y c y j n e, g ł ó w n i e w energetykę konwencjonalną (do 2015 roku) i jądrową ( p o r o k u ) z o s t a ł y zgłoszone przez wszystkie koncerny energetyczne. Mówi się nawet o Planie Marshalla dla energetyki na kwotę rzędu 320 mld Euro do 2030 roku (sama elektroenergetyka 100 mld Euro), co oznacza inwestycje rzędu 15 mld Euro/rok1, w tym znaczące środki na odnawialne źródła energii (OZE). Jednak z powodu spowolnienia gospodarczego i uzyskanych przez Polskę derogacji na nabywanie w ramach europejskiego systemu handlu emisjami (ETS) uprawnień do emisji CO 2 inwest ycje w energetyce konwencjonalnej się opóźniają. W znacznie mniejszym zakresie dotyczy to inwestycji w OZE, do których realizacji dodatkowo obliguje odrębna, pozbawiona derogacji i niezwykle konkretna w swoich celach i zapisach dyrektywa 28/2009/WE z maja 2009 r. o promocji stosowania energii z odnawialnych źródeł energii. Dyrekt ywa ta wyznaczyła minimalny cel dla Polski w postaci 15 proc. udziału energii z OZE w bilansie zużycia energii finalnej brutto w 2020 roku. W odpowiedzi na wymogi dyrektywy Rząd RP przyjął w grudniu ub. r. Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, w którym zapisane zostało zobowiązane do osiągnięcia przez Polskę w 2020 roku 15,5 proc. udziału energii z OZE. Działania te wpisują się w światowy trend rozwoju zielonej gospodarki i p o s t r z e g a n e s ą p r z e z inwestorów, a w szczególności świat finansów, jako atrakcyjne inwest ycje o niskiej skali ryzyka. Ponadto firmy z tego sektora znacząco i szybko geförderte sog. grüne Strom eine wesentliche Rolle. Im gesamten letzten Jahrzehnt wurde ein schneller Aufschwung im Bereich der Verfahren der Mitverbrennung von Biomasse zusammen mit Kohle in Heizkraftwerken verzeichnet. Im Sektor der Biokraftstoffe entwickelte sich auch die Produktion von Biodiesel aus Raps. In der Periode wurde der Markt der Energiewirtschaft auf Basis erneuerbarer Energien d u r c h Ä n d e r u n g e n u n d Diversif izierung geprägt. Es wurden neue, einen Aufschwung bietende Verfahren entwickelt. Ferner etablierten sich sog. unabhängige Energieerzeuger, angefangen von Privathaushalten, bis hin zu Unter nehmen, Visual Boards FiFo-Station, 5S Floor markings HEIJUNKA-Boards KANBAN in operational practice Lean Factory Equipment die nicht zur traditionellen Energiewirtschaft gehören. Von den neuen Verfahren, die auf dem Markt bereits bekannt waren, sind insbesondere Photovoltaik- Anlagen hervorzuheben (anfangs zur Warmwasserbereitung und später immer häufiger auch zu Heizungszwecken verwendet). I m J a h r w a r P o l e n laut Angaben des Instituts für Er neuerbare Energien ( I E O ) d e s E u r o p ä i s c h e n Solarthermieverbandes (ESTIF) d e r s i c h a m s c h n e l l s t e n entwickelnde Photovoltaik- Markt in der EU (70 Prozent) und stand an vierter Stelle in der EU im Jahresvertrieb von Photovoltaik- Anlagen ( m2). In der Erzeugung von gr ünem Strom ist der schnelle Aufschwung bei O n s h o r e - W i n d p a r k s u n d auch bei landwirtschaftlichen Wyłączny Przedstawiciel firmy Orgatex w Polsce ul. Rzemieślnicza 1, Kraków tel.: , fax: orgatex@automationstechnik.pl W i / 1 2 9

12 RAPORT WI / RAPPORT WI zyskują na wartości, a wartość tradycyjnych przedsiębiorstw energetycznych i atrakcyjność inwestycyjna w tym sektorze obniżają się. Polska na tle świata Energetyka odnawialna jest najszybciej rozwijającym się sektorem światowej energetyki. Staje się też istotnym elementem przemysłu produkcji urządzeń i dostaw zielonych technologii, w szczególności w krajach Unii Europejskiej, która jest liderem w zakresie energetyki odnawialnej, ale również np. w Chinach aspirujących do roli światowego lidera w tej dziedzinie i USA, które w inwest ycjach w zieloną energetykę upatrują szansy na przełamanie kr yzysu gospodarczego. Światowe bilanse energetyki odnawialnej zdominowane s ą p r z e z n i e k o m e r c y j n e wykorzystanie biomasy na cele cieplne (w tradycyjnych p a l e n i s k a c h ) o r a z t z w. dużą energetykę wodną. Te dwa ostatnie rodzaje OZE w dalszym ciągu odgrywają istotną rolę w światowym bilansie energii z OZE, ale ich tempo wzrostu mierzone przyrostem nowych inwestycji (mocy) nie jest już wysokie, tak samo jak zapotrzebowanie na nowe urządzenia (mniejsza atrakcyjność dla krajowych producentów u r z ą d z e ń ). Ponadto, istnieją zasadnicze problemy z wiar ygodnymi stat yst ykami dot yczącymi lokalnego wykorzystania biomasy i ew. skali inwestycji w tym sektorze. Niezwykle szybko rozwijają się jednak inne, tzw. nowe technologie OZE i zaczynają decydować nie tylko o skali inwestycji w energetyce odnawialnej, ale w całej energetyce. Analiza inwestycji i obrotów p o s z c z e g ó l nych r y n ków OZE w 2009 r. prowadzi do wniosku, że na świecie zdolności produkcyjne nowych technologii OZE są podzielone prawie w równych częściach (po ok. 43 proc.) pomiędzy r ynki energii elektr ycznej i ciepła, a niemalże 14 proc. jest zainstalowane w wytwórniach Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w latach / Stromerzeugung aus erneuerbaren Energien in der Periode Cel 7,5 % w końcowym zużyciu, ca GWh / Zielwert von 7,5 % am Endverbrauch, ca GWh współspalanie Mitverbrennung biomasowe Biomasse-Anlagen biogazowe Biogasanlagen wiatrowe Windenergieanlagen wodne Wasserkraftanlagen GWh Źródło: Urząd Regulacji Energetyki, oprac. IEO. Quelle: Energieregulierungsbehörde, ausgearbeitet vom Institut für Erneuerbare Energien IEO. Biogasanlagen sehr deutlich, d e n n d a s b i s h e r g e r i n g e Marktvolumen im Biogas-Sektor dem sog. Deponiesektor (von Methanbildung in Deponien) wurde wesentlich erweitert. Die Investitionen in der Energiewirtschaft auf Basis erneuerbarer Energiequellen kennzeichnen sich durch eine wesentlich höhere Dynamik als bei der herkömmlichen Energiewirtschaft und auf diese Art und Weise vollziehen sich Ökowechsel und notwendige Erneuerung der Kapazitäten im nationalen Energiemix. Die Dekapitalisier ung der Vermögensbestandteile von korporativen Akteuren der herkömmlichen Energiewirtschaft ( f a s t 5 0 P r o z e n t d e r Erzeugerkapazität in der Energiewirtschaft ist in einem Anlagenalter von Jahren) und die Anforderungen des Klima- Energie-Pakets der EU, die uns zu Investitionen in Verfahren mit geringen Emissionen verpflichten, brachten große Hoff nungen auf Investitionen in den Energiewirtschaftssektor. Große Investitionspläne, insbesondere i n d e r h e r k ö m m l i c h e n Energiewirtschaft (bis zum Jahr 2015) und in der Kernenergetik (nach dem Jahr 2015) wurden von allen Energiekonzernen angekündigt. Gesprochen wird sogar von einem Marshall-Plan für die Energiewirtschaft im Betrag von bis zu 320 Mrd. Euro bis zum Jahr 2030 (allein im Sektor der Stromerzeugung 100 Mrd. Euro), woraus sich Investitionen in Größenordnungen von 15 Mrd. Euro/Jahr1 ergeben, hierunter erhebliche Mittel in erneuerbare Energien (EE). Wegen der Verlangsamung des Wirtschaftswachstums und der Polen gewährten Derogation im europäischen E m i s s i o n s h a n d e l s s y s t e m ( E T S ) b e i m E r h a l t d e r C O 2 - B e r e c h t i g u n g e n verschieben sich jedoch die Termine der Investitionen i n d e r h e r k ö m m l i c h e n Energiewirtschaft. In einem wesentlich geringeren Maße bezieht sich dies allerdings auf Investitionen in Erneuerbare, zu deren Realisierung die Richtlinie 2009/28/EG von Mai 2009 zur Förderung der Nutzung von Energie aus erneuerbaren Quellen verpf lichtet, für die 10 W i / 1 2

13 biopaliw. Nowe technologie OZE o najwyższych globalnych mocach zainstalowanych to k o l e k to r y s ł o n e c z n e (do podgrzewania wody) 180 GW i elektrownie wiatrowe 159 MW. Udział Polski w światowych zdolnościach produkcyjnych w zakresie zielonej energii to ponad 0,3 proc., a w UE prawie 1,2 proc. Z uwagi na dynamikę przyrostów mocy i skalę nowych inwestycji w 2009 r. łącznie ok. 754 mln Euro, wyższe są udziały Polski w nowych inwestycjach w roku 2009 w obszarze nowych technologii odpowiednio prawie 0,7 proc. na świecie i 1,5 proc. w UE. W 2009 r. Polska miała największe udziały w zdolnościach produkcyjnych w sektorze biopaliw (w UE 3,8 proc.), w szczególności w przypadku biodiesla. Krajowy rozwój Jeżeli przyjrzeć się bliżej strukturze samych nowych inwestycji w 2009 r., to okazuje się, że na końcowy wynik keine Derogation gilt und die mit ihren Bestimmungen äußerst konkrete Zielsetzungen verfolgt. Diese Richtlinie bestimmt für Polen einen Mindestanteil von Energie aus erneuerbaren Quellen am Bruttoendenergieverbrauch in 2020 von 15 Prozent. In Bezug auf die Anforderungen dieser Richtlinie verabschiedete die polnische Regierung den Nationalen Maßnahmenplan im Bereich erneuerbarer Energien, in dem die Ver pf lichtung enthalten ist, dass Polen im Jahr 2020 einen Anteil von 15,5 Prozent der Energie aus erneuerbaren Quellen erzielt. Diese Maßnahmen entsprechen dem weltweiten Trend der Entwicklung der Ökowirtschaft und werden seitens der Investoren als attraktive Investitionen eines geringen Risikos angesehen, insbesondere seitens der Akteure der Finanzwirtschaft. Außerdem gewinnen die Unternehmen dieses Sektors erheblich und schnell an Wert, während sich Wert und Attraktivität der herkömmlichen Energieversorgungunternehmen in diesem Sektor mindern. W i /

14 f i n a n s o w y krajowego sektora OZE (754 mln Euro) w największym stopniu wpłynęły inwestycje w sektor wytwarzania energii elektrycznej z OZE (598 mln Euro), następnie w nowe technologie produkcji zielonego ciepła (ponad 99 mln Euro), podczas gdy istotnych inwestycji w nowe moce produkcyjne w sektorze bioetanolu nie zanotowano. Wzrost zdolności produkcyjnych w sektorze biodiesla jako efekt zakończenia w 2009 r. wcześniej rozpoczętych inwestycji szacować można na kwotę rzędu 50 mln Euro. Największe obroty na rynku sprzedaży i montażu technologii OZE do wytwarzania energii elektrycznej odnotowała energetyka wiatrowa i systemy kogeneracyjne na biomasę (łącznie z biogazem). Na rynku zielonego ciepła liderem była termiczna energetyka słoneczna (tu głównie kolektory słoneczne do podgrzewania ciepłej wody). W latach obraz rynku energetyki odnawialnej zaczął się zmieniać i dywersyfikować. Pojawiły się nowe, obiecujące technologie i tzw. niezależni producenci energii, zaczynając od gospodarstw domowych, a kończąc na f irmach spoza tradycyjnej energetyki. Spośród nowych technologii, które już zaistniały na rynku krajowym, wyróżnić można w szczególności: termiczne kolektory słoneczne (na początek do podgrzewania Polen im globalen Vergleich Die polnische EE-Wirtschaft ist weltweit der sich am schnellsten entwickelnde Marktsektor. Dies stellt auch ein wesentliches Element der Industrie der A n l a g e n h e r s t e l l u n g u n d Lieferung von Öko-Verfahren dar, insbesondere in Ländern der Europäischen Union, die Spitzenreiter in der EE-Wirtschaft ist, aber auch z. B. in China, das eine Führungsrolle in diesem Bereich anstrebt, sowie in den USA, die in Investitionen in die EE-Wirtschaft eine Chance für das Überwinden der Wirtschaftskrise sehen. In den Weltbilanzen der EE-Wirtschaft dominieren die nicht-kommerzielle Nutzung von Biomasse für Wärmezwecke (in herkömmlichen Feuerungen) s o w i e s o g. Wa s s e r k r a f t - Großanlagen. Diese beiden Typen der Erneuerbaren spielen weiterhin eine wesentliche Rolle in der Weltbilanz der E E - W i r t s c h a f t, d o c h i h r Wachstumstempo, gemessen a n d e m Z u w a c h s n e u e r Investitionen (in Kapazitäten) ist nicht mehr so rasant, genauso wie der Bedarf an neuen Anlagen (geringere Attraktivität für die inländischen Anlagenhersteller). Außerdem bestehen immense Probleme mit glaubwürdigen Statistiken über die lokale Nutzung von Biomasse und gegebenenfalls zu dem Ausmaß der Investitionen in diesen Sektor. Äußerst s c h n e l l e n t w i c k e l n s i c h andere sog. Neuverfahren der Erneuerbaren und beginnen, 12 W i / 1 2

15 wody, a obecnie coraz śmielej także do ogrzewania), lądowe farmy wiatrowe i biogazownie rolnicze, poszerzające w sposób znaczący dot ychczasowy, nie wielki r ynek biogazu t z w. w y s y p i s k o w e g o (z odmetanowania składowisk i wysypisk). Szybki rozwój inwest ycji w obszarze wytwarzania zielonej energii elektrycznej zauważalny był w całej UE. Na ogólną, nową moc zainstalowaną 27,5 GW, w 2009 r. już ponad 62 proc. stanowiły OZE 17 GW, w tym energetyka wiatrowa 12,2 GW oraz fotowoltaika (zaraz po nowych mocach na gaz ziemny). Energetyka odnawialna kolejny rok z rządu zapewniła więcej niż połowę nowych inwestycji w moce wytwórcze energii elektrycznej w UE. Warto zwrócić uwagę, że w roku 2009, w przypadku energetyki węglowej i jądrowej więcej starych mocy było deinstalowanych niż instalowanych. Udział Polski w inwestycjach w nowe moce w OZE do wytwarzania energii elektrycznej w skali UE w 2009 r. wyniósł niecałe 2% (ok. 260 MW). Ogłaszając Pakiet Klimatyczno- Energet yczny, zwany też pakietem 3x20, z celem dla całej Unii, 20 proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii w roku 2020, Komisja Europejska oceniła roczne koszt y (wymagane nakłady inwestycyjne w latach w skali całej UE) na ok. 18 mld Euro 2. Kwota ta uwzględnia także oczekiwany spadek jednostkowych kosztów inwestycyjnych ze względu na efekt skali, ale podana wartość, choćby w świetle wyników za 2009 r. wydaje się być 2-3 krotnie zaniżona. M. in. z uwagi na fakt, że przyjęcie Pakietu nie wywołało spodziewanych inwest ycji w sektorze czystych technologii węglowych w elektroenergetyce, co stymuluje większy i szybszy od planowego rozwój OZE, w szczególności w sektorze wytwarzania energii elektrycznej. Prognozy do 2020 roku Przyjęta przez rząd w listopadzie 2009 r. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku potwierdziła nowy cel 15% udział odnawialnych źródeł energii w 2020 roku. Nowa polityka energetyczna jest konserwatywna wobec prognozy średniego tempa rozwoju OZE, ale przewiduje dalszą dywersyfikację sektora e n e r g e t y k i o d n a w i a l n e j w okresie W okresie do 2020 r., najszybsze roczne tempo wzrostu w całym sektorze rząd przewidywał w nowych technologiach, takich jak biogaz, energetyka wiatrowa, energetyka słoneczna termiczna. W pierwszej połowie dekady szczególnie wysokie tempo wzrostu będzie miał biogaz rolniczy i energetyka wiatrowa (45-70 proc. rocznie). W drugiej połowie dekady energetyka słoneczna, w szczególności termiczna energetyka słoneczna (35 proc.), a także w dalszym ciągu biogaz i energetyka wiatrowa z bardzo wysokim (w obu przypadkach) tempem wzrostu rzędu proc. rocznie. Z a p e w n i ć t a k i e t e m p o wzrostu, w szczególności w w. s p r a w d z o n y c h i perspektywicznych technologii, ma Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł o d n a w i a l nych 3 ( K P D ), jaki, w ramach zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE został zatwierdzony przez rząd w grudniu ubiegłego nicht nur für den Umfang der EE-Investitionen in der Energiewirtschaft, sondern in der gesamten Energiewirtschaft ausschlaggebend zu sein. A u s e i n e r A n a l y s e d e r Investitionen und der Umsätze der einzelnen EE-Märkte in 2009 resultiert, dass sich weltweit die Produktionskapazitäten der EE-Neuverfahren fast in gleiche Teile unterteilen (ca. jeweils 43 Prozent), wenn man den Strommarkt und den Wärmemarkt vergleicht, mit fast 14 Prozent der installierten Leistung in Biokraftstoffwerken. Bei den EE-Neuverfahren der größten installierten Leistungen handelt es sich um Photovoltaik-Anlagen (zur Warmwasserbereitung) 180 GW sowie um Windenergieanlagen 15 9 M W. D e r A n t e i l Polens an den weltweiten Erzeugungskapazitäten im Bereich grüner Energie beläuft sich auf über 0,3 Prozent, hingegen in der EU auf fast 1,2 Prozent. In Bezug auf die Dynamik des Kapazitätenanstiegs und des Volumens der Investitionen in 2009 mit insgesamt ca. 754 Mio. Euro, waren die Anteile Polens in Neuverfahren 2009 höher und betrugen entsprechend fast 0,7 Prozent weltweit und 1,5 Prozent in der EU hatte Polen die höchsten Anteile an den Produktionskapazitäten im Biokraftstoffsektor (in der EU 3,8 Prozent), insbesondere bei Biodiesel. Inländische Entwicklung Eine Analyse der Struktur der Neuverfahren in 2009 zeigt, dass das finanzielle Endergebnis des inländischen EE-Sektors (754 Mio. Euro) im höchsten Maße durch die Investitionen im Sektor der Stromerzeugung aus den Erneuerbaren (598 Mio. Euro) beeinf lusst wurde, gefolgt von den Investitionen in Neuverfahren der Erzeugung v o n Ö k o - Wä r m e ( ü b e r 99 Mio. Euro), während wesentliche Investitionen in neue Erzeugerkapazitäten im Bioethanol-Sektor nicht verzeichnet wurden. Der Anstieg der Erzeugungskapazitäten im Biodiesel-Sektor als Resultat des Abschlusses der vorher in Jahr 2009 in Angriff genommenen Investitionen lässt sich auf etwa 50 Mio. Euro schätzen. Die höchsten Umsätze auf dem Markt des Verkaufs und der Montage von EE-Verfahren zur Stromerzeugung wurden im Windkraftsektor und bei KWK- Systemen auf Basis von Biomasse verzeichnet (inklusive Biogas). Auf dem Öko-Wärmemarkt ist die Solarthermie (vorwiegend Photovoltaik- Anlagen zur Warmwasserbereitung) führend. In der Periode wurden Änder ungen und d i e D i ve r s i f i z i e r u n g i m EE-Energiemarkt verzeichnet. Es wurden neue, einen Aufschwung bietende Verfahren entwickelt. Ferner etablierten sich sog. unabhängige Energieerzeuger, angefangen von Privathaushalten, bis hin zu Unter nehmen, die nicht zur traditionellen Energiewirtschaft gehören. Von den Neuverfahren, die auf dem Markt bereits bekannt waren, sind insbesondere Photovoltaik- A n l a g e n ( a n f a n g s z u r Warmwasserbereitung und später immer häuf iger

16 RAPORT WI / RAPPORT WI roku. Dla sektora budowlanego, ale także dla krajowego sektora produkcji urządzeń, KPD otwiera rynek na nowe inwestycje budowlano-montażowe i popyt wewnętrzny na nowe urządzenia 4. Podsumowując, można oczekiwać, iż całkowite nakłady inwestycyjne (nowe inwestycje) w sektorze energetyki odnawialnej do 2020 roku mogą sięgać 26,7 mld Euro (2,7 mld/rok). Oznacza to, że w stosunku do 2009 r. moce i zdolności produkcyjne do 2020 r. wzrosną ok. 10-krotnie, natomiast średnioroczne obroty na rynku inwestycji w okresie , będą ok. 3 krotnie wyższe niż w roku 2009, co odpowiada średniorocznemu tempu wzrostu całego sektora rządu 38 proc. Ok. 55 proc. nakładów przypadnie na sektor zielonej energii elektrycznej, MW 34 proc. na sektor zielonego ciepła i chłodu, a 11 proc. na sektor wytwarzania paliw dla zielonego transportu, przy czym ze względu na przyjęte w artykule założenia upraszczające może się okazać, że w praktyce udziały inwestycji OZE w ciepłownictwie i transporcie mogą być proporcjonalnie nieco wyższe. Wiodącymi technologiami OZE, jeśli chodzi o inwestycje, w oparciu o KPD i powyższe założenia, w okresie do 2020 roku będą: elektrownie wiatrowe i kolektory słoneczne (udział każdej z technologii sięga 30 proc.) oraz biogazownie (13 proc.). Uchwalenie nowej ustawy o odnawialnych źródłach energii (planowane wejście w życie od stycznia 2013 roku) szczególnie wzmocni sektor mikrositalacji o mocy do 100 Produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w latach / Stromerzeugung aus erneuerbaren Energien in der Periode wiatr Windenergie biogaz Biogas woda Wasserkraft biomasa Biomasse Wysokość nakładów inwestycyjnych dla technologii OZE przewidzianych w polskim KPD 5 Höhe der Investitionsausgaben in EE-Verfahren laut Prognosen im Nationalen Maßnahmenplan 5 jednostkowe nakłady inwestycyjne (mln Euro/MW) Investitionseinzelausgaben (Mio. Euro/MW) kotły na biomasę / Biomassekessel pompy ciepła / Wärmepumpen kolektory słoneczne / Photovoltaik-Anlagen elektrownie wiatrowe duże / Windenergie-Großanlagen ciepłownie geotermalne / Geothermieheizwerke elektrownie wodne >10 MW / Wasserkraftanlagen > 10 MW układy CHP na biomasę / CHP-Systeme für Biomasse elektrownie wodne 1 MW-10 MW / Wasserkraftanlagen 1 MW-10 MW elektrownie wiatrowe morskie / Offshore-Windenergieanlagen elektrownie wodne <1 MW / Wasserkraftanlagen < 1 MW elektrownie wiatrowe małe / Windenergie-Kleinanlagen systemy PV / Photovoltaik-Systeme biogazownie / Biogasanlagen 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 Średnioroczne tempo wzrostu rynku energetyki odnawialnej do 2020 roku w Polsce w %, wg Polityki energetycznej Polski do 2030 r. / Wachstumstempo im Jahresmittel in der EE-Energiewirtschaft bis zum Jahr 2020 in Polen in %, laut Energieversorgungspolitik Polens bis zum Jahr 2030 % biogaz elektryczność Biogas Stromerzeugung wiatr elektryczność Windkraft Stromerzeugung energia słoneczna Solarenergie geotermia ciepło Geothermie Wärmeerzeugung auch zu Heizungszwecken verwendet), Onshore-Windparks u n d l a n d w i r t s c h a f t l i c h e Biogasanlagen, die das bisher geringe Marktvolumen im Biogas- Sektor dem sog. Deponiesektor (von Methanbildung in Deponien) erweitern, hervorzuheben. E i n s c h n e l l e s Wa c h s t u m d e r I n v e s t i t i o n e n i n Ökostromerzeugung wurde EU-weit verzeichnet. Auf die gesamte, neue installierte Leistung von 27,5 GW entfielen bereits 2009 über 62 Prozent aus den Erneuerbaren in Höhe von 17 GW, hierunter Windkraft 12,2 GW und Photovoltaik (unmittelbar nach den Neukapazitäten für Erdgas). Die EE-Wirtschaft sicherte ein weiteres Jahr mehr als die Hälfte der Neuinvestitionen in Erzeugerkapazitäten für Strom in der EU. Es sei darauf hinzuweisen, dass im Jahr 2009 im Falle der Kohle- und Kernenergetik mehr der alten Kapazitäten abgebaut als installiert wurden. Der Anteil Polens an den Investitionen in neue EE-Erzeugungskapazitäten zur Erzeugung von grünem Strom im EU-Rahmen in 2009 belief sich auf fast 2 Prozent (ca. 260 MW). Mit der Veröffentlichung des Klima-Energie-Pakets 3x20, biomasa elektryczność Biomasse Stromerzeugung bioetanol transport Bioäthanol Transport mit dem Zielwert für die gesamte Union von 20 Prozent für den Anteil an Energie aus er neuerbaren Quellen am Verbrauch im Jahr 2020 bezifferte die Europäische Kommission die Jahreskosten (geforderte Investitionsausgaben in der Periode in der gesamten EU) auf Höhe von 18 Mrd. Euro2. Dieser Betrag berücksichtigt auch den erwarteten Rückgang der I nve s t i t i o n s - E i n z e l k o s t e n aufgrund des Skalenertrags, doch der angeführte Wert dürfte auch in Bezug auf die Ergebnisse für 2009 um ein Zweibis Drei-Faches zu niedrig sein. Und zwar u.a. angesichts des Sachverhalts, dass die Annahme des Pakets die er warteten Investitionen in den Sektor der sauberen Kohleverbrennung nicht zur Folge hatte, was eine stärkere und schnellere als die geplante EE-Entwicklung stimuliert, insbesondere im Stromerzeugungssektor. Prognosen bis biodiesel transport Biodiesel Transport woda Wasserkraft biomasa ciepło Biomasse Wärmeerzeugung Die durch die Regierung im November 2009 verabschiedete Energieversorgungspolitik Polens bis zum Jahr 2030 bestätigte den neuen Zielwert von 15-Prozentigen 14 W i / 1 2

17 RAPORT WI / RAPPORT WI kw i da dodatkowe wsparcie systemem stałych taryf typu Feed-in Tariff (na wzór niemiecki) takim technologiom jak systemu PV zintegrowane z budynkami, małe elektrownie wiatrowe, mikrobiogazownie, małe systemu CHP na biopaliwa, małe elektrownie wodne. Choć KPD nie precyzuje udziałów mikroinstalacji (poza małymi elektrowniami wiatrowymi) to I n s t y t u t E n e r g e t y k i Odnawialnej szacuje ich łączną moc zasiatkowaną w 2020 r. w tzw. energetyce prosumenckiej na ok 2 GW. W o b e c n e j d e k a d z i e energetyka odnawialna staje się nośnikiem innowacji i jednym z najważniejszych elementów tzw. zielonej gospodarki oraz źródłem wielu korzyści gospodarczych i społecznych. Jej wszechstronny rozwój służyć też będzie zwiększeniu niezależności energetycznej i poprawie bezpieczeństwa energetycznego. 1 Wiśniewski G. Inwestycje w odnawialne źródła energii : 27 mld Euro do sfinansowania. Warszawa, http: //odnawialny.blogspot.com/2011/01/ inwestycje-w-odnawialne-zroda-energii.html 2 European Commission: MEMO/08/33, Brussels, 23 January Ministerstwo Gospodarki: Krajowy plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, Warszawa, 2010 r. (wersja z 29 listopada) 4 Wiśniewski G. (red). Analiza możliwości produkcji urządzeń dla energet yki odnawialnej w Polsce i dla potrzeb krajowych i eksportu. Ekspertyza dla Ministerstwa Gospodarki. Inst ytut Energet yki Odnawialnej, Warszawa 2010 (niepublik.) 5 Zaprezentowana na wykresie prognoza średnich kosztów inwestycyjnych OZE na obecną dekadę uchodzi za bardzo miarodajną. Wypada jednak zwrócić uwagę na niedoszacowanie tempa spadku kosztów w fotowoltaice PV (nie uwzględnienie skutków rozwoju rynku produkcji ogniw i modułów PV w Chinach). Będzie to miało też wpływ na konieczność zwiększenia udziałów PV w polskim KPD, ale na potrzeby niniejszej analizy i oceny łącznej wysokości nakładów inwestycyjnych w OZE wg KPD, wpływ tempa spadku kosztów PV znacząco nie wpływa, gdyż pierwotnie zaplanowano bardzo niskie inwestycje w tej branży (tylko3 MW). Jednak rewizja KPD w tym zakresiejest niezbędna i pilna, przyp. aut. A n t e i l d e r e r n e u e r b a r e n Energiequellen im Jahr Die neue Energieversorgungspolitik ist konservativ gegenüber der Prognose des durchschnittlichen EE-Wachstumstempos, doch sie sieht eine weitere Diversifizierung des EE-Energiesektors in der Periode vor. Bis zum Jahr 2020 rechnet die Regierung mit dem schnellsten Jahreswachstumstempo bei Neuverfahren Biogas, Windkraft, und Solarthermie. In der ersten Hälfte des Jahrzehnts soll ein besonders schnelles Wachstum b e i l a n d w i r t s c h a f t l i c h e n B i o g a s a n l a g e n u n d Windenergieanlagen (45-70 Prozent pro Jahr) verzeichnet werden. In der zweiten Hälfte des Jahrzehnts hingegen bei Solarenergie, insbesondere Solarthermie (35 Prozent), aber auch weiterhin bei Biogas und Windenergieanlagen mit einem sehr hohen (in beiden Fällen) Wachstumstempo von 17 bis 30 Prozent pro Jahr. S i c h e r s t e l l e n s o l l d i e s e s Wachstumstempo, u.a. das vorgenannten perspektivische Verfahren, der Nationale Maßnahmenplan im Bereich erneuerbarer Energien 3 (KPD), d e r i m R a h m e n d e r V e r p f l i c h t u n g e n a u s d e r Richtlinie 2009/28/WG durch die Regierung im Dezember d e s v e r g a n g e n e n J a h r e s verabschiedet wurde. Für die Baubranche, aber auch für die nationale Anlagenbaubranche, öffnet dieser Maßnahmenplan den Markt für neue Bau- und Montageinvestitionen und stimuliert die inländische Nachfrage nach neuen Anlagen 4. Zusammenfassend kann erwartet werden, dass die gesamten Investitionsaufwendungen (neue Investitionen) in der EE-Wirtschaft bis zum Jahr 2020 bis zu 26,7 Mrd. Euro (2,7 Mrd./ pro Jahr) betragen werden. Dies bedeutet, dass die Kapazitäten und Produktionsleistungen gegenüber 2009 bis zum Jahr 2020 ca. um ein 10-Faches steigen werden. Hingegen werden die Umsätze im Jahresmittel auf dem Investitionsmarkt in der Periode ca. um ein 3-Faches höher sein als in 2009, was dem Wachstumstempo im Jahresmittel im gesamten Sektor von 38 Prozent entspricht. Ca. 55 Prozent der Aufwendungen entfallen auf den Sektor der Öko- Stromerzeugung, 34 Prozent auf Öko-Wärme und Öko-Kälte, hingegen 11 Prozent auf den Sektor der Kraftstofferzeugung für den Öko-Transport, wobei es sich aufgrund der in dieser Ausarbeitung zugrunde gelegten vereinfachenden Annahmen erweisen kann, dass in der Praxis die Anteile der EE-Investitionen in der Wärmeversorgung und im Transport proportional etwas höher sein können. Führende EE-Verfahren in Bezug auf die Investitionen laut Nationalem Maßnahmenplan KPD und angeführten Annahmen in der Periode bis zum Jahr 2020 werden Windenergieanlagen und Solarenergieanlagen (mit einem Anteil von jeweils 30 Prozent) sowie Biogasanlagen (13 Prozent) sein. Die Verabschiedung des neuen Erneuerbare-Energien- Gesetzes (geplantes Inkrafttreten ab Januar 2013) wird den Sektor der Mikroanlagen mit Kapazitäten bis 100 kw besonders stärken und eine zusätzliche Förderung durch den Feed-in Tariff (nach deutschem Modell) solchen Verfahren wie PV in, an oder auf Gebäuden, Windkraft-Kleinanlagen, Biogas- Mikroanlagen, kleinen CHP- Systemen für Biokraftstoffe und Wasserkraft-Kleinanlagen gewähren. Obwohl der Nationale Maßnahmenplan den Anteil von Mikroanlagen nicht genau angibt (außer bei Windenergie- Kleinanlagen) schätzt das Institut für Erneuerbare Energien deren gesamte installierte Leistung für 2020 in der sog. Verbraucher- Energetik auf ca. 2 GW. Im laufenden Jahrzehnt wird d i e E E - E n e r g i e w i r t schaft ein Träger der Innovation sowie eines der wichtigsten Elemente der sog. grünen Wirtschaft und eine Quelle für zahlreiche wirtschaftliche und gesellschaftliche Vorteile sein. Außerdem wird ihre allseitige Entwicklung der Stärkung der Unabhängigkeit d e r E n e r g i e v e r s o r g u n g und der Verbesser ung der Energieversorgungssicherheit dienen. 1 Wiśniewski G. Investitionen in erneuerbare Energien : 27 Mrd. Euro für Bezuschussungen. Warschau, 2011 http: // odnawialny.blogspot.com/2011/01/inwestycjew-odnawialne-zroda-energii.html 2 European Commission: MEMO/08/33, Brussels, 23 January Wirtschaftsministerium: Nationaler Maßnahmenplan zu Energie aus erneuerbaren Energiequellen, Warszawa, 2010 (Fassung vom 29. November) 4 Wiśniewski G. (Red). Analyse der Möglichkeiten der Herstellung von Anlagen für die EE-Energiewirtschaft in Polen sowie für den inländischen Bedarf und den Export. Gutachten für das Wirtschaftsministerium. Institut für Erneuerbare Energien, Warszawa 2010 (nicht veröffentlicht) 5 Die auf dem Diagramm dargestellte Prognose der durchschnittlichen Investitionskosten für die Erneuerbaren wurde für das laufende Jahrzehnt sehr realistisch bewertet. Es sei jedoch auf das zu niedrig geschätzte Tempo des Kostenrückgangs bei Photovoltaik PV hinzuweisen (Nichtberücksichtigung der Folgen der Entwicklung des Markts der Herstellung von Solarzellen und PV-Modulen in China). Dies wird auch die Notwendigkeit beeinf lussen, den PV-Anteil in Polen im Nationalen Maßnahmenplan zu erhöhen, doch für diese Analyse und Gesamtbewertung der Höhe der Investitionskosten in Erneuerbare nach dem Nationalen Maßnahmenplan KPD ist der Einfluss des Wachstums der PV-Kosten eher unwesentlich. Ursprünglich wurden sehr niedrige Investitionskosten in dieser Branche geplant (nur 3 MW). Eine Änderung des Nationalen Maßnahmenplans KPD in diesem Bereich ist jedoch erforderlich und dringend notwendig, Anm. des Verfassers. W i /

18 Trójpak energetyczny Energie Dreier-Pack Jakie są główne cele nowych ustaw Prawo energetyczne, Prawo gazowe oraz o odnawialnych źródłach energii? Chcemy stworzyć stabilne i długofalowe rozwiązania wspierające energetykę. Zebraliśmy je w tzw. Trójpaku energetycznym, w skład którego wejdzie prawo gazowe, energetyczne i ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE). W Prawie energetycznym proponujemy np. pomoc dla tzw. odbiorców wrażliwych. Zawarliśmy w nim również propozycje porządkujące działalność w energetyce, takie jak certyfikacja operatora systemu przesyłowego. Proponujemy też przedłużenie wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji oraz możliwość funkcjonowania zamkniętych systemów dystrybucyjnych. Welche Hauptziele verfolgen die neuen Gesetze das Energiewirtschaftsgesetz, das Gasversorgungsgesetz und das Gesetz über erneuerbare Energien? Wir möchten stabile und langf ristige Lösungen zur Förderung der Energiewirtschaft schaffen. Gebündelt wurden diese in dem sog. Energie Dreier-Pack, zu dem das Gasversorgungsgesetz, das Energiewirtschaftsgesetz und das Gesetz über erneuerbare Energien (EE) gehören. Im Energiewirtschaftsgesetz wird z.b. die Beihilfe für sog. sensible Abnehmer vorgeschlagen. Aufgenommen wurden in das Gesetz auch Vorschläge zur Regelung der Tätigkeit in der Energiewirtschaft, wie die 16 W i / 1 2

19 RAPORT WI / RAPPORT WI Wsparcie rynku odnawialnych źródeł energii (OZE) i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego ma zapewnić m in. pakiet ustaw znany jako Trójpak energetyczny. Dla każdej z technologii OZE ustala on m in. minimalny gwarantowany poziom pomocy finansowej. O szczegółach rozmawiamy w wywiadzie z wiceministrem gospodarki Mieczysławem Kasprzakiem. Die Förderung des Marktes erneuerbarer Energien und die Verbesserung der Energieversorgungssicherheit soll u.a. das Gesetzes-Paket Energie Dreier-Pack sicherstellen. Für jede der Technologien der erneuerbaren Energien wird im Rahmen dieser Gesetze ein garantiertes Mindestniveau der Finanzbeihilfe sichergestellt. Detaillierte Regelungen besprechen wir im Interview mit dem Wirtschafts- Vizeminister Mieczysław Kasprzak. W projekcie ustawy o OZE zapisaliśmy z kolei m in. niezmienność zasad pomocy dla instalacji ze źródeł odnawialnych przez 15 lat. Zachowamy także dotychczasowy system wsparcia dla już działających urządzeń. Planujemy również wprowadzić system cen gwarantowanych dla wybranych technologii wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła w mikro i małych instalacjach OZE. Naszym priorytetem jest też zapewnienie rozwoju rynku gazu ziemnego oraz bezpieczeństwa jego dostaw. Dlatego w projekcie prawa gazowego umieściliśmy m in. zasady dotyczące dostaw dla odbiorców chronionych, możliwość wsparcia dla odbiorcy wrażliwego błękitnego paliwa oraz uregulowanie zasad rozbudowy systemu przesyłowego i dystrybucyjnego. Do pierwszego projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii wpłynęło wiele uwag. Co poprawiono w nowej wersji ustawy? Uwagi dotyczyły głównie obowiązku zakupu energii ze źródeł odnawialnych oraz okresu i zasad wsparcia dla jej producentów. Znalazły się też wśród nich propozycje stworzenia mechanizmów ochrony inwestorów przed spadkiem wartości świadectw pochodzenia oraz gwarancji utrzymania wsparcia w zakresie OZE dla już funkcjonujących przedsiębiorstw energetycznych. Uwzględniliśmy większość ze zgłoszonych uwag. Zertifizierung des Über tragungssystembetreibers. Wir schlagen auch die Verlängerung der Förderung der Elektrizitätserzeugung unter Einsatz der Kraft-Wärme-Kopplung (KWK) und die Möglichkeit des Betriebs geschlossener Verteilungssysteme vor. In den Gesetzesentwurf über erneuerbare Energien haben wir hingegen u.a. die Beständigkeit der Beihilfen für Anlagen auf Basis erneuerbarer Energien für 15 Jahren aufgenommen. Wir behalten ebenfalls das bisherige Förderungssystem für bereits bestehende Anlagen bei. Außerdem planen wir die Einführung eines Systems der garantierten Preise für ausgewählte Technologien d e r E l e k t r i z i t ä t s - b z w. Wärmeerzeugung in EE-Mikround EE-Kleinanlagen. Priorität messen wir auch der Gewährleistung der Entwicklung des Erdgasmarktes und der Sicherheit der Erdgasversorgung bei. Aufgenommen wurden deshalb in das Gasversorgungsgesetz u.a. die Grundsätze der Lieferungen an geschützte Abnehmer, die Möglichkeit der Beihilfen für sensible Abnehmer des blauen Brennstoffs sowie die Regelung der Grundsätze des Ausbaus eines Gasfernleitungs- und Gasverteilungsnetzes. Zum ersten Entwurf des Gesetzes über erneuerbare Energien sind zahlreiche Anmerkungen eingegangen. Welche Verbesserungen wurden in die neue Gesetzesversion eingeführt? Die Anmerkungen bezogen sich hauptsächlich auf die Kaufpflicht der auf Basis erneuerbarer Quellen sowie auf die Periode und die Grundsätze der Förderung für die Erzeuger dieser Energien. Hierzu gehören auch die Vorschläge zur Schaffung von Mechanismen zum Schutz der Investoren vor der Wertminderung der Herkunftszertif ikate und zur Garantie der Beibehaltung der Förderung der erneuerbaren E n e r g i e n f ü r b e r e i t s i n Betrieb genommene Energieversorgungs unternehmen. Wir berücksichtigten die meisten der eingebrachten Anmerkungen. Sind die neuen Bestimmungen a u s r e i c h e n d, u m d i e Prosumenten zum Handeln zu mobilisieren? Das Hauptziel der Vorbereitung des Gesetzes über erneuerbare Energien umfasst die Abgrenzung und Regelung der Mechanismen zur Förderung der Energie aus erneuerbaren Quellen. Die Tätigkeit in diesem Bereich wurde durch die bisherigen Vorschriften des Energiewirtschaftsgesetzes geregelt. Unsere Vorschläge sind differenziert in Abhängigkeit von dem Energieträger der erneuerbaren Energie, der installierten Leistung der Energieerzeugeranlagen und dem Datum ihrer Inbetriebnahme bzw. Modernisierung. Wir möchten vor allem die Entwicklung dekonzentrierter Erzeugeranlagen fördern, die lokale Energiequellen nutzen, was sich auf die finanzielle Situation des Endabnehmers und auf die Umwelt positiv auswirken wird. Eine Neuheit bilden u.a. die Erleichterungen für sog. Prosumenten, d.h. Rechtsträger, d i e E n e r g i e i n e i g e n e n Mikroanlagen erzeugen und diese für den Eigenbedarf verbrauchen. Die Energieüberschussmengen können auch an das Netz verkauft werden. Diese Form der Energieerzeugung hat zahlreiche Vorteile. Sie kennzeichnet sich vor allem durch einen kürzeren und sichereren Investitions- und Errichtungsprozess. Durch den einfachen Betrieb einer W i /

20 RAPORT WI / RAPPORT WI Konkurs! Gewinnspiel! Wygraj dwie kompozycje zapachowe o wartości 1000 PLN! ufundowane przez Perfumerię Quality Missala! Zapach dla Pani to czyste perfumy Carla Fracci, zmysłowy a zarazem świeży eliksir kobiecości, który łączy tropikalne kwiaty, frezję, jaśmin i lilię z głogiem, wanilią, drzewem sandałowym i piżmem. Zapach dla Pana to męski Vetiver marki Lubin, który łączy wetiwer z cytrusami, przyprawami, kadzidłem i tytoniem. Opisz swój idealny zapach na jesień Najciekawsza odpowiedź wygrywa! Odpowiedzi prosimy przesyłać na adres AHK Polska lub drogą mailową na adres: pr.red@ahk.pl do 14 września. Zwycięzcę konkursu ogłosimy w następnym numerze Wi. Gewinnen Sie zwei Duftkompositionen im Wert von 1000 PLN! von der Parfümerie Quality Missala. Der Duft für die Dame ist ein reines Carla Fracci Parfum, verführerisch und zugleich ein frisches weibliches Elixir, das tropische Blumen, Jasmin, Lilien, Vanille, Sandelholz und Moschus verbindet. Der Duft für den Herren ist das maskuline Vetiver der Firma Lubin, welches nach Zitrusfrüchten, Gewürzen, Weihrauch und Tabak riecht. Beschreiben Sie ihren idealen Herbstduft Die interessanteste Antwort gewinnt! Ihre Antworten schicken Sie bitte an unsere Adresse oder per an pr.red@ahk.pl bis zum 14. September. Der Gewinner wird in der nächsten Ausgabe der Wibekannt gegeben. Czy nowe zapisy są wystarczające, by zmobilizować prosumentów do działania? Głównym celem przygotowania ustawy o odnawialnych źródłach energii jest wyodrębnienie i uporządkowanie mechanizmów wsparcia dla energii z OZE. Działalność w tym zakresie regulowały dotychczas przepisy ustawy Prawo energetyczne. Nasze propozycje będą zróżnicowane w zależności od nośnika energii odnawialnej, zainstalowanej mocy urządzeń generujących energię oraz daty włączenia ich do eksploatacji lub modernizacji. Chcemy przede wszystkim promować rozwój rozproszonych mocy, wykorzystujących lokalne źródła energii, co pozytywnie wpłynie na sytuację finansową odbiorcy końcowego oraz na środowisko naturalne. Nowością są m in. ułatwienia dla tzw. prosumentów, czyli podmiotów, które wytworzą energię we własnych mikroinstalacjach i zużyją ją na własne potrzeby. Jej nadwyżki będzie można także sprzedawać do sieci. Taki sposób produkowania energii ma wiele zalet. Przede wszystkim charakteryzuje się krótszym i bezpieczniejszym procesem inwestycyjno-budowlanym. Z kolei łatwość eksploatacji takiego źródła mocy zapewnia ciągłość zasilania energetycznego. Zmniejszają się tym samym straty sieciowe i obciążenie szczytowe, przy jednoczesnym ograniczeniu nakładów na rozbudowę i modernizację sieci przesyłowych. Czy w ocenie Ministerstwa Gospodarki planowany poziom wsparcia dla OZE jest wystarczający? W nowych przepisach zaproponowaliśmy takie rozwiązania, które będą korzystne zarówno dla producentów, jak i odbiorców zielonej energii. Jedną z istotnych zmian w tym zakresie jest modyfikacja dotychczasowego mechanizmu wsparcia energii z OZE, zawartego w ustawie Prawo energetyczne. Dla każdej z technologii ustaliliśmy inny minimalny i gwaransolchen Erzeugeranlage wird wiederum die kontinuierliche Energieversorgung sichergestellt. Ermöglicht wird dadurch die Verringerung der Netzverluste und der Spitzenlast, was bei einer gleichzeitigen Begrenzung der Aufwendungen für den Ausbau und die Modernisierung der Übertragungsnetze erzielt wird. Ist das geplante Niveau der Förderung für erneuerbare Energiequellen nach Meinung des Wirtschaftsministeriums ausreichend? I m R a h m e n d e r n e u e n Vorschriften schlugen wir solche Lösungen vor, die sowohl für die Erzeuger als auch die Abnehmer der grünen Energie vorteilhaft sind. Eine der wesentlichen Änderungen in diesem Bereich bildet die Modif izierung des bisherigen Mechanismus zur Förderung von Energie aus erneuerbaren Quellen, der im Energiewirtschaftsgesetz enthalten ist. Für jede der T e c h n o l o g i e n legten w ir ein anderes minimales und g a r a n t i e r t e s N i v e a u d e r Finanzbeihilfe fest, wodurch eine nachhaltigere Entwicklung der Erzeugung auf Basis aller EE-Technologien sichergestellt wird. Dies ermöglicht ebenfalls die Gewährung der Förderung für diejenigen Technologien, bei denen dies am notwendigsten ist. Geändert wird auch das Verfahren der Berechnung der Ersatzabgabe, die im bisherigen System jährlich valorisiert wird und eine unbegründete Erhöhung der Kosten des gesamten Systems bewirkt. Die Einführung einer festen Ersatzabgabe erhöht die Stabilität am Kreditmarkt und erleichtert es den Unternehmern, die Investitionen zu planen. Ein weiteres Element des neuen Systems wird die Einführung von garantierten Festbetragstarifen 18 W i / 1 2