Krzysztof Wiesław ZAŁĘSKI Warszawa, r. AUTOREFERAT

Transkrypt

1 Krzysztof Wiesław ZAŁĘSKI Warszawa, r. AUTOREFERAT Urodziłem się 25 sierpnia 1957 roku w m. Żebry Starawieś, w gminie Olszewo Borki, województwo mazowieckie. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Gutach Dużych, gmina Czerwonka kontynuowałem naukę w Liceum Lotniczym w Dęblinie, gdzie w 1976 roku uzyskałem świadectwo dojrzałości. We wrześniu w 1976 roku rozpocząłem studia w Wyższej Oficerskiej Szkole Lotniczej w Dęblinie. Pierwsze praktyczne doświadczenia w zakresie organizacji i realizacji szkolenia taktycznego jednostek sił powietrznych zdobyłem już w trakcie studiów, realizując zadania, początkowo jako nawigator radiolokacyjnego systemu lądowania, a następnie nawigator naprowadzania na 28 Połączonym Stanowisku Dowodzenia w Gryficach. Ten okres mojej służby, choć marginalny w całości kariery wojskowej, miał jednak znaczenie dla dalszego rozwoju służbowego i naukowego. Już wówczas brałem udział w szeregu treningów, ćwiczeń oraz sprawdzianów, występując w różnych funkcjach w składzie stanowiska dowodzenia 40 pułku lotnictwa myśliwsko bombowego oraz na 28 Połączonym Stanowisku Dowodzenia. Udział w ćwiczeniach i treningach Systemu Obrony Powietrznej Kraju był dla mnie nie tylko pierwszym osobistym doświadczeniem, związanym z dowodzeniem lotnictwem w operacjach na rzecz systemu obronnego państwa, ale zafascynował mnie tymi problemami na tyle, że poświeciłem im swoje zawodowe i naukowe życie. Moja dotychczasowa kariera zawodowa składa się z dwóch istotnych etapów: pierwszy etap w przeważającej części poświęcony intensywnej działalności służbowej, na różnych stanowiskach służbowych, czego efektem było przygotowanie osobistej bazy naukowej oraz przeprowadzenie badań, zakończone opracowaniem rozprawy doktorskiej oraz drugi etap - poświęcony dalszym studiom, działalności naukowej i dydaktycznej, realizowanej równolegle z dzielnością służbową, czego efektem było przeprowadzenie gruntownych badań, wydanie wielu prac naukowych oraz opracowanie monografii habilitacyjnej. Po ukończeniu WOSL, w latach kontynuowałem służbę w Szkole, doskonaląc umiejętności wychowawcze, dowódcze i sztabowe. W 1983 roku rozpocząłem służbę w 58. lotniczym pułku szkolnym, jako szef sztabu 3. lotniczej eskadry szkolnej, gdzie nie tylko w teorii, ale przede wszystkim w praktyce, rozwiązywałem taktyczne problemy szkolenia i funkcjonowania lotnictwa. Okres ten, jak się później okazało, dobrze przegotował mnie, 1

2 w sensie teoretycznym i praktycznym, do podjęcia studiów w Akademii Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie, w latach Studia pozwoliły mi nie tylko wydatnie pogłębić swoją wiedzę specjalistyczną, ale również bardziej gruntownie poznać sztukę wojenną oraz zasady operacyjnego i taktycznego wykorzystania lotnictwa w konfliktach zbrojnych, nie tylko współczesnych. Studia przede wszystkim poszerzyły zakres moich zainteresowań procesami kształtowania koncepcji wykorzystania sił powietrznych w różnych aspektach: historycznym, współczesnym i perspektywicznym. Studia dały mi więc dobrą naukową bazę do dalszej pracy zawodowej oraz kontynuowania samodzielnego naukowego rozwoju. Praca dyplomowa na temat: Działania bojowe pułku lotnictwa myśliwsko-bombowego była udaną próbą dociekań o charakterze naukowym, co spowodowało, że była ona wykorzystywana do szkolenia na Wyższych Kursach Doskonalenia Oficerów. Ukończenie studiów stanowiło dla mnie rzeczywisty początek kontaktu z nauką, bo od tego momentu, pracując na kolejnych, coraz wyższych stanowiskach służbowych, miałem duże możliwości weryfikacji różnego rodzaju przemyśleń i założeń, sprawdzanych w czasie ćwiczeń wojsk oraz sprawdzianów ogniowych, dla których byłem autorem (współautorem) scenariuszy poszczególnych epizodów taktycznych. Pełnienie służby w Dowództwie Wojsk Lotniczych w Poznaniu, na stanowisku starszego specjalisty w Oddziale Szkolenia Operacyjno Taktycznego pozwoliło mi na pogłębianie swoich doświadczeń naukowych. Pełniąc obowiązki starszego specjalisty w wiodącym oddziale Dowództwa Wojsk Lotniczych brałem udział w organizacji i realizacji szkolenia operacyjnego, planowania działań bojowych oraz naukowego weryfikowania, poprzez udział w badaniach i eksperymentach wojskowych, zasad bojowego użycia lotnictwa w systemie obronnym państwa. Łączenie teorii oraz praktycznych rozwiązań operacyjnych pozwoliło mi uzyskać metodologiczne podstawy do samodzielnego podejmowania epizodycznych prac naukowo-badawczych, a także umożliwiło prekursorskie podjęcie próby zastosowania komputerów w prowadzeniu kalkulacji operacyjnych na potrzeby planowania działań bojowych, gdzie przygotowywałem (współuczestniczyłem) założenia, algorytmy, opinie, ekspertyzy i uwagi na potrzeby specjalistów Zespołu Informatyki Dowództwa Wojsk Lotniczych w tym zakresie. Na początku mojej działalności naukowej specjalizowałem się w szeroko rozumianej problematyce działań taktycznych lotnictwa. W połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, oprócz tej problematyki, obszar mojej działalności i zainteresowań obejmował również problemy użycia lotnictwa w skali operacyjnej, a nawet strategicznej. Wiązało się to ze zmianą miejsca pracy. 2

3 Po rozformowaniu Dowództwa Wojsk Lotniczych w Poznaniu w 1991 roku zostałem przeniesiony do Dowództwa Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej w Warszawie na stanowisko starszego specjalisty Wydziału Szkolenia Operacyjno Taktycznego. Bazując na wiedzy i doświadczeniu, wyniesionym ze służby w Dowództwie Wojsk Lotniczych, odnosiłem służbowe sukcesy, dość szybko dochodząc do stanowiska zastępcy szefa oddziału szefa Wydziału Szkolenia Operacyjno Taktycznego. Na tym stanowisku służyłem do 1999 roku. W tym czasie gruntownie poznałem problematykę organizacji Systemu Obrony Powietrznej, będąc autorem wielu ćwiczeń z tego obszaru, występując albo z pozycji głównego autora, jeżeli ćwiczenie organizowane było przez WLOP, albo z pozycji ćwiczącego w składzie sztabu, jeżeli ćwiczenie organizowane było przez Sztab Generalny Wojska Polskiego. W tym okresie, samodzielnie lub kierując zespołem specjalistów, opracowałem szereg dokumentów metodycznych, w tym wdrożonych na szczeblu rodzaju sił zbrojnych, porządkujących od strony metodycznej system szkolenia operacyjnego Wojsk, co było celowe i niezbędne, po połączeniu Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, w jeden Rodzaj Sił Zbrojnych Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej. Do najważniejszych opracowań z tamtego okresu zaliczam: zbiory materiałów pomocniczych do opracowywania ćwiczeń i treningów w latach , opracowywane przeze mnie cykliczne. Materiały te stanowiły wykładnię koncepcji organizacji i prowadzenia ćwiczeń w zakresie działań lotnictwa i obrony powietrznej oraz zabezpieczenia tych działań w warunkach narodowych i sojuszniczych. Szczególna wartość tych publikacji polegała na tym, że powstały one w początkowym okresie procesu przygotowania sił powietrznych do integracji z NATO. Stanowiły więc one swoiste wytyczne dla procesów szkolenia wojsk w tym okresie i były powszechnie stosowane w jednostkach do przygotowywania ćwiczeń i treningów. Rozwijając osobiste zainteresowania w obszarze szkolenia bojowego i taktycznospecjalistycznego Wojsk, a także bazując na osobistych doświadczeniach, z racji autorstwa większości ćwiczeń, treningów i eksperymentów wojskowych WLOP z tego okresu, opracowałem podręcznik Metodyka szkolenia operacyjno - taktycznego WLOP, wdrożony do praktyki szkoleniowej zarządzeniem Dowódcy WLOP nr 118 z 22 grudnia 1993 r. Po okresie jego praktycznej, pięcioletniej weryfikacji, Metodyka szkolenia operacyjno-taktycznego WLOP, jako sprawdzone i użyteczne rozwiązanie, została ostatecznie wdrożona do praktyki szkoleniowej w maju 1997 roku. Powyższy fakt ostatecznie potwierdził zasadność prowadzonych przeze mnie badań, a uzyskane wyniki, doświadczenia i wnioski posłużyły uporządkowaniu systemu szkolenia operacyjno taktycznego na poszczególnych szczeblach 3

4 dowodzenia w dowództwach, sztabach i jednostkach WLOP. Kontynuując badania w tym zakresie, w 1997 roku opracowałem Zakres wiedzy taktycznej oficerów WLOP. Opracowanie to, wdrożone do Wojsk, w pełni nowatorskie, mające cechy programu szkolenia operacyjnego, systemowo uporządkowało wymagania w stosunku do personelu jednostek WLOP, w zakresie niezbędnej wiedzy, obowiązującej oficerów, w zależności od posiadanego stopnia wojskowego i stanowiska służbowego. Popularyzując wyniki dociekań naukowych, prowadziłem działalność publicystyczną. Do najważniejszych naukowych osiągnięć z tego okresu, należą między innymi artykuły na temat: Użycie korpusu lotniczego w operacjach okręgów wojskowych, opublikowany w Biuletynie Informacyjnym SG WP w 1995 r., w którym dokonano analizy możliwości realizacji zdań wsparcia lotniczego, opartej o praktyczne realia i możliwości nowo utworzonego 4 Korpusu Lotniczego. Wnioski i doświadczenia z przeprowadzonych, epizodycznych badań naukowych w zakresie wsparcia lotniczego, zostały zweryfikowane w procesie planowania i organizacji ćwiczeń z wojskami w latach 1996 i Wnioski z badań opublikowane w periodykach wojskowych, między innymi w postaci artykułów na temat: Doskonalenie operacyjne WLOP. Wnioski i doświadczenia z ćwiczeń pk. "PUMA - 96" i" SZER- SZEŃ - 96, opublikowane w Przeglądzie WLOP w 1996 roku oraz Szkolenie operacyjne WLOP. Przebieg ćwiczeń pk. PUMA - 96 i SZERSZEŃ - 96, wnioski i doświadczenia, opublikowane w Myśli Wojskowej w 1997 roku. W czasie pracy na stanowisku szefa Wydziału Szkolenia Operacyjno Taktycznego, w uznaniu zasług w szkoleniu operacyjno-taktycznym, zostałem skierowany do Kanadyjskiego Centrum Szkolenia (Canadian Forces Languages Training Centre) w bazie lotniczej Borden, celem uczestnictwa w specjalistycznym kursie języka angielskiego. Ukończenie kursu pozwoliło mi na zintensyfikowanie kontaktów zagranicznych, realizowanych w ramach pionu operacyjnego Dowództwa Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, głównie związanych z realizacją przygotowań w sferze operacyjno specjalistycznej przed planowanym członkostwem Polski w NATO. Ze względu na posiadane doświadczenie zawodowe oraz znajomość języka angielskiego, brałem czynny udział w przygotowaniu i prowadzeniu ćwiczeń międzynarodowych, współpracując z oficerami projektowymi, odpowiedzialnymi za organizację ćwiczeń z sił powietrznych różnych państw NATO. Równolegle do działalności operacyjnej, angażowałem się w działalność naukowo-badawczą i publicystyczną, głównie w periodykach wojskowych. Zajmowałem się przede wszystkim problemami lotniczego wsparcia w operacjach wielonarodowych oraz dowodzeniem lotnictwem i obroną powietrzną na szczeblach operacyjnych, w wymiarze narodowym oraz sojuszniczym. 4

5 Pozostając na stanowisku szefa Wydziału Szkolenia Operacyjno Taktycznego, od 1995 roku brałem udział w procesie szkolenia i przygotowania proceduralnego jednostek Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej do integracji z siłami powietrznymi państw Sojuszu. Występując w składzie Zespołu Harmonizacyjnego powołanego przez NATO, a jednocześnie pełniąc funkcję przewodniczącego bliźniaczego polskiego zespołu powołanego przez WLOP, kierowałem przygotowaniami organizacyjno-proceduralnymi integracji systemu dowodzenia oraz procesu szkolenia jednostek WLOP z siłami powietrznymi państw NATO. Efektem finalnym tych prac było przygotowanie i przeprowadzenie eksperymentu wojskowego, weryfikującego gotowość sił i środków WLOP do akcesji do NATO. Zadanie to polegało między innymi na wykonaniu cyklu sprawdzeń i kontroli w jednostkach przez zespoły kontrolne NA- TO oraz przeprowadzenie sojuszniczego ćwiczenia sprawdzającego System Obrony Powietrznej RP pod kryptonimem Lot Accession Demonstration. W eksperymencie tym występowałem jako współautor ćwiczenia - główny autor po stronie polskiej. Między innymi za powyższą działalność byłem trzykrotnie nominowany do wyróżnienia w plebiscycie Wojskowego Instytutu Wydawniczego Buzdygany oraz za działalność publicystyczną z tego okresu zostałem uhonorowany srebrną odznaką Przeglądu WLOP. W okresie uczestniczyłem systematycznie w bilateralnych kontaktach z jednostkami lotnictwa USA w ramach programu Mil to Mil oraz w ćwiczeniach międzynarodowych w kraju i za granicą, co tworzyło korzystne warunki do obserwacji organizacji wykorzystania lotnictwa w operacjach wielonarodowych. Szczególnie cenne doświadczenia były wynikiem udziału w pierwszym polsko-amerykańskim ćwiczeniu lotniczym EAGLE TALON 97, gdzie pełniłem obowiązki w obsadzie wielonarodowego centrum operacji powietrznych. Finalnym efektem pierwszego okresu mojej działalności służbowej i naukowej było przeprowadzenie badań naukowych oraz opracowanie rozprawy doktorskiej na temat: Działanie lotnictwa z wykorzystaniem baz lotniczych. Promotorem rozprawy był płk prof. dr hab. Wojciech MICHALAK. Temat mojej rozprawy doktorskiej, jak i zakres prowadzonych badań naukowych był ściśle związany z okresem dokonujących się przemian strukturalnoorganizacyjnych w systemie zabezpieczenia działań lotnictwa. Moja praca, ujmująca w pionierski sposób problemy działań lotnictwa z wykorzystaniem nowotworzonych baz lotniczych, mimo, że została zauważona, nie miała jednak wpływu na postępujący proces zmian organizacyjnych. Podjęte wówczas decyzje organizacyjne zostały negatywnie zweryfikowane w czasie, częściowo w duchu moich założeń koncepcyjnych. W rozprawie dokonałem analizy i oceny systemu zabezpieczenia działań lotnictwa, wykazując ścisłe związki systemu 5

6 zabezpieczenia, szkolenia i bojowego przygotowania jednostek oraz personelu z efektywnością działań sił powietrznych w systemie obronnym państwa. Po obronie rozprawy doktorskiej i uzyskaniu stopnia naukowego doktora nauk wojskowych w specjalności taktyka, zostałem wyznaczony na stanowisko szefa Oddziału Operacyjnego Dowództwa WLOP. Stanowisko to dało mi nowe możliwości rozwoju naukowego oraz prowadzenia badań naukowych w obszarze operacyjnego użycia wojsk. Był to drugi, obok szkolenia, równie istotny obszar działalności sił powietrznych w systemie obronnym państwa. Obszar kompetencji poszerzony o zagadnienia związane z coraz bardziej złożoną problematyką użycia lotnictwa oraz jednostek obrony powietrznej w wymiarze taktycznym i operacyjnym, w nowych uwarunkowaniach, wynikających z naszego członkostwa w Sojuszu Północnoatlantyckim pozwolił mi weryfikować wiele koncepcji szkoleniowych, podejmowanych w czasie ćwiczeń. Dążąc do uzyskania obiektywnych wyników badań w stosunku do sił powietrznych, mając świadomość, że stanowią one szerszy element bezpieczeństwa, wiele uwagi poświęciłem problemom operacyjnego użycia Sił Zbrojnych RP w misjach i operacjach poza granicami kraju. Badania prowadziłem zarówno samodzielnie, jak i będąc członkiem zespołów badawczych, powoływanych w czasie ćwiczeń, jak również w czasie kierowania planowaniem i organizowaniem Polskich Kontyngentów Wojskowych (będąc szefem Centrum Planowania Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych). Wymiernym efektem tej działalności były zwarte opracowania naukowe, w tym między innymi: Walka elektroniczna w operacjach powietrznych (2003 r.) oraz Procedury Operacyjne Centrum Planowania SPO P004, Zakres opracowywanych dokumentów w ramach planowania i przygotowania PKW/PJW do misji/operacji poza granicami kraju (2005 r.). Rezultaty tej działalności zostały wykorzystane do opracowania ćwiczeń, treningów i eksperymentów wojskowych, realizowanych w przygotowaniu sił oraz bieżącej działalności służbowej. W latach kontynuowałem studia w Wyższej Szkole Sił Powietrznych USA (Air War College) oraz równolegle kontynuowałem studia według programu Master na Uniwersytecie Lotniczym (Air University), w Maxwell w Stanach Zjednoczonych, które ukończyłem uzyskując tytuł magistra studiów strategicznych (Master Strategic Studies). W tym okresie moja działalność naukowa została podporządkowana głównie realizacji studiów, nie wykluczyło to możliwości gromadzenia doświadczeń oraz wniosków, ukierunkowanych na dogłębne poznawanie zasad użycia oraz sposobów, metod i możliwości dowodzenia siłami powietrznymi Stanów Zjednoczonych, zwłaszcza występujących różnic w stosunku do rozwiązań narodowych oraz stosowanych w innych państwach NATO. Stanowiło to bezcenną oraz nieszablonową formę weryfikacji dorobku uzyskanego w trakcie wielolet- 6

7 nich badań. W wyniku szerokich dyskusji z wyższymi oficerami (pułkownik lub generał) z 42 różnych państw oraz oficerami SP Stanów Zjednoczonych, studiującymi bądź stanowiącymi kadrę naukowo-dydaktyczną Uczelni, uzyskałem niezbędną wiedzę o strukturach organizacyjnych, zasadach dowodzenia i użycia sił powietrznych różnych państw NATO oraz spoza NATO. Doświadczenia te zaowocowały opracowaniem ważnych z naukowego punktu widzenia pozycji, odnośnie współczesnych sił powietrznych. Szczególnie owocny był pobyt w dowództwach, jednostkach i bazach Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych oraz ośrodkach przemysłowych i naukowo-badawczych, współpracujących z Siłami Powietrznym Stanów Zjednoczonych. Dysponując określonym dorobkiem z zakresu sił powietrznych oraz odpowiednim stopniem naukowym, miałem okazję dzielić się własnymi doświadczeniami na temat kierunków rozwoju oraz koncepcji użycia polskiego lotnictwa wojskowego. W wyniku tej wymiany poglądów oraz dyskusji miałem okazję skonfrontowania własnej wiedzy oraz uzyskanych efektów badań z kierunkami prac prowadzonych w siłach powietrznych innych państw, w tym szczególnie w Siłach Powietrznych Stanów Zjednoczonych i wybranych państw NATO. Uczestnictwo w akademickim ćwiczeniu dowódczo-sztabowym, prowadzonym w grupie międzynarodowej, pozwoliło na dogłębne poznanie procedur wypracowania decyzji w siłach powietrznych NATO. Natomiast szerokie dyskusje z ćwiczącymi oficerami oraz wykładowcami pozwoliły mi na poznanie wielu szczegółów dotyczących zasad organizacji działań Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, specyfiki zabezpieczenia tych działań, zwłaszcza w świetle rodzącej się teorii działań sieciocentrycznych oraz zasad wszechstronnego, w tym kosmicznego zabezpieczenia operacji powietrznych. Pożyteczne były także konsultacje z wykładowcami innych specjalności, szczególnie armii, piechoty morskiej, gwardii narodowej, w czasie których poznawałem amerykańskie poglądy na temat lotniczego wsparcia innych rodzajów sił zbrojnych. Pomogło mi to także zrozumieć rolę efektu synergii w działaniach bojowych, niedocenianą jeszcze wówczas w działaniach Sił Zbrojnych RP. Niezwykle cenne w sensie poznawczym były wizyty w dziewięciu bazach lotniczych, stanowiących zarazem siedziby kluczowych dowództw dla Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych, odpowiedzialnych z planowanie działań lotnictwa, operacje kosmiczne, zarządzanie przestrzenią powietrzną oraz kierowanie obroną powietrzną i kosmiczną. Wizyty te pozwalały na bieżąco konfrontować wiedzę o siłach powietrznych, uzyskaną z wielu źródeł w kraju oraz w toku studiów. W ramach samodzielnych badań naukowych, będących częścią studiów, zajmowałem się problemami relacji bliskowschodnich i ich wpływem na politykę bliskowschodnią Sta- 7

8 nów Zjednoczonych. Problematyka prowadzonych wówczas badań, a zwłaszcza oceny i wnioski, jakie formułowałem w wystąpieniach i referatach zainspirowała mnie do dalszych poszukiwań badawczych, związanych ze specyfiką wykorzystania lotnictwa w narodowych systemach obronnych różnych państw nie tylko NATO. Po powrocie ze Stanów Zjednoczonych, w czerwcu 2000 roku, na krótko objąłem stanowisko szefa Oddziału Operacyjnego Dowództwa WLOP, by następnie, ze względu na potrzeby sił zbrojnych, być skierowany na stanowisko zastępcy szefa Sztabu 3. Korpusu Obrony Powietrznej we Wrocławiu. Okres służby na tym stanowisku posłużył mi do szczegółowego, praktycznego zapoznania się z problemami wykorzystania Korpusu Obrony Powietrznej w działaniach bojowych. Posłużyło mi to także do lepszego zrozumienia uwarunkowań strukturalnych wojsk, mających wpływ na działalność operacyjną i uzyskiwane efekty. Po kilku miesiącach, ze względu na potrzeby kadrowe, ponownie zostałem wyznaczony na stanowisko służbowe zastępcy szefa Zarządu Operacji w Dowództwie WLOP, w Warszawie. W tym okresie wojska realizowały zasadniczy etap transformacji struktur organizacyjnych, połączonych ze zmniejszeniem stanów etatowych jednostek, co wymagało również zmian w koncepcjach i zasadach wykorzystania jednostek WLOP w systemie obronnym państwa. Nabyta na tym etapie rozwoju naukowego wiedza (studia w Stanach Zjednoczonych) i doświadczenie metodologiczne służyły przede wszystkim lepszemu wykonywaniu obowiązków służbowych, a także, w kolejnych latach, rozwinęły moje możliwości badawcze, pozwalając na samodzielne rozwiązywanie szeregu problemów natury organizacyjnej i operacyjnotaktycznej. Od rozprawy doktorskiej przedmiot prowadzonych przeze mnie badań naukowych ewoluował. W pierwszych latach były to głównie taktyczne i operacyjne aspekty użycia lotnictwa wojskowego. W kolejnych latach prowadziłem badania operacyjnego użycia wojsk oraz tendencji i kierunków rozwoju sił powietrznych, jako rodzaju sił zbrojnych, uczestniczącego w działaniach połączonych. Część swoich badań koncentrowałem też na problematyce przeciwdziałania terroryzmowi lotniczemu oraz zarządzaniu przestrzenią powietrzną. Problematyka prowadzonej działalności naukowej, jednoznacznie ulokowana w naukach wojskowych, wynikała zarówno z moich osobistych zainteresowań, jak i z potrzeb zawodowych, związanych z wykonywaniem coraz bardziej odpowiedzialnych obowiązków służbowych, w ramach struktur Sił Powietrznych oraz struktur Sił Zbrojnych RP. W tym okresie szczególnie przydatna była wiedza fachowa zdobyta w trakcie studiów. Wiedza fachowa z tego okresu znalazła odzwierciedlenie w szeregu opracowań przede wszystkim o charakterze dyrektywnym, głównie operacyjnym oraz rozpoznawczym, ale również opracowań naukowych, poświęconych problematyce operacyjnego i taktycznego użycia 8

9 lotnictwa oraz organizacji systemu dowodzenia lotnictwem i obroną powietrzną w działaniach bojowych, w systemie narodowym i sojuszniczym. Swoje doświadczenia wykorzystałem w ćwiczeniu pk. Strong Resolve 2001, gdzie wykonywałem obowiązki szefa sztabu komponentu powietrznego sił sojuszniczych. W latach zostałem wyznaczony na stanowisko szefa Zarządu Rozpoznania i Walki Elektronicznej Dowództwa WLOP. W tym okresie odpowiadałem za modernizację systemu rozpoznania powietrznego. Wiązało się to głównie z opracowywaniem nowych zadań, struktur oraz wymagań sprzętu. Pozwoliło to na rekonfigurację systemu rozpoznania i walki elektronicznej WLOP, stosownie do zmiany rejonów operacyjnego zainteresowania WLOP, z zachodu na wschód, jak kontynuacja procesu integracji z NATO. Jako szef Zarządu Rozpoznania i WE WLOP zapoczątkowałem badania, pionierskie w skali Sił Zbrojnych, nad możliwościami wykorzystaniem Bezpilotowych Aparatów Latających (BAL) w strukturach WLOP. Pozwoliło to na opracowanie pracy studyjnej na temat: Możliwości wykorzystania BAL w Wojskach Lotniczych i Obrony Powietrznej. Praca uzyskała akceptację i zapoczątkowała proces planistyczny, celem pozyskania BAL dla WLOP. Kierowałem także (w części wojskowej) realizacją dwóch projektów badawczych: zautomatyzowanego systemu kierowania rozpoznaniem i walką elektroniczną w jednostkach WLOP pk. Wołczenica oraz mobilnej stacji rozpoznania systemów radiolokacyjnych pk. Gunica. Kierując zespołem ekspertów, realizowałem zadania w zakresie generowania wymagań, nadzoru nad wykonawcą w zakresie etapowego rozliczania pracy oraz procesem oceny i wdrażania rezultatów badań do wojsk. W tym okresie powstało też szereg istotnych publikacji, zamieszczonych w periodykach wojskowych, do których zaliczam w szczególności: Dwuszczeblowe ćwiczenie dowódczo sztabowe JESIEŃ 2000 (2001 r.) oraz Samoloty pionowego startu w obronie powietrznej (2001 r.). Przy kolejnej reorganizacji struktur Dowództwa WLOP, w 2003 roku zostałem wyznaczony na stanowisko zastępcy Szefa Sztabu WLOP. Na tym stanowisku pozostawałem do 2004 roku. W tym okresie zostałem powołany przez Podsekretarza Stanu w MON na stanowisko przewodniczącego podzespołu Standaryzacji i Normalizacji, co czyniło mnie odpowiedzialnym za przebieg tego procesu w jednostkach WLOP. Na stanowisku Zastępcy Szefa Sztabu WLOP byłem współodpowiedzialny za tworzenie systemu baz lotniczych, ich wdrażanie do działalności służbowej oraz tworzenie modelu brygad lotnictwa. Powyższe przedsięwzięcia wiązały się z rekonfiguracją systemu kompetencyjnego i dostosowaniem go do zakresu zadań i odpowiedzialności za szkolenie lotnicze. W tym obszarze kierowałem działalnością zespołów, wydzielanych ze sztabu WLOP, odpowiedzialnych za organizacje 9

10 szkolenia operacyjnego oraz zabezpieczenia i dowodzenia działaniami bojowymi WLOP. Okres ten wykorzystałem do zacieśnienia stosunków służbowych z dowództwami NATO, zwłaszcza z pionem operacyjnym, odpowiedzialnym za planowanie operacji powietrznych. W 2004 roku odbyłem też praktykę dowódczo-sztabową na stanowisku zastępcy szefa Zarządu Operacji Dowództwa Airnorth w Ramstein w Niemczech. W ramach obowiązków służbowych, związanych z zajmowaniem tego stanowiska, uczestniczyłem w pracach nad opracowaniem unormowań prawnych i procedur operacyjnych dowodzenia lotnictwem podczas zwalczania zagrożeń terrorystycznych z powietrza. Pełnienie obowiązków zastępcy szefa Zarządu Operacji i sprawowanie nadzoru służbowego nad wybranymi pracami z zakresu przygotowania i prowadzenia misji Air Policing, pozwoliło mi na pogłębienie wiedzy w obszarze organizacji dowodzenia lotnictwem, organizacji systemu szkolenia i przygotowania ćwiczeń sojuszniczych. Doświadczenia z praktyki wykorzystałem w doskonaleniu dokumentów merytorycznych Dowództwa WLOP. W tym czasie powstawały również kolejne, coraz bardziej dojrzałe opracowania naukowe, jak między innymi: Siły powietrzne wybranych państw. Ocena potencjału sił i kierunki rozwoju (2003 r.), Walka radioelektroniczna w operacjach NATO (2003 r.), Nowe możliwości rozpoznania powietrznego na bazie samolotu M-28 R (2003 r.). Praca na stanowiskach szefów zarządów (operacji oraz rozpoznania i walki elektronicznej WLOP) stanowiła dla mnie okres szczególnie intensywnej pracy zawodowej, która w gruncie rzeczy przyczyniła się do dalszego pogłębienia, ale także weryfikacji mojej wiedzy teoretycznej, dotyczącej sił powietrznych innych państw oraz ich miejsca i roli w operacjach połączonych i w systemach obronnych. Sprzyjały temu liczne wyjazdy służbowe za granicę oraz przyjmowanie delegacji sił powietrznych różnych państw, między innymi Niemiec, Holandii, Hiszpanii, Włoch, Izraela, Grecji i innych. W związku z tym, że byłem odpowiedzialny za współpracę pomiędzy WLOP a siłami powietrznymi innych państw, brałem udział i organizowałem seminaria, warsztaty oraz spotkania robocze, dotyczące nie tylko współpracy, ale również podejścia poszczególnych państw do rozwiązywania teoretycznych problemów użycia i rozwoju lotnictwa wojskowego oraz sił powietrznych. Był to ważny okres mojej służby, mający bezpośredni wpływ na moją dalszą działalność naukową. W tym okresie odpowiadałem również za organizację działalności studyjnej WLOP. Do moich obowiązków należało więc wytyczanie kierunków działalności badawczej, a kierując zespołami, które opracowały między innymi problematykę dotyczącą użycia lotnictwa sił powietrznych w operacjach połączonych NATO oraz funkcjonowanie systemu ratownictwa lotniczego, wzbogacałem nie tylko swoją wiedzę, ale przede wszystkim kompetencje organizatorskie i metodyczne. 10

11 W 2004 roku, z uwagi na proces formowania Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych, zostałem wyznaczony na stanowisko szefa Centrum Planowania Dowództwa Operacyjnego, gdzie odpowiadałem za planowanie i organizację Polskich Kontyngentów Wojskowych oraz, w systemie narodowym, przygotowanie procedur i organizację systemu dowodzenia kontyngentami rodzajów sił zbrojnych w operacji połączonej. Wykorzystując bogate doświadczenia w zakresie organizacji dowodzenia, zarówno w systemie narodowym, jak i sojuszniczym, opracowywałem szereg ekspertyz z zakresu dowodzenia, w tym na potrzeby Strategicznego Przeglądu Obronnego. Swoją wiedzę ekspercką i bogate doświadczenie sztabowe, dowódcze i operacyjne wykorzystywałem w działalności naukowej, publikując między innymi: Kilka uwag i dylematów do wybranych kierunków rozwoju sił zbrojnych (2005 r.). Artykuł wszczął poważną dyskusję na forum Sił Zbrojnych, konieczna była zatem polemika w kolejnych artykułach, jak: Do wybranych kierunków rozwoju Sił Zbrojnych riposta (2006 r.) oraz inne koncepcyjne opracowania naukowe, publikowane w piśmie naukowym Bellona, na przykład: Rola i miejsce Dowództwa Operacyjnego w systemie szkolenia i dowodzenia Sił Zbrojnych RP (2006 r.) oraz Rozwój sił zbrojnych kryterium obronności (2007 r.). Jako szef Centrum Planowania DO, zostałem wyznaczony, jako główny autor, do przygotowania połączonego ćwiczenia rodzajów sił zbrojnych, ćwiczenia integrującego działania wszystkich rodzajów sił zbrojnych oraz wydzielonych jednostek Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej oraz Żandarmerii Wojskowej. Unikatowość ćwiczenia polegała przede wszystkim na jego rozmachu, niespotykanym od wielu lat, angażującym w jednej operacji blisko żołnierzy i funkcjonariuszy, skupionych w operacji połączonej pod jednym dowództwem. W czasie ćwiczenia dokonałem praktycznej weryfikacji stałych procedur operacyjnych oraz zasad dowodzenia wojskami w narodowej operacji połączonej, a osiągnięte w ćwiczeniu rezultaty wykorzystano do wdrożenia przyjętego systemu do praktyki operacyjno szkoleniowej. Wypracowane doświadczenia i wnioski stanowiły również podstawę do przygotowania Dowództwa Operacyjnego do certyfikacji, w której, jako szef Centrum Planowania, byłem odpowiedzialny za planowanie użycia Rodzajów Sił Zbrojnych w narodowej operacji połączonej. Dało mi to wiele nowych doświadczeń, które wykorzystywałem w dalszej dzielności publicystycznej i naukowo-badawczej. Realizacja obowiązków służbowych oraz podejmowana działalność naukowa i publicystyczna, tworzyły korzystne warunki dla pogłębiania wiedzy merytorycznej związanej z wykorzystaniem sił powietrznych w operacjach narodowych i sojuszniczych. Efekty pozyskiwanej wiedzy, podwyższanych kwalifikacji i kompetencji oraz rezultaty epizodycznych badań naukowych, prezentowałem na krajowych i międzynarodowych konferencjach, w tym miedzy innymi na konferencjach: Misja w Afgani- 11

12 stanie wyzwanie dla Sojuszu, ludzi i sprzętu. Klucz do sukcesu operacji NATO (konferencja międzynarodowa 2006 r.), Afganistan Misja dla pokoju (konferencja pod patronatem MON 2007 r.) oraz Uwarunkowania i konsekwencje profesjonalizacji w Siłach Powietrznych (2008 r.). Okres wykonywania obowiązków szefa Centrum Planowania Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych charakteryzował się szczególnie intensywnie prowadzoną współpracą międzynarodową, którą organizowałem i koordynowałem, z racji wykonywanych obowiązków. Była to doskonała okazja do pozyskiwania nowych doświadczeń i weryfikowania wiedzy, poprzez wizyty i rewizyty w większości dowództw połączonych i operacyjnych państw NA- TO, w tym dowództw operacyjnych i zabezpieczających Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych w Europie. Wiedzę tę wykorzystywałem dla doskonalenia sposobów przygotowywania oraz funkcjonowania Polskich Kontyngentów Wojskowych (PKW) poza granicami kraju. Osobista odpowiedzialność za planowanie użycia PKW wymagała przewodniczenia zespołom rekonesansowym, planistycznym, przygotowawczym i certyfikującym, co umożliwiło mi dogłębne poznanie zasad przygotowania, formowania i organizacji PKW. Wiązało się to również z licznymi wyjazdami zagranicznymi, w tym kilkakrotnie do Iraku, gdzie odpowiadałem dwukrotnie za przekazanie zadań operacyjnych w strefie odpowiedzialności PKW, współorganizowałem konferencje uzgodnieniowe oraz przewodniczyłem międzynarodowej konferencji generacji sił do Wielonarodowej Dywizji w Iraku z udziałem 16 państw. Szczególnie intensywne były prace negocjacyjne i planistyczne, związane z przygotowaniem I zmiany PKW w Afganistanie, gdzie uczestnicząc we wszystkich etapach prac planistycznych i uzgodnieniowych, występowałem w roli przewodniczącego polskiej delegacji. Odbyłem w tym okresie wiele spotkań w Dowództwie ISAF w Kabulu oraz w Dowództwie Sektora dowodzonego przez Siły Zbrojne USA. Koordynowałem pod względem planistycznym misję Żandarmerii Wojskowej w Libanie. Uczestniczyłem również w międzynarodowych uzgodnieniach planistycznych w Poczdamie przed sformowaniem PKW w Republice Konga. Kontynuowana w tym okresie praca badawcza skupiła się na doskonaleniu metod i sposobów przygotowania PKW do misji i operacji poza granicami kraju. Trwałym śladem mojej naukowej działalności z tego okresu, oprócz udziału w krajowych i międzynarodowych konferencjach, sympozjach, seminariach i warsztatach uzgodnieniowych oraz kilkunastu publikacji naukowych w periodykach wojskowych, pozostają opracowane przy moim znaczącym udziale, pod moim kierownictwem prace normujące proces przygotowania PKW, jak między innymi: Procedury Operacyjne Centrum Planowania SPO P004, Zakres opracowywanych dokumentów w ramach planowania i przygotowania PKW/PJW do misji/operacji poza granicami kraju (

13 r.) oraz praca analityczna, wykorzystywana równie szeroko w procesie planowania PKW, pod tytułem: Rejony realnych i potencjalnych konfliktów we współczesnym świecie /Ocena zagrożeń na potrzeby ćwiczeń, treningów oraz planowania użycia PKW/PJW (2007 r.). Zapoczątkowaną w Dowództwie Operacyjnym intensywną współpracę międzynarodową kontynuowałem również po zmianie stanowiska, kiedy w 2007 roku zostałem wyznaczony na stanowisko zastępcy szefa Zarządu Szkolenia Sił Zbrojnych w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego. Praca na nowym stanowisku pozwoliła mi na gruntowne zapoznanie się z systemem szkolenia sił zbrojnych, jego uwarunkowaniami, wymaganiami oraz potrzebami. W tym okresie, odpowiadając na pilne zapotrzebowanie operacyjne PKW Afganistan, organizowałem i koordynowałem uruchamianie narodowego systemu szkolenia Wysuniętych Nawigatorów Naprowadzania (FAC Forward Air Controlers). Z uwagi na brak w kraju certyfikowanych instruktorów, jak i procedur prawnych w tym zakresie, zmuszony byłem nawiązać współpracę międzynarodową z ośrodkiem szkolenia FAC Sił Powietrznych USA w Europie oraz przedstawicielami sztabów generalnych Sił Zbrojnych Republiki Czeskiej oraz Sił Zbrojnych Republiki Łotewskiej. Współpraca ta zaowocowała utworzeniem narodowego centrum szkolenia FAC przy WSO SP w Dęblinie. Doświadczenia i wnioski z tego okresu, zwłaszcza w zakresie pionierskich rozwiązań w naszym systemie prawnym (naprowadzanie statków powietrznych oraz wykonywanie zadań instruktorskich przez zagranicznych FAC ), przedstawiłem na międzynarodowej konferencji naukowej, organizowanej przez WSO SP z okazji jej 85-lecia, wygłaszając referat naukowy na temat: Wsparcie lotnicze rola ośrodka szkolenia personelu TZKOP. W 2007 roku, ze względu na potrzeby kadrowe sił zbrojnych, zostałem wyznaczony na stanowisko Szefa Sztabu Zastępcy Dowódcy Sił Powietrznych. Wykonując obowiązki na tym stanowisku, kierowałem całokształtem prac planistycznych w zakresie operacyjnego wykorzystania sił powietrznych w systemie obronnym państwa oraz w misjach i operacjach poza granicami kraju, w ramach kontyngentów wojskowych. Wiązało się to także ze zmianą obszaru moich zainteresowań badawczych, które coraz bardziej koncentrowały się na organizacji oraz zasadach użycia sił powietrznych w systemie obronnym państwa. Pozostawanie na stanowisku Zastępcy Dowódcy Sił Powietrznych sprzyjało prowadzeniu badań, które w konsekwencji doprowadziły do zebrania całościowych materiałów, niezbędnych do opracowania rozprawy habilitacyjnej. W działalności tej wykorzystałem bezpośrednio rezultaty działalności badawczej, szczególnie dotyczącej integracji sił powietrznych z ich odpowiednikami w NATO, szczególnie w zakresie planowanych dalszych kierunków ich rozwoju. Znalazło to też swoje odzwier- 13

14 ciedlenie w założeniach i treściach programowych szkolenia doskonalącego kadry, w które włączałem się aktywnie, nie tylko motywując kadrę do uczestnictwa w zajęciach, ale również samodzielnie prowadząc znaczną część wykładów, zwłaszcza tych, które były związane z treścią prowadzonych przez mnie badań. Początkowe wnioski i założenia badawcze oraz robocze hipotezy znajdowały swoje odzwierciedlenie w dokumentacji organizacyjnometodycznej ćwiczeń, treningów i eksperymentów wojskowych, głównie: połączonego ćwiczenia rodzajów sił zbrojnych i układu pozamilitarnego pk. ANAKONDA 2006 na temat Przygotowanie i prowadzenie operacji obronnej na kierunku nadmorskim, treningu sztabowego Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych, wydzielonych elementów z RSZ oraz układu pozamilitarnego pk. CIS 2006 na temat: Planowanie użycia komponentów SZ w sytuacji naruszenia morskich i powietrznych granic, treningu sztabowego Dowództwa Sił Powietrznych oraz elementów systemu reagowania kryzysowego sił powietrznych pk. Kwiecień 08 na temat: Przygotowanie i przekazanie pod dowodzenie operacyjne komponentu Sił Powietrznych do udziału w sojuszniczej operacji stabilizacyjnej, treningu sztabowego Dowództwa Sił Powietrznych, elementów systemu reagowania kryzysowego oraz systemu dowodzenia sił powietrznych pk. Kryzys 08, na temat: Planowanie i koordynacja udziału wydzielonych sił i środków Sił Powietrznych w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej o charakterze niemilitarnym, treningu sztabowego Dowództwa Sił Powietrznych oraz elementów systemu dowodzenia sił powietrznych pk. Marzec 09, na temat: Przygotowanie jednostek SP do udziału w strategicznej operacji obronnej na terenie kraju, treningu sztabowego Dowództwa Sił Powietrznych oraz elementów systemu dowodzenia sił powietrznych pk. Październik 08, na temat: Ocena sytuacji w procesie wypracowania decyzji do użycia jednostek SP w operacji obronnej na terenie kraju. Przygotowanie oraz przeprowadzenie tych przedsięwzięć pozwoliło mi na praktyczną weryfikację dostępnej wiedzy w tym obszarze, a równocześnie wykazało nowe obszary naukowych dociekań, na których powinienem się skupić w przyszłości. Do obszarów tych należała przede wszystkim organizacja kompleksowego zabezpieczenia wydzielonych komponentów sił powietrznych do wielonarodowych operacji militarnych, w układzie sojuszniczym lub koalicyjnym. Zbadanie tych problemów uważałem za niezbędne dla wnioskowania w zakresie przyszłych struktur organizacyjnych sił powietrznych oraz dalszych kierunków ich technicznej transformacji. Prowadzeniu tych badań sprzyjało również to, że czas pozostawania na stanowisku był kolejnym okresem intensywnych zmian w Siłach Powietrznych, związanych z wdrażaniem nowego modelu struktur organizacyjnych, wynikających ze zmiany modelu kompetencyjnego baz lotniczych oraz wdrożenia Narodowych Sił Rezerwowych. W tym okresie zostałem powołany również na stanowisko narodo- 14

15 wego przedstawiciela przy Komitecie Obrony Powietrznej NATO. W pracach komitetu, jako narodowy przedstawiciel, brałem udział w opracowaniu sojuszniczych dokumentów doktrynalnych z zakresu użycia sił powietrznych oraz obrony rakietowej. Były to między innymi: Concept for NATO Air Defence Policy, NATO Air Defence Policy oraz Guidance for NATO Air Defence Policy, które, jako kluczowe dokumenty doktrynalne NATO, w zakresie obrony powietrznej i obrony rakietowej, uruchomiły szeroką dyskusję na szczeblu politycznowojskowym Sojuszu na temat zintegrowanego systemu obrony przeciwlotniczej i obrony rakietowej NATO (Integrated Air Defence and Missile Defence Systems). W czasie prac prezentowałem narodowe stanowisko oraz narodowe uwarunkowania obrony powietrznej, wynikające z przyjęcia tych dokumentów. W ramach prac w Komitecie Obrony Powietrznej byłem organizatorem i kierownikiem międzynarodowych warsztatów Komitetu Obrony Powietrznej NATO w 2008 roku, w Warszawie. Celem warsztatów było ujednolicenie w ramach Sojuszu, pod względem organizacyjnym i programowym, systemu szkolenia personelu stanowisk dowodzenia obroną powietrzną. W trakcie warsztatów prezentowałem referat na temat: Command posts personnel training system. Allied and national competences. Polish point of view. Wnioski wynikające z referatu zostały zalecone, jako jeden z wariantów, do dalszych prac nad integracją systemu szkolenia obsad stanowisk dowodzenia w ramach Sojuszu. Pozostając na stanowisku, kontynuowałem również działalność naukową. Efektem moich badań naukowych było opublikowanie na rynku ogólnopolskim monografii pod tytułem: Współczesne Siły Powietrzne, (2010 r.). W monografii tej zawarte zostały wnioski z badań w zakresie tendencji, uwarunkowań i kierunków rozwoju współczesnego światowego lotnictwa wojskowego. Analizy i wnioski zostały usystematyzowane regionalnie, wskazując ogólne trendy rozwoju, umiejscowione w kontekście bezpieczeństwa regionalnego. Generalne wnioski, wynikające z tego opracowania, dają również odpowiedź na tendencje strukturalne sił powietrznych, stany ilościowe statków powietrznych oraz umiejscowienie sił powietrznych w systemach bezpieczeństwa wybranych państw, charakterystycznych dla danego regionu. Pozycja ta, jako sprawozdanie z wieloletnich badań naukowych, stanowiła punkt wyjścia do badań nad użyciem Sił Powietrznych RP w systemie obronnym państwa. Prezentacji wyników dokonywałem w specjalistycznych, ogólnopolskich pismach lotniczych, w tym między innymi w miesięczniku Lotnictwo, w którym opublikowałem dwuczęściowy artykuł na temat: Kierunki rozwoju sił powietrznych wybranych państw. (nr 9 i 10 z 2010 r.) oraz artykuł na temat: Tendencje w rozwoju rozpoznania (nr 7 z 2011 r.) i artykuł na temat: Koncepcja szkolenia lotniczego, wymagania i uwarunkowania z pozycji WSOSP (nr 12 z 2011 r.), a także inne, w których byłem autorem lub współautorem, jak: Wsparcie lotnicze we współczesnych konfliktach 15

16 zbrojnych. Wybrane Problemy (Bellona 2010 r.), Ewolucja środowiska bezpieczeństwa i jej wpływ na tendencje i kierunki rozwoju Sił Powietrznych RP (WSAP Białystok, 2011 r.), Ewolucja pojęcia bezpieczeństwa i jej wpływ na koncepcję rozwoju Sił Zbrojnych RP (Bellona 2011 r.), Terroryzm a infrastruktura krytyczna państwa - zewnętrznego kraju Unii Europejskiej, Ochrona lotnisk wojskowych, wydzielonych do zabezpieczenia Euro rola i miejsce Żandarmerii Wojskowej (WSP, Szczytno 2010 r.). Pozytywny osąd wymienionych publikacji, wyrażony w przedstawionych recenzjach, utwierdzał mnie w przekonaniu o celowości i przydatności prowadzonych badań, inspirując jednocześnie do konsekwentnej realizacji kolejnych przedsięwzięć badawczych, które ostatecznie doprowadziły do osiągnięcia założonego celu wieloletnich badań naukowych, poświęconych zarówno samym siłom powietrznym, jak i ich użyciu na rzecz systemu obronnego państwa. Ważną częścią działalności badawczej były artykuły naukowe i popularno-naukowe, dotyczące różnych aspektów wykorzystania i rozwoju lotnictwa wojskowego, a w ostatnich sześciu latach sił powietrznych, jako rodzaju sił zbrojnych, a także dotyczące problematyki przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym na lotniskach i zarządzania przestrzenią powietrzną. Artykuły te były prezentowane na łamach Myśli Wojskowej, Kwartalnika Bellona, Zeszytów Naukowych Akademii Obrony Narodowej, Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie, Przeglądu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej (przemianowanego na Przegląd Sił Powietrznych) oraz w Zeszytach Naukowych wielu innych ośrodków akademickich. Treści te były powszechnie wykorzystywane przez kadrę dowódczą sił powietrznych oraz przez inne instytucje w działalności szkoleniowej oraz przy formułowaniu wymagań operacyjno-taktycznych wobec różnych podsystemów sił powietrznych. Rezultaty moich badań były również prezentowane na łamach zagranicznych periodyków naukowych. Były to między innymi artykuły naukowe nt.: How to prepare military airports for EURO 2012?, publikacja w materiałach Koszyckiej Politechniki, Słowacja, Future aspects of Air policing over Baltic States, opublikowany w wydawnictwie Bałtyckiej Akademii Obrony (BDCol) w Tartu, Estonia, The air policing operations over Baltic States. Current status and the future perspective of the mission, publikacja w materiałach Koszyckiej Politechniki, Słowacja, Evolution of the security notion and its influence on the concepts of the armed forces employment, opublikowany w wydawnictwie Bałtyckiej Akademii Obrony (BDCol) w Tartu, Estonia, (wydanie wznowione w publikacji internetowej), Education and training system of air personnel in the Polish Armed Forces, wyd. Acta Avionika, Koszycka Politechnika, Słowacja. Nowatorskie treści tych opracowań dotyczą przede wszystkim wnio- 16

17 sków i doświadczeń z zakresu użycia sił zbrojnych oraz roli organów dowodzenia w procesie kierowania wydzielonymi jednostkami sił powietrznych w misjach i operacjach poza granicami kraju, w tym w misjach nadzoru przestrzeni powietrznej w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Wyniki badań prezentowałem i poddawałem krytycznej ocenie w czasie konferencji, sympozjów i seminariów naukowych, krajowych i zagranicznych, głównie w Akademii Obrony Narodowej, ale także w Bałtyckiej Akademii Obrony (Baltic Defense College) w Tartu Estonia, w Politechnice w Koszycach, w innych konferencjach natowskich, organizowanych przez cywilne i wojskowe struktury NATO, głównie o charakterze operacyjnym, także w Wojskowej Akademii Technicznej, w Wyższej Szkole Bezpieczeństwa i Ochrony imienia Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie, w Wyższej Szkole Informatyki, Zarządzania i Administracji w Warszawie. W znacznej części tych konferencji występowałem w ich radach naukowych lub programowanych, a także często jako moderator w panelach dyskusyjnych. Rezultaty badań implementowałem również do zajęć teoretycznych, które prowadziłem w różnych uczelniach i instytucjach MON. W sumie przeprowadziłem około 20 wykładów, dla różnego grona odbiorców, koncentrując się głównie na współczesnych zagrożeniach, problemach bezpieczeństwa globalnego i regionalnego, a także problematyce funkcjonowania sił zbrojonych, w tym przede wszystkim sił powietrznych. Za najważniejszy w tym obszarze uważam wykład wygłoszony na inauguracji roku akademickiego na Wydziale Bezpieczeństwa Narodowego i Logistyki WSOSP na temat: Co dalej z bezpieczeństwem europejskim? Wybrane problemy i dylematy (2012 r.). Realizacja tych przedsięwzięć pozytywnie wpłynęła na prowadzoną działalność naukową, inspirując mnie do systematycznego korygowania i weryfikowania proponowanych rozwiązań. W toku mojej służby wojskowej działalność naukowa podporządkowana była w całości doskonaleniu służbowego warsztatu pracy, związanego z procesami planistycznoorganizacyjnymi i decyzyjnymi, wynikającymi z zajmowania kolejnych stanowisk służbowych. W toku służby wojskowej, w latach , przeszedłem drogę służbową od stanowiska dowódcy plutonu do stanowiska czasowo pełniącego obowiązki Dowódcy Sił Powietrznych (R-z 258 SSG WP z ). Służyłem w Siłach Powietrznych, Dowództwie Operacyjnym Sił Zbrojnych, Sztabie Generalnym Wojska Polskiego, uzyskując coraz wyższe stopnie służbowe (od podporucznika do generała dywizji), adekwatne do zajmowanych stanowisk oraz doświadczenia służbowego. Słabością tego okresu, z punktu widzenia nauki, była znikoma działalność dydaktyczna, wynikająca z innego zakresu zadań, odpowiedzialności i kompetencji. Dlatego mój dorobek naukowy z lat ma bardziej praktyczny charak- 17

18 ter, stąd ponad 20 prac i opracowań zastało wykorzystanych w praktyce, w całości lub w części, stosownie do potrzeb. Za najważniejsze osiągnięcie w tym obszarze uznaję współudział w projektach prowadzonych przez Przemysłowy Instytut Telekomunikacji na temat: Stacja rozpoznania pokładowych systemów radiolokacyjnych GUNICA, projekt celowy nr 133/BO/A oraz Zautomatyzowany System Dowodzenia i Kierowania rozpoznaniem Elektronicznym Sił Powietrznych WOŁCZENICA. Obydwa projekty zakończyły się sukcesem, a projekt GUNICA został wyróżniony nagrodą DEFENDERA Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego. Od 2010 roku przeszedłem do rezerwy, oddając się w całości działalności dydaktycznej w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych, gdzie zostałem zatrudniony na stanowisko profesora wizytującego. Pozwoliło mi to na dokończenie badań naukowych, których efektem jest opracowana monografia, przedłożona jako dysertacja habilitacyjna, na temat: Siły Powietrzne w systemie obronnym państwa (2012 r.). Dochodzenie do końcowych wniosków, zawartych w monografii, zostało poprzedzone gruntownymi badaniami problemów bezpieczeństwa globalnego i regionalnego, uwarunkowaniami wykorzystania sił powietrznych w narodowym i sojuszniczych systemach bezpieczeństwa oraz wykorzystaniem Sił Powietrznych RP w systemie bezpieczeństwa narodowego. Efektem tej pracy było kilka opracowanych monografii i podręczników akademickich, wydanych nakładem WSOSP i ASG. Do opracowań tych należą w szczególności: Uwarunkowania, tendencje i kierunki rozwoju Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, Uwarunkowania użycia sił powietrznych w systemie bezpieczeństwa narodowego, Siły Powietrzne w Systemie Bezpieczeństwa Narodowego, Siły Powietrzne państw NATO, uwarunkowania i tendencje rozwoju (współautorstwo), Międzynarodowe Stosunki Polityczne. Wybrane problemy, Terroryzm w lotnictwie (współautorstwo), UE- NATO, Strategiczne problemy bezpieczeństwa (współredakcja), Wprowadzenie do funkcjonowania Sił Zbrojnych, Podręcznik, Walka elektroniczna w Siłach Powietrznych (red. nauk), Rozpoznanie powietrzne w Siłach Powietrznych (redakcja naukowa). Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa w lotnictwie (współredakcja). Powstałe w tym okresie opracowania naukowe, doświadczenia badawcze i dydaktyczne, stały się dla mnie swoistym zbiorem przesłanek, wyrażającym potrzebę poszerzenia i usystematyzowania wiedzy o problemach dowodzenia siłami powietrznymi oraz planowaniem ich użycia w operacjach narodowych, w systemie obronnym państwa. Powstała w ten sposób rozprawa Siły Powietrzne w systemie obronnym państwa, stanowi w swej zawartości metodycznej i merytorycznej, syntetyczny rezultat kilkuletnich badań. Badania, których główne wyniki ujęto w rozprawie, rozszerzają wiedzę o prawidłowościach leżących u podstaw wykorzystania sił powietrznych w systemie obronnym państwa. W monografii dokonano, w oparciu o analizy różnych rozwiązań (nie tylko natow- 18

19 skich), opisu wpływu alokacji zadań i uprawnień decyzyjnych w systemie obronnym państwa na wykorzystanie sił powietrznych, w tym na ich wyposażenie i struktury organizacyjne. Wykazując związki kompetencji i uprawnień poszczególnych organów kierowania obroną państwa i dowodzenia siłami powietrznymi, sformułowano racjonalne modele funkcjonowania sił powietrznych w operacjach narodowych i sojuszniczych. Zaprezentowano również ogólny model organizacji i wyposażenia perspektywicznych sił powietrznych, który najlepiej spełniałby wymagania wynikające z działań w systemie obronnym państwa. Dogłębna diagnoza stanu wiedzy o różnych uwarunkowaniach działań sił powietrznych pozwoliła zidentyfikować obszar nauk wojskowych, który był do tej pory przedmiotem jedynie szczątkowej, wybiórczej eksploracji naukowej i nie doczekał się monograficznego ujęcia w literaturze przedmiotu. W takiej sytuacji badania problematyki działań sił powietrznych w systemie obronnym państwa można uznać jako ważny etap w rozwoju nauk wojskowych w zakresie dotyczącym tego problemu naukowego. Ważną częścią mojej działalności jest kierowanie pracami dyplomowymi. Do głównych osiągnięć w tym obszarze zaliczam wypromowanie pięciu magistrów oraz jednego absolwenta studiów licencjackich. Obecnie prowadzę seminaria dyplomowe z grupą 14 dyplomantów studiów pierwszego stopnia (licencjackie). Wydałem 42 recenzje, z tego: dwie dla Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (gdzie jestem zaliczony do grona ekspertów), osiem recenzji prac dyplomowych, studyjnych i monografii, osiem recenzji artykułów dla Wojskowego Instytutu Wydawniczego, pięć recenzji artykułów w języku angielskim, na potrzeby konferencji i zeszytów naukowych oraz 19 recenzji artykułów na potrzeby zeszytów naukowych WSOSP. Znaczący dla poznania przeze mnie procesów i procedur związanych z kierowaniem działalnością naukową, dydaktyczną i bieżącą WSOSP oraz Wydziału Bezpieczeństwa Narodowego i Logistyki był mój udział w ich kolektywnych gremiach kierowniczych. Jestem członkiem Senatu WSOSP, członkiem rady wydziału Bezpieczeństwa Narodowego i Logistyki oraz członkiem dwóch stałych senackich komisji. Ponadto, byłem członkiem Kolegium Redakcyjnego PWLiOP w latach , członkiem Rady Wydziału Lotnictwa i Obrony Powietrznej AON w latach , przewodniczącym podkomitetu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej przy Wojskowej Komisji Normalizacyjnej w latach , Stałym narodowym przedstawicielem w Komitecie Obrony Powietrznej NATO, w latach , członkiem Rady Naukowej Kwartalnika Bellona od 2008 roku. Aktualnie zostałem powołany na kolejną kadencję, do 2016 roku. Jestem także członkiem Rady Naukowej zeszytów naukowych WSOSP, gdzie, jako redaktor merytoryczny, odpowiadam za publikacje w zakresie nauk o obronności oraz obszar polityki bezpieczeństwa. 19

20 Reasumując swoją działalność naukową pragnę podkreślić, że mieściła się ona i mieści całkowicie w naukach społecznych, w dyscyplinie nauk o obronności. Obejmowała ona głównie problematykę użycia i rozwoju lotnictwa wojskowego oraz sił powietrznych, a także inne problemy, związane z ich funkcjonowaniem w czasie pokoju, kryzysu i wojny. W okresie przeszło 35-letniej pracy i służby opracowałem i opublikowałem samodzielnie lub we współpracy z innymi autorami ponad 160 różnego rodzaju oryginalnych prac twórczych, z tego 8 monografii autorskich. W moim dorobku znalazły się również redakcje opracowań naukowych, prace zbiorowe, opracowania pokonferencyjne, opracowywane samodzielnie, lub we współpracy z innymi autorami. Działalności naukowej i służbowej sprzyjała dobra znajomość języka angielskiego, potwierdzona ukończeniem Studiów Wyższych Drugiego Stopnia na Uniwersytecie Lotniczym w Stanach Zjednoczonych, dzięki czemu prowadziłem badania w szeroko rozumianym ujęciu światowym. Pomocne w zrozumieniu stosunków i relacji we współczesnym świecie było również ukończenie Kursu Ambasadorów i Oficerów Flagowych NATO w Akademii Dowodzenia NATO w Rzymie w 2005 roku. Moja działalność naukowa i dydaktyczna jest pozytywnie oceniana przez przełożonych i społeczność akademicką, czego wyrazem było wyróżnienie mnie wpisem do księgi honorowej Ministra Obrony Narodowej za nowatorskie rozwiązania w dziedzinie szkoleniowej zapewniające bezpieczną realizację zadań, nagrodą Rektora Komendanta WSOSP IIIgo stopnia za całokształt działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej oraz za zasługi dla uczelni w 2011 roku, a także wyróżnienie przez Prezydenta RP medalem za długoletnią służbę w 2012 roku. Załącznik - wykaz wybranych osiągnięć w pracy naukowej Adres do korespondencji Załęski Krzysztof Warszawa Ulica Stanisława Bodycha 112 m. 102 Tel , krzyzal@op.pl 20