Stomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV
|
|
- Nina Pawłowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czas. Stomatol., 2006, LIX, 3 Stomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV Dental treatment needs of HIV-positive patients Magdalena Choromańska 1, Danuta Waszkiel 2, Alicja Wiercińska-Drapało 3 Z Zakładu Stomatologii Zachowawczej i Chorób Przyzębia AM w Białymstoku 1 Kierownik: prof. dr hab. W. Stokowska Z Zakładu Stomatologii Dziecięcej AM w Białymstoku 2 Kierownik: dr hab. D. Waszkiel Z Kliniki Obserwacyjno-Zakaźnej AM w Białymstoku 3 Kierownik: prof. dr hab. D. Prokopowicz Streszczenie Cel pracy: ocena dotychczasowych świadczeń stomatologicznych i ustalenie potrzeb leczniczych dla osób zakażonych HIV. Materiał i metody: badaniami objęto 30 osób zakażonych HIV w wieku od 20 do 46 lat. Porównywalna pod względem wieku, płci i liczebności była grupa kontrolna. Dotychczasowe świadczenia lecznicze oceniono posługując się wykładnikiem leczenia oraz wskaźnikiem struktury zabiegów. Potrzeby lecznicze dotyczyły leczenia zachowawczego i chirurgicznego. Wyniki: uzyskane przez nas wyniki wskazują na niedostateczną opiekę stomatologiczną manifestującą się, u badanych zakażonych HIV, niskim wykładnikiem leczenia. Wartość średniej liczby zębów z czynnym procesem próchnicowym świadczy o dużych potrzebach leczniczych. Wraz z czasem trwania zakażenia obserwuje się spadek zapotrzebowania na leczenie zachowawcze, ale ta pozorna poprawa wynika z utraty uzębienia. Podsumowanie: populacja osób zakażonych HIV stanowi grupę o wysokich potrzebach leczniczych, wymagającą intensywnego leczenia stomatologicznego. Summary Aim of the study: The evaluation of the quality of dental service available to HIV-positive patients and establishing treatment needs. Material and methods: The study involved 30 seropositive patients aged between 20 and 46 years. The comparable control group was selected as to age, gender and number. The already existing dental services were assessed by means of the treatment index, and the treatment structure index. Treatment needs concerned conservative and surgical treatment. Results: The results obtainted point to inadequate dental care of HIV-positive patients as indicated by low treatment index. The percentage of teeth manifesting ongoing carious process reveals significant treatment needs. The longer the duration of HIV infection, the lower the demand for conservative treatment. However, this decrease results from tooth loss. Conclusion: The population of seropositive patients constitutes a group with high treatment needs requiring intensive dental care. HASŁA INDEKSOWE: świadczenia lecznicze, potrzeby lecznicze, zakażenie HIV KEYWORDS: treatment services, treatment needs, HIV infection 175
2 M. Choromańska i in. Czas. Stomatol., Wstęp Wzrastająca liczba nowych zakażeń HIV (9) oraz wydłużenie, dzięki współczesnej terapii, czasu przeżycia osób zakażonych, zwiększają ryzyko kontaktu lekarza stomatologa z pacjentami zakażonymi tym wirusem. Obecność pacjenta zakażonego HIV w gabinecie dentystycznym wywołuje niejednokrotnie negatywne reakcje ze strony personelu, łącznie z odmową udzielenia pomocy. Przyczyną braku akceptacji osób HIVpozytywnych jest lęk personelu stomatologicznego przed infekcją, pomimo niskiego ryzyka zakażenia (1). Prawdopodobieństwo infekcji HIV w wyniku kontaktu zakażonej wirusem krwi z nieuszkodzoną skórą lub błoną śluzową jest znikome, ale po uszkodzeniu powłok wzrasta dziesięciokrotnie (1, 3). Zdecydowanie mniejsze jest ryzyko przeniesienia HIV przez ślinę, bowiem obecność tego wirusa w ślinie stwierdzono jedynie u 1,2% do 5,4% zakażonych badanych (3, 4). Ze względu na bezpieczeństwo własne oraz pacjentów niezakażonych konieczne jest przestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki, przy czym lekarz powinien traktować każdego pacjenta jako potencjalnie zakażonego. Przestrzeganie zasad dotyczących zapobiegania zakażeniu żółtaczką zakaźną z reguły jest wystarczającą profilaktyką przeciw zakażeniom HIV (9). Cel pracy Celem pracy jest ocena dotychczasowych świadczeń stomatologicznych i ustalenie potrzeb leczniczych dla osób zakażonych HIV. Materiał i metody Badaniem stomatologicznym objęto 30 osób zakażonych HIV (11 kobiet i 19 mężczyzn) w wieku od 20 do 46 lat i porównywalną pod względem płci, wieku i liczebności grupę kontrolną (osoby niezakażone HIV). Uzyskane wyniki pozwoliły na analizę dotychczasowych świadczeń leczniczych i określenie potrzeb badanej populacji. Świadczenia lecznicze oceniono posługując się wykładnikiem leczenia oraz wskaźnikiem struktury zabiegów (5). Wykładnik leczenia wyraża iloraz liczby zębów wypełnionych [W] do sumy zębów wypełnionych i zębów dotkniętych próchnicą [W+P], natomiast wskaźnik struktury zabiegów iloraz odsetka zębów usuniętych [U] do ogólnej liczby zabiegów efektywnych [U+W]. Potrzeby lecznicze dotyczyły leczenia zachowawczego i chirurgicznego. Zęby zakwalifikowane do leczenia zachowawczego podzielono na dwie grupy: wymagające wypełnienia na jednej powierzchni i wymagające wypełnienia na dwóch lub więcej powierzchniach. Oceniono również potrzeby lecznicze z uwzględnieniem poszczególnych grup anatomicznych zębów. Uzyskane dane analizowano w zależności od zakażenia HIV, mając na uwadze przypuszczalny czas trwania zakażenia. W związku z tym zakażonych HIV (30 osób) podzielono na dwie grupy: grupa A osoby, u których czas zakażenia nie przekraczał 5 lat (16 osób); grupa B osoby, u których czas zakażenia przekroczył 5 lat (14 osób). Grupę kontrolną K stanowiły osoby niezakażone (30 osób). Wyniki poddano analizie statystycznej za pomocą pakietu Statistica 5.0. Jako znamienne uznano te różnice, dla których wartości p są mniejsze lub równe 0,05 (p 0,05). Wyniki Tabela I zawiera dane dotyczące stanu uzębienia i efekty zachowawczego leczenia stomatologicznego. Uzyskane przez nas wyniki wskazują na poważne braki w świadczeniach stomatologicznych dla ludności regionu podlaskiego. Dotyczy to wszystkich badanych grup. Wartość wykładnika leczenia w grupie kontrolnej, wynosząca 0,31 jest trzykrotnie wyższa, niż w grupie zakażonych HIV (0,11). Czas trwania zakażenia nie wpłynął w sposób istotny na strukturę świadczeń w zakresie leczenia zębów i w obu grupach 176
3 2006, LIX, 3 Potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV osób zakażonych wartości wykładnika leczenia są zbliżone i statystycznie znamiennie niższe niż w grupie kontrolnej. W tabeli II zawarto wskaźnik struktury zabiegów, który umożliwia ocenę relacji pomiędzy zabiegami świadczonymi w zakresie zachowawczego i chirurgicznego leczenia stomatologicznego. Wskaźnik struktury zabiegów w grupie osób zakażonych HIV osiągnął wartość 0,85, przy czym w grupie A 0,77, w grupie B, zaś 0,89. Wyższa wartość wskaźnika struktury zabiegów u osób dłużej zakażonych HIV świadczy o pogłębiającej się przewadze liczby zębów usuniętych w stosunku do ogółu świadczonych efektywnych zabiegów stomatologicznych. Wyraźne różnice w strukturze zabiegów stomatologicznych zaobserwowano pomiędzy osobami zakażonymi i zdrowymi, a wartości wskaźnika struktury zabiegów w obu grupach osób zakażonych były znamiennie wyższe niż w grupie kontrolnej. Tabela III zawiera dane obrazujące stomatologiczne potrzeby lecznicze w badanych grupach. W grupie osób zakażonych do leczenia zachowawczego zakwalifikowano średnio 10,30 zębów i do usunięcia 2,63 zębów, podczas gdy u osób niezakażonych wypełnienia wymagało 5,80 zębów, a ekstrakcji 0,47 zęba. Potrzeby w zakresie leczenia ubytków zlokalizowanych na jednej powierzchni u badanych zakażonych i niezakażonych są porównywalne, natomiast różnice statystycznie istotne dotyczą potrzeb w zakresie leczenia ubytków z zaawansowanym procesem próchnicowym. Wraz z czasem trwania zakażenia, u badanych z HIV, zmniejsza się zarówno liczba zębów przeznaczonych do leczenia zachowawczego, jak i zakwalifikowanych do ekstrakcji. Średnia liczba zębów wymagających leczenia zachowawczego 14, 15 u badanych z krótszym czasem infekcji, jest niższa i ulega obniżeniu do 6,94 zębów u osób, u których czas zakażenia przekroczył 5 lat. Tendencję tę obserwowano zarówno w przy- T a b e l a I. Świadczenia w zakresie leczenia zachowawczego zębów w badanych grupach Grupa badana Liczba badanych P W P+W Wykładnik leczenia Zakażeni < 5 lat (A) 16 15,06 1,69 16,75 0,10 Zakażeni > 5 lat (B) 14 10,50 1,57 12,07 0,13 Zakażeni ogółem (O) 30 12,93 1,63 14,56 0,11 Niezakażeni (K) 30 6,07 5,57 11,64 0,31 Analiza statystyczna - p < 0,05 dla grup O i K, A i K, B i K T a b e l a I I. Świadczenia w zakresie leczenia zachowawczego i chirurgicznego w badanych grupach Grupa badana Liczba badanych U W U+W Wskaźnik struktury zabiegów Zakażeni < 5 lat (A) 16 5,69 1,69 7,38 0,77 Zakażeni > 5 lat (B) 14 13,00 1,57 14,57 0,89 Zakażeni ogółem (O) 30 9,10 1,63 10,73 0,85 Niezakażeni (K) 30 3,40 5,57 8,97 0,38 Analiza statystyczna - p < 0,05 dla grup O i K, A i K, B i K 177
4 M. Choromańska i in. Czas. Stomatol., T a b e l a I I I. Potrzeby lecznicze w badanych grupach Czas trwania zakażenia Liczba badanych Zęby wymagające leczenia zachowawczego 1 powierzchni 2 i więcej powierzchni ogółem Zęby wymagające usunięcia n x n x n x n x Zakażeni < 5 lat (A) , , , ,07 Zakażeni > 5 lat (B) , , , ,25 Zakażeni ogółem (O) , , , ,63 Niezakażeni (K) , , , ,47 Analiza statystyczna p< 0.05 dla grup A i B, A i K O i K, A i K, B i K O i K, A i K padku zębów wymagających wypełnienia jednej powierzchni, jak i zębów wymagających wypełnienia ubytków złożonych. W grupie kontrolnej stwierdzono obecność 3,03 zębów z ubytkami na jednej powierzchni zęba, co pozwala stwierdzić, iż potrzeby w tej grupie badanych są zdecydowanie mniejsze niż w grupie A (5,93), ale nieco większe niż w grupie B (2,06). Spostrzeżenie to potwierdza analiza statystyczna, bowiem różnice znamienne zanotowano pomiędzy grupą A a pozostałymi grupami. Zapotrzebowanie na leczenie ubytków złożonych w grupie kontrolnej K jest znamiennie mniejsze niż w grupach zakażonych. Analiza uzębienia w aspekcie świadczeń chirurgicznych wskazuje na dużą dysproporcję pomiędzy potrzebami badanych zakażonych i niezakażonych. Najwięcej zębów wymagających ekstrakcji stwierdzono w grupie A, średnio 3,07 zęba u jednej osoby, nieco mniej w grupie B (2,25) i najniższą średnią liczbę w grupie kontrolnej (0,47). Zestawione w tabeli III wyniki wskazują, że wraz z czasem trwania infekcji HIV zmniejszają się potrzeby stomatologiczne, bowiem wartości wszystkich analizowanych parametrów, które są wysokie u osób zakażonych poniżej 5 lat, ulegają obniżeniu u osób z dłuższym czasem zakażenia. Spadek zapotrzebowania na leczenie stomatologiczne u zakażonych powyżej 5 lat mógłby sugerować poprawę stanu ich uzębienia. Niestety jest on jedynie następstwem znacznej utraty zębów podczas trwania infekcji. Ryciny 1 4 ilustrują graficznie odsetek zębów wymagających leczenia zachowawczego z uwzględnieniem anatomicznych grup zębowych. Zilustrowane na rycinach 1 i 2 wyniki badań wskazują na znikome potrzeby w zakresie leczenia próchnicowych ubytków zlokalizowanych na jednej powierzchni w zębach przednich u osób HIV-pozytywnych. Natomiast zapotrzebowanie na leczenie ubytków złożonych w przednim odcinku uzębienia było wysokie w obu grupach zakażonych HIV. Wypełnienia dwóch lub więcej powierzchni u osób zainfekowanych wymagało 2,5 zębów siecznych (u zakażonych krótko Ryc. 1. Potrzeby w zakresie zachowawczego leczenia zębów siecznych w badanych grupach. 178
5 2006, LIX, 3 Potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV Ryc. 2. Potrzeby w zakresie zachowawczego leczenia kłów w badanych grupach. Ryc. 4. Potrzeby w zakresie zachowawczego leczenia zębów trzonowych w badanych grupach. 3,36 zębów, u zakażonych powyżej 5 lat 1,75) oraz 1,07 kłów (w grupie A 1,07 kłów, w grupie B 1,06). W grupie kontrolnej liczba zębów przednich wymagających leczenia ubytków na 2 lub więcej powierzchniach była znacznie mniejsza i wyniosła 0,03 zęba siecznego oraz 0,1 kła. Odmienne relacje między badanymi grupami zaobserwowano analizując potrzeby lecznicze w odcinku bocznym. Liczba zębów wymagających wypełnienia na jednej powierzchni zęba w bocznym odcinku uzębienia była najwyższa u osób zakażonych krócej niż 5 lat i wyniosła 2,71 zębów przedtrzonowych oraz 3,14 zębów trzonowych (ryc. 3 i 4). Obniżeniu ulega zapotrzebowanie na leczenie ubytków na 2 lub więcej powierzchniach, przy czym tendencja ta jest wyraźniej zaznaczona w grupie zębów przedtrzonowych. Potrzeby dotyczące zabiegów w zakresie chirurgii stomatologicznej z uwzględnieniem anatomicznych grup zębów zilustrowano na ryc. 5. W całej badanej populacji największy odsetek zębów zakwalifikowanych do ekstrakcji stanowiły zęby zlokalizowane w odcinku bocznym, jednak w grupie osób zakażonych potrzeby w odniesieniu do tych zębów (zęby trzonowe 1,23, zęby przedtrzonowe 0,83) były kilkakrotnie wyższe niż w grupie kontrolnej (zęby przedtrzonowe 0,1, zęby trzonowe 0,37). Ryc. 5. Chirurgiczne potrzeby lecznicze z uwzględnieniem anatomicznych grup zębów w badanych grupach. Omówienie wyników i dyskusja Ryc. 3. Potrzeby w zakresie zachowawczego leczenia zębów przedtrzonowych w badanych grupach % osób zakażonych HIV to osoby uzależnione od środków odurzających (2, 6, 8). Nasilenie procesu próchnicowego u osób uzależnionych od środków odurzających jest następ- 179
6 M. Choromańska i in. Czas. Stomatol., stwem wyniszczającego trybu życia, nieprzestrzegania zasad higieny jamy ustnej i zaniechania wizyt w gabinecie stomatologicznym (2). Według Bruziewicz-Mikłaszewskiej i wsp. (2) zazwyczaj przyczyną zgłoszenia się narkomana do gabinetu dentystycznego jest ból. Wówczas na leczenie zachowawcze jest zbyt późno i w konsekwencji dochodzi do ekstrakcji zęba. Spostrzeżenie to potwierdzają zarówno wyniki badań własnych, jak również wyniki badań wykonanych w naszym regionie w 1998 roku przez Szymaniak i wsp. (10). Brak współpracy pomiędzy lekarzem stomatologiem a uzależnionymi pacjentami owocuje 100% frekwencją próchnicy, wysoką intensywnością próchnicy, niskim wykładnikiem leczenia i wysokim wskaźnikiem struktury zabiegów. Odmienne wyniki, uzyskane w badaniach osób HIV pozytywnych w Tanzanii, prezentują Matee i wsp. (7). Ich zdaniem nie istnieją istotne statystycznie różnice w uzębieniu osób zakażonych HIV i niezakażonych, dotyczyło to zarówno frekwencji, jak i intensywności próchnicy. Różnic w nasileniu procesu próchnicowego pomiędzy wynikami badań afrykańskich i europejskich, zapewne należy doszukiwać się w warunkach socjalno-bytowych, które są ściśle powiązane z uzależnieniem od środków narkotycznych. Badani przez nas pacjenci, to głównie narkomani zainfekowani HIV, podczas gdy w Afryce są to osoby, u których dominującą rolę w transmisji tego wirusa odgrywają kontakty seksualne, a nie uzależnienie od środków narkotycznych. Analiza wartości poszczególnych składowych PUW pozwala na ocenę świadczeń w zakresie dotychczasowej opieki stomatologicznej. Uzyskana w naszym badaniu niska wartość wykładnika leczenia wskazuje na niedostateczną opiekę w zakresie leczenia zachowawczego zębów, zaś wysoka wartość wskaźnika struktury zabiegów o nagminnie wykonywanych ekstrakcjach. Czas trwania zakażenia nieznacznie zmienia wykładnik leczenia. Wskaźnik struktury zabiegów jest wyższy u osób zakażonych dłużej niż 5 lat o 0,12 w porównaniu z grupą krócej zakażonych. Wynika to ze znacznie wyższej średniej liczby zębów usuniętych u osób dłużej zakażonych HIV (U=13,00) w porównaniu z krócej zakażonymi (U=5,69). Liczba zębów wypełnionych w obu grupach nie różni się. Brak doniesień w dostępnych publikacjach na temat świadczeń stomatologicznych u osób zakażonych HIV uniemożliwia porównanie uzyskanych wyników. Na stale wzrastającą liczbę ekstrakcji i zazwyczaj kilkakrotnie mniejszą liczbę zabiegów zachowawczych zwracają uwagę również inni autorzy (3, 6). O dużych potrzebach stomatologicznych w grupie osób zakażonych HIV świadczy średnia liczba zębów zakwalifikowanych do leczenia zachowawczego 10,30 zębów i usunięcia 2,63 zębów. Podobne wyniki u narkomanów osiągnęli Szymaniak i wsp. (10). Badane przez nich osoby uzależnione wymagały wypełnienia 8,0 zębów i ekstrakcji 2,8 zębów. Wraz z przedłużającym się czasem trwania zakażenia dwukrotnie zmniejsza się liczba zębów przeznaczonych do leczenia zachowawczego. Tendencja ta dotyczy zarówno zębów wymagających wypełnienia jednej powierzchni, jak i wypełnienia ubytków złożonych. Jest to efekt wspomnianej wyżej znacznej utraty uzębienia u dłużej zakażonych osób. Bardzo interesująco przedstawia się rozkład potrzeb leczniczych w poszczególnych grupach anatomicznych zębów badanych osób. Zaskakująca jest duża liczba zębów siecznych ze znacznym uszkodzeniem twardych tkanek zęba w grupie osób zakażonych. Wraz z upływem czasu trwania zakażenia w prawie wszystkich grupach anatomicznych obserwuje się paradoksalny spadek poszczególnych wartości, pomimo że spodziewany jest raczej ich wzrost. Wypływa on niestety ze znacznej liczby zębów usuniętych w grupie dłużej zakażonych, podczas gdy liczba zębów wypełnionych zmienia się nieznacznie. Danych dotyczących potrzeb leczniczych w grupach anatomicznych zębów osób zakażonych HIV nie znaleziono w piśmiennictwie. 180
7 2006, LIX, 3 Potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV Wnioski 1. Populacja osób zakażonych HIV stanowi grupę o wysokich potrzebach leczniczych, wymagającą intensywnego leczenia stomatologicznego. 2. Dominującą rolę w stomatologicznym leczeniu osób zakażonych odgrywają ekstrakcje zębów, prowadzące do znacznego upośledzenia narządu żucia. 3. Zaawansowane zmiany próchnicowe w przednim odcinku uzębienia świadczą o braku motywacji zakażonych HIV do estetycznego wyglądu. 4. Zmniejszone zapotrzebowanie na zachowawcze leczenie stomatologiczne u osób zakażonych dłużej niż 5 lat jest następstwem ekstrakcji zębów wykonanych we wcześniejszych etapach choroby. Piśmiennictwo 1. Araujo M., Andreana S.: Ryzyko i zapobieganie przenoszeniu chorób zakaźnych w stomatologii. Quintessence, 2002, 10, 5, Bruziewicz-Mikłaszewska B., Dyrcz-Giers B., Pernala A.: Potrzeby leczenia protetycznego narkomanów będących nosicielami HIV. Problemy HIV i AIDS, 1998, 4, 1, Gańczak M., Boroń- Kaczmarska A., Wójtowicz D., Szych Z.: Ekspozycja zawodowa na HIV wśród stomatologów obserwacje szczecińskie. Czas. Stomatol., 2003, LVI, 1, Gładysz A., Simon K., Inglot M., Knysz B.: Zapobieganie zakażeniom HIV w gabinecie stomatologicznym. Problemy HIV i AIDS, 1995, 1, 2, Kierklo A., Szymaniak E., Ruczaj J.: Świadczenia i potrzeby lecznicze w zakresie stomatologii u letnich mieszkańców województwa białostockiego. Czas. Stomatol., 1994, XLVII, 3, Krajowy program przeciwdziałania narkomanii na lata MZiOS, Warszawa, Matee M., Nguvumali H., Lembariti B., Kalyanyama B., Shubi F.: HIV infection, dental treatment demands and needs among patients seeking dental services at the Muhimbili Medical Centre in Dar-es-Salaam, Tanzania. Int. Dent. J., 1999, 49, 3, Mikliński P., Gędziorowska H., Lipińska H.: Stan uzębienia i błony śluzowej jamy ustnej u nosicieli wirusa HIV obserwacje z okresu r. Prot. Stom., 1996, 46, 1, Rudkiewicz M., Rolski D.: Manifestacja objawów w jamie ustnej. Zmiany najczęściej występujące część II. Prot. Stom., 1994, 44, 5, Szymaniak E., Waszkiel D., Dymkowska W.: Stan uzębienia i potrzeby lecznicze narkomanów. Czas. Stomatol., 1990, XLIII, 3, Otrzymano: dnia 16.XII.2004 r. Adres autorów: Białystok, ul. M Skłodowskiej- Curie 24a. 181
Stan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 11 Stan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku The dental status of permanent first molars in students of Dental
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoWSTĘP PRZYGOTOWANIE BADAŃ
Raport z realizacji Programu profilaktyki próchnicy skierowanego do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2009/2010 do klas I i VI szkół podstawowych finansowanego przez Miasto Poznań WSTĘP Stomatologiczne
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 5 Zachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej Incidence of caries in preschool children living in
Bardziej szczegółowoSTOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA
STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA Stomatologia zachowawcza- zajmuje się metodami zachowania naturalnych właściwości zębów, które zostały utracone na skutek działania bodźców zewnętrznych. Najgroźniejszym z nich
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. ORAL HEALTH PROBLEMS OF YEAR-OLD INHABITANTS of THE LODZ REGION
PRZEGL EPIDEMIOL 212; 66: 133-138 Zdrowie publiczne Aleksandra Hilt, Ewa Rybarczyk-Townsend, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Magdalena Wochna-Sobańska PROBLEMY ZDROWOTNE JAMY USTNEJ 35-44-LETNICH MIESZKAŃCÓW
Bardziej szczegółowoProblemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia
Problemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia Warszawa 15.12.2010r. prof.. dr hab.. Barbara Adamowicz-Klepalska
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE KIERUNEK LEKARSKO-DENTYSTYCZNY
DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK kierunek lekarsko-dentystyczny Imię i nazwisko studenta PESEL Numer albumu zdjęcie Nazwa uczelni Data wystawienia
Bardziej szczegółowo2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY
Załącznik nr 2 RAMOWY PROGRAM STAŻU PODYPLOMOWEGO LEKARZA DENTYSTY Cel stażu: pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i utrwalenie praktycznych umiejętności z zakresu promocji zdrowia oraz zapobiegania,
Bardziej szczegółowoWyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku
Borgis Wyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku *Izabela Strużycka 1, Maria Wierzbicka 2, Elżbieta Jodkowska 3, Ewa Rusyan 3, Michał Ganowicz 4, Katarzyna
Bardziej szczegółowoZe względu na brak potwierdzenia w badaniu przeprowadzonym wśród młodzieży (opisanym poniżej) wyniki zostały uznane za niedostatecznie przekonujące.
ZAŁĄCZNIK II WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO WYDANIA POZYTYWNEJ OPINII ORAZ ZMIANY CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO, OZNAKOWANIA OPAKOWAŃ I ULOTKI DLA PACJENTA PRZEDSTAWIONE PRZEZ EUROPEJSKĄ AGENCJĘ
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata
Program profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata 2017-2019 UCHWAŁA NR XXXVII/./2016 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA z dnia 26 października 2016 r. w sprawie przystąpienia
Bardziej szczegółowoI.1.1. Asystentka stomatologiczna 322[01]
I.1.1. Asystentka stomatologiczna 322[01] Do egzaminu zostało zgłoszonych: 246 Przystąpiło łącznie: 251 przystąpiło: 223 przystąpiło: 247 ETAP PISEMNY ETAP PRAKTYCZNY zdało: 212 (95,1%) zdało: 195 (78,9%)
Bardziej szczegółowoGMINNA JABŁONNA REALIZACJA GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA W ROKU 2016 STOMATOLOGIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO
GMINNA JABŁONNA REALIZACJA GMINNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI I PROMOCJI ZDROWIA W ROKU 216 STOMATOLOGIA RAPORT Z BADANIA ANKIETOWEGO Celem przeprowadzenia ankiety było poznanie opinii na temat realizacji
Bardziej szczegółowoendodontycznego i jakością odbudowy korony zęba po leczeniu endodontycznym a występowaniem zmian zapalnych tkanek okołowierzchołkowych.
Prof. dr hab. med. Anna Walecka Emeryt PUM Zakładu Diagnostyki Obrazowej i Radiologii Interwencyjnej SPSK1 Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Szczecin, 27.07.201 Ocena pracy doktorskiej lek. dent. Katarzyny
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowoProtetyka i implantologia
Protetyka to dział stomatologii zajmujący się przywracaniem prawidłowej funkcji żucia i mowy, estetyki naturalnego uśmiechu i rysów twarzy, dzięki uzupełnianiu braków w uzębieniu. Braki zębowe są nie tylko
Bardziej szczegółowoM I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Projekt z dnia 9 września 2017 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia... 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Bardziej szczegółowoAkcji Profilaktyki Stomatologicznej
Rada Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Dyrekcja Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ zaprasza do kontynuacji w nowym roku szkolnym 2016/2017 Akcji Profilaktyki Stomatologicznej.
Bardziej szczegółowoStan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce
Stan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce prof. dr n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej Zakład Stomatologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoSkojarzone leczenie ortodontyczne i implantoprotetyczne jako rehabilitacja hipodoncji i mikrodoncji
Skojarzone leczenie ortodontyczne i implantoprotetyczne jako rehabilitacja hipodoncji i mikrodoncji Autorzy _ Jan Pietruski i Małgorzata Pietruska Ryc. 1 Ryc. 2 _Wrodzone wady zębów, dotyczące ich liczby
Bardziej szczegółowoStan zdrowia jamy ustnej młodzieży w wieku 18 lat. Tabela 1. Liczba osób w wieku 18 lat zbadanych w poszczególnych województwach.
Stan zdrowia jamy ustnej młodzieży w wieku 18 lat Tabela 1. Liczba osób w wieku 18 lat zbadanych w poszczególnych województwach. Województwo ogółem dolnośląskie 250 kujawsko-pomorskie 299 lubelskie 313
Bardziej szczegółowoPremature loss of milk teeth by preschool children
Premature loss of milk teeth by preschool children Przedwczesna utrata zębów mlecznych u dzieci przedszkolnych Ewa Ogłodek, Danuta Moś stres maxeve@ caries of deciduous teeth in children is an important
Bardziej szczegółowoMałgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
Bardziej szczegółowoPostępowanie przed- i poekspozycyjne na patogeny przenoszone przez krew
Postępowanie przed- i poekspozycyjne na patogeny przenoszone przez krew Zakład Immunopatologii Chorób Zakaźnych i Pasożytniczych Kamila Caraballo Cortes EKSPOZYCJA ZAWODOWA narażenie na materiał potencjalnie
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając sprawozdanie oceniające PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie (PSUR) dotyczących
Bardziej szczegółowoStan zdrowia jamy ustnej oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze. dzieci w wieku 6 lat w Polsce
Stan zdrowia jamy ustnej oraz potrzeby profilaktyczno-lecznicze dzieci w wieku 6 lat w Polsce Tabela 1. Liczba dzieci w wieku 6 lat zbadanych w poszczególnych województwach. Ogółem dolnośląskie 270 kujawsko-pomorskie
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Zachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003* Prevalence of caries in 12-year-old children in the region of Łódź between 1978-2003
Bardziej szczegółowoProgram zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym
Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem
Bardziej szczegółowoPacjenci zostali podzieleni na trzy grupy liczące po 20 osób. Grupa I i II to osoby, u których na podstawie wartości pomiaru kąta ANB oraz WITS w
STRESZCZENIE Wady zgryzu klasy III wg Angle'a uwarunkowane są niedorozwojem szczęki lub nadmiernym wzrostem żuchwy, a często połączeniem obu nieprawidłowości. Pacjenci z przodożuchwiem morfologicznym ze
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoUszczelnianie bruzd na powierzchni żującej zębów trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy
Czas. Stomatol., 2010, 63, 11, 672-681 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Uszczelnianie bruzd na powierzchni żującej trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy Fissure sealing
Bardziej szczegółowoProfilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów
Profilaktyka próchnicy u kobiet ciężarnych zalecenia dla lekarzy stomatologów W 2014 roku, z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i firmy Colgate powołany został Polski Oddział Sojuszu
Bardziej szczegółowoDZIENNIK PRAKTYK PRAKTYCZNE NAUCZANIE KLINICZNE
UNIWERSYTET MEDYCZNY IM. KROL MRCINKOWSKIEGO W POZNNIU 60-812 POZNŃ, UL.UKOWSK 70 KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY DZIENNIK PRKTYK PRKTYCZNE NUCZNIE KLINICZNE KIERUNEK LEKRSKO-DENTYSTYCZNY imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
Załącznik nr 1 do Umowy Nr z dnia 2011 roku PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Łódź, listopad 2009 roku Wprowadzenie Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał
Bardziej szczegółowouzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci
Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce 2012/2013 Dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Zachorowań na Gruźlicę, który prowadzony jest w Instytucie Gruźlicy i Chorób
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoTEMATYKA zajęć II roku semestr zimowy. ĆWICZENIA 2: Wywiad i badanie stomatologiczne zewnątrzustne. Badania dodatkowe.
TEMATYKA zajęć II roku semestr zimowy ĆWICZENIA 1: Organizacja zajęć. Ćwiczenia organizacyjne, regulamin zajęć, przydział stanowisk pracy i fantomów. ĆWICZENIA 2: Wywiad i badanie stomatologiczne zewnątrzustne.
Bardziej szczegółowoCo robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG
Co robię, aby nie zachorować na AIDS? Mateusz Hurko kl. III AG -Czym jest HIV? -HIV jest wirusem. Jego nazwa pochodzi od: H human I immunodeficiency ludzki upośledzenia odporności V virus wirus -To czym
Bardziej szczegółowoRamowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego. 1. Cel praktycznego nauczania
Załącznik nr 2 Ramowy program zajęć praktycznych dla kierunku lekarsko-dentystycznego 1. Cel praktycznego nauczania Celem praktycznego nauczania jest pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz doskonalenie i
Bardziej szczegółowoUWAGI DO PLANU ZAJĘĆ V ROKU STOMATOLOGII SEMESTR ZIMOWY 2015/2016
UWAGI DO PLANU ZAJĘĆ V ROKU STOMATOLOGII SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 1. Stomatologia zachowawcza z endodoncją AGH zachowawcza BCDEFKJ Endodoncja ILMN zachowawcza Ćwiczenia: będą odbywać się w salach klinicznych
Bardziej szczegółowoWykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia. do ukończenia 19. roku życia oraz warunki ich realizacji
Załącznik nr 10 Wykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku oraz warunki ich realizacji Tabela nr 1 Wykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych
Bardziej szczegółowoKonsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
Konsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa sluzowki@wum.edu.pl ul. Miodowa 18, 00-246 tel/fax: (22) 502-20-36; e-mail:
Bardziej szczegółowoEdukacja i świadomość na temat zakażeń HCV
Edukacja i świadomość na temat zakażeń HCV Krzysztof Tomasiewicz Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych Uniwersytet Medyczny w Lublinie Edukacja Jakie tematy szkoleń (nauczania)?: 1. Co to jest HCV, czym
Bardziej szczegółowoI. Informacja o Zleceniodawcy Gmina Lublin Plac Króla Władysława Łokietka Lublin
w sprawie powołania Komisji Konkursowej w celu przeprowadzenia konkursu ofert na wybór realizatorów programu profilaktyki próchnicy zębów dla uczniów uczęszczających do placówek oświatowo - wychowawczych
Bardziej szczegółowolabrida bioclean Szczoteczka została opracowana przez ekspertów klinicznych w norweskiej firmie Labrida AS, która powstała w 2012 roku.
labrida bioclean CHIRURGIA I IMPLANTOLOGIA Antybakteryjna szczoteczka Labrida BioClean to nowatorskie narzędzie, które skraca czas leczenia i pomaga w delikatnym oraz skutecznym czyszczeniu mechanicznym
Bardziej szczegółowoW okresie od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku Zarząd Oddziału PTS w Zamościu zorganizował: 1. 9 spotkań szkoleniowych 2.
W okresie od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku Zarząd Oddziału PTS w Zamościu zorganizował: 1. 9 spotkań szkoleniowych 2. 1 kurs medyczny Dodatkowo Zarząd Oddziału uczestniczył w organizacji
Bardziej szczegółowoCHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE.
CHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE Próchnica zębów o przewlekła, bakteryjna, wieloczynnikowa choroba zakaźna, która aktualnie pozostaje najczęstszym schorzeniem wieku dziecięcego,
Bardziej szczegółowoWydział Lekarski UM w Łodzi Kierunek lekarsko dentystyczny Kierunek Stomatologia Nazwa Przedmiotu Stomatologia dziecięca i profilaktyka
Wydział Lekarski UM w Łodzi Kierunek lekarsko dentystyczny Kierunek Stomatologia Nazwa Przedmiotu Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna Jednostka prowadząca zajęcia Katedra i Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU
URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, marzec 2013 r. Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 Internet: www.stat.gov.pl/urzedy/bialystok
Bardziej szczegółowoSolidna struktura kostna to podstawa zdrowego uśmiechu
Solidna struktura kostna to podstawa zdrowego uśmiechu TAJEMNICA PIĘKNEGO UŚMIECHU Uśmiech jest ważny w wyrażaniu uczuć oraz świadczy o naszej osobowości. Dla poczucia pewności siebie istotne jest utrzymanie
Bardziej szczegółowoPróchnica zębów. Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku
Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim 2015roku Rodzaje zębów Zęby (łac. dens ząb, l.mn. dentes) złożone, twarde twory anatomiczne w jamie ustnej. Stanowią element układu trawienia i służą do rozdrabniania
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw 25 Poz. 193
Dziennik Ustaw 25 Poz. 193 Załącznik nr 4 WYKAZ ŚWIADCZEŃ STOMATOLOGICZNYCH DLA ŚWIADCZENIOBIORCÓW Z GRUPY WYSOKIEGO RYZYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH, W TYM CHORYCH NA AIDS, ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Tabela nr
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat 1. Podstawy prawne działań Gminy w obszarze zdrowia publicznego 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Rozdział
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy u dzieci niepełnosprawnych
Program profilaktyki próchnicy u dzieci niepełnosprawnych 1. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO. Choroba próchnicowa zębów uznana jest za chorobę społeczną. W Polsce choruje na nią ok. 90% dzieci. Próchnica zgodnie
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoFrekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa
Borgis Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa *Anna Jurczak, Jadwiga Ciepły, Iwona Gregorczyk-Maga, Iwona Kołodziej, Joanna Słowik, Dorota Kościelniak, Małgorzata Staszczyk
Bardziej szczegółowoSpis treści Spis treści. Słowo wstępne. Podziękowania Autorzy. 1 Ocena pacjenta w wieku rozwojowym 1
v Słowo wstępne Przedmowa Podziękowania Autorzy xi xiii xiv xv 1 Ocena pacjenta w wieku rozwojowym 1 Co to jest stomatologia dziecięca? 1 Badanie pacjenta 2 Ostateczne rozpoznanie 7 Szacowanie ryzyka choroby
Bardziej szczegółowoSYLABUS. rok akademicki 2016/2017
SYLABUS rok akademicki 2016/2017 Nazwa przedmiotu/modułu Nazwa jednostki/-ek w której/ -ych jest Zakład Stomatologii Dziecięcej przedmiot realizowany e-mail jednostki stdzieci@umb.edu.pl Wydział Lekarski
Bardziej szczegółowodr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:
Bardziej szczegółowoAspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV
Aspekty prawne w kontekście zagrożenia funkcjonariuszy i pracowników SW ekspozycją na wirusa HIV Zespół Służby Medycyny Pracy i Bezpieczeństwa i Higieny Pracy Centralny Zarząd Służby Więziennej Ustawa
Bardziej szczegółowoCzy grozi mi wirusowe zapalenie wątroby typu B?
Czy grozi mi wirusowe zapalenie wątroby typu B? Co to jest? Wirus zapalenia wątroby typu B (HBW) powoduje zakażenie wątroby mogące prowadzić do poważnej choroby tego organu. Wątroba jest bardzo ważnym
Bardziej szczegółowoTesty dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowo4.1. Charakterystyka porównawcza obu badanych grup
IV. Wyniki Badana populacja pacjentów (57 osób) składała się z dwóch grup grupy 1 (G1) i grupy 2 (G2). W obu grupach u wszystkich chorych po zabiegu artroskopowej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 130/2012 z dnia 16 lipca 2012 r. o projekcie programu Intensyfikacja zapobiegania próchnicy dzieci i młodzieży
Bardziej szczegółowoProgram specjalizacji w STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ z ENDODONCJĄ
CENTRUM MEDYCZNE KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO Program specjalizacji w STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ z ENDODONCJĄ Warszawa 2001 (c) Copyright by Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2001 Program
Bardziej szczegółowoHIGIENISTKA STOMATOLOGICZNA
HIGIENISTKA STOMATOLOGICZNA Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna będzie przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1. Przygotowywania gabinetu i stanowiska
Bardziej szczegółowoZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ
ZNACZENIE DIAGNOSTYKI I WYKRYWALNOŚCI ZAKAŻEŃ HCV NA POZIOMIE POZ Lek. med. Jacek Krajewski Praktyka Lekarza Rodzinnego Jacek Krajewski Seminarium Nowe perspektywy w leczeniu HCV znaczenie diagnostyki
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane zaprezentowane poniżej zgromadzone zostały w ramach programu EARS-Net, który jest koordynowany przez
Informacja o aktualnych danych dotyczących oporności na antybiotyki na terenie Unii Europejskiej Październik 2013 Główne zagadnienia dotyczące oporności na antybiotyki przedstawione w prezentowanej broszurze
Bardziej szczegółowoKierownik: prof. dr hab. Brygida Knysz ' e.mail: mgr Anny Czerneckiej
Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław; tel. 71395-75-49, tel/fax 7132.5-52-42 Kierownik:
Bardziej szczegółowoDziennik Ustaw 54 Poz. 193
Dziennik Ustaw 54 Poz. 193 Załącznik nr 10 WYKAZ PROFILAKTYCZNYCH ŚWIADCZEŃ STOMATOLOGICZNYCH DLA DZIECI I MŁODZIEŻY DO UKOŃCZENIA 19. ROKU ŻYCIA ORAZ WARUNKI ICH REALIZACJI Tabela nr 1 Wykaz profilaktycznych
Bardziej szczegółowoWady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Wady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym* Malocclusion and orthodontic treatment needs of children with mental retardation Grażyna
Bardziej szczegółowo, Maria Borysewicz-Lewicka. Ocena dynamiki próchnicy u 6-letnich dzieci z województwa lubuskiego
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 0, 49,, ISSN -38X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Joanna Chłapowska A, B, D, E, Karolina Gerreth A, B, D, E, Kristina Pilipczuk-Paluch
Bardziej szczegółowo3) imię (imiona) i nazwisko studenta umieszczone na każdej stronie dziennika;
Treść projektu rozporządzenia w sprawie ramowego programu zajęć praktycznych dla kierunku lekarskiego i lekarsko-dentystycznego. Jest nowy wykaz rodzajów umiejętności. (Uwaga tylko część dotycząca kierunku
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoProblem zdrowotny. Cel główny
Opis programu polityki zdrowotnej Gminy Miasta Szczecin na lata 2017-2020. pn.,,zapobieganie próchnicy wśród dzieci klas VI uczęszczających do szczecińskich szkół podstawowych. Problem zdrowotny 1.Opis
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM STAŻU ZAWODOWEGO
1 Załącznik nr 1 do umowy z pracodawcą. RAMOWY Imię i nazwisko uczestnika stażu/praktyki:..... Nazwa zawodu/stanowisko: Nazwa Przedsiębiorcy: Higienistka stomatologiczna..... Numer porozumienia w sprawie
Bardziej szczegółowoBadanie: Badanie stomatologiczne
Badanie: Badanie stomatologiczne Lek.dent. Katarzyna Zawadzka Gabinet stomatologiczny Gratis Konsultacja protetyczna (wliczona w cenę leczenia) Konsultacja implantologiczna (wliczona w cenę leczenia) 100
Bardziej szczegółowoJolanta Zając, Przewodnicząca Komisji ds. Pielęgniarek Środowiska Nauczania i Wychowania Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku.
ROLA I ZADANIA PIELĘGNIARKI W ŚRODOWISKU NAUCZANIA I WYCHOWANIA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZDROWOTNEJ, ANALIZA SYTUACJI W ŚWIETLE NOWEJ USTAWY O ZDROWIU DZIECI I MŁODZIEŻY Jolanta Zając, Przewodnicząca Komisji
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 129/2012 z dnia 16 lipca 2012 r. o projekcie programu Program profilaktyki próchnicy u dzieci na lata 2013-2015
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoSTAN PRZYZĘBIA I WYBRANE WYKŁADNIKI STANU JAMY USTNEJ POLAKÓW W WIEKU OD 65 DO 74 LAT
PRZEGL EPIDEMIOL 2015; 69: 643-647 Zdrowie publiczne Tomasz Konopka 1, Elżbieta Dembowska 2, Małgorzata Pietruska 3, Paweł Dymalski 4, Renata Górska 5 STAN PRZYZĘBIA I WYBRANE WYKŁADNIKI STANU JAMY USTNEJ
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoczym są implanty stomatologiczne? jak wygląda leczenie implantologiczne? jaki wpływ na wymowę i odżywianie mają implanty?
czym są implanty stomatologiczne? jak wygląda leczenie implantologiczne? jaki wpływ na wymowę i odżywianie mają implanty? Jak wygląda implant stomatologiczny i w jakim celu go stosujemy? Implant, wykonany
Bardziej szczegółowoHI H V? AI A DS D? J.Kadowska 2006
W Ŝyciu jak w tańcu kaŝdy krok ma znaczenie. HIV? AIDS? J.Kadowska 2006 HIV? To ludzki wirus upośledzenia odporności AIDS? To zespół nabytego upośledzenia odporności to końcowy etap zakażenia wirusem HIV
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na zabieg z zakresu protetyki stomatologicznej, w tym na szlifowanie zębów. Imię i nazwisko: Adres zamieszkania:...
Żychlin, dnia Zgoda pacjenta na zabieg z zakresu protetyki stomatologicznej, w tym na szlifowanie zębów Pacjent: Imię i nazwisko: Adres zamieszkania:... PESEL:.. Numer telefonu/email:. Gabinet:... Dane
Bardziej szczegółowoŚwiatowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS
Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS 17 maja Warszawa 2015 Międzynarodowy Dzień Pamięci o Zmarłych na AIDS obchodzony jest w trzecią niedzielę maja od 1984 roku. Inicjatorem obchodów była międzynarodowa
Bardziej szczegółowoLosy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I PROPEDEUTYKA STOMATOLOGII
Spis treści CZĘŚĆ I PROPEDEUTYKA STOMATOLOGII 1. Poradnia stomatologiczna wyposażenie Teresa Chodacka......... 15 Wyposażenie podstawowe............................. 16 Wyposażenie pomocnicze.............................
Bardziej szczegółowoEpidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego.
Epidemiologia zakażenia HIV. Specyfika pacjenta zakażonego. dr med. Monika Bociąga-Jasik 1981 stwierdza się liczne przypadki pneumocystozowego zapalenia płuc i mięska Kaposiego u młodych, dotychczas zdrowych
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowo