Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Nazwa przedmiotu:

Transkrypt

1 Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Nazwa przedmiotu: Kod Anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia Kierunek: Rok / semestr Pielęgniarstwo III / V Specjalność: Rodzaj przedmiotu: kierunkowy Wymiar godzin: 155godzin Wykłady: 45 Samokształcenie: 30 Zajęcia praktyczne: 40 Praktyki zawodowe: 40 Liczba punktów ECTS 7 Prowadzący: dr hab. med. Danuta DYK dr n. med. Edyta CUDAK mgr Wioletta Kwapiszewska mgr Honorata Lewandowska mgr Joanna Rosińska Instytut: Nauk o Zdrowiu w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Gnieźnie Miejsce przedmiotu w programie studiów: Przedmiot kierunkowy realizowany na trzecim roku Studiów Stacjonarnych, Pierwszego Stopnia, kierunek Pielęgniarstwo Cele nauczania przedmiotu : Po zakończeniu studiowania przedmiotu student powinien: 1. Znać specyfikę, organizację pracy i zakres czynności pielęgniarki anestezjologicznej i intensywnej opieki ; 2. Oceniać stan zdrowia pacjentów znieczulanych i krytycznie chorych oraz zaplanować działania pielęgniarskie; 3. Podejmować opiekę nad pacjentami w okresie okołooperacyjnym oraz nad chorym nieprzytomnym, we wstrząsie, z niewydolnością układu krążeniowego, oddechowego i urazach wielonarządowych. Opis treści kształcenia: Przedmiot anestezjologia i pielęgniarstwo w zagrożeniu życia na studiach pierwszego stopnia obejmuje zagadnienia z zakresu anestezji i stanów zagrożenia życia. W ramach przedmiotu omawiane są treści dotyczące znieczulenia pacjenta zarówno ogólnego jak i regionalnego, jak również ocena stanu zdrowia i badanie pacjenta w stanie ciężkim. Wśród realizowanych treści programowych znajdują się także rożne stany zagrożenia życia, gdzie student uczy się ich rozpoznawania i sprawowania opieki na różnym etapie choroby pacjenta. W ramach pielęgniarstwa w zagrożeniu życia planowane jest przygotowanie studentów do opieki nad pacjentami podawanymi znieczuleniom operacyjnym w trybie planowym. Studenci zostaną przygotowani do realizacji procesu pielęgnowania chorych nieprzytomnych, chorych we wstrząsie, z ostrą niewydolnością oddechową i z ostrą

2 niewydolnością krążenia i nerek. Wyuczone w ramach przedmiotu liczne procedury pielęgniarskie typowe dla intensywnej opieki m.in. takie jak: - wentylacja workiem ambu, - toaleta drzewa oskrzelowego, - kaniulacja naczyń krwionośnych, - karmienie enteralne i parenteralne, - zmiana ułożenia, - toaleta ciała i narządów zmysłów, - asystowanie do intubacji i ekstubacji, - cewnikowania naczyń centralnych, - tracheotomii mają charakter uniwersalny są przydatne w pracy pielęgniarki na wszystkich oddziałach. Tematyka wykładów i zajęć praktycznych: 1. Wprowadzenie do zajęć na bloku operacyjnym 1.1. Wyposażenie, organizacja i funkcjonowanie bloku operacyjnego 1.2. Bezpieczeństwo pracy na bloku operacyjnym środki ochrony przed czynnikami szkodliwymi ubiór i odzież ochronna personelu transport chorego przekładanie chorego na stół operacyjny i łóżko 1.3.Zakres uprawnień i odpowiedzialności zawodowej pielęgniarki anestezjologicznej 2. Rola pielęgniarki w przygotowaniu do znieczulenia 2.1. Przygotowanie i sprawdzenie stanowiska do znieczulenia: aparat do znieczulenia sprzęt monitorujący (kardiomonitor, pulsoksymetr, kapnograf) zestaw do wentylacji i intubacji zestaw do toalety drzewa oskrzelowego zestaw do zgłębnikowania żołądka sprzęt do infuzji leków i płynów 2.2. Przygotowanie leków do znieczulenia ogólnego, regionalnego, reanimacji i innych dawkowanie leków, czas działania, techniki podawania, interakcje z innymi lekami, wpływ na układ sercowo naczyniowy oraz działania uboczne zasady podawania leków drogą naczyń centralnych i obwodowych (interakcje leków) 2.3. Przygotowanie pacjenta identyfikacja pacjenta opieka mentalna (zapewnienie bezpieczeństwa, informowanie chorego o planowanych działaniach pielęgnacyjnych, wsparcie psychiczne, uspokojenie chorego) założenie kaniuli do żyły obwodowej, ułożenie do znieczulenia i operacji

3 profilaktyka przeciwzakrzepowa (mechaniczna i farmakologiczna) asystowanie do kaniulacji żył centralnych, tętnic 3. Znieczulenie ogólne wziewne i dożylne 3.1. Udział pielęgniarki we wprowadzeniu do znieczulenia: asystowanie do intubacji (dobór rurki, osłuchanie położenia i umocowanie rurki intubacyjnej) monitorowanie parametrów życiowych (tętno, ciśnienie tętnicze, praca serca, ośrodkowe ciśnienie żylne, wentylacja, oksymetria, kapnografia) 3.2. Opieka nad pacjentem w czasie trwania operacji monitorowanie (parametry życiowe, przewodnictwo nerwowo- mięśniowego) zapobieganie hitotermii czuwanie nad bezpieczeństwem chorego w czasie znieczulenia postępowanie w hiper i hipotensji 3.3. Udział pielęgniarki w wyprowadzeniu ze znieczulenia przekładanie chorego ze stołu operacyjnego transport na salę wybudzeń obserwacja stanu pacjenta, wydolności oddechowej, krążeniowej, stanu świadomości i siły mięśniowej 4. Znieczulenie regionalne 4.1. Przygotowanie pacjenta i sprzętu do znieczulenia regionalnego ułożenie chorego do znieczuleń regionalnych 4.2. Opieka podczas znieczuleń regionalnych pomiary ciśnienia tętniczego obserwacjapod kątem powikłań, objawów toksycznych środków zastosowanych w znieczuleniu określanie zasięgu znieczulenia 4.3. Opieka nad pacjentem po znieczuleniu regionalnym profilaktyka powikłań po znieczuleniu objawy i postępowanie w przypadku wysokiego znieczulenia, działania niepożądanego i toksyczności środków miejscowo znieczulających 5. Opieka nad pacjentem w okresie pooperacyjnym (na sali wybudzeń) 5.1 Przygotowanie sali (wyposażenie i mikroklimat oddziału pooperacyjnego) 5.2 Wybudzanie i wyprowadzanie ze znieczulenia - ocena stanu ogólnego (stanu świadomości, ustępowania bloku motorycznego i działania środków znieczulających, powrotu siły mięśniowej i czucia) - antidota leki odwracające działanie środków znieczulających - monitorowanie i niwelowanie bólu pooperacyjnego - leki przeciwbólowe do zwalczania bólu pooperacyjnego - metody komunikowania się z pacjentem zaintubowanym, z uszkodzeniem słuchu, z zaburzeniami świadomości i zaburzeniami psychicznymi - kontrola pooperacyjna powikłań anestezji: (pooperacyjna niewydolność oddechowa) - zapobieganie hipotermii i dreszczom - metody zwalczania hipoksemii (fizjoterapia, tlenoterapia) - ocena gotowości chorego do wykonania ekstubacji: (wydolności oddechowej, Układu krążenia, temperatury ciała, odruchów obronnych, stanu świadomości)

4 - opieka nad pacjentem z nudnościami pooperacyjnymi i wymiotami - opieka psychologiczna nad pacjentem - udzielanie informacji pacjentowi i o pacjencie - dokumentowanie stanu pacjenta w okresie pooperacyjnym - przygotowanie chorego do przekazania na oddział macierzysty 6. Wprowadzenie do zajęć na oddziale intensywnej terapii Wyposażenie oddziałów intensywnej terapii: stanowisko intensywnej terapii (łóżko intensywnej terapii, monitory przyłóżkowe, monitor centralny) sprzęt i aparatura do zabezpieczania funkcji układu oddechowego: - zestaw do intubacji - zestaw do tlenoterapii - zestaw do inhalacji, nebulizacji - zestaw do nakłucia j. opłucnej Sprzęt i aparatura do zabezpieczenia funkcji układu krążenia - defibrylator - wózek reanimacyjny Sprzęt i aparatura do prowadzenia terapii dożylnej u chorego w stanach zagrożenia życia. - kanikule donaczyniowe: obwodowe, centralne - strzykawki automatyczne - pompy infuzyjne sprzęt do zabezpieczania i monitorowania funkcji innych układów: - kaniule dotętnicze - zestaw do cewnikowania pęcherza moczowego - zestaw do zgłębnikowania żołądka - zestaw do toalety ciała, pielęgnacji skóry, błon śluzowych i narządów zmysłów 7. Ocena stanu pacjenta a) gromadzenie danych o pacjencie Badanie i monitorowanie stanu psychofizycznego chorego (obserwacja, badanie fizykalne, wywiad, monitorowanie przyrządowe i bezprzyrządowe stosowanie skal oceny klinicznej) OUN - stan świadomości (GCS,NCS) - odbiór wrażeń zmysłowych (wzrok, słuch, węch, smak, dotyk) stan obwodowego układu nerwowego - czucie - obecność odruchów patologicznych układ krążenia - tętno, - ciśnienie tętnicze - wypełnienie łożyska naczyniowego (OCŻ), bilans płynów - nawrót kapilarny - obecność objawów patologicznych: duszność, ból, bladość skóry, pot na skórze, lęk, Niepokój układ oddechowy

5 - oddech (częstotliwość, rytm, głębokość, zapach) - oksymetria krwi tętniczej (pulsoksymetria przezskórna, gazometria krwi tętniczej) - równowaga kwasowo-zasadowa - obecność objawów patologicznych: duszność, praca pomocniczych mięśni oddechowych układ moczowy - diureza godzinowa, dobowa - zabarwienie moczu - bilans wodno-elektrolitowy układ pokarmowy - stan odżywienia: (ocena kliniczna, antropometryczna, chemiczna, immunologiczna) - napięcie mięśniowe i motoryka układ mięśniowy i kostno-stawowy - pozycje ułożenia chorego - napięcie mięśni - zakres ruchu w stawach skóra i błony śluzowe -ciągłość, zabarwienie i ocieplenie powłok skórnych -obecność zmian patologicznych, uszkodzeń, urazów, oparzeń itp. tempermoregulacja - temperatura powierzchowna - temperatura głęboka b) rozpoznanie problemów pielęgnacyjnych -rozpoznanie stanów zagrożenia życia -stosowanie skal prognostycznych -ustalanie hierarchii problemów pielęgnacyjnych c) formułowanie diagnoz pielęgniarskich u krytycznie chorych -diagnoza wstępna, diagnoza właściwa, -diagnoza ryzyka -diagnoza samopoczucia -diagnoza syndromu 8. Planowanie i realizacja planu opieki z zastosowaniem procedur pielęgniarskich intensywnej opieki OUN - zapewnienie bezpieczeństwa - niwelowanie lęku, niepokoju - komunikowanie się z krytycznie chorymi stan obwodowego układu nerwowego -zapobieganie uszkodzeniom nerwów obwodowych układ krążenia - udział w resuscytacji krążeniowo-oddechowej - udział w diagnostyce i leczeniu zaburzeń układu krążenia - asystowanie do dożylnych wkłuć centralnych i do założenia kaniuli dotętniczej - wypełnienie łożyska naczyniowego - stosowanie leków krążeniowych (obliczanie dawek, przygotowywanie roztworów, obsługa strzykawek automatycznych i pomp infuzyjnych) - opieka nad dostępami naczyniowymi - niwelowanie objawów patologicznych: duszności, bólu, dyskomfortu spowodowanego poceniem się

6 układ oddechowy - zapewnienie i utrzymanie drożności dróg odechowych - stosowanie tlenoterapii - udrożnienie bezprzyrządowe dróg oddechowych: Manewr Esmarcha - stosowanie rurki ustno-gardłowej i ustno-nosowej, - przygotowanie zestawu do intubacji - asystowanie do intubacji dotchawiczej metodą przez krtaniową (dotchawiczą), przezskórną np.: konikotomia lub tracheotomia oraz do założenia maski krtaniowej - sprawdzanie położenia rurki (osłuchiwanie szmeru pęcherzykowego) - nawilżanie gazów podczas wentylacji (nebulizatory, kondensatory wilgotności) - toaleta drzewa oskrzelowego - zabiegi pielęgnacyjne poprawiające wentylację: (drenaż złożeniowy, pozycja brzuszna) - asystowanie do usuniecie rurki dotchawiczej - pielęgnowanie chorego wentylowanego mechanicznie - niwelowanie objawów: duszności, wysiłku mięśni oddechowych - udział w diagnozowaniu i leczeniu niewydolności oddechowej układ moczowy - zapewnienie drenażu pęcherza moczowego - prowadzenie i obliczanie bilansu wodnego-elektrolitowego układ pokarmowy - obliczanie zapotrzebowania kalorycznego - pielęgnowanie chorego ze zgłębnikiem żołądkowym (zabiegi obarczania przewodu z zalegającej treści żołądkowej) - żywienie dojelitowe - obserwacja pasażu jelitowego i wydalania - zabiegi ułatwiające defekację - przygotowywanie i podaż mieszanin odżywczych systemem jednego pojemnika lub wielu butelek (dostęp naczyniowy, pielęgnacja linii żywienia, preparaty żywieniowe,) układ mięśniowy i kostno-stawowy - stosowanie zmian ułożenia ciała z uwzględnieniem stanu ogólnego, rodzaju schorzenia i profilaktyki powikłań spowodowanych długotrwałym unieruchomieniem - zapobieganie zanikom i przykurczom mięśniowym oraz zmianom stawowym napięcie mięśni skóra i błony śluzowe - zapewnienie higieny ciała, jamy ustnej, nosa, uszu - zapobieganie powikłaniom skórnym: odleżynom, odparzeniom - pielęgnacja ran, zmiana opatrunków termoregulacja -stosowanie zabiegów zapewniających utrzymanie normotermii: zapobieganie utracie ciepła i ogrzewanie chorego, płynów infuzyjnych, gazów odechowych, ochładzanie fizyczne 9. Ocena realizacji założonych celów pielęgnacyjnych - dokumentowanie informacji o pacjencie i analiza procesu pielęgnowania 10. Opieka pielęgniarska nad chorymi w wybranych stanach klinicznych Rozpoznawanie zatrzymania akcji serca -różnicowanie postaci nzk -podjęcie czynności ratujących życie (udrożnienie dróg oddechowych bezprzyrządowe) -asystowanie do intubacji -wentylacja workiem ambu -udział w reanimacji krążeniowo-oddechowej

7 -podawanie leków w czasie reanimacji krążeniowo-oddechowej -pielęgnowanie chorego poddawanego sedacji -pielęgnowanie chorego w chorobie poresuscytacyjnej Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością układu krążenia -rozpoznawanie niewydolności krążenia -udział w diagnozowaniu, -udział w leczeniu (podawanie leków zwiększających rzut serca), Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością układu oddechowego -ocena funkcji układu oddechowego, udział w diagnozowaniu - pielęgnowanie chorego z rurką dotchawiczą (intubacją, tracheotomią) - usprawnianie lecznicze chorego z niewydolnością odddechową - pielęgnowanie chorego wentylowanego mechanicznie Pielęgnowanie chorego we wstrząsie -różnicowanie wstrząsów (hipowolemiczny, kardiogenny, septyczny) -udział w diagnozowaniu i leczeniu Pielęgnowanie chorego z ostrą niewydolnością nerek i po zatruciach - rozpoznanie niewydolności nerek - postępowanie pielęgniarskie w leczeniu nerkozastępczym Pielęgnowanie chorego nieprzytomnego -rozpoznawanie zaburzeń świadomości -udział w diagnozowaniu i leczeniu -profilaktyka powikłań związanych ze stanem klinicznym, stosowanym leczeniem i hospitalizacją na oddziale intensywnej terapii Wymagane wiadomości: Po zakończeniu studiowania przedmiotu student powinien: Przygotowanie pacjenta do znieczulenia Leki do znieczulenia ogólnego, regionalnego, reanimacji Znieczulenie ogólne wziewne i dożylne Znieczulenie regionalne Organizacja i wyposażenie oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii. Niewydolność oddechowa przyczyny, objawy, postępowanie terapeutyczno pielęgnacyjne oraz pielęgnowanie pacjenta wentylowanego mechanicznie. Monitorowanie i ocena stanu pacjenta metodami bezprzyrządowymi i przyrządowymi w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii Nagłe zatrzymanie krążenia i postępowanie terapeutyczno pielęgnacyjne w chorobie poresuscytacyjnej. Pacjent nieprzytomny problemy pielęgnacyjne i lecznicze wynikające ze stanu nieprzytomności o różnym podłożu. Pielęgnowanie pacjenta we wstrząsie Postępowanie terapeutyczno pielęgnacyjne w urazach wielonarządowych Leczenie żywieniowe pacjentów w oddziale intensywnej terapii. Pielęgnowanie dostępów naczyniowych dożylnych i dotętniczych.

8 Znać specyfikę, organizację pracy i zakres czynności pielęgniarki anestezjologicznej i intensywnej opieki Oceniać stan zdrowia i rozpoznawać stany zagrożenia życia pacjentów poddawanych znieczuleniom i krytycznie chorych oraz podejmować działania pielęgniarskie w zakresie ratowania życia Podejmować opiekę nad pacjentami w okresie przed, w trakcie i po zabiegach operacyjnych w trybie planowym oraz nad chorymi nieprzytomnymi, we wstrząsie, z niewydolnością układu krążeniowego, oddechowego i nerek. Forma prowadzonych zajęć: Wykłady i zajęcia praktyczne Metody oceny: Przedmiot kończy egzamin (test z części klinicznej i pielęgniarskiej z oceną łączną) Samokształcenie: Zadania dla studenta w ramach samokształcenia: 1. Wiadomości z zakresu anatomii układów i narządów. 2. Wiadomości z zakresu patofizjologii układów i narządów. 3. Wiadomości i umiejętności oceny stanu pacjenta i badania fizykalnego w zakresie wszystkich układów zwłaszcza w odniesieniu do pacjenta w stanie zagrożenia życia i w śpiączce indukowanej farmakologicznie podczas zabiegu operacyjnego. Bibliografia: 1. Wołowicka L., Dyk D.: Anestezjologia i intensywna opieka. Klinika i pielęgniarstwo. WL PZWL Warszawa Kózka M, Płaszewska - Żywko L. (red): Procedury pielęgniarskie. WL PZWL, Warszawa Kózka M, Płaszewska Żywko L. Diagnozy i interwencje pielęgniarskie. WL PZWL, Warszawa Kruszyński Z. (red.): Podstawy anestezjologii i intensywnej terapii. Wydawnictwo AM, Poznań Kamiński B., Kubler A.: Anestezjologia i Intensywna Terapia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa Kosson D.: Wybrane zalecenia postępowania w anestezjologii. Wyd. polskie Mayzner- Zawadzka E. (red). PZWL, Warszawa Kubler A., Kamiński B.: Anestezjologia i intensywna terapia. PZWL Larsen R.: Anestezjologia. Wyd. 2 polskie Kubler A. (red), Urban & Partner, Wrocław Szulc R. (red): Usprawnianie lecznicze krytycznie chorych. Urban & Partner, Wrocław Marino Paul L.: Intensywna terapia. Wyd. 2 polskie Kubler A. (red), Urban & Partner, Wrocław 2009.