Wyjaśnienie wyników eksperymentu Michelsona-Morleya przy pomocy teorii z eterem
|
|
- Kamila Kaźmierczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem Karol Szotek, Roman Szotek Politehnika Rzezowka, Katedra Termodynamiki i Mehaniki Płynów, Rzezów, Polka kzotek@prz.edu.pl Politehnika Rzezowka, Katedra Metod Ilośiowyh, Rzezów, Polka rzotek@prz.edu.pl Powzehnie uważa ię, że ekperymenty Mihelon a-morley a z 887 roku [] oraz ekperyment Kennedy ego-thorndike a z 93 roku [] wykazały, że nie itnieje uniweralny układ odnieienia eter oraz, że prędkość światła w próżni jet abolutnie tała. Analiza tyh ekperymentów doprowadziła do powtania Szzególnej Teorii Względnośi STW. W artykule wyjaśniono dlazego ekperyment Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego- Thorndike a nie były w tanie wykryć uniweralny układ odnieienia. W tym artykule wyprowadzamy na podtawie geometryznej analizy ekperymentów Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego-thorndike a inną tranformaję zau i położenia niż tranformaja Lorentza. Tranformaję wyprowadzamy przy założeniu, że itnieje uniweralny układ odnieienia eter. Eter jet układem odnieienia wyróżniająym ię tym, że prędkość światła jet w nim tała w każdym kierunku. W inerjalnyh układah odnieienia poruzająyh ię względem eteru, prędkość światła może być inna. Słowa Kluzowe: uniweralny układ odnieienia, eter, tranformaja zau i położenia, prędkość światła w jednym kierunku PACS: 0.90.p, p. Wprowadzenie W artykule zaprezentowano wyjaśnienie wyników ekperymentów Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego-thorndike a, przy założeniu, że itnieje inerjalny układ odnieienia eter, w którym prędkość światła ma tałą wartość. W inerjalnyh układah odnieienia poruzająyh ię względem eteru, prędkość światła może być inna. W artykule wyprowadzone zotały tranformaje z inerjalnego układu do eteru oraz z eteru do inerjalnego układu metodą geometryzną. Nigdy nie zmierzono dokładnie prędkośi światła w jedną tronę. We wzytkih dokładnyh ekperymentah laboratoryjnyh mierzono jedynie, podobnie jak w ekperymenie Mihelon a- Morley a, średnią prędkość światła przebywająego drogę po trajektorii zamkniętej. W ekperymentah tyh światło zawze wraa do punku wyjśia. latego założenie o tałej prędkośi światła prędkośi hwilowej przyjęte w Szzególnej Teorii Względnośi nie ma uzaadnienia ekperymentalnego. Wyprowadzenie przedtawione w tym artykule oparte jet na założeniu wynikająym z tyh ekperymentów, zyli, że dla każdego oberwatora tała jet średnia prędkość światła przebywająego drogę tam i z powrotem.
2 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem Tranformaja «eter - inerjalny układ» 6-7 wyprowadzona w tym artykule metodą geometryzną była już wyprowadzona inną metodą w artykule [3] oraz [4]. W tamtym przypadku autor otrzymał tą tranformaję dzięki ynhronizaji zegarów w inerjalnyh układah metodą zewnętrzną. W pray [5] zotało wykazane, że hoiaż tranformaja z pray [4] ma taką amą potać jak tranformaja wyprowadzona w tym artykule, to ma inne znazenie. Tranformaja uzykana w pray [4] jet równoważna tranformaji Lorentza. Jet tylko inazej zapianą tranformają Lorentza po zmianie poobu mierzenia zau w inerjalnym układzie odnieienia. Tranformaja wyprowadzona w tym artykule ma inne znazenie niż tranformaja Lorentza, gdyż zotała wyprowadzona na podtawie innyh założeń na temat włanośi światła.. Przyjęte założenia W przedtawionej analizie ekperymentów Mihelon a-morley a i Kennedy ego- Thorndike a przyjmujemy natępująe założenia: I. Itnieje uniweralny układ odnieienia eter względem którego prędkość światła w próżni ma tą amą wartość w każdym kierunku. II. Średnia prędkość światła na drodze tam i z powrotem jet dla każdego oberwatora niezależna od kierunku propagaji światła. Wynika to z ekperymentu Mihelon a-morley a. III. Średnia prędkość światła na drodze tam i z powrotem nie zależy od prędkośi oberwatora względem eteru. Wynika to z ekperymentu Kennedy ego-thorndike a. IV. W kierunku protopadłym do kierunku prędkośi iała, poruzająego ię względem eteru, nie natępuje jego króenie ani wydłużenie. V. Tranformaja «eter - inerjalny układ» jet liniowa. Przedtawione w tym artykule wyprowadzenie tranformaji różni ię od wyprowadzenia metodą geometryzną tranformaji Lorentza, na której opiera ię STW. W STW w wyprowadzeniu tranformaji Lorentza zakłada ię, że tranformaja odwrotna ma taką amą potać jak tranformaja pierwotna. Takie założenie wynika z przekonania, że wzytkie inerjalne układy ą równoważne. W przedtawionym w tym artykule wyprowadzeniu nie zakładamy jaką potać ma tranformaja odwrotna. Przyjęte w tym artykule założenia na temat prędkośi światła także ą łabze od tyh przyjętyh w STW. W STW zakłada ię, że prędkość światła jet abolutnie tała, pomimo tego, że nie dowiódł tego żaden ekperyment. W tym artykule przyjęte zotało założenie wynikająe z ekperymentów, zyli, że tała jet średnia prędkość światła na drodze do zwieriadła oraz z powrotem założenie II oraz III. W przedtawionyh rozważaniah prędkość światła jet z założenia tała jedynie w jednym wyróżnionym układzie odnieienia - w eterze założenie I. Założenia IV oraz V ą identyzne jak te, na któryh opiera ię STW. W pray [6] oraz [7] zotały wyprowadzone identyzne tranformaje jak w tym artykule, ale przy przyjętym dodatkowym założeniu. W tamtym przypadku przeprowadzona zotała analiza przepływu tylko jednego trumienia światła. 3. Cza i droga przepływu światła w eterze Rozpatrzmy układ inerjalny U', który poruza ię względem układu U związanego z eterem z prędkośią ryunek. W układzie U' znajduje ię zwieriadło w odległośi ' od pozątku układu. Światło w układzie U przemiezza ię ze tałą prędkośią. Z układu U', z punktu x'0 w zaie t0, wyłano trumień światła w kierunku zwieriadła. Po dotariu do zwieriadła, odbite światło poruza ię w układzie U w przeiwnym kierunku z prędkośią o ujemnej wartośi. Przyjmujemy natępująe oznazenia dla oberwatora z układu U: t jet zaem przepływu światła do zwieriadła, t jet zaem powrotu światła do punktu wyjśia. L oraz L ą drogami jakie pokonało światło w układzie U w jednym i w drugim kierunku.
3 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem Gdy światło zmierza w kierunku zwieriadła, wtedy zwieriadło uieka przed nim z prędkośią. Gdy światło wraa do punktu x'0 po odbiiu ię od zwieriadła, wtedy ten punkt wybiega mu naprzeiw z prędkośią. la oberwatora z układu U odległość ' równoległa do wektora prędkośi jet widziana jako x. Otrzymujemy L t, L t L t L t t t, t ' zwieriadło x' 0 t L, t U' L L L L 0 t L, t U - eter Ry.. Cza i droga przepływu światła do zwieriadła oraz z powrotem Zależnośi należy rozwiązać ze względu na t oraz t. Otrzymujemy wówza za oraz drogę przepływu w eterze t, L t, t L t 3 4. Geometryzne wyprowadzenie tranformaji Przeanalizowano wyniki ekperymentu ze światłem w poób przedtawiony na ryunku. Układ inerjalny U' poruza ię z prędkośią względem układu U związanego z eterem, równolegle do oi x. Oie x oraz x' leżą na jednej protej. W hwili, gdy pozątki układów pokrywają ię, ynhronizowane ą zegary w obu układah. Zegary w układzie U związanym z eterem ą ynhronizowane metodą wewnętrzną [4]. Zegary w układzie U' ą ynhronizowane metodą zewnętrzną w taki poób, że jeżeli zegar układu U wkazuje za t0, wtedy znajdująy ię obok niego zegar układu U' także jet zerowany, zyli t'0. W układzie U' przeprowadzono ekperyment pomiaru prędkośi światła w próżni protopadle oraz równolegle do kierunku ruhu układu U' względem eteru. W każdym z tyh kierunków światło przebywa drogę do zwieriadła i z powrotem. Na ryunku w zęśi a zaprezentowano drogi przepływu światła widziane przez oberwatora z układu U', natomiat w zęśi b widziane przez oberwatora z układu U. W układzie U światło ma zawze tałą prędkość założenie I. Rozważania dotyzą przepływu światła w próżni. Zgodnie z wniokami wynikająymi z ekperymentu Mihelon a-morley a założono, że średnia prędkość światła p na drodze do zwieriadła i z powrotem w układzie U' jet taka ama w każdym kierunku, w zzególnośi w kierunku równoległym do oi y' założenie II. Założono także, że średnia prędkość światła p na drodze do zwieriadła i z powrotem nie zależy od prędkośi oberwatora względem eteru założenie III. 3
4 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem, ½t y' ', ½t U' a, t,t ' x' y ', ½t, ½t L L ' U - eter b ½t ½t, t, t L x x p L Ry.. rogi dwóh trumieni światła a widziane przez oberwatora z układu U' b widziane przez oberwatora z układu U eter Z założenia II oraz III wynika, że średnia prędkość światła p w inerjalnym układzie odnieienia U' jet taka ama jak prędkość światła w układzie U. Jeżeli dopuśimy, że średnia prędkość p światła w układzie U', jet jakąś funkją prędkośi światła w układzie U zależną od prędkośi, wówza p f 4 Z założenia III wynika, że średnia prędkość p światła jet taka ama dla różnyh prędkośi Ziemi względem eter, dlatego f f. Ponieważ f 0, zatem f dla każdej prędkośi. Wynika tąd, że p. Zwieriadła ą związane z układem U' i umiezzone w odległośi ' od pozątku układu wpółrzędnyh. Jedno zwieriadło znajduje ię na oi x', drugie na oi y'. Zakłada ię, że odległość ' protopadła do prędkośi jet taka ama dla oberwatorów z obu układów założenie IV. latego na ryunku wytępuje ta ama długość ' w zęśi a oraz zęśi b. Cza przepływu światła w układzie U, wzdłuż oi x, do zwieriadła oznazono przez t. Cza przepływu z powrotem oznazono przez t. Cza przepływu światła w układzie U', wzdłuż oi x', do zwieriadła oznazono przez t'. Cza przepływu z powrotem oznazono przez t'. Łązny za oznazono odpowiednio jako t oraz t' tt t oraz t' t' t'. Strumień światła, poruzająy ię równolegle do oi y', z punktu widzenia układu U poruza ię po ramionah trójkąta równoramiennego o długośiah L. Ponieważ prędkość światła w układzie U jet tała, dlatego za przepływu wzdłuż obu ramion jet taki am i wynoi t. W układzie U, trumień światła biegnąy równolegle do oi x w kierunku zwieriadła pokonuje odległość L w zaie t. W drodze powrotnej pokonuje odległość L w zaie t. Odległośi te ą różne ze względu na ruh względem UFE zwieriadła i punktu, z którego wyłano światła. 4
5 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem Obydwa trumienie światła wraają do punktu wyjśia w tym amym zaie, zarówno w układzie U oraz układzie U'. Wynika to z założenia II oraz z utawienia zwieriadeł w tej amej odległośi od punktu emiji światła. Zarówno dla oberwatora z układu U' oraz oberwatora z układu U prędkość światła można zapiać t t L L t t t Z równania 5 można wyznazyć drogi L oraz ', które zależą od prędkośi światła oraz zaów przepływu światła t, t' odpowiednio w układah U oraz U' L t t t L ; 6 Prędkość układu U' względem abolutnego układu odnieienia U oznazono przez. Ponieważ x p jet to droga, jaką układ U' przebędzie w zaie przepływu światła t, tąd xp ; x t 7 t Korzytają z geometrii pokazanej na ryunku drogę L można wyrazić jako L p x t 8 Równanie 8 po podnieieniu do kwadratu i uwzględnieniu zależnośi 6 otrzyma potać Po uporządkowaniu otrzymamy t t t 9 t t 0 t t dla x 0 W powyżzej zależnośi wytępują tylko zay t oraz t', które dotyzą pełnego przepływu światła do zwieriadła i z powrotem. Należy zwróić uwagę na to, że ą to zay mierzone w punkie x'0. Ponieważ długość ' można dobrać tak, aby za przepływu światła był dowolny, dlatego zależność jet prawdziwa dla dowolnego zau. ługość ' związana z układem U' równoległa do oi x jet z punktu widzenia układu U eteru widziana jako. Jeśli światło biegnie w kierunku zwieriadła, w abolutnym układzie odnieienia U, to goni zwieriadło, które jet od niego oddalone o. Po odbiiu światło wraa do punktu wyjśia, który wybiega mu na przeiw. Korzytają z równań 3 otrzymujemy równania na drogi przepływu światła w układzie U w obu kierunkah wzdłuż oi x' L t ; L t Z równań można wyznazyć umę i różnię dróg L oraz L, jakie światło przebyło w układzie U L L L L,
6 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem 6 Z drugiego równania można wyznazyć drogę, jaką układ U' pokonał w połowie zau przepływu światła t, zyli L L t x p 4 Ponieważ przyjęto, że w układzie U, prędkość światła jet tała, dlatego obie drogi, jakie pokonuje światło L oraz L L ą takie ame L L L 5 Po podtawieniu 8 oraz pierwzego równania 3 otrzymamy t 6 Po króeniu przez i podnieieniu do kwadratu oraz uwzględnieniu 4 otrzymamy 7 Z równania 7 można wyznazyć zależność na króenie długośi 8 9 W powyżzej zależnośi wytępują długośi oraz ', które ą odległośiami między zwieriadłami oraz punktem emiji światła. Ponieważ długość ' można dobrać dowolnie, dlatego zależność 9 jet prawdziwa dla dowolnej wartośi '. Po wtawieniu do 7 uzykamy 0 dla x t x 0 Przyjmujemy, że tranformaja z inerjalnego układu U' do układu U jet liniowa założenie V. Jeśli do tranformaji zau i położenia, 0 dodać zynniki liniowe zależne od x', wówza uzykamy tranformaję z niewiadomymi wpółzynnikami a, b bx t x ax t t Tranformaja powinna obowiązywać dla dowolnego zau oraz położenia. W zzególnym przypadku obowiązuje w hwili ynhronizaji zegarów zyli, gdy tt'0 dla punktu o wpółrzędnyh ' w układzie U'. W związku z tym wtawiamy do tranformaji tt'0, x'' oraz x. Po uwzględnieniu 9 otrzymujemy
7 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem 0 a b Stąd otrzymamy wpółzynniki a oraz b a 0 b Otateznie tranformaja z dowolnego inerjalnego układu U' do układu U związanego z eterem, przyjmie potać t t 3 4 x t x 5 Po przekztałeniu otrzymamy tranformaję odwrotną, zyli tranformaję z układu U związanego z eterem, do inerjalnego układu U' t t 6 x t x 7 5. Prędkośi względne między układami Układ inerjalny U' oznazymy teraz jako U. Z tego inerjalnego układu oberwowany jet inny układ inerjalny U. Względem układu U eteru inerjalny układ U ma prędkość, natomiat inerjalny układ U ma prędkość. Wyznazymy prędkość względną układu U widzianą z układu U. Nieh dx będzie zmianą położenia układu U w zaie dt widzianą z układu U. Teraz można zapiać, że dx 8 dt Nieh dx będzie zmianą położenia układu U w zaie dt widzianą z układu U. Teraz można zapiać, że dx 9 dt Aby wyznazyć prędkość względną układu U względem układu U, oblizymy różnizki z tranformaji 6-7 t t', x x', dt dx Powyżze różnizki wtawiamy do wzoru 9 dt dt dx
8 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem dt dx 3 dt dx dt 3 Po uwzględnieniu zależnośi 8 otrzymujemy zukany wzór na prędkość względną inerjalnego układu U względem inerjalnego układu U Prędkość światła w inerjalnym układzie odnieienia Wyznazymy teraz prędkość światła w dowolnym inerjalnym układzie U. Rozważmy trzy inerjalne układy odnieienia U, U oraz U 3 poruzająe ię w eterze równolegle do oi wpółrzędnyh, ryunek 3. U 3 p 3 U p U Ry. 3. Prędkość światła w jednym kierunku Układy U oraz U 3 ą związane ze światłem, ale poruzają ię w przeiwnyh kierunkah. latego ih prędkośi względem eteru wynozą oraz 3. Układ U poruza ię względem UFE z prędkośią 0. Z zależnośi 33 można oblizyć prędkość światła w próżni mierzoną w układzie U p 34 p 3 Jeżeli światło poruza ię w eterze w tym amym kierunku jak układ U, wtedy jego prędkość w układzie wyraża ię zależnośią 34. Jeżeli światło poruza ię w eterze w przeiwnym kierunku niż układ U, wtedy jego prędkość w układzie wyraża ię zależnośią 35. Prędkość światła w układzie U przyjmuje wartośi jak na ryunku
9 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem 4 p, p [3 0 8 m] p p Ry. 4. Prędkość światła w inerjalnym układzie poruzająym ię z prędkośią względem eteru Wynika tąd, że jeżeli układ U poruza ię z prędkośią bliką, to światło biegnąe w tym amym kierunku ma względem układu U prędkość bliką. Światło biegnąe w przeiwnym kierunku ma względem układu U prędkość niekońzoną. Wynika tąd, że prędkość światła względem inerjalnego układu może być bardzo duża, ponieważ zegary w układzie hodzą wolniej niż w eterze. Prędkość światła w eterze wynoi dokładnie. Nieh w układzie U, światło biegnie równolegle do prędkośi układu U względem eteru. Podobnie jak w ekperymenie Mihelon a-morley a, światło biegnie na drodze L przez pewien za t'. Na końu drogi odbija ię od zwieriadła i wraa z powrotem na tej amej drodze L przez pewien za t". Wtedy średnia prędkość światła na podtawie 34 oraz 35 wynieie L t t L L L p p L L L r Prędkość ta zgadza ię z wynikami ekperymentów Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego- Thorndike a, z któryh wynika, że średnia prędkość światła jet tała i wynoi prędkość średnia, nie hwilowa. Wykazaliśmy, że z ekperymentu Mihelon a-morley a nie wynika to, że prędkość hwilowa światła jet tała w każdym kierunku. Prędkośi wyrażone zależnośiami 34 oraz 35 ą różne. Pierwza dotyzy kierunku zgodnego z prędkośią, a druga kierunku przeiwnego do prędkośi. Jednak średnia prędkość światła jet tała i wynoi. W praah [5], [8] oraz [9] wyprowadzony zotał ogólny wzór na prędkość światła biegnąego w dowolnym kierunku w próżni α 37 oα la światła poruzająego ię w nieruhomym względem oberwatora ośrodku materialnym ma potać [5] α 38 oα W tyh dwóh zależnośiah kąt α' jet, mierzonym przez oberwatora, kątem pomiędzy wektorem jego prędkośi względem eteru oraz wektorem prędkośi światła. Prędkość jet [3 0 8 m]
10 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem prędkośią światła w ośrodku materialnym nieruhomym względem eteru widzianą przez nieruhomego względem eteru oberwatora. Wzory 37 oraz 38 prowadzają ię do wzorów 34 oraz 35, jeżeli tylko podtawimy oraz α'0 rad lub α'π rad. Wzory 37 oraz 38 także poiadają właność przedtawioną w 36. Wytarzy prawdzić, że dla prędkośi światła wyrażonej wzorem 38, średnia prędkość na drodze do zwieriadła oraz z powrotem wynoi L L r 39 t α L L t πα oα o π α r oα oα Z zależnośi 40 wynika, że jet także prędkośią średnią światła na drodze do zwieriadła oraz z powrotem w ośrodku materialnym nieruhomym względem oberwatora. Pomimo tego, że prędkość światła wyrażona wzorem 38 zależy od kąta α' oraz prędkośi, to średnia prędkość światła na drodze do zwieriadła i z powrotem zawze jet tała i wynoi. 7. Wnioki końowe Wyznazone tranformaje 4-5 oraz 6-7 ą zgodne z doświadzeniem Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego-thorndike a. Z tranformaji tyh wynika, iż pomiar prędkośi światła w próżni, przy pomoy toowanyh dotyhza metod, zawze będzie dawał średnią wartość równą. Tak ię dzieje pomimo tego, że dla ruhomego oberwatora prędkość światła ma różną wartość w różnyh kierunkah. Średnia prędkość światła jet zawze tała i niezależna od prędkośi inerjalnego układu odnieienia. Z powodu tej włanośi prędkośi światła ekperymenty Mihelon a-morley a oraz Kennedy ego-thorndike a nie mogły wykryć uniweralnego układu odnieienia. Z przeprowadzonej analizy wynika, że jet możliwe wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelon a-morley a na bazie uniweralnego układu odnieienia. Nieprawdziwe jet twierdzenie, że ekperyment Mihelon a-morley a dowiódł, że prędkość światła jet bezwzględnie tała. Nieprawdziwe jet także twierdzenie, że ekperyment Mihelon a-morley a dowiódł, że nie ma uniweralnego układu odnieienia, w którym rozhodzi ię światło i poruza ze tałą prędkośią. opuzzenie, że prędkość światła może zależeć od kierunku jego emiji nie wyróżnia żadnego kierunku w przetrzeni. Chodzi bowiem o prędkość światła jaką mierzy ruhomy oberwator. To prędkość z jaką oberwator poruza ię względem uniweralnego układu odnieienia wyróżnia w przetrzeni harakterytyzny kierunek, ale tylko dla tego oberwatora. la oberwatora nieruhomego względem uniweralnego układu odnieienia prędkość światła zawze jet tała i nie zależy od kierunku jego emiji. Jeżeli oberwator poruza ię względem uniweralnego układu odnieienia, wtedy dla niego przetrzeń nie jet ymetryzna. W jego przypadku będzie podobnie jak dla oberwatora płynąego po wodzie i mierząego prędkość fali na wodzie. Pomimo tego, że fala rozhodzi ię po wodzie ze tałą prędkośią w każdym kierunku, dla płynąego oberwatora prędkość fali będzie różna w różnyh kierunkah. Obenie uważa ię, że STW jet jedyną teorią wyjaśniająą ekperymenty Mihelon a- Morley a oraz Kennedy ego-thorndike a. W tym artykule wykazane zotało, że możliwe ą inne teorie zgodnie z tymi ekperymentami. W praah [5], [8] oraz [9] w opariu o wyznazoną tutaj tranformaję zotała wyprowadzona nowa teoria fizyzna kinematyki i dynamiki iał, nazwana przez autorów Szzególną Teorią Eteru
11 Wyjaśnienie wyników ekperymentu Mihelona-Morleya przy pomoy teorii z eterem Ekperymenty Mihelon a-morley a oraz Kennedy'ego-Thorndike'a były wykonywane wielokrotnie przez różne zepoły. Wykonane zotały także zmodyfikowane i ulepzone werje tego ekperymentu, jak ekperyment z kryztałami zafiru z 05 roku [0]. Każdy z tyh ekperymentów potwierdził jedynie to, że tała jet średnia prędkość światła. latego założenia, na któryh opiera ię przedtawione wyprowadzenie ą uzaadnione ekperymentalnie. 8. Bibliografia [] Mihelon Albert A., Morley Edward W., On the relatie motion of the earth and the luminiferou ether. Am. J. Si. 34, [] Kennedy Roy J., Thorndike E. M., Experimental Etablihment of the Relatiity of Time, Phy. Re. 4 3, [3] Tangherlini Frank R., The Veloity of Light in Uniformly Moing Frame, A iertation. Stanford Unierity 958 reprint in The Abraham Zelmano Journal, Vol., 009, ISSN [4] Manouri Reza, Sexl Roman U., A Tet Theory of Speial Relatiity: I. Simultaneity and Clok Synhronization, General Relatiity and Graitation, Vol. 8, No. 7, [5] Szotek Karol, Szotek Roman, Szzególna Teoria Eteru in Polih, Wydawnitwo Amelia, Rzezów w Pole 05, ISBN www.te.om.pl. Szotek Karol, Szotek Roman, Speial Theory of Ether in Englih, Publihing houe AMELIA, Rzezow in Poland 05, ISBN [6] Szotek Karol, Szotek Roman, The Geometri eriation of the Tranformation of Time and Poition Coordinate in STE w języku angielkim: Geometryzne wyprowadzenie tranformaji zau i wpółrzędnyh położenia w STE. IOSR Journal of Applied Phyi IOSR-JAP, Volume 8, Iue 4, Verion III, 06, -30, ISSN [7] Szotek Karol, Szotek Roman, Выделенная в космологии система отсчета и возможная модификация преобразований Лоренца w języku royjkim: Wyróżniony w komologii układ odnieienia i możliwa modyfikaja tranformaji Lorentza, Ученые Записки Физического Факультета МГУ Notatki Naukowe Uniwerytetu Mokiewkiego Pańtwowego Wydziału Fizyki,, 07, 70, ISSN [8] Szotek Karol, Szotek Roman, Szzególna Teoria Eteru z dowolnym króeniem poprzeznym, ixra 06, [9] Szotek Karol, Szotek Roman, Wyprowadzenie ogólnej potai kinematyki z uniweralnym układem odnieienia w języku polkim, ixra 07, Szotek Karol, Szotek Roman, The eriation of the General Form of Kinemati with the Unieral Referene Sytem w języku angielkim, ixra 07, [0] Nagel Moritz, Parker Stephen R., Koalhuk Egeny V., Stanwix Paul L., Hartnett John G., Iano Eugene N., Peter Ahim, Tobar Mihael E., iret terretrial tet of Lorentz ymmetry in eletrodynami to 0-8, Nature Communiation 6, Artile number: 874, 05 OI: 0.038nomm974
Wyjaśnienie wyników eksperymentu Michelsona-Morleyaa przy pomocy uniwersalnego układu odniesienia
Artykuł ukazał się w języku angielskim w otwartym dostępie w zasopiśmie Journal of Modern Physis Szostek Karol, Szostek Roman 07 The Explanation of the Mihelson-Morley Experiment Results by Means Uniersal
Bardziej szczegółowoWłaściwości Kinematyki z Uniwersalnym Układem Odniesienia
Właśiwośi Kinemayki z Uniweralnym Układem Odnieienia Karol Szoek, Roman Szoek Poliehnika Rzezowka, Kaedra Termodynamiki i Mehaniki Płynów, Rzezów, Polka kzoek@prz.edu.pl Poliehnika Rzezowka, Kaedra Meod
Bardziej szczegółowoWłaściwości Kinematyki z Uniwersalnym Układem Odniesienia
Właśiwośi Kinemayki z Uniweralnym Układem Odnieienia Karol Szoek, Roman Szoek Poliehnika Rzezowka, Kaedra Termodynamiki i Mehaniki Płynów, Rzezów, Polka kzoek@prz.edu.pl Poliehnika Rzezowka, Kaedra Meod
Bardziej szczegółowoElementy mechaniki relatywistycznej
Podstawy Proesów i Konstrukji Inżynierskih Elementy mehaniki relatywistyznej 1 Czym zajmuje się teoria względnośi? Teoria względnośi to pomiary zdarzeń ustalenia, gdzie i kiedy one zahodzą, a także jaka
Bardziej szczegółowoElementy szczególnej teorii względności
Elementy szzególnej teorii względnośi Podstawowe założenia szzególnej teorii względnośi: Albert Einstein 195 Prawa fizyzne są takie same dla wszystkih obserwatorów któryh kłady odniesienia porszają się
Bardziej szczegółowoELEMENTY SZCZEGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI. I. Zasada względności: Wszystkie prawa przyrody są takie same we wszystkich
ELEMENTY SZCZEGÓLNEJ TEORII WZGLĘDNOŚCI Postulaty Einsteina (95 r) I Zasada względnośi: Wszystkie prawa przyrody są takie same we wszystkih inerjalnyh układah odniesienia lub : Równania wyrażająe prawa
Bardziej szczegółowoMechanika relatywistyczna
Mehanika relatywistyzna Konepja eteru Eter kosmizny miał być speyfiznym ośrodkiem, wypełniająym ałą przestrzeń, który miał być nośnikiem fal świetlnyh (później w ogóle pola elektromagnetyznego). W XIX
Bardziej szczegółowoRozdział III IZOTERMICZNE OSUSZANIE ZAWILGOCONYCH ZABYTKÓW. 1. Wstęp
3 Rozdział III IZOTERMICZNE OSUSZANIE ZAWILGOCONYCH ZABYTKÓW 1. Wtęp Ouzanie mono zawilgoonyh zabytków nizym ię w itoie nie różni od ouzania budynków po powodzi. Metody potępowania ą podobne, a różnia
Bardziej szczegółowoi odwrotnie: ; D) 20 km h
3A KIN Kinematyka Zadania tr 1/5 kin1 Jaś opowiada na kółku fizycznym o wojej wycieczce używając zwrotów: A) zybkość średnia w ciągu całej wycieczki wynoiła 0,5 m/ B) prędkość średnia w ciągu całej wycieczki
Bardziej szczegółowoLVI Olimpiada Matematyczna
LVI Olimpiada Matematyczna Rozwiązania zadań konkurowych zawodów topnia trzeciego 13 kwietnia 2005 r (pierwzy dzień zawodów) Zadanie 1 Wyznaczyć wzytkie trójki (x, y, n) liczb całkowitych dodatnich pełniające
Bardziej szczegółowoWykład 30 Szczególne przekształcenie Lorentza
Wykład Szzególne przekształenie Lorentza Szzególnym przekształeniem Lorentza (właśiwym, zahowująym kierunek zasu) nazywa się przekształenie między dwoma inerjalnymi układami odniesienia K i K w przypadku
Bardziej szczegółowoBlok 2: Zależność funkcyjna wielkości fizycznych
Blok : Zależność funkcyjna wielkości fizycznych ZESTAW ZADAŃ NA ZAJĘCIA 1. Na podtawie wykreu oblicz średnią zybkość ciała w opianym ruchu.. Na ryunku przedtawiono wykre v(t) pewnego pojazdu jadącego po
Bardziej szczegółowoteoria wzgl wzgl dności
ver-8.6.7 teoria względnośi interferometr Mihelsona eter? Albert Mihelson 85 Strzelno, Kujawy 93 Pasadena, Kalifornia Nobel - 97 http://galileoandeinstein.physis.virginia.edu/more_stuff/flashlets/mmexpt6.htm
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU
ĆWICZENIE 76 WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU Cel ćwiczenia: pomiar kąta łamiącego i kąta minimalnego odchylenia pryzmatu, wyznaczenie wpółczynnika załamania zkła w funkcji
Bardziej szczegółowoKO OF Szczecin:
55OF D KO OF Szczecin: www.of.zc.pl L OLMPADA FZYZNA (005/006). Stopień, zadanie doświadczalne D Źródło: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej A. Wymołek; Fizyka w Szkole nr 3, 006. Autor: Nazwa zadania:
Bardziej szczegółowoAlbert Einstein SZCZEGÓLNA I OGÓLNA TEORIA WZGLĘDNOŚCI. Szczególna Teoria Względności
Szzególna Teoria Względnośi SZCZEGÓLNA I OGÓLNA TEORIA WZGLĘDNOŚCI Albert Einstein 1879 1955 1905 szzególna teoria względnośi 1915 ogólna teoria względnośi (teoria grawitaji) PRZESTRZEŃ CZAS ŚWIATŁO MASA
Bardziej szczegółowoSzczególna i ogólna teoria względności (wybrane zagadnienia)
Szzególna i ogólna teoria względnośi (wybrane zagadnienia) Mariusz Przybyień Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademia Górnizo-Hutniza Wykład 1 M. Przybyień (WFiIS AGH) Szzególna Teoria Względnośi
Bardziej szczegółowoMATEMATYKA Przed próbną maturą. Sprawdzian 3. (poziom podstawowy) Rozwiązania zadań
MTEMTYK Przed próbną maturą. Sprawdzian 3. (poziom podtawowy) Rozwiązania zadań Zadanie 1. (1 pkt) III.1.5. Uczeń oblicza wartości niekomplikowanych wyrażeń arytmetycznych zawierających ułamki zwykłe i
Bardziej szczegółowoPole magnetyczne ma tę własność, że jego dywergencja jest wszędzie równa zeru.
Dywergenja i rotaja pola magnetyznego Linie wektora B nie mają pozątku, ani końa. tąd wynika twierdzenie Gaussa dla wektora B : Φ = B d = B trumień wektora indukji magnetyznej przez dowolną powierzhnię
Bardziej szczegółowomotocykl poruszał się ruchem
Tet powtórzeniowy nr 1 W zadaniach 1 19 wtaw krzyżyk w kwadracik obok wybranej odpowiedzi Inforacja do zadań 1 5 Wykre przedtawia zależność prędkości otocykla od czau Grupa B 1 Dokończ zdanie, określając,
Bardziej szczegółowoOryginalna metoda wyprowadzania transformacji dla kinematyk z uniwersalnym układem odniesienia
Oryginalna meoda wyprowadzania ransformaji dla kinemayk z uniwersalnym układem odniesienia Roman Szosek Poliehnika Rzeszowska Kaedra Meod Ilośiowyh Rzeszów Polska rszosek@prz.edu.pl Sreszzenie: Arykuł
Bardziej szczegółowoTRANFORMACJA GALILEUSZA I LORENTZA
TRANFORMACJA GALILEUSZA I LORENTZA Wykład 4 2012/2013, zima 1 Założenia mechaniki klasycznej 1. Przestrzeń jest euklidesowa 2. Przestrzeń jest izotropowa 3. Prawa ruchu Newtona są słuszne w układzie inercjalnym
Bardziej szczegółowoBlok 2: Zależność funkcyjna wielkości fizycznych
Blok : Zależność funkcjna wielkości fizcznch I. Odcztwanie informacji z wkreu co tak naprawdę na nim ię znajduje. Chcąc odcztać informacje z wkreu funkcji, muim dokładnie wiedzieć, jaka wielkość fizczna
Bardziej szczegółowoZadania do rozdziału 3. Zad.3.1. Rozważmy klocek o masie m=2 kg ciągnięty wzdłuż gładkiej poziomej płaszczyzny
Zadania do rozdziału 3. Zad.3.1. Rozważy klocek o aie kg ciągnięty wzdłuż gładkiej pozioej płazczyzny przez iłę P. Ile wynoi iła reakcji F N wywierana na klocek przez gładką powierzchnię? Oblicz iłę P,
Bardziej szczegółowoTemat XXXIII. Szczególna Teoria Względności
Temat XXXIII Szczególna Teoria Względności Metoda radiolokacyjna Niech w K znajduje się urządzenie nadawcze o okresie T, mierzonym w układzie K Niech K oddala się od K z prędkością v wzdłuż osi x i rejestruje
Bardziej szczegółowoFIZYKA 2. Janusz Andrzejewski
FIZYKA 2 wykład 9 Janusz Andrzejewski Albert Einstein ur. 14 marca 1879 w Ulm, Niemcy, zm. 18 kwietnia 1955 w Princeton, USA) niemiecki fizyk żydowskiego pochodzenia, jeden z największych fizyków-teoretyków
Bardziej szczegółowoZad. 4 Oblicz czas obiegu satelity poruszającego się na wysokości h=500 km nad powierzchnią Ziemi.
Grawitacja Zad. 1 Ile muiałby wynoić okre obrotu kuli ziemkiej wokół włanej oi, aby iła odśrodkowa bezwładności zrównoważyła na równiku iłę grawitacyjną? Dane ą promień Ziemi i przypiezenie grawitacyjne.
Bardziej szczegółowoSzczególna Teoria Eteru
Szzególna Teoria eru FRAGMNTY KSIĄŻKI Karol Szoek Roman Szoek wydanie I Rzezów wrzeień 5 Szzególna Teoria eru www.e.om.l Coyrigh by Karol Szoek and Roman Szoek Wzelkie rawa zarzeżone. Cała kiążka oraz
Bardziej szczegółowo7. Szczególna teoria względności. Wybór i opracowanie zadań : Barbara Kościelska Więcej zadań z tej tematyki znajduje się w II części skryptu.
7 Szzególna eoria względnośi Wybór i opraowanie zadań 7-79: Barbara Kośielska Więej zadań z ej emayki znajduje się w II zęśi skrypu 7 Czy można znaleźć aki układ odniesienia w kórym Chrzes Polski i Biwa
Bardziej szczegółowoSZKIC ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ W ARKUSZU I. Zadania zamknięte. Zadania otwarte
SZKIC ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ W ARKUSZU I Jeżeli zdający rozwiąże zadanie inną, merytorycznie poprawną metodą, to za rozwiązanie otrzymuje makymalną liczbę punktów. Zadania zamknięte
Bardziej szczegółowoMECHANIKA RELATYWISTYCZNA
MCHANIKA RLATYWISTYCZNA MCHANIKA RLATYWISTYCZNA (SZCZGÓLNA TORIA WZGLĘDNOŚCI TRANSFORMACJA LORNTZA WSPÓŁRZĘDNYCH CZĄSTKI (93r. Rys.. S y y S z z z Układy S i S są inerjalnymi kładami odniesienia z ( m
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki wykład 9
D. Halliday, R. Resnick, J.Walker: Podstawy Fizyki, tom 4, PWN, Warszawa 2003. H. D. Young, R. A. Freedman, Sear s & Zemansky s University Physics with Modern Physics, Addison-Wesley Publishing Company,
Bardziej szczegółowoZadania do sprawdzianu
Zadanie 1. (1 pkt) Na podtawie wykreu możemy twierdzić, że: Zadania do prawdzianu A) ciało I zaczęło poruzać ię o 4 później niż ciało II; B) ruch ciała II od momentu tartu do chwili potkania trwał 5 ;
Bardziej szczegółowoBlok 4: Dynamika ruchu postępowego. Równia, wielokrążki, układy ciał
Blok 4: Dynaika ruchu potępowego Równia, wielokrążki, układy ciał I Dynaiczne równania ruchu potępowego Chcąc rozwiązać zagadnienie ruchu jakiegoś ciała lub układu ciał bardzo częto zaczynay od dynaicznych
Bardziej szczegółowoSzczególna Teoria Względności
Szzególna Teoria Względnośi Prędkość światła klzowa dla fndamentalnyh pytań o natrę Wszehświata Starożytność bardzo dża lb prędkość dźwięk określona (IV w. B.C. Arystoteles = ) XI w. A.D. Arabowie (Awienna)
Bardziej szczegółowo1. Wykres momentów zginających M(x) oraz sił poprzecznych Q(x) Rys2.
Zadanie. Zginanie prote belek. Dla belki zginanej obciążonej jak na Ry. wyznaczyć:. Wykre oentów zginających M(x) oraz ił poprzecznych Q(x).. Położenie oi obojętnej.. Wartość akyalnego naprężenia noralnego
Bardziej szczegółowoSzczególna Teoria Eteru
Szzególna Teoria eru FRAGMNTY KSIĄŻKI Karol Szoek Roman Szoek Wydanie I Rzezów wrzeień 5 Szzególna Teoria eru www.e.om.l Coyrigh by Karol Szoek and Roman Szoek Wzelkie rawa zarzeżone. Cała kiążka oraz
Bardziej szczegółowoSkręcanie prętów naprężenia styczne, kąty obrotu 4
Skręcanie prętów naprężenia tyczne, kąty obrotu W przypadku kręcania pręta jego obciążenie tanowią momenty kręcające i. Na ry..1a przedtawiono przykład pręta ztywno zamocowanego na ewym końcu (punkt ),
Bardziej szczegółowoKrzywe stożkowe. 1 Powinowactwo prostokątne. 2 Elipsa. Niech l będzie ustaloną prostą i k ustaloną liczbą dodatnią.
Krzywe stożkowe 1 Powinowatwo prostokątne Nieh l będzie ustaloną prostą i k ustaloną lizbą dodatnią. Definija 1.1. Powinowatwem prostokątnym o osi l i stosunku k nazywamy przekształenie płaszzyzny, które
Bardziej szczegółowoSZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 1 SZEREGOWY SYSTEM HYDRAULICZNY 1. Cel ćwiczenia Sporządzenie wykreu Ancony na podtawie obliczeń i porównanie zmierzonych wyokości ciśnień piezometrycznych z obliczonymi..
Bardziej szczegółowo9. DZIAŁANIE SIŁY NORMALNEJ
Część 2 9. DZIŁIE SIŁY ORMLEJ 1 9. DZIŁIE SIŁY ORMLEJ 9.1. ZLEŻOŚCI PODSTWOWE Przyjmiemy, że materiał pręta jet jednorodny i izotropowy. Jeśli ponadto założymy, że pręt jet pryzmatyczny, to łuzne ą wzory
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Józef Knapczyk ZARYS ROBOTYKI
Pańtwowa Wyżza Szkoła Zawodowa w Nowym Sązu Józef Knapzyk ZARYS ROBOTYKI Nowy Sąz 5 Komitet Redakyjny do. dr Marek Reihel przewodniząy; prof. dr hab. inż. Jaroław Frązek; prof. dr hab. Lezek Rudniki; prof.
Bardziej szczegółowo1 Przekształcenie Laplace a
Przekztałcenie Laplace a. Definicja i podtawowe właności przekztałcenia Laplace a Definicja Niech dana będzie funkcja f określona na przedziale [,. Przekztałcenie (tranformatę Laplace a funkcji f definiujemy
Bardziej szczegółowoANEMOMETRIA LASEROWA
1 Wstęp ANEMOMETRIA LASEROWA Anemometria laserowa pozwala na bezdotykowy pomiar prędkośi zastezek (elementów) rozpraszajayh światło Źródłem światła jest laser, którego wiazka jest dzielona się nadwiewiazki
Bardziej szczegółowoKinematyka relatywistyczna
Kinematyka relatywistyczna Fizyka I (B+C) Wykład VI: Prędkość światła historia pomiarów doświadczenie Michelsona-Morleya prędkość graniczna Teoria względności Einsteina Dylatacja czasu Prędkość światła
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU YOUNGA METODĄ STRZAŁKI UGIĘCIA
aboratorium z Fizyki Materiałów 010 Ćwiczenie WYZNCZNIE MODUŁU YOUNG METODĄ STRZŁKI UGIĘCI Zadanie: 1.Za pomocą przyrządów i elementów znajdujących ię w zetawie zmierzyć moduł E jednego pręta wkazanego
Bardziej szczegółowoFizyka 1 (mechanika) AF14. Wykład 12
Fizyka 1 (mechanika) 1100-1AF14 Wykład 12 Jerzy Łusakowski 18.12.2017 Plan wykładu Doświadczenie Michelsona - Morley a Transformacja Lorentza Synchronizacja zegarów Wnioski z transformacji Lorentza Doświadczenie
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji. Rys.1. Schemat układu do pomiaru rezystancji metodą techniczną: a) poprawnie mierzonego napięcia; b) poprawnie mierzonego prądu.
Pomiar rezytancji. 1. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jet zapoznanie ię z najważniejzymi metodami pomiaru rezytancji, ich wadami i zaletami, wynikającymi z nich błędami pomiarowymi, oraz umiejętnością ich
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 362. Wyznaczanie ogniskowej soczewek metodą Bessela i pomiar promieni krzywizny za pomocą sferometru. Odległość przedmiotu od ekranu, [m] l
Nazwisko Data Nr na liśie Imię Wydział Ćwizenie 36 Dzień tyg Godzina Wyznazanie ogniskowej sozewek metodą Bessela i pomiar promieni krzywizny za pomoą serometr I Wyznazanie ogniskowej sozewki skpiająej
Bardziej szczegółowoElementy fizyki relatywistycznej
Elementy fizyki relatywistycznej Transformacje Galileusza i ich konsekwencje Transformacje Lorentz'a skracanie przedmiotów w kierunku ruchu dylatacja czasu nowe składanie prędkości Szczególna teoria względności
Bardziej szczegółowoELEMENTY MECHANIKI RELATYWISTYCZNEJ
ELEMENTY MECHANIKI RELATYWISTYCZNEJ Wykład 9 Pamiętaj, że najmniejszy krok w stronę elu jest więej wart niż maraton dobryh hęi. H. J. Brown ELEMENTY MECHANIKI RELATYWISTYCZNEJ Szzególna teoria względnośi
Bardziej szczegółowoZadanie 1. Rozwiązanie. opracował: Jacek Izdebski.
Zaanie 1 Jaką pracę należy wykonać, aby w przetrzeń mięzy okłakami konenatora płakiego wunąć ielektryk całkowicie tę przetrzeń wypełniający, jeśli napięcie na okłakach zmienia ię w trakcie tej operacji
Bardziej szczegółowoElementy optyki. Odbicie i załamanie fal Zasada Huygensa Zasada Fermata Interferencja Dyfrakcja Siatka dyfrakcyjna
Elementy optyki Odbiie i załamanie fal Zasada Huygensa Zasada Fermata Interferenja Dyfrakja Siatka dyfrakyjna 1 Odbiie i załamanie fal elektromagnetyznyh na graniah dwóh ośrodków Normalna do powierzhni
Bardziej szczegółowoWrześnia Dźwirzyno Września
Września Dźwirzyno Września 09.11.2012 11.11.2012 Ruch jednotajny W ruchu jednotajnym prędkość poruzającego ię ciała jet tała. W takim ruch zależność między prędkością, drogą i czaem opiuje wzór: v = t
Bardziej szczegółowoUkłady inercjalne i nieinercjalne w zadaniach
FOTON 98 Jeień 007 53 Układy inercjalne i nieinercjalne w zadaniach Jadwia Salach Zadanie 1 Urzędnik pracujący w biurowcu wiadł do windy która ruzył dół i przez 1 ekundę jechała z przypiezenie o wartości
Bardziej szczegółowo9.6. Promieniowanie rentgenowskie. Dyfrakcja promieniowania rentgenowskiego (prawo Bragga).
9. Optyka 9.6. Promieniowanie rentgenowskie. yfrakja promieniowania rentgenowskiego (prawo Bragga). Shemat budowy lampy rentgenowskiej. Przyspieszone do dużej prędkośi elektrony uderzają w antykatodę zmniejszają
Bardziej szczegółowoDoświadczenie Atwood a
Doświadczenie Atwood a Dwa kocki o maach m 1 i m 2 = m 1 wiza na inie przewiezonej przez boczek. Oś boczka podwiezona jet do ufitu. Trzeci kocek o maie m 3 zota po ożony na pierwzym kocku tak że oba poruzaja
Bardziej szczegółowoCZAS I PRZESTRZEŃ EINSTEINA. Szczególna teoria względności. Spotkanie I (luty, 2013)
CZAS I PRZESTRZEŃ EINSTEINA Szczególna teoria względności Spotkanie I (luty, 2013) u Wyprowadzenie transformacji Lorentza u Relatywistyczna transformacja prędkości u Dylatacja czasu u Skrócenie długości
Bardziej szczegółowoPOLITYKA DYWIDENDY. Podstawowy dylemat: ile zysku przeznaczyć na dywidendy, a ile zatrzymać w firmie i przeznaczyć na potrzeby jej dalszego rozwoju?
POLITYKA DYWIDENDY Treść wyładu politya dywidendy jao element trategii formy wypłaty dywidendy teorie polityi politya dywidendowa polich półe Polityę dywidendą oreśla ię jao decyzje roztrzygające o tym,
Bardziej szczegółowoZadanie 3. (7 pkt.) Rozłożona kostka
Zadanie 1. (7 pkt.) Mniej zy więej? Z sześioma kartami (trzema dodatnimi i trzema ujemnymi) szansa Pawła na wygraną Pawła 12/30, a Piotra 18/30. Z pięioma kartami (trzema dodatnimi i dwiema ujemnymi) szansa
Bardziej szczegółowoKinematyka relatywistyczna
Kinematyka relatywistyczna Fizyka I (B+C) Wykład V: Prędkość światła historia pomiarów doświadczenie Michelsona-Morleya prędkość graniczna Teoria względności Einsteina Dylatacja czasu Prędkość światła
Bardziej szczegółowoWykład 3: Kinematyka - względność ruchów. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 3: Kinemayka - względność ruhów dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl hp://layer.ui.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wzgledność ruhów Każdy ruh opisujemy względem jakiegoś układu odniesienia W hwili
Bardziej szczegółowoINSTYTUT ENERGOELEKTRYKI POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Raport serii SPRAWOZDANIA Nr LABORATORIUM TEORII I TEHCNIKI STEROWANIA INSTRUKCJA LABORATORYJNA
Na prawach rękopiu do użytku łużbowego INSTYTUT ENEROELEKTRYKI POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Raport erii SPRAWOZDANIA Nr LABORATORIUM TEORII I TEHCNIKI STEROWANIA INSTRUKCJA LABORATORYJNA ĆWICZENIE Nr SPOSOBY
Bardziej szczegółowoCzym zajmuje się teoria względności
Teoria względności Czym zajmuje się teoria względności Głównym przedmiotem zainteresowania teorii względności są pomiary zdarzeń (czegoś, co się dzieje) ustalenia, gdzie i kiedy one zachodzą, a także jaka
Bardziej szczegółowoWykład 4: Względność ruchów. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 4: Względność ruhów dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl hp://layer.ui.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wzgledność ruhów Każdy ruh opisujemy względem jakiegoś układu odniesienia W hwili 0 rusza samohód
Bardziej szczegółowoWYMIAROWANIE PRZEKROJÓW POZIOMYCH KOMINÓW ŻELBETOWYCH W STANIE GRANICZNYM NOŚNOŚCI WG PN-EN - ALGORYTM OBLICZENIOWY
Budownictwo DOI: 0.75/znb.06..7 Mariuz Pońki WYMIAROWANIE PRZEKROJÓW POZIOMYCH KOMINÓW ŻELBETOWYCH W STANIE GRANICZNYM NOŚNOŚCI WG PN-EN - ALGORYTM OBLICZENIOWY Wprowadzenie Wprowadzenie norm europejkich
Bardziej szczegółowoIDENTYFIKACJA MODELU MATEMATYCZNEGO ROBOTA INSPEKCYJNEGO
MODELOWANIE INśYNIERSKIE ISSN 896-77X 36,. 87-9, liwice 008 IDENTYFIKACJA MODELU MATEMATYCZNEO ROBOTA INSPEKCYJNEO JÓZEF IERIEL, KRZYSZTOF KURC Katedra Mechaniki Stoowanej i Robotyki, Politechnika Rzezowka
Bardziej szczegółowoKONKURS FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
KOD UCZNIA KONKURS FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO I ETAP SZKOLNY 19 października 2017 r. Uczennico/Uczniu: 1. Na rozwiązanie wzytkich zadań az 90 inut. 2. Piz długopie/pióre -
Bardziej szczegółowoSzczególna teoria względności
Szczególna teoria względności Rakieta zbliża się do Ziemi z prędkością v i wysyła sygnały świetlne (ogólnie w postaci fali EM). Z jaką prędkością sygnały te docierają do Ziemi? 1. Jeżeli światło porusza
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 39 KLOCEK I WALEC NA RÓWNI POCHYŁEJ - STATYKA.
Ćwiczenie 39 KLOCEK WALEC A ÓW POCHYŁEJ - SAYKA. 39... Wiadoości ogólne Zjawiko tarcia jet jedny z najbardziej rozpowzechnionych w nazej codziennej rzeczywitości. W świecie w jaki żyjey tarcie jet dołownie
Bardziej szczegółowoIX. MECHANIKA (FIZYKA) KWANTOWA
IX. MECHANIKA (FIZYKA) KWANTOWA IX.1. OPERACJE OBSERWACJI. a) klasycznie nie ważna kolejność, w jakiej wykonujemy pomiary. AB = BA A pomiar wielkości A B pomiar wielkości B b) kwantowo wartość obserwacji
Bardziej szczegółowoFUNKCJA KWADRATOWA. Poziom podstawowy
FUNKCJA KWADRATOWA Poziom podstawowy Zadanie ( pkt) Wykres funkji y = ax + bx+ przehodzi przez punkty: A = (, ), B= (, ), C = (,) a) Wyznaz współzynniki a, b, (6 pkt) b) Zapisz wzór funkji w postai kanoniznej
Bardziej szczegółowoObliczanie naprężeń stycznych wywołanych momentem skręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, prostokątnym 7
Obiczanie naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach: kołowym, pierścieniowym, protokątnym 7 Wprowadzenie Do obiczenia naprężeń tycznych wywołanych momentem kręcającym w przekrojach
Bardziej szczegółowoMetody systemowe i decyzyjne w informatyce
Metody ytemowe i decyzyjne w informatyce Ćwiczenia lita zadań nr 1 Prote zatoowania równań różniczkowych Zad. 1 Liczba potencjalnych użytkowników portalu połecznościowego wynoi 4 miliony oób. Tempo, w
Bardziej szczegółowoU.1 Elementy szczególnej teorii względności
UZUPEŁNIENIE Uzupełnienie Elementy szzególnej teorii względnośi U.1 Elementy szzególnej teorii względnośi Mehanika klasyzna oparta na zasadah dynamiki Newtona poprawnie opisuje zjawiska, w któryh prędkośi
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Sterowanie napędami elektrycznymi zagadnienia wybrane
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT MASZYN, NAPĘDÓW I POMIARÓW ELEKTRYCZNYCH ZAKŁAD NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO, MECHATRONIKI I AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ Laboratorium Sterowanie napędami elektrycznymi zagadnienia
Bardziej szczegółowoZasady względności w fizyce
Zasady względności w fizyce Mechanika nierelatywistyczna: Transformacja Galileusza: Siły: Zasada względności Galileusza: Równania mechaniki Newtona, określające zmianę stanu ruchu układów mechanicznych,
Bardziej szczegółowoFALE MECHANICZNE C.D. W przypadku fal mechanicznych energia fali składa się z energii kinetycznej i energii
FALE MECHANICZNE CD Gętość energii ruchu alowego otencjalnej W rzyadku al mechanicznych energia ali kłada ię z energii kinetycznej i energii Energia kinetyczna Energia kinetyczna małego elementu ośrodka
Bardziej szczegółowoDefinicja i własności wartości bezwzględnej.
Równania i nierówności z wartością bezwzględną. Rozwiązywanie układów dwóch (trzech) równań z dwiema (trzema) niewiadomymi. Układy równań liniowych z parametrem, analiza rozwiązań. Definicja i własności
Bardziej szczegółowoUkład napędowy z silnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia
Ćwiczenie 13 Układ napędowy z ilnikiem indukcyjnym i falownikiem napięcia 3.1. Program ćwiczenia 1. Zapoznanie ię ze terowaniem prędkością ilnika klatkowego przez zmianę czętotliwości napięcia zailającego..
Bardziej szczegółowoGeometria. Hiperbola
Geometria. Hiperbola Definicja 1 Dano dwa punkty na płaszczyźnie: F 1 i F 2 oraz taką liczbę d, że F 1 F 2 > d > 0. Zbiór punktów płaszczyzny będących rozwiązaniami równania: XF 1 XF 2 = ±d. nazywamy hiperbolą.
Bardziej szczegółowoRozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni. Dla próżni równania Maxwella w tzw. postaci różniczkowej są następujące:
Rozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni Dla próżni równania Maxwella w tzw postaci różniczkowej są następujące:, gdzie E oznacza pole elektryczne, B indukcję pola magnetycznego a i
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych. Sterowanie dławieniowe-szeregowe prędkością ruchu odbiornika hydraulicznego
Intrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie dławieniowe-zeregowe prędkością ruchu odbiornika hydraulicznego Wtęp teoretyczny Prędkość ilnika hydrotatycznego lub iłownika zależy od kierowanego do niego
Bardziej szczegółowoWykład FIZYKA II. 10. Szczególna teoria względności. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak
Wykład FIZYK II 10. Szzególna teoria względnośi Dr hab. inż. Władysław rtur Woźniak Instytut Fizyki Politehniki Wroławskiej http://www.if.pwr.wro.pl/~wozniak/ MECHNIK RELTYWISTYCZN Mehanika newtonowska
Bardziej szczegółowoIII.2 Transformacja Lorentza położenia i czasu.
III.2 Transformacja Lorentza położenia i czasu. Transformacja Lorentza Geometria czasoprzestrzeni interwał. Konsekwencje transformacji Lorentza: dylatacja czasu i skrócenie długości. Jan Królikowski Fizyka
Bardziej szczegółowoIII.1 Ruch względny. III.1 Obserwacja położenia z dwóch różnych układów odniesienia. Pchnięcia (boosts) i obroty.metoda radarowa. Wykres Minkowskiego
III.1 Ruch względny III.1 Obserwacja położenia z dwóch różnych układów odniesienia. Pchnięcia (boosts) i obroty.metoda radarowa. Wykres Minkowskiego Jan Królikowski Fizyka IBC 1 III.1 Obserwacja położenia
Bardziej szczegółowoLXIV Olimpiada Matematyczna
LXIV Olimpiada Matematyzna Rozwiązania zadań konkursowyh zawodów stopnia drugiego 22 lutego 203 r. (pierwszy dzień zawodów) Zadanie. Dane są lizby ałkowite b i oraz trójmian f(x) = x 2 +bx+. Udowodnić,
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN z działu: Dynamika. TEST W zadaniach 1 33 każde twierdzenie lub pytanie ma tylko jedną prawidłową odpowiedź. Należy ją zaznaczyć.
SPRAWDZIAN z działu: Dynamika TEST W zadaniach 1 33 każde twierdzenie lub pytanie ma tylko jedną prawidłową odpowiedź. Należy ją zaznaczyć....... imię i nazwiko... klaa 1. Które z poniżzych zdań tanowi
Bardziej szczegółowo176 Wstȩp do statystyki matematycznej = 0, 346. uczelni zdaje wszystkie egzaminy w pierwszym terminie.
176 Wtȩp do tatytyki matematycznej trści wynika że H o : p 1 przeciwko hipotezie H 3 1: p< 1. Aby zweryfikować tȩ 3 hipotezȩ zatujemy tet dla frekwencji. Wtedy z ob 45 1 150 3 1 3 2 3 150 0 346. Tymczaem
Bardziej szczegółowoWykład 9: Fale cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 9: Fale cz. 1 dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Klasyfikacja fal fale mechaniczne zaburzenie przemieszczające się w ośrodku sprężystym, fale elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowointeraktywny pakiet przeznaczony do modelowania, symulacji, analizy dynamicznych układów ciągłych, dyskretnych, dyskretno-ciągłych w czasie
Simulink Wprowadzenie: http://me-www.colorado.edu/matlab/imulink/imulink.htm interaktywny pakiet przeznaczony do modelowania, ymulacji, analizy dynamicznych układów ciągłych, dykretnych, dykretno-ciągłych
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH METODĄ TENSOMETRYCZNĄ
Ćwiczenie 7 WYZNACZANIE ODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI POSTACIOWEJ G ORAZ NAPRĘŻEŃ SKRĘCAJĄCYCH ETODĄ TENSOETRYCZNĄ A. PRĘT O PRZEKROJU KOŁOWY 7. WPROWADZENIE W pręcie o przekroju kołowym, poddanym obciążeniu momentem
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA. Ćwiczenie A2. Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyny metodą dynamiczną.
INSRUKCJA Ćwiczenie A Wyznaczanie wpółczynnia prężytości prężyny metodą dynamiczną. Przed zapoznaniem ię z intrucją i przytąpieniem do wyonania ćwiczenia należy zapoznać ię z natępującymi zagadnieniami:
Bardziej szczegółowoMetoda wyprowadzania licznych dynamik w Szczególnej Teorii Względności
Metoda wyrowadzania liznyh dynaik w Szzególnej Teorii Względnośi Karol Szostek, Roan Szostek Politehnika Rzeszowska, Katedra Terodynaiki i Mehaniki Płynów, Rzeszów, Polska kszostek@rz.edu.l Politehnika
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI Z DYNAMIKI KLASA I GIMNAZJUM GRUPA I
SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI Z DYNAMIKI KLASA I GIMNAZJUM GRUPA I 1. (3p) Jaki rodzaj oddziaływań zachodzi w podanych ytuacjach? a) Spadanie jabłka z drzewa -... b) Uderzenie łotkie w gwóźdź...
Bardziej szczegółowoInterwał, geometria czasoprzestrzeni Konsekwencje tr. Lorentza: dylatacja czasu i kontrakcja długości
III.3 Transformacja Lorentza położenia i pędu cd. Interwał, geometria czasoprzestrzeni Konsekwencje tr. Lorentza: dylatacja czasu i kontrakcja długości Jan Królikowski Fizyka IBC 1 Geometria czasoprzestrzeni-
Bardziej szczegółowoPRZYGOTOWANIE DO EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z FIZYKI DZIAŁ III. SIŁA WPŁYWA NA RUCH
DZIAŁ III. SIŁA WPŁYWA NA RUCH Wielkość fizyczna nazwa ybol Przypiezenie (II zaada dynaiki) a Jednotka wielkości fizycznej Wzór nazwa ybol F N w a niuton na kilogra kg Ciężar Q Q g niuton N Przypiezenie
Bardziej szczegółowoLASERY I ICH ZASTOSOWANIE
LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 3 Temat: Efekt magnetooptyczny 5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą modulowania zmiany polaryzacji światła oraz
Bardziej szczegółowo