System operacyjny Unix/Linux. Zarzadzanie systemem GNU/Linux. Sławomir Nowaczyk AGH. Katedra Automatyki.

Transkrypt

1 System operacyjny Unix/Linux Wykład 5 Zarzadzanie systemem GNU/Linux Sławomir Nowaczyk Slawomir.Nowaczyk@agh.edu.pl Laboratorium Informatyki Autormatyki Akademia Górniczo-Hutnicza May 22, 2010 System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 1/101

2 Plan wykładów Wprowadzenie do systemów operacyjnych Powłoki systemowe Laboratorium: języki skryptowe Środowiska programowania w GNU/Linux Architektura systemu GNU/Linux Laboratorium: prosta powłoka systemowa Zarzadzanie systemem GNU/Linux konfiguracja usług w systemie GNU/Linux zarządzanie pakietami współpraca z innymi systemami operacyjnymi System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 2/101

3 Instalacja systemu Wybór dystrybucji Źródło instalacji płyta CD/DVD lub pamięć USB sieć (serwer BOOTP) Desktop / Workstation X-Windows, OpenOffice, GIMP, Evolution,... Server Apache, MySQL, Postgress, PHP, bind,... Pakiety dodatkowe narzędzia programistyczne narzędzia administracyjne... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 3/101

4 Partycjonowanie dysku Rozmiar dysku partycja bootowalna partycja dla MS-Windows Partycja / /home /var /tmp /boot /usr /usr/local dane udostępniane przez sieć Partycja /swap System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 4/101

5 Partycjonowanie dysku Zmiana rozmiaru partycji jest możliwa ale niekoniecznie bezpieczna Zwykle lepszym rozwiązaniem jest ręczne przeniesienie części danych na inną partycję linux single fdisk /dev/hda mkfs.ext2 /dev/hda5 mount /dev/hda2 /mnt/tmp cp -a /usr /mnt/tmp rm -rf /usr vi /etc/fstab /dev/hda5 /usr ext2 defaults 1 2 reboot System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 5/101

6 GNU GRand Unified Bootloader BIOS wczytuje i uruchamia program bootstrap 512 bajtów z MBR, tzw. GRUB Stage 1 ten kod wczytuje i uruchamia GRUB Stage 2 Pozwala użytkownikowi wybrać system który powinien zostać uruchomiony Wczytuje do pamięci wybrane jądro przekazuje kontrolę Wczytuje alternatywny program ładujący na przykład MS Windows Konfiguracja ładowana dynamicznie /boot/grub/grub.conf umożliwia pobranie obrazu jądra z sieci System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 6/101

7 X Window System Program komputerowy i protokół sieciowy implementujący graficzny interfejs użytkownika powstał w ramach Project Athena w 1983 Oferuje zarządzanie oknami oraz obsługę klawiatury i myszy Zaprojektowany do używania przez sieć niezauważalnie dla użytkownika i aplikacji X server komunikuje się z aplikacjami-klientami przekazuje polecenia użytkownika wykonuje zadane operacje graficzne X client może być serwerem dla innych aplikacji X-nesting System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 7/101

8 X Window System User s workstation Keyboard Mouse Screen X Server X client (browser) X client (xterm) Network X client (up2date) Remote machine System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 8/101

9 X Window System Uruchomienia lokalnego serwera X Połączenie z serwerem GNU/Linux poprzez ssh Ustawienie zmiennej środowiskowej DISPLAY export DISPLAY= :0.0 Uruchomienie firefox i wyświetlenie okna jeśli X server zaakceptował połączenie ze względów bezpieczeństwa nie powinien X11 Forwarding (ssh -X) sshd tworzy proces emulujący serwer X ustawia np. $DISPLAY = :11 emulator serwera X przesyła dane przez sieć klient ssh działa jako klient X System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 9/101

10 Window Manager X Window nie zawiera interfejsu użytkownika tylko niskopoziomowe operacje graficzne Za spójny look and feel odpowiada GUI toolkit przyciki, formularze, zakładki, menu,... MFC, GTK+, SWT, Motif, Qt, wxwidgets,... Window Manager pośredniczy między klientem i serwerem X wygląd i zarządzanie oknami (minimalizacja) ramka, pasek tytułowy, przezroczystość,... menu Start, pulpity wirtualne,... KWin, Metacity, AfterStep, Blackbox, twm, FVWM, Enlightenment, Xfwm4, Sawfish,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 10/101

11 Common Desktop Environment Standardowy pulpit Unix a Window Manager + GUI toolkit + extras drag-and-drop, recycle bin, clipboard,... menedżer plików, przeglądarka internetowa, pakiet biurowy, odtwarzacz multimediów,... biblioteki systemowe i API Human interface guidelines spójne środowisko pracy wygląd i obsługa KDE & Gnome Enlightenment, OpenWindows, LXDE, XFast,... Project Looking Glass System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 11/101

12 System plików System GNU/Linux traktuje system plików jako pojedyncze drzewo katalogów którego korzeniem jest katalog / Niezależnie od fizycznej liczby dysków w systemie i ich podziału na partycje w tym również dysków sieciowych Partycje są montowane w określonym miejscu mount /dev/hda2 /usr dyski twarde, cd-rom, dyski sieciowe,... konfiguracja w pliku /etc/fstab Różne parametry montowania ro/rw, exec/noexec, user/nouser,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 12/101

13 System plików Każdy użytkownik ma katalog domowy ~ /home/$user /home/slawek ~$USER System GNU/Linux umożliwia ograniczenie zasobów dostępnych dla użytkownika i/lub grupy liczba i-node ów i liczba bloków dla określonej partycji Ustalane poleceniem setquota limit miękki i twardy grace period System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 13/101

14 Instalowanie aplikacji Instalowanie ręczne często z kodu źródłowego Menedżer pakietów lista zainstalowanych pakietów nowe pakiety w repozytorium dostępne uaktualnienia odinstalowywanie aplikacji sprawdzanie zależności między pakietami aptitude front-end do Advanced Packaging Tool (APT) interfejs graficzny i tekstowy System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 14/101

15 apt-get Rodzina narzędzi apt-* to front-end do dpkg apt-get install emacs instaluje wybrany pakiet oraz wszystkie wymagane pakiety apt-get update synchronizuje lokalną listę pakietów apt-get upgrade uaktualnia wszystkie zainstalowane pakiety unikając konfliktów apt-get dist-upgrade uaktualnia całą dystrybucję apt-get remove mah-jong System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 15/101

16 apt-cache Analizuje metadane menedżera pakietów nie modyfikuje systemu apt-cache show emacs opis pakietu, md5, sekcja, wersja,... apt-cache showpkg emacs zależności między pakietami apt-cache stats liczba pakietów i wersji, zajęte miejsce,... apt-cache search readline przeszukuje nazwy i opisy pakietów Szukanie plików w pakietach apt-file System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 16/101

17 sources.list Lista repozytoriów z których APT powinien wyszukiwać i pobierać pakiety /etc/apt/sources.list deb ftp://ftp.debian.org stable main Pakiety binarne lub kod źródłowy deb lub deb-src Specyfikacja dostępu file, http, cd-rom, ssh,... Dystrybucja stable, unstable, testing Komponent main, contrib, non-free,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 17/101

18 dpkg Podstawowy program instalujący pakiety dpkg -i emacs-snapshot_ deb rozpakowanie plików sterujących jeśli była zainstalowana wcześniejsza wersja pakietu: wykonanie skryptu prerm wykonanie skryptu preinst rozpakowanie plików (backup istniejących) utworzenie plików konfiguracyjnych wykonanie skryptu postinst Przeniesienie konfiguracji na inny system dpkg --get-selections dpkg --set-selections System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 18/101

19 Konflikty Pakietów Instalacja nadpisze plik z innego programu różne wersje tego samego programu niekompatybilne wersje bibliotek Wymuszenie utrzymania aktualnej wersji pakietu definiowane w pliku /etc/apt/preferences Package: sylpheed Pin: version * Pin-Priority: 1001 Priorytety 100 aktualnie zainstalowana wersja 500 nowsza wersja z innego wydania 990 nowsza wersja z aktualnego wydania System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 19/101

20 Zarzadzanie użytkownikami useradd wpis w pliku /etc/passwd utworzenie katalogu domowego /etc/login.defs FAILLOG_ENAB, LOG_OK_LOGINS, PASS_MAX_DAYS, LOGIN_RETRIES,... adduser interaktywny front-end /usr/local/sbin/adduser.local /etc/adduser.conf LETTERHOMES, USERGROUPS, QUOTAUSER, EXTRA_GROUPS,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 20/101

21 /etc/shadow Każdy użytkownik może czytać /etc/passwd tłumaczenie UID na nazwę użytkownika uname:pass:uid:gid:name,room,phone:~:shell Udostępnienie użytkownikom listy haseł jest poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa nawet jeśli są one zaszyfrowane Hasła umieszczone są w /etc/shadow tylko root ma prawa do odczytu możliwość stosowania różnych algorytmów salt value losowa wartość dodawana do hasła przed jego zaszyfrowaniem zapisana razem z zaszyfrowanym hasłem System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 21/101

22 Zarzadzanie grupami Polecenia groupadd oraz addgroup addgroup admins useradd -G admins slawek id slawek uid=100(slawek) gid=100(slawek) groups=100(slawek),11(admin) usermod -a -G printers slawek usermod -G printers slawek usermod -g users slawek Tradycyjnie definiowane grupy users, daemon, nobody, cdrom, audio,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 22/101

23 Pliki współdzielone Zadanie: w firmie pracownicy X, Y, Z mogą pracować nad projektami A, B, C, D. Zaproponuj organizację plików. System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 23/101

24 Pliki współdzielone Zadanie: w firmie pracownicy X, Y, Z mogą pracować nad projektami A, B, C, D. Zaproponuj organizację plików. Jedna grupa dla każdego projektu usermod -a -G project_xyz przydzielanie i usuwanie użytkowników z grupy wymaga uprawnień administratora Tworzenie nowych plików touch nowy_plik ls -la nowy_plik chgrp project_xyz nowy_plik System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 24/101

25 SUID i SGID Prawa dostępu do plików rwxrwxrwx Set UID oraz Set GID programy będą wykonywane z uprawnieniami właściciela pliku, nie aktualnego użytkownika passwd, ping, ps, quota,... SGID dla katalogów nowe pliki tworzone w danym katalogu przynależą do grupy katalogu a nie do głównej grupy użytkownika chmod g+s project_xyz System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 25/101

26 Access Control List Lista uprawnień przypisanych do obiektów (Alice, delete) (Bob, create) grep _ACL /boot/config CONFIG_EXT3_FS_POSIX_ACL=y CONFIG_EXT2_FS_POSIX_ACL=y mount -o remount,acl /dev/hda2 getfacl test.acl setfacl -m u:ruchi:w test.acl setfacl -m g:root:w test.acl setfacl -m o::r test.acl setfacl -d System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 26/101

27 Network Information Service Rozproszona baza danych o użytkownikach serwer NIS przechowuje nazwy i hasła jednolity dostęp do wielu komputerów często połączony z serwerem NFS NIS+ centralna baza pozwala przechowywać pełną konfigurację systemów komputerowych Lightweight Directory Access Protocol (LDAP) przechowuje dowolne informacje wykorzystując model hierarchiczny Kerberos bezpieczny system zdalnej autoryzacji System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 27/101

28 Drukowanie Nie uwzględnione w standardzie POSIX Drukowanie z linii poleceń lpr /etc/hosts lpr -J "my hosts file" /etc/hosts lpr -P mylaserjet /etc/services Drukowanie przy użyciu programów GUI KDEPrint, XPP, GPR,... ustawianie opcji, podgląd wydruku,... kprinter --stdin -P printer1 Common Printing Dialog dostępny bezpośrednio z aplikacji wykorzystuje D-Bus API System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 28/101

29 Common Unix Printing System Oferuje funkcjonalność serwera wydruków dla aplikacji lokalnych i sieciowych wykorzystując autoryzację i kontrolę dostępu Print spooler kolejkowanie wydruków umożliwia tworzenie grup drukarek Sterowniki urządzeń w formacie PostScript Printer Description System filtrów wykorzystujących standard MIME drukowanie różnych formatów plików System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 29/101

30 Konfiguracja CUPS /usr/sbin/lpadmin -d printer1 /usr/sbin/lpadmin -p printer1 -v socket:// v parallel:/dev/lp0 -m laserjet.ppd -E /etc/cups/cupsd.conf <Location /> Order allow,deny Allow localhost </Location> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 30/101

31 Automatyzacja zadań Okresowe wykonywanie zadań /etc/crontab min hour day month wday [user] command 59 * * 6-8 1,3,5 /sbin/check /etc/cron.deny /etc/cron.allow Polecenia at oraz batch /etc/cron.daily /etc/cron.weekly Wiele różnych implementacji cronie, anacron, fcron,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 31/101

32 /var/log syslogd daemon auth.log apache2/* boot.log daemon.log dpkg.log faillog secure syslog warn wtmp Xorg.n.log Autoryzacje Serwer WWW Skrypty bootowania Różne usługi System zarządzania pakietami Nieudane próby logowania sshd, sudo, itp. Zwykle główny log systemu Różne ostrzeżenia Wszystkie logowania Serwer X Windows System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 32/101

33 chroot Zmiana katalogu głównego / dla aktualnego procesu i jego potomków Testowanie oprogramowania w piaskownicy Sprawdzanie zależności np. kompatybilności z wersjami bibliotek innymi niż te zainstalowane w systemie Privilege separation poprawa bezpieczeństwa systemu poprzez ograniczenie uprawnień pojedynczego programu System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 33/101

34 GNU/Linux jako serwer Serwer DHCP dhcpd Serwer WWW apache Firewall + NAT shorewall Serwer DNS bind Serwer poczty sendmail Serwer plików samba System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 34/101

35 Daemon Program działający w tle z procesem init jako rodzicem nie powiązany z żadnym terminalem używa /dev/null jako stdin oraz stdout katalogiem roboczym jest / używa syslog lub podobnego mechanizmu często wykonuje setuid() uruchomiona może być tylko jedna kopia Aktywny nawet kiedy żaden użytkownik nie jest zalogowany w systemie serwery: www, ssh,... programy systemowe: cron, updatedb,... System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 35/101

36 Automatyczne uruchamianie Skrypt uruchamiający i zatrzymujący usługę /etc/init.d/ /etc/init.d/dhcp3-server start /etc/init.d/dhcp3-server stop /etc/init.d/dhcp3-server restart Automatyczne uruchamianie wybranych usług przy starcie systemu operacyjnego runlevel: update-rc.d foobar defaults update-rc.d foobar start stop System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 36/101

37 dhcpd Plik konfiguracyjny /etc/dhcp3/dhcpd.conf man dhcpd man dhcpd.conf man dhcp-options Większość daemonów automatycznie instaluje przykładowy plik konfiguracyjny często z użytecznymi komentarzami dostosowany do praktycznego przykładu lub nawet kilku wariantów Niestety nie istnieje jeden standardowy format plików konfiguracyjnych System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 37/101

38 /etc/dhcp3/dhcpd.conf option domain-name "mydomain.com"; option domain-name-servers , ; option ntp-servers ; option routers max-lease-time 7200; subnet netmask { range ; max-lease-time 2700; } host slawek.mydomain.com { hardware ethernet 00:00:00:00:00:00; fixed-address ; } System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 38/101

39 subnet Definicja podsieci obsługiwanej przez serwer subnet <subnet IP> netmask <subnet mask> { <any options> } subnet netmask { option domain-name "mydomain.com"; range ; } subnet netmask { option domain-name "mydomain.com"; deny unknown-clients; } System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 39/101

40 host Informacje o konfiguracji konkretnego klienta Pozwala na przydzielenie stałego adresu host hostname { [ parameters ] [ declarations ] } host slawek { hardware ethernet 00:00:00:00:00:00; fixed-address ; option host-name "slawek"; } System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 40/101

41 pool subnet netmask { option routers ; pool { # Unknown clients option domain-name-servers ns1.tmp.com; max-lease-time 300; range ; allow unknown-clients; } pool { # Known clients option domain-name-servers ns2.tmp.com; max-lease-time 28800; range ; deny unknown-clients; } } System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 41/101

42 Opcje dodatkowe include "filename" group { } Kontrola dostępu allow unknown-clients; deny unknown-clients; ignore unknown-clients; Błędnie skonfigurowane klienty not authoritative; authoritative; Unikanie konfliktów ping-check flag; ping-timeout seconds; System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 42/101

43 Opcje zaawansowane Klasy klientów przydział klientów do klas na podstawie różnych kryteriów Zapasowy serwer DHCP DHCP failover Automatyczne uaktualnianie serwera DNS wpisanie nowego adresu Events skrypty uruchamiane po przydzieleniu adresu Definiowanie nowych opcji dostosowywanie do specjalistycznego oprogramowania działającego na kliencie System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 43/101

44 dhcp-options option arp-cache-timeout uint32; option bootfile-name text; option broadcast-address ip-address; option cookie-servers ip-address [...]; option default-ip-ttl uint8; option domain-name text; option domain-name-servers ip-address [...]; option finger-server ip-address [...]; option host-name string; option log-servers ip-address [...]; option lpr-servers ip-address [...]; option mobile-ip-home-agent ip-address [...]; option root-path text; option time-offset int32; System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 44/101

45 Apache Najpopularniejszy serwer http na świecie 48% wszystkich witryn w sieci 66% pośród miliona najbardziej aktywnych Dostępny dla różnych systemów operacyjnych większość instalacji używa GNU/Linux Architektura modułowa jądro oferuje podstawową funkcjonalność dynamicznie ładowane moduły Aktualna wersja to z 6 marca z 19 stycznia z 19 stycznia 2008 System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 45/101

46 httpd.conf ServerRoot "/usr/local/apache" DocumentRoot "/var/www" Listen 80 #Listen :80 LoadModule auth_basic_module modules/mod_auth_basic.so ServerAdmin ServerName User daemon Group daemon System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 46/101

47 System plików <Directory /> Options FollowSymLinks AllowOverride None Order deny,allow Deny from all </Directory> <Directory /var/www/slawek> Options Indexes FollowSymLinks Includes AllowOverride All Order allow,deny Allow from all </Directory> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 47/101

48 Options ExecCGI skrypty CGI FollowSymLinks dowiązania symboliczne Includes server-side includes IncludesNOEXEC blokuje #exec Indexes automatyczny listing katalogów MultiViews content negotiation SymLinksIfOwnerMatch All wszystko poza MultiViews Syntax: Options [+ -]option [[+ -]option]... Default: Options All Context: config, vhost, directory,.htaccess System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 48/101

49 AllowOverride Kontroluje efekt plików.htaccess None nie można zmieniać żadnych ustawień AuthConfig autoryzacja klientów FileInfo typy, metadane, actions i rewrites Indexes dostosowywanie listowania katalogów Limit ograniczenia dostępu do zasobów Options[=Option,...] zmiana opcji Syntax: AllowOverride All None directive... Default: AllowOverride All Context: directory System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 49/101

50 Allow/Deny Parametr Order określa kolejność w jakiej będą sprawdzane dyrektywy Allow i Deny Jeśli klient zostanie dopasowany do obu to ostatnia dyrektywa przeważa nad pierwszą lub gdy nie zostanie dopasowany do żadnej Syntax: Order ordering Default: Order Deny,Allow Context: directory,.htaccess Syntax: Allow from all host env=[!]env-variable... Context: directory,.htaccess System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 50/101

51 Allow/Deny Order Deny,Allow Deny from all Allow from apache.org Order Allow,Deny Allow from apache.org Deny from foo.apache.org Order Deny,Allow Allow from apache.org Deny from foo.apache.org System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 51/101

52 Allow/Deny SetEnvIf User-Agent ^KnockKnock/2\.0 let_me_in <Directory /www> Order Deny,Allow Deny from all Allow from env=let_me_in Allow from / Allow from /16 </Directory> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 52/101

53 .htaccess Pliki konfiguracyjne na poziomie katalogów rozproszone zarządzanie ustawieniami dostępne dla zwykłych użytkowników nie wymagają zmian w pliku httpd.conf Działają w ramach ograniczeń nałożonych przez administratora serwera Apache dyrektywa AllowOverride Stosują się do konkretnego katalogu i jego podkatalogów Składnia identyczna z httpd.conf nie wszystkie opcje są dostępne System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 53/101

54 .htpasswd.htpasswd test1:zsw/6qlatli3u test2:gvng/pky7s5eu.htaccess AuthName "Obszar numer jeden" AuthType Basic AuthUserFile /var/mysite/.htpasswd AuthGroupFile /dev/null require valid-user <Files tajny.html> require valid-user </Files> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 54/101

55 httpd.conf <DirectoryMatch "/var/www/[0-9]{3}"> </DirectoryMatch> <Files private.html> Order allow,deny Deny from all </Files> <Directory /var/web/dir> <Files private.html> Order allow,deny Deny from all </Files> </Directory> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 55/101

56 Location Dyrektywy Directory oraz Files dotyczą konkretnych obszarów w systemie plików nie adresów URL Serwer Apache często udostępnia dane nie mające odpowiednika w systemie plików dynamic contents <Location /status> SetHandler server-status Order Deny,Allow Deny from all Allow from.example.com </Location> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 56/101

57 httpd-autoindex.conf <Directory /www> Options Indexes IndexOptions FancyIndexing IndexOptions HTMLTable IndexOptions FoldersFirst IndexOptions IconsAreLinks IndexOptions IgnoreCase IndexOptions IgnoreClient IndexOptions ScanHTMLTitles IndexOptions ShowForbidden IndexOptions SuppressColumnSorting IndexOptions SuppressSize IndexOptions VersionSort </Directory> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 57/101

58 httpd-autoindex.conf ReadmeName README.html HeaderName HEADER.html IndexOrderDefault Ascending Name IndexOrderDefault Descending Size IndexStyleSheet "/css/style.cs" IndexIgnore *~ HEADER* README* CVS IndexHeadInsert "<link rel=\"sitemap\" href=\"/sitemap.html\">" System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 58/101

59 httpd-autoindex.conf AddIconByEncoding (CMP,/icons/compressed.gif) x-compress x-gzip AddIconByType (TXT,/icons/text.gif) text/* AddIcon /icons/binary.gif.bin.exe AddIcon /icons/backup.xbm *~ AddIcon /icons/back.gif.. AddIcon /icons/hand.right.gif README AddIcon /icons/folder.gif ^^DIRECTORY^^ AddIcon /icons/blank.gif ^^BLANKICON^^ DefaultIcon /icons/unknown.gif AddDescription "tar archive".tar AddAltByEncoding "gzip archive" x-gzip System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 59/101

60 httpd-status.conf <Location /server-status> SetHandler server-status Order deny,allow Deny from all Allow from.slawek ExtendedStatus On </Location> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 60/101

61 httpd-info.conf <Location /server-info> SetHandler server-info Order deny,allow Deny from all Allow from.slawek </Location> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 61/101

62 httpd-userdir.conf <IfModule mod_userdir.c> UserDir disabled UserDir disabled root UserDir enabled user1 user2 user3 UserDir public_html UserDir /usr/web UserDir /www/*/public UserDir </IfModule> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 62/101

63 httpd-userdir.conf <Directory "/home/*/public_html"> AllowOverride FileInfo AuthConfig Indexes Options Indexes IncludesNoExec SymLinksIfOwnerMatch <Limit GET POST OPTIONS> Order allow,deny Allow from all </Limit> <LimitExcept GET POST OPTIONS> Order deny,allow Deny from all </LimitExcept> </Directory> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 63/101

64 httpd-vhosts.conf NameVirtualHost :80 NameVirtualHost *:80 NameVirtualHost * <VirtualHost *:80> ServerAdmin webmaster@dummy-host.net DocumentRoot "/www/dummy-host.net" ServerName dummy-host.net ServerAlias ErrorLog "logs/dummy.net-error.log" CustomLog "logs/dummy.net-access.log" "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" </VirtualHost> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 64/101

65 httpd-vhosts.conf <VirtualHost *:80> ServerAdmin DocumentRoot "www/other-host.net" ServerName other-host.net ServerAlias *.dummy-host.net ErrorLog "logs/otherhost.net-error.log" LogFormat "%h %l %u %t \"%r\" %>s %b" other-host-log-format CustomLog "logs/otherhost.net-access.log" other-host-log-format </VirtualHost> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 65/101

66 mod_include.conf AddType text/html.shtml AddOutputFilter INCLUDES.shtml Options +Includes <!--#exec cgi="/cgi-bin/example.cgi" --> echo, exec, fsize, flastmod, include, set,... DATE_GMT, DATE_LOCAL, DOCUMENT_NAME, DOCUMENT_URI,... <!--#if expr="test_condition" --> <!--#elif expr="test_condition" --> <!--#else --> <!--#endif --> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 66/101

67 mod_rewrite RewriteEngine on RewriteRule ^/~(.+) [R,L] RewriteRule ^/$ /about/ [R] RewriteCond %{HTTP_USER_AGENT} ^Mozilla.* RewriteRule ^/$ /homepage.max.html [L] RewriteCond %{HTTP_USER_AGENT} ^Lynx.* RewriteRule ^/$ /homepage.min.html [L] RewriteCond %{HTTP_HOST} ^[^.]+\.host\.com$ RewriteRule ^(.+) %{HTTP_HOST}$1 [C] RewriteRule ^([^.]+)\.host\.com(.*) /usr/$1$2 System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 67/101

68 mod_python.conf AddHandler mod_python.py PythonHandler mod_python.publisher PythonDebug On <html> Please provide feedback below: <p> <form action="form.py/ " method="post"> Name: <input type="text" name="name"><br> <input type="text" name=" "><br> Comment: <textarea name="comment" rows=4 cols=20></textarea><br> <input type="submit"> </form> </html> System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 68/101

69 form.py import smtplib def (req, name, , comment): if not (name and and comment): return "A parameter is missing" msg ="From: %s\n" % msg+="subject: feedback\nto: admin\n" msg+="i have the following comment:\n" msg+=comment+"\nthank You,\n\n%s" % name conn = smtplib.smtp(smtp_server) conn.sendmail( , "admin", msg) conn.quit() resp ="<html> Dear %s,<br>" % name resp+="thank You for your comments." return resp+"</html>" System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 69/101

70 Zarzadzanie modułami Apache Lista aktywnych modułów: apache2 -l Instalowanie modułów Apache aptitude install libapache2-mod-python Zainstalowane moduły /etc/apache2/mods-available/ mod-python.load oraz mod-python.conf Aktywne moduły /etc/apache2/mods-enabled/ dowiązania symboliczne a2enmod oraz a2dismod Wczytanie zmienionej konfiguracji /etc/init.d/apache2 reload System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 70/101

71 LAMP Zestaw programów do tworzenia aplikacji web GNU/Linux system operacyjny Apache serwer www MySQL system bazodanowy Python (Perl,PHP) język skryptowy Free software oraz open source Jednolita platforma tworzenia oprogramowania duże możliwości szybkie prototypowanie skalowalność System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 71/101

72 Network Address Translation Często nazywane Port Address Translation albo IP masquerading implementowane przez iptables również filtrowanie pakietów IP Wykorzystanie jednego publicznego adresu IP przez wiele komputerów w sieci lokalnej router pośredniczy w komunikacji z siecią przechowuje listę otwartych połączeń każdy przychodzący pakiet danych przekazuje automatycznie do odpowiedniego komputera w sieci wewnętrznej shorewall System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 72/101

73 iptables Program do zarządzania zestawami reguł filtrujących pakiety sieciowe Standardowe tabele reguł filter, nat, mangle, raw Standardowe łańcuchy reguł (w tabeli filter) INPUT, OUTPUT, FORWARD Akcje przekierowanie do innego łańcucha reguł ACCEPT, DROP, REJECT, QUEUE iptables -t nat -A OUTPUT -o lo -p tcp --dport 80 -j REDIRECT --to-port 8080 System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 73/101

74 netfilter System pozwalający na rejestrowanie procedur obsługi dla zdarzeń zachodzących sieciowych wewnątrz jądra Linux zwykle jako ładowalne moduły jądra Procedura obsługi jest wywoływana dla każdego pakietu sieciowego w danym miejscu stosu sieci Definiowane w postaci tablicy reguł iptables Każda reguła składa się z wielu warunków jednej akcji Netfilter umożliwia śledzenie stanu połączenia niezbędne do zaimplementowania NAT System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 74/101

75 shorewall Program ułatwiający konfigurację iptables nie daemon tylko konfigurator Wykorzystuje pojęcie stref pakiety są obsługiwane w zależności od stref między którymi są przesyłane firewall jest osobną strefą Dla każdej pary stref definiowana jest domyślna polityka postępowania z pakietami oraz wyjątki od niej w zależności od indywidualnych cech pakietu Reguły dotyczą tylko tworzenia nowych połączeń shorewall automatycznie konfiguruje resztę System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 75/101

76 /etc/shorewall/zones # NAME DESCRIPTION # fw The firewall itself # net The Internet # loc Your Local Network # dmz Demilitarized Zone # # ZONE TYPE OPTIONS IN OUT # OPTIONS OPTIONS fw firewall net ipv4 loc ipv4 dmz ipv4 System operacyjny Unix/Linux Zarządzanie systemem GNU/Linux p. 76/101