Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce

Transkrypt

1 Izabela Kopa * Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce Wstęp Polityka europejska w swoich głównych założeniach wspomaga podmioty gospodarcze poprzez wsparcie dla inwestycji w innowacje, nowoczesne technologie, czy sektor B+R. Oprócz tych projektów UE finansuje projekty związane z rozwijaniem oraz podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracowników. Takie działania związane są z przedstawianym w tej pracy Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki. W czasach gospodarki opartej na wiedzy najważniejszym oraz strategicznym zasobem w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa jest właśnie wiedza i to ona może przyczynić się do przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa. Dlatego należy wypracować nawyk kształcenia przez całe życie, ponieważ w ten sposób nie tylko podnosi się wartość przedsiębiorstwa, ale także własne szanse na rynku pracy. I właśnie dlatego Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest jednym z priorytetowych programów pomocowych Unii Europejskiej. Celem niniejszego referatu jest wykazanie roli Kapitału Ludzkiego we współczesnej gospodarce. W państwach rozwijających się oraz wysoko rozwiniętych wykształcenie oraz stałe podnoszenie kwalifikacji jest niezbędne do uzyskiwania wysokiego wynagrodzenia oraz utrzymania stabilnej sytuacji nie tylko na rynku pracy, ale również na rynku gospodarki krajowej jak również międzynarodowej. W celu wykazania prawdziwości postawionej tezy najpierw zostanie zdefiniowane pojęcie Kapitału Ludzkiego, oraz przedstawione i krótko scharakteryzowane najważniejsze rodzaje inwestycji w ten rodzaj kapitału. Następnie zostanie wykazany wpływ Kapitału Ludzkiego na wzrost gospodarczy oraz skutki jakie są widoczne na skutek inwestowania w rozwój własnej wiedzy doświadczeń oraz umiejętności. W celu udowodnienia istotności prezentowanego zjawiska, przedstawiony zostanie stopień realizacji PO KL w podziale na poszczególne województwa, oraz jaki wpływ realizacja projektu miała na poziom bezrobocia i czy podnoszenie kwalifikacji umożliwione dzięki programowi pomogło osobom uczestniczącym na znalezienie zatrudnienia oraz poprawy sytuacji na rynku pracy. 1. Istota Kapitału Ludzkiego Najprościej ujmując Kapitał Ludzki jest to wysoki poziom wiedzy, umiejętności oraz zdolności skumulowanych przez wszystkich pracowników, zjawi- * Mgr, Katedra Finansów i Bankowości, Wydział Ekonomiczno Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, iza.kopa@gmai.com

2 404 Izabela Kopa sko to jest następstwem uzyskanego wykształcenia i doświadczenia zawodowego [Milewski, Kwiatkowski, 2005, s. 439]. Definicja kapitału Ludzkiego jako odrębnego pojęcia ekonomicznego pojawiła się w drugiej połowie XX wieku, jednak już znacznie wcześniej ekonomiści zwrócili uwagę na ten rodzaj kapitału. Pierwszym ekonomistą, który zauważył, że kapitał tkwiący w człowieku ma wiele punktów wspólnych z kapitałem rzeczowym był William Petty. Również Adam Smith w fundamentalnym dziele dla ekonomii Badaniami nad przyczynami bogacenia się narodów zwrócił uwagę na pożyteczne umiejętności nabywane przez członków społeczeństwa [Łukasiewicz, 2009, s ]. Jednak dopiero lata 80. XX wieku pokazały prawdziwą siłę oddziaływania Kapitału Ludzkiego na wartość przedsiębiorstwa i jego rozwój we współczesnej gospodarce. Jako pierwszy terminu tego w literaturze przedmiotu użył T. W. Schultz, zaczęto używać go do wyjaśnienia bardzo wysokiego wzrostu gospodarczego. Stwierdzono, że nie tylko inwestycje materialne są wyłącznym powodem takiego wzrostu, a czynnikiem powodującym wzrost jest Kapitał Ludzki. W literaturze przedmiotu mamy do czynienia z wieloma definicjami Kapitału Ludzkiego, nie zawsze definicje te są precyzyjne. Niektórzy Kapitał Ludzki traktują jako życie ludzkie, inni natomiast mówią o Kapitale Ludzkim jako o kapitale ucieleśnionym w człowieku, często definiuje się wiedzę umiejętności oraz zdrowie jako zasób tego kapitału. Jednak punktem wspólnym jest fakt, że kapitału tego w odróżnieniu od innych rodzajów kapitału nie można oddzielić od istoty ludzkiej [Rybak, 2003, s. 39]. Inną ważną cechą jest to, że ten rodzaj kapitału nie może być przedmiotem obrotu rynkowego oraz zmieniać właściciela, ponieważ kapitał ten jest wytwarzany przez daną jednostkę i nieoderwalnie z nią związany. Zasób Kapitału Ludzkiego nie jest wytwarzany raz na zawsze np. poprzez cechy genetyczne danej populacji, ale można go stale powiększać i rozwijać poprzez inwestycje czyli w dużym uproszczeniu przez stałe podnoszenie kwalifikacji i umiejętności [Przybyszewski, 2007, s ]. Kapitał Ludzki pełni coraz większą rolę we współczesnych przedsiębiorstwach, to ten właśnie rodzaj kapitału pozwala odróżnić dane przedsiębiorstwo od konkurencji. Globalna komunikacja powoduje coraz szybszą absorpcję oraz transfer nowych technologii, a więc elementem powodującym przewagę konkurencyjną jest dobrze wykwalifikowany zespół pracowników [Kożusznik, 2005, s. 190]. Reasumując można stwierdzić, że kapitał ludzki to wiedza, doświadczenia jak również zdolności jakie pracownik zabiera ze sobą do domu, a znaczna część tej wiedzy jest unikalna. 2. Inwestycje w Kapitał Ludzki Za oczywiste można uznać stwierdzenie, że optymalne wykorzystanie wszystkich czynników produkcji, czyli również kapitału ucieleśnionego w człowieku pozwala na osiąganie maksymalnych zysków. Jednak jak zostało

3 Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce 405 stwierdzone wcześniej Kapitał Ludzki jest bardzo specyficznym czynnikiem produkcji, ponieważ jest on nieoderwalny od osoby, która go posiada dlatego tak ważne są inwestycje w rozwój tego kapitału. W nowoczesnej gospodarce Kapitał Ludzki staje się jednym z najistotniejszych czynników produkcji. Można nawet stwierdzić, że niedobór odpowiednich kwalifikacji może przyczynić się do zahamowania rozwoju gospodarczego [Wilczyński, 1989, s. 66]. W tym momencie nasuwa się pytanie, czy Kapitał Ludzki przynosi zyski? Pytanie jest jak najbardziej retoryczne, ponieważ oczywistym jest, że dzięki własnym umiejętnościom, doświadczeniu czy wiedzy stajemy się istotnym elementem gospodarki. Im nasza wiedza bardziej unikalna tym my, pracownicy, możemy liczyć na wyższe profity w postaci wynagrodzenia dla siebie. W sensie gospodarczym więc Kapitał Ludzki możemy rozumieć jako dobrobyt jednostki i gospodarki narodowej. Problematykę tę ujmując na poziomie jednostki łatwo zauważyć, że w miarę wzrostu wykształcenia wzrasta wynagrodzenie. W krajach wysokorozwiniętych takich jak np. Dania zarobki osób z wyższym wykształceniem są średnio około 25% wyższe od zarobków osób z wykształceniem średnim. Natomiast w gospodarce można zauważyć wzrost produkcji średnio o około 3 6% za każdy dodatkowy rok poświęcony na kształcenie [ Podstawową formą inwestowania w Kapitał Ludzki jest wykształcenie. W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku można było zaobserwować bardzo gwałtowny wzrost liczby osób kształcących się na poziomie szkolnictwa wyższego. W dużej mierze przyczyniły się do tego zmiana ustroju oraz upowszechnienie odpłatności za studia wieczorowe oraz zaoczne. W ten sposób dostęp do szkolnictwa wyższego uzyskały również osoby pracujące zarobkowo chcące jednocześnie podnosić swoje kompetencje zawodowe [Białecki, Sikorska, 1998, s. 51]. W gospodarce opartej na wiedzy stwierdzenie, że lepiej wykształceni pracownicy są lepiej wynagradzani za swoją pracę jest oczywiste, natomiast w krajach rozwijających się wykształcenie jest kluczem do lepszego życia. Ważną kwestią w inwestycjach w Kapitał Ludzki poprzez nakłady edukacyjne jest wyrównywanie dysproporcji w poziome wykształcenia poszczególnych grup społecznych. W celu optymalnego wzrostu gospodarczego teoria ekonomii mówi, że powinny występować pewne nierówności, które mogą działać motywująco, ale pod warunkiem, że na starcie każdy ma równe szanse w dostępie do edukacji, a wykształcenie zależy jedynie od wyboru oraz aspiracji danej jednostki. Dlatego obecnie bardzo ważną kwestią jest eliminacja wszelkich dysproporcji w dostępie do edukacji nie tylko na szczeblu szkolnictwa wyższego, ale na wszystkich szczeblach począwszy od nauczania przedszkolnego. Jednak aby wykształcenie w istotny sposób wpływało na przyszłe płace pracownika bardzo istotna jest kwestia współpracy instytucji edukacyjnych z rynkiem pracy oraz potencjalnymi pracodawcami.

4 406 Izabela Kopa Trzeba również zauważyć, że inwestycje w kapitał ludzki powinny trwać przez całe życie dlatego tak istotna jest kwestia szkoleń wewnętrznych pracowników. Można wyróżnić dwa podstawowe modele kształcenia oraz doskonalenia pracowników, a mianowicie: 1. Model systematycznego szkolenia polegający na określeniu potrzeb szkoleniowych pracowników oraz organizacji odpowiednich szkoleń rozwijających wiedzę, umiejętności czy zachowania. 2. Model organizacji uczącej się opierający się na założeniu że kształcenie i doskonalenie umiejętności jest wewnętrzną potrzebą organizacji, zatrudnieni biorą tutaj odpowiedzialność za podnoszenie swoich kompetencji, natomiast instruktorzy szkolenia stają się doradcami. Nie tylko inwestycje polegające na podnoszeniu kwalifikacji są związane z Kapitałem Ludzkim, w niektórych warunkach ważnym nakładem na Kapitał Ludzki są inwestycje w poprawę wyżywienia. Inwestycja taka rozpatrywana jest w kontekście jakościowym pracy, ponieważ pozwala zwiększać efektywność wykonywanej pracy oraz poprawia stan zdrowia pracowników. Innym rodzajem inwestycji w Kapitał Ludzki jest poprawa stanu zdrowia pracownika [Domański, 1993, s ]. 3. Wykształcenia a wzrost gospodarczy W gospodarce opartej na wiedzy mniejszą rolę przywiązuje się do produkcji dóbr, duże znaczenie ma tutaj wytwarzanie danych i informacji oraz zarządzanie nimi. Przedsiębiorstwa mogą wypracować przewagę konkurencyjną poprzez wprowadzanie nowych, a powiedzieć można nawet innowacyjnych produktów i właśnie w tym momencie pojawia się nowy czynnik produkcji, którym jest wiedza nierozerwalnie związana z człowiekiem [Dobija, 2004, s. 22] Kapitał Ludzki we współczesnych teoriach wzrostu gospodarczego zajmuje kluczowe miejsce. Teorie te opierają się na założeniu, że pracownicy posiadający wyższe wykształcenie otrzymuję relatywnie wyższe wynagrodzenie, a co za tym idzie kapitał ucieleśniony w człowieku jest głównym motorem napędowym współczesnej gospodarki. Jednak należy zauważyć, iż osoby kształcące się dłużej później zaczynają pracę zarobkową [Cichy, 2008, s. 18]. Doskonale fakt uzyskiwania wyższego wynagrodzenia uzależnionego od wykształcenia jakie dana osoba uzyskuje obrazuje rysunek 1. Wynagrodzenie zostało tutaj przedstawione za pomocą mediany czyli wartości środkowej uzyskiwanego wynagrodzenia. Zarobki osób posiadających wykształcenie średnie kształtuje się na poziomie ok. 3,5 tys. PLN, natomiast osoby które ukończyły studia wyższe mogą uzyskiwać ok. 1,5 tys. PLN więcej. Ważną również kwestią w uzyskiwaniu relatywnie wyższych płac jest znajomość języków obcych, które dają możliwość podniesienia wynagrodzenia bez względu na zajmowane stanowisko oraz umiejętności te dają szanse dalszego rozwoju zawodowego, a co za tymi idzie poprawy statusu materialnego.

5 Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce 407 Rysunek 1. Mediana wynagrodzeń osiąganych w Polsce w 2009 roku w porównaniu z posiadanym wykształceniem Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń przeprowadzone przez Sedlak & Sedlak w 2009 roku [ dostep: ]. Natomiast rysunek 2 przedstawia rozkład wynagrodzeń brutto polaków w październiku 2008 roku ze względu na profesję jaką zajmują się dane osoby. Rysunek 2. Przeciętne wynagrodzenie brutto według grup zawodowych za październik 2008 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie Małego Rocznika statystycznego GUS za 2010 rok. Rysunek 2 nie tylko udowadnia, że wykształcenie ma istotny wpływ na poziom uzyskiwanego wynagrodzenia, ale również pokazuje istotny problem uzależnienia wynagrodzenia od płci pracownika.

6 408 Izabela Kopa Wynagrodzenie kobiet jest średnio o 664 PLN brutto niższe od wynagrodzenia mężczyzn. Do ustalenia prawdziwości stwierdzenia dodatniej korelacji pomiędzy wzrostem gospodarczym a poziomem wykształcenia przeprowadzono badania empiryczne. Badania te wykazały ową korelację, jednak specjaliści ostrzegają przed wyciąganiem pochopnych wniosków, ponieważ wynik ten nie musi oznaczać faktycznej zależności lecz może być spowodowany wpływem na badane zjawisko innych czynników zewnętrznych. Analizując to badanie można też zadać pytanie czy prawidłowo został sformułowany kierunek badanej zależności, ponieważ równie dobrze to wysokie PKB kreuje modę na wykształcenie [Herbst, 2007, s ]. Na podstawie wyżej wymienionych przykładów można śmiało stwierdzić, że wykształcenie ma bardzo duży wpływ na poziom osiąganych płac przez pracowników, jednak czy wzrost Kapitału Ludzkiego powoduje również wzrost gospodarczy? 4. Realizacja POKL w skali kraju W celu przeprowadzenia analizy wykorzystania środków pomocowych należy dokonać analizy stanu wdrażania PO KL, rysunek 3 pokazuje w jakim procencie zostały wykorzystane środki z POKL. Średnio w skali kraju program został wykorzystany w 40%, komponent regionalny został zrealizowany na poziomie 27,4%, natomiast komponent regionalny na poziomie 46,9%. W najmniejszym stopniu środki z programu zostały wykorzystane w województwie wielkopolskim, ponieważ zaledwie na poziomie 35,5% oraz mazowieckim ponieważ był to poziom o 2 pp wyższy. Natomiast najwięcej środków zostało wykorzystane w województwie warmińsko mazurskim, ponieważ prawie 60% oraz w województwie świętokrzyskim na poziomie 56%. Rysunek 3. Udział alokacji środków pochodzących z POKL [%] ( r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Stan wdrażania POKL na roku.

7 Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce Wpływ POKL na bezrobocie W celu określenia czy faktyczne inwestycje w Kapitał Ludzki poprzez realizacje programów europejskich mają istotny wpływ na gospodarkę należy określić poziom zatrudnienia w poszczególnych województwach oraz stopę bezrobocia. Dane te przedstawione są na rysunku 4. Najwyższy poziom zatrudnienia odnotowano w województwie mazowieckim zarówno w 2010 r. (64,4%), jak i w latach poprzednich, jednak porównaniu do 2009 r. wartość wskaźnika obniżyła się o 0,4 pkt. Również w województwie łódzkim odnotowano wysoki poziom miernika na poziomie 61,3%, który w porównaniu do roku 2009 wzrósł o 0,7 pkt. Natomiast najniższy poziom zatrudnienia w 2010 r. można wskazać w województwach: zachodniopomorskim (53,7%), warmińsko mazurskim wskaźnik na poziomie 56% oraz kujawsko pomorskim (56,9%). Porównując ten miernik do roku 2009 największy wzrost odsetka pracujących zanotowano w województwach: lubuskim oraz pomorskim o 1 pkt, zaś największy spadek na Podlasiu aż o 2,5 pkt. Natomiast średni poziom bezrobocia w Polsce kształtował się na poziomie 9,6% i był wyższy w porównaniu z rokiem poprzednim o 1,3 pkt. proc. Biorąc pod uwagę bezrobocie w poszczególnych województwach to jedynie w województwie lubelskim bezrobocie pozostało bez zmian i w województwie opolskim spadło o 0,3 pkt. proc, natomiast pozostałe województwa odnotowały wzrost poziomu bezrobocia. Jednak wzrost ten w dużej mierze jest wynikiem kryzysu gospodarczego zapoczątkowanego w 2008 roku. Dlatego w bieżącym okresie trudno jest udowodnić tezę pozytywnych zmian inwestowania w Kapitał Ludzki w oparciu o poziom bezrobocia. Należy również wziąć pod uwagę fakt, że inwestycje takie dają zauważalne skutki w długim okresie czasu. Rysunek 4. Stopa bezrobocia oraz poziom zatrudnienia w Polsce w 2009 i 2010 roku Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Stan wdrażania POKL na rok, Sprawozdanie z wdrażania PO KL za 2009 rok.

8 410 Izabela Kopa W celu udowodnienia mojej tezy, że inwestowanie w Kapitał Ludzki w istotny sposób przyczynia się do rozwoju gospodarczego, posłużę się poniższym rysunkiem przedstawiającym strukturę bezrobotnych uwzględniającą poziom wykształcenia. Z danych tych wyraźnie widać, iż udział bezrobotnych posiadających wykształcenie wyższe jest najmniejszy i w skali kraju osoby takie to zaledwie 10,5% osób bezrobotnych, natomiast osoby, które posiadają wykształcenie zasadnicze zawodowe, gimnazjalne lub niższe to prawie 60%. Rysunek 5. Podział bezrobotnych z uwzględnieniem wykształcenia Źródło: Opracowanie własne na podstawie Stan wdrażania POKL na rok. W związku z powyższymi danymi można udowodnić tezę, że poziom wykształcenia, czyli Kapitał Ludzki ma istotny wpływ na gospodarkę, ponieważ osoby posiadające wyższe wykształcenie mają większe szanse uzyskać zatrudnienie oraz wyższą płacę, co udowodnione zostało wcześniej. Następnym argumentem popierającym moją tezę jest raport efektów PO KL związanych z odsetkiem osób, które zmieniły swój status na rynku pracy dzięki podnoszeniu i doskonaleniu swoich kwalifikacji w ramach działań programowych. Szczegółowe dane zamieszczone są w poniższej tablicy. Tablica 1. Udział osób ze względu na płeć znajdujących zatrudnienie w okresie 6/18 m-cy od zakończenia projektów w ramach POKL PRIORYTET VI do 6 miesięcy do 18 miesięcy Udział osób bezrobotnych i poszukujących pracy, które podjęły prace w okresien 6/18 m-cy po zakończeniu udziału w łącznej liczbie osób, które zakończyły udział Ogółem 45,30% 55% Kobiety 37,90% 45,70% Mężczyźni 56,20% 68,70%

9 Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce 411 PRIORYTET VII do 6 miesięcy do 18 miesięcy Odsetek beneficjentów, którzy podjęli pracę w okresie do 6/18 m-cy po zakończeniu udziału w projekcie w łącznej liczbie osób, które wzięły udział w projekcie Ogółem 17,60% 23,70% Kobiety 16,60% 26,00% Mężczyźni 19,90% 30,60% PRIORYTET VIII do 6 miesięcy do 18 miesięcy Odsetek pracowników, których wynagrodzenia wzrosły w okresie do 6/18 m-cy po zakończeniu udziału w projekcie Ogółem 21,90% 44,30% Kobiety 19,30% 41,10% Mężczyźni 25,10% 48,30% Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Badania osiąganych wartości wskaźników rezultatu komponentu regionalnego POKL Raport końcowy z III etapu ewaluacji. Z powyższych danych wynika, że projekty prowadzone w ramach POKL dają wymierne skutki w postaci zmniejszenia bezrobocia. W Priorytecie VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich ponad 45% osób po zakończeniu tego projektu znalazło zatrudnienie w okresie do 6 m-cy, a 55% bezrobotnych w okresie do 18 m-cy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, ze częściej zatrudnienie znajdują mężczyźni. Biorąc pod uwagę Priorytet VII Promocja integracji społecznej zatrudnienie kończąc udział w tym projekcie w okresie do 6 m-cy znalazło ponad 17% bezrobotnych a w czasie do 18 m-cy ponad 23%. Wymierne rezultaty inwestycji w Kapitał Ludzki można również zauważyć analizując dane dotyczące Priorytetu VII Regionalne Kadry gospodarki, ponieważ prawie 22% osób biorących udział w projekcie w okresie do 6 miesięcy zauważyło wzrost swojego wynagrodzenia, a w czasie do 18 m-cy to było ponad 44% uczestników. Zakończenie Kapitał Ludzki ma coraz większe znaczenie w rozwijającej się gospodarce. Kapitał ten jest jednym z elementów składowych kapitału intelektualnego, jednak do tej pory nie ustalono jeszcze jednej i niepodważalnej definicji, która w zupełny sposób odzwierciedlałaby istotę tego tak ważnego w ostatnich latach pojęcia. Literatura związana z tym pojęciem nadal jest dość trudno dostępna. Następnym problemem jest sposób liczenia wartości kapitału ludzkiego i oceny jego wpływu na gospodarkę. Należy jednak wspomnieć, że w teorii ekonomii istnieje twierdzenie, że w gospodarce wzrost zatrudnienia jest ściśle związany ze wzrostem produkcji, jednak wzrost produkcji jest niższy niż wzrost zatrudnienia. Pracownicy poprzez edukację oraz własne doświadczenie zdobywają umiejętności traktowane jako czynnik produkcji, co oznacza że Kapitał Ludzki

10 412 Izabela Kopa jest źródłem wiedzy, która prowadzi do innowacji, a te z kolei przyczyniają się do wzrostu gospodarczego. Jednak jeszcze wiele przedsiębiorstw nadal nie docenia wartości kapitału ludzkiego i inwestycji w rozwój pracowników. Reasumując inwestowanie w Kapitał Ludzki wpływa pozytywnie na gospodarkę nie tylko ze względu, że dzięki takim inwestycjom łatwiej znaleźć zatrudnienie, ale również inwestycje te pozwalają uzyskiwać wyższe dochody. Literatura 1. Białecki I., Sikorska, J. (1998), Wykształcenie i rynek, Wydawnictwo TE- PIS, Warszawa. 2. Cichy K. (2008), Kapitał Ludzki i postęp techniczny jako determinant wzrostu gospodarczego, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Instytut Wiedzy i Innowacji, Warszawa. 3. Dobija D. (2004), Pomiar i sprawozdawczość Kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im Leona Kozimskiego w Warszawie, Warszawa. 4. Domański S. R. (1993), Kapitał Ludzki i wzrost gospodarczy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 5. Herbst M. (red) (2007), Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa wpis Kożusznik B. (2005), Kapitał Ludzki w dobie integracji i globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice. 10. Łukasiewicz G. (2009), Kapitał Ludzki organizacji pomiar i sprawozdawczość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 11. Milewski R., Kwiatkowski E. (red) (2005), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 12. Przybyszewski R. (2007), Kapitał Ludzki w procesie kształtowania gospodarki opartej na wiedzy, Difin, Warszawa. 13. Rybak M. (red) (2003), Kapitał Ludzki a konkurencyjność przedsiębiorstw, Poltex, Warszawa. 14. Wilczyńsk R. (1989), Kształcenia a rozwój gospodarczy krajów mniej zaawansowanych, Szkoła Główna Planowania i Statystyki, Warszawa. Streszczenie Praca ta opisuje wpływ Kapitału Ludzkiego na nowoczesną gospodarkę a w szczególności na zmiany w poziomie bezrobocia w oparciu o realizację PO KL. Najpierw, aby zrozumieć wagę przedstawianego zjawiska zostało zdefiniowane pojęcie Kapitału Ludzkiego oraz przedstawiona pokrótce jego istota. Kapitał Ludzki jest to wiedza ucieleśniona w człowieku i nieoderwalna od niego. Następnie przedstawiono oraz omówiono rodzaje inwestycji w Kapitał Ludzki tj. wykształcenie począwszy od edukacji przedszkolnej a skończywszy na szkolnictwie wyższym, następnie szkolenia

11 Wpływ Kapitału Ludzkiego na stopę bezrobocia w Polsce 413 podnoszące kwalifikacje pracowników w oparciu o dwie metody organizacji uczącej się i model systematycznego szkolenia. Poruszony został również problem iż również inwestycją w Kapitał Ludzki jest inwestycja w wyżywienie oraz opiekę zdrowotną. Następnym problemem poruszanym w powyższej pracy było wykazanie związku pomiędzy wykształceniem a wzrostem gospodarczym, zostały omówione metody jakie dostępne są w literaturze przedmiotu, a mianowicie równanie Mincr a oraz MRW. Przedstawiona również została zależność poziomu płac od posiadanego wykształcenia, wraz ze wzrostem wykształcenia płace również ulegają wzrostowi. Następnie zaprezentowane zostały dane odnośnie POKL oraz stopnia wykorzystania udostępnionych środków. Dane te zostały porównane ze stopą bezrobocia oraz poziomem zatrudnienia w Polsce w latach Następnie stopa bezrobocia została przedstawiona w podziale na poziom wykształcenia zarejestrowanych bezrobotnych, badania powyższe wykazały zależność, że odsetek bezrobotnych z wykształceniem wyższym jest dużo niższy w porównaniu z niższym stopniem edukacyjnym. Absolwenci szkół wyższych stanowią zaledwie 10% osób nie posiadających zatrudnienia. W celu wykazania pozytywnych skutków realizacji inwestycji w Kapitał Ludzki na gospodarkę zostały przedstawione dane związane z realizacją POKL, z których wynikało, że znaczny odsetek uczestników tego programu w okresie do 6 lub 18 miesięcy podejmował zatrudnienie na skutek podniesienia lub udoskonalenia swoich kwalifikacji. Ponadto wykazano, że udział w wyżej wymienionym programie pozwalał osobom zatrudnionym uzyskiwać podwyżkę swojej płacy. Słowa kluczowe wiedza, wykształcenie, organizacja ucząca się The Impact of the Human Capital on the rate of unemployment in Poland (Summary) Human Capital is very important on modern economy and has big impact on economic development. Knowledge and work experience are very important in a modern company. Investment in Human Capital reduces the rate of unemployment. Key words knowledge, unemployment, work experience