ISO/CASCO KOMITET ISO DS. OCENY ZGODNOŚCI STRUKTURA I ZNACZENIE

Transkrypt

1 Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae Rok 17, Nr 1/2013 Wydział Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach L u d z i e, z a r z ą d z a n i e, g o s p o d a r k a Jerzy Zamojski 1 ISO/CASCO KOMITET ISO DS. OCENY ZGODNOŚCI STRUKTURA I ZNACZENIE ISO/CASCO the ISO Committee on conformity assessment to jeden z trzech kluczowych komitetów zajmujących się politykami rozwoju w ramach ISO. Dwa pozostałe to: COPOLCO 2 the ISO Committee on Consumer Policy (Komitet ISO ds. Polityki Konsumenckiej) odpowiedzialny za promowanie interesów konsumentów w tej organizacji oraz DEVCO 3 the ISO committee on developing country matters (Komitet ISO ds. krajów rozwijających się), który wspiera kraje rozwijające się w sprawach normalizacyjnych, poprzez identyfikację potrzeb i zaleca działania, które pomogą im sprostać, np. poprzez pomoc techniczną i szkolenia. Miejsce tych trzech komitetów w strukturze zarządzania ISO pokazane zostało na schemacie 1. Siedzibą tych komitetów jest Centralny Sekretariat ISO w Genewie (Szwajcaria). CASCO powstał w roku 1970, a obecnie na jego czele (do końca 2013 roku) stoi Lane Hallenbeck z USA (przewodniczący) oraz Sean Mac Curtain (sekretarz). W pracach komitetu uczestniczą przedstawiciele 122 organizacji krajowych zrzeszonych w ISO na ogólną liczbę 164 (stan na rok 2013). 75 organizacji krajowych ma w nim status pełnoprawnego członka (P Participating Country), a 47 organizacji krajowych ma status członka obserwatora (O Observing Country). Polski Komitet Normalizacyjny (PKN) członek założyciel ISO, jest w tym komitecie pełnoprawnym członkiem 4. 1 Dr Jerzy Zamojski, adiunkt, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oficjalna strona COPOLCO oficjalna strona DEVCO 4 committee_participation.htm?commid=

2 Komitety Polityki Rozwoju: CASCO COPOLCO DEVCO Stałe Komitety Rady: Finansowy Strategiczny Walne Zgromadzenie: Główni urzędnicy Delegaci: Członków zwyczajnych Członków korespondentów Członków subskrybentów RADA Zarząd Techniczny Grupy Doradcze: ISO CPSG Grupa Sterująca Polityką Handlową ISO ITSIG Grupa ds. Strategii Wdrożenia Technologii Informacyjnych Doraźne grupy doradcze Centralny Sekretariat REMCO (Komisja Materiałów Referencyjnych) Techniczna Grupa Doradcza Komitet Komitet techniczny techniczny (TC) (TC) Komitet techniczny (TC) Komitet techniczny (TC) Schemat 1. Struktura zarządzania ISO. Źródło: S. Mac Curtain, Presentation of ISO/CASCO, CEOC International conference and meetings of the Technical Committees, Rome, Italy 26 May 2008 Zadania ISO/CASCO Podstawowym zadaniem ISO/CASCO jest stworzenie globalnych ram dla oceny zgodności. S. Mac Curtain podkreśla, że umożliwi to przede wszystkim: 1. Zapewnienie jednolitej interpretacji norm i przewodników oceny zgodności; 2. Wyeliminowanie konieczności wielokrotnego testowania, kontroli i certyfikacji (z wyjątkiem przypadków, gdy istnieją różnice narodowe); 3. Uznanie i akceptacja raportów; 4. Niższe koszty jako bezpośredni efekt rynkowy w skali globalnej 5. Z tego wynikają trzy cele szczegółowe: 1. Zbadać sposoby oceny zgodności wyrobów, procesów, usług i systemów zarządzania w stosunku do odpowiednich norm lub innych specyfikacji technicznych. 2. Przygotować przewodniki i normy międzynarodowe odnoszące się do praktyki testowania, kontroli i certyfikacji produktów, procesów i usług, a także do oceny systemów zarządzania, laboratoriów badawczych, organów kon- 5 S. Mac Curtain, Presentation of ISO/CASCO, CEOC International conference and meetings of the Technical Committees, Rome, Italy 26 May

3 trolnych, jednostek certyfikujących, jednostek akredytacyjnych oraz ich działań i zasad uznawalności. 3. Wspierać wzajemne uznanie i akceptację krajowych i regionalnych systemów oceny zgodności, oraz właściwe stosowanie norm międzynarodowych do testowania, kontroli, certyfikacji, oceny oraz celów pokrewnych 6. Znaczenie oceny zgodności dla całego systemu prezentuje poniższy schemat 2. Zbiór narzędzi stworzonych w tym celu przez CASCO składa się z 31 dokumentów (norm) obejmujących: Słownictwo, zasady i wspólne elementy oceny zgodności; Kodeks dobrych praktyk; Certyfikacja produktów, systemów i osób; Badania, kalibracja, kontrola, oraz znaki zgodności; Deklaracja zgodności dostawcy, akredytacja, oceny wzajemna i uzgodnienia dotyczące wzajemnego uznawania. Wykaz aktualnych norm ISO wraz z ich polskimi nazwami oraz podaniem lat oraz językowych, pod którymi te normy figurują w katalogu polskich norm, przestawione zostały w tabeli na końcu artykułu. DOSTAWCY METROLOGIA Normy pomiarów stanowią podstawę badań i kalibracji STANDARD specyficzne wymagania techniczne produktu lub systemu OCENA ZGODNOŚCI dowód, że spełnione są wymagania techniczne: badania, kontrola, certyfikacja AKREDYTACJA zapewnia kompetencje KLIENCI Schemat 2. Jakość infrastruktury. Źródło: Building trust. The Conformity Assessment Toolbox, ISO Central Secretariat, Genève

4 Struktura organizacyjna ISO/CASCO Struktura ISO/CASCO składa się z czterech części. Pierwszą z nich stanowią członkowie ISO, którzy mogą i chcą uczestniczyć w tym komitecie. Zostało to opisane w innych częściach tego artykułu. Drugą grupę stanowią organizacje międzynarodowe, które współpracują z CASCO. Ich pełną listę, nazwy oraz drogę do zdobycia o nich dalszych informacji zaprezentowano w tabeli 2. Trzecią grupę stanowią komitety techniczne ISO (TC) oraz ich podkomitety (SC) współpracujące z CASCO. Zostały one wymienione i pokrótce omówione, ze szczególnym uwzględnieniem tych tworzących normy zarządzania, w dalszej części artykułu. Część czwartą stanowi struktura wewnętrzna ISO/CASCO, która zostanie omówiona w tej części artykułu. Schemat 3. Struktura ISO/CASCO. Źródło: S. Mac Curtain, Conformity Assessment and the CASCO Toolbox, IAAC General Assembly Seminar, Quito August W tabeli 1 przedstawiono wszystkie aktualne elementy składowe ISO/CASCO wśród których występują podkomitety, oraz grupy robocze i zadaniowe. Sama struktura funkcjonuje zaś tak jak w modelu S. Mac Curtaina przedstawionym w schemacie 3. Znajdują się tu cztery działania sprzężone ze sobą w formie cyklu, który wspierany jest obowiązującą zasadą ciągłego doskonalenia. CPC odpowiada tu za koordynację prac technicznych CASCO i pomoc kierownictwu w identyfikacji strategicznych kwestii związanych z oceną zgodności. Prace nad rozwojem norm prowadzone są przez grupy robocze (WG) składające się z ekspertów mających rekomendacje organizacji członkowskich ISO. TIG jest odpowiedzialny za współpracę 372

5 z innymi komitetami technicznymi ISO. STAR Stanowi forum dla sektorów przemysłu i organów regulacyjnych w celu zapewnienia interakcji z CASCO 7. Tabela 1: Struktura organizacyjna ISO/CASCO podkomitety (SC) i grupy robocze (WG). ISO/CASCO/IAF/ILAC IAF-ILAC-ISO Wspólna Grupa Strategiczna 8 JSG ISO/CASCO/CPC Grupa Koordynacji Polityk i Wsparcia Przewodniczącego 9 ISO/CASCO/STTF Zespół zadaniowy ds. tłumaczeń na hiszpański ISO/CASCO/IAG Członkowie IAG 9000 ISO/CASCO/IAG 9000 Grupa doradcza ISO 9000 ISO/CASCO/STAR Grupa ds. strategicznych sojuszy i regulacji 10 ISO/CASCO/TIG Grupa Interfejsu Technicznego 11 ISO/CASCO/WG 21 Certyfikacja systemów zarządzania ISO/CASCO/WG 30 Grupa ds. rewizji normy ISO/IEC 17024:2003 (Zastąpiona przez ISO/IEC 17024:2012) ISO/CASCO/WG 32 Podstawy certyfikacji produktów ISO/CASCO/WG 36 Połączone WG ISO/CASCO - ISO / TC 34/SC 17: Systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności ISO/CASCO/WG 39 Wymagania dotyczące kwalifikacji dla audytu i certyfikacji systemów zarządzania aktywami Źródło: Członkostwo w ISO/CASCO oraz współpraca z organizacjami międzynarodowymi Członkostwo CASCO jest otwarte dla zainteresowanych podmiotów członkowskich ISO, jako członków pełnoprawnych (P) lub obserwatorów (O). Takich organizacji krajowych, które są pełnoprawnymi członkami ISO, jest w roku 2013 już 111. Wśród nich znajduje się także Polski Komitet Normalizacyjny (PKN). Uczestniczyć w komitecie, ale tylko jako obserwatorzy (O) mogą także organiza- 7 S. Mac Curtain, The CASCO structure and toolbox, UNECE WP6 meeting, Geneva IAF czyli International Accreditation Forum jest ogólnoświatowym stowarzyszeniem organów oceny zgodności akredytacji i innych zainteresowanych organów oceny zgodności w zakresie systemów zarządzania, wyrobów, usług, osób oraz innych podobnych programów oceny zgodności. Jego podstawowym zadaniem jest wypracowanie jednolitego światowy program oceny zgodności, która zmniejsza ryzyko przedsiębiorstw i ich klientów. Akredytacja zapewnia użytkownikom kompetencje i bezstronność organu akredytowanego. Źródło: ILAC, czyli International Laboratory Accreditation Cooperation jest międzynarodową organizacją, zrzeszającą podmioty, których celem jest współpraca w zakresie akredytacji różnego rodzaju programów opracowanych dla laboratoriów i jednostek inspekcyjnych. Źródło: 9 CPC Chairman's Policy and Coordination Group - koordynuje pracę techniczną CASCO i pomaga Przewodniczącemu CASCO w identyfikacji strategicznych kwestii związanych z oceną zgodności. 10 STAR Strategic Alliance and Regulatory Group - stanowi forum dla różnych sektorów przemysłu i organów regulacyjnych w celu usprawnienia interakcji z CASCO. 11 TIG Technical Interface Group - współpracuje z innymi komitetami technicznymi ISO (TC) w celu zapewnienia spójnego i zharmonizowanego podejścia do oceny zgodności w tych komitetach. 373

6 cje mające w ISO status korespondentów. Takich organizacji w roku 2013 jest w ISO 59. W komitecie nie mogą zasiadać przedstawiciele organizacji krajowych, które w ISO mają status subskrybentów. W roku 2013 jest takich organizacji zaledwie 4. ISO/CASCO współpracuje także z dziewiętnastoma organizacjami międzynarodowymi, spośród 729 organizacji międzynarodowych współpracujących z ISO (stan na koniec 2012). Ich wykaz prezentuje tabela 2. Tabela 2. Organizacje współpracujące z ISO/CASCO. 1. BIMP Bureau International des Poids et Mesures CAC Codex Alimentarius Commission CEOC International Confederation of Inspection and Certification Organisations EFAC European Federation of Associations of Certification Bodies EOQ European Organization for Quality EUROLAB EUROLAB IAF International Accreditation Forum, Inc IFAN International Federation of Standards Users IFIA International Federation of Inspection Agencies IIOC Independant International Organization for Certification ILAC International Laboratory Accreditation Cooperation INLAC Latinoamerican Institute for Quality Assurance IPC International Personnel Certification Association IQNet IQNet Association - The International Certification Network ITU International Telecommunication Union OIE World Organization for Animal Health OIML International Organization of Legal Metrology UILI Union Internationale des Laboratoires Indépendants UNFCCC United Nations Framework Convention on Climate Change 30 Źródło: opracowanie własne na podstawie zestawienia ISO 12 oficjalna strona BIMP 13 oficjalna strona CAC 14 oficjalna strona CEOC 15 oficjalna strona EFAC 16 oficjalna strona EOQ 17 oficjalna strona EUROLAB 18 oficjalna strona IAF 19 oficjalna strona IFAN 20 oficjalna strona IFIA 21 oficjalna strona IIOC 22 oficjalna strona ILAC 23 oficjalna strona INLAC 24 oficjalna strona IPC 25 oficjalna strona IQNet 26 oficjalna strona ITU 27 oficjalna strona OIE 28 oficjalna strona OIML 29 oficjalna strona UILI 30 oficjalna strona UNFCCC 374

7 Współpraca ISO/CASCO z innymi komitetami technicznymi ISO ISO/CASCO współpracuje z szeregiem komitetów technicznych oraz podkomitetów ISO. Są tam wspomniane już wcześniej DEVCO i COPOLCO. Szczególnie ważną rolę odgrywa tu współpraca z JTC1, czyli wspólnym Komitetem Technicznym ISO i the International Electrotechnical Commission IEC 31. JTC1 to gigantyczna struktura wewnątrz ISO odpowiedzialna za ponad 2650 norm spośród prawie znajdujących się aktualnie w ofercie ISO. Domeną tego komitetu są technologie informacyjne. Wśród podkomitetów JTC1 współpracujących z ISO/CASCO jest SC 27 odpowiedzialny za normy związane z zarządzaniem bezpieczeństwem informacji (ISO serii 27000). To przy współpracy JTC1 powstaje zdecydowana większość norm ISO/CASCO. Są to wszystkie te normy ze spisu znajdującego się na końcu niniejszego artykułu, które są sygnowane wspólnie jako normy ISO/IEC. Kolejnym komitetem technicznym szeroko współpracującym z CASCO jest TC 34 odpowiedzialny za ponad 800 norm z obszaru produkcji żywności, a wśród nich normy ISO serii czyli system zarządzania bezpieczeństwem żywności opracowany przez SC 17. CASCO współpracuje także z częścią TC 46 (Informacja i dokumentacja) odpowiedzialną za archiwa i zapisy (SC 11). Partnerem jest także TC 69 odpowiedzialne za zastosowanie metod statystycznych. Kolejną jednostką współdziałającą jest TC 85 odpowiedzialny za energię jądrową, technologie jądrowe oraz ochronę radiologiczną. TC 108 odpowiedzialny za monitorowanie wibracji mechanicznych oraz wstrząsów współdziała z CASCO poprzez SC 5 odpowiedzialny za monitorowanie stanu i diagnostykę systemów maszynowych. TC 135 odpowiadający za testy nieniszczące współpracuje zarówno jako całość, jak również przez swój podkomitet SC 7 odpowiadający za stosowne kwalifikacje personelu. Ściśle współpracuje z CASCO TC 176 odpowiedzialny za zarządzanie jakością (seria norm ISO 9000), robiąc to zarówno samodzielnie, jak i przez wszystkie trzy swoje podkomitety. Współdziałają z nim także specjaliści od zarządzania środowiskiem z TC 207 odpowiedzialni za normy ISO serii Działają także przez cztery swoje podkomitety (SC 1, 2, 4, 7). Przyłączył się także TC 212 odpowiedzialny za badania laboratoryjne i kliniczne w systemach do badań diagnostycznych in vitro. Jest również TC 242 odpowiedzialny za zarządzanie energią i nową normę ISO 50001:2011 Systemy zarządzania energią Wymagania i zalecenia użytkowania 32. Są w gronie partnerów także trzy komitety tymczasowe (oznaczane literami PC): PC 248 odpowiedzialny za kryteria zrównoważonego rozwoju dla bioenergii, 31 oficjalna strona IEC 32 Polską wersję stanowi: PN-EN ISO 50001:2012P Systemy zarządzania energią Wymagania i zalecenia użytkowania. 375

8 PC 251 odpowiedzialny za zarządzanie aktywami oraz PC 271 odpowiedzialny za zgodność systemów zarządzania. Całość zamyka REMCO czyli komitet odpowiedzialny za materiały referencyjne. Na powyższej liście znajdują się jednostki zarówno mające wgląd do dokumentów CASCO, jak i te, do których dokumentów CASCO ma wgląd. Zwykle ta zasada jest wzajemna, ale są wyjątki 33. Tabela 3. Normy wydane i opracowywane przez ISO/CASCO. ISO/IEC Guide 23:1982 Methods of indicating conformity with standards for third-party certification systems ISO Guide 27:1983 Guidelines for corrective action to be taken by a certification body in the event of misuse of its mark of conformity ISO/IEC Guide 28:2004 Conformity assessment - Guidance on a third-party certification system for products ISO/IEC Guide 53:2005 Conformity assessment - Guidance on the use of an organization's quality management system in product certification ISO/IEC Guide 60:2004 Conformity assessment - Code of good practice ISO/IEC Guide 68:2002 Arrangements for the recognition and acceptance of conformity assessment results ISO/IEC 17000:2004 Conformity assessment - Vocabulary and general principles ISO/PAS 17001:2005 Conformity assessment - Impartiality - Principles and requirements ISO / IEC Guide 23:1982 Metody zapewnienia zgodności z normami dla innych producentów systemów certyfikacji ISO Guide 27:1983 Wytyczne dla działań naprawczych, które mają być podjęte przez jednostkę certyfikującą w przypadku niewłaściwego użycia znaku zgodności ISO/IEC Guide 28:2004 Ocena zgodności - Ocena zgodności - Wytyczne dotyczące systemu certyfikacji wyrobów przez stronę trzecią ISO/IEC Guide 53:2005 Ocena zgodności - Wytyczne do stosowania systemu zarządzania jakością organizacji w certyfikacji wyrobów ISO / IEC Guide 60:2004 Ocena zgodności - Kodeks dobrej praktyk ISO / IEC Guide 68:2002 Porozumienia o uznawaniu i akceptacji wyników oceny zgodności ISO / IEC 17000:2004 Ocena zgodności - Terminologia i zasady ogólne ISO / PAS 17001:2005 Ocena zgodności - Bezstronność - Zasady i wymagania 2006P 2007P 2008P 2008P 2006P 33 technical_committee.htm?commid=54998&tab=liaisons 376

9 cd. tabeli 3. ISO/PAS 17002:2004 Conformity assessment - Confidentiality - Principles and requirements ISO/PAS 17003:2004 Conformity assessment - Complaints and appeals - Principles and requirements ISO/PAS 17004:2005 Conformity assessment - Disclosure of information - Principles and requirements ISO/PAS 17005:2008 Conformity assessment - Use of management systems - Principles and requirements ISO/IEC 17007:2009 Conformity assessment - Guidance for drafting normative documents suitable for use for conformity assessment ISO/IEC 17011:2004 Conformity assessment - General requirements for accreditation bodies accrediting conformity assessment bodies ISO/IEC 17020:2012 for the operation of various types of bodies performing inspection ISO/IEC 17021:2011 for bodies providing audit and certification of management systems ISO/IEC TS :2012 for bodies providing audit and certification of management systems - - Part 2: Competence requirements for auditing and certification of environmental management systems ISO / PAS 17002:2004 Ocena zgodności - Poufność - Zasady i wymagania ISO / PAS 17003:2004 Ocena zgodności - Skargi i odwołania - Zasady i wymagania ISO / PAS 17004:2005 Ocena zgodności - Ujawnianie informacji - zasady i wymagania ISO / PAS 17005:2008 Ocena zgodności - Wykorzystanie systemów zarządzania - zasady i wymagania ISO / IEC 17007:2009 Ocena zgodności - Wytyczne dotyczące redagowania dokumentów normatywnych właściwych do stosowania w ocenie zgodności ISO / IEC 17011:2004 Ocena zgodności - Wymagania ogólne dla jednostek akredytujących jednostki oceny zgodności ISO / IEC 17020:2012 Ocena zgodności -- Ogólne kryteria działania różnych rodzajów jednostek przeprowadzających inspekcję ISO / IEC 17021:2011 Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audity i certyfikację systemów zarządzania ISO / IEC TS :2012 Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania - Część 2: Wymagania dotyczące kwalifikacji dla audytu i certyfikacji systemów zarządzania środowiskowego 2012P 2006P 2012E 2011P 377

10 cd. tabeli 3. ISO/IEC TS :2013 for bodies providing audit and certification of management systems - - Part 3: Competence requirements for auditing and certification of quality management systems ISO/IEC TS :2013 for bodies providing audit and certification of management systems - - Part 4: Competence requirements for auditing and certification of event sustainability management systems ISO/IEC TS 17022:2012 and recommendations for content of a third-party audit report on management systems ISO/IEC TS 17023:2013 Conformity assessment -- Guidelines for determining the duration of management system certification audits ISO/IEC 17024:2012 Conformity assessment - General requirements for bodies operating certification of persons ISO/IEC 17025:2005 General requirements for the competence of testing and calibration laboratories ISO/IEC 17025:2005/Cor 1:2006 ISO/IEC 17030:2009 Conformity assessment - General requirements for third-party marks of conformity ISO/IEC 17040:2005 Conformity assessment - General requirements for peer assessment of conformity assessment bodies and accreditation bodies ISO/IEC 17043:2010 Conformity assessment - General requirements for proficiency testing ISO / IEC TS :2013 Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania - Część 3: Wymagania dotyczące kwalifikacji dla audytu i certyfikacji systemów zarządzania jakością ISO / IEC TS :2013 Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania - Część 4: Wymagania dotyczące kwalifikacji dla audytu i certyfikacji systemów zarządzania wydarzeniami zrównoważonego rozwoju ISO / IEC TS 17022:2012 Ocena zgodności - Wymagania i zalecenia dotyczące zawartości sprawozdania strony trzeciej z audytu systemów zarządzania ISO / IEC TS 17023:2013 Ocena zgodności - Wytyczne do określania czasu trwania certyfikacji systemu kontroli zarządzania ISO / IEC 17024:2012 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące jednostek prowadzących certyfikację osób ISO / IEC 17025:2005 Ogólne wymagania dotyczące kompetencji laboratoriów badawczych i wzorcujących ISO / IEC 17030:2009 Ocena zgodności - Wymagania ogólne dotyczące znaków zgodności strony trzeciej ISO / IEC 17040:2005 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące oceny równorzędnej jednostek oceniających zgodność i jednostek akredytujących ISO / IEC 17043:2010 Ocena zgodności - Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości 2012E 2005P 2009P 2005E 2011P 378

11 cd. tabeli 3. ISO/IEC :2004 Conformity assessment - Supplier's declaration of conformity -- Part 1: General requirements ISO/IEC :2004 Conformity assessment - Supplier's declaration of conformity -- Part 2: Supporting documentation ISO/IEC 17065:2012 Conformity assessment -- Requirements for bodies certifying products, processes and services ISO/IEC 17067:2013 Conformity assessment - Fundamentals of product certification and guidelines for product certification schemes Normy w opracowaniu: ISO/IEC NP for bodies providing audit and certification of management systems ISO/IEC DTS for bodies providing audit and certification of management systems - - Part 5: Competence requirements for auditing and certification of asset management systems ISO/IEC AWI TR Conformity assessment - Guidance on a third-party certification system for products ISO/IEC DTS Conformity assessment - Terminology related to competence of persons used for certification of persons ISO / IEC :2004 Ocena zgodności - Deklaracja zgodności składana przez dostawcę - Część 1: Wymagania ogólne ISO / IEC :2004 Ocena zgodności - Deklaracja zgodności składana przez dostawcę - Część 2: Dokumentacja wspomagająca ISO / IEC 17065:2012 Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek certyfikujących wyroby, procesy i usługi ISO / IEC 17067:2013 Ocena zgodności - Podstawy certyfikacji produktów i wytycznych dla systemów certyfikacji produktów ISO / IEC NP Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania ISO / IEC DTS Ocena zgodności - Wymagania dla jednostek prowadzących audyt i certyfikację systemów zarządzania - Część 5: Wymagania dotyczące kwalifikacji dla audytu i certyfikacji systemów zarządzania aktywami ISO / IEC TR AWI Ocena zgodności - Wytyczne dotyczące systemu certyfikacji produktów przez osoby trzecie ISO / IEC DTS Ocena zgodności - Terminologia związana z kompetencjami osób stosowana w certyfikacji osób 2011P 2005P E Źródło: Katalog za: d=on&development=on dla polskich odpowiedników: 379

12 Bibliografia: 1. Building trust. The Conformity Assessment Toolbox, ISO Central Secretariat, Genève oficjalna strona BIMP 4. oficjalna strona CEOC 5. oficjalna strona CAC 6. oficjalna strona EFAC 7. oficjalna strona EOQ 8. oficjalna strona EUROLAB 9. oficjalna strona IAF oficjalna strona IEC oficjalna strona IFAN oficjalna strona IFIA oficjalna strona IIOC oficjalna strona INLAC oficjalna strona IPC oficjalna strona IQNet oficjalna strona DEVCO oficjalna strona COPOLCO oficjalna strona ITU oficjalna strona OIE oficjalna strona OIML oficjalna strona UILI oficjalna strona ILAC 24. Mac Curtain S., Conformity Assessment and the CASCO Toolbox, IAAC General Assembly Seminar, Quito August Mac Curtain S., Presentation of ISO/CASCO, CEOC International conference and meetings of the Technical Committees, Rome, Italy 26 May Mac Curtain S., The CASCO structure and toolbox, UNECE WP6 meeting, Geneva oficjalna strona ISO Abstrakt: Artykuł ma za zadanie przybliżyć czytelnikowi jeden z kluczowych komitetów ISO ISO/CASCO. Omawia jego cele związane z oceną zgodności. Prezentuje jego strukturę wewnętrzną, zasady członkostwa, a także partnerów z wnętrza ISO oraz współpracujące organizacje międzynarodowe. Prezentuje aktualny dorobek ISO/CASCO w obszarze normalizacji, a także normy, nad którymi prace dopiero trwają. 380

13 ISO/CASCO the ISO Committee on conformity assessment - structure and meaning Article is to introduce the reader to one of the key committees of ISO - ISO/CASCO. He discusses his goals relating to conformity assessment. It presents the internal structure, the membership, as well as partners from within the ISO and cooperating international organizations. It presents the current achievements of ISO/CASCO in the area of standardization, as well as standards on which work just underway. PhD Jerzy Zamojski, assistant professor, Jan Kochanowski University in Kielce. 381