(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21 ) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (51) IntCl7: A 01B 29/04 (54) Walec, zwłaszcza walec ugniatający (30) Pierwszeństwo: , DE, (73) Uprawniony z patentu: Lemken GmbH & Co. KG, Alpen, DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 23/97 (72) Twórcy wynalazku: Martin Gebbeken, Alpen, DE (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 01/03 (74) Pełnomocnik: Grabowska Małgorzata, SULIMA*GRABOWSKA*SIERZPUTOWSKA, Biuro Patentów i Znaków Towarowych s.c. PL B1 (57) 1. Walec, zwłaszcza walec ugniatający do uprawy roli, mający wiele obracających się wokół jednej osi pierścieni, których zewnętrzna obręcz o kształcie ostrza jest połączona za pomocą szprych z piastą osadzoną na osi i ma nasadki wystające w kierunku osiowym w obie strony ponad zewnętrzną obręcz i rozłożone na obwodzie, znamienny tym, że zewnętrzna obręcz (3) pierścienia (2) mająca kształt ostrza ma trapezowy przekrój poprzeczny o pochyłych bokach (10, 11) i krótkim boku (12), przy czym pochyłe boki (10, 11) są połączone ze sobą z utworzeniem tępego ostrza (14) o kącie rozwarcia 50-70, nasadki (7, 8) zaś mają taki sam przekrój poprzeczny. Fig. 1

2 Walec, zwłaszcza walec ugniatający Zastrzeżenia patentowe 1. Walec, zwłaszcza walec ugniatający do uprawy roli, mający wiele obracających się wokół jednej osi pierścieni, których zewnętrzna obręcz o kształcie ostrza jest połączona za pomocą szprych z piastą osadzoną na osi i ma nasadki wystające w kierunku osiowym w obie strony ponad zewnętrzną obręcz i rozłożone na obwodzie, znamienny tym, że zewnętrzna obręcz (3) pierścienia (2) mająca kształt ostrza ma trapezowy przekrój poprzeczny o pochyłych bokach (10, 11) i krótkim boku (12), przy czym pochyłe boki (10, 11) są połączone ze sobą z utworzeniem tępego ostrza (14) o kącie rozwarcia 50-70, nasadki (7, 8) zaś mają taki sam przekrój poprzeczny. 2. Walec według zastrz. 1, znamienny tym, że zewnętrzna obręcz (3) pierścienia (2) ma otwarty przekrój poprzeczny w obszarze wzdłużnego boku (13). 3. Walec według zastrz. 1, znamienny tym, że pochyłe boki (10, 11) tworzą kąt Walec według zastrz. 1, znamienny tym, że krótki bok (12) ma długość 5-15 mm, korzystnie 10 mm. 5. Walec według zastrz. 1 albo 2, albo 3, albo 4, znamienny tym, że szerokość zewnętrznej obręczy (3) i nasadek (7, 8) wynosi mm, korzystnie 50 mm. 6. Walec według zastrz. 1, znamienny tym, że pierścień (2) ma co najwyżej cztery, korzystnie trzy szprychy (4, 5). 7. Walec według zastrz. 6, znamienny tym, że szprychy (4, 5) są wąskie, przy czym w obszarze piasty (6) są one szersze w kierunku osiowym niż w kierunku prostopadłym do kierunku osiowego. 8. Walec według zastrz. 1 albo 2, albo 6, albo 7, znamienny tym, że pierścień (2) ma średnicę zewnętrzną wynoszącą co najwyżej 600 mm, korzystnie 500 mm. 9. Walec według zastrz. 1 albo 2, albo 6, albo 7, znamienny tym, że pierścień (2) wykonany jako pusty w środku ma ścianki o grubości 5-9 mm, korzystnie 7 mm. 10. Walec według zastrz. 8, znamienny tym, że pierścień (2) wykonany jako pusty w środku ma ścianki o grubości 5-9 mm, korzystnie 7 mm. * * * Przedmiotem wynalazku jest walec, zwłaszcza walec ugniatający do uprawy roli. Walce tego typu są zwykle stosowane na polu jako walce nadążne z innymi przyrządami do uprawy roli, jak np. brony wirnikowe. W tym celu montuje się na jednej osi wiele jednakowo ukształtowanych pierścieni w zależności od zadanej szerokości całego przyrządu, przy czym są one napędzane za pomocą wystających z boku nasadek i w ten sposób automatycznie obracają się i odpowiednio ugniatają glebę. Znane są np. tak zwane pierścienie Crosskill do walców tego typu, w których zarówno pierścień, jak też wystające z boku nasadki są wykonane jako odlewy. Mają one wyższy ciężar właściwy. Nasadki oraz obręcz zewnętrzna pierścienia mają stosunkowo strome boki, przy czym mają one kąt wierzchołkowy około 30, aby dzięki temu rozdrabniać grubsze kawały ziemi i przygotować powierzchnię do dalszej uprawy. Walce tego typu rozcinają bryły i kawały ziemi, ale niewystarczająco zbijają glebę i mogą przy średnich warunkach gruntowych nie zapewnić dostatecznego prowadzenia wgłębnego, ponieważ ze względu na zastosowanie ostrego profilu czyli ostrza wchodzą głęboko w glebę. Dzięki ostremu profilowi zewnętrznej obręczy występują duże naciski boczne lub siły rozpierające, które w znany sposób sprzyjają skawalaniu lub sklejaniu się ziemi. Takie skawalanie lub sklejanie ogranicza zakres stosowania tzw. walców Crosskill. Znane są także z opisów DE-OS i DE-PS tak zwane walce ugniatające gwiaździste lub walce pryzmatyczne mające w przybliżeniu tarczowe pierścienie z zębatym wieńcem

3 bieżnym przebiegającym ukośnie względem jednej ze stron. Takie specjalne ukształtowanie powinno sprzyjać rozdrabnianiu gleby i zapobiegać skawalaniu i sklejaniu się wykazującej do tego skłonność gleby. Jednakże uzębienie pierścienia prowadzi do tego, że przestrzenie pomiędzy zębami zatykają się i zęby stają się praktycznie bezużyteczne. Występujące zatykanie jest wynikiem osadzania się ziemi także na bocznych ścianach. Poza zatykaniem się pierścieni lub walców wadą jest także to, że cały walec, który z założenia jest wystarczająco ciężki, z powodu przylgniętej do niego ziemi nie spełnia swoich zadań, a dodatkowo staje się zbyt ciężki. Ciężar taki staje się w tym przypadku problemem. Znane są zatem walce ugniatające mające wiele obracających się wokół jednej osi pierścieni. W tych znanych walcach zewnętrzna obręcz o kształcie ostrza jest zwykle połączona z piastą osadzoną na osi pomocą szprych. Celem niniejszego wynalazku jest opracowanie walca do uprawy roli, a zwłaszcza do ugniatania gleby, którego pierścienie przy zapewnieniu dobrego ugniatania gleby są wykonane jako samooczyszczające się i zapewniają bez przeszkód prawidłowo głębokie wprowadzenie całego przyrządu. Cel ten osiągnięto według wynalazku, dzięki temu, że zewnętrzna obręcz pierścienia mająca kształt ostrza ma trapezowy przekrój poprzeczny o pochyłych bokach i krótkim boku, przy czym pochyłe boki są połączone ze sobą z utworzeniem tępego ostrza o kącie rozwarcia 50-70, nasadki zaś mają taki sam przekrój poprzeczny. Takie specjalnie ukształtowane pierścienie nadają się korzystnie do ugniatania gleby bez zatykania się walca, ponieważ dzięki stosunkowo tępemu ukształtowaniu dobrze naciskają i ugniatają glebę bez zbyt głębokiego wchodzenia w nią Stępiona zewnętrzna obręcz jak też stępione nasadki zapewniają prawidłowy napęd i zabezpieczają przed zbyt głębokim wchodzeniem w glebę. Dzięki temu takie walce nadają się korzystnie także do głębokiego prowadzenia całego przyrządu lub zestawu przyrządów. Ponadto dzięki takiemu ukształtowaniu zewnętrznej obręczy i nasadek zapewnia się, że pierścienie są napędzane w sposób pewny. Według korzystnego przykładu wykonania wynalazku zewnętrzna obręcz pierścienia ma otwarty przekrój poprzeczny w obszarze wzdłużnego boku. Oznacza to, że przekrój poprzeczny jest otwarty od wewnętrznej strony. Dzięki temu powstaje pierścień zapewniający dobre ugniatanie przy niewielkim ciężarze. Walec składający się z pierścieni jest w związku z tym lżejszy i łatwy w manipulacji. Ze względu na to, że walec jest połączony z urządzeniem nadążającym za nim, np. broną wirnikową, które to urządzenie walec ten prowadzi i wspiera, to walec ten jest i tak dostatecznie obciążony dodatkowym ciężarem. Wskutek specjalnego ukształtowania stępionej zewnętrznej krawędzi jak też nasadek jest możliwe zastosowanie stosunkowo wąskich pierścieni, które skutecznie przeciwdziałają skawalaniu się ziemi na pochyłych powierzchniach. Dzięki stępionym ścięciom przeciwdziała się efektowi klinowemu i redukuje się nacisk powierzchniowy. Zatem przeciwdziała się skawalaniu ziemi. W korzystnym przykładzie wykonania pochyłe boki tworzą kąt 60. Pochyle boki zewnętrznej obręczy zapewniają, jak to wcześniej opisano, dzięki temu zadanemu kątowi prawidłowe ugniatanie, bez zagrożenia, iż poszczególne pierścienie będą się zatykać lub zbyt głęboko wchodzić w ziemię. Ponadto opisano wcześniej oddziaływanie ukształtowania w postaci stępionego trapezu na pracę walca i szczególny sposób tego oddziaływania. Taki trapezowy kształt z celowo ukształtowanymi pasami lub powierzchniami zarówno w obszarze właściwej obręczy zewnętrznej, jak też nasadek prowadzi do nacisku na glebę, wskutek czego walec, jak to już wcześniej opisano, zapewnia prawidłowe prowadzenie wgłębne. Ponadto w dalszym przykładzie wykonania wynalazku krótki bok obręczy zewnętrznej jak i nasadki lub nasadek ma długość 5-15 mm, korzystnie 10 mm. Natomiast szerokość zewnętrznej obręczy i nasadek w obszarze ścięcia wynosi mm, korzystnie 50 mm. Dzięki takiemu ukształtowaniu nie istnieje wystarczająca powierzchnia dla skawalania się np. wilgotnej ziemi, co daje dobre możliwości samooczyszczania. Istnieją dostatecznie duże przestrzenie pośrednie pomiędzy pierścieniami, które pozwalają na zastosowanie dodatkowych zgarniaków. Pierścienie te mogą być także rozstawione, w takich odstępach, iż dla nadążającego potem siewnika formuje się wcześniej bruzdki, w których przebiegają redlice siewne i rozkładają nasiona. W tym przy-

4 padku odstępy między pierścieniami są regulowane przez pierścienie dystansowe lub elementy dystansowe w ten sposób, iż odpowiadają szerokości rowków siewnych. W przeciwieństwie do wyżej opisanych ostrych pierścieni, walec według wynalazku ma pierścienie zawierające co najwyżej cztery, korzystnie trzy szprychy. Niezależnie od odpowiedniej optymalizacji ciężaru to rozwiązanie ma tę zaletę, że na ziemi zasadniczo nie znajdzie się wcale miejsc, w których będzie ona skawalona. Uzyskuje się to za pomocą wąskich szprych. Korzystnie zatem szprychy są wąskie, przy czym w obszarze piasty są one szersze w kierunku osiowym niż w kierunku prostopadłym do kierunku osiowego. Zapewnia to, że pierścień wraz ze szprychami nie zryje ziemi w nadmiernym stopniu, jednak będzie on wykonany jako wystarczająco stabilny pod względem statycznym. Dzięki takiemu ukształtowaniu piasta nadaje się szczególnie do głębokiego prowadzenia. W tym celu według wynalazku zastosowano pierścień o zewnętrznej średnicy co najwyżej 600 mm, korzystnie 500 mm. W celu zapewnienia optymalnie lekkiej konstrukcji, zastosowano pierścień pusty w środku o ściankach mających grubość 5-9 mm, korzystnie 7 mm. Wykonana w ten sposób zewnętrzna obręcz albo pierścień ma wymaganą stabilność, przy czym nasadki są uformowane na zewnątrz, albo wykonane razem z pierścieniem w jednym procesie technologicznym. Zadany ciężar takiego pierścienia zależy od grubości ścianki. Wynalazek odznacza się zwłaszcza tym, że walec jest wykonany z trapezowymi pierścieniami, które korzystnie stosuje się do ugniatania ziemi przy zapewnieniu korzystnego samooczyszczania oraz innych funkcji takiego walca jak formowanie rowków siewnych i ustawianie głębokości. Pierścienie mają zewnętrzną obręcz, która jest połączona z piastą za pomocą tylko trzech szprych, co daje możliwość pozostawienia większej pustej przestrzeni. Zewnętrzna obręcz jest wykonana sama jako stosunkowo płaska i jest wyposażona w trapezowe nasadki o płaskich krótkich bokach, czyli ścięciach, dzięki czemu można zapewnić zadany sposób działania takiego pierścienia. Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia pierścień w widoku z boku z wkładem miejscowym przekroju poprzecznego, fig. 2 - pierścień w przekroju wzdłużnym w obszarze szprych, fig. 3 - zewnętrzną obręcz w widoku z góry, fig. 4 - pierścień w widoku perspektywicznym, a fig. 5 - pierścień w przekroju wzdłużnym. Na fig. 1 pokazano tylko jeden pierścień 2 walca 1, przy czym na jednej nie uwidocznionej tu osi można zamontować większą liczbę takich pierścieni. Pierścień 2 ma zewnętrzną obręcz 3, której kształt zostanie opisany poniżej, przy czym ta zewnętrzna obręcz 3 jest połączona za pomocą szprych 4, 5 z piastą 6 usytuowaną na nie uwidocznionej tu osi. Na fig. 1 pokazano, że szprychy 4, 5 wchodzą w zewnętrzną obręcz 3, która jest ukształtowana trapezowo. Zewnętrzna obręcz 3 jest pusta w środku. Na bokach zewnętrznej obręczy 3 ukształtowane są nasadki 7, 8, które mają taki sam kształt jak zewnętrzna obręcz 3. Nasadki 7, 8 są umieszczone z obu stron zewnętrznej obręczy 3 i wystają na boki nad jej obwodem oraz są odlewane razem z zewnętrzną obręczą 3 w jednym etapie produkcyjnym. Nasadki 7, 8 i zewnętrzna obręcz 3 lub pierścień 2 mają taki sam przekrój poprzeczny 9, 9, przy czym pochyłe boki 10, 11, między którymi jest utworzony krótki bok 12, tworzą kąt około 60. Przekrój poprzeczny 9 w obszarze wzdłużnego boku 13 jest otwarty, dzięki czemu uzyskuje się wspomniany wyżej pusty wewnątrz profil. Krótkie boki 12 czyli ścięcia zarówno na nasadkach 7, 8 jak i na zewnętrznej obręczy 3 mają szerokość około 10 mm. Można to zaobserwować także na fig. 2 i 3. Ścięcie 14 jest celowo stępione, co widać na fig. 3. Na figurze 2 pokazano, że specjalnie ukształtowany pierścień 2 jest stosunkowo wąski. Ma on natomiast razem z nasadkami 7, 8 i zewnętrzną obręczą 3 szerokość wynoszącą tylko 50 mm. Stępiony profil pierścienia 2 szczególnie dobrze nadaje się do ugniatania gleby. Szprycha 5 ma oznaczenie 15 producenta. Na figurze 4 pokazano pierścień 2 w widoku perspektywicznym, przy czym uwidoczniono specjalne ukształtowanie szprych 4, 5.

5 Na figurze 5 pokazano pierścień 2 w przekroju wzdłużnym poza obszarem szprychy 4, 5, dzięki czemu pokazano wyraźnie, iż zewnętrzna obręcz 3 jest pusta w środku. Wszystkie wymienione cechy, także te które wynikają z rysunku należy traktować pojedynczo lub w kombinacji jako należące do rozwiązania według wynalazku. Fig. 2

6 Fig. 3 Fig. 4

7 Fig

8 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.