Dopalacze. Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku

Transkrypt

1 Dopalacze Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku

2 Co to są dopalacze? Termin dopalacze nie ma charakteru naukowego, jak i nie jest określeniem precyzyjnym. Potocznie określenie substancji lub mieszanek pochodzenia naturalnego i syntetycznego o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym, które nie znajdują się w wykazie substancji kontrolowanych przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

3 Dopalacze znane są na świecie pod wieloma nazwami (np. designer drugs, smarts, legal highs, herbal highshighs czy boosters).

4 Do końca września 2010 roku sprzedaż dopalaczy odbywała się za pośrednictwem wyspecjalizowanych sklepów stacjonarnych i internetowych tzw. SMART SHOPS Obecnie sprzedaż dopalaczy w sklepach stacjonarnych jest w Polsce nielegalna.

5 Sankcje karne Zostały wprowadzone ustawą z dnia 27 listopada 2010 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 8 października 2010 roku (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz z późn. zm.). Produkcja i sprzedaż dopalaczy określonych przez ustawodawcę jako środki zastępcze jest zakazana na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Złamanie zakazu zagrożone jest karą pieniężną w wysokości od ,00 złotych do ,00 złotych.

6 Nowelizacja ustawy USTAWA z dnia 24 kwietnia 2015r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. 114 substancji najczęściej wykrywanych w dopalaczach zostało dopisane do list substancji kontrolowanych co oznacza, że ich produkcja lub sprzedaż podlega przepisom karnym (kara więzienia).

7 Co to są dopalacze? Wiele nazw i różne składy mieszanek Często zmieniany skład Nowe substancje

8 Specyficzne cechy działania dopalaczy-środków zastępczych Jedna porcja zabezpiecza kilku biorców Stosunkowo łatwy dostęp (internet, czarny rynek) Bardzo szybkie działania (często już po sekundach) Działanie krótsze niż narkotyku, ale bardzo intensywne z gwałtownie następującymi po sobie zmianami zachowań, bardzo mała ilość substancji wywołuje efekty psychoaktywne duże ryzyko przedawkowania Nieznany skład-poszczególne substancje wywołują często odmienne stany (radość połączona z agresją; halucynacje ze strachem) Całkowita utrata kontroli, brak zdolności oceny sytuacji zewnętrznej Silne pobudzenie ośrodka układu nerwowego

9 Dlaczego dopalacze? Cena Łatwy dostęp do informacji (internet: fora, blogi) Mniejsze prawdopodobieństwo uzależnienia (mit) Pozorna kontrola na substancją Pozorne przyzwolenie społeczne

10 Niebezpieczeństwo dopalaczy Najbardziej niebezpieczne w działaniu dopalaczy jest to, iż substancje znajdujące się w nich stymulują obszar mózgu odpowiedzialny za układ nagradzania, powodując silne wydzielanie dopaminy i w bardzo silny sposób wdrukowują w mózg uczucie euforii i radości. Zmniejszenie uczucia bólu (przy agresywnych zachowaniach, np. osoby z połamanymi kończynami są agresywne-walczą) Niektóre zgony nie wynikają z przedawkowania ale z działania psychoaktywnego (np. wyskoczenie przez okno) Po silnym działaniu bad trip negatywne poczucie- sięganie po leki- uzależnienie od kilku substancji

11 Dlaczego młodzi ludzie biorą? Lubią eksperymentować Dla przyjemności Ciekawość, chęć doświadczenia nowych przeżyć Dobra zabawa, z nudów Stosunkowo łatwy dostęp, atrakcyjność nielegalności Trwają w przekonaniu o braku odpowiedzialności karnej Poczucie wiarygodności reklamy MODA

12 Profil użytkownika dopalaczybiorcy Wiek ok lat Dokonywanie zakupów w sklepach miało charakter ostentacyjnych manifestacji, głównie przez ludzi w wieku lat Środki są często przyjmowane grupowo (2-5 osób) Używane jako element sobotnio-niedzielnej rekreacji Po likwidacji sklepów sprzedaż przeniosła się do Internetu Internet stał się forum wymiany wiedzy na temat dopalaczy, zwłaszcza sposobu ich używania.

13 Skala problemu: Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi stały nadzór nad środkami zastępczymi i nowymi substancjami psychoaktywnymi. W województwie pomorskim odnotowano w 2015 roku (276 podejrzeń zatruć środkami zastępczymi stan na r.)

14 Podział dopalaczy Substancje pochodzenia naturalnego (herbal highs) Rośliny egzotyczne (m.in. szałwia wieszcza, kratom, khat, powój hawajski) Grzyby (muchomor czerwony, muchomor plamisty) Mieszanki ziół psychoaktywnych występujące pod nazwami Spice czy Sence Substancje syntetyczne - różne modyfikacje chemiczne klasycznych narkotyków, substancje psychoaktywne Wszystkie są niebezpieczne i ich zażywanie prowadzi do uzależnienia i wyniszczenia organizmu.

15 Formy występowania Biały lub kolorowy proszek Susze roślinne Barwne lub bezbarwne płyny o różnej konsystencji Skręty Tabletki, kapsułki listki Nasiona Suszone, rozdrobnione grzybki Grudki Forma papierosa.

16 Niektóre objawy stosowania Zmiany, huśtawki nastroju (na zmianę depresja i euforia) Rozdrażnienie Pobudzenie psychoruchowe Napady szału Stany depresyjne Halucynacje wzrokowo słuchowe Okresowa utrata słuchu Zaburzenia świadomości uczucie oderwania od ciała Utrata apetytu Utrata przytomności, omdlenia Głęboki strach Bezsenność Przekrwienie gałek ocznych Bełkotliwa mowa Wymioty, biegunka Zaburzenia kontaktu z otoczeniem Okresowa utrata słuchu

17 Rozwój produktów Wraz ze sprzedażą dopalaczy uruchomiono szeroki rynek narzędzi do ich używania: fifki fajki podgrzewacze tubki do wdychania chusteczki

18 Co robić, gdy podejrzewasz, że uczeń zażywa dopalacze? Porozmawiaj na temat nacisku i manipulacji ze strony grupy biorącej dopalacze. Powiedz, że martwisz się o niego. Powiedz, że zawiódł Twoje zaufanie. Daj mu szansę poprawy, ale przyglądaj się uważnie postępowaniu.

19 Co robić, gdy podejrzewasz, że uczeń zażywa dopalacze? Nie daj się przekonać argumentom dziecka, że to są niegroźne, naturalne, ziołowe substancje, bezpieczniejsze od narkotyków. porozmawiaj otwarcie o tym z dzieckiem!!!

20 Co robić, gdy podejrzewasz, że dziecko zażywa dopalacze? Przekaż informacje o problemie nauczycielowi Jeżeli uznasz to za konieczne, wprowadź wspólnie z nauczycielem nowe zasady i konsekwencje Jeżeli stwierdzisz, że zagrożenie jest poważne, szukaj pomocy u specjalistów.

21 Moc chroniącą mają: POZYTYWNA WIĘŹ Okazywanie zainteresowania życiem dziecka. PRZEJRZYSTA KOMUNIKACJA Dobre porozumiewanie się z dzieckiem. Wyznaczenie jasnych granic. Gotowość do otwartej dyskusji na każdy temat.

22 Moc chroniącą mają: WSPIERANIE DZIECKA Docenianie wysiłków w osiąganiu celów. Chwalenie za sukcesy i odpowiedzialność. Podnoszenie u dziecka poczucia własnej wartości. Zapewnienie, że może liczyć na Twoją pomoc w trudnych sytuacjach.

23 GDZIE SZUKAĆ POMOCY? Strony internetowe: Poradnie: Antynarkotykowa Poradnia Internetowa Antynarkotykowy telefon Zaufania (w godzinach ) Bezpłatna infolinia Państwowej Inspekcji Sanitarnej Nowe narkotyki-dopalacze" Przychodnia Leczenia Uzależnień

24 GDZIE SZUKAĆ POMOCY?

27 Groźne mieszaniny ziołowe Zagrożenia: Informacja, że są to składniki pochodzenia naturalnego, stosowane od wieków do celów rytualnych Efekt narkotyczny w znacznej części pochodzi od zawartych w mieszankach syntetycznych kanabinoidów Czasami nawet kilkanaście różnych roślin zawierających alkaloidy Trudno przewidzieć działanie tak bogatych mieszanek na organizm człowieka. Przy ustalaniu składu mieszanki priorytetem jest maksymalna siła działania przy najniższych kosztach produkcji. Często osoby, które mają małą wiedzę nt. marihuany, kupują zamiast niej dopalacze nasączone substancjami chemicznymi, myśląc iż stosują marihuanę

28 Przyjmowanie tych substancji wiąże się z poważnym ryzykiem zdrowotnym prowadzącym do: uzależnienia ostrych reakcji wymagających interwencji lekarskich i hospitalizacji wyniszczania organizmu śmierci

29

30

31

32 Ostrzeżenia na opakowaniach dopalaczy Nie do spożycia przez ludzi W przypadku spożycia niezwłocznie udać się do lekarza

33 Groźne mieszaniny ziołowe znajdujące się w wykazie środków odurzających na mocy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie roślin żywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów jest nielegalne w Polsce bez posiadania odpowiedniego zezwolenia. Postać fizyczna: Susz roślinny, często aromatyzowany, skręty. Efekty działania: Podobnie jak w przypadku konopi indyjskich, mają działanie lekko psychodeliczne. W zależności od typu mieszanki, mogą działać euforyzująco i stymulująco bądź uspokajająco i relaksująco. Działanie niepożądane: bóle głowy, bóle w okolicy klatki piersiowej, bezpośrednio po paleniu problemy z oddychaniem (płytki oddech), zmęczenie psychiczne i fizyczne, brak chęci do działania, problemy z koncentracją, stany lękowe (nasilające się przy wysokich dawkach).

34 Szałwia Wieszcza- Salvia divinorum

35 Kratom- Mitragyna speciosa

36 Kratom- Mitragyna speciosa Występuje dziko w górach Meksyku (Sierra Mazateca), w stanie Oaxaca. Głównym składnikiem aktywnym jest salvinorin A. Postać fizyczna: Używane są wysuszone i sproszkowane liście lub sproszkowany ekstrakt z suszonych liści w formie kapsułek (złoty kratom). Ekstrakt jest około 30 razy silniejszy od liści. Efekty działania: Stymuluje i działa depresyjnie na OUN. Uważny jest również za łagodniej działającą postać o efektach zbliżonych do opium. Żucie liści lub picie wywarów w niewielkiej ilości, lekko pobudza. W większych dawkach wywołuję euforię, błogostan i senność. Działanie niepożądane: Wywołuje również wymioty, wpływa na perystaltykę jelit, osłabia potencję seksualną i powoduje brązowienie skóry. Zagrożenia: Potęguje działanie innych środków psychoaktywnych, obniża sprawność psychomotoryczną. Przy częstym używaniu występują wszystkie konsekwencje, jak w przypadku przyjmowania opium, łącznie z uzależnieniem. Produkt można bardzo łatwo przedawkować.

37 Powój hawajski- Argyreia nervosa

38 Powój hawajski- Argyreia nervosa Substancjami czynnymi są pochodne kwasu lizergowego. Ergina, zwana LSA, jest od 10 do 50 razy słabsza od LSD swego syntetycznego odpowiednika. Efekty działania: halucynacje wzrokowe, słuchowe, uspokojenie lub pobudzenie, bezsenność i trudność usiedzenia na miejscu, bezsenność, silna potrzeba rozciągania i masowania mięśni. Efekty odurzające zaczynają się nasilać po 2 godzinach od użycia i trwają nawet do 14 godzin, co może być nieprzyjemne i uciążliwe. Niektóre źródła podają, że organizm potrzebuje na regenerację nawet 24 godziny. Zagrożenia: Wywołuje ostre stany psychotyczne, skłania do działania samobójczego. Działanie jest nieprzewidywalne i różne osoby mogą reagować w odmienny sposób. Nasiona powoju zawierają ponadto glikozydy cyjanogenne, które wywołują nudności, wymioty, biegunki, skurcze i bóle brzucha, a ergometryna silnie obkurcza mięśnie macicy i stanowi zagrożenie dla ciąży.

39 Muchomor czerwony, plamisty- Fly agaric Postać fizyczna: Występuje w postaci suszu kapelusza grzyba, kawałków o różnym rozdrobnieniu. Susz przyjmuje zabarwienie od żółtopomarańczowego do jaskrawoczerwonego. Efekty działania: Spożywanie wywarów z owocników lub żucie ich wywołuje stan odurzenia. W początkowym okresie przypomina stan upojenia alkoholowego, następnie występują halucynacje wzrokowe i słuchowe. Może również występować uspokojenie i przygnębienie. Czasem pojawia się pobudzenie psychomotoryczne, które charakteryzuje się nadmiernym rozdrażnieniem. Wyostrza się wrażliwość wszystkich zmysłów, słabe dźwięki i normalne oświetlenie stają się trudne do zniesienia. Działanie niepożądane: Zaburzenia równowagi, zmęczenie, pocenie się, zawroty głowy, szum w uszach. Często pojawiają się również nudności, wymioty i biegunka. Stwierdzono przyspieszenie tętna, podwyższenie temperatury ciała nawet do 40 stopni C, zaczerwienienie skóry, suchość w jamie ustnej. Po ich ustąpieniu może pojawić się niepamięć wydarzeń sprzed i w czasie zaburzeń świadomości. Zagrożenia: W ciężkich zatruciach mogą wystąpić skurcze, głęboka śpiączka z obniżeniem ciśnienia krwi i zaburzeniami oddechu.

40 Kaleja trójkrotnielistna - Calea ternifolia, Calea Zacatechichi

41 Kaleja trójkrotnielistna - Calea ternifolia, Calea Zacatechichi Postać fizyczna: Występuje w postaci suszu lub świeżych liści. Roślina jest palona lub przyjmowana w postaci wywaru. Efekty działania: Wpływa na nasilenie aktywności mózgu podczas snu. Jest to spowodowane wydłużeniem czasu trwania fazy snu, w której pojawia się wzmożona aktywność mózgu oraz marzenia senne. Oprócz tych efektów wykazuje działania zbliżone do marihuany oraz lekkie działanie euforyzujące. Działanie niepożądane: Wywar ma bardzo nieprzyjemny, gorzki smak. Kaleja wywołuje reakcje alergiczne. Powoduje osłabienie fizyczne, zawroty głowy, senność, mdłości oraz wymioty. Nie można wykluczyć interakcji z lekami lub innymi substancjami psychoaktywnymi. Kaleja zaburza świadomość i percepcję, niebezpieczne jest prowadzenie pojazdów mechanicznych oraz obsługiwanie maszyn po jej zażyciu. Substancja objęta kontrolą w Polsce

42 Liona lwie ucho- Leonotis leonurus, Wild dagga

43 Liona lwie ucho- Leonotis leonurus Wild dagga Występuje w Afryce południowej i wschodniej, gdzie traktowana jest jako substytut konopi indyjskich Postać fizyczna: Najczęściej wykorzystywanymi surowcami są susz oraz ekstrakt i kwiaty, czasem w postaci świeżej. Efekty działania: Palone liście dają bardzo ostry dym, a efekty są opisywane jako słabe. Ekstrakt z liści daje mocniejsze działanie. Najczęściej odczuwa się euforię oraz efekty empatogenne., po większych dawkach odczuwa się senność. Działanie niepożądane: Działanie substancji aktywnych, zawartych w tej roślinie i w pochodzących z niej ekstraktach, zaburza świadomość i percepcję, dlatego niebezpieczne jest po jej spożyciu prowadzenie pojazdów oraz obsługiwanie maszyn. Skutkami ubocznymi są wymioty, nudności i napięcie mięśni. Przy częstym używaniu tego specyfiku, ze względu przede wszystkim na obecną w roślinie leonurynę, stwierdzono działanie uzależniające, podobne do uzależnienia nikotynowego.

44 Pieprz metystynowy Kava-Kava

45 Pieprz metystynowy Kava-Kava Występuje w Afryce południowej i wschodniej, gdzie traktowana jest jako substytut konopi indyjskich Postać fizyczna: Najczęściej wywar z suszu lub tabletki. Efekty działania: Kava wyzwala stan beztroski i szczęścia, poskramiając równocześnie skłonność do agresji, gniewu i hałasowania; niektórzy doświadczają po jej wypiciu rozkosznego mrowienia w okolicach genitaliów, które zwiększa przyjemność seksu. W mniejszych ilościach kava kava działa jak euforiant, pobudzając elokwencję i podnosząc wrażliwość na delikatne dźwięki. Działanie niepożądane: Przy stosowaniu dużych ilości kavy pojawić się mogą efekty uboczne w postaci reakcji skórnych (żółtawa pokrzywka), powoduje stan bliski zamroczeniu alkoholowemu, który idzie przede wszystkim "w nogi" i sprawia, że chód odurzonego staje się ciężki i nierówny. W jeszcze większych ilościach pojawiają się poważne problemy z utrzymaniem się na nogach, źrenice ulegają rozszerzeniu, a towarzyszą temu zaburzenia wzroku i słuchu.

46 Hermal Poganek rutowaty

47 Mimosa Tenuiflora Mimosa hostilis

48 Rivea Corymbosa Turbina corymbosa

49 Nymphaea Caerulea niebieska egipska lilia

50 Czuwaliczka jadalna Khat

51 Banisteriopsis caapi Malpighiaceae Malpighiaceae)

52 Tabernanthe iboga eboga lub iboga

53 Dziękuję za uwagę.