mgr Tomasz Grębski nauczyciel matematyki w Zespole Szkół nr 2 w Kraśniku Komputery i Internet dobrodziejstwo czy zagrożenie?

Transkrypt

1 mgr Tomasz Grębski nauczyciel matematyki w Zespole Szkół nr 2 w Kraśniku Komputery i Internet dobrodziejstwo czy zagrożenie? Kraśnik 2003

2 Gwałtowny rozwój Internetu oraz zastosowanie komputerów w coraz bardziej rozległych obszarach życia powoduje, że powoli stajemy się globalnym społeczeństwem informacyjnym. Potwierdzeniem tego spostrzeżenia jest na przykład fakt, że nie kto inny, jak potentat komputerowy Bill Gates stał się w ostatnich czasach najbogatszym człowiekiem świata. Fakt, że komputery i sieć są niezbędne, jest niezaprzeczalny. Jednocześnie coraz częściej pojawiają się różne głosy na temat tego, że komputer czy Internet zagrażają zdrowiu człowieka i to nie tylko fizycznemu. W większej mierze mogą wpływać na jego psychikę, mogą burzyć zdrowe więzi międzyludzkie. Ile w tym prawdy? W toku rozwoju ludzkości możemy wyróżnić: społeczeństwo agrarne oparte na rolnictwie, społeczeństwo industrialne oparte na przemyśle, globalne społeczeństwo informacyjne, które zaczyna się kształtować. Globalne społeczeństwo informacyjne charakteryzuje się tym, że: towarem, który daje największe dochody, staje się informacja, komputery są podstawowym narzędziem pracy, ludzie z całej kuli ziemskiej łatwo porozumiewają się między sobą, podstawowymi zadaniami człowieka są tworzenie wiedzy i współpraca międzyludzka. Dlaczego wykorzystujemy komputery? Komputery pojawiają się we wszystkich dziedzinach życia, ułatwiając, a czasem wręcz umożliwiając pracę poprzez gromadzenie informacji, ich szybkie przetwarzanie i wyszukiwanie. Komputery stają się narzędziem twórczości artystycznej. Komputery są źródłem i narzędziem nauki. Dlaczego wykorzystujemy Internet? 2

3 Internet umożliwia łatwy i szybki dostęp do informacji z każdej dziedziny życia, umożliwia naukę i zwiedzanie świata bez konieczności opuszczania domu, udostępnia interaktywne bazy danych i encyklopedie internetowe. Najświeższe doniesienia agencji informacyjnych z całego świata, wyniki rozgrywek sportowych, notowania list przebojów itp. są dostępne dla wszystkich. Ludzie z odległych miejsc na kuli ziemskiej mogą porozumiewać się w jednej chwili, uczestniczyć w listach dyskusyjnych, korzystając z doświadczeń ekspertów. Osoby niepełnosprawne mają możliwość zdobycia wykształcenia i pracy ( telepraca ). Internet wykorzystuje się do leczenia fobii społecznych oraz terapii osób nieśmiałych i nieprzystosowanych społecznie. Jeszcze bardziej niezbędna staje się umiejętność porozumiewania się międzyludzkiego. Należy uczyć takiego posługiwania się komputerem i Internetem, by nie zagrażały one zdrowiu człowieka i kontaktom międzyludzkim. Zagrożenia dla zdrowia ze strony komputera i Internetu to, m.in.: choroby oczu, skrzywienia kręgosłupa, zanik mięśni, zwyrodnienia stawów, osteoporoza, otyłość, zaburzenia centralnego układu nerwowego, zaburzenia emocjonalne i interpersonalne, uzależnienia. 3

4 Co robić, aby uniknąć tych zagrożeń, czyli jak bezpiecznie korzystać z dobrodziejstwa komputerów i Internetu? Dobrze zorganizowane stanowisko komputerowe to połowa sukcesu. Zatem Biurko duże, posiadające dwa blaty, aby klawiatura była nieco niżej, ustawione tak, by siedzieć bokiem lub przodem do pokoju. Krzesło z regulowaną wysokością siedziska, z regulowaną odległością oparcia, aby można było swobodnie oprzeć plecy, z podłokietnikami na tej samej wysokości co dłonie, aby przedramię mogło być ułożone poziomo. Monitor z ekranem o zmniejszonej radiacji, zaopatrzony w filtr chroniący przed promieniowaniem i odblaskiem, ustawiony cm od oczu na wprost lub nieco skośnie po stronie lewej (dla leworęcznych po prawej), środek ekranu nieco niżej wysokości oczu. Klawiatura ergonomiczna, o specjalnym kształcie i miejscu na nadgarstki lub ze specjalną podstawką pod nadgarstki, ustawiona tak, aby nie trzeba było do niej specjalnie sięgać, powinna znajdować się pod dłońmi lub tuż przed nimi. Myszka Myszka łącznie z mousepadem powinna znajdować się tuż koło klawiatury z prawej strony (w przypadku osób leworęcznych z 4

5 lewej), tak aby droga ręki z klawiatury do myszki była możliwie najkrótsza i nie wymagała ruchu łokcia. Oświetlenie okna powinny być zaopatrzone w żaluzje, lampa powinna być ustawiona tak, by światło padało na tekst, a nie na twarz czy ekran. Jak rozpoznać siecioholizm i komputeromanię, czyli uzależnienie od komputera poprzez GRY KOMPUTEROWE, PROGRAMOWANIE, INTERNET. Przytoczę teraz 10 kryteriów diagnostycznych, opracowanych na Uniwersytecie w Pittsburgu, pozwalających stwierdzić uzależnienie od komputerów: 1. Czujesz się zupełnie pochłonięty Internetem, myślisz o nim przez cały czas, także kiedy z niego nie korzystasz. 2. Aby osiągnąć satysfakcję, czujesz potrzebę używania Internetu przez coraz dłuższy czas. 3. Odczuwasz niemożność kontrolowania czasu korzystania z Internetu. 4. Kiedy usiłujesz ograniczyć korzystanie z Internetu lub całkiem z niego zrezygnować, odczuwasz niepokój i podenerwowanie. 5. Używasz Internetu, aby uciec od problemów lub kiedy dokucza ci poczucie bezradności, winy, lęku albo przygnębienia. 6. Okłamujesz członków rodziny, aby ukryć swoje wzrastające zaangażowanie w Internet. 7. Wystawiasz na szwank lub ryzykujesz utratę znaczącego związku, pracy, możliwości nauki lub karierę z powodu Internetu. 8. Powracasz do niego, nawet jeśli rachunki za korzystanie z Internetu przekraczają twoje możliwości. 5

6 9. Kiedy nie masz dostępu do sieci, występują u ciebie objawy zespołu abstynencyjnego (lęk, narastające przygnębienie, mimowolne pisanie na klawiaturze, obsesyjne myślenie i marzenie o Internecie). 10.Korzystasz z sieci dłużej niż początkowo zamierzałeś. Za uzależnioną uznaje się osobę, która spełnia co najmniej 4 z wymienionych kryteriów. Jakie elementy Internetu uzależniają najsilniej? Chat, Gadu-Gadu, Irc 38%, Gry online 30%, Grupy dyskusyjne 16%, 14%, Usługi ftp i inne 2%. Uzależnienie u dziecka można stwierdzić, gdy: udaje, że się uczy, kiedy tymczasem godzinami siedzi przed ekranem monitora, w czasie gry lub przeglądania stron WWW wpada w stan przypominający trans, próby ograniczenia czasu spędzanego przy komputerze napotykają na silny opór, nawet agresję, niechętnie spotyka się z kolegami, brak mu przyjaciół, woli komputer niż ruch na świeżym powietrzu, nie potrafi odpoczywać, nie wzrusza się. Normy bezpiecznego posługiwania się komputerem przez najmłodszych: do 12 roku życia nie należy używać go dłużej niż godzinę dziennie, między 12 a 16 rokiem życia najwyżej 2 godziny, robić częste przerwy odrywać dziecko od komputera co pół godziny. Aby uchronić dziecko przed nałogiem, należy: stosować zasadę najpierw obowiązki, potem komputer, 6

7 częściej zapraszać do domu koleżanki i kolegów dziecka w towarzystwie trudniej wpaść w nałóg, nakłaniać dziecko do aktywnego poznawania otaczającego go świata poprzez udział w zabawach, grach na świeżym powietrzu i wycieczkach, nie pozostawiać dziecka samego sobie samotność i brak odczuwalnej miłości to przyczyny nie tylko tego nałogu. Aby uchronić dziecko przed nieodpowiednimi treściami: nie zgadzaj się na osobiste spotkanie dziecka z nieznanym Ci użytkownikiem Internetu, ostrzegaj dzieci przed oglądaniem w Internecie niestosownych materiałów, a w domu załóż filtr treści dopuszczalnych, nie pozwól na bezkrytyczne korzystanie z usługi czat (nie zawsze rozmówca jest tym, za kogo się podaje). Innymi zagrożeniami płynącymi z Internetu i gier komputerowych są: pornografia, wulgaryzm, brutalność, agresja. Kluczem do szczęścia jest inteligentne wykorzystywanie komputerów i Internetu z umiarem! Komputer jest dobry, ale nie wtedy, gdy staje się jedynym nauczycielem, przyjacielem i bogiem dziecka. Maszyna ta ma służyć człowiekowi, a nie panować nad nim. Dziecko może prawidłowo rozwijać się tylko wówczas, gdy odpowiednie bodźce mają charakter wielostronny i dawkowane są w rozsądnym zakresie. Jeśli pozwolimy dziecku korzystać z dobrodziejstw techniki bez kontroli i umiaru, możemy w pewnym momencie obudzić się, mając obok siebie żyjącego w świecie gier maniaka komputerowego, któremu wydaje się, że każdy człowiek 7

8 może żyć kilkakrotnie i jedna kula nie pozbawi go życia na trwałe, lub zbyt późno zauważymy, że potrafi ono rozmawiać z ludźmi jedynie za pośrednictwem i lub na czacie, a w bezpośredniej rozmowie nie można do niego dotrzeć. Jednocześnie będziemy płacili za to wysokie rachunki telefoniczne. Procesów rozwoju techniki, w tym szczególnie technologii informacyjnej, nie da się zahamować. Należy jednak korzystać z tego umiejętnie, to znaczy tak, by kiedyś nie obudzić się zamkniętym w kapsule z maszyną, która jest naszym jedynym przyjacielem, nauczycielem, a może i bogiem. Człowiekowi jest dla równowagi i zdrowia psychicznego potrzebny drugi człowiek. Oby nigdy nam nie zabrakło ludzkiej przyjaźni i miłości. Gorąco polecam Państwu poruszenie opisanych zagadnień na godzinie do dyspozycji wychowawcy lub na lekcjach informatyki. Osobiście przeprowadziłem taką lekcję metodą debaty i stwierdziłem ogromne zainteresowanie tym tematem wśród młodzieży i ich duże zaangażowanie podczas lekcji. Tomasz Grębski 8