Ochrona torfowisk i terenów wodnobłotnych. w Gminie wilcza. Urzd Gminy wilcza

Transkrypt

1 Urzd Gminy wilcza Ochrona torfowisk i terenów wodnobłotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza. wilcza 1. Ogólna charakterystyka gminy Gmina wilcza jest jedn z 160 gmin województwa podkarpackiego, połoon w centralnej jego czci. Naley do najwikszych gmin powiatu rzeszowskiego, graniczy od zachodu z aglomeracj rzeszowsk. Obejmuje swym zasigiem powierzchni ,52 ha, administracyjnie podzielona jest na 10 sołectw i liczy mieszkaców. Przez teren gminy przebiega główny szlak komunikacyjny droga krajowa 4-E-40, oraz linia kolejowa Przemyl-Kraków. 2. rodowisko przyrodnicze i zasoby naturalne 2.1. rodowisko przyrodnicze. Gmina ley na obszarze czterech mezoregionów: Płaskowyu Kolbuszowskiego, Pradoliny Podkarpackiej, Podgórza Rzeszowskiego i Pogórza Strzyowskiego. Pod wzgldem ukształtowania terenu gmin mona podzieli na dwie czci: - północn o płaskim, mało urozmaiconym terenie, w duej czci poronit lasami - południow, charakteryzujc si zrónicowan rzeb terenu, pokryt lessami o głboko wcitych dolinach potoków Północna cz charakteryzuje si rozległymi bagiennymi łkami, pokrytymi rolinnoci chronion, rosnc wzdłu drobnych cieków. Wystpuj na tym terenie torfowiska ( osiem torfowisk )o powierzchni ok. 721 ha. Zatorfienie doliny na odcinku Trzciana Pogwizdów Nowy w granicach Gminy wilcza wynosi około 68% powierzchni. Teren ten znajduje si pod ochrona w ramach Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Obszar ten został utworzony na mocy Rozporzdzenia Wojewody Rzeszowskiego nr35/92 z dnia r.

2 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 2 W roku 2001 uchwał Rady Gminy wilcza na terenie tym utworzono uytek ekologiczny o powierzchni 30,5 ha. Na obszarze tym znajduje si główny zbiornik wód podziemny GZWP-425 gdzie wykonanych jest 22 studnie głbinowe o wydajnoci 20 ty m3/d stanowice rezerw wody pitnej dla miasta Rzeszowa Warunki klimatyczne Gmina ley w zasigu typu klimatu podgórskiego nizin i kotlin oraz typu górskiego. rednia temperatura powietrza jest o ok. 7% wysza ni w kraju. Obszar gminy przyjmuje ok. 700 mm opadów rocznie, nierównomiernie rozłoonych w cigu roku. Pokrywa niena utrzymuje si od 60 do 80 dni. 3. Ogólna charakterystyka torfowisk. 3.1 Geomorfologia. Dolina rzeki Mrowla, gdzie wystpuj torfowiska połoona jest w Kotlinie Sandomierskiej. Kotlin t charakteryzuj szerokie kotliny rzek wycielane osadami rzecznymi. Wystpuj tu take lotne piaski i pola wydmowe, a w obnieniach mokradła i torfowiska. W wyniku stałego podtopienia, z rolinnoci bagiennej ( głównie trzciny, turzyc, mchów brunatnych) wytworzyły si pokłady torfu. Czsto w wyniku wylewów rzeki torfy pokryte zostały warstwami mułu i torfu. Na obszarze tym wystpuj łki kone i pastwiska, uytki ekologiczne oraz niewielka enklawa poronita lasem.

3 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza Szata ro linna i u ytkowanie. Na terenie torfowisk zlokalizowanych w dolinie rzeki Mrowla mo na wyró ni : - ł ki ko ne - pastwiska - gruntu orne - nieu ytki ( w sensie u ytkowania rolniczego ) Na torfowiskach w składzie ł k ko nych wyst puj takie trawy jak : tymotka ł kowa, wiechlina ł kowa, kostrzewa ł kowa i wyczyniec kolankowy. Z chwastów przewa aj jaskry, szczaw zwyczajny, skrzyp błotny, kuklik zwisły, ostro e błotny,

4 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 4 kosaciec ółty i tatarak. Stawy, dawne tereny poeksploatacyjne zarastaj rolinnoci szuwarow. Głównie to : trzcina pospolita, pałka szerokolistna, turzyce wysokie oraz tatarak. zbiornik wodny Trzciana -Olszyny 3.3.Stosunki wodne Poziomy wody gruntowej na torfowiskach s bardzo zrónicowane od wody stojcej nad powierzchni terenu 0,40 m do 1,45 m poniej powierzchni terenu. Cz gleb torfowo murszowych jest znacznie przesuszona. Z przeprowadzonych bada morfologicznych i stratygraficznych wynika, e torfowiska naley zaliczy do typu niskiego ( torfowiska dolinowe). W złoach zdecydowanie dominuje torf turzycowotrzcinowy oraz turzycowo- mszysty wg. klasyfikacji Tołpy, Jasnowskiego i Pełczyskiego. Pod torfem lokalnie wystpuj płytkie warstwy gytii wapiennej. Stwierdzone miszoci torfu wynosz od 0,20 do 4,25 m. Powierzchnia zlewni rzeki Mrowla przepływajcej przez torfowiska wynosi 20,25 km2. redni przepływ roczny Qs = 0,125m3/s.

5 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 5 wiosenne rozlewiska Bratkowice Ług. 4. Podj te działania na rzecz ochrony torfowisk: W 1999 roku Zarz d Gminy wilcza zgłosił do fundacji EkoFundusz wniosek w ramach ochrony ró norodno ci biologicznej. Zgłoszony został projekt Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w gminie wilcza. W 2000 roku Zarz d Fundacji EkoFundusz przyznał dofinansowanie projektu konkursowego w wysoko ci PLN / Obszar torfowisk w dolinie rzeki Mrowla o powierzchni ok. 721 ha. stanowi siedliska rzadkich i cennych zbiorowisk ro linnych- podmokłych ł k trz licowych, turzycowisk mszarnych oraz zaro li olsowo-ł gowych. Wyst puje tu szereg zagro onych i chronionych gatunków ro lin (rosiczka okr głolistna, gr el ółty, grzebienie białe, długosz królewski, widłaczek torfowy, kruszczyk biały, podkolan biały) oraz ptaków dla których jest to obszar habitatowy (bocian czarny, orlik krzykliwy) lub miejsce postoju i erowania podczas przelotów ( uraw, ró ne gatunki g si).

6 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 6 bocian czarny zbiornik Trzciana Olszyny Torfowiska s take siedliskiem licznych gatunków płazów (m.in.: ropucha szara, ropucha zielona, kumak nizinny) oraz gadów (jaszczurka yworodna, padalec, zaskroniec). ropucha szara zbiornik wilcza Otoka

7 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 7. pustułka uytek ekologiczny Trzciana Olszyny. W ramach tego projektu zostało wykonane: modernizacja jazu na rzece Mrowla, opracowanie i wytyczenie cieki ekologicznej o dł. 3,5 km na której wykonano 10 pkt. opisowych, 2 podwyszenia obserwacyjne i 2 wiee obserwacyjne.

8 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 8 fragment cieki ekologicznej Trzciana Olszyny punkt widokowy. Ponadto odtworzono zbiornik wodny wilcza Kamyszyn o pow. ok. 1,50 ha, modernizacj urzdze pitrzcych wod na potokach, oraz wykonano cz prac ziemnych na zbiornikach retencyjnych Trzciana Dyndy. Dla obserwacji poziomu wody gruntowej zostało załoone 30 piezometrów w 4 przekrojach stratograficznych. Celem popularyzacji tych unikalnych terenów wydano folder z opisem i charakterystyk wystpujcych na tym terenie unikalnych zwierzt i rolin. Cało prac objtych Programem ochrony terenów wodno błotnych wzdłu rzeki Mrowla została zakoczona 13 wrzenia 2002 r. i zamknła si kwot ,35 zł. W wyniku realizacji projektu, w zbiornikach i otaczajcych je torfowiskach, zostało zretencjonowanych tys. m 3 wody. Realizacja projektu pozwoli przede wszystkim przywróci właciwe stosunki wodne w dolinie rzeki Mrowla w rejonie wilcza i Trzciana. Zahamowane zostan procesy degradacji złoa torfowego i jednoczenie stworzone zostan warunki do zainicjowania nowego procesu torfotwórczego, czyli regeneracji torfowisk. Nastpi take polepszenie warunków bytowych dla ptactwa

9 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 9 wodno-błotnego (zarówno lgowego jak i na przelotach) oraz ptaków drapienych. Powstanie te nowe miejsce rozrodu dla płazów. 5.Podjte działania na rzecz ochrony torfowisk: Wytypowano obszar wystpowania torfowisk i przyjto koncepcj rozwiza technicznych. 1. W zalenoci od wystpujcych : warunków terenowych, własnoci gruntów, wystpowania rolinnoci, ukształtowania terenu, wyodrbniono cztery charakterystyczne obszary ( kompleksy). - Trzciana Dyndy - Trzciana Olszyny - wilcza Otoka - Bratkowice Ług 2. Dla wytypowanych obszarów przyjto rozwizania techniczne budowli wodnych oraz prace remontowe na istniejcych urzdzeniach wodnych, wytypowano ciek ekologiczn. 3. Zlecono opracowanie projektów technicznych dla zakresów robót wymagajcych pozwolenia na budow lub zgłoszenia o przystpieniu do wykonywania robót, zlecono opracowanie i wytyczenie,cieki ekologicznej. 4. Przyjto Uchwał nr XX/218/2001 Rady Gminy wilcza o uytku ekologicznym na obszarze 30,5 ha na kompleksie Trzciana Olszyny.

10 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 10 fragment koncepcji budowy zbiorników wodnych Trzciana Dyndy. Na kompleksie Trzciana Dyndy zaprojektowano na byłych wyrobiskach potorfowych dwa zbiorniki retencyjne o pow. 3,42 ha i 4,72 ha zlokalizowanej po prawej stronie rzeki Mrowla. rednia głboko 1,14 m, objto wody = m3 wody. Zbiorniki napełniane poprzez przepust fi 200, dł. 8,0 m z dokiem pitrzcym na rzece Mrowla, oraz okresowo z doprowadzalników poprzez system zastawek fi 60. Zrzut wody odbywa si poprzez przelew stały o rzdnej pitrzenia215,50(npp).

11 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 11 przepust pi trz cy na rzece Mrowla fi200 - Trzciana Dyndy przelew rz dna pi trzenia 215,50 - zbiorniki Trzciana Dyndy.

12 Ochrona torfowisk i terenów wodno-błotnych wzdłu rzeki Mrowla w Gminie wilcza.. 12 rekreacyjne wykorzystanie zbiorników Trzciana Dyndy. Kompleks Trzciana Olszyny obszar ten został w latach 70-tych szczegółowo zmeliorowany do dnia zgłaszania wniosku urzdzenia pitrzce zostały w wikszoci uszkodzone. Na obszarze tym wprowadzono trzy progi pitrzce o wysokoci pitrzenia 0,3m, modernizacje jazu pitrzcego na rzece Mrowla, p.p. 210,00 maks. Wykonano i zaprojektowano ciek ekologiczn o dł około 5 km., zorganizowano 3 pkt. widokowe, 6 pkt. obserwacyjnych oraz 10 przystanków z charakterystycznymi opisami. Czas zwiedzania cieki około 3 godz. punkt widokowy i obserwacyjny kompleks Trzciana Olszyny.

13 fragment uroczyska Trzciana - Olszyny łabd biały zbiornik Trzciana Olszyny.

14 Wdroenie kompleksowego programu ochrony rodowiska naturalnego Gminy wilcza 14 poprawa komfortu ycia w gminie. cieka ekologiczna. 6. Efekty ekologiczne powstałe po zrealizowaniu programu: - przywrócenie prawidłowych stosunków wodnych na obszarze torfowisk i przyległym terenie - zretencjonowanie ponad m3 wody - powstanie miejsc lgowych dla ptactwa - pojawienie si bobrów na uytku ekologicznym Trzciana-Olszyny ( 3 tamy na rzece Mrowla w km ,16+440, oraz dwie tamy na rowach bocznych M-6 i M-5) fragment mapy dotyczcej eksploatacji torfowisk z 1914 roku Trzciana Bratkowice.

15 Wdroenie kompleksowego programu ochrony rodowiska naturalnego Gminy wilcza 15 poprawa komfortu ycia w gminie. tama bobrowa na rzece Mrowla km dł. tamy 12,40, szer. u podstawy 3,20, góra 1,45m, wysoko 1,83 m od dna rowu.