Pełna wersja książki dostępna jest na stronie internetowej

Transkrypt

1 1

2 Ten ebook zawiera darmowy fragment publikacji Trading In The Shadow of the Smart Money autorstwa Gavina Holmesa. Pełna wersja książki dostępna jest na stronie internetowej Copyright 2013 for Polish edition by VSA TRADER Sp. z o.o. Autor: Gavin Holmes Tytuł: Trading in the Shadow of the Smart Money Niniejsza publikacja jest chroniona prawem autorskim. Wykorzystanie niniejszej publikacji jest dopuszczalne wyłącznie na zasadach i w zakresie odpowiadającym własnemu użytkowi osobistemu oraz dozwolonemu użytkowi publicznemu. Zasady i zakres własnego użytku osobistego i dozwolonego użytku publicznego określa ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ujawnienie wykorzystywania niniejszej publikacji lub jej fragmentów w sposób niezgodny z zasadami wskazanymi powyżej, stanowi naruszenie praw autorów i będzie podstawą do niezwłocznego podjęcia stosownych środków prawnych przeciwko naruszycielom. Kopiowanie, użyczanie, odpłatne udostępnianie niniejszej publikacji - w części lub całości - innym podmiotom jest zabronione. Prawa autorskie do wydania polskiego, jak również prawa własności intelektualnej posiada VSA TRADER Sp. z o.o. oraz autorzy. Treści prezentowane w niniejszej publikacji mają tylko i wyłącznie charakter edukacyjny i nie stanowią żadnej rekomendacji w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych lub ich emitentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715). Zgodnie z powyższym autor oraz wydawca nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności za decyzje inwestycyjne podejmowane na podstawie treści zawartych w tej publikacji. Autor oraz wydawca nie świadczą doradztwa w związku z opisywanymi transakcjami ani nie udzielają porad inwestycyjnych lub rekomendacji zawarcia transakcji, co oznacza, że treści prezentowane w niniejszej publikacji nie mają charakteru porady inwestycyjnej lub rekomendacji. Ostateczna decyzja zawarcia transakcji zależy wyłącznie od osoby ją zawierającej. Przed zawarciem transakcji każdy powinien określić jej ryzyko, potencjalne korzyści oraz straty z nią związane, jak również charakterystykę, konsekwencje prawne, podatkowe i księgowe transakcji oraz konsekwencje zmieniających się czynników rynkowych. ISBN:

3 Trading In The Shadow of the Smart Money Jak zrozumieć manipulację rynku oraz stać się zyskownym poprzez zrozumienie jak czytać wykres tak, jak robią to Smart Money Używając Volume Spread Analysis By Gavin Holmes 3

4 SPIS TREŚCI PODZIĘKOWANIA (Str. 4) PRZEDMOWA (Str. 6) AUTORSTWA TOMA WILLIAMSA (TWÓRCY VSA) WPROWADZENIE (Str. 8) TŁO DLA VOLUME SPREAD ANALYSIS ROZDZIAŁ 1 (Str. 10) SPOTKANIE, KTÓRE ODMIENIŁO MOJE ŻYCIE RODZIAŁ 2 (Str. 16) GRA NA WALL STREET: MANIPULACJA RYNKU ROZDZIAŁ 3 (Str. 29) SMART MONEY AND NOT SO SMART MONEY ROZDZIAŁ 4 (Str. 35) STRZEŻ SIĘ WAŻNYCH INFORMACJI ROZDZIAŁ 5 (Str. 50) CZYTAJ WYKRES JAK PROFESJONALNY TRADER ROZDZIAŁ 6 (Str. 64) KLUCZOWE ZASADY METODOLOGII VSA, CZĘŚĆ 1: SŁABOŚĆ ROZDZIAŁ 7 (Str. 84) KLUCZOWE ZASADY METODOLOGII VSA, CZĘŚĆ 2: SIŁA ROZDZIAŁ 8 (Str. 107) TWORZYMY TWÓJ PLAN TRADINGOWY, UŻYWAJĄC VOLUME SPREAD ANALYSIS ROZDZIAŁ 9 (Str. 122) JAK UWIERZYĆ. UNIWERSALNE PRAWO PRZYCIĄGANIA W TRADINGU I INWESTOWANIU. ROZDZIAŁ 10 (Str. 135) DLACZEGO WIELU DROBNYCH TRADERÓW I INWESTORÓW TRACI PIENIĄDZE A TYLKO NIELICZNI ZARABIAJĄ. ROZDZIAŁ 11 (Str. 139) WYWIADY ZE ŚWIATOWEJ SŁAWY EKSPERTAMI OD VSA WYCKOFFA Rozdział 12 (Str. 164) TOM WILLIAMS PORADY MISTRZA 4

5 PODZIĘKOWANIA Wielu ludzi pomogło mi napisac tę ksiąz kę, odnalazłem przy tym cel mojego z ycia! Mo głbym ich nazwiskami zapełnic 10 stron A4, jednak aby zrobic to kro tko, chciałbym podziękowac następującym osobom: Wygenerowany na potrzeby tłumaczenia szkolenia s24b65 Po pierwsze, moje serdeczne podziękowania kieruję do kaz dego, kto przekonywał mnie do skon czenia tej ksiąz ki. Projekt ten zajął mi ponad 2 lata zanim go skon czyłem, jednak było to w istocie wartos ciowe dos wiadczenie. Chciałbym ro wniez podziękowac wszystkim klientom TradeGuider oraz Członkom Klubu VSA za ich wsparcie i doping w chwili, gdy prawie dotarlis my do dziesiątej rocznicy istnienia naszej firmy. Szczego lnie chciałbym podziękowac klientowi TradeGuider, Ericowi Rivera, za jego pomoc w programowaniu dodatku do TradeGuider (ver. 3) skanera, nad kto rym Eric tak cięz ko pracował. Ten dodatek został wypuszczony w 2008 r. Moją wdzięcznos c kieruję tez do innych kliento w TradeGuider, Williama Donelsona i Malcolma Moosa, kto rzy pierwsi przeczytali tę ksiąz kę, dając mi doskonałe sugestie i wnosząc gramatyczne poprawki wprowadzone do ksiąz ki. Poza tym moje podziękowania i wdzięcznos c kieruję do wszystkich, kto rzy w ro z ny sposo b mi pomogli: eksperta VSA i managera funduszu Philipa Fristona za niestrudzoną pomoc, udzieloną Tomowi Williamsowi podczas tworzenia opiso w do okien dialogowych oprogramowania TradeGuider oraz za jego wkład wniesiony do Klubu VSA, eksperta VSA Sebastiana Manby za udzielenie wywiadu do tej ksiąz ki. Eksperto w od Wyckoffa : dr Garego Daytona i Davida Weisa za udzielenie wywiadu do tej ksiąz ki. Doceniam Wasz czas, wysiłki i opinie, pomagające traderom i inwestorom czytającym moją ksiąz kę, wszystkich s wietnych tradero w i nauczycieli, kto rzy pracowali ze mną nad ro z nymi projektami i wiele mnie nauczyli. Do tego grona nalez ą: Markus Heitkoetter, Todd Krueger, Roy Didlock, Rob Hoffman, Gary Fullet, Philip-Friston, Dr Gary Dayton, David Weis, Prof. Hank Pruden, Bruce Frazier, Harvey Loomstein, Adrienne Toghraie, Brad Bedford - Brown, Bill Wermine, Martin Wong i Nick Radge. Paula Avinsa za to, z e na samym początku zainspirował mnie do podjęcia wielkich działan, kto re polepszą z ycie moje i innych. Wielkie dzięki dla Richarda Seegersa, oddanego klienta TradeGuider Systems za pos więcenie swojego czasu, aby cierpliwie i dokładnie opracowac tę ksiąz kę i zostawic swo j wkład w postaci spisu rozdziało w. Dziękuję Ci Richard za Two j wkład i ekspertyzę. Specjalne podziękowania dla Jima Mooneya i Jima Cagnina z Infinity Futures w Chicago, kto rzy stale wspierali TradeGuider oraz mnie osobis cie, przez co stalis my się dobrymi przyjacio łmi. Dziękuję takz e moim brokerom z Infinity za 5

6 ich wsparcie. Panowie Russ Carlson i Andy Dalap to doprawdy s wietni ludzie, zawsze byli gotowi pomo c, gdy ich potrzebowałem. Na wspomnienie zasługuje tez Mike Panice, mo j broker z PFG Best, za jego wsparcie i pomoc w uzyskaniu zgody na przedruk wywiadu z Timem Raymentem. Dziękuję całemu zespołowi TradeGuider, gdyz stanowi on podporę firmy i nieustannie wspiera nasze przedsięwzięcie. Nalez ą do niego: AJ Robinson, mo j brat Darren Holmes, Peter i Rita Offen, Josh Davidson i Michael Margolese z działu rozwoju, nasz programista Robert Harwood oraz wszyscy wspo łtworzący nasz Klub VSA. Szczego lne podziękowania za s wietną robotę dla nowego członka naszego zespołu, specjalisty od marketingu i PR TradeGuider Systems, Armiego Matienzo, kto ry pracował niezwykle cięz ko, aby ksiąz ka była skon czona i opracowana w bardzo kro tkim terminie. Poza tym dziękuję Dallas Badham, kto ra jest jakby częs cią zespołu TradeGuider. Zawsze się o mnie troszczyła, gdy odwiedzałem Toma w jego domu w Worthing w Anglii. Specjalne podziękowania dla mojego tes cia Kena Woodhama za zajmowanie się finansami. Ogromne podziękowania dla mojego partnera biznesowego i przyjaciela, Richarda Bednalla, kto ry zrealizował moje pomysły. Bez jego pomocy nie byłoby stron internetowych ani wiadomos ci, jakie od nas otrzymujesz. Dziękuję mojej mamie Shirley za to, z e jest wspaniałą matką. Dziękuję tez mojemu bratu Darrenowi za jego niekon czące się wsparcie. Chciałbym z głębi serca podziękowac dwo m niezwykłym ludziom, kto rzy mieli wielki wpływ na moje z ycie. Po pierwsze Tomowi Williamsowi, kto ry zainspirował wiele tysięcy tradero w i inwestoro w na całym s wiecie do nauki czytania wykreso w i lepszego zrozumienia podaz y i popytu, dzięki czemu zarabiają wykorzystując to, czego się nauczyli. Tom bardzo chętnie dzieli się swoją wiedzą, jest on takz e dla wielu prawdziwym bohaterem. Zawdzięczamy mu bardzo duz o, poniewaz Tom Williams miał taki sam cel jak Richard Nay i Richard Wyckoff. Wszyscy oni pomagali innym. Na koniec dziękuję mojej cierpliwej i pełnej zrozumienia z onie Laurze. To ona przypominała mi o terminach i wysyłała do biura, abym dalej pisał. Tak tez robiłem. Dziękuję ci Lauro, bardzo cię kocham. Kocham takz e nasze wspaniałe dzieci Nathana, Olivię i Ryana. Kaz de kroczy trochę inną drogą, jednak są dla mnie wspaniałym dopełnieniem. 6

7 PRZEDMOWA Autorstwa Toma Williamsa (Twórcy VSA) Gavina po raz pierwszy spotkałem 10 lat temu i wtedy tłumaczyłem mu, jak działają rynki finansowe. Pamiętam jego reakcje, zaskoczenie i niedowierzanie. Gavin wiedział bardzo niewiele na temat tradingu i inwestowania, jednak chciał się tego nauczyc i był z ądny sukcesu. To był powo d, dzięki kto remu wiedziałem, iz ma potencjał na dobrego tradera. Kiedy napisałem moją pierwszą ksiąz kę The Undeclared Secrets That Drive The Stock Market, nie miałem pojęcia, jak bardzo stanie się popularna. Gdy się zestarzałem, wiedziałem, z e muszę przekazac swoją obszerną wiedzę komus, kto miał tak jak ja pasję pomagania i uczenia innych. Gavin nadawał się do tego idealnie pomimo początkowych oporo w. Zawsze miał pozytywne nastawienie do z ycia i chłonął kaz dą wiedzę na temat tradingu, jaką mu przekazywałem. Wyjas niłem Gavinowi podczas jego pobytu w moim domu w Worthing w Anglii, z e napisanie mojej ksiąz ki było najbardziej satysfakcjonującą rzeczą, kto rą kiedykolwiek zrobiłem. Zasugerowałem Gavinowi, aby poszedł w moje s lady i napisał ksiąz kę. Od czasu, gdy go poznałem, zrobił kawał dobrej roboty, jednak nigdy nie sądziłem, z e usiądzie i ją napisze, poniewaz prowadzi dos c intensywny tryb z ycia. Cudownie było zobaczyc prawie 300-stronicową ksiąz kę, kto ra pojawiła się w maju 2011r. Gdy pierwszy raz odczytano mi Trading In The Shadow of the Smart Money Gavina (mam 83 lata i cierpię na zwyrodnienie plamki z o łtej, przez co mam bardzo słaby wzrok) byłem zaskoczony, jak dobrą ksiąz kę udało mu się napisac. Wyjas nił on jasnym i prostym językiem, jak moz na zarabiac pieniądze na rynkach finansowych, jes li rozumie się działające tam mechanizmy, oraz gdy się ma system i plan. Zalecam, abys przeczytał tę ksiąz kę i polecał ją wszystkim chętnym, poniewaz mo wi ona o tym. jak trader moz e wyjs c z rynku jako zwycięzca. Gavin stał się doskonałym traderem i muszę powiedziec, z e traderzy, kto rzy wchodzą na rynek bez wczes niejszych dos wiadczen, mają potencjalnie duz o większą i szybszą szansę odniesienia sukcesu niz ci, kto rzy przestawiają się z uz ywanego do tej pory systemu na następny. Szukają S więtego Graala tradingu, a kon czą bez planu i systemu, co powoduje poraz kę. Jes li istnieje S więty Graal dla tradero w, jest on zawarty w tej ksiąz ce. Trader, kto ry wchodzi na rynek z niezas mieconym umysłem, szybko zorientuje się, z e zasady VSA są obecne na wszystkich rynkach we wszystkich ramach czasowych. Przekona się takz e jak one działają, identyfikując zyskowne układy zagran. Taki trader będzie rozwijał i powiększał swoje umiejętnos ci, opierając się na tej wiedzy. Wielu tradero w i inwestoro w nie rozumie znaczenia wolumenu oraz tego, jak waz ny jest on dla ich analizy na kaz dym rynku i w kaz dej ramie czasowej. Przede wszystkim są tysiące tradero w handlujących ciągle. Niekto rzy grają na długo, niekto rzy na kro tko, częs c przetrzymuje akcje, inni czekają, aby wejs c na rynek. Niekto rzy mają zyskowne pozycje, a niekto rzy przegrywają. 7

8 Jaki tkwi w tym sens? Nie jest to takie trudne, jak moz e się wydawac, poniewaz ilekroc rozpoczynasz zagranie, jest to rejestrowane jako wolumen, a dla nas wolumen to aktywnos c. Jaka jest dokładna wielkos c aktywnos ci, kto ra działa w relacji z barem cenowym na Twoim wykresie? Aktywnos c musi byc powodem, dla kto rego wykres zachowuje się w taki lub inny sposo b. Musisz zdac sobie sprawę, z e przynajmniej 80% wolumenu lub nawet więcej to aktywnos c profesjonalisto w lub Smart Money - tak jak Gavin nazywa ich w tej ksiąz ce. Ogromna ilos c pieniędzy i kontrakto w, kto rymi ci gracze dysponują wystarcza, aby nadac kierunek rynkowi. Na przykład, jeśli na swoim wykresie widzisz Up bar, który sięgnął nowego, wyższego obszaru, jednak jego spread jest wąski, a wolumen bardzo wysoki, wygeneruje to automatycznie oznakę słabości w TradeGuider, oprogramowaniu VSA, którego jestem autorem. Powodem, dlaczego Smart Money sprzedało, dla którego rynek szedł w górę było to, iż realizowali oni każde zlecenie kupna od mniejszych graczy, które pojawiło się na rynku. Robią to dla przykrywki. Powodowało to wąski spread na Up barze. Gavin pokazuje wiele świetnych przykładów takiego zachowania ceny, w swojej książce. Jeśli aktywność jest bardzo wysoka, oznacza to, że profesjonaliści realizują zyski, a efektem tego może być powstanie rynku niedźwiedzia innymi słowy słabość. Bardzo często będzie Ci to ciężko zauważyć, ponieważ wiadomości towarzyszące temu będą dobre, przez co większość ludzi nie będzie mogła zrozumieć, dlaczego ma wtedy sprzedawać. Wielu traderów właśnie tak postępuje, leży to w ich naturze. Uważają się przy tym za inteligentnych i być może kiedyś odnieśli już sukces. Musisz zapytać sam siebie, dlaczego tak trudno przewidzieć zachowanie rynku? Wszystkie Twoje umiejętności, które dobrze Ci służyły w życiu nigdy nie są tak dobre, aby nie można było ich ulepszyć. Traderzy Ci postępują w ten sposób z powodu wszystkich tych informacji, wpadających do Twojego umysłu. Większość pojawiających się informacji nie jest prawdziwa, co powoduje dezinformację i prowadzi traderów do popełniania błędów. Właśnie dlatego trudno regularnie przewidywać zachowanie rynku, polegając na podstawach. Ta ksiąz ka będzie długą drogą do tego, aby pomo c Ci w zrozumieniu, co dokładnie się dzieje. Moz esz z tych informacji jedynie skorzystac. Mogą one zostac z Tobą do kon ca Twojego z ycia. Tom Williams 8

9 WPROWADZENIE Tło dla Volume Spread Analysis TradeGuider jest oparty na metodologii zwanej Volume Spread Analysis (VSA). Kontynuując kro tkie objas nienie systemu TradeGuider i VSA, wyjas nię takz e zasady tego oprogramowania, kto re są w stanie pomo c traderom w rozpoznaniu manipulacji rynku i w podjęciu udanych decyzji. Pokaz ę przykłady wykreso w, na kto rych widac aktywnos c profesjonalisto w na ro z nych rynkach i w ro z nych ramach czasowych - szczego lnie, gdy wiadomo na co patrzec. Volume Spread Analysis (VSA) jest uznaniową metodą analizy stworzoną przez załoz yciela TradeGuider Toma Williamsa. Metoda VSA działa szczego lnie dobrze jako pokazywanie braku ro wnowagi popytu i podaz y. VSA jest uz ywane przez TradeGuider w celu obserwacji zalez nos ci pomiędzy wolumenem, a ceną i spreadem bara. TradeGuider pierwotnie znany jako Wyckoff Volume Spread Analysis jest rozwijany juz od ponad 20 lat. Dzięki inteligentnemu oprogramowaniu TradeGuider jest unikalny, pozwala analizowac kaz dy płynny rynek, w kaz dej ramie czasowej, wydobywając potrzebne informacje w celu wskazania braku ro wnowagi między popytem, a podaz ą widoczną na wykresie. Dzięki temu TradeGuider w graficzny sposo b przedstawia dynamikę i ruchy rynku. Oprogramowanie działa w czasie rzeczywistym (RT Real Time) lub na koniec dnia (EOD End-of-Day). Pozwala to uz ytkownikom zobaczyc, kiedy profesjonalni gracze lub to, co ja nazywam Smart Money, reagują na rynek, wchodząc lub nie uczestnicząc w nim. To powinno pomo c klientom podjąc przemys lane decyzje. TradeGuider jest rewolucyjnym pomysłem, kto ry moz e byc uz ywany w połączeniu z innymi platformami tradingowymi. Jest on s wietnym wyborem jako dodatek do z ro deł danych oraz s wietnym wsparciem. Dla płynnego rynku to najlepszy analizator popytu i podaz y. Potrafi rozszyfrowac dynamikę rynku oraz wolumen i jest przy tym łatwy w obsłudze. Nowy wyrafinowany system został rozszerzony o zestaw takich narzędzi, kto re potwierdzają układy zagran i pojawiają się w kaz dej ramie czasowej i na kaz dym rynku. Wskaz niki pokazują się automatycznie na wykresie. Nie ma tam konfiguracji, ustawiania parametro w ani optymalizacji. Naszym zamierzeniem było, aby system został przygotowany do pracy. Specyficzna metodologia nie moz e byc omawiana na samym początku. Proces optymalizacji uz ywany jest do tego, aby ukryc duz ą ilos c oryginalnych metod analizy. W istocie nasze pomysły są udoskonalane i mogą byc uz yte w kaz dej ramie czasowej z niezmiennym efektem. Tak jak wspomniałem wczes niej, nie jest to nowy pomysł. Tom Williams, wynalazca VSA, to były trader syndykatu. Obserwował, jak manipulowano rynkami i odkrył klucz do ujawnienia prawdy o relacji pomiędzy wolumenem, spreadem i ceną zamknięcia bara. Tom spędził wiele lat na zgłębianiu koncepcji Richarda Wyckoffa, znanego tradera z lat 20. i 30. Wyckoff napisał kilka ksiąz ek na temat tradingu i stworzył w kon cu Stock Market Institute w Phoenix w Arizonie. Istotą pracy Wyckoffa była analiza rucho w rynku i okres lenie, kiedy akcje stoją, spadają, są wyprzedawane lub droz eją. Powiązane z tymi fazami jest przechodzenie akcji ze słabych rąk lub publiki do The Composite Operator, zwanych obecnie Smart Money. 9

10 Gdy Tom Williams powro cił do Beverly Hills na początku lat 80., zaczął poszukiwac moz liwos ci komputeryzacji systemu, kto rego się nauczył w syndykacie i w ten sposo b rozpoczął ewolucję Volume Spread Analysis (VSA). Z pomocą dos wiadczonego programisty Tom uwaz nie przestudiował tysiące wykreso w w celu rozpoznania wzorco w, kto re powstawały, gdy Smart Money byli aktywni. Stworzenie tej techniki, pomimo prostoty pomysłu, zajęło szereg lat. Obecnie jest ona nauczana jako metodologia w połączeniu z oprogramowaniem zwanym TradeGuider. Volume Spread Analysis stara się znalez c przyczynę ruchu cen. Jest ona dos c prosta: to brak ro wnowagi pomiędzy popytem, a podaz ą lub siłą i słabos cią na płynnym rynku. Wynika to z aktywnos ci Smart Money. Jes li uz ywasz TradeGuider to zauwaz ysz, z e wykonuje on s wietną robotę, wyszukując miejsca braku ro wnowagi, co odciąz a cię przy odczytywaniu rynku, pozwalając w pełni skoncentrowac się na grze. Nalez y podkres lic, jak waz ne jest uz ywanie wolumenu. Wykres bez wolumenu to jak samocho d bez zbiornika paliwa. Byc moz e brak informacji, ograniczenie dostępu do instrukcji, potrzebnych aby skorzystac z tego waz nego aspektu analizy technicznej powoduje, z e znaczenie i waga wolumenu jest słabo rozumiana przez większos c nieprofesjonalnych tradero w. Aby dokonac poprawnej analizy wolumenu, musimy zdac sobie sprawę, z e zapisane informacje o wolumenie zawierają tylko połowę potrzebnej wiedzy. Drugą połową jest spread cenowy. Wolumen zawsze uwidacznia wielkos c aktywnos ci, a odpowiedni do niego spread cenowy pokazuje ruch ceny przy tym wolumenie. Większos c tradero w twierdzi, z e nie jest moz liwe analizowanie wolumenu na rynku Forex, poniewaz ta informacja jest niedostępna. Nie jest to do kon ca prawdą. W dalszej częs ci ksiąz ki pokaz ę, jak TradeGuider potrafi zrobic cos, co ci traderzy uwaz ają za niemoz liwe. Niekto re wskaz niki techniczne pro bują łączyc wolumen i ruchy ceny, jednak to podejs cie ma ograniczenia. Czasami rynek idzie w go rę na wysokim wolumenie, jednak moz e ro wnie dobrze is c w go rę na niskim wolumenie! Oczywistym wnioskiem jest to, z e działają tutaj takz e inne czynniki. Cena i wolumen są blisko połączone, a ich relacja jest jednos cią i to jest gło wny powo d opracowania TradeGuider. Tak jak wczes niej wspomniałem, system umoz liwia analizę rynku w czasie rzeczywistym (RT) i na koniec dnia (EOD), uz ywając kaz dego spos ro d 400 znaczniko w, by pokazac brak ro wnowagi podaz y i popytu. Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź stronę: 10

11 Rozdział 1 Spotkanie, które odmieniło moje życie. Dobrze pamiętam tę rozmowę telefoniczną. Był wczesny poniedziałkowy poranek, gdy moja asystentka Anne weszła do mojego biura. Powiedziała, z e dzwoni pewien gentelman z Yorkshire. Widział on jedną z moich e-marketingowych stron internetowych i ma dla mnie propozycję. Poprosiłem Anne, aby dowiedziała się czegos więcej, zanim mnie z nim połączy. O w pan nazywał się podobno Roy Didlock i był zaangaz owany w rozwo j skomputeryzowanego programu tradingowego, zwanego Wyckoff Volume Spread Analysis. Pomysłodawca tego programu, Tom Williams, były trader syndykatu, poszukiwał firmy marketingowej do szerszego rozpowszechnienia swojego oprogramowania. Nie miałem wtedy zielonego pojęcia na temat tradingu czy inwestowania, ale byłem ciekawy, więc odebrałem telefon. W słuchawce usłyszałem głęboki, ale sympatyczny głos z typowym akcentem z Yorkshire. Roy zaczął wyjas niac, jak Tom otworzył firmę, kto rej prowadzenie traktował jako hobby. To sugerowało, z e nie mają s rodko w przeznaczonych na marketing. Roy wyjas nił tez z e firma, kto rą Tom załoz ył kilka lat wczes niej, aby promowac program Genie Software Ltd., poszukuje partnera w postaci agencji reklamowej lub marketingowej. Propozycja była taka, aby dzielic się zyskiem w zamian za usługi marketingowe. Na początku byłem sceptyczny i w jakis sposo b zaintrygowany podejs ciem Roya. Zapytałem go, dlaczego zainteresował się włas nie moją firmą. Roy powiedział, z e znalazł około 60 podobnych firm w internecie oraz z e mielis my odpowiednie kwalifikacje, pasujące do ich celo w. Zapytałem go wtedy, ile rozmo w telefonicznych i wizyt wykonał oraz jakiej reakcji oczekiwał. Bylis my ostatnią firmą na jego lis cie. W jego głosie było słychac przygnębienie. Mogłem wyczuc, z e brak budz etu stanowił największą przeszkodę i najprawdopodobniej zainteresowanie oprogramowaniem było małe lub z adne. W tamtej chwili cichy głos w mojej głowie nalegał, abym zaprosił go na spotkanie w biurze, by dowiedziec się czegos więcej. Wtedy moje biuro znajdowało się w Beckenham, jakies 530 km od Yorkshire. Zapytałem Roya, czy ma biznesplan i czy, o ile to moz liwe, odwiedził by moje biuro, z eby omo wic jego propozycję. Entuzjazm, z jakim zareagował, był dla mnie trochę zaskakujący. Mielis my się spotkac w przyszłym tygodniu. Roy powiadomił mnie, z e wraz z nim zjawi się Tom Williams, pomysłodawca programu, aby wyjas nic mi, jak rynki finansowe działają naprawdę. Byłem, delikatnie mo wiąc, zafascynowany, więc następne kilka dni upływały mi bardzo wolno. Z niecierpliwos cią oczekiwałem nadchodzącego spotkania. Roy i Tom przybyli wczes nie i poproszono ich, aby poczekali w sali konferencyjnej, gdyz byłem naprawdę zajęty projektowaniem wystawy i pilnymi sprawami firmy. Czułem, z e mogę dac moim gos ciom najwyz ej 45 minut, wyrwanych z tego chaotycznego dnia, aby pokazali mi swo j biznesplan. Mys lałem, z e tyle czasu wystarczy. Chciałem ich uwaz nie wysłuchac, a potem spokojnie przemys lec ich koncepcję. Gdy wszedłem do sali konferencyjnej zauwaz yłem, z e obaj panowie są bardzo dobrze ubrani. Roy powitał mnie pierwszy, gorliwie us cisnął moją dłon. Wyglądał na człowieka schorowanego, jednak tego nie okazywał. Od razu powiedział, z e pracował dla Ernst and Young Cap Gemini, jednej z największej na s wiecie firmy managersko konsultingowo 11

12 outsourcingowej. Następnie szybko przedstawił Toma Williamsa. Na pierwszy rzut oka Tom wyglądał na starszego pana po 70. Zrobił jednak na mnie duz e wraz enie. Spotkanie zapowiadało się bardzo interesująco! Roy przedstawił mi ich biznesplan. Był on dobrze przygotowany i zorganizowany. Następnie rozpoczął swoją prezentację. Jak juz wspomniałem wczes niej, moja o wczesna wiedza na temat rynko w finansowych była znikoma i niestety po 15 minutach nie miałem bladego pojęcia, o czym Roy mo wił! Chciałem juz powiedziec, z e nie mam dla nich więcej czasu. W kon cu mo j grafik był bardzo napięty, ale Tom na to nie pozwolił. Spostrzegł, co mo wi mo j język ciała. Włas nie chciałem cos powiedziec, kiedy dystyngowany gentelman podnio sł rękę. Z błyskiem w oku i podniesioną ręką powiedział: Roy, zatrzymaj się! Potem zaproponował: Gavin zacznijmy od początku. Pozwo l, z e wyjas nię ci, jak rynki finansowe działają naprawdę! Tom natychmiast zaczął wyjas niac mi działanie rynko w. Powiedział, z e wszystkie rynki finansowe opierają się na uniwersalnym prawie popytu i podaz y. Kaz dy inwestor lub trader zgodzi się z tym bez sprzeciwu: To oczywiste, powiedz mi cos nowego! Oni jednak nie rozumieją, jak poprawnie odczytac wykres cenowy, z eby wydobyc tę informację. Przez wiele lat pracowałem nad programem komputerowym, zwanym Wyckoff VSA. To było dokładnie to, czego brakowało im wszystkim. Program ten pokazuje na wykresie jasne sygnały, kiedy wielcy gracze - nazwałem ich Smart Money - są bardzo aktywni lub nieaktywni, dzięki temu uz ytkownik moz e grac w harmonii z ich ruchami. Tom kontynuował: Wiesz, Gavin, rynki nie poruszają się przypadkowo! Nie są tak losowe, jak sądzi większos c. Są za to celowo manipulowane, aby podłoz yc nogę niczego nie spodziewającemu się tłumowi (niedoinformowanym traderom). Jes li potrafisz odczytac popyt i podaz, analizując wolumen, zdobędziesz dodatkową przewagę nad niedoinformowanym i niczego niespodziewającym się tłumem, zajmując pozycję w harmonii z tym, co się naprawdę dzieje na rynku. Zatkało mnie. Rynki są manipulowane? Daj spoko j, Tom powiedziałem naiwnie. Tu w Anglii istnieją specjalne regulacje, mające temu wszystkiemu zapobiegac. Moi znajomi, kto rzy grają na giełdzie, wys mialiby to, o czym mi mo wisz. Tom spojrzał mi głęboko w oczy i powiedział: Jes li mi nie wierzysz, pozwo l, z e pokaz ę to na wykresach. Zobaczysz wiele moz liwos ci, jes li potrafisz zinterpretowac poczynania manipulatoro w. Byłem oczarowany. Oni wiedzieli cos, o czym nie miałem pojęcia. Pozwoliłem, z eby Tom kontynuował, zadając pytanie: Skąd wiesz to wszystko? (Był to powo d, dlaczego mo gł przejs c na emeryturę w wieku 40 lat jako bogaty człowiek o czym dowiedziałem się po z niej). Pod koniec lat 50. zdecydowałem, z e chcę robic pieniądze. Powaz ne pieniądze. Zbliz ałem się wtedy do trzydziestki i włas nie sprzedałem moją kawiarnię w Bringhton. Byłem tez wykwalifikowanym pielęgniarzem i chciałem wyjechac do Beverly Hills w Kalifornii, gdzie były pieniądze. I tak włas nie zrobiłem. Gdy przybyłem do US, miałem szczęs cie i udało mi się zarejestrowac jako RN (uprawniony pielęgniarz) w agencji. Jednym z moich pierwszych zlecen była praca dla 12

13 rodziny bardzo majętnego potentata naftowego i członka syndykatu giełdowego. Rodzina bardzo się martwiła o niego (będę mo wił o nim George), poniewaz był uzalez niony od leko w, co wymagało opieki i nadzoru. Bliscy George a uwaz ali, z e całodobowa opieka pielęgniarska nad nim jest konieczna, w celu monitorowania jego zachowania. Po kro tkiej rozmowie zostałem przyjęty. George był szefem elitarnego syndykatu giełdowego w Stanach. Jego członkowie inwestowali gło wnie swoje s rodki i czasem pieniądze innych ludzi. Byli bardzo skuteczni, jednak stronili od rozgłosu. Dzięki temu tak niewiele oso b wiedziało o ich istnieniu. Ich gło wna strategia była taka: wybierali jakis towar na rynku, kto ry był bardzo dobrze dostępny i eliminowali, jak to nazywali, zalewającą podaz tego towaru. Wykupywali prawie wszystko, co było dostępne na otwartym rynku. Ten proces mo gł trwac miesiące, a nawet czasami lata. Ostatecznie syndykat kontrolował większos c towaro w. Nazywali to fazą akumulacji. Gdy gło wne warunki rynkowe wyglądały korzystnie, syndykat mo gł podbijac ceny, co było zaskakująco łatwe, gdy usunął całą napływającą podaz i opo r do wzrostu cen. To oznaczało, z e ofert sprzedaz y było duz o, ale wszystkie szybko znikały. To z kolei skutkowało tym, z e pozostawało bardzo mało zasobo w, kto re mogły zostac sprzedane i wtedy ich ceny rozpoczynały rajd! Jakis czas po z niej, gdy dana cena wzrosła do poziomu zadowalającego syndykat, jego członkowie zaczynali odsprzedawac swoje zasoby niedoinformowanym traderom, często zwanym tłumem. To było nazwane fazą dystrybucji. W tym miejscu syndykat i jego członkowie zgarniali całkiem przyjemny zysk. Zapytałem, jak syndykat nakłaniał tłum do kupowania po cenach znacznie wyz szych od tych, po jakich kupowali jego członkowie. Tom się tylko szeroko us miechnął i za chwilę mi to wyjas nił. Powiedział: Pamiętam bardzo dokładnie, jakby to było wczoraj. W tamtym czasie nazywali się Teledyne Technoligies (TDY). Nasz syndykat zakumulował ich bardzo dokładnie i nastąpił czas, by realizowac zyski. Aby to osiągnąc, kaz dy sposo b był dobry. Na przykład, przychodzilis my na oficjalne spotkania i zadawalis my pytania mające wywołac bycze nastroje, o kto rych często mo wiono w mediach następnego dnia. Tworzylis my tak duz o pozytywnych nowinek, jak to tylko moz liwe, z eby podekscytowac tłum. Prawda czy nie, było to dla nas obojętne, dopo ki ludzie kupowali zasoby syndykatu po wysokich cenach. To było bardzo dochodowe zajęcie i jest ono jednym z gło wnych powodo w, dla kto rych na rynkach występuje hossa lub bessa. To popyt i podaz pracujące w dłuz szym okresie. Ironią jest, z e dyrektorzy większos ci firm nie mają pojęcia, dlaczego cena ich akcji ros nie lub maleje. Większos c po prostu wzrusza ramionami, gdy się ich zapyta, dlaczego ich akcje spadły o 10%. Nie mają pojęcia, dlaczego tak się dzieje, mimo z e ich firma ma się lepiej niz rok temu. Mys lą, z e nie ma logicznego powodu dla tych rucho w. Jednak syndykaty dobrze wiedzą, dlaczego tak się dzieje, bo są zaangaz owane w handel tymi akcjami w go rę i w do ł. Im bardziej Tom wyjas niał mechanizmy działania rynko w finansowych, tym bardziej byłem zaabsorbowany. 45 minut przeszło niepostrzez enie w 1 godzinę i 45 minut. Przed nami była długa przerwa na lunch. Powiedziałem mojej asystentce, aby odwołała wszystkie spotkania, poniewaz miałem przeczucie, z e to moz e byc cos naprawdę 13

14 waz nego. A teraz, kiedy piszę o tym wydarzeniu 9 lat po z niej, teraz w 2011 roku widzę, jak bardzo miałem rację! Podro z TradeGuider rozpoczęła się. Wtedy niewiele wiedziałem, ale Tom przygotowywał mnie do bycia jego protegowanym. Miałem poznac wszystko, co wiedział, a on chciał nauczyc mnie, jak czytac wykresy dokładnie tak, jak on to robił. Tom pojechał do Beverly Hills, gdzie znalazł swoje szczęs cie. Spotkał tam Georga, zdobył jego zaufanie i stał się członkiem syndykatu giełdowego. Wtedy wszystko zrozumiał. Zaczął grac w grę, kto rą rozumieją tylko wtajemniczeni. Wkro tce Tom został poproszony o ręczne rysowanie wykreso w, kto re syndykaty miały wykorzystac do swoich spekulacyjnych działan. Jak Tom sam przyznaje, jego ręcznie tworzone wykresy były dziełem sztuki. Okazało się, z e miał naturalny talent do tworzenia rysunko w i zawierania w nich detali. Im bardziej Tom się angaz ował w analizę wykreso w akcji, starannie dobranych przez syndykat, tym bardziej stawał się dociekliwy. Interesowały go powiązania pomiędzy ruchem ceny, wolumenem i ceną zamknięcia. Tom stale wypytywał tradero w z syndykatu o te informacje, jednak oni byli zbyt zajęci zarabianiem pieniędzy. W kon cu wysłali Toma na kurs czytania wykreso w według Wyckoffa do Park Ride w Illinois, tuz obok Chicago. To tutaj ostatecznie pojął, o co chodzi. Tom zrozumiał, z e wszystkie wskazo wki są w wykresach, jes li wiesz, jak je poprawnie odczytac. Tom spędził 12 szczęs liwych i rozwojowych lat z syndykatem w Beverly Hills, podro z ując po Stanach i poznając wielu interesujących ludzi. W wieku 40 lat Tom miał wystarczająco duz o pieniędzy, aby resztę z ycia spędzic bardzo komfortowo. Zdecydował się powro cic do Anglii, a 5 lat po z niej kupił os rodek dla emeryto w, aby mo c kontynuowac swoją pasję pomagania innym. Wciąz zajmował się tradingiem, jednak ogrom wiedzy, jaką zdobył pracując z syndykatem w Stanach, zaczął go przytłaczac. To był takz e czas, gdy komputery stawały się bardziej dostępne dla zwyczajnych ludzi Tom miał genialny pomysł, kto ry przez resztę swojego z ycia rozwijał i ulepszał. Chciał skomputeryzowac metodę Wyckoffa i posiadaną wiedzę, aby generowac automatycznie sygnały wejs cia, nie wymagając interwencji człowieka. Tom odwiedzał okolicę Torquay, Devon w UK, poszukując programisty utalentowanego na tyle, aby zrozumiał jego specyficzne instrukcje. Komputer miał odnajdowac momenty kupna i sprzedaz y, wykorzystując VSA (Volume Spread Analysis). Ta metoda nie brała pod uwagę przeszłych formuł cenowych, kto re raczej i tak nie działały. Toma interesowały tylko: 1. Wolumen aktywnos c. 2. Spread długos c bara cenowego. 3. Zamknięcie cena, po jakiej dany bar się zamykał. Punkt, w którym bar się zamyka, jest najważniejszym z trzech kluczy do analizy. Cena zamyka się zaro wno na dole, pos rodku, jak i na szczycie biez ącego bara i jest to uwaz ane za niezwykle istotne dla całej analizy. Szczęs liwym trafem Tom znalazł w gazecie ogłoszenie programisty, kto ry mieszkał w pobliz u. Natychmiast umo wił spotkanie. Tom wciąz nie był pewien, czy jego pomysły 14

15 będą mogły przybrac formę programu, nie mo wiąc juz o tym, z eby pokazywały momenty zawierania transakcji. W obu tych kwestiach zgadzał się z programistą Robertem Harwoodem, mimo to postanowili spro bowac i zobaczyc, co się stanie. Kilka tygodni zajęło im zaprogramowanie pierwszych 10 wskaz niko w i - ku ich ogromnemu zdziwieniu - udało się! Wskaz niki dawały jasne i dokładne sygnały braku ro wnowagi między podaz ą, a popytem. Z biegiem czasu przybywało nowych wskaz niko w i wielokrotnie je rekonfigurowano. Kiedy oprogramowanie osiągnęło punkt, w kto rym nadawało się do uz ytku, ws ro d znajomych Toma rozeszła się wies c na temat jego nowego programu i jego zadziwiającej dokładnos ci. Tom zaczął sprzedawac oprogramowanie swoim bliskim znajomym i kolegom po fachu za niewielkie pieniądze. W tym czasie powstała pierwsza wersja Wyckoff VSA Version 1 firmy Genie Software Ltd. i po z niejsze odsłony programu TradeGuider Real Time i End-Of-Day. Praca Toma była niezwykle nowatorska i rozwijała doskonałą ideę Richarda Wyckoffa z początku XX wieku. Ws ro d innych rzeczy, ten człowiek odkrył, z e czytanie wykreso w jest kluczem do osiągania sukceso w i zysko w przez tradero w. Uznałem, z e takiej okazji nie moz na przepus cic. Tom zakon czył spotkanie posępną uwagą. Spojrzał na mnie i rzekł: Gavin, zawsze pamiętaj, z e rynek musi miec więcej przegranych niz zwycięzco w. Jest przebiegły. Nigdy w mediach nie usłyszałem prawdy o rynku. Pozwo l, z e przedstawię Ci tego przykład r. nastąpił atak na World Trade Center. Jes li sobie przypominasz, rynki były wtedy zamknięte przez tydzien. Przez cały ten czas docierały przeraz ające wiadomos ci, szczego lnie te na temat przyszłych kondycji rynko w finansowych. Gdy rynki ruszyły - rzeczywis cie spadły, a media wro z yły nieuniknioną bessę. Reporterzy o ponurych twarzach spoglądali na Ciebie z ekranu, mo wili o miliardach dolaro w, kto re zostały wybite z rynku i prognozowali spadki. Wiadomos ci te mogły byc prawdziwe tylko połowicznie, jednak publicznie nigdy nie mo wi się całej prawdy. Bardzo prawdopodobne jest, z e niezalez ne giełdy (poza USA) były s wiadome tego, iz ich traderzy skrupulatnie kupują wszystko od panikujących. Okazję trzeba było wykorzystac. Bardziej wiarygodne media powinny przekazac takie informacje: Dobry wieczo r Pan stwu. Jak wiecie, rynki ponownie funkcjonują. Kursy spadły gwałtownie po tym, jak prezydent Bush i premier Blair ostrzegli przed następnymi atakami. Ma to swoje negatywne odbicie w cenach akcji, pomimo z e 12. wrzes nia wszystkie firmy są w takiej samej kondycji, w jakiej były 10. wrzes nia, więc paniczna wyprzedaz jest czyms irracjonalnym. Dobrą wiadomos cią jest to, z e mamy wies ci od specjalisto w z ro z nych giełd. Wszyscy oni mo wią, z e traderzy ledwo nadąz ają z kupowaniem wszystkiego, co sprzedaje panikujący tłum. Zobaczycie Pan stwo w ciągu tygodnia lub dwo ch, z e to wcale nie bessa, ale hossa. Rynki po jdą gwałtownie w go rę, gdy tylko instrumenty finansowe przejdą od słabych do silnych graczy. Ogromny wolumen spadkowy będzie doskonale widoczny. Zauwaz cie, z e bar zamknął się w s rodku, nie na dole, a to oznaka, z e na pewno są nabywcy. Jest to tez zaprzeczenie tego, co powiedziano o dalszych spadkach, gdyz cena wzros nie, a nie zmaleje. 15

16 Po tym przykładzie Tom powiedział: Gavin, to jest trwający proces o ro z nych stopniach intensywnos ci. Pamiętaj, wykres nigdy nie kłamie, jes li nauczysz się go poprawnie odczytywac i to jest to, czego Cię nauczę. Natychmiast skontaktowałem się z moim partnerem biznesowym, Richardem Bednallem, aby opowiedziec mu o tej s wietnej okazji. Po dokładnych analizach i przeprowadzeniu rozmo w z kilkoma znajomymi traderami bylis my przekonani, z e będzie to opłacalne przedsięwzięcie. Przy tym pomoz e ono zwyczajnym traderom i inwestorom przejs c na wyz szy poziom gry, dając im moz liwos c zarabiania w harmonii z manipulatorami. Tak więc Tom uczył mnie, a moje z ycie się zmieniło. Zacząłem widziec rzeczy, kto rych nie dostrzegałem nigdy wczes niej. Potrafiłem odczytywac wykresy tak, jak muzyk czyta nuty. Czułem się os wiecony widząc rzeczy takimi, jakimi są naprawdę, a nie takimi, jakie nam pokazują media. Obiecałem Tomowi, z e pomogę mu kontynuowac jego pracę, aby pomo c nies wiadomym traderom, jak znalez c prawdę a tym samym zwiększyc swoje zyski z rynku. Wierzę, z e ta ksiąz ka Ci się spodoba. Mam tez nadzieję, z e przeczytasz ją więcej niz raz, by ogarnąc zawartą w niej wiedzę. 16

17 Rozdział 2 Gra na Wall Street: Manipulacja Rynku Szóstego maja 2010 roku na rynkach finansowych stało się coś bardzo dziwnego. Ten dzień jest teraz określany jako "Flash Crash". Nawet wtedy, gdy pisałem o tym ponad pół roku później, żadne autorytety nie umiały podać wiarygodnego wytłumaczenia dla tego, co się stało i kto jest za to odpowiedzialny. Wielu inwestorów zaczęło podejrzewać, że nie jest to tym, czym się wydawało, że jest. W programie CNBC "Closing Bell" reporterka Maria Bartiromo rozmawiała z Mattem Nesto o dniu "Flash Crash". Twierdziła ona, że wszystkie te anomalie były spowodowane przez tradera z jednego z głównych banków. Miał on przez pomyłkę nacisnąć przycisk B (miliard) zamiast M (milion), podczas zawierania transakcji na kontraktach terminowych CME E-Mini S&P. Poniżej zapis tego wywiadu. (Wywiad dostępny na youtube: "Maria Bartiromo, Market Manipulation") N Matt Nesto B Maria Bartiromo N: Osoba związana z grupą CITI powiedziała, iż przez 2 minuty można było zobaczyć, że została sprzedana ogromna ilość kontraktów S&P 500 za 16 miliardów. Osoba ta powiedziała też, że wolumen jakim obracała grupa CITI tego dnia wynosił 9 miliardów sugerując, że pochodzenie tego tradu było zupełnie gdzie indziej. Nesto wymienił 8 akcji, których wartość spadła wskutek błędu do zera lub jednego centa: Exelon (EXC), Accenture (ACN), Center Point Energy (CNP), Eagle Material (EXP), Gentact Ltd (G), ITC Holdings (ITC), Brown & Brown (BRO), Casey s General (CASY) i Boston Beer (SAM) N: Nawiązując do tego, że ktoś bliski CITI Group znał ich poczynania odnośnie sprzedaży CME, chciałbym dodać coś jeszcze. Duncan Niederauer, prezes NYSE powiedział o nieprawdziwych zagraniach. Mam na myśli to, że mówiliśmy bardzo wiele na temat Accenture, ACN. Jest to firma z Dublina. Nie ma jej wśród żadnych indeksów. Jeśli spojrzysz przykładowo na S&P 500, pokażę ci akcje co najmniej 2 firm, które były notowane w cenie zero lub jednego centa: Exelon i CenterPoint. Gdy spojrzysz na Russell 1000, pokażę ci też Eagle Materials, Genpact, ITC and Brown & Brown, a także Casey's General Stores i Boston Beer. Tak więc mamy ich tutaj przynajmniej 8. We wszystkich wymienionych powyżej przypadkach miała miejsce podobna sytuacja. W związku z tym sądzę, że wszystkie te zagrania były podrobione. Kiedy Matt Nesto nazwał te trady podrobionymi, prowadząca program, weteran CNBC Maria Bartiromo popatrzyła na niego zszokowana i trochę zła, i powiedziała: B: To śmieszne. To, co mówisz, brzmi dla mnie jak jakaś manipulacja rynkiem. To oburzające! Nawiązując do wypowiedzi Nesto, zdarza się to często, a przynajmniej na giełdzie NASDAQ, jeśli otworzysz pozycję i stracisz pieniądze, nie ma odwrotu. 17

18 N: To się naprawdę dzieje, Mario, i to często. Gdybyśmy zapytali NASDAQ, prawdopodobnie nie odpowiedzieliby, jak często się to zdarza. Oni wracają i to regularnie. Najbardziej śmierdzącą sprawą jest to, że grasz w dobrej wierze. Zajmujesz pozycje i zarabiasz pieniądze, a potem nagle je tracisz. Nie ma od tego odwrotu ani odwołania. Gdy zadzwoniłem do Toma Williamsa i zapytałam, co się stało, wspominając, że CNBC właśnie mówi o aktywności na giełdzie, która była manipulacją, Tom zaśmiał się i powiedział: Mogę się założyć, że TradeGuider właśnie pokazuje coś, co nazywamy Shakeout. Ku mojemu zdziwieniu, gdy otworzyłem program, rzeczywiście tak było. Sygnał nazywał się: Strength Number 87. System w oknie dialogowym wyjaśnił, że ten sygnał oznacza: SOS 87 SHAKEOUT (WYTRZĄSANIE) Opis bara: Shakeout zbija cenę na szerokim spreadzie, zamykając się blisko maksimum. Służy do wytrząsania słabych graczy. Jeśli wolumen jest niski, to podaż zniknęła. Wysoki wolumen sugeruje, że popyt przewyższył podaż. Pamiętaj jednak, że ta podaż powstrzymałaby dalszy wzrost ceny. Jeśli spread jest wąski, ma to mniejsze znaczenie. Wytęż uwagę, bo jeśli pojawiła się luka w dół, może to wskazywać na ukrytą słabość. Gdy wolumen jest ultra wysoki, może to być punkt kulminacyjny rozpoczynający akumulację. Tło: Tło jest bardzo istotne. Powinieneś widzieć siłę w tle razem z Stopping Volume lub Selling Climax. Musisz sprawdzić, czy w trendzie wzrostowym pojawiły się drobne oznaki słabości oraz czy pojawiła się podaż. Przyszłość: Shakeout na niskim wolumenie jest naprawdę brutalnym Testem i ma ten sam efekt. Pokazuje, że podaż zniknęła i możesz spodziewać się wyższych cen. Shakeout na wysokim wolumenie pokazuje, że popyt został przygotowany, aby wchłonąć podaż na tym barze. Prawdopodobnie zechcą przetestować tę podaż w przyszłości. Każde testowanie na niskim wolumenie, wracające w obszar Shakeouta, będzie bardzo ważną oznaką siły. Uważaj, gdy po Shakeoucie występują Up bary na wysokim bądź niskim wolumenie zamykające się w środku, szczególnie, gdy ich spread jest wąski. Jeśli rynek zaczyna ruch boczny, może być to spowodowane przygotowaniem do następnego ruchu w górę. Pamiętaj, aby patrzeć na obraz całego rynku, a nie tylko na pojedyncze bary. 18

19 WYKRES WPROWADZAJĄCY To, co widzieliśmy 6. maja, było gigantycznym Shakeoutem. SM spodziewali się wyższych cen i chcieli wybić wszystkie stopy, zanim ruszą cenę do góry. Mieli byczy nastrój. Akcje miały wzrosnąć, a oni chcieli oczywiście kupić te akcje po możliwie najlepszych cenach. To znaczy, kupić je w jak najniższej możliwej cenie wiedząc, że można je później odsprzedać za cenę znacznie wyższą niż ta, którą zapłaciłeś. Tak się właśnie gra na Wall Street: kup tanio, sprzedaj drogo bądź drapieżnikiem. Mądrym drapieżnikiem, który dokładnie rozumie, jak myśli i reaguje jego ofiara. To jest jak spędzanie owiec. Kierujesz nimi, okrążasz je, aż w końcu zamykasz je w zagrodzie. Czy Ci się to podoba, czy nie, człowiek jest uwarunkowany, aby reagować jak zwierzę stadne, a media nieumyślnie odgrywają kluczową rolę doradczą dla inwestorów i traderów na rynkach akcji, kontraktów, towarów a nawet Forex. Wywołuje to często masową histerię, gdy media opiniotwórcze podadzą jakieś informacje na temat instrumentów finansowych. Mimo iż nie są one prawdziwe, większość tłumu w nie wierzy, co często drogo kosztuje. Smart Money wiedzą, jak będziesz reagował jako inwestor lub trader. Wiedzą, jak tobą pokierować. Wykorzystują dwie najsilniejsze ludzkie emocje: strach i chciwość. Te emocje są naszymi największymi wrogami, gdy gramy na rynkach kapitałowych. Mark Twain powiedział: Jeśli nie czytasz gazet, jesteś niedoinformowany, jeśli czytasz gazety, jesteś źle poinformowany. W dalszej części książki wyjaśnimy, dlaczego rynki działają często odwrotnie, niż zwykły człowiek mógłby się spodziewać. Zobaczymy, dlaczego kupno akcji BP 25 czerwca 2010, gdy miał miejsce wyciek w Zatoce Meksykańskiej, byłoby świetnym interesem, pomimo iż krążyły plotki, że BP wypadnie z rynku. Pokażemy Ci także, jak zidentyfikować profesjonalne kupowanie (SM) na wykresie. Będziesz je w stanie rozpoznać i na tym skorzystać, kupując po właściwej cenie pomimo złych wiadomości. Możesz też wcale nie kupić lub zająć pozycję krótką, gdy wiadomości będą bardzo dobre. Jako przykład omówimy akcje JP Morgan, zobaczymy raporty o świetnej zyskowności i fundamentach, które wywołają wśród ludzi 19

20 wrażenie, że cena akcji musi pójść w górę. Pokażemy Ci też spadek, jaki miał miejsce pomimo tych informacji. Może Ci się nasuwać pytanie, czy manipulacja rynkiem jest dobra czy zła? Myślę, że jeśli umiesz czytać wykresy, to zmienność w ruchach rynku jest bardzo dobra. Gdy wyćwiczysz oko, będziesz widział dokładnie, jakie intencje mają manipulatorzy i jak grać w harmonii z tym, co się dzieje. Może cię też zastanawiać nad tym, czy manipulatorzy są źli, czy chcą ukraść twoje pieniądze. Ja uważam, że są to bardzo mądrzy ludzie, którzy rozumieją naturę człowieka i strukturę rynku. Tak jak każdy, kto odnosi sukcesy w jakimkolwiek dążeniu, traktują swoje działania jako zabawę, w której mają wystarczającą wiedzę i umiejętności, by wygrać. Tak jak dobry gracz w pokera, po prostu wykorzystują swoją przewagę przy nadarzających się okazjach. Ludzie ci mają finansową przewagę i zrozumienie rynków finansowych. Istnieje ogromna przepaść pomiędzy nimi a zwykłym traderem, ponieważ oni wykorzystują tę przewagę, aby mnożyć zyski na swoich kontach. W tym momencie możesz się zastanawiać: dlaczego ten rozdział jest tak istotny? Dlaczego po prostu nie przejdziemy do wykresów i układów? Aby wygrać tę grę, musisz znać te informacje, zaakceptować je i zrozumieć. Zwykły trader, który ich nie zna, pasuje do opisu, jaki przedstawia kolejna pokerowa anegdota: gdy siadasz przy stole i nie wiesz, kto jest zielony, znaczy, że to ty jesteś zielony. Kiedy poznałem Toma, nie zaakceptowałem tego zupełnie, zmieniłem zdanie, gdy zacząłem bliżej poznawać rynki finansowe. Zauważyłem spójne wzorce. Wykresy były zawsze w sprzeczności z informacjami w telewizji. Później pokażę Ci dwie rzeczy, jakie zwiększyły moje zainteresowanie naukami Toma i jego metodologią VSA. 22 grudnia 2006 na Youtube pojawił się pewien film. Wywołał on wiele kontrowersji. Wiele razy próbowano go ukryć przed publicznym dostępem. Był to wywiad z Jimem Cramerem, gospodarzem programu Mad Money w CNBC. W wywiadzie tym Jim opowiada o tym, jaki miał wpływ na cenę akcji różnych firm, włączając w to Apple i Rimm. Poniżej zamieszczam częściowy zapis tego wywiadu. Najbardziej interesujące fragmenty tego wywiadu zostały podkreślone. Wielokrotnie, gdy grałem krótko w moim funduszu hedgingowym byłem w stanie stworzyć rodzaj aktywności, która mogła pokierować przyszłością. Nie wymagało to dużych pieniędzy. Podobnie gdy grałem długo i chciałem, aby zdarzenia były trochę bardziej różowe, wchodziłem i brałem pakiet akcji, aby upewnić się, że pójdą w górę. Czasami musiałem zaangażować 5 milionów i byłem w stanie to znieść. Teraz prawdopodobnie rynek jest większy i możesz potrzebować 10 milionów. Ta gra jest fajna i w dodatku opłacalna. Możesz pójść w górę, a potem to stracić. Nie jest to miłe uczucie. Załóżmy, że w ciągu dnia masz wizje dalszej perspektywy i mówisz: Wyprzedaję moje kontrakty. Za tym idą inni, a po pewnym czasie większość uczestników rynku wyprzedaje, co powoduje, że cena leci w dół. Ta strategia jest bardzo dobra, gdy grasz z dnia na dzień. Doradziłbym to wszystkim, którzy mają fundusze hedgingowe, ponieważ ta metoda jest całkowicie legalna i bardzo szybko zarabia pieniądze. Przy okazji, nikt inny na świecie tego nie przyzna. Mnie to jednak nie obchodzi, nie zamierzam tego powtarzać w TV. W dalszej części Kramer wyjaśnia, w jaki sposób fundusze zwiększają swoje wyniki na koniec roku. 20

21 Następne 6 dni jest naprawdę ważne, musisz wtedy naprawdę kontrolować rynek, ponieważ potem jest twój dzień wypłaty. Nie możesz im pozwolić na wzrost. Gdy przejmujesz Research in Motion (RIMM), trzeba użyć ogromnej siły, żeby zbić ich cenę, ponieważ dzisiaj są w punkcie wsparcia. Gdybym grał krótko, uderzyłbym do wielu osób z akcjami RIMM. Możesz teraz podejrzewać, że jest to naruszenie. Nie możesz stworzyć wrażenia, że akcje spadają. Ale robisz to mimo wszystko, ponieważ inni tego nie rozumieją. To jedyna rzecz, którą można uznać za nielegalną. Fundusze, które zarabiają szybko, równie szybko muszą się bronić. To trochę inna forma niż ta, o której mówiłem wcześniej. Tutaj dopiero możemy mówić, że coś jest nielegalne. Ale gdy masz 6 dni i twoja firma albo zarobi, albo straci zaufanie, gdyż ma stratę, bardzo ważną rzeczą jest, aby zrobić wrażenie, że RIMM nie jest dobrym rozwiązaniem na dzisiaj. Teraz Kramer opisuje mechanizmy, dzięki którym jeden człowiek może zachwiać ceną RIMM, a potem mówi dalej: Gdybym chciał pójść wyżej, tobym sprzedawał, sprzedawał i sprzedawał, a gdybym chciał pójść w dół, składałbym ofertę sprzedaży jedną za drugą. Weźmy za przykład RIMM. Zbicie ceny RIMM kosztowałoby to mnie jakieś mln $. Byłoby to jednak prawie bajkowe oskubać wszystkich tych kretynów grających długą pozycją, polegających na Research in Motion. Tak to więc widzimy. Gdy twoja firma jest w trybie przetrwania, pokonanie RIMM staje się naprawdę ważne, stajesz się Pisani m tego świata a ludzie zaczynają sądzić, że z Research in Motion dzieje się coś niedobrego. Następnie dzwonisz do gazety i mówisz, że gigant może popłynąć. W dzisiejszych czasach tak właśnie się to robi, a jeśli ktoś tego nie robi, być może nie powinien brać udziału w tej grze. Cramer mówi przez chwilę dość szczegółowo o tym, co zrobiłby, gdyby chciał zagrać dzisiaj akcjami Apple a. Zbiłby ich cenę. Następnie powiedział: Gdy zarządzasz takim funduszem, ważne jest aby nie robić nic, co będzie prawdą w dalszej perspektywie Ponieważ prawda jest sprzeczna z punktem widzenia, który chcesz wykreować nową prawdę, będącą w rzeczywistości fikcją. Chwilę później, wyjaśniając, że fundamenty nie mają znaczenia, Cramer powiedział: Jedną z najważniejszych rzeczy jest to, że obecne kursy akcji nie mają nic wspólnego z kondycją firm. Być może teraz, po dwóch tygodniach, kupujący przejrzą na oczy i zauważą, że wszystko co słyszeli było kłamstwem. Jednak ponownie Fannie Mae kłamie mówiąc o zarobkach rzędu 6 miliardów $. Mamy więc tu fikcję, fikcję i jeszcze raz fikcję. Sądzę, że ludzie powinni nauczyć się rozpoznawać, w jaki sposób rynek naprawdę działa: brokerzy są zasypywani zleceniami, które obniżają cenę, następnie do prasy trafiają 21

22 informacje z przecieków, potem mówią o tym w CNBC to także jest bardzo ważne. I tak z grubsza wygląda ten okrutny cykl. Jest to dość dobry i opłacalny sposób gry. 12 marca 2009, w telewizji publicznej pojawiły się fragmenty filmu z Youtube, autorstwa Jima Cramera. Nie było to emitowane na kanale ekonomicznym, ale na Comedy Central w programie Johna Stewarta. John Stewart jest znany w Stanach z tego, że podczas swoich wypowiedzi nie przebiera w słowach. JS - John Stewart, JC - Jim Cramer. Ta transkrypcja znajduje się tutaj: JS: Jak u diabła się tu znaleźliśmy, panie Cramer? Co się stało? JC: Nie wiem. Nie wiem. Może za sprawą jakiegoś wielkiego fana tego programu? JS: Cóż, możliwe. Pozwól ze wyjaśnię jedną sprawę, która może być źle odebrana. Chcę abyś wiedział, że rzuciłeś ciastem w twarz jednej z ikon CNBC. Wciąż są na tobie ślady po tym. JC: Sądzę, że każdego można skrytykować. Mam na myśli to, że powinniśmy być na tym punkcie wyczuleni. Akurat ten przypadek był wyjątkowo paskudny. Co prawda każdy może się pomylić. Ja też się mylę, ale to był tylko jeden z miliona podobnych przypadków. Sądzę także, że nie można oszczędzić nikogo z tego środowiska. JS: Więc dlaczego byłeś na nas wściekły? (śmiech publiczności) JC: Nie byłem. JS: Sądziłem, że mogłeś pomyśleć, że byliśmy nie fair. JC: Nie, mój znajomy Joe Nasair zadzwonił do mnie z przeprosinami, na co mu odpowiedziałem, że wszystko jest w porządku, jesteśmy jak wielka rodzina. W dodatku jakby ciągle na linii frontu i wszyscy popełniamy błędy. Mamy także 17 godzin dziennie telewizji na żywo. Ja jednak JS: Może skończ w tym miejscu. (śmiech publiczności) Pozwól, że powiem dlaczego przyciągnęło to taką uwagę. Jest wielka przepaść pomiędzy tym, co CNBC ogłasza, a tym, czym te informacje są naprawdę. Ludziom trzeba pomóc to rozróżnić. Pozwól że pokarzę ci spot, promujący twoje wystąpienie. JC: Dobrze. (Odtwarzanie spotu W Cramerze ufność pokładamy ) JS: Czy nie jest tak, no wiesz, że obaj jesteśmy jak sprzedawcy oleju z węża? JC: Nie. 22

23 JS: Ale przecież cała dzisiejsza sprawa jest utrzymana w takiej konwencji. Nie sądzisz, że sprzedawanie oleju z węża jako toniku witaminowego, leczącego impotencję jest nie w porządku? Nie ma tu jakiejś sprzeczności? JC: Myślę ze są dwa rodzaje ludzi. Jedni twierdzą, że zawierają dobre i złe transakcje są to profesjonalni finansiści. Inni chwalą się, że podejmują tylko dobre decyzje ci są po prostu kłamcami. Ja na przykład staram się podjąć tak dużo dobrych decyzji, jak tylko mogę. JS: Sądzę, że nie chodzi o różnicę dobre lub złe transakcje, ale o prawdziwy lub nieprawdziwy rynek. Pokażę ci coś. Prowadziłeś fundusz inwestycyjny. JC: Tak. (odtwarzanie wideo Jima Cramera z 22. grudnia 2006) Wiecie, wielokrotnie gdy grałem krótko w moim funduszu i chciałem, aby cena szła w dół, stwarzałem taki poziom aktywności, że kontrakty szły we właściwym kierunku. Nie wymagało to dużych nakładów. (koniec wideo) JS: Co to miało znaczyć? JC: To był tylko wyolbrzymiony przykład wcześniej był świetny fragment na temat zagrań na krótko. JS: Tak, był JC: Starałem się przekazać istotę krótkiej sprzedaży. Próbowałem zaakcentować to, co się naprawdę dzieje. I to się właśnie dzieje. Chcę też powiedzieć, że ja tego nie robię. Staram się tylko wyjaśnić, że takie manipulacje JS: Cóż, zabrzmiało to tak, jakbyś sam to robił. JC: Wyraziłem się wtedy niedokładnie. Właściwie to nie grałem kontraktami. Pozwól mi to powiedzieć. Staram się właśnie nagłośnić tę sprawę. To, co wszyscy w tym miejscu robimy, to próba skłonienia władz, aby się temu przyjrzały. JS: To jest bardzo interesujące, ponieważ proszę przewinąć do 2:10! (2:10, fragment wideo z Youtube, omawiany wcześniej) JC: Będę przekonywał wszystkich, którzy mają jednostki funduszu, aby zrobili to, ponieważ jest to legalne. Jest to bardzo szybki i zadowalający sposób na zarobienie 23

24 pieniędzy. Przy okazji nikt na świecie się do takich praktyk nie przyzna, ale nie dbam o to. Ktoś inny: Dlaczego mówisz o tym tutaj? JC: Ponieważ nie zamierzam mówić o tym w telewizji. (Koniec wideo) JC: Teraz to już jest w telewizji. JS: Chciałbym, aby Jim Cramer w CNBC, chronił mnie przed tamtym Jimem Cramerem. JC: Myślę, że robisz to tylko dla show. Dobrze, że władze obejrzą przynajmniej to nagranie i zdadzą sobie sprawę z manipulacji, jakie mają miejsce. Dopiero teraz złapali Madoffa to wstyd. JS: Dlaczego mówisz o władzach tutaj, a nie w mediach informacyjnych? Czy może właśnie o to chodzi? CNBC mogło by być świetnym narzędziem oświecenia dla ludzi, którzy dowiedzieliby się wreszcie, że są dwa rynki. Ten, który nam wszystkim się wciska od dłuższego czasu jest taki: odłóż swoje pieniądze na konto emerytalne. Odłóż swoje pieniądze na lokatę i nie ruszaj, będzie im tam dobrze. Oprócz tego jest jeszcze inny rynek: przemyka się on tylnymi drzwiami. Ogromne sumy pieniędzy przechodzą z rąk do rąk, a transakcje są bardzo szybkie. Jest to jednak niebezpieczne i etycznie wątpliwe. Szkodzi to także rynkom długoterminowym. W związku z tym my wszyscy możemy czuć, mówię teraz jako laik, że finansujemy twoje przygody z naszych pensji i ciężko zarobionych pieniędzy. Ty wiesz, że ta gra ma miejsce. Ty znasz jej zasady. Idź więc do stacji zajmującej się finansami i pokaż, że to się dzieje naprawdę. JC: Dobrze. Po pierwsze, wszyscy możemy postępować inaczej. Manipulacje na pewno mają miejsce i wszyscy powinniśmy je nagłaśniać. Każdy powinien. Sam powinienem robić to lepiej. Rozmawiałem z moimi znajomymi z kongresu na temat wprowadzenia pewnych regulacji, które z pewnością zmniejszyłyby skalę gry, o której mówię. Wciąż próbuję. Może mi to nie wychodzi, ale wciąż próbuję. JS: Jednak człowiek na tym wideo wydaje się być trzeźwo myślącą jednostką. A człowiek w Mad Money rzuca sobie pod nogi plastikowe krowy, krzycząc: Sprzedaj! Sprzedaj! Sprzedaj! Po czym dwa dni później myśli sobie, że się pomylił i powinien kupować. Nie bardzo mogę ponownie rozważyć doskonałości wiedzy, jaką zaprezentowałeś, ponieważ jest ona bardzo zawiła. Mówisz jednak, że się starasz. To bardzo angielskie, traktować ludzi jak dorosłych. JC: Przynajmniej próbuję. JS: Co próbujesz? 24

25 JC: Próbuję to robić i będę nadal próbował. JS: To dobrze. Pamiętaj jednak, że nie jesteś sam. Działają tu o wiele większe siły. Pamiętaj, że sieci informacyjne nie są winne tylko pomijania informacji, ale też czerpania z tego korzyści. Wszyscy oni jadą na jednym wozie. JC: Nie, nie jadą na jednym wozie. Przyznaj, że ten sposób myślenia jest nie w porządku. Szczerze staramy się podawać informacje i sądzimy że ludzie.. JS: Kilkoro ludzi. Ten Facet Faber JC: Tak, Faber jest świetny. JS: Może jeszcze dwóch innych JC: On jest świetny, zrobił wiele rzeczy, które ujawniły wiele takich praktyk. JS: Jednak trwało to aż 10 lat. JC: Zgadza się. JS: Nie zostanie to także naprawione w ciągu kilku dni. Jednak pomysł, że są ludzie z Bear Sterns i Merrill Lynch, mający dźwignię 35 do 1 JC: Wiem. JS: Potem i tak za taki stan rzeczy obwinia się właścicieli. Mam na myśli to, że jest to jakieś wariactwo. JC: Ja nigdy tak nie robiłem (niewyraźny fragment dźwięku) Przepraszam, masz całkowitą rację. Zawsze mam nadzieję, że ludzie przysięgają samym sobie, zanim zaczną odstawiać przedstawienie. Wielu prezesów okłamywało mnie w takich sytuacjach. To bardzo boli. Nie mam jednak takiej siły, jak nakaz sądu. JS: Czy mi się zdaje, czy mówisz mi w żywe oczy, że jesteś całkowicie niewinny. Obejrzyj, przewiń, mam na myśli, jeśli można JC: Na miłość boską, to twój program. JS: przewiń do 2:12. JC: Nie! Tylko nie 2:12! (2:12, odtwarzanie wideo z Youtube w telewizji powszechnej) (To jest film z Youtube, o którym była mowa do tej pory, Cramer nie jest szczególnie zadowolony, że pokazują to w telewizji powszechnej) 25

26 JC: Wiesz JS: Muszę ci coś powiedzieć. Rozumiem, że chcesz uczynić finanse zabawnymi, ale to nie jest k***a zabawa! Oglądając to robię się, nie wiesz nawet jak bardzo wściekły, ponieważ ten film mówi do mnie, że wy wiecie, wy wszyscy wiecie, co się dzieje. Ty możesz powiązać te manipulacje ze wszystkim co działo się z Bear i AIG, a także innymi sprawami z ciemnej strony Wall Street. JC: John, czy to znaczy, że nie chcesz, aby tacy jak ja ujawniali te manipulacje? Co więcej mogę zrobić? Mam na myśli ostatnią noc JS: Nie, nie, nie. Ja wręcz desperacko tego chcę, jednak mam wrażenie, że nie do końca o to chodzi. To co dostajemy, to Posłuchaj, ty wiedziałeś co banki robiły. Trwało to miesiącami. Wszyscy sądzili i nadal sądzą, że było to jakieś jednorazowe wariactwo. Jakieś tsunami, którego nikt się nie spodziewał. W rzeczywistości było to w najlepszym przypadku obłudne, a w najgorszym wręcz przestępcze działanie. JC: Jednak Dick Fogle, ówczesny zarządzający Lehman Brothers, wezwał mnie gdy akcje były na poziomie 40, ponieważ sądziłem że coś z nimi jest nie tak. Sądziłem, że są w złym miejscu. On z kolei ciągle mnie okłamywał, okłamywał i okłamywał, chociaż znałem go od 20 lat. JS: Prezes firmy cię okłamywał? JC: Shocker Stock Trading. JS: Nie było to czasem ogłaszane? Jak sądzisz, jaka była w tym rola CNBC? JC: Kontaktowałem się z wieloma ludźmi, jednak w tych sprawach wymiar sprawiedliwości milczy. Gdzie są akty oskarżenia? Gdzie jest akt oskarżenia dla AIG? Wyjaśniałem departamentowi sprawiedliwości całą ścieżkę, dzięki której mogą postawić im zarzuty. JS: Bardzo łatwo jest utknąć w takim postępowaniu ze względu na skalę i wielkość całego tego bałaganu. CNBC może nam odpowiedzieć, że nikt nas nie prosi, abyśmy byli jakimś organem regulacyjnym, jednak po czyjej oni są stronie? Myślę, że ich słuchacze, traderzy z Wall Street powinni się zastanowić, czy był to jeden przypadek, czy jest to ciągły, zyskowny proceder. Wszystkie te działania są finansowane z naszych oszczędności emerytalnych i mają na celu wyłącznie krótkoterminowy zysk, po czym palą cały dom z naszymi oszczędnościami w środku i sami odchodzą bogaci, a was kilku o tym wszystkim wie. JC: Mam całą ścianę wstydu. Dlaczego używam placków bananowych? Ponieważ rzucam nimi w prezesów. JS: Jednak, tak jakby powiedział to Carly Simon, ta piosenka nie jest o tym 26

27 JC: No Dobrze, masz rację. Nie chcę uosabiać całej sprawy. Myślę, że mamy reporterów, którzy starają się o to wystarczająco mocno. Nie zawsze mówimy prawdę. Najważniejsze jednak jest to, że rynek od dłuższego czasu szedł w górę, a my myśleliśmy, że będzie tak w nieskończoność. W świetle tego, co przed chwilą opisałeś, naszą główną winą było właśnie takie myślenie. Mnóstwo pożyczek. Mnóstwo manipulacji. Ujawniłem to, jednak nawet ja nie spodziewałem się, że Bear Sterns wyparuje w ciągu jednej nocy. Okazało się, że tak naprawdę nie znałem ludzi, którzy zarządzali tą firmą. Sądziłem, że mają szczere intencje. To był mój prawdziwy błąd. Myślałem, że są szczerzy. Czy wziąłem w tym udział, ponieważ znałem ich wcześniej? Być może do pewnego stopnia. Jeden z nich, który przeszedł z firmy Wachovia, był moim dawnym przyjacielem i pomógł mi tam wejść. JS: Szczerze lub nie, na którym świecie lewarowanie 35 do 1 jest rozsądne? JC: Na świecie, który zarabiał ci 30% rok w rok od 1999 do 2007 i stał się JS: Czy nie jest to część problemu? Rozpowszechnianie idei, że nie trzeba robić niczego. Nie sądzisz, że przekazywanie ludziom idei, że po prostu siedząc możesz zarobić 10-20%, jest po prostu kłamstwem? Podczas gdy w tym kraju staramy się wpajać ludziom, że ich bogactwem jest ich praca? Jesteśmy pracownikami i jak ma się do tego mówienie idei takich jak: Hej mamo, nauczę się, jak być bogatym.? JC: Myślę, że twoim celem zawsze powinno być szerzenie przekonania, że nie ma łatwych pieniędzy. Chciałbym znaleźć Madoffa. JS: Ale te działania wyraźnie pokazują to, co nazywasz łatwymi pieniędzmi. JC: Myślę, że ludzie Jest na to chłonny rynek i ty im to dajesz. JS: Jest rynek dla kokainy i prostytutek. Jaka jest odpowiedzialność ludzi, którzy ukrywają wszystko na Wall Street? Kto jest odpowiedzialny? Ludzie z funduszami emerytalnymi i lokatami, ogólnie społeczeństwo, czy traderzy z Wall Street? Czy może jest to rzucanie oszczerstw w stronę całego Wall Street, gdy nie jest to prawda. Większość tych ludzi rzeczywiście urabia sobie ręce do łokci, są to naprawdę świetni ludzie. Osobiście znam wielu z nich. Starają się robić wszystko jak najlepiej, ale mimo to także są j***ni w d**ę. JC: Prawda, prawda. Sądzę, że obecnie publikowanych jest ogromna ilość wywiadów, wystąpiło w nich prawdopodobnie wielu ludzi, którzy nie mówili prawdy. Czy zawsze powinniśmy wytykać błędy, które zostały popełnione? Oczywiście. Mam szczerą nadzieję, że można robić tego jeszcze więcej. Myślę, że byliśmy wystarczająco wyrozumiali dla dotychczasowej administracji, wystarczająco wyrozumiali dla Bena Bernanke. Jednak w tym samym czasie JS: Ale to właśnie on napisał zasady, pozwalające ludziom na przelewarowanie. JC: Już go mieszałem z błotem, nazywałem go w telewizji kłamcą. Co zamierzam zrobić? Czy wszyscy powinniśmy nazywać ich kłamcami? Ja jestem komentatorem i pomimo 27

28 wcześniejszych faktów, wciąż jestem brany na poważnie. Nie jestem jak Eric Sevareid ani jak Edward R. Morrow. Jestem tylko facetem, który próbuje robić przedstawienia na temat biznesu, które ludzie mogą obejrzeć. Jednak reporterowi ciężko jest powiedzieć, że właśnie wrócił z wywiadu z Hankiem Wilsonem, który go właśnie okłamywał. To bardzo trudne. Myślę, że przejście przez tę granicę to wielkie wyzwanie. JS: Tak, mam też przypuszczenie, być może naprawdę bezpodstawne, że wcale nie uważasz słów wszystkich tych ludzi za wiarygodne. Po prostu wszystko sprawdzasz. Stałeś się ponownie ikoną tego wszystkiego i może być to dla ciebie niezwykle niefortunne. JC: Chciałbym się tylko lepiej postarać przy ujawnianiu lewarowania 30 do 1. Tak czy inaczej, ta sprawa wypłynęła. Gdy jednak to już się stało, było za późno aby ostrzegać, że to jest złe działanie. JS: Może więc lepiej zrobimy, jeśli pozbędziemy się wszystkich ekspertów rynkowych oraz W Cramerze ufność pokładamy i zaczniemy wracać do fundamentów. Ja natomiast wrócę do robienia śmiesznych min i rozbawiania ludzi. JC: Podzielam twoje zdanie. (Koniec wywiadu) 28 listopada 2010 na MSNBC (amerykański portal biznesowy) przeczytałem artykuł zatytułowany Dzienni inwestorzy zastanawiają się, czy rynek jest fałszowany. Był to najciekawszy artykuł, jaki widziałem w ogólnodostępnych mediach. Można go tak streścić: Śledztwo na Wall Street może wreszcie uświadomi drobnych inwestorów po aferze Madoffa i spadkach w dniu Flash Crash, że gra na rynkach jest fałszowana i ustawiona. Właściwie wszyscy podejrzewali, że są tam znaczne nieprawidłowości i to także z punktu widzenia inwestorów, nie będących graczami na Wall Street. Powiedział gubernator Nowego Yorku, Eliot Spitzer. Był on znany jako Szeryf z Wall Street. Bezwzględnie ścigał przestępców w białych kołnierzykach, jako Stanowy Prokurator Generalny. Dla większości z nas niemożliwym jest pokonanie ich w ich własnej grze. Kiedyś na Wall Street ktoś powiedział, że wahanie się drobnych inwestorów, to dobra wiadomość. Oznacza to, że jest ogromna ilość drobnego pyłu, który będzie napędzał wzrost rynku przez następnych kilka miesięcy, w końcu nie wytrzyma i dołączy do rajdu. Statystyki funduszy inwestycyjnych od 2008 roku nie wyglądają imponująco. Wtedy ilość tych funduszy osiągnęła , jednak w krótkim czasie prawie 3000 wypadło z rynku informacja z badań nad funduszami w Chicago. Dane te są mocno przesadzone - mówi Richard Ferri, założyciel firmy doradczej Portfolio Solutions i orędownik nisko-kosztowych funduszy indeksowych. Jeśli mały inwestor postąpi słusznie, zrobi lepiej niż 99% innych. Całkowicie się z tym zgadzam. Jeśli mały inwestor działa właściwie, wtedy jest duża szansa, że jemu lub jej się powiedzie. Właściwe działania to według mnie przede wszystkim nauka zasad gry i 28

29 nabycie umiejętności zauważania na wykresach braku równowagi między popytem i podażą, przy użyciu kilku prostych zasad. Tak więc, drobni inwestorzy i traderzy, kiedy wreszcie się obudzicie i otworzycie na prawdziwą mechanikę rynku? Jeśli tak, to czy możecie wykorzystać manipulacje rynkami na swoją korzyść? Myślę, że zależy to indywidualnie od każdego. Czytając tę książkę, znajdziesz się na drodze do rozpoznania świetnych okazji do zagrań i inwestycji. Nie musimy się dokładnie skupiać na tym co i dlaczego dzieje się na rynkach. Musimy jedynie myśleć i reagować w harmonii ze Smart Money. Wymaga to trochę nauki i zaangażowania z twojej strony, aby nauczyć się myśleć i reagować jak drapieżnik, nie ofiara. Właśnie tego cię nauczę w tej książce. Jest mnóstwo materiałów, na temat manipulacji rynku, dostępnych publicznie, więc nie będę dłużej drążył tego tematu. Rynki były takie same przez setki lat i nie sądzę, aby zmieniły się w przyszłości. Mnóstwo informacji i użytecznych podpowiedzi znajdziesz na Na tej stronie jest masa skondensowanych informacji, zebranych w sieci. Szczerze radzę odwiedzić tę stronę, mając otwarty umysł. Każdy ma inny system przekonań, pomimo to radzę, żebyś korzystał z umysłu jak ze spadochronu, który działa najlepiej, gdy jest otwarty. 29

30 Rozdział 3 Smart Money and The Not So Smart Money. W rozdziale drugim analizowalis my mechanikę rynko w finansowych. Teraz przyjrzymy się pułapkom, w kto re wielu tradero w i inwestoro w wpadło bez względu na poziom dos wiadczenia. W latach upadło ok funduszy hedgingowych. Oznacza to, z e nawet dos wiadczonym i duz ym graczom moz e powinąc się noga. Gdy jednak potrafisz zauwaz yc brak ro wnowagi między popytem a podaz ą w ro z nych ramach czasowych moz esz zarobic pieniądze, zaro wno gdy rynek idzie w go rę jak i w do ł. Będzie to trochę trudniejsze, gdy rynek porusza się w bok. Pokaz ę Ci, z e jest to jednak moz liwe. W obu swoich ksiąz kach, The Un declared Secrets That Drive the Stock Market i Master the Markets, Tom Williams nazywa niedos wiadczonych graczy Not-So-Smart Money lub The Herd (tłum). Us cis lijmy teraz, czym jest tłum i jak moz emy to wykorzystac, będąc uczestnikami rynko w finansowych. Definicja: Herd tłum, stado: - duz a grupa zwierząt, szczego lnie stadnych ssako w, - negatywne okres lenie duz ej grupy ludzi, często o tych samych cechach lub poglądach. Interesujące jest, z e słowniki opisują tłum ludzi jako zjawisko negatywne. Mimo tego, jak wyjas nił mi Tom, ludzie często reagują jako stado. Dobrym przykładem, jaki zaobserwowałem, nie tylko w Chicago, gdzie mieszkam, ale ro wniez na całym s wiecie, są wyprzedaz e. Prawdopodobnie wiesz, z e w Black Friday (czarny piątek) w USA, pierwszy piątek po S więcie Dziękczynienia, setki, czasem tysiące ludzi czekają na otwarcie sklepo w o 5:00 rano, obozując niekiedy przez dwa dni, a czasami dłuz ej. Ci ludzie znoszą to wszystko tylko po to, aby złapac okazję. Chcą czuc się dobrze, mys ląc, z e oszczędzili pieniądze i zrobili dobry interes. Co więc się dzieje, gdy drzwi otwierają się o 5:00 rano? Najczęs ciej, tłum wpada szalen czo do s rodka i rusza prosto w stronę poz ądanych przedmioto w, bojąc się, z e ktos inny moz e dostac się tam wczes niej i zgarnąc nam upatrzoną rzecz sprzed nosa. W roku 2008, w trakcie takiego szturmu, zginął jeden z ochroniarzy sklepu Wal-Mart na Long Island w Nowym Yorku. W nagło wku New York Timesa moglis my przeczytac : Pracownik Wal Mark stratowany przez oszalałych kupujących. Jak to zaaplikowac w inwestowaniu i tradingu? Bardzo prosto. Emocje, kto rych dos wiadczają ludzie chcący dostac cos w okazyjnej cenie, są tymi samymi emocjami, jakich dos wiadczają prawie wszyscy handlujący na rynkach finansowych. Grupa, nazywana przez nas Smart Money, jest bardzo inteligentna i doskonale rozumie przyczyny lez ące u podstaw tego, dlaczego ludzie kupują i sprzedają w okres lonym czasie, jak ro wniez to, na czym tłum opiera swoje decyzje. Prowadząc kursy i seminaria na temat tradingu i inwestowania, spotkałem tysiące tradero w. Wyro z niłem 5 gło wnych (zgubnych) narzędzi, jakimi kieruje się tłum, inwestując i grając. Mogę zapewnic, z e wymienione niz ej formy analizy są powodem tego, z e tak niewielu tradero w naprawdę zarabia na rynkach finansowych. Oto one: analiza techniczna, uz ywająca formuł przeszłej ceny, rekomendacje z telewizji, gazet, maklero w itp., 30

31 analiza fundamentalna, szczego lnie gdy dos wiadczony analityk sugeruje, z e cena danego instrumentu podąz y w okres lonym kierunku (za moment wyjas nię to dokładniej), Black Box oprogramowanie generujące sygnały, podobno dające niesamowite wyniki - tak przynajmniej głoszą reklamy..., Podpowiedzi, otrzymywane em przez Facebooka, Twittera i inne portale społecznos ciowe (nalez y strzec się szczego lnie takich z zaufanych i sprawdzonych z ro deł). Istnieją dwa fakty, o kto rych się dowiedziałem, gdy zacząłem moją podro z do stania się ekspertem VSA. Słuz yły mi one zawsze dobrze, gdy analizowałem rynek: 1. Wykres nigdy nie kłamie. 2. Przeszłe ceny nie wpływają na przyszłe ceny. Aby to udowodnic, zbadamy wykresy ceny ropy naftowej z 2008 roku. Wielu z was pamięta, jak ceny benzyny rosły w zawrotnym tempie na całym s wiecie, co było spowodowane rzekomym brakiem podaz y. Najznamienitsi znawcy rynku ropy przewidywali cenę 200$ za baryłkę (2 lata po z niej nastąpił wyciek w firmie BP, wielu naukowco w mo wiło, z e będzie cięz ko go zatamowac i z e moz e trwac bardzo długo). Teraz zobaczmy, co stało się naprawdę. Moz esz zaobserwowac na sobie, jaki wpływ wywierają na Ciebie informacje ukazujące jedyny słuszny punkt widzenia. Z tego powodu, z e cena ropy miała wzrosnąc do 200$ za baryłkę, wielu tradero w, inwestoro w, jak ro wniez linie lotnicze dali się złapac przez ciemną stronę rynku ropy, poniewaz nie wiedzieli, co mo wią do nich wykresy. Ty jednak wkro tce zostaniesz ekspertem od VSA i będziesz to wiedział. Artykuł prasowy 1: Story, L. (2008, May 21). An Oracle Of Oil Predicts $200 a-barrel Crude. New York Times. Retrieved May 1st, From 31

32 Przepowiednia dotycząca cen ropy naftowej, przewidywała 200$ za baryłkę. Maj 2008 r. Dokładnie 3 tygodnie wczes niej wzrosła podaz. Zobaczymy to za chwilę na wykresie. Wykres nigdy nie kłamie! Wykres tygodniowy, kontrakty terminowe. Uz ywamy TradeGuider RT z sygnałami VSA. 32

33 WYKRES VSA NR 1 Patrząc na zakon czenie tygodnia 13 czerwca 2008 r., moz emy zobaczyc pojawienie się wolumenu ponadprzeciętnej wielkos ci i bardzo wąski spread bara. Na wykresie dziennym (niepokazanym) pojawia się sygnał w programie TradeGuider, zwany End of a Rising Market (Koniec Wschodzącego Rynku). Pojawiające się sygnały i następne trzy tygodnie utwierdziły mnie w przekonaniu, z e rynek był wyprzedawany pomimo wszystkich zapowiedzi wzrosto w. Postanowiłem podzielic się moimi spostrzez eniami na Youtube i umies cic ostrzez enie o tej słabos ci i nadchodzącym załamaniu rynku ropy (jest ono wciąz dostępne. Zaznaczam ponownie, z e było to przewidywanie a nie podsumowanie zeszłych wydarzen ). Dostawałem setki obraz liwych i, kwestionujących moją analizę, krytykujących mnie za to, z e nie będąc znanym analitykiem, os mielam się podwaz ac informacje podawane przez media. Byłem wys miewany przez ro z ne s rodowiska, jednak moja wiara w swoje umiejętnos ci odczytywania wykreso w została zrehabilitowana, gdy cena ropy spadła do 34$ za baryłkę. Zwro c uwagę na sygnały VSA na trzech barach, pokazane na wykresie nr 1 (wskazane strzałkami czerwone tro jkąty nad wykresem). Zauwaz ro wniez, z e ceny wzrastały, a wolumen spadał tydzien po tygodniu. Tylko jedna rzecz mogła spowodowac ten spadek wolumenu - brak zainteresowania wyz szymi cenami ze strony Smart Money. Oni juz od tygodni sprzedawali. Logika mo wi, z e jes li Smart Money nie biorą udziału w rynku, będziemy obserwowali niski wolumen. Oprogramowanie TradeGuider nazwie to No Demand at Market Top (brak popytu na szczycie rynku). 33

34 WYKRES VSA NR 2 Na barach A i B (powyz ej) widzimy prawdziwe potwierdzenie słabos ci, jaka pojawiła się w tle. Przez tło rozumiemy poprzednie bary, kto re pokazują Price Action (ruchy cen rynku), mające charakter wzrostowy lub spadkowy. Odczytujemy je jako oznakę siły lub słabos ci. Pomimo obserwowanej w tym momencie słabos ci, nie będziemy grali kro tko. Koniecznie trzeba pamiętac, z e zagramy kro tko, gdy trend spadkowy zostanie potwierdzony, nie wczes niej. Oprogramowanie TradeGuider ma trzy proste systemy analizy trendo w, kto re to pokazują. Wyjas nimy to ze szczego łami w dalszej częs ci ksiąz ki. Patrząc na wykres nr 2, moz esz zobaczyc, w kto rym miejscu trend spadkowy został potwierdzony (czerwone bary, czerwone diamenty i czerwona strzałka powyz ej baro w). Te narzędzia są wkomponowane w oprogramowanie TradeGuider. Powyz sze przykłady to dzieło profesjonalnego tradera Roberta Hoffmana. Narzędzia te są dostępne jako dodatki do TradeGuider. Jes li uz ywałes jakichkolwiek narzędzi badających przeszłe ceny w celu ustalenia przyszłych cen, ro wnie dobrze mogłes zaakceptowac wies ci, z e cena ropy osiągnie 200 $ za baryłkę. Narzędzia te ze swej natury potwierdzają tylko informacje juz istniejące, nie wyprzedzając ich. Ws ro d nich moz emy wymienic (MACD, Stochastics, RSI). Dawały one wtedy mno stwo sygnało w zakupu, poniewaz cena rosła. Podwaz ylis my wiele powszechnych metod, uz ywanych do potwierdzenia wzrostowego charakteru trendu, między innymi 20-dniową s rednią kroczącą, raporty analityko w potwierdzające wszystko, co mo wią na temat wykreso w. Wystarczy jednak, z e raz poprawnie ocenisz popyt i podaz na podstawie wykresu. Wtedy moz esz to połączyc ze swoją analizą techniczną. Czyniąc to, dajesz sobie przewagę, kto ra pozwoli Ci na inteligentny, rozwaz ny i miejmy nadzieję zyskowny trading, przy obserwacji poczynan Smart Money. Wielu spos ro d naszych kliento w z powodzeniem połączyło VSA 34

35 z ich dotychczasowym stylem gry. Muszę jednak powiedziec, z e wielu tradero w porzuciło to, czego nauczyło się do tej pory i skupiło się wyłącznie na metodologii VSA. Waz ne jest, aby zapamiętac, kiedy Smart Money zaczynają sprzedawac. Sprzedają oni w czasie, gdy cena wciąz ros nie! To dezorientuje wielu niedoinformowanych tradero w i inwestoro w, kto rzy czekają w szeregu, słysząc dobre informacje. Przyłączają się, gdy tylko cena zaczyna rosnąc. Nazywamy to Rajdem Frajero w. Efekt tego będzie jedynie bolesny. W tej chwili Smart Money wyprzedali swoje pozycje, co będzie skutkowało osunięciem się ceny w przepas c. Wznieca to ogromną panikę ws ro d uczestniko w rajdu i powoduje masowe wyprzedawanie pozycji, gdy jeszcze jest to moz liwe lub skutkuje cierpieniem z powodu wybitych Stopo w. Jest to zagranie Smart Money, zwane Stop Hunting. W tej fazie następują ponowne zyski dla Smart Money, przy jednoczesnym kreowaniu otoczenia dla ponownych zakupo w (jes li chcą zagrac na wzrost) lub dalszych spadko w, tak jak było to widac na przykładzie ropy naftowej, jednego z największych rynko w finansowych. Pamiętaj, kaz dy bar zawiera kombinację kupna i sprzedaz y. Tak samo sztuka czytania wykreso w staje się kombinacją analizy wolumenu pojedynczych baro w oraz tła tworzonego przez zgrupowania baro w. Ta koncepcja jest dla wielu tradero w trudna do zrozumienia, ale gdy juz to pojmiesz, twoja nagroda będzie nieprzeciętna. Wykres oz yje na twoich oczach. Czytając tę ksiąz kę, chłonąc jej wiedzę i badając wolumen, zwracając przy tym szczego lną uwagę na ultra wysoki i ultra niski wolumen, moz esz się stac Smart Money Traderem. Unikniesz wtedy kosztownych pułapek, w jakie wpadają Not So Smart Money. Zapamiętaj, z e czytanie wykreso w to umiejętnos c nabywana z czasem tak jak gra w golfa. Uwaz am, z e bardzo pomocne w analizie jest robienie printscreeno w. Gdy słyszę jakies wiadomos ci na temat danego rynku, obserwuję wolumen i zapisuję to. Często wracam do tych wykreso w nawet po upływie po ł roku i po prostu się dziwię. W większos ci przypadko w to, co się stało, było zupełnym przeciwien stwem tego, co mo wiła tradycyjna lub fundamentalna analiza techniczna. Zachowanie tych waloro w potwierdzało moje przeczucia po odczytaniu wykreso w, ze zwro ceniem szczego lnej uwagi na cenę (Price P), Spread (S) i Wolumen (V). Po zebraniu wielu spo jnych wyniko w tego eksperymentu wiedziałem, z e muszę napisac tę ksiąz kę i po js c w s lady moich mentoro w: Richarda Demille Wyckoffa i Toma Williamsa. Pragnąłem dac szansę mniejszym traderom, kto rzy chcą osiągac zyski na rynkach finansowych. I Ty moz esz odnosic sukcesy, tylko musisz zmienic sposo b mys lenia o analizie i tradingu, przyswajając zasady VSA. W tym celu dam Ci mno stwo uz ytecznych narzędzi. Gdy wejdą do Twojego sposobu mys lenia, przyniosą ci upragnioną skutecznos c. Dzięki wykresom wszystko masz przed oczami, musisz to jedynie zobaczyc. 35

36 Rozdział 4 Strzeż się ważnych informacji W rozdziale trzecim mo wilis my o Smart Money i o tym, jak jego członkowie wykorzystują przewagę, jaką jest rozumienie zachowania tłumu. Teraz zajmiemy się dwoma przypadkami, kto re wyjas nimy dokładnie w dalszej częs ci ksiąz ki i skupimy się na prostych zasadach, kto re wszyscy mogą zrozumiec. Jeśli nie czytasz gazet, jesteś niepoinformowany. Jeśli czytasz gazety, jesteś źle poinformowany. Mark Twain Gdy pierwszy raz spotkałem Toma, opisał mi następującą sytuację. Członkowie jego syndykatu chcieli zakumulowac (dokupic od drobnych graczy) pewien walor, kto rym byli zainteresowani. Aby to zrobic, musieli sprawic, by gracze odnies li wraz enie, z e rynek ma problemy. (Brzmi znajomo? Patrz rozdział 1). Tom i inni członkowie syndykatu byli umo wieni na oficjalne spotkanie z firmą Teledyne. Podczas spotkania pojawiło się wiele pytan, dających fałszywe wraz enie, jakoby akcje firmy miały wpas c w kłopoty. Plotki koncentrowały się na straconym kontrakcie, kto ry tak na prawdę nigdy nie istniał. Jednak to wystarczyło, by s niez na kula zaczęła się toczyc. Informacje podawane następnego dnia były negatywne, a syndykat sprzedał wystarczającą ilos c akcji, by wywołac panikę i masową wyprzedaz. Gdy ceny zaczęły spadac, gracze syndykatu wiedzieli, z e nadarza się okazja. Cena akcji stała się niska, więc zaczęli je kupowac. Podałem ten przykład bys zrozumiał, jak waz ne są dwie poniz sze zasady. Zasada nr 1 - Słabość pojawia się na Up barze. Na rynku rosnącym lub takim, kto ry wybił się z ruchu bocznego, słabos c pojawi się na Up barze (Up bar bar, kto rego cena zamknięcia jest powyz ej ceny zamknięcia bara poprzedzającego), a wolumen będzie niezwykle wysoki w poro wnaniu do innych baro w. TradeGuider pokaz e to jako Ultra High Volume (niezwykle wysoki wolumen). Gdy będzie odwrotnie, niezwykle mały wolumen, TradeGuider pokaz e Ultra Low Volume (ultra niski wolumen), spread bara powinien byc wyraz nie węz szy od poprzednich. Na pierwszy rzut oka wygląda to tak, jakbym zaprzeczał sam sobie, stwierdzając, z e słabos c pojawi się na wysokim (a raczej bardzo wysokim) wolumenie, jak ro wniez na niskim (albo bardzo niskim) wolumenie Up baro w. Stwierdzenie jest jednak prawdziwe. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedz jest prosta. Gdy SM wyprzedają zakumulowany wczes niej walor (akcje, Forex, kontrakty, towary...), ich zlecenia nadchodzą jedno za drugim, powodując ultra wysoki wolumen. Jest to tak zwana faza dystrybucji. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy producenci, będący w posiadaniu większej ilos ci jakichkolwiek do br, sprzedają je dla dystrybutoro w detalicznych. To, co się dzieje, jest sytuacją, w kto rej sprzedających jest więcej niz chętnych na danym poziomie cenowym (jest to często widoczne jako poprzednie poziomy oporu). Teraz, gdy zaszła ta sytuacja, rynek często przejdzie w ruch boczny. Nie spadnie gwałtownie, poniewaz Smart Money chcą się upewnic, z e ich zlecenia sprzedaz y są satysfakcjonujące. 36

37 To wyjas nia, dlaczego faza dystrybucji zabiera nieco czasu. Kolejnym znakiem braku zainteresowania ze strony SM jest ruch ceny do punktu szczytowego i spadek w charakterystycznym kształcie Grzyba, kto ry moz na łatwo zauwaz yc. SM upewniają się, z e cena trzyma się na okres lonym poziomie, kupując trochę z powrotem, by wciągnąc niedoinformowany tłum, liczący na zajęcie długiej pozycji. Gracze często dają się zwabic po tym, jak widzą gwałtownos c, kto rą biorą za masowe kupowanie. Mys lą, z e jest to spowodowane przez wysoki wolumen i rosnące ceny. W rzeczywistos ci dzieje się cos zupełnie innego. Potwierdzę to na wykresie VSA nr 3. Moment na otwarcie kro tkiej pozycji jest wtedy, gdy cena zaczyna opadac, co potwierdza brak zainteresowania kupujących. Po z niej pokaz ę szczego łowo specyficzny układ wzmacniający tę zasadę. WYKRES VSA NR 3 Patrząc na wykres nr 3, zwro c uwagę na to, z e w trendzie daje się zauwaz yc następujący wzorzec: Up bary z bardzo niskim wolumenem lub przynajmniej niz szym niz na poprzednich. Następnie spo jrz na moment, gdy wykres zawraca w go rę. Smart Money nie interesują się tym, poniewaz wszystko juz sprzedali, zarabiając całkiem niez le. To potwierdza, z e nie mają zamiaru kupowac, odkąd pokazała się oznaka słabos ci rynku. To takz e zaprzecza sile rynku, jaką głoszą media. Z małą pomocą TradeGuider Systems International przyjrzyjmy się bliz ej wykresowi nr 3, pokazującemu silną zasadę VSA, kto rą szczego łowo wyjas nię za chwilę. Pokaz ę tez, jak wiadomos ci wpływają na tłum, przekonując go, aby zajmował długie pozycje, gdy w rzeczywistos ci powinien zajmowac kro tkie w miejscu, gdy pojawi się ten układ. Jak pewne jest to, z e po nocy przychodzi dzien, tak na pewno są w tym układzie oznaki zagrania, tylko trzeba wiedziec, na co patrzec. 37

38 Wykres nr 3. Dzienny wykres akcji JP Morgan Chase. Pojawił się tam sygnał w TradeGuider nazywany End of a Rising Market. Zauwaz, z e data sygnału r. jest - jak widzimy - bardzo znacząca. Ceny tych akcji od marca 2009 r. niesamowicie rosły. W rzeczywistos ci 6 marca 2009 r. rynek ten został silnie zakumulowany (wykupiony) w niskiej cenie 15,52$, co zapoczątkowało trend wzrostowy. 14 paz dziernika ceny akcji stanęły na krawędzi z ultra wysokim wolumenem i bardzo wąskim spreadem (szerokość spreadu w tym przypadku jest różnicą pomiędzy max a min bara, tak jak na wykresie nr 1 jest to bar dzienny. Cena może również pozostawać w kanale przez kilka barów zobaczymy to później). Teraz zauwaz, z e to, co Ci pokaz ę, działa tak samo efektywnie na interwałach minutowych, dziennych, tygodniowych i miesięcznych. Na wykresie nr 3 widac, jak rynek został silnie wyprzedany r. przez Smart Money, kto rzy kupili te akcje po znacznie niz szych cenach. Pamiętaj, zakon czeniem gry jest ZYSK! Patrząc na bar z 14 paz dziernika, moz emy zaobserwowac, z e ceny akcji gwałtownie podskoczyły w dos c niezwykły sposo b i zamknęły się na wysokos ci 46,90$. Teraz mamy nowy szczyt, kto rego cena nie osiągnęła wczes niej przez 500 baro w. Nazywamy to Fresh New Ground. Zauwaz ro wniez : wielki wzrost wolumenu w stosunku do poprzednich baro w, spread bara jest wąski (w rzeczywistos ci ro z nica jest bardzo niewielka 47,20 46,37), cena zamknięcia jest blisko s rodka bara 46,90. Gdyby całym tym wolumenem było Smart Money kupujące na tym poziomie, moz na by się spodziewac szerszego spreadu i zamknięcia blisko maksimum bara, ale to nie jest to, co widac. Widzimy za to End of a Rising Market i specyficzny sposo b gry na ten układ. Jes li logicznie przyjrzymy się temu, co się dzieje na tym barze, musimy przyznac, z e: (V) Pojawiła się aktywnos c Smart Money, co widac jako wielki wolumen, widoczny na dole wykresu (zielony pasek, kolor jest w tym momencie mało waz ny, moz esz skorzystac z wbudowanej funkcji TradeGuider i zmienic kolor). (S) Spread bara jest niezwykle wąski, a wolumen wysoki. Najprawdopodobniej tłum ruszy kupowac. Smart Money odpowiadają na kaz dą ofertę kupna ofertą sprzedaz y, ciesząc się, z e tłum wszystko łyknie, poniewaz zarabiają duz o na tym, co kupili wczes niej. (P) Cena zamknięcia jest tu bardzo waz na. Zamknięcie w s rodku przy tym małym spreadzie. Jak widac, mamy ultra wysoki wolumen, wąski spread i zamknięcie w s rodku, będąc jednoczes nie na nowym szczycie ( Fresh New Ground ). Co moz e byc przyczyną tego wysokiego wolumenu? Kupujący i sprzedający są zainteresowani tym samym poziomem, tylko kupującym jest tłum ( Not So Smart Money ), a sprzedającymi są Smart Money. Ludzie z Smart Money zrealizowali przyzwoity zysk, zamykając swoje pozycje. Silnie osłabili te akcje takim posunięciem, dobrze o tym wiedząc. 38

39 Dlaczego akurat 14 paz dziernika? Dlaczego nie zrobili tego tydzien wczes niej lub po z niej? I tak mieliby niezły zysk. Koordynacja jest wszystkim, gracze SM dobrze to wiedzą. Dodatkowo mają informacje, jakich zwykły trader miec nie będzie. Popatrz na wiadomos ci na temat tych akcji z 14 paz dziernika. Widzimy w artykule, z e są silne oznaki hossy. JP Morgan zaliczył s wietny poprzedni kwartał nagło wek. Słowa dał popis i go rował nad oczekiwaniami Wall Street są uz yte tuz poniz ej nagło wka. Wszystkie wiadomos ci mają byczy charakter. Akcje szły w go rę, poniewaz były w trendzie wzrostowym. Większos c najczęs ciej uz ywanych wskaz niko w technicznych będzie dawała sygnały kupna, poniewaz bazują na przeszłej cenie, przewidując przyszłą cenę. Ten przykład pokazuje, z e te wskaz niki po prostu nie działają, poniewaz poprzednia cena nie moz e i nigdy nie będzie mogła powiedziec nam, jaka będzie przyszła cena). Tłum, widząc takie wiadomos ci, stwierdzi, z e jest to s wietna okazja do kupna tych akcji, bo wszystko, czego się dowiedział wygląda dobrze i wskazuje na wzrost: Fundamenty w porządku! Akcje idą w trendzie wzrostowym, więc biorę długą pozycję, gram z trendem! S rednia Krocząca, Stochastic, MACD i RSI dają sygnały kupna! Jes li nie przyłączę się teraz, stracę okazję! No dobrze, KUP, KUP, KUP, ale podczas, gdy to robisz, Smart Money realizują SPRZEDAJ, SPRZEDAJ, SPRZEDAJ! Teraz rynek zacznie leciec w do ł, jak widac na wykresie nr 3. Tłum, kto ry teraz traci swoje pieniądze, przeklina ten dzien, rzuca komputerem o s cianę i pro buje dojs c, co takiego się stało? Gdy jednak potrafisz odczytac wolumen, podaz i popyt, brak ro wnowagi spowodowanej ultra wysokim lub ultra niskim wolumenem, sam staniesz się jednym ze Smart Money i będziesz odczytywac wykresy jak profesjonalista. Będziesz inwestował z nową pewnos cią i wigorem, poniewaz będziesz widział, jakie są prawdziwe intencje Smart Money i będziesz w stanie grac w harmonii z nimi, a nie przeciwko nim. Czy ta historia moz e się powto rzyc? Czy Smart Money wiedzą, z e cena będzie spadac, a potem dojdzie do dokładnie tego samego poziomu/układu, jaki był 6 miesięcy wczes niej? 39

40 Podobne wiadomos ci, prawie identyczny poziom cen (traktowany jako opo r) i ten sam efekt. Rynek poleciał tak, jak to widac na wykresie nr 4. WYKRES VSA NR 4 Maksimum z 14 kwietnia ,93 a z 14 paz dziernika ,20. Minimum z 14 kwietnia ,78 a z 14 paz dziernika ,37. Zamknięcie z 14 kwietnia ,73 a z 14 paz dziernika ,90. Czy jest to zbieg okolicznos ci, z e rynek powto rzył poprzednią wyprzedaz dokładnie po ł roku po z niej? Zastano w się. Nie moz na się pomylic, widząc ten ogromny wolumen na Up barach, szczego lnie na poprzednim oporze. Kiedy dodatkowo pojawiają się dobre informacje, zachęcające, by grac długo, jest to włas ciwy znak, by szukac wejs cia na 40

41 kro tką pozycję. Teraz masz wiedzę, kto rej setki tysięcy tradero w na całym s wiecie nie mają i prawdopodobnie nigdy nie będą mieli, jes li oczywis cie nie trafią na tę ksiąz kę. Na stronie jest film, pokazujący takie samo zagranie z kwietnia 2011 r. Zasada 2. Siła pojawia się na Down barze Gdy siła (okazja do kupna) pojawia się na wykresie, widac ją na Down barze, kto ry zamyka się niz ej niz poprzednie bary i ma niezwykle duz y wolumen (ultra wysoki) albo niezwykle niski (ultra niski). Jak widzielis my przy zasadzie nr 1, na pierwszy rzut oka wygląda to tak, jakbym sam sobie zaprzeczał, mo wiąc, z e bar okazujący siłę, moz e miec bardzo wysoki lub bardzo niski wolumen. To stwierdzenie jest znowu prawdziwe! Jeszcze raz, dlaczego tak jest? Gdy Smart Money zaczynają kupowac jakikolwiek walor, wysyłają zlecenia, jedno za drugim, co powoduje ultra wysoki wolumen. To jest tak zwana faza akumulacji lub popyt przewyz szający podaz. Mo wiąc najpros ciej, na danym poziomie cenowym jest więcej kupujących niz sprzedających (widac to często na poprzednich poziomach oporu). Po tym, jak zajdzie taka sytuacja, rynek z reguły będzie poruszał się w bok, nie zacznie od razu gwałtownie spadac. Dzieje się tak, poniewaz Smart Money muszą się upewnic, z e wszystkie ich zlecenia kupna zostaną zrealizowane i z e nie ma juz kupujących (podaz y). To jest powo d, dla kto rego faza akumulacji wymaga czasu. Następnie poprzez zwrotne zlecenia sprzedaz y upewniają się, z e cena utrzyma się na danym poziomie. Ma to przekonac niedoinformowanych tradero w/inwestoro w, aby zagrac kro tką pozycją. Często dają się na to złapac. Gdy widzą taką gwałtownos c, sądzą, z e jest to sprzedaz. Dzieje się tak, poniewaz ceny spadają, a wolumen jest bardzo wysoki. Niedoinformowani traderzy z le go odczytują, sądząc, z e tak wysoki wolumen to musi byc sprzedaz. Czas, aby wykupić rynek (Time to Buy The Market) Ten układ pojawia się, gdy zaczyna się trend wzrostowy. Pokaz ę dalej opisujące go szczego ły. Gdy trend się rozpoczyna, widzimy Down bar (bar cenowy, kto rego cena zamknięcia jest niz ej niz na poprzednim barze) z ultra niskim wolumenem lub przynajmniej niz szym niz dwa poprzednie bary. Pokazuje nam to, z e nie ma presji sprzedaz y (podaz y/brak sprzedających), stąd wynika oczywista konkluzja, iz rynek rozpocznie rajd. Mała rada: mimo iz moz na zidentyfikowac szczyty i dołki, nie graj w nich, poniewaz jest wiele mniej ryzykownych punkto w wejs cia, kto re jednak wymagają rozwinięcia, by było je widac. Bądz więc cierpliwy. Dobrym tego przykładem są amerykan skie akcje BP (British Petroleum). Przytaczam ten przykład z wielu powodo w. Jeden z sygnało w Toma Williamsa, zwany Potential Climactic Action (sygnał siły 33) jest jedną z najsilniejszych oznak, z e Smart Money włas nie kupują. TradeGuider wygenerował taki sygnał 9 czerwca 2010 r. Tom zadzwonił do mnie i powiedział: Gavin, oglądam wiadomos ci i to jest straszne... Czy na pewno 41

42 wolumen jest włas ciwy? Wygląda mi to tak, jakby wielcy gracze wykupowali włas nie akcje BP. Oni muszą wiedziec cos, czego my nie wiemy. Czy sądzisz, z e dobrze się maskują i nie chcą się ujawnic? Nie miałem pojęcia, co się dzieje, ale widziałem wykres... Wygłaszałem wtedy wykład na Massachusetts Institute of Technology (MIT) w Bostonie. Było to kilka tygodni po tym, jak ten sygnał się pojawił. Uz yłem go wtedy jako przykładu z z ycia wziętego. Mogłem pokazac, jak moz na było cos przewidziec, a nie tylko omawiac to, co zaszło w przeszłos ci. Gdy zacząłem pisac tę ksiąz kę w styczniu 2011 r., aktualne wiadomos ci mo wiły, z e ceny akcji BP znacznie wzrosły. 6 stycznia 2011 r. ich cena wynosiła 46,60, co w poro wnaniu do cen sprzed po ł roku (26,83) oznaczało prawie podwojenie. W okresie przejs ciowym wiadomos ci były nie najlepsze. Gdy przemawiałem na MIT do grupy tradero w z Bostonu, zapytano mnie, kto re akcje warto teraz kupic. Gdy powiedziałem BP, wszyscy zaczęli się s miac, mys ląc, z e to jest brytyjskie poczucie humoru. Jednak teraz, z adnemu z nich nie jest do s miechu. Była to ogromna okazja do zarobienia pieniędzy u boku Smart Money. Pewnie teraz mys lisz: No dobrze Gavin, to wygląda ładnie, jak opisuje się stare wykresy, ale jak to wyglądałoby w sytuacji, gdy nie wiemy, co będzie po z niej? Jest jedna wspaniała rzecz - Youtube, poniewaz mogę zamieszczac tam moje analizy oraz przedstawiac to, co się dzieje, wszystko opatrzone datą. Gdy będziesz miał chwilę, zajrzyj na kanał TradeGuider. Pamiętasz, jak mo wiłem o rynku ropy, gdy cena miała osiągnąc 200$ za baryłkę w 2008 roku? Cena doszła tylko do 147,27$, a potem spadła do 33,20$ w zaledwie 6 miesięcy. Strzez się wiadomos ci, poniewaz wszyscy analitycy, łącznie z szanowanym Arjumem Murti, zaledwie 2 miesiące wczes niej grzmieli o nadchodzącym skoku cen ropy do 200$ za baryłkę. Ciekawe, kto zarobił na tym spadku? Na pewno nie linie lotnicze, kto re, słysząc te ostrzez enia, dobrze się zabezpieczyły. Wykres nigdy nie kłamie. Zobaczymy to teraz na wykresie BP. 42

43 WYKRES VSA NR 5 WYKRES VSA NR 6 Gdy przyjrzymy się bliz ej wykresom nr 5 i nr 6 (Dzienny BP) TradeGuider pokazuje Sign of Strength 33. Jest to bardzo silny znacznik, poniewaz gdy się pojawia, to jasny przekaz od Smart Money, oznaczający, z e kupują wszystko od panikującego tłumu. Dokładne miejsce wejs cia pozycją długą omo wimy po z niej. Nawet gdy widzę ten sygnał, 43

44 to czekam. Nie chcę byc zbyt podekscytowany, dopo ki wciąz jest tam podaz (sprzedaz ) wywołana barem z 9 czerwca 2010 r., kto ra moz e jeszcze obniz yc cenę. Bar, jaki utworzył się 25 czerwca 2010 r. jest szczego lnie znaczący dla częs ci drugiej z trzech tego układu. WYKRES VSA NR 7 Zbadajmy teraz wykres nr 7. Bar, kto ry uformował się 25 czerwca 2010 r. Po pierwsze, wolumen jest duz o niz szy niz w dniach 9 i 10 czerwca 2010 r. To znacząco pokazuje, z e presja na sprzedaz sukcesywnie słabnie, poniewaz podaz (sprzedaz ) jest wchłaniana przez popyt (kupowanie) ze strony Smart Money. Co waz niejsze, spread baro w 25 i 26 czerwca 2010 r. jest ekstremalnie wąski. Gdybys my wro cili do wykresu nr 3 (JP Morgan) i odwro cili go do go ry nogami, wyglądałby podobnie do tego, kto ry tu widzimy. Na wykresie nr 3 obserwujemy, jak popyt jest zalewany przez podaz. Na wykresie BP widac dokładnie odwrotną sytuację, popyt wchłania całą podaz. To oznacza tylko jedno rozwiązanie - wyz sze ceny, tak jak widac to na wykresie nr 6, poniewaz wszystkie rynki działają jednakowo (akcje, towary, kontrakty i nawet Forex - to jest materiał na osobną ksiąz kę). 44

45 WYKRES VSA NR 8 Na wykresie nr 8 widzimy Akumulację spowodowaną popytem większym od podaz y, co powoduje nieunikniony wzrost cen. Przez całą drogę w go rę Smart Money sprzedają co jakis czas trochę, obniz ając cenę. Następnie testują podaz (chcą pozbyc się podaz y, kto ra jeszcze pozostała, nie musząc jej absorbowac ). Jes li test był pomys lny, moz emy spodziewac się wyz szej ceny, szczego lnie gdy test jest na niskim wolumenie i wąskim spreadzie Down bara w tej samej okolicy, w kto rej po raz pierwszy był wysoki wolumen. To jest silny sygnał kupna. Oczywis cie, wiadomos ci, jakie usłyszysz, będą bardzo negatywne i niedz wiedzie, co zablokuje cię przed wejs ciem na rynek w odpowiednim momencie. Tom Williams nauczył mnie, z eby zaufac wykresowi i niczemu innemu. Powiedział mi tez, z e gdyby mo gł, zamknąłby kaz dego tradera w ciemnym pokoju, bez telewizji, gazet, bez informacji z zewnątrz, bez ich całego zgubnego wpływu. A traderom kazałby grac, stosując wyłącznie reguły VSA, gdy tylko się pojawią. Tom powiedział: Jes li potrafisz odczytac wykres i zignorujesz ludzki instynkt podąz ania za stadem (tłumem), zarobisz wielkie pieniądze na rynkach finansowych. 45

46 WYKRES VSA NR 9 Zawsze zwracaj uwagę na zachowanie ceny (Price Action) z przeszłos ci, sprawdzając, czy nie było miejsc o wielkim wolumenie w obszarach wsparcia lub oporu. Na wykresie nr 9 widzimy wykres miesięczny BP z okresu ostatnich 10 lat. 10 lat tyle trwał cykl tych akcji. Wzrosły z poziomu 27$, a potem spadły do 30$ i tam się zatrzymały (zgrało się to w czasie z wyciekiem ropy w Zatoce Meksykan skiej). Pamiętaj, wystrzegaj się wiadomos ci! Media niekoniecznie kłamią, po prostu podają to, czego same się dowiedzą. Słyszałem prawdopodobne wytłumaczenie, dlaczego akcje BP podwoiły wartos c pomimo katastrofy w Zatoce Meksykan skiej. Media podawały, z e mogło to miec cos wspo lnego z Libią. Pamiętaj, z e warto miec odmienny punkt widzenia, nawet gdy przeczy on naturalnym instynktom, szczego lnie gdy chcesz zarabiac na rynkach finansowych. W rzeczywistos ci, jes li potrafisz podejmowac decyzje przeciwne naturalnym instynktom, prawdopodobnie będziesz dokonywał bardzo dobrych wyboro w tradingowych i inwestycyjnych. Przejdz my do sedna sprawy: Przypomnij sobie kryzys z roku 2008, gdy Lehman Brothers zbankrutował. W grudniu 2008 r. i styczniu 2009 r. (mo wiły o tym media) inne banki były w duz ych kłopotach, a rząd USA (tak nas informowano) przygotowuje się do przejęcia Goldman Sachs. Mys lę, z e było cos jeszcze opro cz tego, co nam mo wiono. 46

47 WYKRES VSA NR 10 Spo jrzmy na wykres tygodniowy i przyjrzyjmy się wolumenowi na wykresie Goldman Sachs. Zobaczmy, czy Smart Money wysłali nam tam wiadomos c, tak jak było to w przypadku BP. Widzimy, z e - tak jak w przypadku BP - akumulacja miała miejsce w czasie fali złych wiadomos ci. Po sprawdzeniu podaz y ( Testing for Supply ) w grudniu i styczniu akcje wystartowały w go rę, poniewaz popyt wchłonął podaz. Przeglądając kanały telewizyjne w grudniu i styczniu, byłes bombardowany informacjami, z e banki są skon czone i gdy rząd przejmie nad nimi kontrolę, wtedy ich akcje będą bezwartos ciowe. Oczywis cie nic takiego się nie stało, a w 2010 roku (zaledwie 2 lata po kryzysie) wypłacono bankierom premie tak duz e jak nigdy dotąd. W roku 1960 Richard Ney miał na tablicy rejestracyjnej swojego Rolls Royce a napis WAKE UP (OBUDZ SIĘ). Jes li zrozumiesz jego przekaz, uda ci się zarobic na rynkach finansowych. Teraz spo jrzmy dokładniej na to, co mnie zainspirowało do napisania tej ksiąz ki oraz na wielkich nauczycieli, kto rzy mieli ogromny wkład w to, aby inni zrozumieli zasady gry. 47

48 Richard Demille Wyckoff ( ) był autorytetem rynku akcji, załoz ycielem i redaktorem Magazine of Wall Street (1907) i redaktorem Stock Market Technique tych, kto rzy grają na rynkach finansowych, wie teraz, z e rynek chwilami pokazuje swoją niedaleką przyszłos c. Kaz da z tych oznak jest zapisywana sekunda po sekundzie w postaci transakcji. Kaz dy, kto potrafi zinterpretowac te sygnały, sekunda po sekundzie, ma wielką przewagę nad innymi, zwykłymi uczestnikami rynku... - Richard D Wyckoff, 1914 Czytanie wykreso w powinno się nazywac nauką okres lania nadchodzącego trendu. NPW04WK Jest to metoda przewidywania na podstawie tego, co się dzieje na wykresie teraz, co prawdopodobnie stanie się w przyszłos ci. - Richard D Wyckoff Studies In Tape Reading Rollo Tape 48

49 Richard Ney ( ) aktor, autor, inwestor, nauczyciel Samocho d Richarda Neya zwro c uwagę na tablicę rejestracyjną. 49