1. Współczesny kontekst działalności organizacji i zarządzania:

Transkrypt

1 Wykład 7. Nowe podejścia do organizacji 1

2 1. Współczesny kontekst działalności organizacji i zarządzania: Współcześnie mamy do czynienia ze złożonością warunków działania organizacji, wynikającą z: funkcjonowania różnego typu organizacji, od małych i rodzinnych, do wielkich korporacji w skali globalnej, powstawaniu nowego rodzaju organizacji, a zwłasz- cza opartych na współpracy z innymi organizacjami, rewolucji informatycznej, telekomunikacyjnej i transportowej, rynkowego ujednolicenia wzorców konsumpcji i technologii, ujednolicenia i liberalizacji rynków kapitałowych, wpływu organizacji międzynarodowych na libera- lizację handlu zagranicznego, rozwoju produkcji masowej, w tym poprzez organi- zacje małe i wzrostu konkurencyjności na rynku. 2

3 Nowe uwarunkowania wymagają dobrego przygoto- wania się do zarządzania organizacją i budowy modelu jej funkcjonowania, integrującego różne uwarunko- wania jej działalności (tzw. architekturę organizacji). Od współczesnego menedżera oczekuje się syste- mowego, metodycznego podejścia do organizacji i zarządzania nią. Metody zarządzania są narzędziami praktycznej realizacji funkcji kierowania. Żadna metoda i technika zarządzania nie oferuje wszystkiego, zaś ich rozmaitość wynika z wielkiej różnorodności problemów kierowniczych. Do natury problemu należy dobrać odpowiednie narzędzie lub narzędzia w przypadku problemów wielowymiarowych. Przyjęte metody i techniki zarządzania mają być pomocne w zarządzaniu, środkiem, a nie celem. 3

4 W związku z tym metody te powinny: w miarę możliwości upraszczać zadania kierownicze, wykorzystywać wszelkie informacje i zasady, które umożliwiają realizację postawionych celów, umożliwiać pomiar wyników produkcyjnych i ekono- micznych, społecznych i środowiskowych, umożliwić działanie (bez konsultowania każdej decyzji z przełożonymi), wykorzystywać zasadę samoregulacji. Takie kierowanie organizacją zapewnia stosowanie: podejścia systemowego, partycypacji w zarządzaniu, tzw. metod odchudzania organizacji, nowych form organizacyjnych, np. organizacji wirtualnej. 4

5 2. Podejścia do organizacji i zarządzania nimi: Podejścia do organizacji i zarządzania nimi obejmują: restrukturyzację organizacji, nowe formy organizacji. Restrukturyzacja organizacji obejmuje doskonalenie modelu jej funkcjonowania poprzez: zarządzanie procesami i ustalenie, które procesy i jednostki organizacyjne najlepiej realizują cele organizacji i zadowolenie interesariuszy, racjonalizację i zmniejszenia kosztów działalności poprzez odchudzanie organizacji ze zbyt kosztow- nych procesów oraz skupienie się na kluczowych umiejętnościach i czynnikach sukcesu. Podstawowe metody współczesnej restrukturyzacji: lean management, outsourcing, reengineering. 5

6 Podstawowe nowe formy organizacji: 1. Organizacja sieciowa definiuje się jako zbiór kilku samodzielnych jednostek (firm) zajmujących się określoną dziedziną działalności gospodarczej i powiązanych ze sobą więziami kooperacyjnymi. Podstawowe formy organizacji sieciowych: sieci sfederowane integracja pozioma organi- zacji zajmujących się podobną działalnością, sieci kontraktowe integracja pionowa organi- zacji, opierająca się na umowach koncesyjnych i franchisingowych; 2. Organizacja wirtualna forma organizacji sieciowej, zbiór niezależnych podmiotów, które realizują wspólnie konkretne zadania (projekty, zlecenia itp.). 3. Organizacja fraktalna jest samodzielnie działającą jednostką w organizacji, strukturą współpracy wydzielonych jednostek organizacyjnych. 4. Organizacja oparta na wiedzy wspomagająca uczenie się wszystkich jej członków (indywidualne 6 i zespołowe) i sama się ciągle przekształcająca.

7 3. Organizacja w przyszłości: Obecne trendy złożoności uwarunkowań funkcjono- wania organizacji w przyszłości prawdopodobnie utrzymają się, co będzie się łączyło z: efektem połączonego oddziaływania zwiększonej złożoności i zmienności, zwiększeniem siły oddziaływania otoczenia społecznego i zmian demograficznych, erą wiedzy i przedsiębiorczości ci intelektualnej, zwiększeniem znaczenia zespołów jako podstawy działania organizacji opartej na wiedzy, zmianą systemów wartości i stylów życia. Następstwem tych czynników będzie dalsze zagęsz- czenie sieci kontaktów, relacji i przepływów, ale także wzmocnienie siły wzajemnego oddziaływania organizacji. 7

8 W związku z tym w organizacjach przyszłości: kluczowymi czynnikami sukcesu staną się nowa- torstwo, elastyczność i szybkość działania oraz gotowość do nieustannego uczenia się, nasili się konkurowanie o przyszłość, tj. o udział w otwierających się możliwościach, a nie w rynku, wzrośnie zaangażowanie emocjonalne i intelektual- ne w działania firm, nastąpi zmiana tradycyjnych organizacji kapitało- chłonnych w organizacje informacjochłonne. Podstawą organizacji przyszłości może być: kapitał intelektualny jako najważniejszy składnik majątku organizacji, organizacje sieciowe, a zwłaszcza wirtualne, priorytet umiejętności komunikowania nad kompe- tencjami formalnymi, budowanie przewagi konkurencyjnej w oparciu o nowatorstwo i odmienność. 8

9 Rozwój organizacji (i to niezależnie od wielkości) będzie możliwy, gdy będą zorganizowane na zasadach innowacyjności. Menedżerowie muszą przyswajać sobie nowe warto- ści,, umiejętności i reguły postępowania, zrezygnować z funkcji dyrektora urzędującego, a przyjąć postawę dyrektora działającego strategicznie, któryświadomie dokonuje kierunków rozwoju organizacji i steruje nimi. W związku zku z tym organizacje w przyszłości i zarządzanie nimi wymaga: decentralizacji podejmowania decyzji, kształtowania kultury organizacyjnej sprzyjającej zmianom i innowacjom. 9

10 W funkcjonowaniu przyszłych organizacji należy szczególnie uwzględnić: prowadzenie badań organizacji i otoczenia, współpracy między organizacjami, integrację i koordynację funkcji badań i rozwoju funkcją marketingu, uczenia się organizacji i ludzi, zwłaszcza kadry zarządzającej. Uczenie się organizacji zmierza w dwóch kierunkach: rozwijanie ducha badawczego, otwieranie się na zmiany, a nawet ich kreowanie w celu wyprzedzenia zmian w otoczeniu. 10

11 Studia nad przyszłością organizacji powinny opierać się na 10 zasadach, a ich uzupełnieniem są badania rynku oraz oceny ogólnego otoczenia organizacji: 1. Należy patrzeć na bieżącą działalność z perspek- tywy niepewnej i zróżnicowanej przyszłości; 2. Studia nad przyszłością należy traktować jako globalną refleksję; 3. Szczególne znaczenie ma rozpoznawanie czynni- ków jakościowych oraz nie kwantyfikowanych; 4. Nie należy przeceniać sprawczej roli zmian strukturalnych; 5. Zwrócić uwagę na zasoby informacji pochodzących z kanałów decyzyjnych organizacji i jej otoczenia; 6. Traktować dominujące idee i poglądy z dużą ostrożnością; 11

12 studia nad przyszłością organizacji cd. 7. Sytuacje kryzysowe organizacji są wynikiem niez- dolności do modyfikacji struktur, zachowań oraz reguł gry w funkcji zmian w otoczeniu politycznym, naukowym, technologicznym i gospodarczym; 8. Niezbędna jest ewolucja struktur i zachowań, które powinny się zmieniać wraz ze zmianą otoczenia; 9. Uruchomienie całości potencjału intelektualnego powinno mieć formę zespolonej pracy twórczej, realizowanej przy zastosowaniu organizacji inteligentnej; 10. Metoda scenariuszy jest narzędziem służącym badaniu i rozwojowi organizacji. 12

13 4. Obszary zmian w organizacjach przyszłości: Różny charakter zmian w organizacjach przyszłości, przy czym do najistotniejszych należą: 1. Obszar organizacyjny obejmujący: odchodzenie od tradycyjnej struktury organizacyj- nej do struktury sieciowej, opartej na procesach, zmienne formy organizacyjne, czasowe, nowe formy pracy, np. praca na własny rachunek, telepraca, uwzględniające czas i miejsce pracy, nowe formy i przekształcenia własnościowe oraz współpraca organizacji o różnej własności; 13

14 obszary zmian cd.: 2. Obszar relacji wewnętrznych będący następstwem struktury organizacyjnej obejmujący: relacje na podstawie czasowych form pracy, z zatrudnianiem na dłuższy jedynie kadry mene- dżerskiej, adhokrację, tj. organizacji charakteryzującej się tymczasowością i zredukowaną do minimum strukturą formalną, na którą składają się zespoły powoływane w celu realizacji konkretnego zada- nia lub rozwiązania konkretnego problemu, heterarchię, tj. sieć elementów o tej samej pozycji w strukturze horyzontalnej, sile i władzy, posia- dających wspólny cel, współpracę wewnętrzną i poziomą komunikacja, w tym o charakterze nieformalnym; 14

15 obszary zmian cd.: 3. Obszar związków z otoczeniem, idący w kierunku: współpracy, zaufania w ramach koalicji itp., regionalnych sieci stosunków bezpośrednich, nowe ukształtowanie interesariuszy organizacji; 4. Obszar kulturowy, idący w kierunku: tworzenia nowej kultury organizacyjnej, opartej na wiedzy i umiejętnościach, rozwijania możliwości pracowników, wysokiej tolerancji niepewności; 5. Obszar strategii organizacji, zawierający: strategię proaktywną, strategię współpracy, strategię opartą na kapitale intelektualnym, strategię opartą na informacjach i traktowania zmienności jako naturalnych warunków funkcjonowania organizacji. 15

16 Dziękuję za uwagę... 16