STUDIO ZIELENI Barbara Wigier. Ul. Południowa Bieniewice. Styczeń 2015 r.

Transkrypt

1 UZUPEŁNIENIE DOKUMENTU: AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY KOŚCIELISKO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA WRAZ Z PROGRAMEM USUWANIA AZBESTU STUDIO ZIELENI Barbara Wigier Ul. Południowa Bieniewice Styczeń 2015 r.

2 W nawiązaniu do opinii Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowisk a Krakowie wyrażonej pismem znak: OO AZ z dnia 5 stycznia 2015 r. poszerza się zapisy dokumentów: - Aktualizacja programu ochrony środowiska gminy Kościelisko na lata z perspektywą na lata wraz z programem usuwania azbestu - Prognoza oddziaływania na środowisko Programu ochrony środowiska Gminy Kościelisko (aktualizacji) na lata z perspektywą do 2021 r. wraz z programem usuwania azbestu na lata o treści wskazane w uzgodnieniu organu opiniującego: 1. Dokumentacja winna analizować i wskazywać skuteczne sposoby kierunki zakres koniecznych ograniczeń (poza zapisami studium i mpzp) przeciwdziałania zagrożeniom (m. in. nadmiernej urbanizacji i antropogenizacji, zasypywania jarów, zmiany konfiguracji terenu, zmiany stosunków wodnych, nielegalnego poboru żwiru i kamienia z koryt rzecznych, samowoli budowlanych i in.) dla zachowania bioróżnorodności, walorów przyrodniczo krajobrazowych, czy ciągłości korytarzy migracji w szczególności w obszarach chronionych. Wymóg zawarty w opinii RDOŚ w powyższym zakresie nie znajduje odzwierciedlenia w przepisach prawa. W rozdziale 9. APOŚGK Głównie problemy związane z ochroną środowiska w Gminie Kościelisko zostały szczegółowo przeanalizowane zidentyfikowane przez autorów opracowania najistotniejsze problemy środowiskowe gminy, tj. gospodarka ściekowa gminy, zaopatrzenie w wodę, gospodarka odpadami komunalnymi, ochrona powietrza i bioróżnorodność. Wskazano ponadto zagadnienia problemowe w postaci naruszeń przepisów prawa i innych nieprawidłowości, które przytoczono w opinii. Zostały one scharakteryzowane w stopniu adekwatnym do zakresu przedmiotowego APOŚGK. Dokumenty planistyczne uchwalane przez Radę Gminy - studium i mpzp, stanowiące ramy dla wszelkiej działalności inwestycyjnej, z uwagi na charakter i cel uznać należy za najwłaściwsze dla określania koniecznych ograniczeń urbanizacji i środowiskowych dla zachowania bioróżnorodności oraz walorów przyrodniczo krajobrazowych, czy ciągłości korytarzy migracji. APOŚGK wskazuje negatywne zjawiska, które odnosi do zapisów studium i ustaleń planów zagospodarowania. Ponadto APOSGK nie tylko identyfikuje główne problemy środowiskowe, ale również wskazuje zadania służące ich rozwiązaniu (str. 77). 2. W dokumentacji nie wskazano problemu, jakim jest ekspansja roślin inwazyjnych powodujących szybką degradację siedlisk i przyczyniających się do skokowego obniżenia bioróżnorodności. Dokumentacja winna omawiać ten problem w skali gminy oraz wskazywać ewentualne sposoby przeciwdziałania.

3 W rozdziale 9. APOŚGK Głównie problemy związane z ochroną środowiska w Gminie Kościelisko wprowadza się podrozdział: Rośliny obce inwazyjne o następującej treści: Obszar Rowu Podtatrzańskiego stanowi jedno z ważnych, niezależnych centrów inwazji gatunków synantropijnych na obszarze Karpat Zachodnich. Do groźnych gatunków inwazyjnych rozprzestrzeniających się na obszarze Rowu Podtatrzańskiego należą dwa bliskie sobie gatunki kaukaskich barszczy: barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosonowskyi) i barszcz Mantegazziego (H. mantegazzianum). Gatunki te przekształcają na dużą skalę roślinność i krajobraz znacznej części Podtatrza, zagrażając przy tym naturalnej roślinności flory TPN. Barszcz Sosnowskiego sprowadzony został do Polski jako roślina pastewna. Charakteryzuje się dużym przyrostem fitomasy oraz obecnością w soku substancji o działaniu fotouczuleniowym. Prace aklimatyzacyjne i doświadczalne nad wykorzystaniem tej rośliny prowadzone były w latach 70-tych przez Zakład Roślin Pastewnych IHAR na Gubałówce w Zakopanem. Stamtąd gatunek rozprzestrzenił się na obszarze Rowu Podtatrzańskiego. Barszcz Mantegazziego sprowadzony został natomiast prawdopodobnie jako gatunek ozdobny do ogrodów, a z nich spontanicznie rozprzestrzenił się na siedliska naturalne. Głównymi drogami rozprzestrzeniania się tych roślin są cieki wodne. Na brzegach rzek i potoków znajduje on korzystne warunki do rozwoju. Oba gatunki roślin występujące na siedliskach skolonizowanych są wybitnie inwazyjne i ekspansywne o dużej sile konkurencyjności. Dzięki konkurencji pędowej ograniczają skutecznie rozwój innych, zwłaszcza rodzimych roślin o mniejszych rozmiarach. Potężne łodygi i rozłożyste pokaźne liście skutecznie ograniczają dostęp promieni słonecznych do warstw niższych, tj. zielnej i mszystej. Istotna jest również silna konkurencja korzeniowa o wodę i sole mineralne oraz inne niezbędne składniki życiowe, które rośliny czerpią z roztworu glebowego. W granicach gminy Kościelisko barszcz zajmuje wiele stanowisk, głównie wzdłuż potoku Cicha Woda oraz innych cieków wodnych, jak również w rejonie poboczy ul. Nędzy Kubińca przy granicy z miastem Zakopane. W roku 2008 stwierdzono występowanie tej rośliny u wylotu Doliny Kościeliskiej. Rośliny te obficie owocują, czego efektem jest ich dalsze rozprzestrzenianie się. Jak dotąd nie opracowano metod skutecznej eliminacji barszczu Sosnowskiego. Z doświadczeń w tym zakresie wynika, że całkowita likwidacja barszczu jest procesem długotrwałym, opartym głównie na nie dopuszczaniu do zawiązywania nasion przez rośliny wykształcające pędy kwiatostanowe. Może to polegać na wielokrotnym w ciągu sezonu wegetacyjnego mechanicznym ścinaniu pędów. Większą skuteczność uzyskiwano jednak przy zastosowaniu metody chemicznego niszczenia za pomocą preparatu Roundup Ultra 360 SL. O skuteczności zabiegu decydują w tym przypadku warunki pogodowe oraz powierzchnia rozwiniętego ulistnienia. Należy zwrócić uwagę, że chemiczne niszczenie barszczu tym preparatem powoduje całkowite niszczenie również innych roślin znajdujących się w zasięgu oprysku. Wynika to z braku selektywności jego działania. Z uwagi na możliwość skażenia wód, opryskiwanie roślin nie powinno być stosowane w pobliżu cieków wodnych.

4 3. Podanie informacji dotyczącej stopnia zaawansowania projektu utworzenia ośrodka rehabilitacji niedźwiedzia planowanego w Strategii Rozwoju Gminy Kościelisko. Projekt utworzenia ośrodka rehabilitacji niedźwiedzia nie został wdrożony. Idea zapewnienia miejsca bytowania dla niedźwiedzi, które nie nadają się do życia w dzikości ewoluuje obecnie w kierunku stworzenia azylu dla niedźwiedzi, co jak dotąd nie zaowocowało wypracowaniem konkretnych rozwiązań i planów realizacyjnych. 4. Wyjaśnienie w zakresie zapisów zawartych w charakterystyce lasów na terenie gminy Kościelisko zawartej na str. 12 dokumentu Wyrażenie zawarte na stronie 12 wers 8 APOŚGK zawiera błąd pisarki, który koryguje się w sposób następujący: Obecnie na terenie Podhala przeważają obszary bezleśne, silnie zurbanizowane. 5. Obszar Natura 2000 Tatry PLC wskazano tylko jako ostoję ptasią (na str. 22). Rozdział ten winien zostać uzupełniony o analizę możliwych zagrożeń dla obszarów Natura 2000 Na str. 22 APOŚGK zamieszczono stwierdzenie: Na terenie gminy Kościelisko w ramach sieci Natura 2000 wyznaczone zostały: SOO i OSO Tatry PLC ustanowiony na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 229 poz ze zm.) wchodzący w skład dwustronnego (polsko słowackiego) Tatrzańskiego Rezerwatu Biosfery; obszar chroniony jako ostoja ptasia o randze europejskiej. Zdanie to jednoznacznie wskazuje, że Tatry PLC stanowi zarówno specjalny obszar ochrony siedlisk (SOO), jak i obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO). Wyjaśnienie skrótów SOO i OSO zawarto we wstępie do tego rozdziału w pierwszym akapicie na str. 22 APOŚGK. Zarzut zawarty w opinii RDOŚ, że obszar Natura 2000 Tatry PLC wskazano tylko jako ostoję ptasią jest zatem bezpodstawny. Szczegółowa analiza możliwych zagrożeń dla obszarów Natura 2000 wynikających z APOŚGK zawarta została w prognozie oddziaływania na środowiska sporządzonej dla tego dokumentu, na stronach 28 i 29 w rozdziale: Przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralność tego obszaru. 6. Na str. 55 APOŚGK winien przywoływać pojęcie planu zadań ochronnych, który jest podstawowym dokumentem określającym zadania ochronne na obszarach Natura Zamieszczony na stronie 55 APOŚGK podrozdział: Bioróżnorodność koryguje się (w zakresie dotyczącym obszarów Natura 2000) w następujący sposób: Dla obszarów Natura 2000 wyznaczonych na terenie Gminy sporządzone zostały standardowe formularze danych, nie została wykonana inwentaryzacja przyrodnicza, ani opracowane plany zadań ochronnych. Plany zadań ochronnych zawierać winny wskazania do zmian w dokumentach planistycznych dotyczących eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych, jeżeli są niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia stanu

5 ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt dla których wyznaczono obszary Natura Badania naukowe są fragmentaryczne. Wobec powyższego wiedza na temat siedlisk i gatunków oraz ich rozmieszczenia jest niepełna. Ograniczenia w gospodarowaniu w obszarach Natura 2000 muszą być formułowane osobno dla każdego typu siedliska i dla każdego gatunku, uwzględniając przy tym dostosowanie do lokalnych warunków. Dla każdego obszaru Natura 2000 winien być opracowany oddzielny plan zadań ochronnych polegający na określeniu warunków zachowania bądź przywrócenia walorów przyrodniczych w oparciu o identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń. Plan zadań ochronnych winien zawierać również wskazania dotyczące najkorzystniejszych sposobów rozwiązywania konfliktów na linii człowiek przyroda, a także system monitoringu i kontroli. W przypadku dużych obszarów Natura 2000, jak Tatry PLC120001, charakteryzujących się mozaikowatością powierzchni, z udziałem terenów rolniczych i zabudowanych, zalecenia ochronne i ograniczenia w gospodarowaniu muszą zostać zróżnicowane przestrzennie, z uwzględnieniem podziału na: tereny użytkowane w dotychczasowy sposób, tereny w obrębie których obowiązują pewne ograniczenia oraz tereny wyłączone z użytkowania. Na terenie Specjalnych Obszarów Ochrony oraz Obszarów Specjalnej Ochrony, nie będących parkami narodowymi i rezerwatami przyrody, jak Polana Biały Potok PLH możliwe jest prowadzenie działalności rolniczej, działalności gospodarczej oraz realizacja nowych inwestycji. Obowiązują przy tym pewne ograniczenia, zależne od typu siedliska, będącego podstawą wyznaczenia obszaru. Ograniczenia te mogą dotyczyć zakazów wykonywania pewnych działań w obrębie całego obszaru lub w jego części, bądź też zaleceń dotyczących pożądanych sposobów i czasu wykonania zabiegów gospodarczych. Brak planów zadań ochronnych stanowi znaczące utrudnienie dla zarządzania obszarem i projektowania funkcji terenu w procesach planistycznych. W chwili obecnej KRAMEKO Sp. z o. o. opracowuje projekt planu ochrony TPN obejmujący wskazania dla obszaru Natura 2000 Tatry PLC Projekt ten konsultowany był z gminami sąsiadującymi z TPN, wniesiono szereg uwag, których sposób rozpatrzenia nie jest jeszcze znany. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska nie podjął natomiast jak dotąd prac nad planem zadań ochronnych obszaru PLH Polana Biały Potok. Gmina Kościelisko posiada opracowaną w 2012 r. inwentaryzację przyrodniczą. Załącznik do niej stanowi mapa: Inwentaryzacja przyrodnicza Gminy Kościelisko z wyłączeniem terenów położonych w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz ewidencja zabytków Gminy Kościelisko sporządzona w skali 1: Plansza ta zawiera wskazanie istotnych cech charakterystyki przyrodniczej. W obrębie obszaru gminy wskazano tereny przekształcone antropogenicznie (zabudowy wsi), ekosystemy łąkowe, ekosystemy leśne oraz ekosystemy wodne, a także ciągi migracyjne zwierząt. Opracowano ponadto zestawienie występujących w wyróżnionych ekosystemach gatunków podlegających ochronie.

6 7. Wyjaśnienie informacji zawartej na str. 56 APOŚGK dotyczącej wprowadzenia obszaru Natura 2000 Polana Biały Potok bez udziału mieszkańców i z pominięciem administracji gminy. Dotychczasowa procedura ustanawiania obszarów Natura 2000 odbywała się z pominięciem zarówno gminy, jak i właściciela terenu. Budzi to uzasadnione sprzeciwy i powoduje brak akceptacji, a także niechęć dla obejmowania kolejnych obszarów tą formą ochrony. Sytuacja taka nie sprzyja zachowaniu przedmiotu ochrony we właściwym stanie ochrony. 8. Zawarcie w Programie usuwania azbestu informacji o oddziaływaniu wymiany pokryć dachowych na chronione gatunki ptaków i nietoperzy. Na str. 31 Programu usuwania azbestu w rozdziale: Czynniki warunkujące proces usuwania wyrobów azbestowych w gminie Kościelisko jako akapit kończący rozdział wprowadza się stwierdzenie: Prowadzenie prac związanych z usuwaniem azbestu powinno odbywać się poza okresem lęgowym ptaków, z uwzględnieniem wymogów określonych w Rozporządzeniu ministra środowiska z dnia 6 października 2014 w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt.