KATALOG TALARÓW ZYGMUNTA III WAZY Z LAT Z MENNICY BYDGOSKIEJ

Transkrypt

1 JN DOSTYCH KTLOG TLRÓW ZYGMUNT III WZY Z LT Z MENNICY BYDGOSKIEJ KTULIZCJ N DZIEŃ

2 Chorągwie królewskie Herby króla Zygmunta III Wazy Portrety królewskie

3 ZYGMUNT III WZ urodził się roku w Grypsholm w Szwecji jako syn króla szwedzkiego Jana Wazy i Katarzyny Jagiellonki córki Zygmunta I Starego. Królem Polski został roku. W latach był też królem Szwecji. Zmarł w Warszawie roku. Tytuły królewskie: Sigismundus Tertius Dei gratia rex Poloniæ, magnus dux Lithuaniæ, Russiæ, Prussiæ, Masoviæ, Samogitiæ, Livoniæque, nec non Suecorum, Gothorum Vandalorumque hæreditarius rex co w tłumaczeniu z łaciny oznacza Zygmunt III, z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, a także dziedziczny król Szwedów, Gotów i Wenedów. Uzupełnienie katalogu Kamioskiego i Kurpiewskiego w zakresie talarów ukazało się w 4 kolejnych wydaniach Przeglądu Numizmatycznego nr 3/2007-2/2008. Staraliśmy się z panem Jarosławem Dutkowskim pokazad jak najwięcej zdjęd ilustrujących poszczególne odmiany co z jednej strony podniosło walory dydaktyczne całej pracy, z drugiej jednak strony cały ten katalog stał się mało przejrzysty. Znalezienie poszczególnej odmiany było utrudnione. Zdając sobie sprawę z niedoskonałości tego opracowania napisałem całkiem nowy katalog. Za podstawę wyróżnienia poszczególnych typów przyjąłem różnice w wyglądzie popiersia króla oraz wygląd tarczy herbowej. Dopiero w obrębie tych typów wyodrębniam poszczególne odmiany różniące się miedzy sobą napisem otokowym oraz interpunkcją na koocu napisu otokowego. Numery przyporządkowane poszczególnym monetom zaczynają się od dwóch ostatnich cyfr roku, potem typ i na koocu odmiana. Taki system katalogowania jest otwarty co pozwoli w przyszłości na uzupełnienie katalogu bo zdaję sobie sprawę z tego że mimo moich wysiłków znajdą się jeszcze inne odmiany a może i typy talarów. Katalog był robiony w warunkach domowych stąd dośd prymitywne oznaczenia znaków interpunkcyjnych, za co z góry przepraszam. W kolumnach zaznaczono kolejno od strony lewej: numer, opis awersu i rewersu z zaznaczonymi znakami interpunkcyjnymi na początku i koocu napisu, miejsce gdzie można znaleźd zdjęcie,stopieo rzadkości. LEGEND Krzyżyk ozdobny Dwukropek + Krzyżyk & Herb półkozic Gwiazdka Dwie małe gwiazdki w formie dwukropka Rozetka Dwa małe krzyżyki jeden nad drugim Kropka Gałązki Order złotego runa Dwa małe krzyżyki jeden nad drugim Na zakooczenie tego krótkiego wstępu chciałbym podziękowad zespołowi WCNu za udostępnienie wszystkim numizmatykom wyszukiwarki która stanowi nieocenioną pomoc oraz w szczególności panom Ryszardowi Kondratowi i Markowi Buczakowi za zgodę na wykorzystanie zdjęd. Szczególne podziękowania dla pana Mariusza Walendzika za wspieranie mnie i namowę do kontynuowania tej pracy.

4 Talary Bydgoskie były bite na tą samą stopę co talary cesarskie w Niemczech czyli miały 14 próbę srebra i bito ich z grzywny mieszanej 7, czyli powinny ważyd 28,8g i zawierad 25,2g czystego srebra. Objaśnienia do kolumny 4. Podane są numery i nazwy aukcji na których występowała dana moneta na aukcjach polskich i zagranicznych. PNN = Paweł Niemczyk ntykwariat Numizmatyczny, Hutt-Cz kolekcja Emeryka Hutten-Czapskiego w Muzeum Narodowym w Krakowie, Y.L. Juriy Lebid wybitny kolekcjoner m.in. monet polskich z Ukrainy. Gdy występują same numery, są to numery z aukcji WCNu. ROK 1627 Półkozic bez kropek SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS S.PRV.M / VD.Q.HRI.REX / 25/ / / Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS S.PRVSS.M / + VD.Q.HRI.REX / Kunker 115/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R VSS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / 30/220, 28/ / + / Kunker 84/2550 PNN 4/ / / 52/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS S.PRVS.M / / Lanz 150/615

5 Półkozic prawie cały poza tarczą herbową, obok niego kropki SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RV SS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / Kunker 152/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R VSS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / 13/213, 25/226, Półkozic poza tarczą herbową, tarcza zaokrąglona SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R VSS.PRVS.M / + VD.Q.HRI.REX / Kunker 115/ / / Hutt-Cz 13578

6 Półkozic na awersie i rewersie SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M&D.LIT.R VS.PRVS.M / krzyżyk ozdobny nad kropką VD.Q.HRI.REX / PD 7/390-7 Mniejsza półpostad króla SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RV SS.PRVS.M + / + VD.Q.HRI.REX / PNN sklep / / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R VSS.PRVS.M / / Zdjęcie powyżej / + / Zdjęcie u

7 wers z nr rewers inny z I - I SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M&D.LIT.R VS.PRVS.M / krzyżyk ozdobny nad kropką VD.Q.HRI.REX / Kunker 228/3252, Hutt-Cz ROK 1628 Półkozic prawie w całości w tarczy herbowej SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVS.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / 35/228, 39/ / / 34/245, 29/ / + / BrunRassm. 764/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. SM.LIV.NEC.NO.SVE+ GOT. Kunker

8 RVS.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / 201/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVSS.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX + / Zdjęcie u / / 48/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / Wonsik 1/176 Tarcze herbowe zaokrąglone, półkozic całkowicie lub prawie całkowicie poza tarczą herbową SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVSS.PRVS.MS + / VD.Q.HRI.REX + / 26/ / / 12/165, 34/ / + + / Zdj u / + / PD 9/ / / + Rauch 80/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVS.PRVS.MS + / VD.Q.HRI.REX / + Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVSS.PRVS.MSS + / VD.Q.HRI.REX / + 38/213, 41/ / / 13/215, 35/229

9 SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVS.PRVS.MSS / VD.Q.HRI.REX / + PNN sklep SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVS.PRVS.MSS / SM.LIV.NEC.NO.SVEC GOT.VN.Q.HRI.REX / Kunker 117/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT. RVSS.PRVS.MS + / VN.Q.HRI.REX / PD 6/380 Półkozic na awersie SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT.R VS.PRVS.M + / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / 34/ / / 25/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT.R VS.PRVS.M / SIGIS.III.D.G.REX.POL &M.D. LIT. RVS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / VD.Q.HRI.REX / 7/384 18/ / / + Y.L SIGIS.III.D.G.REX.POL+&M.D.LIT.R VS.PRVS.M + / SIGIS.III.D.G.REX.POL+&M.D.LIT.R VS.PRVS.M + / + SM.LIV.NEC.NO.SV+ GOT. VD.Q.HRI.REX / + VD.Q.HRI.REX / 19/187 PD 14/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO &M.D.LIT. RVS.PRVS.M / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / PD 7/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT.R VS.PRVS.M / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / Heritage 3004/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT.R 30/221

10 VS.PRVS.M / + VD.Q.HRI.REX / / Po POLO / 27/255, 19/ / / Hutt-Cz / Po POLO / + 3/ / + / 19/185, 40/237, / + / + GGN 13/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&.D.LIT.R VS.PRVS.MS / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / 33/ / / + WCN / / Gorny&Mos ch 135/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&.D.LIT.R VS.PRVS.MS / SM.LIV.NEC.NO.SV+ GOT. VD.Q.HRI.REX / TRITON IV SIG.III.D.G.REX.POL.M&.D.LIT.RVS. PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / 35/ SIG.III.D.G.REX.POL.M &.D.LIT.RV S.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / PD 3/ / / + Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&.D.LIT. RVS.PRVS.MS / SM.LIV.NEC.NO.SV COT.V D.Q.HRI.REX / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&.D.LIT.R VS.PRVS.MS + / VD.Q.HRI.REX / 34/ / / PD 8/ / ++ / 27/ / / 25/228, 41/165

11 / / + 52/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO:&M.D.LIT. RVS.PRVS.MS + / VD.Q.HRI.REX / 15/187, 11/ / w POLO, O ma w środku kropkę / 55/ bez kropki w O / / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M&.D.LIT. RVS.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / 19/ / / + Hutt-Cz / SM.LIV.NEC.NO.SVE+ GOT. VD.Q.HRI.REX / Zdjęcie u ROK 1629 wers jak w roku 1627, rewers jak w roku SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS S.PRVS.M / SM.LIV.NEC.NO.SVE GO.V D.Q.HRI.REX / + 25/230 R / VD.Q.HRI.REX / tarcze herbowe bardziej proste Hutt-Cz R7

12 Krzyżyk na awersie SIGIS.III.D.G.REX.POLO M.D.LIT. RVS.PRVS.M / SIGIS.III.D.G.REX.POLO M.D.LIT. RVS.PRVS.M / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / półkozic prawie w całości w tarczach herbowych VD.Q.HRI.REX / Chełmioski /341-7 Szeroka półpostad, półkozic na rewersie SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R Wonsik VS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / 11/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RV SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V 19/188 S.PRVS.MS / D.Q.HRI.REX / / / 8/ / / PD 10/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V 25/231 i.prvs.ms / D.Q.HRI.REX / / / 16/ / / 21/282 i GGN 27/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS.PRVS.MS + / VD.Q.HRI.REX / 32/230, 39/274

13 / / PD 15/ / / 55/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT. RVS.PRVS.M + / Półkozic na awersie SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / Kunker 72/2270 i 115/1253 Hobbista 3/ SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT. SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V RVS.PRVS.M / D.Q.HRI.REX / / + / + llegro WMario SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT. SM.LIV.NE.NO.SV GOT.V Hutt-Cz B RVS.PRVS.M / D.Q.HRI.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POLO&M.D.LIT. DUKT U RVS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / 7/ SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&.LIT. SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V 9/841 RVS. PRV.MS + / + D.Q.HRI.REX / SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&.LIT. SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V PD 6/382 RVS. PRV.M + / + D.Q.HRI.REX + / / + / + 8/ SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&.LIT. GGN 13/70 RVS. PRV.M + / VD.Q.HRI.REX / SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&.LIT. Lanz RVS. PRV.MS + / + VD.Q.HRI.REX / 101/ / + / PNN sklep / + / Kunker 180/ SIG.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RVS 29/435.PRV.MS / VD.Q.HRI.REX / SIG.III.D.G.REX.POL.M &D.LIT.RV S.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / com SIG.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RVS SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V PD.PRVS.MS / D.Q.HRI.REX / 12/ SIG.III.D.G.REX.POL.M &D.LIT.RV SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V S.PRVS.MS / D.Q.HRI.REX / Kunker 159 /2029, 9/374

14 SIG.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RVS SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V PD 9/420.PRV.MS / D.Q.HRI.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R 22/277 VS.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / / / + Staad Muz. Berlin / / 33/ / / Y.L / / 36/ / / Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R 40/241 VS.PRV.MS / VD.Q.HRI.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. 15/188 S.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV 15/189 S.PRVS.MS / VD.Q.HRI.REX / Gruba kryza SISGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R VS.PRVS.MS / SISGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R VS.PRVS.MS / SISGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R VS.PRVS.MS / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HRI.REX / VD.Q.H.RI.REX / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VT.Q.HRI.REX / 13/216, Y.L. BN 7-12/ /163 Omyłkowo półkozic na awersie i rewersie SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&LIT.RVS. PRV.MS + / + SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V D.Q.HRI.REX / Y.L. R7-8

15 Na rewersie rok powyżej liter I-I SIG.III.D.G.REX.POL.M.D&LIT.RVS. PRV.MS + / + SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX / PNN 4/70 R SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M.D.LIT.R VSS.PRVS.M / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.VD.Q.HRI.REX / PNN 4/71 R7 Moneta w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, zdjęcia wykonała Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie

16 SIGIS.III.D.G.REX.POLO.M&D.LIT.R VS.PRVS.M / VD.Q.HRI.REX / Hutt-Cz R7 krzyżyk ozdobny nad kropką Brak herbu półkozic SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.LIT.RVS S.PRVS.M / V D.Q.HRI.REX / Chełmioski 298 R7-8 ROK SIGIS.III.D.G.REX.POLO &M.D.LIT. RVS.PRVS.MS / : SM.LIV.NEC.NON.SV GOT. VND. Q.HRI. REX / Kunker 87/ / : / Kunker 92/928 PD15/ / / WG 29/ / : / Y.L.

17 SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / Szeroka półpostad SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HR.REX / WCN Sklep / / 32/232, 37/ / / GGN 25/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO + / + / / Morton 66/230 SM.LIV.NEG.NO.SV GOT.V D.Q.HB.REX / LNZ 129/964 / + / + Hutt-Cz SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HB.REX + / + Zdjęcie u / / 45/226 SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HB. REX + / SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX + / + SM.LIV.NEG.NO.SV GOT.V D.Q.HRI.REX + / + VD.Q.HR.REX / 11/166 WCNSklep Kunker 69/3631 PNN sklep 29/436, 40/ / / 28/275, 31/ / / 4/127

18 / / Y.L / / GGN 25/ / / PD 10/ / / 29/ / / 27/ / / Zdjęcie u / / Lanz 142/ / / Zdjęcie u / / 40/ / / Zdjęcie u / / WD 4/ / / 3/ / + / PNN / / PNN / / 51/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRV.MSO / / / Staad Muz. Berlin VD.Q.HB.REX / 29/438 Wąskie popiersie, z kokardą

19 SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / VD.Q.HB.REX + / + PD 6/ / + / + 24/ / / Hutt-Cz / / + Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / / / PD15/515 SM.LIV.NEC.NO.SV GOT.V D.Q.HB.REX / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HB.REX + / + 39/275 PD 7/396 / + / + 11/ / / RUCH 11/ / + / + Kunker 115/ / + / + PD 6/ B C / + / + 42/157 / / llegro passion4passion / + / + Hutt-Cz / / Zdj u / / + llegro Domel / + / + Zdjęcie u / / + com / / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R VS.PRVS.MSO / / / + Y.L. VD.Q.HR.REX / Zdjęcie u / / 26/316

20 / / Zdjęcie u / / 6/ / / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.&MD.LI.RV S.PRVS.MSO + / SIGIS.III.D.G.REX.POL.&MD.LI.RV S.PRVS.MSO + / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R VS.PRVS.MSO Litera P w PRVS zdublowana / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M.D.&LIT.R VS.PRVS.MSO ++ / ++ SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V D.Q.HRI.REX / : SM.LIV.NE.NO.SV GOT.V D.Q.HR.REX / : VD.Q.HR.REX / VD.Q.HR.REX / Kunker 154/2040 DUKT U WCN sklep / ++ / Hutt-Cz / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / Wąskie popiersie króla bez kokardy VD.Q.HR.REX Litera 6 w dacie w lustrzanym odbiciu / GGN 25/ / + / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / 19/191 + / / 52/ / + / 25/ / + / + Ponteiro

21 2011rok / / 19/190, 36/ / ++ / Zdjęcie u / : / G&M 136/ / / Zdjęcie u SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO litera R w RVS wyrażnie mniejsza / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS Litera w MS zdublowana w stemplu / SIGIS.III.D.G.REX.POI.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / : SM.LIV.NEC.NO.SVE COT. VD.Q.HR.REX / 26/317 / + / WG 3333 SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / VD.Q.HR.REX / SM.LIV.NEG.NO.SV GOT.V D.Q.HR.REX / SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOT. VD.Q.HR.REX / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V D.Q.HR.REX / Zdjęcie u PD 15/517 38/215 33/373 16/350 PD 8/522 13/218, PD 1/ / / GGN 13/ / : / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / / / PD 7/397 SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / PD 2/ / / G&M 177/ B / / Y.L. / / Hutt-Cz 13634

22 SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO / : VD.Q.HR.REX / Kunker 69/3633 / + / Hutt-Cz / / Zdjęcie u / / Zdjęcie u B SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO / + / + : / Hutt-Cz : / + + / + Hutt-Cz VD.Q.HB.REX + / + RUCH 71/ / + / G&M 135/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / ++ SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HRI.REX / PD 7/ / / 32/ B SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSVR / + / / Hutt-Cz / / Heritage 3030/24797 SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V D.Q.HR.REX / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX w VD odwrócone za V / VD.Q.HR.REX / Zdjęcie u Zdjęcie u Kunker 77/ / / Kunker 115/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSVR / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HR.REX / 23/ / / 9/ / / Zdjęcie u / / 52/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSVR / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD. Q.HR.REX Pomyłka 2x II zamiast H + / + 28/276

23 ROK 1631 Miecz przecina kryzę SIGIS.III.D.G.REX.POL&M.D.L.RVS. SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. 33/375 i PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / 4/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.R SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. PD15/522 VS.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / PNN 4/ / / Hutt-Cz B / / Hutt-Cz C SIGIS.III.D.G.REX.POL&M.D.L.RVS. SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOT Kunker PRVS.MS /.VD.Q.HR.REX / 154/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOT. Y.L. S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / / / Staad Muz. Berlin SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MS / + SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V D.Q.HR.REX / 32/235

24 / / 19/193 i PD 9/ / / PD 7/ / / PD10/ / / 38/ / / Kunker 211/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V Zdjęcie u S.PRVS.MS / D.Q.HR.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. 32/233 S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / / / 35/ / / 32/234, 27/ / / Hutt-Cz / / 31/ / + / 29/ / / WUEL IX/ / + / GGN 24/ / / WG41/25 87, 30/ / / 40/ / / Kunker 159/ / / Ma-shop Niemcy SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOT. Zdjęcie u S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / / / Zdjęcie u / / 51/ / / 52/ / / 9/ / / 43/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SVE GT.V WD1/130, S.PRVS.MS / D.Q.HR.REX / 38/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE+ GOT. Kunker S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / 228/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOi. Zdjęcie u S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V PD S.PRVS.MSO / D.Q.HR.REX / 10/ / / Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V WG

25 S.PRVS.MSO / D.Q.HR.REX / 29/ / / GGN 25/ / / : WONSIK 4/ / SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V PNN sklep D.Q.HRR. EX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEC.NO.SV E.GOT 19/194 S.PRVS.MSO + /.VD.Q.HR.REX + / / + / + Zdjęcie u / / 9/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.MD&.LIT.R SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. Zdjęcie u VS.PRVS.IMSO / VD.Q.HR.REX / SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV S.PRVS.MSO + / SM.LIV.NEG.NO.SV E.GOT.VD.Q.HR.REX + / + krzyżyk otoczony jest z każdej strony kropkami Staad Muzeum Berlin wers jak w roku SIGIS.III.D.G.REX.POL.MD&.LIT.R VS.PRV.MSO / SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. VD.Q.HB.REX + / + PD15/514 R7-8

26 ROK SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V 34/246 S.PRVS.MS / D.Q.HR.REX / / / 25/234 i 26/ / / Hutt-Cz / : / 19/ / : / PD 9/428, 36/ / : / Hutt-Cz / / PD 10/ / / Zdjęcie u / / 24/ / / Hutt-Cz SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT. HOBBIST S.PRVS.MS / VD.Q.HR.REX / 3/ SIGIS.III.D.G.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NE.NO.SVE GOT.V WCN SKLEP S.PRVS.MSO / D.Q.HR.REX / i 33/ / / 32/ / / 20/ / / Zdjęcie u

27 BRK ROKU BR.01 SIG.III.D.G.REX.POL.M &D.LIT.RV S.PRVS.MS / VD. Q.HRI.REX rok 16 - / 14/246 Y.L R7-8 BR.02 Moneta w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, zdjęcia wykonała Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie SIGIS.III.DG.REX.POL.MD&LIT.RVS SM.LIV.NEC.NO.SVE GOT,V Hutt-Cz.PRV.MSO / D.Q.HR.REX / bez daty, bez inicjałów I I R7-8

28 BR.03 Moneta w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, zdjęcia wykonała Pracownia Fotograficzna Muzeum Narodowego w Krakowie SIGIS.III.DG.REX.POL.M&D.LIT.RV SM.LIV.NEG.NO.SVE GOT.V Hutt-Cz S.PRVS.MS / D.Q.HR.REX / bez daty, bez inicjałów I I R7-8 PRÓB OKREŚLENI STOPNI RZDKOŚCI POSZCZEGÓLNYCH ODMIN TLRÓW Pan Edmund Kopicki we wstępie do Ilustrowanego skorowidzu pieniędzy Polskich i z Polską związanych podaje dziesięciostopniową ogólnie znaną i stosowaną skalę stopni rzadkości którą dla przypomnienia przytoczę.

29 Stopieo rzadkości Ilośd znanych egzemplarzy Stopieo rzadkości Ilośd znanych egzemplarzy R* 1 R R8 2-3 R R7 4-6 R R > Dla talarów Zygmunta III Wazy z lat którymi się w tej pracy zajmuje E.Kopicki przyjmuje stopnie rzadkości R i R1, oraz wyróżnia 10 typów /5 x R i 5 x R1/. Przyjmując najniższe liczby z tabeli /5x x15000/ daje to liczbę sztuk talarów. Podobne stopnie rzadkości dają panowie Kamioski i Kurpiewski w swoim katalogu co przy wyróżnionych ok. 70 pozycjach dałoby liczbę 7x większą czyli ponad talarów. Trudno w to uwierzyd patrząc na podaż tych monet na rynku. W Polsce jest kilkanaście prywatnych kolekcji w których jest ponad 100 polskich talarów królewskich. Gdzie więc są te setki tysięcy a może nawet miliony talarów. Po prostu ich nie ma. Talar jest monetą bardzo rzadką, nawet talary Zygmunta III Wazy. Skąd więc te stopnie rzadkości u w/w autorów? Wydaje mi się że te stopnie rzadkości były przepisywane ze starszych opracowao przede wszystkim Hutten-Czapskiego. le Czapski żył i pisał 100 lat wcześniej. Wiele monet zginęło jeszcze potem podczas wojen. Poza tym Czapski wyróżniał znacznie mniej odmian. Mnie w tym katalogu udało się znaleźd i opisad ponad 200 odmian. Ilośd ich wynika m.in. z procesu produkcji. Rewers w mennicy zużywał się szybciej niż awers. Są też monety z ewidentnymi błędami lub pomyłkami np , , , , W tych przypadkach stopieo rzadkości może wynosid R7-8. Nie można więc przyporządkowywad im stopnia rzadkości R1 czy nawet R2 bo to jest po prostu śmieszne. Pisząc ten katalog w ciągu kilku lat dotarłem do około 1000 talarów. W wielu przypadkach poszczególnych odmian trafiłem tylko na 1-2 sztuki. To na pewno są monety bardzo rzadkie. Im przydzieliłem stopieo rzadkości, monetom które spotkałem w 3-6 egzemplarzach dałem stopieo rzadkości, a gdy spotkałem ich więcej to. Pisząc ten katalog liczę też na dyskusję. Zdaję sobie też sprawę z tego że nie wszystkie odmiany znalazłem i liczę na pomoc uważnych czytelników. Będę wdzięczny za opinię a przede wszystkim za zdjęcia nieopisanych przeze mnie odmian na adres; wazowiekatalog@vp.pl Zapewniam dyskrecję. Można też podesład zdjęcia inkognito. Ponieważ przygotowuję się do udostępnienia katalogu półtalarów Zygmunta III, Władysława IV oraz talarów Zygmunta III bitych przed rokiem 1627 proszę też o podsyłanie takich zdjęd.

30 Pokusiłem się na koniec o pewne wyliczenia statystyczne. Policzyłem ilośd monet w poszczególnych typach i rocznikach. Najczęściej spotykamy talary z rocznika 1628 a najrzadziej z roku Najczęściej spotykanym typem jest trzeci typ z roku 1628, z kolei aż 5 typów jest reprezentowanych przez pojedyncze monety co świadczy o ich dużej rzadkości. Z kolei jeśli chodzi o najczęstsze odmiany to są to , i W każdej z tych odmian znalazłem ponad 30 monet. Procentowa zawartośd monet w poszczególnych rocznikach: Rocznik Procent Rocznik Procent ,3% ,4% ,4% ,3% ,3% ,3%