Farmakoekonomika ekonomika farmacji

Transkrypt

1 Farmakoekonomika ekonomika farmacji

2 Czym jest farmakoekonomika? ekonomia farmacja medycyna farmkoekonomika

3 ekonomia farmakoekonomika ekonomika ochrony zdrowia

4 Analiza farmakoekonomiczna Analiza farmakoekonomiczna to ocena ekonomiczna środków farmaceutycznych. Polega na porównaniu kosztów i efektów dwóch lub więcej alternatywnych metod terapii. Powinna dotyczyć specyficznych dla danego kraju danych klinicznych, epidemiologicznych i kosztowych.

5 Analiza farmakoekonomiczna ewolucja opieki zdrowotnej w kierunku większego stopnia standaryzacji i racjonalizacji postępowania medycznego. racjonalizacja wydatków, zwłaszcza na leki. optymalizacja farmakoterapii.

6 Koszt i wynik analizy Elementami oceny farmakoekonomicznej jest koszt i wynik analizy. Analiza danego programu zdrowotnego może określić, jakim kosztem uzyskać określone wyniki. Koszt to wszelkie środki finansowe zużyte w celu uzyskania określonych konsekwencji zdrowotnych. Badanie farmakoekonomiczne nie przedstawia izolowanego opisu kosztów lub wyników danego programu zdrowotnego, ale ma charakter porównawczy. Analizę farmakoekonomiczną przeprowadza się dla porównania dwóch lub więcej metod farmakoterapii i innych metod leczenia, a także dla porównania aktywnego leczenia i zaniechania leczenia.

7 Rodzaje kosztów koszty stałe (FC) + = koszty całkowite (TC) koszty zmienne (VC)

8 Rodzaje kosztów koszt przeciętny koszt całkowity podzielony przez liczbę dostarczonych jednostek koszt krańcowy wzrost kosztów całkowitych spowodowany wzrostem kosztów koszt alternatywny to co musi być poświęcone w celu zrobienia lub uzyskania czegoś innego

9 Struktura kosztów w ochronie zdrowia bezpośrednie medyczne związane bezpośrednio z leczeniem koszty niemedyczne inne koszty powstałe bezpośrednio w wyniku choroby lub jej leczenia pośrednie związane ze zmniejszoną produktywnością niemierzalne (niewymierne) koszty związane z bólem i cierpienie.

10 Źródła danych o wynikach leczenia badania kliniczne badania kliniczno-ekonomiczne informatyczne bazy danych badania epidemiologiczne ocena jakości życia

11 Etapy analizy farmakoekonomicznej zdefiniowanie problemu określenie i zdefiniowanie wszystkich alternatywnych metod terapeutycznych wyznaczenie perspektywy analizy określenie ram czasowych badania dobór odpowiedniego typu analizy identyfikacja kosztów i konsekwencji oraz określenie źródeł i wiarygodności danych dyskontowanie kosztów i konsekwencji analiza inkrementalna przedstawienie wyników analiza wrażliwości

12 Zdefiniowanie problemu początkowy etap badania farmakoekonomicznego - dokładne zdefiniowanie problemu poddawanego analizie. analiza farmakoekonomiczna musi zawierać dane dotyczące środka farmaceutycznego i jego zastosowania. podstawa do przeprowadzenia analizy farmakoekonomicznej - zarejestrowane w Polsce wskazania dla danego leku. ważne jest oszacowanie liczby chorych leczonych badanym lekiem oraz określenie prawdopodobieństwa odstawienia leku i zgonów wśród chorych. analiza farmakoekonomiczna musi być przeprowadzona na całej populacji. Populację docelową wyodrębnia się na podstawie zarejestrowanych wskazań badanego leku.

13 Alternatywa określenie wszystkich alternatywnych metod terapeutycznych. musi być odpowiednia dla tej samej populacji chorych i dla tych samych wskazań, co lek badany.

14 Perspektywa wyznaczenie perspektywy badania. analiza farmakoekonomiczna przeprowadzona z punktu widzenia społeczeństwa. z punktu widzenia płatnika.

15 Horyzont czasowy określenie horyzontu czasowego badania. przedział czasu pomiędzy początkiem, a końcem analizy. powinien być taki sam dla pomiaru kosztów i efektów.

16 Typ analizy dobór odpowiedniego typu analizy. można posłużyć się różnymi technikami analitycznymi.

17 Zdefiniowanie kosztów i konsekwencji zidentyfikowanie kosztów i konsekwencji oraz określenie źródeł wiarygodności danych. Koszty bezpośrednie są to wydatki bezpośrednio związane z procesem leczenia. Koszty niewymierne są związane z subiektywnymi odczuciami chorego. Koszty stałe to takie, które nie zmienią się w zależności od uzyskanego wyniku. Koszty zmienne zmieniają się w zależności od uzyskanego wyniku. Koszty średnie to wszelkie środki finansowe zużyte na uzyskanie jednostki wyniku. Koszty marginalne określają zmianę w całkowitym koszcie, wynikającą z uzyskania dodatkowej jednostki wyniku. Koszt inkrementalny jest to różnica kosztów pomiędzy dwoma porównywalnymi programami zdrowotnymi. Koszt alternatywny to koszt straconej okazji, czyli koszt najlepszej alternatywy, którą tracimy, realizując dany program.

18 Zdefiniowanie kosztów i konsekwencji wyniki zdrowotne to np. zmiany w śmiertelności, chorobowości i jakości życia. konsekwencjami ekonomicznymi są oszczędności wynikające ze zmniejszenia kosztów choroby lub straty spowodowane przez uboczne skutki analizowanych programów.

19 Źródła danych mogą być badania eksperymentalne lub obserwacyjne, a w razie ich braku opinie uznanych ekspertów. źródło danych klinicznych mogą być badania kliniczne przeprowadzone w innych krajach. warunkiem niezbędnym jest stosowanie danego leku zgodnie z zarejestrowanymi w Polsce wskazaniami.

20 Dyskontowanie stosujemy wtedy gdy realizacja programu zdrowotnego jest rozciągnięta w czasie. aby móc porównać koszty i wyniki sprowadza się je do jednego punktu czasowego. polega na zmniejszeniu wartości przyszłych kosztów dla zapewnienia ich porównywalności z kosztami ponoszonymi obecnie.

21 Analiza inkrementalna polega na obliczeniu dodatkowego kosztu narzuconego w związku z wprowadzeniem nowego programu i porównaniu go z dodatkowym efektem, uzyskanym dzięki realizacji nowego programu.

22 Analiza wrażliwości analiza wrażliwości i przedstawienie wyników analizy farmakoekonomicznej. to standardowa metoda, która bada wpływ, jaki na wynik badania wywierają zmiany w kluczowych założeniach lub parametrach. należy zidentyfikować niepewne parametry wobec których potrzebna jest taka analiza, a także obliczyć wiarygodny zakres zmienności tych parametrów. Charakter wyników zależy od wybranego typu analizy.

23 Klasyfikacja analiz farmakoekonomicznych prospektywne analiza efektywności kosztów (CEA) analiza użyteczności kosztów (CUA) ocena jakości życia (QoL assessment retrospektywne analiza kosztów choroby (CoI) analiza wydajności kosztów (CBA) badanie przepisywalności (prescription study) analiza minimalizacji kosztów (CMA)

24 Analiza kosztów Analiza kosztów jest niepełną analizą farmakoekonomiczną. można dokonać identyfikacji i zestawienia kosztów alternatywnych metod terapeutycznych.

25 Analiza kosztów choroby ocenie poddane zostają jedynie koszty związane z występowaniem i leczeniem danego schorzenia dostarcza informacji na temat rozkładu poszczególnych komponentów kosztów pozwala sformułować wnioski dotyczące obciążeń dla systemu opieki zdrowotnej i społeczeństwa jakie niesie ze sobą dane schorzenie z ekonomicznego punktu widzenia

26 Analiza kosztów choroby oparty na rozpowszechnieniu oparty na zapadalności c b K B r c a K B p n K P P B C K K K z K K K P B C ) ( q u K P

27 Analiza kosztów choroby wybór podejścia opartego na rozpowszechnieniu lub na zapadalności dane epidemiologiczne dane chorobowość i umieralność wynikające z danej choroby, rodzaj stosowanych środków leczniczych, ich aktualne koszty, utracony czas pracy.

28 Analiza minimalizacji kosztów Jest typem analizy farmakoekonomicznej, stosowanej do oceny dwóch lub więcej alternatywnych programów, których wynik zdrowotny jest taki sam. Analizuje się tylko koszty uzyskania danego wyniku.

29 Analiza minimalizacji kosztów (CMA) mierzone efekty są zawsze jednakowe dla porównywanych alternatyw obrazuje tylko różnicę w kosztach

30 Analiza minimalizacji kosztów (CMA) skrócenie czasu hospitalizacji zwiększenie compliance chorych

31 Analiza koszty-efektywność bada koszty i konsekwencje porównywanych programów zdrowotnych. Jest pełną oceną ekonomiczną. Warunkiem jej przeprowadzenia jest zastosowanie tej samej jednostki pomiaru efektów. Koszty programów zdrowotnych przedstawione są w jednostkach pieniężnych. Do pomiaru efektów alternatywnych programów zdrowotnych wykorzystywane są jednostki naturalne

32 Analiza efektywności kosztów (CEA) koszty mierzone w jednostkach monetarnych efekty mierzone są w jednostkach naturalnych efekty są jednakowo wyrażone dla wszystkich porównywanych alternatyw wynik analizy prezentowany jest jako współczynnik kosztów do efektów CA E A CB E B koszt terapii A efektywność terapii koszt terapiib efektywność terapii A B C E C E A A C E B B

33 Analiza efektywności kosztów (CEA) alternatywa mniej efektywna i bardziej kosztowna - III IV alternatywa mniej efektywna i mniej kosztowna różnica w kosztach + I alternatywa bardziej efektywna i bardziej kosztowna różnica w efektywności II + alternatywa bardziej efektywna i mniej kosztowna -

34 Wskaźnik koszty/efektywność (CER) to stosunek różnicy skuteczności do różnicy kosztów pomiędzy dwoma alternatywnymi programami zdrowotnymi. przedstawia koszty, które należy ponieść dla uzyskania dodatkowej jednostki skuteczności wybierając program o większej skuteczności. Inkrementalnym współczynnik kosztyefektywność (ICER) informuje ile kosztuje uzyskanie dodatkowej jednostki wyniku przy zastąpieniu starego programu nowym lub też jakie będą oszczędności uzyskane w związku z pogorszeniem efektu.

35 Analiza koszty korzyści (CBA) jest najstarszą metodą oceny ekonomicznej. służy porównaniu wartości wszystkich zużytych przy realizacji programu zdrowotnego zasobów z wartością wyników tego programu. koszty i wyniki muszą być wyrażone w jednostkach monetarnych. opiera się na zasadach ekonomii dobrobytu.

36 Analiza wydajności kosztów (CBA) koszt i efekty mierzone są w jednostkach monetarnych mierzone efekty zazwyczaj są różne dla porównywanych alternatyw jest rzadko prowadzona jako niezależna analiza

37 Analiza wydajności kosztów (CBA) korzyści bezpośrednie korzyści pośrednie korzyści niewymierne korzyści pacjenta korzyści prywatne korzyści społeczne

38 Analiza wydajności kosztów (CBA) metoda kapitału ludzkiego metoda ujawnionych preferencji metoda oceny warunkowej

39 Analiza użyteczności kosztów (CUA) koszty mierzone są w jednostkach monetarnych miarą efektywności jest użyteczność HYE, QALY efekty nie są koniecznie jednakowe dla obu porównywanych alternatyw

40 Ocena jakości życia poczucie jednostki co do jej pozycji życiowej w ujęciu kulturowym oraz systemu wartości w którym ona żyje w odniesieniu do jej osiągnięć, oczekiwań, standardów i zainteresowań socjalny, fizjologiczny, psychiczny, intelektualny dobrostan danego człowieka definicja jakości życia wg WHO 1994

41 Ocena jakości życia Wytyczne dotyczące badań jakości życia mówią, że kluczowe są trzy komponenty jakości życia: dobre samopoczucie/satysfakcja funkcjonowanie w rolach społecznych zewnętrzne warunki życia

42 Poziomy oceny jakości życia poziom 4 punktacja użyteczności poziom 3 szczegółowa ocena w poszczególnych kategoriach poziom 2 ogólna ocena dobrostanu poziom 1 ocena satysfakcji pacjenta

43 Kwestionariusze oceny jakości życia ogólne EQ-5D SF-36 Child Health Questionnaire Quality of Well Being Scale (QWB) Nottingham Health Profile (NHP) Sickness Impact Profile (SIP) Health Ulility Index (HUI) KINDSCREEN szczegółowe Quality of Life Questionnaire in Osteoporosis (Oaliost) Asthma Quality of Life Questionnaire (AOLO) Chronic Heart Failure Questionnaire (CHO) Lung Cancer Symptom Scale (LCSS) Menopause specific Quality of Life Questionnaire (MENQOL) Women s Health Questionnaire (WHQ)

44 Analiza koszty konsekwencje jest analizą farmakoekonomiczną, w której przeprowadza się kalkulację kosztów i efektów, ale wyniki nie są wyrażone w postaci sumarycznej. przedstawia zużyte zasoby potrzebne do realizacji danego programu zdrowotnego oraz wyniki zdrowotne wprowadzenia danego programu w życie.

45 Analiza decyzyjna odgrywa znaczącą rolę w procesie racjonalnego podejmowania decyzji. jest używana w celu zidentyfikowania wszystkich alternatywnych metod terapeutycznych, określenia prawdopodobieństwa wystąpienia konkretnych następstw i przewidzenia konsekwencji każdej metody. elementem tej analizy jest budowa drzewa decyzyjnego. polega na systematycznym analitycznym podejściu do podejmowania decyzji, wskazuje drogę prowadzącą do maksymalizacji oczekiwanej wartości.