Scenariusz lekcji na temat wybranych zagadnień z historii teatru

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Scenariusz lekcji na temat wybranych zagadnień z historii teatru"

Teodor Kosiński
8 lat temu
Przeglądów:

1 strona 1z5 Marzenna Aftyka-Piktus LO nr 2 im. J. Korczaka w Wieluniu Scenariusz lekcji na temat wybranych zagadnień z historii teatru Lekcja przeprowadzona w klasie o profilu aktywności twórczej. Jest to klasa, w której obowiązuje autorski program nauczania, gdzie poza przedmiotami ogólnokształcącymi, jak w każdym liceum, obowiązują zajęcia z teatru, muzyki i tańca. Lekcja powinna być przeprowadzona w plenerze, najlepiej z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu, co ma ułatwić zrozumienie specyfiki teatru antycznego. Wskazane jest by ten sam temat przygotowany został przez dwie klasy, które podzielą się wykonaniem potrzebnych rekwizytów i plansz. Najpierw jedna klasa przedstawia, druga jest widownią, następnie role się odwracają. Zabieg ten pozwoli utrwalić i uporządkować wiadomości oraz pobudzi zmysł krytyczny młodzieży. Temat przeznaczony do zrealizowania na dwóch jednostkach lekcyjnych. Temat lekcji: W teatralnych zaświatach Cele i metody: Celem lekcji jest przypomnienie i uporządkowanie wiadomości na temat genezy teatru greckiego. Z większością omawianych pojęć uczniowie spotkali się już w gimnazjum. W lekcji wykorzystane są elementy wykładu oraz różnych form aktywizujących, np. forma dramy, co ułatwi uczniom zapamiętywanie, podniesie atrakcyjność zajęć, a przede wszystkim pozwoli zorientować się jak w istocie mógł wyglądać teatr w starożytności. Aktywny udział uczniów wzmacnia percepcję i zapamiętywanie, angażuje, uświadamia im własne, nieodkryte czasami umiejętności. Ponadto w tak zaplanowanych zajęciach może wziąć udział niemal cała klasa, co ma niewątpliwy walor wychowawczy i integruje grupę. Tok lekcji: 1. BUDOWA TEATRU: - uczniowie instalują poszczególne elementy antycznego teatru z wykorzystaniem plansz z napisami oraz niewyszukanych pomocy, jak np. kolorowa kreda, sznurek, drewniany podest, stojaki do map, itp.; - jako pierwsze zostaje zaznaczone miejsce ołtarza DIONIZOSA, które później przeobraża się w ORCHESTRĘ, półkoliste miejsce dla chóru; Skene budynek sceniczny Proskenionpodwyższenie, podest Główne wejście, za nim odbywały się krwawe sceny dramatu Orchestra kolisty plac

Lekcja powinna być przeprowadzona w plenerze, najlepiej z wykorzystaniem naturalnego ukształtowania terenu, co ma ułatwić zrozumienie specyfiki teatru antycznego.

2 strona 2z5 - na słupku, drzewie zawiesić portret Dionizosa bóg życia i śmierci, symbol odradzania się, w starożytności uosobienie sprzeczności pomiędzy upojną radością, a śmiertelnym szaleństwem, szczęściem i grozą życia. W winie z winorośli tkwi tajemnica odradzania się przy udziale słońca, nieba i ziemi; - kolejno pojawiają się PROSKENION, miejsce na środku, podwyższone, które pełni funkcję dzisiejszej sceny (np. drewniany podest); - w tle zarys (sznurki, wstążki, plansza) SKENE miejsce do przechowywania kostiumów, masek, garderoba dla aktorów. Wszystko otoczone naturalną pochyłością terenu (miejski amfiteatr lub inne miejsce nawet w najbliższym otoczeniu szkoły). nauczyciel wyznacza uczniów do przygotowania plansz z napisami (3 osoby); zlokalizowanie odpowiedniego miejsca i ustalenie oraz przygotowanie potrzebnych pomocy (sznurki, stojaki... itd. 3 osoby); wyznaczenie, najlepiej na ochotnika, osób do zainstalowania wszystkiego na oczach zaproszonej klasy (ewentualnie pozostałych uczniów) równoległej lub maturalnej - 3 osoby). Uwypuklone (tłustym drukiem) w scenariuszu pojęcia i zagadnienia komentuje i wyjaśnia nauczyciel, który stoi pomiędzy sceną awidownią bokiem. 2. ETAPY ROZWOJU DRAMATU: - na tak przygotowanej, schematycznej scenie pojawia się grupka przebrana (5-6 osób) wprostą odzież starożytnych wieśniaków z wyeksponowanymi na głowach skórami kozłów (nauczyciel odwołuje się do pomysłowości uczniów), nazywano ich SATYRAMI, według mitologii byli towarzyszami Dionizosa; wkraczają na orchestrę i śpiewają DYTYRAMBY pieśni kultowe na cześć Dionizosa o nastroju podniosłym, pełnym entuzjazmu i wzburzenia, opiewające cierpienie i radość boga; - przypomnienie pojęcia TRAGEDIA pieśń kozłów: tragos kozioł aoide pieśń - do chóru kozłów dołącza KORYFEUSZ (kapłan przewodnik) dyrygujący chórem, a następnie wchodzący z nim w dialog następuje zastąpienie chóru satyrów, chórem osób związanych z treścią dramatu; - tu wykorzystać oryginalne fragmenty tekstu, np. z dramatu Sofoklesa Król Edyp : Chór Jak mnie zakląłeś tak powiem ci, książę. Ni ja zabiłem, ni wytknąć bym umiał Tego mordercy; ten co drugi wskazał, Febus, sam jeden odkryłby złoczyńcę. Edyp Słusznie to rzekłeś. Ale wymóc z bogów, Czego nie zechcą, nie zdoła śmiertelny.

W winie z winorośli tkwi tajemnica odradzania się przy udziale słońca, nieba i ziemi; - kolejno pojawiają się PROSKENION, miejsce na środku, podwyższone, które pełni funkcję dzisiejszej sceny (np.

3 strona 3z5 Chór Lecz drugie wyjście śmiałbym ci polecić Edyp Mów i o trzecim jeżeli ci świta. - dialog daje początek współczesnej formie teatralnej, kapłana zastępuje aktor. nauczyciel wybiera kolejną (3-4 osoby) grupę do przygotowania skór zwierzęcych oraz masek kozłów, np. papierowe nakrycia głowy, imitujące głowy kozłów wyzwolenie inicjatywy oraz twórczej inwencji uczniów; konsultacje z kolegą nauczycielem muzyki na temat dytyrambu, który odśpiewa chór; wyszukanie wraz z uczniem (1 osoba) odpowiednich fragmentów Króla Edypa do zainscenizowania dialogu wyznaczenie ucznia do roli Koryfeusza aktora oraz ustalenie odpowiedniego stroju; 3. WIELCY TRAGICY GRECCY: - kolejno pojawiają się postaci Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa, każdy z nich mówi w pierwszej osobie o swoim wkładzie w rozwój dramatu; - pokreślić znaczenie TESPISA, który uchodzi za twórcę tragedii greckiej, ponieważ wyodrębnił z chóru pierwszego aktora; - AJSCHYLOS (V w.p.n.e.) wprowadziłem drugiego aktora, ograniczyłem rolę chóru, by wyeksponować dialog, byłem również pomysłodawcą wprowadzenia dekoracji, tematyka moich utworów, dotyczy nieustannie ścierających się racji ludzi i bogów. * Oresteja trylogia, * Persowie * Prometeusz w okowach - SOFOKLES (V w.p.n.e.) uznałem za konieczne powiększenie liczby aktorów do trzech, podobnie z ilością osób w chórze. W swoich sztukach nie występowałem w roli aktora, jak to czynił przede mną Ajschylos. Mitologia nadal była dla mnie głównym źródłem tematów, jednak znacznie większą uwagę niż moi poprzednicy zwróciłem na wewnętrzne przeżycia bohaterów i psychologiczną analizę postaci * Król Edyp * Antygona * Elektra - EURYPIDES (V w.p.n.e.) jestem najmniej religijny wśród moich kolegów. U mnie niewielką rolę odgrywają bogowie i los. Sądzę, że światem rządzą ludzkie namiętności oraz ślepy przypadek. Zgadzam się z opinią Sofoklesa na mój temat, który rzekomo powiedział: Ja przedstawiam ludzi takimi, jakimi być powinni, Eurypides zaś, jakimi są. * Andromacha * Trojanki - WSPÓŁZAWODNICTWO TRAGIKÓW tragedie wystawiano dwa razy do roku, współzawodniczyło trzech poetów, każdy prezentował trylogię (trzy tragedie) i jeden dramat satyrowy komedię; - KOMEDIA maswójpoczątek również w obchodach ku czci Dionizosa (komos żywiołowa orgiastyczna procesja towarzysząca obchodom)

papierowe nakrycia głowy, imitujące głowy kozłów wyzwolenie inicjatywy oraz twórczej inwencji uczniów; konsultacje z kolegą nauczycielem muzyki na temat dytyrambu, który odśpiewa chór; wyszukanie

4 strona 4z5 Maska aktorzy (wy łącznie mężczyźni występowali w maskach kobiecych lub męskich, oddających charakter i nastrój postaci, smutek radość Szata skrywała dokładnie ciało aktora Buty na koturnach podwyższające sylwetkę aktora jest to krzywe zwierciadło tragedii, jest groteskowa, nieobyczajna, rubaszna, spełnia niekiedy rolę kabaretu politycznego; aktorzy w komedii przemawiali wprost do widowni, chodzili po orchestrze; - krótka inscenizacja zaproponowana przez uczniów; - słynny komediopisarz ARYSTOFANES (IV w.p.n.e.) * Sejm niewieści * Żaby * Ptaki nauczyciel wyznacza uczniów (3 osoby) do w/w ról, które powinni zapamiętać i sugestywnie zaprezentować na scenie. 4. ROLA REKWIZYTÓW W TEATRZE GRECKIM: - MASKA odgrywała ważną rolę, odzwierciedlała pozycję społeczną bohatera, jego płeć, stan ducha i usposobienie, była również swoistym rezonatorem głosu, wzmacniała jego siłę, jeden aktor zmieniając maski, mógł grać kilka ról; - na scenę wchodzą uczniowie prezentując poszczególne maski, np. tragiczną, komiczną, męską, kobiecą ; - maski gotowe lub wykonane przez uczniów; Maski starożytnych aktorów - KOTURNY kolejny ważny element stroju Starożytny aktor starożytnego aktora, są to buty, sandały na wysokiej podeszwie, co nadaje dostojeństwa postaci i czyni ją bardziej widoczną; - koturny prezentuje na scenie uczeń podkreślając pewien dyskomfort w poruszaniu się; - ta sama osoba ma wysoko upięte włosy, ponieważ FRYZURA była również ważnym elementem podwyższającym aktora; - DEUS EX MACHINA - dosł. bóg z maszyny - urządzenie teatralne zamontowane na dachu skene, rodzaj żurawia, za pomocą którego pojawiali się bogowie co umożliwiało niespodziewane rozwiązanie intrygi. Wysoka fryzura podwyższająca postać nauczyciel wyznacza uczniów do przygotowania i zaprezentowania masek (4 osoby) 1 osoba przygotowuje koturny i fryzurę według dostępnych reprodukcji

do widowni, chodzili po orchestrze; - krótka inscenizacja zaproponowana przez uczniów; - słynny komediopisarz ARYSTOFANES (IV w.p.n.e.) * Sejm niewieści * Żaby * Ptaki nauczyciel wyznacza uczniów (3 osoby) do w/w ról, które powinni zapamiętać i sugestywnie zaprezentować na scenie.

5 strona 5z5 ZADANIE DOMOWE: Sporządzić wnioski odwołując się do tezy: Dramat antyczny fascynacja czy poczucie obcości. dla chętnych: Ustna recenzja filmu Woody Allen a Jej wysokość Afrodyta. Dramat antyczny jako motyw obecny we współczesnej kinematografii: LITERATURA Dziej teatru, A. Nicoll Król Edyp, Sofokles Sztuka i czas -B.Osińska Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński Literatura grecka i rzymska w zarysie, M.Cytowska,H.Szelest

Dramat antyczny jako motyw obecny we współczesnej kinematografii: LITERATURA Dziej teatru, A.

Podobne dokumenty

STAROŻYTNY TEATR GRECKI

SCENARIUSZ LEKCJI dla uczniów klas I - III STAROŻYTNY TEATR GRECKI AUTOR SCENARIUSZA mgr Hanna Kaźmierska SCENARIUSZ LEKCJI Czas realizacji: 2 x 45min TEMAT LEKCJI: W starożytnym teatrze greckim. CEL OGÓLNY: