Kontrolą powyższych zagadnień objęto 12 placówek w tym: 8 sklepów sieci handlowych 4 pozostałe sklepy

Transkrypt

1 Informacja z wyników kontroli oznakowania produktów dobrowolnymi informacjami typu: wiejski, domowy, tradycyjny, bez konserwantów, babuni bezglutenowy, bezlaktozowy, naturalny, bez barwników, bez GMO itp. za IV kwartał 2016 r. Kontrolą powyższych zagadnień objęto 12 placówek w tym: 8 sklepów sieci handlowych 4 pozostałe sklepy Wszystkie kontrole podjęto bez uprzedniego zawiadomienia przedsiębiorców o zamiarze ich wszczęcia. Kontrolą objęto 101 partii środków spożywczych wartości 4795 zł, w tym : - 32 partie przetworów mięsnych wartości 2062 zł, - 14 partii przetworów mlecznych wartości 378 zł, - 3 partie napojów (w tym soków owocowych) wartości 219 zł, - 19 partii przetworów owocowo-warzywnych wartości 940 zł, - 4 partie przetworów zbożowych wartości 163 zł, - 29 partii innej żywności (wyroby garmażeryjne, chipsy, przetwory rybne) wartości 1033 zł Prawidłowość oznakowania (etykietowania) i prezentacji produktów paczkowanych opakowanych i luzem w zakresie : a) dobrowolnego oznakowania informacjami typu wyprodukowano z pszenicy durum, 100% (soku, mięsa itp.), domowy, naturalny, bez konserwantów, bez barwników, bez sztucznych słodzików, wolny od GMO itp. W powyższym zakresie sprawdzono prawidłowość oznakowania przez producentów 101 partii środków spożywczych wartości 4795 zł. Zakwestionowano 26 partii przetworów mięsnych wartości 1284 zł z uwagi na: bezzasadne zastosowanie w nazwach oferowanych 14 partii środków spożywczych wartości 880,64 zł terminów: wiejski, domowy, chłopski, starowiejski, swojski, wprowadzających konsumenta w błąd, co do charakterystyki środków spożywczych, w szczególności w zakresie właściwości, składu i metod produkcji, poprzez sugerowanie, że posiadają lepsze cechy jakości handlowej niż inne wyroby tego rodzaju, ponieważ zostały wytworzone w warunkach na jakie wskazują ww. określenia, czyli prostą technologią przy wykorzystaniu podstawowych składników dostępnych w warunkach gospodarstwa domowego lub wiejskiego, albo zgodnie z tradycyjną recepturą i technologią, a nie w drodze produkcji przemysłowej

2 wykorzystującej liczne substancje dodatkowe i inne składniki niedostępne dla gospodyń domowych i wiejskich. Ponadto, w jednym przypadku na opakowaniu umieszczono opisy produktów informujące, że ( ) pochodzą z polskiej wsi i bazują na potrawach z nią związanych są jak domowe wyroby. Połączenie smaków i zapachów wiejskich receptur w naszych produktach pozwala zrozumieć, dlaczego polskie wyroby są tak cenione na całym świecie( ). Na podstawie oznakowania powyższych środków spożywczych ustalono, że w ich składzie były substancje dodatkowe dozwolone pełniące funkcje stabilizatorów, substancji zagęszczających, przeciwutleniaczy, wzmacniaczy smaku, substancji konserwujących, regulatorów kwasowości, barwników, które stosowane są w produkcji przemysłowej. Ponadto w wykazach składników podano składniki nie używane powszechnie w gospodarstwach domowych bądź wiejskich tj.: białko zwierzęce, białko sojowe, koncentrat białka sojowego, skrobia modyfikowana tapiokowa, preparaty aromatyzujące, tłuszcz z masła w proszku, mięso wieprzowe w proszku, skrobia modyfikowana kukurydziana, maltodekstryna, dekstroza, glukoza, syrop glukozowy, aromat dymu wędzarniczego, preparat aromatyzujący o smaku masła z solą i o smaku wędzonki staropolskiej, hydrolizat białka sojowego, hemoglobina wieprzowa, błonnik dietetyczny bambusowy. bezzasadne zastosowanie w nazwie partii wyrobu określenia tradycyjny w przypadku przetworu mięsnego. Użyty w nazwie ww. wyrobu termin tradycyjny sugeruje, że produkt został wytworzony na podstawie tradycyjnej receptury i przy zastosowaniu tradycyjnej metody produkcji, a więc posiada lepsze cechy jakości handlowej niż inne produkty garmażeryjne otrzymane przy użyciu nowych technologii w produkcji przemysłowej. Z analizy oznakowania przedmiotowego produktu wynika, że do jego produkcji użyto substancje dodatkowe takie jak: stabilizatory (trifosforany), regulatory kwasowości (octany sodu i kwas cytrynowy), wzmacniacze smaku (guanylan disodowy, inozynian disodowy i glutaminian monosodowy) oraz białko zwierzęce, koncentrat białka sojowego, maltodekstryna, dekstroza, skrobia modyfikowana tapiokowa, skrobia kukurydziana modyfikowana. bezzasadne użycie w oznakowaniu 3 partii sałatek wartości 49,83 zł terminu Jak u Mamy w przypadku Powyższe sałatki zawierały w wykazie składników następujace substancje dodatkowe dozwolone: stabilizatory (difosforany, trifosforany, polifosforany, cytrynian sodu, octany sodu), regulatory kwasowości (kwas cytrynowy, kwas mlekowy, octany sodu) substancję zagęszczającą (gumę ksantanową), substancje konserwujące (sorbinian potasu, benzoesan sodu), przeciwutleniacze (kwas askorbinowy, askorbinian sodu). Stosowanie w oznakowaniu ww. produktów określenia Jak u Mamy wprowadza konsumentów w błąd, co do charakterystyki środków spożywczych, w szczególności ich nazwy, rodzaju, właściwości, składu i metod produkcji ŻG z dnia r. 2/7

3 poprzez sugerowanie, że produkty te są wyrobami wytworzonymi w sposób na jaki wskazuje powyższe określenie, czyli prostą technologią, przy wykorzystaniu podstawowych surowców, dostępnych w warunkach gospodarstwa domowego, a nie w drodze produkcji przemysłowej, wykorzystującej liczne dozwolone substancje dodatkowe. bezzasadne umieszczenie na wywieszkach cenowych produktów sprzedawanych luzem w wydzielonych stoiskach mięsno-wędliniarskich nazw zawierających terminy: domowy, wiejski, bez dodatku fosforanów w przypadku 4 partii przetworów mięsnych łącznej wartości 156,37 zł wprowadzonych do obrotu pod nazwą: - Pasztet domowy pasztet drobiowy, drobno rozdrobniony, pieczony zamiast zgodnie z nazwą zadeklarowaną przez producenta w oznakowaniu, który w składzie zawierał m.in. mięso oddzielone mechanicznie 51,4 % (z indyka 25,7% i z kurczaka 25,7%), białko sojowe, hydrolizat białka sojowego oraz substancje dodatkowe: przeciwutleniacz (E 316), wzmacniacz smaku (E 621) regulatory kwasowości (E 262). Zastosowanie powyższej nazwy sugeruje domowy sposób produkcji i wprowadza konsumenta w błąd co do składu surowcowego i metody wytworzenia; - Kurczak bez dodatku fosforanów wędlina drobiowa grubo rozdrobniona, parzona, z połączonych kawałków mięsa z kurczaka, zamiast zgodnie z nazwą zadeklarowaną przez producenta w oznakowaniu, który zawierał w składzie m.in. fosforany tj. E 450, E 451, E 452. Umieszczenie na wywieszce powyższej nazwy wprowadza konsumenta w błąd i wskazuje na zafałszowanie produktu; - Kabanoski wiejskie produkt z surowców z kurcząt, zamiast zgodnie z nazwą podaną przez producenta w oznakowaniu, które zawierały w składzie m.in. stabilizatory (E 450, E 451,), wzmacniacz smaku (E 621), regulator kwasowości (E 331), przeciwutleniacz (E 300) oraz białko sojowe i skrobię ziemniaczaną. Zastosowanie przez sprzedającego powyższej nazwy sugeruje domowy sposób produkcji i wprowadza konsumenta w błąd co do właściwości i metody wytworzenia ww. wyrobu; - kiełbasa wiejska ( ) wieprzowa średnio rozdrobniona, wędzona, parzona, zamiast zgodnie z nazwą podaną przez producenta w oznakowaniu, która zawierała w składzie m.in. stabilizatory (E 1422, E 262, E 326, E 451), substancję żelującą (E 407), przeciwutleniacze (E 301, E 316), wzmacniacz smaku (E 621) oraz białko sojowe. Zastosowanie przez sprzedającego powyższej nazwy na wywieszce cenowej sugeruje wiejski lub domowy sposób produkcji i wprowadza konsumenta w błąd co do charakterystyki tej wędliny, w tym właściwości i metody wytworzenia; umieszczenie przy 5 produktach łącznej wartości 207,40 zł oferowanych do sprzedaży w stoisku wędliniarskim w jednym z hipermarketów Carrefour w Lublinie etykiet sugerujących, że produkty wytworzono stosując prostą technologię z użyciem tradycyjnych surowców i receptur. Oznakowanie zakwestionowanych środków spożywczych wskazuje, ŻG z dnia r. 3/7

4 że do ich wyprodukowania zastosowano dodatkowe substancje dozwolone i składniki używane wyłącznie w produkcji przemysłowej tj.: stabilizatory (E 450, E 451, E 452, E 331, E 262, E 325), wzmacniacze smaku (E 621, E 627, E 631, E 635), przeciwutleniacze (E 300, E 301, E 316), regulator kwasowości (E 330) oraz białko wieprzowe, białko z surowca wieprzowego, kolagenowe białko wieprzowe, hydrolizat białka sojowego, błonnik pszenny, glukoza, aromaty dymu wędzarniczego, izolat białka sojowego, maltodekstryna, maltodekstryna z kukurydzy. Umieszczenie ww. etykiet sugeruje, że produkty te wytworzono stosując podstawowe składniki, tradycyjną recepturę i technologię. W związku z tym uzyskano wyroby o charakterystycznym smaku, którego nie posiadają inne produkty tego rodzaju otrzymane w wyniku stosowania przemysłowych metod produkcji opartych na nowoczesnej technologii wykorzystującej liczne dodatkowe substancje dozwolone. W związku z powyższym wszczęto postępowania administracyjne w sprawie wymierzenia kar pieniężnych z art. 40a ust 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Niezależnie od powyższego zostaną wszczęte postępowania administracyjne z art. 40a ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ww. ustawy o jakości handlowej b) pozostałe elementy oznakowania, w tym komunikaty o charakterze oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych Oznakowanie ocenianych 101 partii środków spożywczych wartości 4795 zł w zakresie pozostałych elementów oznakowania nie budziło zastrzeżeń Zgodność zadeklarowanych substancji dodatkowych w danej grupie produktów Substancje dodatkowe zadeklarowane w oznakowaniu ocenianych środków spożywczych są stosowane na warunkach określonych w przepisach: - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności; - rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1334/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środków aromatyzujących i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia w oraz na środkach spożywczych oraz zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1609/91, rozporządzenia (WE) nr 2232/96 oraz (WE) nr 110/2008 oraz dyrektywę 2000/13/WE; - rozporządzenia Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 poprzez ustanowienie unijnych wykazów dodatków do żywności. ŻG z dnia r. 4/7

5 3.3. Weryfikacja dobrowolnego oznakowania środków spożywczych na podstawie badań laboratoryjnych W czasie kontroli do badań laboratoryjnych pobrano próby z 18 partii produktów łącznej wartości 1178 zł. Analizy przeprowadzone w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym w Kielcach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie wykazały, że jedna próbka w porównaniu do wymagań zadeklarowanych w oznakowaniu wykazała niższą zawartość tłuszczu tj. 4,4 g/100g ± 0,4g zamiast 6,8g/100g. W badanej próbce nie stwierdzono substancji konserwujących kwasu benzoesowego, kwasu sorbowego i ich soli oraz barwników syntetycznych. Na wniosek kontrolowanego przedsiębiorcy próbka kontrolna ww. produktu została skierowana do powtórnego badania w Laboratorium Kontrolno-Analitycznym w Warszawie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z siedzibą w Warszawie. Do dnia sporządzenia sprawozdania nie otrzymano wyników badań próbki kontrolnej zakwestionowanego wyrobu. Pozostałe środki spożywcze pod względem cech badanych zgodne były z wymaganiami zadeklarowanymi przez producentów w oznakowaniu, po uwzględnieniu niepewności wyników i tolerancji określonej w Tabeli nr 1 Wytycznych dla właściwych organów w sprawie kontroli zgodności z prawodawstwem UE, wydanych w grudniu 2012 r. przez Komisję Europejską Przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o towarach paczkowanych Badaniami laboratoryjnymi na zgodność masy netto środków spożywczych z ilością zadeklarowaną przez producentów oznakowaniu objęto 18 partii produktów. Ocenie poddano 45 opakowań jednostkowych. Uwag w powyższym zakresie nie wniesiono Przestrzeganie okresów ważności oraz warunków przechowywania Daty minimalnej trwałości oraz terminy przydatności do spożycia oferowanych do sprzedaży środków spożywczych, sprawdzono we wszystkich kontrolowanych placówkach, obejmując badaniem 101 partii towarów łącznej wartości 4795 zł. Nie stwierdzono w obrocie handlowym wyrobów po upływie terminów ważności. ŻG z dnia r. 5/7

6 Znajdujące się w ofercie handlowej kontrolowanych placówek środki spożywcze przechowywano zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych oraz zaleceniami producentów zawartymi w oznakowaniu wyrobów Przestrzeganie postanowień art. 18 rozporządzenia (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności We wszystkich kontrolowanych placówkach przedsiębiorcy okazali dowody dostaw lub inne dokumenty identyfikujące dostawców ocenianych partii środków spożywczych Identyfikacja kontrolowanego przedsiębiorcy Kontrolowani przedsiębiorcy posiadali aktualne decyzje dotyczące rejestracji i zatwierdzania zakładów przez organy nadzoru sanitarnego, a określony w nich zakres i rodzaj działalności zgodny był ze stanem faktycznym i z wpisem do rejestru sądowego lub CEIDG. Wykorzystanie ustaleń kontroli W związku z nieprawidłowościami stwierdzonymi w czasie kontroli tutejszy Inspektorat wystąpił ze stosownymi pismami do właścicieli sklepów i jednostek nadrzędnych, którym podlegały kontrolowane placówki oraz producentów, informując o wynikach przeprowadzonych kontroli oraz badań laboratoryjnych próbek środków spożywczych. Ponadto wystąpiono z pismami do 9 Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych informując o niewłaściwej jakości handlowej środków spożywczych wprowadzonych do obrotu. Mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości dotyczące oznakowania środków spożywczych w miejscu sprzedaży, wszczęto 2 postępowania administracyjne z art. 40a ust. 1 pkt 3 ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Ponadto po zakończeniu postępowań wyjaśniających zostaną wszczęte postępowania administracyjne, w sprawie wymierzenia kary pieniężnej z art. 40a ust. 1 pkt 3 i pkt 4 ŻG z dnia r. 6/7

7 Wnioski Poprzednie kontrole prawidłowości oznakowania środków spożywczych dobrowolnymi informacjami, przeprowadzone przez tut. Inspektorat w I kwartale 2015 r., wykazały niewłaściwe oznakowanie w zakresie stosowania terminów typu: wiejski, domowy, tradycyjny, swojski, naturalny, na poziomie 30,5% zbadanych towarów. Wyniki bieżących kontroli wskazują, że liczba produktów niewłaściwie oznaczonych kształtuje się na nieco niższym poziomie tj. 25,7%. Również wyniki badań laboratoryjnych środków spożywczych wskazują na poprawę w zakresie jakości handlowej, w porównaniu do wyników kontroli z I kwartału 2015 r., gdy zakwestionowano 25% produktów badanych laboratoryjnie. Bieżące kontrole wykazały niewłaściwą jakość 5,6% partii badanych laboratoryjnie. Pomimo poprawy oznaczeń handlowych oraz jakości w zakresie cech fizycznych i chemicznych ocenianych środków spożywczych wskazana jest kontynuacja kontroli w zakresie prawidłowości oznakowania produktów dobrowolnymi informacjami. ŻG z dnia r. 7/7