Działania Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych pokolenia 50+

Transkrypt

1 Działania Ministra Administracji i Cyfryzacji na rzecz rozwoju kompetencji cyfrowych pokolenia 50+ Minister Administracji i Cyfryzacji w zakresie swoich kompetencji podejmuje działania związane ze strategicznym programowaniem polityk publicznych w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu osób starszych w społeczeństwie. Obecnie Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji bierze udział w pracach Rady ds. Polityki Senioralnej powołanej przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, która wypracowała założeń do Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata Kierunki interwencji zakładają zwiększenie odsetka osób w wieku 50+ korzystających aktywnie z technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) poprzez szkolenia, dostosowywanie usług i treści do potrzeb ludzi starszych oraz uświadamianie korzyści płynących z zastosowania TIK w codziennym życiu. Dodatkowo przedstawiciele MAC wspierają prace Rady Społecznej 50+, która wypracowuje propozycję do Programu 50+. Jednym z jego celów poprawa i dostosowanie kompetencji i kwalifikacji osób 50+ do potrzeb rynku pracy. Szczególną role w działaniach na rzecz realizacji celu odgrywają umiejętności cyfrowe, których brak znacząco wpływa na szansę na utrzymywanie się na rynku pracy do późnego wieku. Minister Administracji i Cyfryzacji wspiera również działania organizacji pozarządowych, których działania skupiają się na wspieraniu ludzi dojrzałych w nabywaniu umiejętności cyfrowych. Przykładem pozytywnych działań na rzecz seniorów jest Koalicja Dojrz@łość w Sieci Celem działań Koalicji jest upowszechnianie korzystania z nowych technologii przez osoby w wieku 50+. Aktywność organizacji polega na popularyzowaniu wiedzy na temat nowoczesnych technologii oraz podejmowaniu wspólnych inicjatyw służących poprawie dostępu do Internetu i umiejętności posługiwania się technologiami cyfrowymi przez osoby starsze. W 2013 roku Minister Administracji i Cyfryzacji ogłosił konkurs na realizację zadania publicznego pod nazwą Upowszechnianie korzystania z Internetu i rozwój kompetencji cyfrowych. Jednym z priorytetów działań w ramach ofert konkursowych było zwiększenie wykorzystania TIK przez osoby wykluczone cyfrowe, w tym osoby po czterdziestym piątym roku życia, niepełnosprawne i słabo wykształcone oraz podniesienie świadomości w zakresie korzyści z wejścia w świat cyfrowy. Wyłoniono dwa projekty skierowane do pokolenia 50+. W ramach projektu Zaproś seniora do monitora Fundacji Obserwatorium Zarządzania zrealizowano konkurs na najlepsze nagranie wideo odpowiadające na pytania: Czym zachęciłbyś seniora do częstego siadania przy monitorze?" "Po co Twoim rodzicom i dziadkom Internet?" oraz "Jakie korzyści mogą płynąć ze współpracy pokoleń w sieci?". Konkurs skierowany był do osób aktywnie wykorzystujących zasoby internetowe, szczególnie osób młodych i zachęcał je do współpracy z osobami starszymi przy realizacji nagrania wideo. Warunkiem udziału w konkursie było przygotowanie materiału wideo, w którym wzięły udział osoby z kilku pokoleń. Prowadzona akcja miała za zadanie pokazać, że najlepszymi edukatorami w zakresie Internetu są osoby z najbliższego 1

2 otoczenia, w szczególności osoby młode. Projekt Zaproś seniora do monitora wykorzystał ciekawą formułę, ponieważ poprzez swoje oddziaływanie zakładał nie tylko promowanie wykorzystanie umiejętności cyfrowych, ale także zawiera element międzygeneracyjnej współpracy (młodsi członkowie rodzin zachęcają seniorów do korzystania z możliwości Internetu. Dodatkowo formuła konkursu polegająca na tworzeniu cyfrowych nagrań wideo, wymagała rozwinięcia zaawansowanych umiejętności edycji cyfrowych materiałów multimedialnych. Szeroka kampania promocyjna w Internecie oprócz zainteresowania samym konkursem miała inspirować młodych ludzi do zainteresowania się kwestią włączenia cyfrowego starszego pokolenia. Drugi projekt Fundacji Instytut Spraw Publicznych - Konkurs Dobre praktyki wypełniające cele Szerokiego Porozumienia na rzecz Umiejętności Cyfrowych pozwolił nagrodzić i rozpropagować najlepsze inicjatywy podejmowane w Polsce na rzecz włączenia cyfrowego osób starszych. Aktywność Lidera Cyfryzacji na rzecz kompetencji cyfrowych pokolenia 50+ Działania Lidera Cyfryzacji w Polsce obejmują również problemy osób 50+. Lider Cyfryzacji koncentruje się na wypracowaniu efektywnych mechanizmów współpracy administracji, środowiska pozarządowego i sektora prywatnego w zakresie realizacji projektów i przedsięwzięć stymulujących rozwój społeczeństwa informacyjnego. W lipcu 2013 r. z inicjatywy Lidera Cyfryzacji w Polsce oraz we współpracy z Ministrem Administracji i Cyfryzacji powołane zostało Szerokie Porozumienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych w Polsce, którego celem jest inspirowanie oraz wspieranie działań prowadzących do powszechnej edukacji cyfrowej, efektywnego wykorzystywania technologii cyfrowej oraz akceptacji przemian powodowanych jej stałym rozwojem. W ramach Szerokiego Porozumienia funkcjonuje Zespól zadaniowy ds. kształcenia ustawicznego oraz edukacji cyfrowej seniorów, którego zadaniem jest wypracowanie najważniejszych kierunków aktywności na rzecz wspierania i promowania rozwoju umiejętności cyfrowych seniorów w Polsce. Wsparcie kompetencji cyfrowych osób 50+ w Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa Dotychczasowe doświadczenia zostały wykorzystane przy projektowaniu działań na rzecz rozwoju umiejętności cyfrowych w Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa. W ramach osi Cyfrowa aktywizacja społeczeństwa przewidziano kompleksowe podejście do rozwoju społeczeństwa informacyjnego obejmujące działania także na rzecz rozwoju kompetencji osób W ramach działania Wykorzystanie lokalnych centrów aktywności do działań w zakresie cyfrowej integracji i aktywizacji powołane do życia zostaną lokalne centra aktywności cyfrowej, które oferując dostęp do szybkiego internetu, odpowiedni sprzęt, a przede wszystkim szeroką ofertę usług szkoleniowo-doradczych, przyciągać będą obecnych oraz przyszłych użytkowników internetu i nowoczesnych technologii. Wsparcie będzie kierowane do istniejących punktów oferujących publiczny dostęp do internetu poprzez rozszerzenie ich dotychczasowej oferty o działalność w zakresie cyfrowej integracji i aktywizacji. Oferta będzie skoncentrowana na grupie zagrożonej 2

3 wykluczeniem cyfrowym osobach starszych (50+), niepełnosprawnych, rencistach oraz emerytach - zamieszkałych zwłaszcza na terenach wiejskich (wsparcie obejmie także rolników i domowników) i małych miast. Centrum będzie służyło aktywizacji społeczności lokalnych dzięki zastosowaniu TIK oraz upowszechnianiu korzystania z internetu i nowych technologii poprzez naukę ich zastosowania, tj.: naukę korzystania z powszechnych e-usług prywatnych i publicznych (np. e-bankowość, e-deklaracje, e-handel, e konsultacje społeczne, kontakty międzyludzkie, pomoc w uzyskaniu profilu zaufanego, e- zdrowie itp.), udostępnianie cyfrowych zasobów kultury, pomoc szkoleniową i doradczą dostosowaną do zgłaszanych potrzeb. W ramach działania Wsparcie inicjatyw społecznych na rzecz aktywizacji cyfrowej oraz e-integracji wspierane będą nowatorskich inicjatyw na rzecz e-integracji i budowania kapitału społecznego z wykorzystaniem technologii cyfrowych, skierowanych do różnych grup społecznych z uwzględnieniem ich specyficznych potrzeb. Wsparcie otrzymają podmioty realizujące inicjatywy o charakterze prospołecznym i ponadregionalnym, skierowane m.in. na podnoszenie kompetencji cyfrowych z nastawieniem na praktyczne ich wykorzystanie dla grup wymagających szczególnego rodzaju wsparcia takich jak osoby niepełnosprawne i osoby w wieku 50+. Projekt systemowy działania na rzecz szerokopasmowego dostępu do Internetu 9 spośród 13 milionów Polaków z pokolenia 50+ nie korzysta z internetu. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji w ramach Projektu systemowego działania na rzecz szerokopasmowego dostępu do Internetu realizuje projekt Latarników Polski Cyfrowej we współpracy ze Stowarzyszeniem Miasta w Internecie. Projekt ten zakłada dotarcie z cyfrową edukacją do niemal każdej z 2500 polskich gmin. Obecnie Latarnicy Polski Cyfrowej w trakcie ponad 25 tys. zajęć przeszkolili ponad 187 tys. osób z pokolenia 50+. To tak jakby wszyscy mieszkańcy Rzeszowa wzięli udział w zajęciach. Latarnicy Polski Cyfrowej to lokalni animatorzy, których zadaniem jest zachęcanie przedstawicieli pokolenia 50+ do zrobienia pierwszego kroku w Internecie. Działania Latarników realizowane są z wykorzystaniem publicznych punktów dostępu do Internetu w bibliotekach, remizach OSP, telecentrach i innych. To wolontariusze, którzy mogą stać się motorem napędowym niezbędnej przemiany cywilizacyjnej w polskich gminach. Rolą Latarnika jest stworzenie nowej jakości we własnym środowisku: inspirowanie, uczenie i pomoc w korzystaniu z narzędzi cyfrowych, ale przede wszystkim przekonywanie dotąd nieprzekonanych do samodzielnych poszukiwań w sieci. Najważniejsze w latarniczej pracy jest jednak umiejętne rozpoznanie potrzeb społeczności, tak aby propozycje aktywizacji były "szyte na miarę" - dostosowane do ich potrzeb. 3

4 W wyniku przeszkolenia powstała zintegrowana wokół wspólnego celu grupa lokalnych liderów upowszechniania kompetencji cyfrowych. Ich aktywność składa się na ogólnopolski program działań podnoszenia kompetencji cyfrowych osób wykluczonych i pobudzania popytu na usługę szerokopasmowego dostępu do Internetu. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu e-inclusion MAC jest także instytucją pośredniczącą we wdrażaniu Działania 8.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu e-inclusion. Działanie to polega na sfinansowaniu dostępu do Internetu oraz zapewnieniu serwisowania urządzeń, a także przeprowadzeniu niezbędnych szkoleń dla osób o niskich dochodach lub niepełnosprawnych, które są zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Znaczącą część tej grupy stanowią osoby w wieku 50+. W ramach projektów realizowanych przez Beneficjentów (Jednostki Samorządu Terytorialnego) dofinansowane są na przykład następujące działania: zakup zestawów komputerowych z oprogramowaniem, zapewnienie dostępu do szerokopasmowego Internetu, szkolenie grupy docelowej w zakresie obsługi komputera oraz korzystania z Internetu (z uwzględnieniem specyfiki tej grupy tj. m.in. wieku, stanu zdrowia, wykształcenia etc.), budowa infrastruktury dostępowej, usługi serwisowe i modernizacyjne sprzętu komputerowego, aktualizacja oprogramowania czy promocja projektu. Działanie 8.3 PO IG bardzo szeroko uwzględnia udział osób starszych w projektach związanych z walką z wykluczeniem cyfrowym z uwagi na fakt, iż to w tej grupie znajduje się najwięcej osób nieposiadających kompetencji cyfrowych. W grupie osób uprawnionych do uczestniczenia w projektach realizowanych przez gminy w ramach tego działania znajdują się m.in. osoby z grupy 50+. (Ponadto osoby niepełnosprawne ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub z orzeczeniem równoważnym, gospodarstwa domowe korzystające ze wsparcia w ramach systemu pomocy społecznej lub świadczeń rodzinnych, dzieci i młodzież ucząca się z rodzin w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, samotni rodzice). Obecnie z ponad 420 gminami podpisano 600 umów o dofinansowanie projektów w ramach Działania 8.3 PO IG (niektóre gminy realizują więcej niż jeden projekt). W ramach zatwierdzonych wniosków kwota dofinansowania projektów sięga już prawie 1,2 mld zł i praktycznie rzecz biorąc wyczerpuje środki przewidziane na to działanie. Dane te wskazują, iż zainteresowanie Działaniem 8.3, choć na początku w latach nieduże, z czasem zaczęło zdobywać popularność wśród samorządów. W roku 2013 zainteresowanie to osiągnęło apogeum w konkursie ogłoszonym 11 lutego zgłoszono ponad 600 projektów dotyczących eliminacji wykluczenia cyfrowego, na kwotę 4

5 blisko 1,3 mld zł. Ilustruje to jak bardzo Działanie 8.3 w procesie swojego dostosowywania się do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych zyskało w oczach samorządów. Efekty realizacji projektów należy ocenić pozytywnie. Dzięki nim ponad 80 tysięcy rodzin otrzyma bezpłatny dostęp do Internetu oraz możliwość rozwinięcia swoich kompetencji cyfrowych. Dzięki wdrażaniu Działania 8.3, oprócz eliminacji czynników finansowych lub infrastrukturalnych związanych z wykluczeniem cyfrowym uczestnicy projektów, w tym m.in. osoby starsze, mogą również przezwyciężyć wpływ uwarunkowań edukacyjnych i mentalnych np. takich jak brak umiejętności, czy potrzeby korzystania z Internetu. Ponadto w ramach realizowanych projektów Jednostki Samorządu Terytorialnego mają możliwość prowadzenia tzw. działań koordynacyjnych, wspierających walkę z wykluczeniem cyfrowym. Polegają one np. na wyposażaniu w sprzęt komputerowy i utrzymanie dostępu do Internetu w jednostkach podległych samorządowi: bibliotekach, domach kultury, świetlicach itp. Sprawia to, iż projekt dofinansowany w ramach Działania 8.3 ma charakter kompleksowy i dociera nie tylko do wytypowanych gospodarstw domowych, ale również mogą z niego korzystać osoby wykluczone cyfrowo, spoza kręgu bezpośrednich odbiorców. Tym samym projekt taki przyczynia się również do integracji społeczności lokalnej i zachęca do zdobywania lub rozwijania kompetencji cyfrowych bez względu na wiek, dochody czy stan zdrowia. W ramach Działania 8.3 realizowany jest także projekt systemowy polegający na prowadzeniu działań mających na celu ograniczenie barier w dostępie do Internetu na poziomie strategicznym. Projekt ten pod tytułem Polska Cyfrowa Równych Szans (PCRS) w głównej mierze opiera się o funkcjonowanie Latarników PCRS, których zadaniem jest pomoc grupie w wieku 50+ w zdobywaniu kompetencji cyfrowych. Inicjatywy na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu osób z grupy 50+ będą kontynuowane w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. Dla Działania 5.1 Wykorzystanie lokalnych centrów aktywności do działań w zakresie cyfrowej integracji i aktywizacji stanowić będą oni główną grupę docelową. W ramach tego działania w małych gminach wyposażane będą Centra Aktywności Cyfrowej, w których przeszkoleni trenerzy prowadzić będą dla osób wykluczonych cyfrowo zarówno szkolenia kształtujące podstawowe kompetencje cyfrowe, jak i umiejętności niezbędne do swobodnego korzystania z Internetu w codziennym życiu (jak np. korzystanie z usług publicznych, zakupy i inne usługi on-line, wyszukiwanie informacji). 5