1 Cel i zakres opracowania Definicje Ochrona przeciwdźwiękowa Wymagane poziomy tła akustycznego Wentylacja...

Transkrypt

1 Spis treści 1 Cel i zakres opracowania Definicje Ochrona przeciwdźwiękowa Wymagane poziomy tła akustycznego Wentylacja Wymagania dla przegród budowlanych i elementów stolarki Adaptacja akustyczna Studio (21-23) Reżysernia (20) Komora nagraniowa 1 (19) Komora nagraniowa 2 (24) Materiały adaptacji akustycznej Podsumowanie Bibliografia Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 1 z 39

2 1 Cel i zakres opracowania Celem opracowania było sformułowanie wytycznych do adaptacji akustycznych i ochrony przeciwdźwiękowej dla projektowanych sal studia znajdujących się w budynku Regionalnego Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze tj.: reżyserni, studia i dwóch komór nagraniowych. Budynek jest zlokalizowany przy ul. Sienkiewicza 11. Zakres prac obejmował: określenie wytycznych w zakresie doboru przegród budowlanych oraz elementów stolarki drzwiowej i okiennej dla zapewnienia właściwej ochrony przed hałasem zewnętrznym i wewnętrznym, określenie wytycznych w zakresie ograniczenia hałasu pochodzącego od wyposażenia technicznego budynku, określenie zestawu parametrów akustycznych w pomieszczeniach oraz podanie ich zakładanych wartości wynikających z funkcji i kubatury wnętrz zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi oraz zaleceniami literaturowymi, przedstawienie układu materiałów i ustrojów akustycznych w pomieszczeniach, podanie informacji o parametrach akustycznych proponowanych materiałów i ustrojów akustycznych, zawarcie wyników obliczeń wartości parametrów akustycznych. 2 Definicje Czas pogłosu czas zmniejszenia poziomu ciśnienia akustycznego o 60 db po wyłączeniu źródła dźwięku wyrażony w sekundach. Jest wyznaczany z krzywej zaniku na podstawie nachylenia prostej regresji liniowej uzyskanej metodą najmniejszych kwadratów w zakresie od 5 db do 25 db (T20) poniżej poziomu początkowego. Krzywą zaniku dla każdego pasma wyznacza się przez całkowanie w odwróconym czasie kwadratu odpowiedzi impulsowej. Zanik sygnału w funkcji czasu dany jest wzorem: t E(t) = p 2 (τ)dτ = p 2 (τ) d( τ) t T Hz czas pogłosu dla średnich częstotliwości. Średnia wartość czasu pogłosu dla pasm oktawowych o częstotliwości środkowej 500 Hz oraz 1000 Hz. Izolacyjność akustyczna od dźwięków powietrznych określana wartością wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej R A1 obliczona zgodnie ze wzorem (1) oraz R A2 obliczona zgodnie ze wzorem (2): Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 2 z 39

3 R A1 = R w + C 2 K a [db] (1) R A2 = R w + C tr 2 K a [db] (2) gdzie: R w wskaźnik ważony izolacyjności akustycznej właściwej, C, C tr widmowe wskaźniki adaptacyjne, K a wpływ bocznego przenoszenia dźwięku na wartość wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej przegrody rozdzielającej dane pomieszczenia w budynku. Klasa akustyczna elementów stolarki okiennej i drzwiowej Zasady doboru klas akustycznych zostały przedstawione w poniższych tabelach: Tabela 1Zasady doboru klas akustycznych okien i drzwi balkonowych w zależności od wymagań w stosunku do ich izolacyjności akustycznej wg [8] Wymaganie wg PN-B :2015 wyrażane we wskaźnikach R A2 (R A1) min Klasa akustyczna okien 20 OK 2-20 (OK 1-20) OK 2-23 (OK 1-23) OK 2-26 (OK 1-26) OK 2-29 (OK 1-29) OK 2-32 (OK 1-32) OK 2-35 (OK 1-35) OK 2-38 (OK 1-38) OK 2-41 (OK 1-41) Tabela 2Zasady doboru klas akustycznych okien i drzwi balkonowych w zależności od wymagań w stosunku do ich izolacyjności akustycznej wg [8] Wymaganie wg PN-B :2015 R A1 (R A2) min Minimalna klasa akustyczna 25 D 1(D 2) D 1(D 2) D 1(D 2) D 1(D 2) D 1(D 2)-45 Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 3 z 39

4 Izolacyjność akustyczna od dźwięków uderzeniowych określana wartością wskaźnika ważonego poziomu uderzeniowego znormalizowanego przybliżonego L n,w obliczona zgodnie ze wzorem: L n,w = L n,w,eq ΔL w + K [db] gdzie: L n,w,eq równoważny wskaźnik ważony poziomu uderzeniowego znormalizowanego dla stropów jednorodnych, ΔL w ważony wskaźnik zmniejszenia poziomu uderzeniowego, K poprawka uwzględniająca przenoszenie dźwięków uderzeniowych przez jednorodne elementy boczne. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 4 z 39

5 3 Ochrona przeciwdźwiękowa Przegrody dla pomieszczeń objętych niniejszym opracowaniem powinny mieć izolacyjność akustyczną uwzględniającą różnicę między rzeczywistym poziomem ciśnienia akustycznego (w szczególnych przypadkach poziomem maksymalnego ciśnienia akustycznego) w pomieszczeniu nadawczym - a poziomem ciśnienia akustycznego, określonego dopuszczalną wartością szumów w tle w pomieszczeniu odbiorczym (chronionym). Wymagane wartości obliczono na podstawie założonych poziomów hałasu w pomieszczeniach. W poniższych tabelach zostały zamieszczone minimalne wartości izolacyjności akustycznej przegród budowlanych wydzielających projektowane pomieszczenia oraz klasy akustyczne drzwi i okien. We wszystkich pomieszczeniach zdecydowano się wykonać zabezpieczenia akustyczne zgodnie z zasadą pomieszczenie w pomieszczeniu. Ze względu na niewielką wysokość pomieszczeń, do realizacji wybrano rozwiązania o możliwie najmniejszej wysokości zabudowy. 3.1 Wymagane poziomy tła akustycznego Dla pomieszczeń wrażliwych akustycznie tj. reżyserni audio i studia nagraniowego kryteria dopuszczalnych poziomów hałasu zostały określone w oparciu o wymogi normy ISO :2003[1] oraz literaturę przedmiotu. W tabeli 3 zostały one przedstawione w postaci krzywych hałasu NR (noise rating) w pasmach oktawowych o częstotliwościach środkowych od 31,5Hz do 8 000Hz. Tabela3 Wymagania specjalne dla reżyserni audio oraz studia Pasma oktawowe [Hz] Krzywe NR 31, k 2k 4k 8k L A [db] Poziom ciśnienia akustycznego [db] NR 15 56,6 47,3 35,0 25,9 19,4 15,0 11,7 9,3 7,4 29,0 NR 20 69,0 51,3 39,4 30,6 24,3 20,0 16,8 14,4 12,6 33,0 UWAGA! Wartości podane powyżej są wytycznymi do projektu przegród budowlanych, urządzeń zamontowanych w pomieszczeniach oraz dla branży wentylacyjnej. Dobór prędkości strugi powietrza, tłumików, kanałów i urządzeń należy przeprowadzić tak, aby zachować założone poziomy tła akustycznego. W przypadku ukończonego budynku spełnione powinny być normy dotyczące poziomu pasm oktawowych. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 5 z 39

6 3.2 Wentylacja Kolanka wygięte pod kątem prostym, przepustnice, itp. są źródłem hałasu spowodowanego turbulencją powietrza. Umieszczenie tego typu akcesoriów w odległości od 5 do 10 średnic od wylotu kanału pozwala zniwelować te niekorzystne zjawiska. Kanały należy wykonać w technologii zapewniającej duże tłumienie dźwięków (tłumiki, kanały wyłożone materiałem pochłaniającym)np. URSA AIR ZERO A2 lub zaopatrzyć w tłumiki akustyczne. Prędkość strugi powietrza na kratkach nie powinna przekraczać 0,2 m/s. Wskazane jest ograniczenie prędkości przepływu powietrza tak, aby prędkość na wejściu do pomieszczenia nie była większa niż 2,5 m/s. Nawiew w reżyserni audio musi być skierowany w taki sposób, aby ruch powietrza odbywał się na kierunku, w którym skierowany jest realizator (niedopuszczalne jest, aby powietrze było nawiewane z któregoś boku realizatora). Projekt wentylacji powinien być skonsultowany z akustykiem. 3.3 Wymagania dla przegród budowlanych i elementów stolarki Wszystkie pomieszczenia należy wykonać jako pomieszczenie w pomieszczeniu tj. przed wykonaniem adaptacji akustycznej sufit oraz ściany należy zaopatrzyć w okładziny ścienne o warstwach: wełna mineralna grubości 50 mm o średniej gęstości, 2 x 12,5 mm płyta gipsowo-kartonowa o gęstości powierzchniowej nie mniejszej niż 12 kg/m 2 montowane na uchwytach wibroizolacyjnych o częstotliwości rezonansowej nie większej niż 18 Hz. W celu zwiększenia izolacyjności akustycznej od dźwięków uderzeniowych należy zastosować w projektowanych wnętrzach podłogę pływającą zgodnie z systemem opisanym poniżej: Podłoga pływająca powinna składać się z warstw: 1 istniejący strop 2 akustyczne łaty na elastomerowych podstawach 50 mm 3 wełna mineralna 40 mm 4 płyta OSB 22 mm 5 wylewka zbrojona 80mm 6 warstwa wykończeniowa wykładzina dywanowa 7 paski krawędziowej izolacji akustycznej (wełna mineralna 20 mm) Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 6 z 39

7 Studio (21-23) Rysunek 1 Schemat układu warstw podłogi pływającej Tabela 4 Ochrona przeciwdźwiękowa Pomieszczenie Pomieszczenie przylegające Rodzaj elementu Wymagana wartość Dodatkowe informacje studio (21-23) reżysernia (20) komora nagraniowa 1 (19) komora nagraniowa 2 (24) sanitariaty (25) - ściana R A1> 55 db dobrane ind. okno 2 x OK 2 35 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 2-40 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 2-40 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 1-35 dobrane ind. sciana zewnętrzna - - okno zewnętrzne - - dodatkowe okno wewnętrzne OK 2-35 dobrane ind. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 7 z 39

8 3.3.2 Reżysernia (20) Tabela 5 Ochrona przeciwdźwiękowa Pomieszczenie Pomieszczenie przylegające Rodzaj elementu Wymagana wartość Dodatkowe informacje korytarz wewnętrzny (18) komora nagraniowa 1 (19) studio (21-23) ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 2-35 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. okno 2 x OK 2 35 dobrane ind. reżysernia (20) sciana zewnętrzna okno zewnętrzne - - dodatkowe okno wewnętrzne OK 2-35 dobrane ind. magazynek (20A) ściana drzwi nie stawia się wymagań nie stawia się wymagań dobrane ind. dobrane ind Komora nagraniowa 1 (19) Tabela 6 Ochrona przeciwdźwiękowa Pomieszczenie Pomieszczenie przylegające Rodzaj elementu Wymagana wartość Dodatkowe informacje korytarz wewnętrzny (18) ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 2-35 dobrane ind. komora nagraniowa 1 (19) - komora nagraniowa 2 (24) sciana zewnętrzna - - okno zewnętrzne - - dodatkowe okno wewnętrzne OK 2-35 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. studio (21-23) ściana R A1> 55 db dobrane ind. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 8 z 39

9 drzwi D 2-40 dobrane ind. reżysernia (20) ściana R A1> 55 db dobrane ind Komora nagraniowa 2 (24) Tabela 7 Ochrona przeciwdźwiękowa Pomieszczenie Pomieszczenie przylegające Rodzaj elementu Wymagana wartość Dodatkowe informacje ściana zewnętrzna - dobrane ind. - okno zewnętrzne - dobrane ind. dodatkowe okno wewnętrzne OK 2-35 dobrane ind. komora nagraniowa 2(24) sanitariaty (25) ściana D 1-35 dobrane ind. studio (21-23) komora nagraniowa 1 (19) ściana R A1> 55 db dobrane ind. drzwi D 2-40 dobrane ind. ściana R A1> 55 db dobrane ind. Pozostałe przegrody budowlane nie są objęte projektem modernizacji, stąd nie stawia się im dodatkowych wymagań akustycznych. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 9 z 39

10 4 Adaptacja akustyczna Na podstawie dokumentacji rysunkowej otrzymanej od architektów stworzono model akustyczny projektowanych sal. Model i obliczenia wykonano z wykorzystaniem oprogramowania AFMG EASE v (numer licencji: E EA4233), które pozwala na predykcję wartości parametrów akustycznych w pasmach tercjowych od 100 Hz do 10 khz. Symulacje obliczeniowe zostały wykonane z parametrami podanymi w tabelach8 16. Rodzaje materiałów zostały dobrane na podstawie informacji o obecnie istniejącym wykończeniu, informacji dostarczonych przez producentów materiałów wykończeniowych, danych zawartych w literaturze oraz doświadczenia zawodowego akustyka. Przedstawione rozwiązania materiałowe zostały podane jako przykładowe i dopuszcza się ich zamianę na inne o równoważnych właściwościach akustycznych (wartości pogłosowych współczynników pochłaniania dźwięku oraz współczynników rozproszenia dźwięku s), po uprzedniej konsultacji z akustykiem. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 10 z 39

11 4.1 Studio (21-23) Ogólna charakterystyka sali sala na planie prostokąta kubatura ok. 80m 3 wymiary gabarytowe (szerokość x długość x wysokość) ok. 3,9 x7,9x 2,8 m Wymagania akustyczne Czas pogłosu Zalecana wartość średnia czasu pogłosu T Hz dla tego typu pomieszczenia dla przyjętej kubatury [15]: T Hz = 0,45 s ± 10% W opracowaniu przyjęto wartość średnią czasu pogłosu T Hz = 0,45 s. Zgodnie z literaturą,zalecana jest płaska charakterystyka czasu pogłosu w funkcji częstotliwości. Dla częstotliwości poniżej 250 Hz dopuszczalny jest wzrost o ok. 20% na każdą oktawę (ze względu na uwidacznianie się zjawisk falowych i trudności w wytworzeniu wystarczającej chłonności akustycznej elementów wystroju sali w zakresie niskich częstotliwości). Dla częstotliwości powyżej 2 khz dopuszczalny jest spadek o ok. 20% na każdą oktawę (ze względu na pochłanianie dźwięku przez powietrze, zwłaszcza w wyższych częstotliwościach) Adaptacja akustyczna Zaproponowano wyposażenie sali w elementy adaptacji akustycznej zaznaczone na rysunku 2, których praktyczne współczynniki pochłaniania dźwięku podano w tabeli 8. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 11 z 39

12 Rysunek 2 Schemat rozmieszczenia proponowanych materiałów adaptacji akustycznej. Uwaga! Kolory symbolizują rodzaj materiału. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 12 z 39

13 Tabela 8 Zestawienie materiałów adaptacji akustycznej. Współczynniki pochłaniania dźwięku pochodzą z materiałów handlowych producentów oraz z literatury przedmiotu. Lp. Nazwa S [m 2 ] Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku α p 125Hz 250Hz 500Hz 1kHz 2kHz 4kHz 1 Ściana tynkowana 37,3 0,00 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 2 Drzwi 5,0 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 0,05 3 Sufit akustyczny na bazie wełny szklanej SP1 27,3 0,20 0,75 1,00 1,00 0,95 0,95 4 Sufit akustyczny na bazie wełny szklanej SP2 pochylone pod kątem 7 stopni 7,2 0,40 0,45 0,45 0,20 0,15 0,05 5 System do regulacji akustyki pomieszczenia UDR1 4,6 0,25 0,15 0,50 0,75 0,60 0,85 6 Parkiet 28,6 0,05 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 7 Ustrój pochłaniający OA1 4,9 0,60 0,60 0,45 0,35 0,30 0,30 8 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP1 11,2 0,60 0,40 0,25 0,15 0,20 0,20 9 Okno 2,4 0,25 0,10 0,05 0,05 0,05 0,00 Materiały akustyczne mogą charakteryzować się praktycznymi współczynnikami pochłaniania różniącymi się od podanych w tabeli 8 w granicach ±0,05. Tabela 9Wymagania dla współczynnika rozproszenia dźwięku s zgodnego z ISO Lp. Nazwa S [m2] Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO kHz 1,25kHz 1,6kHz 2kHz 2,5kHz 3,15kHz 4kHz 5kHz 1 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP1 11,2 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 Wartości współczynnika rozproszenia dźwięku s ustrojów akustycznych nie mogą być mniejsze niż podane w tabeli 9. Pomieszczenie należy zaopatrzyć w mobilne ustroje akustyczne pochłaniające dźwięk o wysokości nie mniejszej niż 180 cm i sumarycznym polu powierzchni nie mniejszym niż 10 m Wyniki symulacji obliczeniowej Poniżej zaprezentowano wykresy czasu pogłosu w funkcji częstotliwości (wartość średnia). Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 13 z 39

14 Rysunek 3 Czas pogłosu T 20 w funkcji częstotliwości uzyskany na drodze symulacji obliczeniowej z zaznaczonym przedziałem dopuszczalnych odchyleń Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 14 z 39

15 4.2 Reżysernia (20) Ogólna charakterystyka sali kształt nieregularny, na planie prostokąta kubatura przed adaptacją akustyczną ok. 45 m 3 wymiary przed adaptacją akustyczną ok. 3,3 x 4,7 x 2,9 m wymiary po zastosowaniu dodatkowych okładzin ściennych ok. 3,1 x 4,5 x 2,7 m Wymagane wartości parametrów akustycznych W celu zapewniania właściwych warunków akustycznych w pomieszczeniu należy uzyskać następujące parametry dla wykończonego wnętrza zgodnie z wytycznymi [11-13] pomieszczenie nieposiadające twardych równoległych ścian w celu zapobieżenia powstawania echa trzepoczącego, pomieszczenie symetryczne względem jego dłuższej osi. Zalecaną wartość średnią czasu pogłosu T Hz dla przyjętej funkcji sali wg [13]: T Hz = 0,25 ( V 1 V ) 3 = 0,18 s ± 10% 0 gdzie: V objętość pomieszczenia [m 3 ] V0 objętość odniesienia = 100 m 3 W opracowaniu przyjęto wartość średnią czasu pogłosu T Hz = 0,20 s. Zgodną z literaturązalecaną charakterystykę czasu pogłosu w funkcji częstotliwości przedstawia rysunek 4. Rysunek 4: Zalecany kształt charakterystyki czasu pogłosu reżyserni wg [12]. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 15 z 39

16 4.2.3 Adaptacja akustyczna Zaproponowano wyposażenie sali w elementy adaptacji akustycznej zaznaczone na rysunku5, których praktyczne współczynniki pochłaniania dźwięku podano w tabeli Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 16 z 39

17 Rysunek 5 Schemat rozmieszczenia proponowanych materiałów adaptacji akustycznej. Uwaga! Kolory symbolizują rodzaj materiału. Tabela 10 Zestawienie materiałów adaptacji akustycznej. Współczynniki pochłaniania dźwięku pochodzą z materiałów handlowych producentów oraz z literatury przedmiotu. Lp. Nazwa S [m 2 ] Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku α p 125Hz 250Hz 500Hz 1kHz 2kHz 4kHz 1 Ściana tynkowana 8,8 0,00 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 2 Drzwi 2,0 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 0,05 3 Akustyczna okładzina ścienna na bazie wełny szklanej OA3 7,3 0,20 0,65 1,00 1,00 0,95 0,85 4 Akustyczna okładzina ścienna na bazie wełny szklanej OA4 3,3 0,40 0,65 1,00 1,00 0,95 0,85 5 Sufit akustyczny na bazie wełny szklanej SP3 6,4 0,75 0,95 0,95 1,00 1,00 1,00 6 Wykładzina flokowana 13,9 0,00 0,00 0,05 0,10 0,20 0,30 7 Ustrój pochłaniający UP1 4,2 0,35 0,45 0,75 0,65 0,75 0,55 8 Sofa 1,1 0,45 0,60 0,70 0,60 0,60 0,50 9 Ustrój rozpraszający UR1 4,0 0,10 0,10 0,10 0,20 0,25 0,20 10 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP2 2,2 0,30 0,65 0,30 0,15 0,15 0,15 11 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP1 15,0 0,60 0,40 0,25 0,15 0,20 0,20 12 Okno pochylone 2,3 0,25 0,10 0,05 0,05 0,05 0,00 13 Biurko 5,8 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Materiały akustyczne mogą charakteryzować się praktycznymi współczynnikami pochłaniania różniącymi się od podanych w tabeli 10 w granicach ±0,05. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 17 z 39

18 Tabela 11Wymagania dla współczynnika rozproszenia dźwięku s zgodnego z ISO Lp. Nazwa S [m2] Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO kHz 1,25kHz 1,6kHz 2kHz 2,5kHz 3,15kHz 4kHz 5kHz 1 2 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP1 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP2 15,0 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 2,2 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 Wartości współczynnika rozproszenia dźwięku s ustrojów akustycznych nie mogą być mniejsze niż podane w tabeli Wyniki symulacji obliczeniowej Poniżej zaprezentowano wykresy czasu pogłosu w funkcji częstotliwości (wartość średnia). Rysunek 6 Czas pogłosu T 20 w funkcji częstotliwości uzyskany na drodze symulacji obliczeniowej z zaznaczonym przedziałem dopuszczalnych odchyleń Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 18 z 39

19 Rysunek 7Krzywa zaniku uzyskana na drodze obliczeniowej w miejscu odsłuchu dla obu monitorów studyjnych Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 19 z 39

20 Rysunek 8 Schemat rozmieszczenia głośników i obszaru odsłuchu. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 20 z 39

21 Tabela 12 Zestawienie podstawowych parametrów opisujących pomieszczenie do realizacji audio wraz z zalecanymi wartościami L.p. Parametr Zalecenia/ Jednostka Zalecana wielkość Czy założenie spełnione? 1 Wielkość pomieszczenia (powierzchnia podłogi) S [m 2 ] > 30 NIE 1,1 w h l h 4,5 w h 4 NIE 2 Wymiary pomieszczenia l długość w szerokość h wysokość 1,3 1,49 1,31 l h < 3 i w h < 3 TAK 1,18 < 3 i 1,49 < 3 3 Szerokość bazy B [m] 2 4 NIE 4 Kąt bazy α[ 0 ] 60 TAK 5 Odległość odsłuchiwania D [m] B TAK 6 Strefa odsłuchu (promień) R [m] 0,6 TAK 7 Wysokość głośników h [m] 1,2 TAK 8 Odległość do otaczających powierzchni odbijających d [m] 1 TAK 9 Wczesne odbicia 0 15 ms < - 10dB w stosunku do dźwięku bezpośredniego TAK 10 Rozproszone pole pogłosowe Unikanie wad akustycznych brak echa trzepoczącego, itp. TAK Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 21 z 39

22 4.3 Komora nagraniowa 1 (19) Ogólna charakterystyka sali sala na planie prostokąta kubatura ok. 34 m 3 wymiary gabarytowe (szerokość x długość x wysokość) ok. 2,8x4,2x2,8 m Wymagania akustyczne Czas pogłosu Zalecana wartość średnia czasu pogłosu T Hz dla tego typu pomieszczenia dla przyjętej kubatury [15]: T Hz = 0,3 log 10 (V) 0,2 = 0,26 s ± 10% W opracowaniu przyjęto wartość średnią czasu pogłosu T Hz = 0,26 s. Zgodnie z literaturą,zalecana jest płaska charakterystyka czasu pogłosu w funkcji częstotliwości. Dla częstotliwości poniżej 250 Hz dopuszczalny jest wzrost o ok. 20% na każdą oktawę (ze względu na uwidacznianie się zjawisk falowych i trudności w wytworzeniu wystarczającej chłonności akustycznej elementów wystroju sali w zakresie niskich częstotliwości). Dla częstotliwości powyżej 2 khz dopuszczalny jest spadek o ok. 20% na każdą oktawę (ze względu na pochłanianie dźwięku przez powietrze, zwłaszcza w wyższych częstotliwościach) Adaptacja akustyczna Zaproponowano wyposażenie sali w elementy adaptacji akustycznej zaznaczone na rysunku 9, których praktyczne współczynniki pochłaniania dźwięku podano w tabeli 13. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 22 z 39

23 Rysunek 9 Schemat rozmieszczenia proponowanych materiałów adaptacji akustycznej. Uwaga! Kolory symbolizują rodzaj materiału. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 23 z 39

24 Lp. Tabela 13 Zestawienie materiałów adaptacji akustycznej. Współczynniki pochłaniania dźwięku pochodzą z materiałów handlowych producentów oraz z literatury przedmiotu. Nazwa S [m 2 ] Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku α p 125Hz 250Hz 500Hz 1kHz 2kHz 4kHz 1 Ściana tynkowana 12,4 0,00 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 2 Drzwi 3,0 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 0,05 3 Sufit akustyczny na bazie wełny szklanej SP1 11,8 0,35 0,70 0,95 1,00 0,95 0,95 4 Sufit akustyczny na bazie wełny szklanej SP2 pochylone pod kątem 7 stopni 4,0 0,40 0,25 0,20 0,30 0,20 0,15 5 Okładzina gipsowo-kartonowa 1,9 0,15 0,10 0,05 0,05 0,05 0,05 6 System do regulacji akustyki pomieszczenia UDR1 2,5 0,25 0,15 0,50 0,75 0,60 0,85 7 Parkiet 11,8 0,05 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 8 Okładzina akustyczna gipsowo-kartonowa perforowana OA1 12,8 0,50 0,55 0,50 0,40 0,30 0,30 9 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP1 7,4 0,60 0,40 0,25 0,15 0,20 0,20 Materiały akustyczne mogą charakteryzować się praktycznymi współczynnikami pochłaniania różniącymi się od podanych w tabeli 13 w granicach ±0,05. Tabela 14Wymagania dla współczynnika rozproszenia dźwięku s zgodnego z ISO Lp. Nazwa S [m2] Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO kHz 1,25kHz 1,6kHz 2kHz 2,5kHz 3,15kHz 4kHz 5kHz 1 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP1 7,4 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 Wartości współczynnika rozproszenia dźwięku s ustrojów akustycznych nie mogą być mniejsze niż podane w tabeli Wyniki symulacji obliczeniowej Poniżej zaprezentowano wykresy czasu pogłosu w funkcji częstotliwości (wartość średnia). Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 24 z 39

25 Czas pogłosu T20 [s] 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0, Częstotliwość 1/1 okt [Hz] 20,00% Czas pogłosu z adaptacją akustyczną -20,00% T Hz Rysunek 10 Czas pogłosu T 20 w funkcji częstotliwości uzyskany na drodze symulacji obliczeniowej z zaznaczonym przedziałem dopuszczalnych odchyleń 4.4 Komora nagraniowa 2 (24) Ogólna charakterystyka sali sala na planie prostokąta kubatura ok. 34 m 3 wymiary gabarytowe (szerokość x długość x wysokość) ok. 2,8x4,2x2,8 m Wymagania akustyczne Czas pogłosu Zalecana wartość średnia czasu pogłosu T Hz dla tego typu pomieszczenia dla przyjętej kubatury [15]: T Hz = 0,3 log 10 (V) 0,2 = 0,18 s ± 10% W opracowaniu przyjęto wartość średnią czasu pogłosu T Hz = 0,18 s. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 25 z 39

26 Rysunek 11 Schemat rozmieszczenia proponowanych materiałów adaptacji akustycznej. Uwaga! Kolory symbolizują rodzaj materiału. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 26 z 39

27 Lp. Tabela 15 Zestawienie materiałów adaptacji akustycznej. Współczynniki pochłaniania dźwięku pochodzą z materiałów handlowych producentów oraz z literatury przedmiotu. Nazwa S [m 2 ] Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku α p 125Hz 250Hz 500Hz 1kHz 2kHz 4kHz 1 Ściana tynkowana 11,7 0,00 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 2 Drzwi 1,7 0,15 0,10 0,10 0,05 0,05 0,05 3 Wykładzina flokowana 6,7 0,00 0,00 0,05 0,10 0,20 0,30 4 System do regulacji akustyki 1,8 0,25 0,15 0,50 0,75 0,60 0,85 5 Okładzina ścienna gipsowo-kartonowa perforowana OA2 11,9 0,60 0,65 0,75 0,80 0,80 0,75 6 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP2 2,5 0,30 0,65 0,30 0,15 0,15 0,15 7 Ustrój rozpraszająco-pochłaniający URP1 5,9 0,60 0,40 0,25 0,15 0,20 0,20 Materiały akustyczne mogą charakteryzować się praktycznymi współczynnikami pochłaniania różniącymi się od podanych w tabeli 15 w granicach ±0,05. Tabela 16Wymagania dla współczynnika rozproszenia dźwięku s zgodnego z ISO Lp. Nazwa S [m2] Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO kHz 1,25kHz 1,6kHz 2kHz 2,5kHz 3,15kHz 4kHz 5kHz 1 2 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP1 Ustrój rozpraszającopochłaniający z warstwą wełny mineralnej URP2 15,0 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 2,2 0,00 0,05 0,10 0,25 0,60 0,60 0,70 0,80 Wartości współczynnika rozproszenia dźwięku s ustrojów akustycznych nie mogą być mniejsze niż podane w tabeli Wyniki symulacji obliczeniowej Poniżej zaprezentowano wykresy czasu pogłosu w funkcji częstotliwości (wartość średnia). Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 27 z 39

28 Rysunek 12 Czas pogłosu T 20 w funkcji częstotliwości uzyskany na drodze symulacji obliczeniowej z zaznaczonym przedziałem dopuszczalnych odchyleń Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 28 z 39

29 5 Materiały adaptacji akustycznej Lp. Symbol Przykładowy Opis materiał 1 SP1 Ecophon Master Rdzeń płyty wykonany jest z wełny szklanej 3. generacji o wysokiej gęstości. Powierzchnia licowa pokryta jest powłoką. Powierzchnię tylną zabezpieczono welonem szklanym. Krawędzie są zagruntowane. Wymiary [mm]: 600 x 600 x 40 Kolor płyty: White Frost 500, najbliższy kolor wg NCS: S 0500-N Odbicie światła: 85% Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w: 1 Klasa pochłaniania dźwięku: A Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku dla c.w.k.= 50 mm: 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,20 0,70 1,00 1,00 1,00 1,00 Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Płyty montowane na stalowej ocynkowanej konstrukcji nośnej o łącznej przybliżonej wadze 5 kg/m2. Kolor konstrukcji: biały 2 SP2 Ecopgon Master Rigid Gamma Źródło: Rdzeń płyty wykonany jest z wełny szklanej 3. generacji o wysokiej gęstości. Powierzchnia płyt jest wzmocniona (rozwiązanie typu "sandwich"), powierzchnia licowa pokryta jest powłoką. Płyta odbijająca dźwięk (powierzchnia gamma). Tył płyty pokryto welonem szklanym, krawędzie są zagruntowane. Wymiary [mm]: 600 x 600 x 20 Kolor płyty: White Frost 500, najbliższy kolor wg NCS: S 0500-N Odbicie światła: 85% Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w: 0,25 Klasa pochłaniania dźwięku: D Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku dla c.w.k.= 200 mm: 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,45 0,40 0,50 0,30 0,20 0,15 Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Płyty montowane na stalowej ocynkowanej konstrukcji nośnej o łącznej przybliżonej wadze 5 kg/m2. Kolor konstrukcji: biały Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 29 z 39

30 FPGS RDP7 Źródło: Produkt umożliwiający eliminację echa trzepoczącego powstającego między równoległymi powierzchniami podłogi i sufitu oraz pozwalający na transmisję dźwięku odbitego w pożądanym kierunku. Poszerza możliwości standardowego sufitu systemowego typu T24 o technikę profilowania lokalnego, uzyskanego przy kącie odchylenia 7. Minimalna wysokość konstrukcji sufitu umożliwiająca montaż : 10 cm. Ruszt: stalowy, malowany proszkowo 3 SP3 Ecophon Master Rigid Rdzeń płyty wykonany jest z wełny szklanej 3. generacji o wysokiej gęstości. Powierzchnia płyt jest wzmocniona (rozwiązanie typu "sandwich"), powierzchnia licowa pokryta jest powłoką Tył płyty pokryto welonem szklanym, krawędzie są zagruntowane. Wymiary [mm]: 600 x 600 x 20 Kolor płyty: White Frost 500, najbliższy kolor wg NCS: S 0500-N Odbicie światła: 85% Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w: 1 Klasa pochłaniania dźwięku: A Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku dla c.w.k.= 200 mm (Master + 2x Extra Bass): 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,75 0,95 0,95 1,00 1,00 1,00 Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 30 z 39

31 Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Płyty montowane na stalowej ocynkowanej konstrukcji nośnej o łącznej przybliżonej wadze 5 kg/m2. Kolor konstrukcji: biały 2 x Ecophon Extra Bass 4 OA1 Rigips Gyptone Big Quattro 47+ wełna mineralna 50mm; c.w.k.=60mm Źródło: Dodatkowo na płytach należy ułożyć dwie warstwy wełny szklanej 50 mm pochłaniającej niskie częstotliwości. System składa się wełny szklanej, w pełni zamkniętej w mikroperforowanej folii, przez co płyta łatwo się przesuwa oraz ustawia na konstrukcji sufitu. Produkt nie jest przeznaczony do przycinania, gdyż można go łatwo formować i wyginać wokół kanałów wentylacyjnych lub podobnych instalacji, jeśli zachodzi taka potrzeba. Wymiary[mm]:, 600x1200x50 Płyty są odporne na wilgoć do 95%, przy temperaturze 30 C bez ugięcia, wypaczenia, czy też rozwarstwienia. Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Perforowana płyta gipsowo-kartonowa. Składa się z rdzenia gipsowego obłożonego obustronnie specjalnym kartonem. Oklejona warstwą czarnej lub białej włókniny akustycznej od spodu. Kolor szary karton przeznaczony do pomalowania. Krawędź: B1-4T Wymiary (mm) 2400 x 1200 x 12,5 Ciężar [kg/m2]: 8,00 Gęstość rdzenia [kg/m3]: 820 Klasa reakcji na ogień A2-s1.d0 Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w - 0,40 Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku p z wełną 45 mm, wysokość podwieszenia 50 mm 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,50 0,55 0,50 0,40 0,30 0,30 Zakres temperatury stosowania [0C] +3 do +50 % perforacji 6% Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 31 z 39

32 Źródło: 5 OA2 Rigips Big Quattro 44+ wełna mineralna 50mm; c.w.k.=60mm Perforowana płyta gipsowo-kartonowa. Składa się z rdzenia gipsowego obłożonego obustronnie specjalnym kartonem. Oklejona warstwą czarnej lub białej włókniny akustycznej od spodu. Kolor szary karton przeznaczony do pomalowania. Krawędź: B1-4T Wymiary (mm) 2400 x 1200 x 12,5 Ciężar [kg/m2]: 8,00 Gęstość rdzenia [kg/m3]: 820 Klasa reakcji na ogień A2-s1.d0 Wskaźnik pochłaniania dźwięku αw =0,75 Zakres temperatury stosowania [0C] +3 do +50 Perforacja: Blokowa, kwadratowa 12x12 [mm] % perforacji 20% Dodatkowo nad płytą umieścić wełnę mineralną. c.w.k.=50mm 6 OA3 Ecophon Akusto Wall; c.w.k.=40mm Źródło: Akustyczne panele ścienne o rdzeniu z wełny szklanej 3. generacji o wysokiej gęstości. Powierzchnia licowa pokryta tkaniną z włókna szklanego. Tył płyty pokrywa welon szklany. Krawędź: A lub C (do wyboru) Wymiary [mm]: krawędź A: 2700 x 1200 x 40, krawędź C: Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 32 z 39

33 2700 x 600 x 40 (do wyboru w zależności od krawędzi) Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w: 1,00 Klasa pochłaniania dźwięku: A Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku dla c.w.k.=50 mm i krawędzi C: 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,25 0,80 1,00 1,00 1,00 1,00 Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Całkowita wysokość konstrukcji: 40 mm Źródło: 7 OA4 Ecophon Akusto Wall wraz z warstwą wełny mineralnej lub szklanej 8 UR1 FPGS OptiDi c.w.k.=66mm Akustyczne panele ścienne o rdzeniu z wełny szklanej 3. generacji o wysokiej gęstości. Powierzchnia licowa pokryta tkaniną z włókna szklanego. Tył płyty pokrywa welon szklany. Krawędź: A lub C (do wyboru) Wymiary [mm]: krawędź A: 2700 x 1200 x 40, krawędź C: 2700 x 600 x 40 (do wyboru w zależności od krawędzi) Wskaźnik pochłaniania dźwięku α w: 1,00 Klasa pochłaniania dźwięku: A Klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0 Dodatkowo wnękę powstałą przez pochylenie panela wypełnić wełną mineralną lub szklaną. Ustrój akustyczny rozpraszająco-pochłaniający. Złożony z warstwy materiału rozpraszającego. Ustrój akustyczny rozpraszający o współczynniku rozproszenia dźwięku s nie mniejszym niż: 1/3 okt [Hz] , , , , , ,60 Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 33 z 39

34 4000 0, ,80 Całkowita wysokość konstrukcji: 66 mm. Ustrój wykonany z materiału klasy ogniowej co najmniej D-s2. 9 URP1 FPGS OptiDi + wełna 100mm; c.w.k.=136mm Ustrój akustyczny rozpraszająco-pochłaniający szczelinowy. Złożony z warstwy materiału rozpraszającego dźwięk i wełny mineralnej o grubości 100 mm. Wełna mineralna zabezpieczona włókniną akustyczna o oporności przepływu nie większej niż 300 kpa s/m 2. Serokość szczeliny: 2mm Ustrój akustyczny rozpraszający o współczynniku rozproszenia dźwięku s nie mniejszym niż: 1/3 okt [Hz] , , , , , , ,70 Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO ,80 Całkowita wysokość konstrukcji: 136 mm. Ustrój wykonany z materiału klasy ogniowej co najmniej D-s2. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 34 z 39

35 10 URP2 FPGS OptiDi + wełna 50mm; c.w.k.=86mm Ustrój akustyczny rozpraszająco-pochłaniający szczelinowy. Złożony z warstwy materiału rozpraszającego dźwięk i wełny mineralnej o grubości 50 mm. Wełna mineralna zabezpieczona włókniną akustyczna o oporności przepływu nie większej niż 300 kpa s/m 2. Serokość szczeliny: 2mm Ustrój akustyczny rozpraszający o współczynniku rozproszenia dźwięku s nie mniejszym niż: 1/3 okt [Hz] , , , , , , ,70 Współczynnik rozproszenia dźwięku s zgodny z ISO ,80 Całkowita wysokość konstrukcji: 86 mm. Ustrój wykonany z materiału klasy ogniowej co najmniej D-s2. 11 UDR1 FPGS System do Regulacji Akustyki Pomieszczenia Elektrycznie sterowane ustroje akustyczne o maksymalnej szerokości 3 m, umożliwiające redukcję pierwszych odbić oraz regulację czasu pogłosu w pomieszczeniu. Parametry elektryczne dla 1 szt.: Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 35 z 39

36 230V / 50Hz / 0,7A 150W System sterowania: - dla każdego ustroju akustycznego potrzebny jest 0,5 modułu wykonawczego - montaż na szynie DIN 35mm, wymiary 72x88x66 mm - zasilacz systemowy - montaż na szynie DIN 35mm, wymiary 72x88x66 mm - bramka ethernet - montaż na szynie DIN 35mm, wymiary 72 x 88 x 66 mm - panel sterujący - montaż p/t, wymiary 86 x 86 x 33 mm Zasilanie systemu sterowania 230V / 50Hz / 24W. Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku p nie mniejszy niż: 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,05 0,30 0,70 0,70 0,65 0,70 12 UP1 Ustrój akustyczny składający się z dwóch warstw folii mikroperfroworanej przeziernej w 97%. Warstwy zamontowane w odległości 30 oraz 100 mm od szyby. Praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku p: 1/1okt 125Hz 250Hz 500Hz 1000Hz 2000Hz 4000Hz p 0,35 0,45 0,75 0,65 0,75 0,55 Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 36 z 39

37 Żródło: katalog Keafer Microsorber: Technische Informationen Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 37 z 39

38 6 Podsumowanie Wykonanie zabezpieczeń akustycznych oraz adaptacji akustycznej zgodnie z zaleceniami sformułowanymi w niniejszym dokumencie pozwoli na użytkowanie zaprojektowanego pomieszczenia zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym. Zapobiegnie również powstawaniu wad akustycznych takich jak np. echo oraz echo wielokrotne. Zaleca się, aby na etapie realizacji projektu był pełniony nadzór przez akustyka. Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 38 z 39

39 7 Bibliografia [1] PN-ISO :2006 Akustyka -- Opis, pomiary i ocena hałasu środowiskowego Część 1: Wielkości podstawowe i procedury oceny [2] PN-B :1987P Akustyka budowlana -- Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach -- Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. [3] PN-B : Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach -- Część 3: Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród w budynkach i elementów budowlanych. [4] ISO :2004 Acoustics -- Sound-scattering properties of surfaces -- Part 1: Measurement of the random-incidence scattering coefficient in a reverberation room. [5] PN-B-02153: Akustyka budowlana -- Terminologia, symbole literowe i jednostki. [6] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane [7] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. [8] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. [9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. [10] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. [11] AES TECHNICAL COUNCIL Document AESTD Multichannel surround sound systems and operations.2001 [12] Dolby Laboratories, I. Dolby 5.1-Channel Music Production Guidelines, [13] EBU Tech nd edition, Listening conditions for the assessment of sound, 1998 [14] Instytut Techniki Budowlanej; Instrukcje, Wytyczne, Poradniki nr 448/2009; Właściwości dźwiękoizolacyjne ścian, dachów, okien i drzwi oraz nawiewników powietrza zewnętrznego; Warszawa [15] A. Kulowski, Akustyka sal. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk [16] J. Sadowski, Akustyka w urbanistyce, architekturze i budownictwie, Arkady, Studio nagraniowe w budynku RCAK w Zielonej Górze Operat Akustyczny strona 39 z 39