sylwetki Prof. M. Gregg Bloche, M.D. J.D.:

Transkrypt

1 1

2 sylwetki Prof. M. Gregg Bloche, M.D. J.D.: Fot. Adam Jaskot Nr 7/8 (159/160) lipiec/sierpieñ 2008 Na ok³adce: Prof. M. Gregg Bloche, M.D. J.D. (fot. A. Jaskot). Reprodukcja: Zbigniew Maciejewski Motyle fragment Spis treœci gor¹cy temat 4 Wszystko zale y od punktu wyjœcia 4 Wirtualny klucz 6 Sejm w sprawie transplantacji 8 RPO: Dzieci w niebezpieczeñstwie 8 System opieki zdrowotnej Szczypta optymizmu 12 G³osy z Wiejskiej 12 Bez znieczulenia 14 listy 15 uchwa³y ORL 16 stomatologia 17 zdaniem konsultanta: audiologia i foniatria 18 O JGP 19 nasz uniwersytet 20 Zak³ad Chorób B³ony Œluzowej W stronê leków 22 u nas w samorz¹dzie 26 Oferty pracy 27 z Mazowsza 28 Stop gruÿlicy 29 z radomskiej delegatury 30 Rzuciæ palenie 31 Epidemia astmy 32 SMS z Krakowa 33 muzy i my dziœ, tylko cokolwiek dalej 36 Wojenna odyseja 36 Œrodki unijne jêzyk nasz giêtki 38 sport 39 nowe przepisy prawne 41 epitafium 46 Koszty s¹ najwa niejsze, niezale nie od szerokoœci geograficznej. W ka - dym kraju obserwujemy dynamicznie rosn¹ce koszty które wychodz¹ z innych podstaw, stanowi¹cych ró n¹ czêœæ procentow¹ produktu krajowego brutto. Mamy Polskê, w której procent PKB przeznaczany na opiekê zdrowotn¹ jest niski, i mamy Stany Zjednoczone, bêd¹ce na przeciwnym, wysokim koñcu. W zwi¹zku z tym punkty wyjœciowe, jeœli ktoœ chcia³by narysowaæ wykres, bêd¹ zupe³nie ró - ne, jednak krzywe na wykresie bêd¹ mia³y prawie identyczny przebieg i bêd¹ bieg³y w podobnych kierunkach. Co to oznacza? To oznacza, e wydatki na opiekê zdrowotn¹ rosn¹ znacznie gwa³towniej i szybciej ni dochód narodowy na mieszkañca we wszystkich uprzemys³owionych krajach. Nasuwa siê te bardzo wa ne pytanie: do jakiego stopnia system opieki zdrowotnej w danym kraju wp³ywa na poprawê zdrowotnoœci obywateli? To, co wiemy dzisiaj, szokuje wszystkich system opieki zdrowotnej, niezale nie od stopnia jego rozwoju, nie wp³ywa znacz¹co na poprawê zdrowia obywateli, nie jest tak wa ny, jak ogólny status ekonomiczny (zamo - noœæ), a tak e poziom ich wykszta³cenia i œwiadomoœci. Profesor prawa z Georgetown University M. Gregg BLOCHE, M.D. J.D. wyk³adowca Brookings Institute, Bloomberg School of Public Health, John Hopkins University, doradca ds. zdrowia senatora Baracka Obamy w kampanii prezydenckiej w USA. WYDAWCA MIESIÊCZNIKA PULS : Okrêgowa Izba Lekarska w Warszawie, biuro@warszawa.oil.org.pl REDAKCJA: Warszawa, ul. Kozia 3/5, lok. 31, tel./fax: , puls@warszawa.oil.org.pl REDAKTOR NACZELNY: Ewa Gwiazdowicz, tel , egwiazdowicz@oil.org.pl SEKRETARZ REDAKCJI: Maria Dolacka, tel./fax: , mdolacka@warszawa.oil.org.pl KOLEGIUM REDAKCYJNE: Stanis³aw Ancyparowicz, Janusz Bugaj, W³odzimierz Cerañski, Janusz Garlicki, Wies³aw Jêdrzejczak, Tadeusz Kalbarczyk, Jerzy Kruszewski, Wojciech Maria Kuœ, Ryszard Majkowski, adys³aw Nekanda-Trepka, Stanis³aw Niemczyk, Gra yna Pacocha, Wojciech Rowiñski, Tadeusz To³³oczko, Maria Wierzbicka, Andrzej W³odarczyk KOMENTATORZY: Marek Balicki, Pawe³ Walewski PUBLICYŒCI: Ewa Dobrowolska, Ma³gorzata Kukowska WSPÓ PRACUJ : Anna Bie añska, Jerzy Borowicz, Józef Hornowski, Wojciech uszczyna, Krzysztof Rosiecki, Miros³aw W¹sik (Radom), Jerzy Wunderlich SEKRETARIAT REDAKCJI: Iwona Stawicka, tel ZG OSZENIA ZMIAN ADRESÓW: Renata Goska, tel.: ; adresy@miesiecznik-puls.org.pl REKLAMA I MARKETING: Renata Klimkowska, tel./fax , tel. (0) , marketing@warszawa.oil.org.pl OPRACOWANIE GRAFICZNE: Artmedia Partners, tel.: (22) DRUK: Elanders Polska Sp. z o.o., P³oñsk, ul. Mazowiecka 2, tel. (23) , elanders@elanders.pl Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji artyku³ów i listów, dokonywania skrótów oraz zmian tytu³ów. Materia³ów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja nie odpowiada za treœæ reklam. 2

3 Uwaga! Wzrasta sk³adka cz³onkowska! Uchwa³¹ Naczelnej Rady Lekarskiej zosta³a zmieniona wysokoœæ sk³adki cz³onkowskiej, która od 1 paÿdziernika 2008 r. bêdzie wynosiæ 40 z³, z nastêpuj¹cymi wyj¹tkami: Na podstawie uchwa³y okrêgowej rady lekarskiej, cz³onek Izby mo e mieæ ustalon¹ miesiêczn¹ wysokoœæ sk³adki cz³onkowskiej w kwocie 10 z³, je eli: jest rencist¹ lub emerytem i ukoñczy³ 60 lat w przypadku kobiety; lub 65 lat w przypadku mê czyzny, oraz poza œwiadczeniem emerytalnym nie osi¹ga rocznego przychodu przekraczaj¹cego wysokoœæ rocznego przychodu osi¹ganego przez lekarza sta ystê, ustalonego zgodnie z rozporz¹dzeniem ministra zdrowia z dnia 24 marca 2004 r. w sprawie sta u podyplomowego lekarza i lekarza dentysty. Okrêgowa rada lekarska podejmuje w tej sprawie uchwa- ³ê, je eli lekarz z³o y odpowiedni pisemny wniosek oraz przedstawi decyzjê ZUS o przyznaniu emerytury lub renty i kserokopiê zeznania o wysokoœci dochodu uzyskanego w roku podatkowym poprzedzaj¹cym rok z³o enia wniosku. Cz³onka okrêgowej izby lekarskiej maj¹cego ograniczone prawo wykonywania zawodu (sta ystê) obowi¹zuje sk³adka cz³onkowska w kwocie 10 z³. Lekarz lub lekarz sta ysta, który nie osi¹ga przychodu, mo e, na podstawie uchwa³y okrêgowej rady lekarskiej, zostaæ zwolniony z obowi¹zku op³acania sk³adki cz³onkowskiej na okres, w którym nie osi¹ga przychodu. Okrêgowa rada lekarska podejmuje w tej sprawie uchwa- ³ê, je eli lekarz lub lekarz sta ysta z³o y odpowiedni pisemny wniosek oraz przedstawi: zaœwiadczenie o okresie zarejestrowania w rejestrze bezrobotnych powiatowego urzêdu pracy lub kserokopiê zeznania o wysokoœci dochodu uzyskanego w roku podatkowym poprzedzaj¹cym rok z³o enia wniosku oraz oœwiadczenie o przewidywanym braku przychodu w okresie zwolnienia z op³acania sk³adki cz³onkowskiej. Obowi¹zek op³acania sk³adki cz³onkowskiej przez lekarza i lekarza sta ystê powstaje od pierwszego dnia miesi¹ca nastêpuj¹cego po miesi¹cu, w którym lekarz lub lekarz sta ysta: 1) zosta³ wpisany na listê cz³onków okrêgowej izby lekarskiej; 2) by³ zwolniony z obowi¹zku op³acania sk³adki cz³onkowskiej; 3) z³o y³ oœwiadczenie okrêgowej radzie lekarskiej o podjêciu wykonywania zawodu. Na podstawie Uchwa³y nr 8/08/V Naczelnej Rady Lekarskiej z 4 kwietnia 2008 r. REKLAMA 3

4 gor¹cy temat Po miêdzynarodowym seminarium Healthcare, the market, and the public s needs and interests, zorganizowanym przez Polsk¹ Akademiê Nauk 2 czerwca br. Fot. Adam Jaskot Profesor prawa z Georgetown University M. Gregg BLOCHE, M.D. J.D. wyk³adowca Brookings Institute, Bloomberg School of Public Health, John Hopkins University, doradca ds. zdrowia senatora Baracka Obamy w kampanii prezydenckiej w USA, w rozmowie z Mariol¹ Romañsk¹ Wsz od p wyjœ Które z problemów poruszanych w trakcie seminarium uwa a pan profesor za najwa niejsze? I które kwestie podjête podczas seminarium mo na by, pana zdaniem, odnieœæ do problemów dotycz¹cych opieki zdrowotnej w USA? Zanim odpowiem, muszê wyjaœniæ, e moja obecna wizyta w Polsce i udzia³ w seminarium PAN-u to prywatne przedsiêwziêcie, które w aden sposób nie wi¹ e siê z moj¹ funkcj¹ doradcy senatora Baracka Obamy w kampanii prezydenckiej. Jeœli chodzi o pierwsze pytanie, to muszê powiedzieæ, e jestem poruszony podobieñstwem problemów i spraw w odniesieniu do opieki zdrowotnej w Polsce, w Stanach Zjednoczonych i w innych krajach, których przedstawiciele wziêli udzia³ w seminarium PAN-u. Systemy opieki zdrowotnej w tych krajach s¹ bardzo ró ne. W niektórych krajach opieka zdrowotna funkcjonuje g³ównie na podstawie kontraktów rz¹dowych, w innych opiera siê na sektorze prywatnym. Jednak niezale nie od w³aœciwoœci systemu problemy pozostaj¹ prawie identyczne i prawie zawsze odnosz¹ siê do funduszy przeznaczanych na funkcjonowanie systemu oraz kosztów. Koszty s¹ najwa niejsze, niezale nie od szerokoœci geograficznej. W ka dym kraju obserwujemy dynamicznie rosn¹ce koszty które wychodz¹ z innych podstaw, stanowi¹cych ró n¹ czêœæ procentow¹ produktu krajowego brutto. Mamy Polskê, w której procent PKB przeznaczany na opiekê zdrowotn¹ jest niski, i mamy Stany Zjednoczone, bêd¹ce na przeciwnym, wysokim koñcu. W zwi¹zku z tym punkty wyjœciowe, jeœli ktoœ chcia³by narysowaæ wykres, bêd¹ zupe³nie ró ne, jednak krzywe na wykresie bêd¹ mia³y prawie identyczny przebieg i bêd¹ bieg³y w podobnych kierunkach. Co to oznacza? To oznacza, e wydatki na opiekê zdrowotn¹ rosn¹ znacznie gwa³towniej i szybciej ni dochód narodowy na mieszkañca we wszystkich uprzemys³owionych krajach. Istnieje tak e, w wielu krajach, nie wszystkich, problem z grupami spo³ecznymi, które s¹ ca³kowicie poza systemem, które nie s¹ objête opiek¹ zdrowotn¹ ze wzglêdu na brak ubezpieczenia zdrowotnego zarówno pañstwowego, jak i prywatnego. W krajach uprzemys³owionych jest to du y problem, równie w Stanach Zjednoczonych, gdzie ta grupa stanowi prawie 47 milionów osób. Istniej¹ tak e grupy osób, które w ogóle nie maj¹ ubezpieczenia zdrowotnego przez kilka kilkanaœcie tygodni czy miesiêcy w danym roku. Podana przeze mnie liczba 47 milionów osób bez ubezpieczenia to tylko dane szacunkowe, nie jest to sta³a liczba w ka dym miesi¹cu nastêpuj¹ wahania: osoby wchodz¹ i wychodz¹ z ubezpieczenia zdrowotnego, wiêc ta liczba w USA, w skali ca³ego roku, prawie zawsze jest wy sza. Mamy wiêc problem kosztów, problem wysycenia (pokrycie kraju przez opiekê zdrowotn¹ w stosunku do ubezpieczenia przyp. M.R.), nie tak bardzo wyraÿny w Polsce, ale zdecydowanie obecny w Stanach Zjednoczonych, oraz problemy wynikaj¹ce z rozwa añ, czy to, za co p³acimy, faktycznie sprzyja poprawie zdrowotnoœci. Nasuwa siê te bardzo wa ne pytanie: do jakiego stopnia system opieki zdrowotnej w danym kraju wp³ywa na poprawê zdrowotnoœci obywateli? To, co wiemy dzisiaj, szokuje wszystkich system opieki zdrowotnej, niezale nie od stopnia jego rozwoju, nie wp³ywa znacz¹co na poprawê zdrowia obywateli, nie jest tak wa ny, jak ogólny status ekonomiczny (zamo noœæ), a tak- e poziom ich wykszta³cenia i œwiadomoœci. Równie œrodowisko, w którym yjemy, wp³ywa na nasze zdrowie. Nie chodzi tutaj o toksyny itp., ale bardzo ogólnie o œrodowisko ycia, wszystkie doœwiadczenia, styl i status ycia codziennego, podejmowane ryzyka, które s¹ zazwyczaj wypadkow¹ naszego statusu ekonomicznego i edukacyjnego. Jeœli na przyk³ad ktoœ mieszka w jakiejœ bardzo ubogiej dzielnicy, gdzie nie ma wydzielonych miejsc na codzienne æwiczenia fizyczne, nie ma sklepów z dobr¹ ywnoœci¹, œwie ymi owocami, warzywami itp., ale za to ³atwo dostêpne s¹ posi³ki typu fast food to jego styl ycia mo e mu w bardzo znacz¹cy sposób skróciæ ycie. Wracaj¹c do szeroko rozumianego wp³ywu opieki zdrowotnej na zdrowotnoœæ obywateli, musimy tak e wzi¹æ pod uwagê wê szy, aczkolwiek bardzo wa ny aspekt: decyzje 4

5 ystko zale y podejmowane przez lekarzy oraz zalecane sposoby, procedury leczenia. I oka e siê, e zalecenia takie, w ogólnym ujêciu, nie s¹ wspierane przez badania naukowe i empiryczne. Nie chcê powiedzieæ, e zalecane metody nie s¹ skuteczne, pragnê tylko zaznaczyæ, e wiêkszoœæ za- unktu leceñ i procedur nie jest oparta na doœwiadczeniach i wynikach badañ naukowych. Dlatego tak bardzo trudno jest wyznaczyæ wskaÿniki i dokonaæ porównania jakoœci (benchmarks). Jeœli do koñca nie wie- cia my, co jest skuteczne, to jak mo emy wyznaczyæ jakoœæ? (jeœli zdefiniujemy jakoœæ jako ró nicê w poprawie stanu zdrowotnoœci obywateli). P³acimy coraz wiêksze sumy w odniesieniu do wznosz¹cych siê krzywych wykresu. Jeœli wiêc chcemy uzyskaæ zdefiniowan¹ wartoœæ wyników (polepszenie stanu zdrowia przyp. M.R.) za poniesione nak³ady i jednoczeœnie nie mo emy powiedzieæ nie dla zaleceñ niemaj¹cych wartoœci lub maj¹cych stosunkowo ma³¹ wartoœæ (w odniesieniu do poprawy stanu zdrowotnoœci) w porównaniu z wielkoœci¹ nak³adów, a bêdziemy chcieli zmierzyæ wyniki to zwyczajnie nie bêdziemy w stanie tego zrobiæ. Ale nie tylko nie bêdziemy mogli wykonaæ takiego pomiaru Nawet jeœli mamy dobre dane, to trzeba pamiêtaæ, e wartoœciowanie wyników ma zazwyczaj kontrowersyjny aspekt spo³eczny. By³y takie dyskusje w czasie naszego seminarium porównanie jakoœci i zdefiniowanie jakoœci ycia; kilka osób, równie ja, poruszy³o tê kwestiê. I to jest bardzo kontrowersyjny temat. Wiêc z jednej strony powinniœmy i musimy zmierzyæ wyniki oraz wp³yw dostarczanej opieki zdrowotnej, ale z drugiej strony, kiedy mierzymy impact opieki zdrowotnej, chc¹c okreœliæ i w zwi¹zku z tym ponosiæ w³aœciwe nak³ady uwzglêdniaj¹ce zdefiniowane wyniki, jednoczeœnie dokonujemy oceny relatywnych wartoœci ró nych jakoœci ycia, co samo w sobie jest trudnym zadaniem. Nie ma wiêc ³atwych rozwi¹zañ tego problemu. Spróbujê teraz podsumowaæ te dylematy dylemat wskaÿników (miary), wzrastaj¹cych kosztów, dostêpnoœci opieki zdrowotnej wszystkie te dylematy pozostaj¹ identyczne, niezale nie od rodzaju systemu opieki zdrowotnej, czy to pañstwowego, czy te prywatnego. System prywatny, jeœli jest zasilany przez odpowiednie fundusze przy odpowiednim pañstwowym finansowaniu maj¹cym na celu wsparcie najbiedniejszych bêdzie w stanie dostarczyæ wysycenia na miarê ca³ego kraju (pokrycie kraju przez opiekê zdrowotn¹ w stosunku do ubezpieczenia). Ponadto oba systemy, publiczny i prywatny, op³acane za dostarczanie us³ug opieki zdrowotnej, powinny byæ w stanie wynagradzaæ swoich lekarzy, opieraj¹c siê na wynikach ich dzia³alnoœci. Op³aty polis s¹ bardzo podobne, niezale nie od tego, czy system opieki zdrowotnej jest pañstwowy, czy prywatny. Niektóre procedury, w odniesieniu do wartoœciowania wyników i p³atnoœci za osi¹gniête wyniki, maj¹ spory potencja³, jednak jest pewien limit, gdy tylko niektóre formy opieki zdrowotnej mog¹ byæ mierzone w skali masowej. Mo na na przyk³ad za³o yæ, e kobiety powy ej okreœlonego wieku, w ró nych krajach podejmuj¹ zró nicowane decyzje, jeœli chodzi o wybór rodzaju polisy zdrowotnej, ale wszystkie kobiety powy ej okreœlonego wieku powinny byæ poddawane badaniu mammograficznemu w okreœlonych odstêpach czasu. Kiedy zostan¹ dokonane ustalenia, co jest standardem dostarczanej opieki zdrowotnej, wtedy dopiero bêdzie mo na oceniæ, czy lekarze podejmuj¹ w³aœciwe decyzje. Kiedy zostan¹ okreœlone standardy na podstawie wyników badañ naukowych (evidence-based medicine), wtedy dopiero bêdzie mo na zmierzyæ efektywnoœæ pracy lekarza. Sytuacja ta jest niezwykle skomplikowana i wieloaspektowa, ³¹cznie z bardzo kosztoch³onnymi procedurami w kompleksowym zarz¹dzaniu medycznym. Wiadomo te, e nie bêdziemy w stanie metodycznie zwymiarowaæ wyników skomplikowanego, wieloaspektowego leczenia/procedur w celu dokonania oceny wartoœci takiego leczenia. Dzieje siê tak niezale nie od tego, czy szpital jest pañstwowy, czy prywatny; problemy pozostaj¹ takie same. W ró nych krajach, z ró nymi systemami opieki zdrowotnej, z ró nymi systemami politycznymi, ideologie mog¹ pójœæ ró nymi drogami i sprawy zdrowia mog¹ byæ poddawane ci¹g³ym ruchom tam i z powrotem. Druga rzecz, która mnie porusza, to taka, e jeœli w systemie nie ma transparentnoœci w odniesieniu do wartoœci/ceny i efektywnoœci oraz nie jest czytelne i transparentne, kto otrzymuje pieni¹dze w systemie i za jakie dzia³ania, jak równie brak jest mo liwoœci transparentnego sposobu udzielenia nagany tym, którzy otrzymali fundusze, a nie powinni wtedy z up³ywem czasu nieuchronnie narasta ogromna fala korupcji. I to znowu dzieje siê niezale nie od tego, czy jest to pañstwowy, czy prywatny system opieki zdrowotnej. Ma wiêc sens przeprowadzenie zmian w systemie np. prywatyzacji, jeœli prawie wszystko dzia³a na podstawie zasobów pañstwowych aby wyczyœciæ powsta³e struktury, wprowadziæ nowych graczy, którzy bêd¹ chcieli siê pochwaliæ dobr¹ prac¹, bêd¹ chcieli zaimponowaæ lekarzom, pacjentom, wiêc raczej przez jakiœ czas nie bêd¹ podatni na korupcjê. W innym systemie korupcja mo e mieæ miejsce w prywatnych instytucjach i wtedy nacjonalizacja bêdzie mechanizmem czyszcz¹cym. Wszystko wiêc zale y od punktu wyjœcia. Rzecz¹ najwa niejsz¹ jest stworzenie mechanizmów zabezpieczaj¹cych i umo liwiaj¹cych oddzia³ywanie na osoby, które ulega³y korupcji, tak aby te osoby wiedzia³y, e uleg³oœæ wobec zjawisk korupcji wi¹ e siê z ryzykiem i konsekwencj¹ zakoñczenia kariery oraz ca³kowitego odrzucenia przez œrodowisko. Do tego potrzebna jest transparentnoœæ wszystkich graczy systemu opieki zdrowotnej. Nale y uruchomiæ dziennikarstwo œledcze, prokuratorów, komitety legislacyjne i mechanizmy informacyjne. Tak wiêc wszystkie zagadnienia poruszane na seminarium by³y wa ne i w zasadzie wszystko mo na odnieœæ do Stanów Zjednoczonych, nale y tylko pamiêtaæ o punkcie wyjœciowym, a problemy s¹ prawie identyczne. Cd. na str. 8 þ 5

6 Koszyk œwiadczeñ gwarantowanych to klucz do reformy zdrowia przekonywa³a minister Ewa Kopacz. Tu zgoda, problem Co jednak istotne, decyzja taka powinna byæ podjêta na podstawie rzetelnej, wiarygodnej analizy, uwzglêdniaj¹cej stosunek kosztu do efektu jednak polega na tym, e na konferencji, podczas której pad³y danej terapii. To nale y podkreœliæ: te s³owa, szefowa resortu zdrowia koszyk jak mówi³a prezentowa³a, gdy tymczasem wci¹ nie wiemy, jak ten koszyk efektu mówi K. anda. nie samego kosztu i nie samego ma byæ skonstruowany i jakie s¹ priorytety rz¹du w tej Istotne te jest to, by streszczenie sprawie. Nadal wiêc jesteœmy w wirtualnej rzeczywistoœci. takiej analizy, napisane prostym jêzykiem, by³o dostêpne dla ogó³u obywateli. Jakakolwiek rekomendacja belgijskiego odpowiednika Wirtualny klucz Agencji, streszczona na kilku kartkach formatu A4, jest zrozumia³a dla œrednio wykszta³conego Justyna WOJTECZEK laika. Czy bêdzie tak i u nas? Nic dziwnego, e na dzia- ³aniach pani minister dotycz¹cych koszyka opozycja nie zostawi³a suchej nitki. Pacjenci nie mogli siê dowiedzieæ niczego nowego oceni³ Boles³aw Piecha z PiS. Pani minister podczas konferencji pokazywa³a m.in. kilka kartek, na których jak og³osi³a znalaz³o siê 300 procedur, które bêd¹ pe³nop³atne dla pacjentów. Wkrótce lista zosta³a umieszczona na stronach internetowych. Humor z zeszytów skwitowa³ j¹ by³y minister zdrowia Marek Balicki. I trudno siê dziwiæ, skoro znalaz³a siê na niej procedura dawkowana k¹piel s³oneczna czy dawkowana k¹piel powietrzna. Gwoli sprawiedliwoœci, nale y pamiêtaæ, e tak e niektóre procedury tomografii pozytonowej PET, których profesjonaln¹ analizê zakoñczy³a Agencja Oceny Technologii Medycznych, a rekomendacje w ich sprawie wyda³a Rada Konsultacyjna. Warto podkreœliæ, e by³a to jedna z 19 (s³ownie: dziewiêtnastu) technologii ocenionych dotychczas przez AOTM. No w³aœnie klucz. Bo kluczem do koszyka jest AOTM. W³aœciwe drzwi I tu pad³a zapowiedÿ wa na, nawet bardzo wa na, co znaczna czêœæ mediów przeoczy³a. Minister Kopacz zapowiedzia³a, e Agencja zostanie umocowana ustawowo (teraz dzia³a na podstawie rozporz¹dzenia ministra zdrowia mia³o to byæ rozwi¹zanie przejœciowe, ale jakoœ tak zosta- ³o). Nie koniec na tym negatywna ocena AOTM ma byæ dla ministra zdrowia wi¹ ¹ca, pozytywna ma dawaæ mu prawo wyboru, czy dan¹ terapiê finansowaæ z pieniêdzy publicznych, czy nie. To bardzo dobre rozwi¹zanie ocenia Krzysztof anda z HTA Audit. Takie rozwi¹zania s¹ czêsto stosowane na œwiecie w systemach, które odznaczaj¹ siê wysokim wskaÿnikiem zadowolenia ze strony pacjentów. Decyzja o finansowaniu b¹dÿ nie danej terapii jest bowiem decyzj¹ polityczn¹, i powinien j¹ podejmowaæ minister konstytucyjnie odpowiedzialny za ochronê zdrowia. Niewiadome Pani minister nie powiedzia³a, czy bud et AOTM zostanie zwiêkszony. Obecnie bowiem bud et Agencji to kpina, zw³aszcza jeœli weÿmie siê pod uwagê fakt, e przed instytucj¹ t¹ stoi tak wielkie zadanie, które nie powinno byæ roz³o one na najbli sze dwudziestolecie. Realia bowiem s¹ takie, e kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia zwróci³ siê kiedyœ o ocenê kilku programów terapeutycznych, uzyska³ odpowiedÿ, e ocena zostanie dokonana, ale za kilka lat. Tymczasem Agencja powinna podlegaæ dyrektywie o przejrzystoœci, co oznacza, e decyzja powinna zostaæ wydana w ci¹gu maksymalnie 180 dni. Aby to zrobiæ, AOTM musi zatrudniaæ wielu dobrych fachowców, którym musi p³aciæ nie 3 tysi¹ce na rêkê, ale kwoty zbli one przynajmniej do stawek oferowanych przez koncerny farmaceutyczne. Jakaœ nik³a szansa na to jest, bo Platforma chce znieœæ ustawê kominow¹, ale nie nale y zbyt wiele siê w tej sprawie spodziewaæ. Niewiadomych ci¹g dalszy Koledze dr. hab. n. med. Jackowi Kubiakowi Wiceprzewodnicz¹cemu Okrêgowej Rady Lekarskiej w Warszawie serdeczne wyrazy wspó³czucia z powodu œmierci MATKI sk³adaj¹ Okrêgowa Rada Lekarska z przewodnicz¹cym Andrzejem W³odarczykiem, pracownicy biura Izby i redakcja Pulsu Brak koszyka œwiadczeñ by³ powodem zamro enia prac podkomisji zdrowia zajmuj¹cej siê projektem ustawy o dodatkowych ubezpieczeniach zdrowotnych. Pos³owie s³usznie argumentowali, e bez wiedzy o tym, co nale y siê pacjentowi ze sk³adki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, nie mo na okreœliæ zakresu ubezpieczenia, z którego puli pójdzie dop³ata do œwiadczeñ gwarantowanych czêœciowo lub w ogóle niegwarantowanych przez pañstwo. Minister Kopacz zapowiedzia³a, e prace nad ubezpieczeniami dodatko- 6

7 wymi bêd¹ mog³y byæ wkrótce wznowione. Obawiam siê jednak, e zbyt szybko do tego nie dojdzie. To bowiem, co przedstawi³a pani minister, poza list¹ œwiadczeñ niegwarantowanych, to by³y zakresy œwiadczeñ obecnie finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia, czyli: podstawowa opieka zdrowotna, œwiadczenia specjalistyczne realizowane w ambulatoriach, œwiadczenia szpitalne itd. adnych szczegó³ów. I nie chodzi tu o to, e koszyk powinien mieæ postaæ enumeratywnej listy procedur jest to koncepcja tak nierealna, jak zielone ludziki na Marsie. Chodzi o to, e w ka dym systemie s¹ czêœci koszyka miêkkie na przyk³ad POZ, których specjalnie definiowaæ nie ma potrzeby, i twarde na przyk³ad schematy chemioterapii. W Polsce ustala to Narodowy Fundusz Zdrowia, choæ nie do koñca chyba ma do tego prawo. Na dodatek niewielu pacjentów wie, dlaczego dany chemioterapeutyk jest refundowany, a inny nie. Nie nale y siê zatem zbyt szybko spodziewaæ odmro enia prac nad ustaw¹ o dodatkowych ubezpieczeniach. Po raz kolejny zostaliœmy poczêstowani doœæ mêcz¹cym ju PR-em, w którego ramach pani minister zapowiedzia³a, e dzieci doznaj¹ce przemocy bêd¹ mia³y obdukcje finansowan¹ przez publicznego p³atnika. Tymczasem jak alarmuje prof. Zbigniew Lew-Starowicz nied³ugo kilku pedofilów zakoñczy kary wiêzienia. Teraz s¹ leczeni w zak³adach karnych, ale kiedy z nich wyjd¹ nie bêd¹, chyba e znajd¹ pieni¹dze w swoich portfelach na psychoterapiê oraz drogie, bo nierefundowane, leki. Publiczny p³atnik na razie nie refunduje tych œwiadczeñ. Dlaczego? Dobre pytanie. Ü REKLAMA Rys. K. Rosiecki Autorka jest dziennikark¹ Mened era Zdrowia 7

8 þ Cd. ze str. 5 Wszystko zale y od punktu wyjœcia Czy, wed³ug pana profesora, s¹ jakieœ sprawy odnosz¹ce siê do problemów opieki zdrowotnej, które mog³yby byæ wspólnie rozwi¹zane przez Polskê i Stany Zjednoczone, b¹dÿ te s¹ wypracowane najlepsze rozwi¹zania, z których Polska mog³aby skorzystaæ przy rozwi¹zywaniu swoich problemów? Jestem pewien, e jest mo liwa miêdzynarodowa wspó³praca w zakresie oceny rezultatów terapii oraz uzyskania wiedzy porównawczej na temat efektów wszystkich dostêpnych i poznanych sposobów leczenia, jak równie przeprowadzenie porównawczych badañ efektywnoœci mo liwoœci wspó³pracy miêdzynarodowej w tym zakresie s¹ zupe³nie niewykorzystane. Równie mo liwe do wykonania s¹ badania spo³ecznych czynników œrodowiskowych z perspektywy transgranicznej, ponadnarodowej. Badania mog³yby okreœlaæ zjawiska od najprostszych, takich jak warunki w tzw. s¹siedztwie, do bardziej skomplikowanych, jak zachowania personalne : dieta, palenie tytoniu itp. Uwa am, e w tym zakresie istniej¹ ogromne mo liwoœci miêdzynarodowej wspó³pracy, wiêksze teraz ni kiedykolwiek wczeœniej. Powinniœmy przygl¹daæ siê przyk³adom zagranicznym i czerpaæ z gotowych modeli rozwi¹zañ w systemie opieki zdrowotnej. Ale musimy te nauczyæ siê zadawaæ m¹dre pytania. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie: co jest lepsze? Nie mo na na przyk³ad tak po prostu powiedzieæ, e prywatyzacja jest dobra czy te z³a to jest uciekanie od g³ównych i wa - nych zagadnieñ. Jakie s¹ g³ówne obszary tematyczne, w których doradza pan senatorowi Barackowi Obamie? Czy s¹ planowane jakieœ wiêksze zmiany w systemie opieki zdrowotnej USA? A jeœli tak, to jakie narzêdzia bêd¹ u yte, aby rozpropagowaæ nowe idee wiedza i informacja s³u ¹ce przezwyciê aniu niechêci? Czy przewiduje pan wykorzystanie Internetu? Z tym pytaniem mam pewne k³opoty, gdy mówiê tylko jako osoba prywatna, nie wystêpujê tutaj jako doradca kampanii prezydenckiej. Jeœli jednak senator Obama by³by wybrany na nowego prezydenta USA, a jestem pewien, e bêdzie kandydatem Partii Demokratycznej, to bêdziemy mieli demokratyczny Kongres i obie Izby Parlamentu; w zwi¹zku z tym zasadne wydaje siê oczekiwanie na du e zmiany w systemie opieki zdrowotnej w Stanach Zjednoczonych. Zmian nale y siê spodziewaæ w dwóch g³ównych formach. Pierwsza to rozszerzenie zakresu opieki zdrowotnej. To jest bardzo, bardzo trudne zarówno politycznie, jak równie w zakresie wdro enia systemu. Ale bêdziemy o to walczyæ, bêdziemy anga- owaæ ludzi, szkoliæ ich, wykorzystuj¹c w tym celu wszystkie dostêpne kana³y komunikacji spo³ecznej. Zatem tak e mo liwoœci Internetu i wspó³czesnych narzêdzi zdalnego przekazu wiedzy i monitorowania poziomu spo³ecznego zainteresowania zmianami. W ten sposób bêdziemy przekonywaæ ludzi do wsparcia nowych rozwi¹zañ systemowych. Czasami bêdziemy robiæ drobne kroki wstecz, jeœli ludzie bêd¹ bardzo niechêtni. To pewnie bêdzie sytuacja kija i marchewki. Bêdziemy jednak chcieli zaanga- owaæ wszystkich, równie tych, którzy najbardziej obawiaj¹ siê zmian. W perspektywie d³ugoterminowej bêdzie to powi¹zane z drug¹ zmian¹, polegaj¹c¹ na ogromnym zaanga owaniu w budowanie czy rozbudowywanie systemu ocen w opiece zdrowotnej, aby w³aœciwie oceniaæ wartoœæ efektywnoœci. To poci¹ga za sob¹ badania porównawcze efektywnoœci wykonywane przez instytucje pañstwowe czy w partnerstwie publiczno-prywatnym. Ale badania te musz¹ byæ wolne od nacisków, np. ze strony firm farmaceutycznych. Wiod¹ce musz¹ byæ badania kliniczne i naukowe, nie chcielibyœmy prowadziæ badañ przygotowanych zgodnie z wymogami i zaleceniami prób firm farmaceutycznych. To jest bardzo wa ne kilku wyk³adowców porusza³o równie ten problem w czasie seminarium. Ü Sejm w sprawie transplantacji 13 czerwca br. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej podj¹³, przez aklamacjê, uchwa³ê w sprawie akceptacji transplantacji jako metody leczenia. Wuchwale czytamy: Bior¹c pod uwagê, e przeszczepianie narz¹dów wykonywane jest w Polsce od ponad 40 lat, a polscy transplantolodzy nale ¹ do œwiatowej czo³ówki w tej dziedzinie, i e jest to potrzebna, skuteczna i bezpieczna metoda leczenia stanowi¹ca dla wielu pacjentów jedyn¹ szansê przed³u enia ycia, Sejm zwraca siê do spo³eczeñstwa o powszechn¹ akceptacjê tej metody. Jednoczeœnie pos³owie zaapelowali do w³adz rz¹dowych i samorz¹dowych o wsparcie moralne i pomoc materialn¹ we wszelkich akcjach o charakterze edukacyjnym w tym zakresie. Marsza³ek Sejmu Bronis³aw Komorowski podziêkowa³ prof. Wojciechowi Rowiñskiemu, szefowi Polskiej Unii Transplantacyjnej, za inicjatywê i pracê nad przygotowaniem tej uchwa³y. Ü mkr Wyst¹pienie Rzecznika Praw Obywatelskich Dzieci w niebezpieczeñstwie 2 czerwca br. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odby³a siê konferencja Uwaga! Nasze dzieci w niebezpieczeñstwie, na której zaprezentowano nowe opracowanie Zdrowie dzieci i m³odzie y w Polsce, przygotowane przez BRPO wspólnie z G³ównym Urzêdem Statystycznym. Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski przedstawi³ diagnozê sytuacji spo³ecznej dzieci w Polsce. Wœród zjawisk, które stanowi¹ szczególne zagro enie, wymieni³: przemoc i bezradnoœæ obecnego systemu pomocy, ubóstwo i wykluczenie spo³eczne oraz stan opieki medycznej. W tej dziedzinie do niekorzystnych czynników nale- ¹: brak systemu medycyny szkolnej, wysoki wspó³czynnik umieralnoœci noworodków i niemowl¹t, brak miejsc w szpitalach pediatrycznych, niedobory sprzêtu i kadry lekarskiej. Uwagê zwraca tak e du a liczba wypadków w szko³ach. Zdaniem Janusza Kochanowskiego, nale y powo³aæ miêdzyresortowy oœrodek koordynuj¹cy dzia³ania zapobiegaj¹ce przemocy w rodzinie. W czasie konferencji Jerzy Owsiak, szef Wielkiej Orkiestry Œwi¹tecznej Pomocy, zaprezentowa³ projekt Ratujemy, uczymy ratowaæ. Ü mkr 8

9 9

10 System opieki zdrowotnej s³aboœci, potrzeby, mo liwoœci Marek BALICKI System opieki zdrowotnej w Polsce zbli a siê do kolejnego momentu zwrotnego. Skutki realizacji rz¹dowych zapowiedzi podzia³u NFZ czy prywatyzacji szpitali mog¹ jednak znacznie odbiegaæ od formu³owanych dzisiaj oczekiwañ. To, co najbardziej utrudnia publiczn¹ debatê o zdrowiu, to wszechobecny populizm i nazbyt uproszczone traktowanie problemu. A przecie funkcjonowanie opieki zdrowotnej to z³o ona problematyka, gdzie nie da siê wypracowaæ rozwi¹zania, które uszczêœliwi wszystkich. Postulowane dzia³ania powinny braæ pod uwagê przede wszystkim braki i s³aboœci naszego systemu oraz wyzwania, które pojawi¹ siê w najbli szych latach. Powinny te s³u yæ realizacji wartoœci i zasad, którymi kieruje siê demokratyczne spo³eczeñstwo. Obecn¹ sytuacjê charakteryzuje doœæ niska jakoœæ us³ug wynikaj¹ca z kolejek do œwiadczeñ specjalistycznych, ograniczonego dostêpu do nowych technologii i leków oraz ma³o przyjaznej dla pacjenta organizacji opieki. Wysoki poziom dop³at ogranicza dostêp do leków s³abszym grupom spo³ecznym. Wœród podstawowych problemów w funkcjonowaniu szpitali wskazuje siê na ma³¹ samodzielnoœæ, niewystarczaj¹cy nadzór w³aœcicielski ze strony samorz¹dów oraz brak zdolnoœci upad³oœciowej. Zaczynaj¹ wystêpowaæ braki profesjonalistów medycznych, zw³aszcza pielêgniarek i lekarzy, a poziom wynagrodzeñ pracowników s³u by zdrowia jest wci¹ relatywnie niski. Brakuje instrumentów d³ugofalowego planowania wydatków inwestycyjnych, co nie sprzyja racjonalizacji sieci szpitali oraz powoduje przypadkowoœæ i uznaniowoœæ w przyznawaniu dotacji. Jednym z g³ównych problemów opieki zdrowotnej jest niewystarczaj¹ce finansowanie ze œrodków publicznych. Nie przekracza ono 4,5% PKB i sytuuje nas w ogonie Europy. Skutkiem takiej sytuacji jest ograniczony wolumen œwiadczeñ, kolejki oraz zad³u enie blisko po³owy szpitali. Model zarz¹dzania systemem staje siê coraz bardziej dyrektywno-biurokratyczny. Mimo ustawowych rozwi¹zañ nie wykszta³ci³a siê demokratyczna kontrola nad funkcjonowaniem NFZ. Ubieg³oroczna zmiana rz¹du, wbrew powszechnym oczekiwaniom, nie doprowadzi³a do rozwoju systemu negocjacyjnego z udzia³em NFZ, przedstawicieli œwiadczeniodawców i partnerów spo³ecznych. Natomiast Bia³y REKLAMA 10

11 Szczyt zosta³ potraktowany przez rz¹d instrumentalnie, wiêc nie móg³ doprowadziæ do zwiêkszenia odpowiedzialnoœci g³ównych aktorów strony spo³ecznej. Jednak za podstawowy problem uwa am brak rz¹dowej strategii polityki zdrowotnej okreœlaj¹cej podstawowe kierunki i cele zmian oraz sposoby ich realizacji. Tymczasem system opieki zdrowotnej stanie w najbli szych latach wobec nowych wyzwañ i problemów zwi¹zanych z dynamicznie rosn¹cymi potrzebami zdrowotnymi. Po 2010 r. spo³eczeñstwo polskie wejdzie w okres szybkiego starzenia siê. W ci¹gu kilkunastu lat liczba osób powy ej 65 r.. zwiêkszy siê o 3 mln osób. A wiadomo, e ich potrzeby zdrowotne i koszty leczenia s¹ kilkakrotnie wiêksze ni osób w wieku produkcyjnym. Najbli sze lata to tak e rosn¹ce potrzeby wynikaj¹ce z postêpu w zakresie nowych technologii oraz spo³ecznych oczekiwañ dotycz¹cych jakoœci ycia i lepszej opieki medycznej. OdpowiedŸ na pytanie, co w takiej sytuacji robiæ, powinna byæ zawarta w rz¹dowej strategii. Co powinno siê w niej znaleÿæ? Przede wszystkim zapowiedÿ etapowego zwiêkszania finansowania systemu ze œrodków publicznych do 6% PKB oraz nowe zasady korzystania ze œwiadczeñ, w tym wprowadzenie wspó³p³acenia za us³ugi medyczne celem racjonalizacji popytu, z mechanizmami os³onowymi dla najs³abszych grup spo³ecznych. Konieczne jest tak e ustalenie przejrzystych procedur podejmowania decyzji w sprawie finansowania nowych technologii i leków. Zmiana zasad odp³atnoœci za leki powinna znieœæ obecne bariery dostêpnoœci dla pacjentów o niskich dochodach. Przekszta³canie szpitali w spó³ki kapita³owe winno byæ dobrowolne, z wyj¹tkiem sytuacji ubiegania siê o pomoc publiczn¹. Wszystkie szpitale, niezale nie od formy organizacyjnej, powinny byæ objête prawem upad³oœciowym. Konieczne jest jednak utrzymanie zasady not for profit. Zmiana sposobu finansowania szpitali na model mieszany: kwotowe finansowanie kosztów pielêgniarsko-hotelowych w powi¹zaniu z uzasadnion¹ liczb¹ ³ó ek i zasada fee for service w zakresie kosztów us³ug medycznych, w tym pracy lekarzy, powinna motywowaæ zarówno do wiêkszej efektywnoœci, jak i produktywnoœci. Polityka inwestycyjna powinna staæ siê podstawowym instrumentem racjonalizacji sieci szpitali. Pal¹c¹ kwesti¹ jest znaczne zwiêkszenie liczby kszta³conych lekarzy i pielêgniarek. Zatem opracowanie spójnej strategii zmian jest jednym z najpilniejszych zadañ rz¹du. Jej przyjêcie powinno byæ po³¹czone z dialogiem spo³ecznym i poszukiwaniem konsensu politycznego. Bez tego nawet najlepiej zaprojektowany pakiet zmian natrafi na du e trudnoœci w realizacji. Ale bez strategii zmiany bêd¹ fragmentaryczne i nie uda siê sprostaæ czekaj¹cym nas wyzwaniom. Ü Na podstawie wyst¹pienia Marka Balickiego podczas miêdzynarodowego seminarium Healthcare, the market and the public s needs and interests, zorganizowanego przez Polsk¹ Akademiê Nauk w dn. 2 czerwca 2008 r. w Warszawie Rys. K. Rosiecki REKLAMA 11

12 Szczypta optymizmu Fot. M. Stankiewicz Aleksander SOPLIÑSKI lekarz, pose³ PSL, Ciechanów: G Fot. G. Press Pawe³ WALEWSKI Doskona³e samopoczucie Ewy Kopacz niestety nie jest zaraÿliwe, a szkoda, bo mog³oby uchodziæ za niedrogi lek, który wiceminister Marek Twardowski przepisywa³by wszystkim malkontentom na swoich superzabezpieczonych receptach. Znaki wodne niepotrzebne, bo taka kuracja by³aby ordynowana masowo, bez wzglêdu na wiek i p³eæ, wiêc naci¹ganie Funduszu nawet mile widziane. Co bardziej oporni na przyk³ad pos³owie opozycji dostaliby od razu dwie dawki: obowi¹zkow¹ obecnoœæ na konferencji prasowej pani minister i przestudiowanie urobku pracy urzêdników na stronach internetowych resortu. Odk¹d pojawi³ siê tu obiecany od dawna koszyk œwiadczeñ zdrowotnych, si³a leczenia optymizmem jeszcze bardziej wzros³a. Bojê siê nawet, czy u nieprzygotowanych a wycieñczonych d³ugotrwa³¹ chorob¹ pacjentów nie wywo³a to objawów przedawkowania, które trzeba bêdzie neutralizowaæ skierowaniem na obrady z natury sceptycznej Komisji Zdrowia lub do izby przyjêæ prawdziwego szpitala. Tu raczej mo na byæ pewnym, e od razu wylecz¹ nas z dobrego humoru. Zw³aszcza gdy przyjdziesz z koszykiem pani minister i bêdziesz siê upieraæ, e to, co jest na liœcie, gwarantuje ci Konstytucja. Autorzy koncepcji koszyka twierdz¹, e nie ma on nic wspólnego z menu dla pacjenta, lecz powinien jedynie u³atwiaæ zarz¹dzanie systemem. Ale firmy ubezpieczeniowe bêd¹ rozczarowane. Jak maj¹ sformu³owaæ ofertê, by przyci¹gn¹æ gotowych wykupiæ prywatne polisy? Na kolorow¹ poœciel w jednoosobowej sali i trzydaniowy obiad nabierze siê niewielu. To ju kolejny punkt programu obecnej ekipy, który rozmija siê z oczekiwaniami spo³ecznymi. Owszem, trzeba by³oby niebywa³ej odwagi, by oœwiadczyæ przed kamerami, jakie procedury medyczne wymagaj¹ od pacjenta otwarcia portfela. Mamy wiêc koszyk, jaki by³ do tej pory, choæ nikt nie bêdzie móg³ teraz zarzuciæ ministerstwu, e nie wywi¹za³o siê z obietnicy. Na innych odcinkach, podobnie jak na niewybudowanych autostradach, jest du o gorzej. Dobrze, e wakacje; mo e ludzie zapomn¹ o szpitalnej mitrêdze? Pigu³ki optymizmu, jakie serwuje minister Kopacz, w koñcu kiedyœ przestan¹ dzia³aæ. Dziœ Narodowy Fundusz Zdrowia jest w doskona³ej sytuacji finansowej; co wynika nie tyle z m¹droœci zarz¹dzania t¹ gór¹ pieniêdzy, ile po prostu jest efektem wy szych wp³ywów ze sk³adek. Jakkolwiek to zabrzmi, w³adze resortu zdrowia zawdziêczaj¹ podatnikom swój dobry nastrój, bo gdyby nie nasze pieni¹dze, z których mo na by³o podnieœæ pensje w ochronie zdrowia, nie by³oby dziœ tak spokojnie i b³ogo. W drugiej po³owie roku sytuacja mo e ju nie wygl¹daæ ró owo i przyda³by siê wreszcie jakiœ sukces wynikaj¹cy z wype³nienia którejœ ze z³o onych obietnic cudu. Sztandarowych projektów Platformy by³o wszak kilka. I gdzie one teraz? Ü Autor jest publicyst¹ Polityki Prace Sejmu i Ministerstwa Zdrowia s¹ zdominowane przez proces legislacyjny nad pakietem ustaw przedstawionych przez minister Ewê Kopacz. Odby³o siê pierwsze czytanie tych projektów. Z pakietu wy³¹czono ustawê o dodatkowych ubezpieczeniach zdrowotnych ze wzglêdu na koniecznoœæ wczeœniejszego opracowania koszyka œwiadczeñ gwarantowanych, który jest kluczem do reformy ochrony zdrowia. Ostatnio na konferencji prasowej min. Kopacz zaprezentowa³a koncepcjê tego koszyka wraz z pakietem œwiadczeñ niegwarantowanych. Ale pos³owie nie zostali poinformowani o zakoñczeniu prac nad koszykiem. Wiemy o tym tylko z mediów. Pos³ów interesuje g³ównie system wyceny procedur zawartych w koszykach. Powinna zostaæ wprowadzona wycena wed³ug jednorodnych grup pacjentów, poniewa obecnie stosowana, obliczana wed³ug bli ej nam nieznanego wspó³czynnika brytyjskiego, jest niejasna. Wprowadzenie dodatkowych ubezpieczeñ zdrowotnych przy dalszym stosowaniu tej metody obliczeñ jest niemo liwe. Dotychczas w rejestrze œwiadczeñ zdrowotnych NFZ by³o kilka tysiêcy procedur. Jednorodne grupy pacjentów to 472 procedury. Chorzy bêd¹ kwalifikowani do grupy na podstawie rozpoznania, wieku, p³ci oraz wszystkich zabiegów zaordynowanych danej osobie. Zmiana jest ogromna. Ma zostaæ wprowadzona od 1 lipca br. Jest to krok w dobr¹ stronê, ale zbyt gwa³towny. Zak³ady opieki zdrowotnej nie s¹ przygotowane na tak szybk¹ zmianê. Ponadto nie zosta³ opracowany system informatyczny. Uwa am, e konieczne jest wprowadzenie 3-miesiêcznego okresu przejœciowego, w którym szpitale mog³yby rozliczaæ siê na próbê. W momencie pojawiania siê problemów dyrektor placówki powinien mieæ prawo do rozliczenia siê z NFZ wed³ug starych kryteriów. Nastêpna wa na kwestia to zagadnienia zwi¹zane z przekszta³ceniem szpitali w spó³ki prawa handlowego i ich odd³u aniem. Debatê nad ustaw¹ o ZOZ-ach przerwano w Sejmie. Klub Parlamentarny PO pracuje nad tym projektem, wprowadzi³ ok. 50 poprawek. Wa na bêdzie równie tzw. ustawa wprowadzaj¹ca ten akt; ma ona okreœliæ sposób odd³u ania zak³adów oraz formê i sposób przekszta³ceñ. Do Sejmu nie wp³yn¹³ jeszcze projekt tej ustawy. A ma ona znaczenie fundamentalne przed przekszta³ceniem szpitali w spó³ki prawa handlowego. Podobnie jak w sprawie koszyka, tylko z informacji medialnych wiemy, e istnieje zamiar umorzenia placówkom opieki zdrowotnej nale noœci publicznoprawnych, tj. ok. 2,7 mld z³. Ministerstwo Zdrowia szacuje ca³oœæ zad³u enia szpitali na 9 mld z³, zatem tylko 1/3 d³ugu zostanie zlikwidowana. Dyrektorzy placówek oczekuj¹, e na pozosta³¹ czêœæ otrzymaj¹ kredyty preferencyjne. Uwa am, e to dobry sposób rozwi¹zania problemu. Ale jest jeszcze jeden wprowadzaj¹c odd³u enie, po raz kolejny nagradzamy niegospodarnoœæ i z³e zarz¹dzania. Jak¹ rekompensatê otrzymaj¹ ci, którzy dobrze prowadzili placówki i siê nie zad³u ali? Moim zdaniem, te placówki równie powinny mieæ mo liwoœæ skorzystania z kredytów preferencyjnych i zu ycia ich na inwestycje oraz zaspokojenie innych potrzeb. S¹ to jednak tylko pomys³y, które trzeba zamieniæ na projekty aktów prawnych. Pos³owie oczekuj¹ przed³o enia takich projektów

13 ³osy z Wiejskiej Na ostatnim plenarnym posiedzeniu Sejm podj¹³ uchwa³ê, w której pos³owie podkreœlaj¹ rolê transplantacji jako cennej metody leczenia. Transplantologia jest uznan¹ dziedzin¹ medycyny, ratuj¹c¹ zdrowie, a czêsto i ycie pacjentów. Tak e Koœció³ katolicki wspiera wysi³ki lekarzy, choæby przez g³oszenie has³a: Nie zabieraj swoich organów do nieba. Uchwa³¹ t¹, podjêt¹ przez aklamacjê, Sejm chcia³ podkreœliæ wagê tego problemu. mkr Stanis³aw KARCZEWSKI lekarz, senator PiS, Radom: Fot. M. Stankiewicz Czes³aw CZECHYRA lekarz, pose³ PO, Kozienice: Wprasie doœæ czêsto ukazuj¹ siê informacje, e prace nad ustawami zdrowotnymi zosta³y zawieszone, przekazane do tzw. zamra arki. Jest to nieprawda. To gra polityczna, wykorzystywana przez opozycjê, która chce udowodniæ tezê, e projekty ustaw zdrowotnych s¹ Ÿle przygotowane przez Platformê Obywatelsk¹. Odpowiedzialnie stwierdzam, e ustawy zdrowotne s¹ procedowane. Dzieje siê to w sposób wywa ony, spokojny. Pakiet ustaw o tak zasadniczym znaczeniu nie mo e byæ przygotowany pochopnie. W pakiecie tym s¹ równie akty nowe, np. ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta. Trzeba wys³uchaæ wielu opinii stron zainteresowanych, tak- e zdania organizacji spo³ecznych i samorz¹dowych, aby koñcowe opracowanie by³o jak najlepsze. Przy takich dzia- ³aniach poœpiech nie jest wskazany. Na ostatnim posiedzeniu podkomisji zajmuj¹cej siê ustaw¹ o prawach pacjenta uzgodniono kilka artyku³ów. Jesteœmy ju przy artykule 7. Inna podkomisja, która zajmuje siê szczególnymi uprawnieniami pracowników ochrony zdrowia, przygotowa³a ju 9 artyku³ów ze swojego projektu. To chyba jest najlepszym œwiadectwem ci¹g³oœci pracy Sejmu nad tymi ustawami. Natomiast dalsze obrady podkomisji zajmuj¹cej siê projektem ustawy o zak³adach opieki zdrowotnej s¹ uzale nione od decyzji na temat sposobu restrukturyzacji zad³u enia szpitali. Nad tym zagadnieniem pracuje Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. Gdy zapadnie decyzja, prace podkomisji z pewnoœci¹ zostan¹ przyspieszone. WSenacie o problemach s³u - by zdrowia rozmawiamy bardzo czêsto. Komisja Zdrowia zajmuje siê bie ¹cymi sprawami. Niestety, nie mo emy przejœæ do w³aœciwej pracy do tworzenia prawa. W Sejmie utkwi³y wszystkie projekty ustaw. Nad niektórymi trwaj¹ prace, a czêœæ zosta³a zamro ona. W Komisji Zdrowia planowaliœmy dyskusjê na temat odd³u- ania szpitali. Niestety, przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia nie zaprezentowa³ nam schematu dzia³ania. Z informacji w Internecie dowiedzia³em siê, e operacj¹ odd³u enia placówek zajmie siê Agencja Rozwoju Przemys³u. Dokona audytu szpitali, które maj¹ problemy finansowe, a na podstawie wyników kontroli zostanie opracowany program naprawczy i wydana opinia dotycz¹ca mo liwoœci udzielenia kredytów. Wszystko wydaje siê bardzo proste, ale jak zawsze diabe³ tkwi w szczegó³ach. Przeœledzi³em stronê internetowa ARP i okaza³o siê, e instytucja ta g³ównie zajmuje siê wspieraniem polskich podmiotów gospodarczych. Nigdzie nie by³o informacji, e prowadzi jak¹kolwiek dzia- ³alnoœæ w zakresie ochrony zdrowia, a jest to dzia³alnoœæ specyficzna, w której nie mo na kierowaæ siê jedynie kryterium op³acalnoœci czy zysku. Ponadto zastanawiaj¹ce jest, w jaki sposób mia³aby dokonaæ kontroli instytucja, która zatrudnia 400 osób. Zapewne bêdzie zmuszona zleciæ te zadania podwykonawcom. Uwa nie œledzê dzia³alnoœæ resortu zdrowia i jestem ci¹gle rozczarowany. Wci¹ pojawiaj¹ siê wypowiedzi niespójne, czêsto wykluczaj¹ce siê. Z du ym zaniepokojeniem przyj¹- ³em informacjê o wstrzymaniu prac nad koszykiem œwiadczeñ gwarantowanych. Nowy prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych waha siê, czy prowadziæ prace nad t¹ ustaw¹. Twierdzi, e stworzono katalog procedur nikomu niepotrzebnych i mówi¹cych o leczeniu, a nie o wyleczeniu. Tak e na spotkaniach z wyborcami bardzo czêsto spotykam siê z krytycznymi ocenami dotycz¹cymi rz¹dz¹cych. Zarzuca siê przede wszystkim brak kontynuacji prac rozpoczêtych przez poprzedników. Wygodniej, skuteczniej i taniej by³oby, gdyby Ministerstwo Zdrowia korzysta³o z dokonañ resortu ministra Zbigniewa Religi. Rozpoczêcie prac nad now¹ koncepcj¹ koszyka mo e spowodowaæ sytuacjê, w której obecnemu rz¹dowi i pani minister nie uda siê doprowadziæ tej sprawy do koñca. Poci¹gnie to za sob¹ konsekwencje. Dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne, które s¹ uzale nione od stworzenia koszyka, nadal bêd¹ tkwiæ w zamra arce. Szkoda, e pani minister wyrzuca koszyk ministra Religi do kosza. Decyzja ta znacznie skomplikuje i opóÿni proces reformowania polskiej s³u by zdrowia. Ü 13

14 Bez znieczulenia Marek BALICKI Góra urodzi³a koszyk. Tak jeden z dzienników zatytu³owa³ informacjê z czerwcowej konferencji prasowej minister Ewy Kopacz w sprawie koszyka us³ug gwarantowanych. I trudno siê dziwiæ. Po wielomiesiêcznych szumnych zapowiedziach i wielokrotnie przesuwanym terminie prezentacji koszyka treœæ dokumentów przedstawionych dziennikarzom rozczarowuje. Po zakoñczeniu konferencji pani minister doœæ d³ugo wzbrania³a siê przed przekazaniem dziennikarzom list us³ug gwarantowanych i niegwarantowanych. Mo emy siê domyœlaæ dlaczego. Ujawniona wreszcie lista œwiadczeñ gwarantowanych jest zadziwiaj¹co zbie na z materia³ami o Jednorodnych Grupach Pacjentów przygotowanymi przez NFZ jeszcze w ubieg³ym roku, za czasów ministra Religi. By³y one przedmiotem szerokiej dyskusji merytorycznej w œrodowisku konsultantów krajowych, prowadzonej przez NFZ od wrzeœnia 2007 r. W ich wyniku zosta³y naniesione pewne zmiany w stosunku do projektu z sierpnia 2007 r. Istota siê jednak nie zmieni³a. Wprowadzenie JGP zrewolucjonizuje wprawdzie zasady kontraktowania i rozliczania œwiadczeñ, ale nie zmieni zakresu us³ug finansowanych ze œrodków publicznych. JGP nie mog¹ wiêc byæ zapowiadanym koszykiem. Ponadto nie obejmuj¹ ca³ego zakresu œwiadczeñ finansowanych przez NFZ, m.in. lecznictwa ambulatoryjnego czy psychiatrycznego. Przedstawiona na konferencji, wraz z list¹ œwiadczeñ gwarantowanych, tzw. wycena, to nic innego jak wyci¹g z materia³ów NFZ zawieraj¹cy zestawienie wartoœci punktowej hospitalizacji w poszczególnych grupach diagnostycznych. Zestawienie to w stosunku do materia³ów NFZ uzupe³nione jest jedynie o kolumnê zawieraj¹c¹ przeliczenie wartoœci punktowej na z³otówki przy za³o eniu, e œrednia wartoœæ punktu wyniesie 48 z³. Projekt materia³ów dotycz¹cych JGP by³ zreszt¹ dostêpny na stronach internetowych Funduszu na wiele tygodni przed wydaniem zarz¹dzenia i konferencj¹ prasow¹ minister Kopacz. W tej sytuacji wydawa³oby siê, e hitem bêdzie wykaz œwiadczeñ niegwarantowanych, bo tym siê NFZ nigdy nie zajmowa³. I rzeczywiœcie. Materia³ jest wielce interesuj¹cy. Na 27 stronach, z czego 2/3 dotyczy stomatologii, znajdujemy takie procedury niefinansowane ze œrodków publicznych, jak: k¹piel ciep³a ze szczotkowaniem, nordic walking, zabiegi z u yciem produktów Morza Martwego Pozostawiam to bez komentarza. Najwa niejszy z tego wszystkiego jest projekt ustawy, która ma wprowadziæ procedury kwalifikowania przez ministra zdrowia œwiadczeñ jako gwarantowanych lub niegwarantowanych oraz okreœliæ kompetencje Agencji Oceny Technologii Medycznych. Niestety, nie zawiera on uzasadnienia ani projektów rozporz¹dzeñ, co mog³oby wyjaœniæ przynajmniej czêœæ w¹tpliwoœci. Pewnie dlatego, mimo zapowiedzi pani minister, projekt nie zosta³ skierowany do konsultacji spo³ecznych. A najwiêksza w¹tpliwoœæ dotyczy samej zasady dwóch list: pozytywnej, czyli œwiadczeñ gwarantowanych, i negatywnej, czyli œwiadczeñ niegwarantowanych. Bo co bêdzie, jeœli jakieœ œwiadczenie nie znajdzie siê ani na jednej, ani na drugiej liœcie? Ü Rynek leków i wyrobów medycznych 18 czerwca br. w Domu Dziennikarza w Warszawie odby³a siê debata na temat: Ochrona zdrowia pacjent, rynek, regulacje prawne, zorganizowana przez Centrum Komunikacji Medialnej i Dziennikarski Klub Promocji Zdrowia. Wdyskusji wziêli udzia³: Wojciech Matusewicz, dyrektor Agencji Oceny Technologii Medycznych, Joanna Kilkowska, wiceprezes Urzêdu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Œrodków Biobójczych, Paulina Kieszkowska-Knapik z firmy Partner Baker&McKenzie, Stanis³aw Maækowiak, prezes Federacji Pacjentów Polskich, Katarzyna Sabi³³o, przedstawicielka INFARMY, Bogdan Zacharski, doradca POLMED-u, Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych, oraz Andrzej W³odarczyk, przewodnicz¹cy Okrêgowej Rady Lekarskiej w Warszawie. Debatê prowadzi³ Janusz Michalak, redaktor naczelny Mened era Zdrowia. Podczas spotkania poruszono problemy zwi¹zane z koniecznoœci¹ deregulacji rynku leków i produktów medycznych, potrzeb¹ zapewnienia przez nadzór rynku wysokich standardów bezpieczeñstwa konsumentów leków i u ytkowników wyrobów medycznych. Mówiono równie o relacjach miêdzy pacjentami, producentami wyrobów medycznych oraz roli administracji pañstwowej w tym zakresie. Ü mkr Obradowali mened erowie z Mazowsza Zwi¹zek Pracodawców Mazowieckiego Porozumienia Szpitali Powiatowych wybra³ swoje nowe w³adze. 16 maja br. odby³o siê spotkanie zgromadzenia ogólnego organizacji, na którym dotychczasowy prezes Micha³ Borkowski zrezygnowa³ ze stanowiska ze wzglêdu na odwo³anie go z funkcji dyrektora SPZOZ w Pu³tusku. W wyniku wyborów uzupe³niaj¹cych nowym prezesem zosta³a Cecylia Dom a³a, dyrektor SPZOZ w Wyszkowie. Do Zarz¹du weszli te Andrzej Sawoni, dyrektor SPZ ZOZ w Ostrowi Mazowieckiej, i Krzysztof ochowski, dyrektor SPZOZ w Garwolinie. Mieczys³aw Romejko, za³o- yciel Zwi¹zku i jego pierwszy prezes, oraz Micha³ Borkowski zostali honorowymi prezesami organizacji. W czasie spotkania przygotowano tak e strategiê Zwi¹zku na najbli sze miesi¹ce. Zarz¹d prowadzi negocjacje z dyrektorem MOW NFZ Markiem Wójtowiczem, prezesem NFZ Jackiem Paszkiewiczem i minister zdrowia Ew¹ Kopacz w sprawie podniesienia op³at za œwiadczenia medyczne domaga siê wzrostu stawki za punkt przynajmniej do 12 z³. Ü mkr 14

15 listy Wymagania sanitarne terminy W Pulsie nr 5/2008, z maja br., pojawi³a siê informacja odnoœnie wymagañ sanitarnych dotycz¹cych indywidualnych, specjalistycznych i grupowych praktyk lekarskich. Jako termin dostosowania praktyk do obowi¹zuj¹cych wymagañ, podaje siê tam termin r. Nasuwa siê pytanie: sk¹d ta data? Autor powo³uje siê na Dz. U. nr 20, poz. 254 z dn. 9 marca 2000 r. Tymczasem ukaza³y siê dwa rozporz¹dzenia ministra zdrowia, wyznaczaj¹ce jako termin ostateczny do wprowadzenia zmian datê 31 grudnia 2008 r. S¹ to rozporz¹dzenia ministra zdrowia: 1. z dnia 10 listopada 2006 r. Dz. U. nr 213, poz (np. paragraf 53 pkt 3); 2. z dnia 25 lutego 2008 r. Dz. U. nr 30, poz 187 (np. paragraf 1). Proszê o odpowiedÿ w tej nurtuj¹cej lekarzy sprawie. lek. dent. Jacek Woszczyk Centrum Medyczne Enel-Med S.A. Przekazujê odpowiedÿ na pytanie zawarte w liœcie. Cytowane przez Autora rozporz¹dzenia ministra zdrowia dotycz¹ zak³adów opieki zdrowotnej: 1) rozporz¹dzenie ministra zdrowia z dnia 15 lutego 2008 r. zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie w sprawie wymagañ, jakim powinny odpowiadaæ pod wzglêdem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urz¹dzenia zak³adu opieki zdrowotnej, 2) rozporz¹dzenie ministra zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagañ, jakim powinny odpowiadaæ pod wzglêdem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urz¹dzenia zak³adu opieki zdrowotnej. Wymagania, jakie pod wzglêdem fachowym i sanitarnym powinny spe³niaæ pomieszczenia, w których jest wykonywana praktyka lekarska, reguluje rozporz¹dzenie ministra zdrowia z dnia 9 marca 2000 r. w sprawie wymagañ, jakim powinny odpowiadaæ pomieszczenia, urz¹dzenia i sprzêt medyczny, s³u ¹ce wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej (Dz. U. nr 20, poz. 254). Na podstawie komunikatu ministra zdrowia w sprawie obowi¹zywania rozporz¹dzenia ministra zdrowia z dnia 9 marca 2000 r. w sprawie wymagañ, jakim powinny odpowiadaæ pomieszczenia, urz¹dzenia i sprzêt medyczny, s³u ¹ce wykonywaniu indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej rozporz¹dzenie to nadal obowi¹zuje: Zmiana przepisu stanowi¹cego podstawê prawn¹ do wydania rozporz¹dzenia, wprowadzona ustaw¹ z dnia 2 lipca 2004 r. Przepisy wprowadzaj¹ce ustawê o swobodzie dzia³alnoœci gospodarczej (Dz. U. nr 173, poz. 1808), nie ma wp³ywu na moc obowi¹zuj¹cego rozporz¹dzenia, gdy treœæ przepisu upowa niaj¹cego nie uleg³a zmianie. adys³aw Nekanda-Trepka sekretarz ORL w Warszawie Rys. K. Rosiecki REKLAMA 15

16 uchwa³y ORL UCHWA A NR 306/R-V/08 OKRÊGOWEJ RADY LEKARSKIEJ W WARSZAWIE Z DNIA 16 MAJA 2008 r. w sprawie ujednolicenia nazewnictwa form doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów, okreœlonych rozporz¹dzeniem ministra zdrowia w sprawie sposobów dope³nienia obowi¹zku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów Na podstawie art. 25 pkt 5, w zwi¹zku z art. 4 ust. 1 pkt 9 i ust. 2 pkt 4 i 11 oraz 10 ust. 2 rozporz¹dzenia ministra zdrowia z dnia 6 paÿdziernika 2004 r. w sprawie sposobów dope³nienia obowi¹zku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz. nr 231, poz ze zm.), po zapoznaniu siê z informacj¹ dyrektora Oœrodka Doskonalenia Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów dot. przedk³adanych dokumentów (certyfikatów i zaœwiadczeñ) potwierdzaj¹cych udzia³ lekarzy w formach doskonalenia pod nazw¹ szkolenia lub sesje, organizowanych przed dniem wejœcia w ycie ww. rozporz¹dzenia uchwala siê, co nastêpuje: 1 1. W zwi¹zku z uznawaniem realizacji obowi¹zku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów w formie potwierdzania przez Okrêgow¹ Radê Lekarsk¹ poprzez rejestracjê okreœlonej formy kszta³cenia podyplomowego, odbytego przez lekarza lub lekarza dentystê, i uzyskanych na tej podstawie punktów edukacyjnych, równie odbytego przed dniem wejœcia w ycie rozporz¹dzenia ministra zdrowia z dnia 6 paÿdziernika 2004 r. w sprawie sposobów dope³nienia obowi¹zku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów, Okrêgowa Rada Lekarska w Warszawie ustala ujednolicone nazewnictwo dla niektórych form okreœlonych w 3 wy ej wymienionego rozporz¹dzenia. 2. Przyjmuje siê nazewnictwo, okreœlaj¹ce nastêpuj¹ce formy kszta³cenia podyplomowego: - szkolenie odpowiada kursowi; - sesja odpowiada konferencji lub zjazdowi. 2 Realizacjê uchwa³y powierza siê Oœrodkowi Doskonalenia Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów Okrêgowej Izby Lekarskiej w Warszawie. 3 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Uzasadnienie Rozporz¹dzenie ministra zdrowia w sprawie sposobów dope³nienia obowi¹zku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów z dnia 6 paÿdziernika 2004 r. stanowi o zachowaniu w mocy dokumentów (zaœwiadczeñ o odbytych szkoleniach) uzyskanych przez lekarzy w okresie przed 6 paÿdziernika 2004 r. Podstaw¹ do naliczenia nale nych punktów edukacyjnych jest z³o enie certyfikatów, zaœwiadczeñ dokumentuj¹cych udzia³ lekarzy w formach doskonalenia wystêpuj¹cych w ww. rozporz¹dzeniu (za- ³¹cznik nr 3 do rozporz¹dzenia), jednak liczne dokumenty sk³adane przez lekarzy zawieraj¹ inn¹ nazwê formy doskonalenia ni wymienione w rozporz¹dzeniu. W zwi¹zku z powy szym wykonawca rozporz¹dzenia nie ma podstaw do wype³nienia na³o onego na niego obowi¹zku. W celu zabezpieczenia interesów lekarzy, którzy w wymienionym okresie aktywnie uczestniczyli w ró nych formach szkoleñ, Oœrodek Doskonalenia Zawodowego Lekarzy i Lekarzy Dentystów proponuje ujednolicenie nazewnictwa najczêœciej wystêpuj¹cych form doskonalenia i przyjêcie nastêpuj¹cej formy ujednolicenia: a) szkolenie = kurs; b) sesja = konferencja, zjazd. Brak konsekwencji w u ywaniu terminologii jest skutkiem zmian prawnych. Uchwa³y NRL z 2000 i 2003 r. u ywaj¹ okreœleñ: szkolenia i sesje, tymczasem w rozporz¹dzeniu ministra zdrowia nie ma takich form. Wielu ówczesnych organizatorów zg³asza³o do OIL w Warszawie swoje szkolenia pod tak¹ w³aœnie nazw¹, zgodnie z wymogami. Takie te certyfikaty/dyplomy otrzymywali uczestnicy. Po dokonaniu analizy programów a) ówczesnych szkoleñ i aktualnych kursów; oraz b) ówczesnych sesji i aktualnych konferencji oraz zjazdów Oœrodek proponuje dokonaæ powy szej zamiany, uwa a bowiem, e formy te s¹ porównywalne i powy szy wniosek jest w pe³ni zasadny. UCHWA A NR 307/R-V/08 OKRÊGOWEJ RADY LEKARSKIEJ W WARSZAWIE Z DNIA 16 MAJA 2008 r. w sprawie wysokoœci op³at na pokrycie kosztów wydania opinii o eksperymencie medycznym Na podstawie art. 25 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. nr 30, poz. 158 ze zm.) oraz 10 rozporz¹dzenia ministra zdrowia i opieki spo- ³ecznej z dnia 11 maja 1999 r. w sprawie szczegó³owych zasad powo³ywania i finansowania oraz trybu dzia³ania komisji bioetycznych (Dz. U. nr 47, poz. 480), po zapoznaniu siê z treœci¹ pisma z dnia 11 kwietnia 2008 r. kol. Marka Czarkowskiego, przewodnicz¹cego Komisji Bioetycznej przy Okrêgowej Izbie Lekarskiej w Warszawie, dot. projektów eksperymentów medycznych niebêd¹cych badaniami klinicznymi produktów leczniczych ani wyrobów medycznych uchwala siê, co nastêpuje: 1 Ustala siê op³aty za wydanie opinii o eksperymencie medycznym w sposób nastêpuj¹cy: 1. w przypadku niesponsorowanych eksperymentów medycznych w wysokoœci 500 z³ (s³ownie: piêæset z³otych) z mo liwoœci¹ powiêkszenia jej o koszty ewentualnych ekspertyz w sprawach nietypowych, 2. w przypadku sponsorowanych eksperymentów medycznych w wysokoœci 7000 z³ (s³ownie: siedem tysiêcy z³otych) z mo liwoœci¹ powiêkszenia jej o koszty ewentualnych ekspertyz w sprawach nietypowych, 3. w przypadku sponsorowanych eksperymentów medycznych niebêd¹cych wielooœrodkowymi badaniami klinicznymi wed³ug tej samej procedury, ale w ró nych oœrodkach z terenu podleg³emu Komisji koszt wydania opinii poszczególnym oœrodkom jest kalkulowany w sposób nastêpuj¹cy: - wydanie pierwszej opinii kwota: 7000 z³ (s³ownie: siedem tysiêcy z³otych), - wydanie opinii dla ka dego dodatkowego oœrodka kwota: 1500 z³ (s³ownie: jeden tysi¹c piêæset z³otych). 2 W przypadku gdy podmiotem sk³adaj¹cym wniosek o wydanie opinii o eksperymencie medycznym jest niesponsorowany indywidualny badacz Komisja Bioetyczna przy Okrêgowej Izbie Lekarskiej w Warszawie mo e na jego wniosek zwróciæ siê do Okrêgowej Rady Lekarskiej w Warszawie o zwolnienie go z op³aty za wydanie opinii. 3 Traci moc uchwa³a nr 1676/R-V/07 Okrêgowej Rady Lekarskiej w Warszawie z dnia 7 grudnia 2007 r. w sprawie wysokoœci op³at na pokrycie kosztów wydania opinii o eksperymencie medycznym. 4 Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Przewodnicz¹cy ORL Andrzej W ODARCZYK Sekretarz ORL adys³aw NEKANDA-TREPKA 16

17 stomatologia Gwarantowane œwiadczenia i materia³y stomatologiczne 28 maja 2008 r. wesz³o w ycie rozporz¹dzenie ministra zdrowia z dnia 6 maja 2008 r. zmieniaj¹ce rozporz¹dzenie w sprawie wykazu gwarantowanych œwiadczeñ lekarza dentysty i materia³ów stomatologicznych oraz rodzaju dokumentu potwierdzaj¹cego uprawnienia do tych œwiadczeñ, opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 81, poz Za³¹cznik nr 4 do rozporz¹dzenia okreœla wykaz dodatkowych materia³ów stomatologicznych przys³uguj¹cych dzieciom i m³odzie y do ukoñczenia 18. roku ycia, stosowanych przy udzielaniu: a) œwiadczeñ zdrowotnych zakwalifikowanych jako œwiadczenia gwarantowane: - leczenie próchnicy powierzchownej za ka dy z¹b, - ca³kowite opracowanie i odbudowa ubytku zêba na 1 powierzchni, - ca³kowite opracowanie i odbudowa ubytku zêba na 2 powierzchniach, - ca³kowite opracowanie i odbudowa rozleg³ego ubytku zêba na 2 powierzchniach, - opracowanie i odbudowa rozleg³ego ubytku zêba na 3 powierzchniach, b) dodatkowych œwiadczeñ zdrowotnych lekarza dentysty przys³uguj¹cych dzieciom i m³odzie y do ukoñczenia 18. roku ycia. Osobom niepe³nosprawnym w stopniu umiarkowanym i znacznym, je eli wynika to ze wskazañ medycznych, przys³uguj¹ zakwalifikowane jako œwiadczenia gwarantowane dla tych osób: 1) znieczulenie ogólne przy wykonywaniu œwiadczeñ zdrowotnych okreœlonych w za³¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia, 2) kompozytowe materia³y œwiat³outwardzalne do wype³nieñ. Je eli wynika to ze wskazañ medycznych, dzieciom i m³odzie y niepe³nosprawnym do ukoñczenia 16. roku ycia; w stopniu umiarkowanym i znacznym od ukoñczenia 16. roku do ukoñczenia 18. roku ycia przys³uguj¹ kompozytowe materia³y œwiat³outwardzalne do wype³nieñ oraz znieczulenie ogólne przy wykonywaniu œwiadczeñ zdrowotnych, okreœlonych w za³¹cznikach nr 1 i 3 do rozporz¹dzenia, zakwalifikowanych jako œwiadczenia gwarantowane dla tych osób, z wy³¹czeniem procedury wizyty niepo³¹czonej z innymi œwiadczeniami (tj. pierwszej wizyty dzieci do ukoñczenia 6. roku ycia). Dokumentem potwierdzaj¹cym uprawnienia do wym. œwiadczeñ jest w³aœciwe orzeczenie, o którym mowa w rozporz¹dzeniu ministra gospodarki, pracy i polityki spo³ecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepe³nosprawnoœci i stopniu niepe³nosprawnoœci (Dz. U. nr 139, poz. 1328). mec. Beata KOZYRA- UKASIAK Rys. K. Rosiecki REKLAMA 17

18 zdaniem konsultanta: audiologia i foniatria sprawia, e nowe kadry musz¹ posi¹œæ wiedzê wykraczaj¹c¹ poza ramy czystej medycyny klinicznej. Przy tak rozumianym programie audiologii i foniatrii odczuwamy obecnie powa ne braki specjalistów. Inny aspekt sprawy to w³aœciwe ukierunkowanie terapii specjalistycznej, prowadzonej dziœ zarówno przez lekarzy, jak i psychologów, logopedów oraz pedagogów, którzy bior¹ udzia³ w procesie rehabilitacji. Dziedzina m³oda, ale potrzebna Z prof. dr. hab. n. med. Henrykiem SKAR YÑSKIM, konsultantem wojewódzkim w dziedzinie audiologii i foniatrii na Mazowszu, rozmawia Ma³gorzata Skarbek Czy mamy w województwie dostateczn¹ liczbê specjalistów w uprawianej przez Pana dziedzinie? Audiologia i foniatria jako dziedzina podstawowa funkcjonuje zaledwie od kilku lat. Wczeœniej, przez kilkadziesi¹t lat, podspecjalnoœci te (lub specjalnoœci szczegó³owe) istnia³y oddzielnie. Mo - na je by³o ukoñczyæ po uzyskaniu I lub II stopnia specjalizacji z otolaryngologii. Ponadto w programie kszta³cenia z otolaryngologii zawsze by³y zagadnienia z audiologii i foniatrii. Obecnie podstawowe procedury audiologiczne i foniatryczne s¹ wykonywane zarówno przez specjalistów z dziedziny otorynolaryngologii, jak i audiologii i foniatrii. Rozwój nauki, zw³aszcza wprowadzenie nowych zaawansowanych technologii, potrzeba w³¹czenia do programu szkolenia w tej dziedzinie wielu zagadnieñ z zakresu psychologii, logopedii, pedagogiki i in ynierii biomedycznej Czy mamy dostateczn¹ liczbê poradni specjalistycznych? Czy specjaliœci i placówki s¹ rozmieszczone odpowiednio do potrzeb? Na Mazowszu powstaje wiele, sta³ych lub objazdowych, punktów protetycznych zaopatruj¹cych osoby maj¹ce problemy ze s³uchem. Mo na wiêc powiedzieæ, e potrzeby pacjentów s¹ w pewnym stopniu zaspokajane. Je eli jednak szukamy pe³noprofilowych poradni œwiadcz¹cych us³ugi dla najmniejszych dzieci, a tak e doros³ych, to w ca³ym województwie znajdziemy najwy ej 2 placówki. Podstawowa to resortowy Instytut Fizjologii i Patologii S³uchu, który wykonuje olbrzymi¹ wiêkszoœæ œwiadczeñ w tym zakresie dla pacjentów w ka dym wieku, od noworodków zaczynaj¹c, na podesz³ym wieku koñcz¹c. Najwiêkszym problemem s¹ braki sta³ej, systematycznie prowadzonej rehabilitacji zaburzeñ s³uchu i mowy. Czy leczeniem wad s³uchu mog¹ zajmowaæ siê lekarze pierwszego kontaktu, a jeœli tak to w jakim zakresie? Czy s¹ do tego przygotowani? Lekarze pierwszego kontaktu musz¹ byæ zorientowani w podstawowych aspektach audiologii i foniatrii. Musz¹ rozumieæ sens, zakres i potrzeby prowadzenia badañ przesiewowych pod k¹tem wczesnego wykrywania zaburzeñ s³uchu i mowy u osób w ró nym wieku. Czy lekarze podstawowej opieki zdrowotnej s¹ obecnie przygotowani do tych zadañ, trudno mi oceniæ. Z punktu widzenia placówki, któr¹ kierujê Instytutu Fizjologii i Patologii S³uchu mogê powiedzieæ, e nasza wspó³praca z tym œrodowiskiem (wzajemne wspieranie siê) jest bardzo dobra. Jak przebiega szkolenie specjalizacyjne? Jaki jest poziom kszta³cenia? Kszta³cenie kadr na poziomie, jakiego oczekujemy wspó³czeœnie, nie jest ³atwe. Musi odbywaæ siê w warunkach stacjonarnych, trudno prowadziæ je z doskoku. Zatem specjalizuj¹cy siê musi przez kilka lat praktykowaæ w placówce akredytowanej. Wielu m³odych lekarzy na to po prostu nie staæ. W historii audiologii i foniatrii jako specjalnoœci podstawowej województwo mazowieckie otrzyma³o 4 rezydentury, a potrzeby siêgaj¹ co najmniej 20. Wykszta³cenie wiêkszej liczby audiologów i foniatrów pozwoli³oby na efektywniejsze rozmieszczenie kadr na terenie ca³ego Mazowsza, nie tylko w Warszawie. Wszyscy lekarze z naszego województwa, którzy dotychczas przyst¹pili do pañstwowego egzaminu specjalizacyjnego, z³o yli go z wynikiem bardzo dobrym lub celuj¹cym. Zatem poziom ich wyszkolenia i umiejêtnoœci, jakie zdobyli w naszych placówkach, jest bardzo wysoki. Ü Towarzystwo Lekarskie Warszawskie zaprasza do Domu i Klubu Lekarza w Warszawie, przy ul. Raszyñskiej 54. Klub, czynny codziennie w godz , jest otwarty dla œrodowiska lekarskiego Warszawy w celu odbywania posiedzeñ naukowych, szkoleniowych, spotkañ kulturalnych i towarzyskich oraz imprez okolicznoœciowych. Ponadto dysponujemy 4 pokojami goœcinnymi udostêpnianymi po niskich cenach lekarzom i ich rodzinom. Tel: ; ; ; rezerwacja@klublekarza.pl 18

19 O JGP do Prof. dr hab. Andrzej BORÓWKA, konsultant krajowy w dziedzinie urologii, prezes Polskiego Towarzystwa Urologicznego dr. n. med. Jacka PASZKIEWICZA, prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia Przedstawiam w³asne opinie na temat obecnego kszta³tu katalogu opartego na JGP oraz za³o eñ le ¹cych u podstaw systemu JGP, opinie odzwierciedlaj¹ce pogl¹dy œrodowiska urologicznego. Uprzejmie proszê Pana Prezesa o spowodowanie przekazania mi stanowiska NFZ w odniesieniu do spraw poruszonych przeze mnie. Pragnê podkreœliæ, e przyjmuj¹c, i system JGP mo e w przysz³oœci pe³niæ funkcjê korzystn¹ dla finansowania ochrony zdrowia w Polsce jestem gotów, tak jak dotychczas, do wspó³pracy z NFZ, przy czym wspó³pracê te postrzegam jedynie jako opart¹ na rzetelnych i racjonalnych podstawach oraz uwzglêdniaj¹c¹ autentyczne argumenty i racje. Nie jest w³aœciwe uporczywe utrzymywanie przez NFZ zasady stanowi¹cej o braku mo liwoœci refundowania przez NFZ dwóch (lub bardzo rzadko wiêkszej liczby) procedur wykonywanych w ramach jednej hospitalizacji. Jestem w stanie przedstawiæ wiele przyk³adów sytuacji klinicznych, w których wykonanie dwóch procedur u jednego chorego w czasie jednego znieczulenia jest uzasadnione zarówno z medycznego oraz etycznego, jak i praktycznego punktu widzenia (np. przezcewkowa elektroresekcja guza pêcherza TURBT i przezcewkowa elektroresekcja stercza TURP; operacja przepukliny pachwinowej i TURP; obustronna instalacja lub wymiana cewnika DJ; operacja nerki prawej i wyciêcie pêcherzyka ó³ciowego). Refundacj¹ objête byæ powinny równie procedury wykonane z powodu powik³añ zdarzaj¹cych siê niekiedy po zabiegu zasadniczym (np. endoskopowe opanowanie krwawienia po TURP). Podobne przyk³ady mo na by mno yæ bez nara enia siê na zarzut niezgodnoœci z codzienn¹ praktyk¹ w urologii. Uwa am, e brak mo liwoœci uzyskania przez œwiadczeniodawców rzeczywistej refundacji kosztów procedur, które nale y wykonaæ jednoczasowo, k³óci siê z wiarygodnoœci¹ p³atnika nak³ada na œwiadczeniodawcê ciê ar poniesienia kosztów procedury nierefundowanej lub sk³ania œwiadczeniodawcê do wykonania jednej procedury w czasie pierwszej hospitalizacji i przeprowadzenia drugiej procedury w czasie hospitalizacji kolejnej. S¹dzê, e nie muszê uzasadniaæ, i takie postêpowanie jest niew³aœciwe w odniesieniu do chorego i przyczynia siê do niepotrzebnego zwiêkszenia kosztów ponoszonych przez p³atnika (p³atnik pokrywa wówczas koszty dwóch hospitalizacji zamiast jednej). Taka sama uwaga odnosi siê do finansowania procedur, których wykonanie jest konieczne z powodu powik³ania po zabiegu zasadniczym. Po³¹czenie w jednym katalogu œwiadczeñ z zakresu urologii doros³ych ze œwiadczeniami z zakresu urologii dzieciêcej jest b³êdem (...). Urologia dzieciêca zawiera wiele procedur, które nie s¹ wykonywane u doros³ych, zaœ w ramach urologii doros³ych znajduje siê wiele procedur niewykonywanych u dzieci. Ponadto, co najwa - niejsze, nie sposób jest przyj¹æ, e zabiegi urologiczne maj¹ce zastosowanie w urologii doros³ych, jak i w urologii dzieciêcej s¹ zabiegami jednakowymi, choæby pod wzglêdem kosztoch³onnoœci urologia dzieciêca jest samodzieln¹ dyscyplin¹ kliniczn¹; do jej wyodrêbnienia z urologii ogólnej dosz³o dlatego, e cechuje siê ona swoist¹ charakterystyk¹, a ró nica miêdzy nimi nie zasadza siê tylko na odrêbnoœci masy cia³a leczonych. Niew³aœciwe jest przypisanie chirurgii ogólnej bardzo du ej liczby specjalistycznych zabiegów urologicznych. To zastrze enie wymaga szczegó³owej analizy, katalog JGP zawiera bowiem szereg grup zabiegów, których wykonanie w warunkach oddzia³u chirurgii ogólnej nie jest mo liwe nie tylko z powodu braku odpowiedniego sprzêtu i urz¹dzeñ, ale zw³aszcza z powodu braku przygotowania chirurgów do przeprowadzenia tych zabiegów. (...) Niezmiernie trudno jest mi oceniæ wiarygodnoœæ wycen punktowych poszczególnych grup zabiegów w czêœci urologicznej katalogu JGP. Nieznane mi s¹ bowiem przes³anki finansowe przyjête przez NFZ za podstawê do obliczenia œrednich wa onych (mam na myœli zarówno udzia³ ró nych procedur w poszczególnych grupach, jak i podstawy do szacowania przez NFZ wartoœci punktowych konkretnych zabiegów). (...) Wobec poczucia, i wyceny punktowe wielkoœci refundacji pieniê nych, na których opiera siê NFZ od dawna, zosta³y dokonane bez uwzglêdnienia rzeczywistych nak³adów finansowych ponoszonych przez placówki urologiczne, Polskie Towarzystwo Urologiczne (PTU) zleci³o niezale nej agencji specjalistycznej dokonanie analizy ekonomicznej procedur wykonywanych najczêœciej w oddzia³ach urologii. Wyniki tej analizy (...) wskazuj¹, e wiêkszoœæ analizowanych procedur jest przez NFZ niedoszacowana. Jestem przekonany, e to zagadnienie wymaga równie szczegó³owej i rzetelnej dyskusji. Nie mogê zrozumieæ, dlaczego NFZ zamierza wprowadziæ nowy system finansowania œwiadczeñ medycznych ju w po³owie bie ¹cego roku, bez uprzedniego skorygowania katalogu. W za³o eniach przyœwiecaj¹cych wprowadzaniu JGP stwierdza siê, e ten system u³atwi rozliczanie siê œwiadczeniodawców z p³atnikiem. Teraz jestem przekonany, e u³atwienie to bêdzie dotyczy³o jedynie NFZ, a nie œwiadczeniodawców. S¹dzê, e nie muszê przekonywaæ, i wprowadzenie tego systemu przed zatrudnieniem osób odpowiednio przygotowanych do kodowania œwiadczeñ medycznych, bêd¹cego podstaw¹ refundacji, i powierzenie trudnej funkcji kodowania lekarzom sprawi, e kodowanie bêdzie obarczone b³êdami i przyczyni siê do obci¹ enia lekarzy dodatkow¹ prac¹ o charakterze administracyjnym, a tym samym ograniczy ich czas przeznaczony na leczenie chorych. (...) Katalog JGP nie obejmuje szeregu procedur wykonywanych w urologii oraz jest pozbawiony badañ obrazowych oraz badañ czynnoœciowych (...). Pozostaje mi wyraziæ zdziwienie, e zespó³ NFZ przygotowuj¹cy katalog JGP nie wykorzysta³ obszernego katalogu procedur urologicznych, opracowanego przez nas w roku ubieg³ym dla AOTM (...). Ü Warszawa, 8 czerwca 2008 roku 19

20 nasz uniwersytet* Fot: archiwum szpitala Zak³ad Chorób B³ony Œluzowej i Przyzêbia Ma³gorzata SKARBEK W cyklu przedstawiaj¹cym placówki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prezentujemy Zak³ad Chorób B³ony Œluzowej i Przyzêbia I Wydzia³u Lekarskiego, mieszcz¹cy siê przy ul. Miodowej w Warszawie. Kierownikiem Zak³adu jest prof. dr hab. n. med. Renata GÓRSKA. W1966 r. w Klinice Stomatologii Zachowawczej AM w Warszawie, kierowanej przez prof. dr. hab. med. Janusza Krzywickiego, wydzielono Zespó³ Chorób B³ony Œluzowej i Przyzêbia. Trzy lata póÿniej sta³ siê on samodzielnym zak³adem, jednym z pierwszych tego typu w kraju. Placówk¹, od jej powstania do 1981 r., kierowa³a prof. dr hab. med. Halina Smosarska-W³azewicz. Jej nastêpczyni¹, do 1994 r., by³a prof. dr hab. med. Maria Wierzbicka, która jednoczeœnie prowadzi³a Zak³ad Stomatologii Zachowawczej. Od 1994 r. kierownikiem Zak³adu Chorób B³ony Œluzowej i przyzêbia jest prof. dr hab. med. Renata Górska. Warunki lokalowe zawsze by³y trudne. Po kilkunastu latach pracy w strasznej ciasnocie, na II piêtrze przy ul. Miodowej, Zak³ad otrzyma³ nieco wiêksze pomieszczenia, na parterze tego samego budynku. Obecnie ma 2 sale kliniczno-dydaktyczne (4 i 5 unitów stomatologicznych), salê do specjalistycznych zabiegów periodontologicznych (1 unit stomatologiczny), salê seminaryjn¹ w podziemiach budynku, sterylizatorniê oraz pomieszczenia pomocnicze. Jednak stale rosn¹ca liczba godzin dydaktycznych zwi¹zana z nowymi standardami nauczania i przyjêciem zajêæ z zakresu higieny stomatologicznej, a tak e coraz wiêksza iloœæ œwiadczonych us³ug medycznych sprawi³y, e znów jest bardzo ciasno. Zak³ad jest wyposa ony w nowoczesny sprzêt, który umo liwia diagnostykê i leczenie chorób b³ony œluzowej i przyzêbia. Pozwala tak e realizowaæ program nauczania studentów na poziomie nieodbiegaj¹cym od innych krajów Unii Europejskiej. Od pocz¹tku istnienia Zak³adu liczba pracowników ze wzglêdu na znaczny wzrost liczby godzin dydaktycznych zwiêkszy³a siê trzykrotnie. Dzia³alnoœæ leczniczo-us³ugowa Zak³ad Chorób B³ony Œluzowej i Przyzêbia udziela œwiadczeñ zdrowotnych, w zakresie podstawowym i specjalistycznym, finansowanych ze œrodków publicznych, oraz ponadpodstawowym specjalistycznym, finansowanych w innym trybie (œrodki pochodz¹ce z dzia³alnoœci dydaktycznej Uniwersytetu Medycznego; przyznawane przez Ministerstwo Nauki; pobierane od pacjentów). Rocznie udziela siê ok porad podstawowych; wykonuje siê 3600 us³ug specjalistycznych i ok. 200 zabiegów ponadstandardowych. Œwiadczenia podstawowe obejmuj¹ przede wszystkim: diagnostykê, ustalanie planu leczenia chorób przyzêbia, skaling, polishing, proste zabiegi periodontologiczne, leczenie chorób b³ony œluzowej jamy ustnej, takich jak: liszaj plaski, leukoplakia, kandidiaza jamy ustnej, afty nawracaj¹ce, infekcje wirusowe i in. Leczenie prowadzone przez lekarzy specjalistów periodontologów obejmuj¹, oprócz diagnostyki i konsultacji, specjalistyczne periodontologiczne zabiegi chirurgiczne z zastosowaniem materia³ów regeneruj¹cych tkanki przyzêbia, przeszczepów, wszczepów, nowatorskich technik chirurgicznych, zabiegi z u yciem lasera Nd-YAG itp. Dzialalnoœæ dydaktyczna W Zak³adzie odbywaj¹ siê wyk³ady, æwiczenia i seminaria dla studentów II, III, IV i V roku kierunku lekarskodentystycznego oraz zajêcia dla I, II i III roku licencjackiego kierunku: higiena stomatologiczna i wyk³ady dla studentów I i II Wydzia³u Lekarskiego z zakresu propedeutyki chorób b³ony œluzowej i przyzêbia. W ostatnich latach liczba godzin zajêæ dla studentów kierunku lekarskodentystycznego systematycznie wzrasta³a: z 45, poprzez 75, do 210 godzin rocznie. Jest to wynik wprowadzenia nowych standardów nauczania, które zosta³y przyjête po wejœciu Polski do UE. * Od 22 marca 2008 r. uczelnia (d. Akademia Medyczna) nosi nazwê Warszawski Uniwersytet Medyczny w zwi¹zku z tym zmieni³ siê równie tytu³ naszej sta³ej rubryki 20