CZTERY W JEDNYM, CZYLI O MIEJSCU SZTUKI W ŻYCIU FINANSISTY

Transkrypt

1 & Wyjątkowi CZTERY W JEDNYM, CZYLI O MIEJSCU SZTUKI W ŻYCIU FINANSISTY z Adamem Maciejewskim, Członkiem Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych rozmawia Jarosław M. Skoczeń 188

2 Wyjątkowi & 189

3 & Wyjątkowi Jarosław Mikołaj Skoczeń: Cztery w jednym? Adam Maciejewski: Finansista, podróżnik, promotor i kolekcjoner sztuki, trochę poeta To chyba po prostu ja, czyli cztery w jednym. Pewnie do tych czterech można dorzucić jeszcze kilka JMS: W tym roku skończył Pan 44 lata dwie kolejne czwórki Adam Maciejewski: A imię jego czterdzieści i cztery? Tak, mam bardzo silną romantyczną nutę i jak na romantyka przystało owe czterdzieste czwarte urodziny spędziłem z przyjaciółmi w wieży średniowiecznego zamku Korzkiew pod Krakowem. Wokół ciemność, od czasu do czasu bicie dzwonów pobliskiego kościoła i my wśród starych murów przy blasku świec i dobrej muzyce JMS: Wykształcenie ściśle ekonomiczne AM: Jako nastolatek uczęszczałem do klasy matematyczno-fizycznej, potem ekonomia na SGH, studia podyplomowe, MBA, mnóstwo dodatkowych szkoleń, zwłaszcza z finansów. A dalej już rynek kapitałowy w praktyce. Wszystko to wygląda na ścisły umysł i bardzo uporządkowaną osobowość. Ale im więcej w moim życiu pojawiało się tej ścisłości, tym więcej pojawiało się też jej przeciwieństwa... JMS: Człowiek, który w młodym jeszcze wieku został członkiem zarządu Giełdy Papierów Wartościowych AM: Nieskromnie powiem: właściwy człowiek na właściwym miejscu. JMS: i w dodatku w takiej firmie. AM: Tak, Giełda jest firmą szczególną, zwłaszcza Giełda, która była budowana od podstaw i która oprócz celu czysto biznesowego realizowała i realizuje ważną misję JMS: W pierwszej sesji 16 kwietnia 1991 roku uczestniczyło siedem domów maklerskich i notowano akcje pięciu spółek. Na zakończenie 2010 roku na głównym parkiecie GPW notowanych było 400 spółek. Jeśli uwzględnić fuzje, przejęcia i upadłości to spółek tych ogółem było ponad 530. Czy to powiedzmy ugiełdowienie polskich firm i całego kraju osiągnęło już poziom zadowalający? AM: Na koniec kwietnia tych spółek było już 407, w tym 30 zagranicznych oraz 234 spółki na rynku NewConnect. Łączna kapitalizacja obu rynków przekroczyła 850 miliardów złotych Do tego trzeba dodać silny rynek instrumentów pochodnych i dynamicznie rozwijający się rynek obligacji. Tempo rozwoju jest bardzo przyzwoite, ale cały czas czujemy niedosyt. Nie będę przytaczał wskaźników tego, co Pan nazywa ugiełdowieniem gospodarki, ale proszę uwierzyć mamy jeszcze sporo do osiągnięcia. Różne wydarzenia historyczne i powojenna przygoda z socjalizmem zrujnowały nasz rynek, który miał szansę być teraz jednym z największych w Europie. Na szczęście nasze społeczeństwo jest na tyle silne, dynamiczne i uparte, że przetrwaliśmy, a teraz szybko gonimy najlepszych. Jestem przekonany, że za jakiś czas należeć będziemy do elity gospodarczej Europy. JMS: Może nam łatwiej się rozwijać, bo tamte giełdy istnieją już od wielu lat? AM: Wysokie wskaźniki dynamiki wzrostu faktycznie łatwiej osiągać, mając niską bazę. Ale w naszym przypadku jesteśmy w niektórych segmentach rynku w samej czołówce giełd europejskich także w wartościach bezwzględnych. Tak jest przede wszystkim w liczbie nowo wprowadzanych spółek. Ale oferujemy też inne instrumenty, o czym już wspomniałem. I w tych pozostałych obszarach również jesteśmy silni. Czy jednak nam łatwiej się JMS: Ogólnie mówiąc, czy warszawska giełda liczy się w skali europejskiej? AM: Giełda warszawska, a może lepiej polski rynek kapitałowy jest zdecydowanie najważniejszym rynkiem Europy Środkowo- -Wschodniej. I naszą ambicją jest umacnianie tej pozycji jako centrum finansowego tej części Europy. Czasami słyszę pytanie ale po co? Po co tworzyć to centrum finansowe Giełda warszawska, a może lepiej polski rynek kapitałowy jest zdecydowanie najważniejszym rynkiem Europy Środkowo-Wschodniej. I naszą ambicją jest umacnianie tej pozycji jako centrum finansowego tej części Europy. społeczną. Miałem i mam tę niezwykłą przyjemność jej tworzenia i rozwijania niemal od początku z grupą wspaniałych współpracowników. Odczuwam osobistą dumę z tego, czym jest teraz warszawska Giełda i polski rynek kapitałowy. rozwijać niż giełdom dojrzałym? Chyba nie, a raczej na pewno nie. W naszym kraju funkcjonuje jeszcze wiele niedoskonałych regulacji, wiele niesprzyjających rynkowi przyzwyczajeń. To się zmienia, ale to wymaga wysiłku i czasu. Dlatego myślę, że w kilku obszarach naszemu rynkowi jest znacznie trudniej rozwijać się niż rynkom dojrzałym. w Polsce? Odpowiem krótko by żyło się nam lepiej. To można prosto udowodnić, choć nie zamierzam teraz tego dowodu przedstawiać. O ważności naszego rynku w skali europejskiej świadczy chociażby poziom zainteresowania współpracą z nami od dawna wyrażany przez największe giełdy światowe, jak chociażby NYSE-Euronext, który niedawno został naszym partnerem strategicznym. 190

4 Wyjątkowi & Adam Maciejewski jako podróżnik, Papua Zachodnia 2009, zdj. dzięki uprzejmości Adama Maciejewskiego JMS: W sierpniu 2007 roku powstał alternatywny system obrotu NewConnect, przeznaczony głównie dla młodych, szybko rozwijających się spółek. Do końca roku zadebiutowały wówczas 24 spółki. Obecnie liczba spółek notowanych na rynku New- Connect wynosi sporo ponad 200 i szybko rośnie. NewConnect miał w założeniach być przeznaczony dla spółek z branży nowych technologii, ale tak chyba się nie stało AM: NewConnect miał być i jest rynkiem dla małych i średnich przedsiębiorstw. Nie tworzyliśmy go jako rynku spółek nowych technologii. Większość ekspertów nie dawała szans powodzenia temu projektowi. Jednak okazał się wielkim sukcesem. Trudno obecnie znaleźć sceptyków, którzy mogliby ten rynek źle oceniać. Miło, gdy na międzynarodowych konferencjach w Europie Zachodniej podaje się NewConnect jako przykład wzorcowego projektu na tle tego typu rynków w Europie. JMS: To taki przedsionek do rynku regulowanego AM: Tak, już kilka firm zdecydowało się zmienić rynek notowań z NewConnect na Główny Rynek GPW. Ale to nie musi być regułą. New- Connect dla wielu firm pozostanie zapewne rynkiem podstawowym. JMS: Małe i średnie firmy są lokomotywą rozwoju gospodarczego kraju. Kiedy zaś pojawia się kryzys, są bardziej mobilne i generują mniejsze ryzyko wzrostu bezrobocia. AM: Rzeczywiście, można powiedzieć, że są agile, zwinne, elastyczne, potrafiące szybko dostosowywać się do zmiennych warunków. Ale czasami i one przegrywają. Wszystko albo prawie wszystko zależy od ludzi, ich profesjonalizmu, determinacji, innowacyjności i pewnie jeszcze kilku innych, ważnych cech. JMS: Kto inwestuje na NewConnect? Czy zainteresowani tym rynkiem są również inwestorzy z dużej giełdy? AM: Ta struktura się zmienia. Choć wciąż dominują inwestorzy indywidualni, to coraz więcej inwestują na NewConnect inwestorzy instytucjonalni. Sądzę jednak, że rynek ten pozostanie domeną inwestorów indywidualnych, charakteryzujących się podwyższoną skłonnością do ryzyka. Bo mimo że małe firmy są bardziej mobilne niż duże, to inwestowanie w nie jest jednak z wielu powodów bardziej ryzykowne. Jednym z nich jest ryzyko płynności, czyli po prostu ryzyko braku możliwości szybkiego wyjścia z większej in- Pictures on my walls 44 wschody Z Tobą i bez Ciebie Z bliska i z daleka Kocham i nie kocham Przemierzam bezludne przestrzenie Rozumiem miłość i śmierć Rozumiem senne marzenia Rozumiem nawet Ciebie I nie wiem nieskończenie wiele Ale wiem jak masz na imię Wiem jak bardzo czujesz Jak pragniesz Ale nie wiem dokąd zmierzasz Błądząc między wydmami W upalne lata Stopami malując obrazy Które wieszam na swoich 44 ścianach. 191

5 & Wyjątkowi westycji. Po prostu podejmując decyzje inwestycyjne, trzeba być w pełni świadomym tego, co robimy. JMS: W listopadzie 2010 roku sami zadebiutowaliście na giełdzie. Ostatnia wartość rynkowa GPW to ponad 2,1 miliarda złotych. Jakie korzyści przyniósł giełdzie debiut na giełdzie? AM: Przede wszystkim zmianę struktury własności teraz jesteśmy firmą prywatną, a własność prywatna z reguły sprzyja efektywności. W naszym przypadku sprzyja. Ponadto debiut giełdowy dał nam większą rozpoznawalność poza granicami kraju i bardzo dobrą promocję giełdy i polskiej gospodarki. Jako spółka publiczna odbywamy szereg spotkań z analitykami na całym świecie, organizujemy road shows, na których prezentujemy naszą spółkę. Ze względu na jej specyfikę prezentujemy również cały polski rynek kapitałowy. Ta promocja przekłada się na większe zainteresowanie ze strony inwestorów i potencjalnych emitentów. JMS: Spółki giełdowe mają lepszą promocję, częściej się o nich pisze, uzyskują konkretne korzyści marketingowe. AM: Tak, oczywiście. Kolejnym plusem dla tych spółek jest poprawa jakości zarządzania. Nawet jeśli była ona wcześniej wysoka, to rynek publiczny narzuca konieczność stosowania jeszcze wyższych standardów. GPW jako spółka publiczna i jednocześnie główny organizator rynku kapitałowego musi dawać dobry przykład innym. Giełda musi być wzorcem prawidłowego funkcjonowania na rynku publicznym, powinna ustanawiać wysokie standardy w zakresie zarządzania czy relacji z inwestorami. JMS: Czy jest szansa, że na polską giełdę w większym zakresie wejdą inwestorzy z innych krajów? AM: Oni kreują już znaczną część obrotów w roku 2010 na Głównym Rynku GPW było to około 47 procent. Oczywiście, ten udział może jeszcze wzrosnąć, ale aktualna struktura obrotów jest dobra, zrównoważona. W gruncie rzeczy jednak nie ma tak wielkiego znaczenia, czy kapitał pochodzi z Polski czy z innych krajów. Kapitał nie zna pojęcia narodowość, a raczej zna w coraz mniejszym stopniu. Swobodny przepływ kapitału to gwarancja efektywności i racjonalności. Nie oznacza to oczywiście, że ten przepływ ma być poza wszelką kontrolą i, że nie są potrzebne narzędzia stymulujące jego aktywność. Tak czy inaczej ważne, aby inwestorzy Inwestowanie w sztukę nie powinno być przemysłem. Choć na świecie tak się dzieje powszechnie. Nie powinno się opierać tylko na analizie czysto ekonomicznej, ale również na własnym smaku, odczuciach, własnej ocenie wartości. byli zainteresowani naszymi spółkami, ponieważ to zainteresowanie przekłada się na możliwości rozwoju przedsiębiorstw działających na danym rynku. Dzięki takim inwestycjom powstaje w Polsce prawdziwe centrum finansowe, choć ja zdecydowanie wolę używać pojęcia centrum gospodarcze. Takie centrum to nie tylko kapitał w czystej postaci, to też ludzie wyspecjalizowane kadry, to nowe możliwości, to ostatecznie zmiana jakości życia. Sama giełda nie może być tylko mechanizmem zawierania transakcji. My tworzymy coś więcej tworzymy społeczność rynkową, skupiającą menedżerów, specjalistów, przedsiębiorców i co niezmiernie ważne demokratyzujemy własność, czyli tworzymy akcjonariat obywatelski. JMS:...i powstaje wiele nowych miejsc pracy, najczęściej dobrze płatnych i atrakcyjnych. AM: Wysoka jakość pracy i usług, kreowanie istotnej wartości dodanej stwarza podstawy do zaoferowania dobrego wynagrodzenia. Wokół giełdy skupionych jest mnóstwo ludzi z wielką wiedzą, doświadczeniem i prawdziwą pasją. Myślę, że zarząd i całą załogę GPW, jak również kadrę środowiska rynku kapitałowego tworzą takie osoby z pasją. I to ta pasja przez całe lata była i pozostanie głównym motywatorem naszych działań. JMS: Prestiżowo było i jest to bardzo atrakcyjne zajęcie AM: Oczywiście. Praca na Giełdzie to z pewnością praca w jednej z najciekawszych i najbardziej prestiżowych instytucji finansowych w Polsce. JMS: Ten wywiad ukaże się w piśmie poświęconym sztuce, a także inwestowaniu w sztukę. Giełda również może przyczynić się do rozwoju sztuki. Niedawno na rynku NewConnect zadebiutował Dom Aukcyjny Abbey House. Rynek sztuki poprzez tę spółkę wzmocni swą obecność na giełdzie. AM: Zacznę od tego, że zawsze miałem duże zamiłowanie do sztuki jako takiej. Bliska jest mi też tematyka inwestowania w sztukę. Dla mnie jest niezwykle ważne, aby za pośrednictwem giełdy inwestorzy mieli możliwość inwestowania w różne aktywa, także te powiązane ze sztuką. Oczywiście inwestowanie w sztukę za pośrednictwem instrumentów finansowych nie daje takiej przyjemności jak inwestowanie bezpośrednie, ale za to ma wiele innych przewag przede wszystkim zmniejsza ryzyko poprzez dywersyfikację inwestycji i powierzenie decyzji inwestycyjnych specjalistom, daje płynność i codzienną wycenę. Choć każda inwestycja niesie pewne ryzyka, to giełda umożliwia jednak stosunkowo bezpieczne inwestowanie w sztukę. Mam nadzieję, że debiut giełdowy Domu Aukcyjnego Abbey House będzie potwierdzeniem tej opinii. JMS: Abbey House daje inwestorom giełdowym możliwość pośredniej inwestycji w sztukę, samemu inwestując bezpośrednio, w prace młodych malarzy. Promuje również bezpośrednią formę inwestycji. W którym przypadku ryzyko jest większe? AM: To zależy dla kogo. Bezpośrednia inwestycja jest dobra dla tych, którzy na sztuce się znają i którzy mają dobre wyczucie co do skali przyszłego zainteresowania danym artystą. Jeśli potrafimy dotrzeć do właściwych prac, co nie zawsze jest łatwe, to nasze inwestycje mogą być bardzo zyskowne. Pamiętajmy jednak, że inwestowanie w sztukę to prawdziwa sztuka, choć zupełnie inna niż ta pierwsza. I nie każda inwestycja przyniesie nam zysk. Inwestycje pośrednie są z kolei bezpieczniejsze, przede wszystkim dlatego, że na przykład fundusz sztuki, w którym wykupujemy udział, inwestuje najczęściej w sposób bardziej profesjonalny i dywersyfikuje swój portfel, nabywając prace różnych artystów, na co przeciętnego inwestora najczęściej nie stać. Zatem jeśli jesteś profesjonalistą, rekomenduję inwestycje bezpośrednie, jeśli nie skorzystaj z pośrednika. JMS: Jeśli ktoś nie zna się na sztuce, zawsze może skorzystać z pomocy doradców. Z malarzami jest tak jak z muzykami. Wytwórnie płytowe inwestują w wielu wykonawców, lecz sukces odnosi kilku 192

6 Wyjątkowi & AM: Dokładnie tak. Bardzo dobrze, że ludzie mają różne podejście i wybierają różne sposoby inwestowania. Zarabia się wtedy, kiedy ludzie inwestują w różny sposób. Bezpośrednie inwestowanie w sztukę na pewno jest trudne. Rynek sztuki nie jest do końca transparentny, zwłaszcza w Polsce. Oferta jest bardzo szeroka i rozproszona. Nie ma dobrej informacji na temat wartości poszczególnych prac. Wiem, że Abbey House zamierza tę sytuację zmienić, ale nie jest to proste. Łatwo jest zakupić jakąś pracę, trudniej sprzedać. To stwarza określone ryzyko. Wykorzystanie instrumentów finansowych daje szansę dywersyfikacji tego ryzyka i większej płynności inwestycji. JMS: a bezpośrednie inwestowanie w sztukę jest ponadto długoterminowe. Nabyte przez nas prace muszą trochę poczekać, aby nabrały wartości i można je było sprzedać z zyskiem. AM: Oczywiście. Ponadto zakupione prace należy gdzieś przetrzymywać. Nie zawsze nasz dom jest idealnym rozwiązaniem. Dla osób fizycznych takie inwestowanie jest zatem dużo trudniejsze niż dla inwestorów instytucjonalnych, na przykład dla funduszu inwestycyjnego. JMS: Abbey House skupia wokół siebie wielu malarzy, promuje ich prace, poszukuje nabywców na ich dzieła, zapewnia artystom przyzwoite wynagrodzenie, aby mogli spokojnie tworzyć. AM: Rola tego typu spółek jest bardzo cenna, bo wytyczają one nowe kierunki w inwestowaniu, poszerzają możliwości inwestycyjne, edukują, a jednocześnie promują sztukę i samych artystów. JMS: Pomagają artystom, ale także inwestorom AM: Tak, zdecydowanie. O zaletach takich inwestycji pośrednich już powiedziałem. Natomiast co do inwestycji bezpośrednich, w których Abbey House też pomaga, uważam, że najlepiej kierować się jednak własnym gustem, własną wrażliwością, polegać na sobie. Nie bardzo wierzę krytykom sztuki, sam jestem w stanie ocenić, co jest dobre, co wywołuje moje pozytywne emocje. JMS: Absolutnie się z Panem zgadzam. Krytyk może nas tylko nastawić pozytywnie albo negatywnie do dzieła sztuki. AM: Inwestowanie w sztukę nie powinno być przemysłem. Choć na świecie tak się dzieje powszechnie. Nie powinno się opierać tylko na analizie czysto ekonomicznej, ale również na własnym smaku, odczuciach, własnej ocenie wartości. Oczywiście, warto posłuchać opinii krytyków sztuki, ale ostatnie słowo należy za- 193

7 & Wyjątkowi Opowiem Ci o Tobie Nieba błękitne nad Tobą Indii klejnoty w Twych oczach Ewangelie swą odmawiam Słowa cicho odpływają Przez Bosfor cichą nocą Odpowiedz Dni zapalaj kolejne Zapalaj nieskończenie I wonność swego ciała Atłas ust czerwonych Niech usypiać nie pozwoli Kiedy złote świerszcze Afrykańską nocą nam zagrają. Autor w nastrojach poetyckich, zdj. dzięki uprzejmości Adama Maciejewskiego chować dla siebie. To ja inwestuję w sztukę, ja mogę na niej zarobić, ale i ja w konsekwencji mogę ponieść stratę i na nic mi wtedy opinie największych nawet ekspertów. Przy czym jest zasadnicza różnica między inwestowaniem w sztukę a kolekcjonowaniem sztuki. Celem tego pierwszego jest zarabianie, tego drugiego już niekoniecznie. Przy inwestowaniu warto brać pod uwagę jeszcze inne czynniki, nie tylko nasz smak JMS: Odwiedza Pan wiele firm. Czy zwraca Pan uwagę, jak wyglądają ich biura, czy na ścianach są obrazy? A jeśli te obrazy się Panu podobają, czy to wpływa na ocenę danej firmy? AM: Obecność sztuki w biznesie działa na mnie niezwykle pozytywnie. Pozwala mi ocenić, czy mam do czynienia z ludźmi wrażliwymi. Ludzie wrażliwi są w mojej ocenie też najczęściej ludźmi lepiej rozumiejącymi świat, a więc ludźmi, z którymi łatwiej znaleźć porozumienie. A możliwość porozumienia się w biznesie jest rzeczą kluczową. JMS: A jak ma się do tego gust? AM: Badania nad mózgiem dowiodły silnego związku określonych cech charakteru z gustem. A zatem znając te zależności, można szybciej ocenić, z kim mamy do czynienia. JMS: Widzę, że do eleganckiego, biznesowego garnituru założył Pan na szyję zagadkowy przedmiot. To chyba jakiś talizman? AM: Rzeczywiście, sztuka jest moją pasją, ale nie jedyną. To, co Pan zauważył, to dla mnie rzecz szczególna, choć nie amulet. To naszyjnik wykonany przez Korowajów z Papui Zachodniej jedno z najbardziej niedostępnych plemion na świecie, które jeszcze do niedawna uprawiało kanibalizm. Żyją oni w bardzo niebezpiecznym, trudno dostępnym regionie, w domach zbudowanych na drzewach, kilkanaście metrów nad ziemią, choć widziałem i takie, które zawieszone są na poziomie metrów. Jak Pan widzi, lubię również ekstremalne wyprawy, poznawanie miejsc na Ziemi, które znikają i oddziałują tak jak sztuka, wywołują emocje, czasami bardzo silne... JMS: czyli w Egipcie Pana nie spotkamy? AM: Może Pana zaskoczę, ale ja jeszcze nie byłem w tym kraju i pewnie prędko się tam nie wybiorę, chyba że na wykopaliska ze znajomym profesorem Niwińskim, który od lat prowadzi tam badania. Na razie szukam miejsc, które są zdecydowanie mniej dostępne niż egipskie piramidy. Takich jak dom Korowajów, zawieszony w koronach drzew niedostępnej dżungli Irian Jaya JMS: Mieszkają tak dla bezpieczeństwa? AM: Jest kilka przyczyn. Kiedy plemiona ze sobą walczyły, łatwiej było się bronić z drzewa. Druga przyczyna to komary i insekty. To są tereny niezwykle malaryczne, a im wyżej, tym komarów mniej. Dodatkowe zabezpieczenie stanowi dym z ogniska rozpalanego a jakże w palenisku na drzewie. W tej niedostępnej dżungli nie brakuje też jadowitych węży. A więc kolejny powód, by zamieszkać wysoko. Kolejna przyczyna to wszechobecna woda. Te tereny w porze deszczowej są praktycznie nie do przebycia. Nawet w porze suchej ogromne tereny są podmokle i często chodzi się tam po kolana w wodzie. Dla nas było to prawdziwe wyzwanie. Przekraczając strumienie, mamy wybór albo uda nam się znaleźć pomost z przewróconego drzewa, albo brniemy przez strumień, czasami mając wodę po szyję. Ten ostatni sposób jednak zdecydowanie odradzam. Strumienie najlepiej traktować jako miejsce na ochłodę w gorącym i wilgotnym klimacie. JMS: Ekstremalny sport. AM: Raczej sposób na życie, ale rzeczywiście ryzyko jest duże. Wydostanie się z takiego miejsca zabiera kilka dni. Rocznie odwiedza ten rejon podobno nie więcej niż trzydzieści osób. Aby się tam dostać, trzeba zorganizować prawdziwą ekspedycję, z tragarzami i kucharzami. Nas było czterech, mieliśmy dwudziestu dwóch tragarzy, w tym kucharza. Dużo, ponieważ trzeba było nieść ze sobą wodę tamtejsza nie zawsze nadaje się do picia, broń i jedzenie, choć w dużej części żywiliśmy się tym co można znaleźć lub upolować w dżungli. To ta zdecydowanie twarda część mojej natury duży wysiłek, duże ryzyko, ekstremalne emocje. Po prostu to uwielbiam. JMS: Wracając do malarstwa. Kupuje Pan obrazy? AM: Tak. Jak już powiedziałem, kieruję się głównie własnym smakiem i upodobaniami. Szczególnie przypadł mi do gustu styl Maksymiliana Novaka-Zemplińskiego. Będąc kilka lat temu w pewnym centrum handlowym, znudzony oglądaniem butów i garniturów, zajrzałem do tamtejszej galerii sztuki i znudzenie zniknęło w mgnieniu oka. Na jednej ze ścian ujrzałem zjawisko, które rozpaliło moje zmysły. To był niesamowity pociąg, pociąg nie z tego świata, niby gigantyczny pancernik mknący w przestrzeni porośniętej po sam horyzont trawą targaną wiatrami. Z komina parowozu unosił się dym, który znikał na tle nieba. Niestety obrazu nie udało mi się wtedy zakupić ktoś okazał się szybszy. Postanowiłem więc dotrzeć do artysty, który ten obraz namalował. Tak zaczęła się też moja przyjaźń z artystą. Malarstwo Maxa cenię najwyżej spośród młodych polskich artystów. On po prostu tworzy światy, które ja mam głęboko w duszy. W mojej ocenie to niesamowity talent, a na dodatek wspaniały człowiek. 194

8 Wyjątkowi & JMS: Jaką cenę osiągają teraz jego prace? Jak można określić styl jego malarstwa? AM: Jak na rynek polski są to ceny bardzo wysokie. Zaczynają się od kilkudziesięciu tysięcy złotych w górę. Styl Maxa? Wolę go nie nazywać. To jest jednak coś nowego. Mamy tam trochę z Andrew Wyetha, Odda Nordruma, Williama Turnera, a nawet Bruegela. To przetworzona, ale uporządkowana rzeczywistość. Inaczej mówiąc, odwzorowanie rzeczywistości, ale w sposób lekko fantastyczny i niesamowity. Na przykład niezwykłe pociągi w krajobrazie nie z tego świata, wielkie sterowce mknące nad opuszczonymi miastami czy przedziwne, samotne budowle zagubione w pobudzających wyobraźnię krajobrazach. I zapewniam, że to nie wszystko. Ten artysta ciągle się rozwija i zapewne zaskoczy nas jeszcze nowymi pomysłami. JMS: Gdyby Pan jednak kupił wtedy ten obraz w galerii i nie poznał osobiście artysty, szukałby Pan dalej prac tego malarza? AM: Tak, nie mam wątpliwości. To typ twórczości, który odpowiada mojej wrażliwości. Lubimy ze sobą prowadzić długie rozmowy, o sztuce, ale nie tylko, oglądać dobre zdjęcia, inspirują nas podobne filmy, jak chociażby legendarny Łowca androidów Ridley a Scotta. Mamy bardzo podobną wyobraźnię, podobnie odczuwamy i podobnie rozumiemy niezwykłość. Jest jednak jedna podstawowa różnica to Max potrafi przenieść to na deskę, bo maluje na drewnie, nie na płótnie, a ja potrafię to tylko docenić. Zawsze czytałem mnóstwo fantastyki. Może to rozbudziło moją wyobraźnię i stąd poszukiwania czegoś na pograniczu świata rzeczywistego i nierzeczywistego. Ale ja oczywiście nie szukam prostej ilustracji do fantastyki, szukam czegoś zdecydowanie więcej. Prawdziwej sztuki. Takie są właśnie prace Maxa. Notabene, jego ojciec, Andrzej Novak- -Zempliński jest bodaj najlepszym polskim malarzem specjalizującym się w tematyce koni, jest doskonały technicznie. Max w tym zakresie poszedł w ślady ojca maluje technicznie perfekcyjnie. Wizji fantastycznej towarzyszy doskonała technika to jest jego wyróżnik. Jego obrazy można oglądać przy użyciu lupy. Każdy szczegół jest idealnie dopracowany. Ostatnio poczułem się nawet nieco nieswojo. Otóż Max miał nanieść na jeden ze swoich obrazów kilka symboli z pisma runicznego. Kiedy obraz ukończył, mówię do niego Max, widzę, że się spieszyłeś (bo obraz kończony był na kilka godzin przed wystawą, już w sali wystawienniczej) miały być runy, a nie ma. Max tego nie skomentował. Po kilku miesiącach przyglądania się obrazowi nagle je znalazłem. Były niezwykle delikatne, idealnie wpisane w skały otwierające przejście do kolejnego świata. Trochę tak jak w niektórych książkach mojego ulubionego Philipa K. Dicka. JMS: Jakich innych artystów Pan jeszcze zarekomenduje? AM: Na pewno, nieżyjącego już, amerykańskiego malarza Andrew Wyetha. Lubię też bardzo kobiece i subtelne obrazy Agnieszki Szyfter. To malarstwo bardzo realistyczne, miłe dla oka, które wywołuje mnóstwo ciepłych uczuć. Agnieszka maluje grubą kreską i używa wyrazistych kolorów. Na swój użytek nazywam to malarstwem mozaikowym. Ostatnio zainteresowała mnie pewna instalacja młodego artysty, jeszcze studenta ASP, ale za wcześnie zdradzać jego nazwisko. JMS: W jaki sposób Pan poznał ich prace? AM: Agnieszki dzięki znajomej. Na różne sposoby docieram do artystów. Koleżanka z branży, czyli z finansów wykorzystała jedną z jej prac jako motyw zaproszenia na imprezę biznesową. To było najładniejsze zaproszenie, jakie widziałem. No i tak się zaczęło. Teraz z Agnieszką przyjaźnimy się, a jej prace wiszą w moim giełdowym gabinecie oraz w domach moich znajomych. Ostatnio jej prace można było oglądać w Chinach. Natomiast obrazy Maxa będzie można w końcu tego roku obejrzeć w Londynie, gdzie wspólnie ze znajomymi organizujemy jego wystawę pod patronatem Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Z kolei instalacja, o której wspomniałem była wystawiana w trakcie ostatniej Nocy Muzeów w jednym z obiektów w niej uczestniczących. JMS: Ja mam w domu prace Zdzisława Beksińskiego i Urszuli Pągowskiej. AM: Twórczość Beksińskiego i na mnie wywarła wielkie wrażenie pierwszy raz zetknąłem się z nią, będąc jeszcze studentem. JMS: Zginął w moje urodziny, 21 lutego. Współorganizowałem jego trzy wystawy, wydałem album z jego pracami na rzecz Czeczenii, przy okazji współpracy z Polską Akcją Humanitarną i jej szefową Janiną Ochojską, wspólnie z Gazetą Wyborczą. Pan Beksiński zgodził się na ten cel udostępnić swoje grafiki. AM: Mogę tylko pogratulować działania w słusznej sprawie. JMS: Później zajął się grafiką komputerową, co wielu mu to wyrzucało. Uważali, że to technika niegodna artysty. AM: Ale taki był właśnie jego wybór jako artysty. I to trzeba szanować. Artysta tym różni się od rzemieślnika, że tworzy tak, jak on chce, a nie tak, jak chcą odbiorcy. JMS: Proszę powiedzieć szczerze: patrzy Pan na prace artystów przez pryzmat ceny? AM: Nie traktuję zakupu dzieł sztuki jako inwestycji. Oczywiście, może zachodzić taki efekt uboczny, że będą one zyskiwać na wartości, ale też nie mam co do tego pewności. U mnie motywem zakupu są wrażenia. Kupuję prace również po to, żeby, kiedy rano wstaję, czy kiedy przychodzę do biura, spojrzeć na nie i jeszcze pozytywniej nastawić się do życia. Naszym najwyższym dobrem jest czas, jaki mamy i uważam, że czas ten należy spożytkować najlepiej jak potrafimy. W przypadku ludzi chcemy go spędzać z tymi, z którymi jest nam milo, ciekawie, dobrze Ze sztuką powinno być, a moim przypadku jest, dokładnie tak samo. JMS: Kolejną Pana pasją jest poezja... AM: To ta czwarta, po giełdzie, podróżach, malarstwie. Giełda i ekstremalne podróże to szkoła charakteru, to czasami tak jak hartowanie stali. Sztuka, a więc malarstwo, poezja to ta bardziej wrażliwa część natury. I bardzo potrzebna w życiu. Ona czyni to życie lżejszym, subtelniejszym, niedopowiedzianym ja ją widzę, słyszę, czuję niemal wszędzie. Wystarczy tylko dobrze się przyjrzeć, wsłuchać I myśleć pozytywnie. Dla mnie nawet krople deszczu na szybie samochodu w świetle ulicznej latarni potrafią być poezją. A po co nam, ta poezja? Pewien mały przykład. Ósmego marca kobiety mają pewne oczekiwania W pierwszych latach mojej pracy na Giełdzie, właśnie tego dnia postanowiłem zrobić niespodziankę moim koleżankom i wysłałem im mailem napisany przeze mnie wiersz o kobietach, o tym kim są w życiu mężczyzny. Było to odebrane niezwykle ciepło. Do dzisiaj w rozmowach ze mną wspominają to bardzo miło. Naprawdę niewiele trzeba by dać komuś chwilę radości, uczynić kogoś nieco szczęśliwszym. A czy jest coś przyjemneijszego, niż dawać innym radość? JMS: Poezja to dla Pana intymne zajęcie? AM: Zależy, jako to rozumieć, ale raczej nie, to forma sztuki, forma wyrażania własnych uczuć, tak jak obrazy Maxa. Tylko że moje wiersze najczęściej nie zmieniają właścicieli i trudno na nich zarobić (śmiech) tworzę przede wszystkim dla siebie i swoich najbliższych. Ze zwykłej potrzeby tworzenia. I poezja wpisuje się w moją prywatną definicję sztuki najczęściej niepraktycznego przeżywania piękna. & Biznes Adam Maciejewski finansista, promotor i kolekcjoner sztuki, podróżnik i poeta. Członek Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA, Rady Nadzorczej Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych SA oraz Przewodniczący Rady Nadzorczej WSE InfoEngine SA. Członek Rady Doradczej Przedstawicieli Biznesu Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. 195