SPECYFICZNE PROBLEMY DZIECKA Z ALKOHOLOWYM USZKODZENIEM PŁODOWYM FAS/FAE
|
|
- Sylwia Tomczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SPECYFICZNE PROBLEMY DZIECKA Z ALKOHOLOWYM USZKODZENIEM PŁODOWYM FAS/FAE ZDEFINIOWANIE POJĘCIA OPRACOWAŁA: ANNA WOROBIEC Termin FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Alkoholowy Zespół Płodowy został użyty po raz pierwszy w 1973r. przez amerykańskich naukowców K. L. Jonesa i D. W. Smitha. FAS to jednostka chorobowa obejmująca nieprawidłowości neurobehawioralne oraz zmiany w budowie ciała i w organach wewnętrznych. Są to zaburzenia pojawiające się u dzieci jako rezultat spożywania przez ciężarną matkę alkoholu. A więc jedyną przyczyną występowania tego zaburzenia jest spożywanie alkoholu przez kobietę ciężarną. Cząsteczki alkoholu są malutkie i z łatwością przedostają się przez łożysko do organizmu dziecka. Nie istnieje taka dawka alkoholu wypitego przez matkę, o której można by było powiedzieć, że jest bezpieczna dla dziecka Każda ilość alkoholu może przynieść szkody dla rozwijającego się płodu. Szkody te są proporcjonalne do ilości wypijanego przez matkę alkoholu, czyli im więcej alkoholu, im częściej wprowadzany jest do organizmu, tym większe zagrożenie, że dojdzie do uszkodzenia płodu. Na działanie alkoholu szczególnie wrażliwy jest mózg, który może zostać trwale uszkodzony już w bardzo wczesnym okresie ciąży, choć alkohol może mieć negatywny wpływ na wszystkie komórki i narządy. Zespół FAS kojarzy się więc z upośledzeniem umysłowym oraz uszkodzeniem mózgu. Ze statystyk wynika, że co trzecia kobieta ciężarna spożywała alkohol pod różną postacią. JAK ZDIAGNOZOWAĆ FAS? FAS może zdiagnozować każdy lekarz na podstawie zebranej całej dokumentacji medycznej zawierającej następujące kryteria: 1. Udokumentowane spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży. 2. Zbyt małe wzrost i waga ciała oraz obwód głowy dziecka przed i po jego urodzeniu. 3. Uszkodzenie OUN (ośrodkowego układu nerwowego) wyrażające się upośledzeniem funkcji fizycznych, intelektualnych i społecznych. 4. Występujące anomalie takie jak: deformacje budowy kończyn, twarzy, mięśni, wady narządów wewnętrznych. W przypadku występowania wszystkich czterech kryteriów diagnozowany jest pełnoobjawowy Płodowy Zespół Alkoholowy FAS. W przypadku
2 występowania niektórych tylko kryteriów diagnozowany jest Płodowy Efekt Alkoholowy FAE. Diagnozę wspomaga także ocena wyglądu zewnętrznego dziecka, chociaż nie można na niej tylko poprzestać. OBJAWY FAS/FAE Cechy charakterystyczne dla dzieci, które w okresie prenatalnym narażone były na działanie alkoholu, można zgrupować wg następujących objawów: Objawy fizyczne 1. Opóźnienie wzrostu: - niska waga urodzeniowa - mała głowa w stosunku do wieku - opóźniony rozwój. 2. Zniekształcenie twarzy (cechy dysmorficzne): - krótkie szpary powiekowe - opadające powieki (jedna lub obydwie) - szeroko rozstawione oczy - krótkowzroczność - zez - krótki zadarty nos - szeroka nasada nosa - wygładzona skóra między nosem a górną wargą (brak rynienki ) - cienka górna warga - płaska środkowa część twarzy - mała, słabo rozwinięta żuchwa (małożuchwie). 3. Inne zniekształcenia: - nisko osadzone, zniekształcone małżowiny uszne - niedorozwój płytki paznokci u rąk i nóg - krótka szyja - słaba koordynacja wzrokowo ruchowa - problemy ze słuchem - deformacja kości i stawów. Objawy psychiczne i umysłowe wynikające z uszkodzenia mózgu 1. Objawy związane z funkcjonowaniem OUN: - nadpobudliwość - nadwrażliwość na dźwięk i dotyk - trudność z przetwarzaniem nadmiernej ilości bodźców
3 - zaburzenia snu - impulsywność, czyli działanie bez refleksji - lękliwość (niepewność i ostrożność w nowych sytuacjach) - upór - skłonności depresyjne - skłonność do wybuchu gniewu - skłonność do drażnienia i tyranizowania innych - niskie poczucie własnej wartości. 2. Trudności w uczeniu się przybierające następującą postać: - opóźnienia rozwojowe; - deficyt uwagi; - niewystarczająca organizacja działań; - problemy z pamięcią; - trudności z matematyką; - trudności z myśleniem abstrakcyjnym; - trudności z uczeniem się na błędach; - upośledzenie myślenia przyczynowo skutkowego; - opóźnienia i zaburzenia mowy. 3. Nieprawidłowe zachowania społeczne: - wagary; - trudności adaptacyjne; - wycofywanie się z kontaktów; - problemy z organizacją; - izolowanie się. Oprócz powyższego podziału objawów FAS/FAE, można je jeszcze podzielić na objawy pierwotne i wtórne. Objawy pierwotne to te objawy fizyczne i umysłowe, z którymi dziecko przychodzi na świat i nawet najlepsza opieka po urodzeniu nie ma wpływu na ich obecność. Objawy wtórne powstają w ciągu życia dziecka, a składają się na nie: lęk, złość, unikanie, wycofanie, wejście w rolę ofiary lub prześladowcy, zamknięcie się w sobie, kłamstwa, ucieczki z domu, przerwanie nauki szkolnej, bezrobocie, bezdomność, zależność od innych, chęć zadowolenia innych, choroby psychiczne, depresja, samookaleczanie się, gwałtowne i szokujące zachowania, impulsywność, kłopoty z prawem, skłonność do uzależnień, tendencje i zachowania samobójcze. Na wystąpienie objawów wtórnych ma wpływ środowisko i sposób postępowania z dzieckiem. To właśnie te czynniki mogą mieć wpływ na funkcjonowanie osoby z FAS. To, czy dziecko z FAS/FAE wyrośnie na spełnionego, szczęśliwego człowieka, czy też poniesie porażkę zależy od wczesnego rozpoznania, prawidłowego leczenia oraz stabilnego, rozumiejącego i wspierającego środowiska rodzinnego.
4 W rozwoju dzieci z FAS/FAE istnieje duża rozbieżność pomiędzy dojrzałością fizyczną, emocjonalną i społeczną. 18-latek z FAS/FAE, całkiem sprawny intelektualnie, może w rzeczywistości osiągać rozwój latka pod względem emocjonalnym i społecznym. Otoczenie oczekuje od 18-latka znacznie więcej niż od 12-latka, co powoduje sytuacje konfliktowe. Dzieci z FAS/FAE dorastają znacznie później, a dorosłość mogą osiągnąć dopiero w wieku dwudziestu kilku lat. ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE I OPIEKA NAD NIM Dziecko z FAS/FAE w wieku 0 3 lat. Dla niemowląt z tym zespołem pierwsze miesiące życia mogą być bardzo trudne, gdyż niektóre z nich, zwłaszcza te, których matki piły alkohol regularnie i w dużych ilościach, mogą przechodzić zespół abstynencyjny. Zespół abstynencyjny u niemowląt może objawiać się drgawkami, zaburzeniami snu, zaburzeniami pracy jelit oraz skrajną nadwrażliwością. Niektóre z trudnością radzą sobie z każdym nowym, nagłym bodźcem dźwiękowym czy dotykowym. Bodźce takie mogą powodować drażliwość i przestymulowanie układu nerwowego. Wiele dzieci z FAS/FAE rodzi się przedwcześnie z niską wagą urodzeniową. Niektóre z nich mają trudności z pobieraniem pokarmu ze względu na słabo wykształcony odruch ssania, osłabione mięśnie biorące udział w połykaniu oraz nieprawidłowości budowy jamy ustnej. Czynniki te mogą wpływać na opóźnienie rozwoju dziecka. U większości niemowląt i małych dzieci z FAS/FAE występują następujące objawy: drażliwość, nerwowość, problemy ze ssaniem i karmieniem, słabe napięcie mięśniowe, zaburzenia snu, nadwrażliwość na dźwięk i światło, ciągły płacz i stan napięcia. Małe dzieci z FAS/FAE mają skłonności do złoszczenia się, rozpraszania, nadpobudliwości, mają krótki czas skupienia uwagi, miewają opóźnienia rozwojowe, charakteryzuje je słaby rozwój aparatu mięśniowego. Niemowlęta i dzieci z FAS/FAE często nie czynią różnicy między osobami bliskimi, a obcymi, mają problemy z przywiązaniem. Mogą w taki sam sposób traktować przyjaciela i osobę, którą dopiero co poznały. Problemy z więzią narastają wraz z wiekiem dziecka, co jest bardzo trudnym wyzwaniem dla rodziców bądź opiekunów. Muszą być bardzo czujni i mieć kontrolę nad dzieckiem przez cały czas. W opiece nad dzieckiem z FAS/FAE ważne jest, by we właściwy sposób odbierać to, co dziecko próbuje powiedzieć swoim zachowaniem. Dzięki temu można obniżyć napięcie u dziecka. Z powodu nadwrażliwości na dźwięk i dotyk, należy zmniejszyć ilość docierających do dziecka bodźców. Należy więc:
5 - przyciemniać źródło światła; - zmniejszać do minimum poziom hałasu; - nowe bodźce wprowadzać pojedynczo i stopniowo; - uspokajać dziecko, gdy nastąpi przeciążenie bodźcami. Może to być ciepła kąpiel lub prysznic, spokojna kojąca muzyka lub delikatne kołysanie; - stworzyć rytuał wieczornego kładzenia dziecka do łóżka (koniecznie zaciemnić pokój wieczorem i podczas drzemki w ciągu dnia); - zwrócić uwagę, by odzież i pościel były z miękkiej, przytulnej tkaniny; - unikać niepotrzebnego ruchu, sprawdzić, czy łóżeczko dziecka jest stabilne i nie wydaje dźwięków przy poruszaniu (nie skrzypi); - usunąć niepotrzebne dekoracje z pokoju dziecka one rozpraszają i powodują przeciążenie układu nerwowego (pobudzają rozwój jedynie zdrowych dzieci); - unikać pośpiechu i nerwowości; - mówić do dziecka głosem spokojnym. W okresie niemowlęcym dzieci również z FAS/FAE rozwijają się szybciej niż w jakimkolwiek późniejszym okresie życia. Trzeba się więc cieszyć z najmniejszych nawet osiągnięć dziecka. Trzeba też zadbać o środowisko, w którym dziecko może się bawić bezpiecznie, ale swobodnie. Dzieci z FAS/FAE wymagają więcej nadzoru i granic bezpieczeństwa niż ich zdrowi rówieśnicy. Niemowlęta z FAS/FAE mogą stwarzać problemy przy posiłkach. Niektóre z nich nie przybierają na wadze pomimo tego, że są prawidłowo karmione. Opóźnienie wzrostu może być obecne w całym okresie dzieciństwa. Należy więc uważnie obserwować wagę dziecka. Dzieci z FAS/FAE nie mają prawidłowo rozwiniętego cyklu spanie czuwanie. Łatwo je rozbudzić, trudno przewidzieć kiedy i jak długo będą spały. Za zdrowym dzieckiem wystarczy podążać i dostosować się do jego naturalnego rytmu. Dziecku z FAS/FAE należy zaproponować rozkład dnia i konsekwentnie go przestrzegać, np. wykonując czynności pielęgnacyjne zawsze o tej samej porze i w podobnej kolejności. Dziecko z FAS/FAE w wieku przedszkolnym 3 6 lat. Dzieci w wieku przedszkolnym są najczęściej przyjacielskie, serdeczne, gadatliwe i chętnie wchodzą w kontakty społeczne. Potrafią posługiwać się kwiecistym językiem, choć ich mowa nie odzwierciedla poziomu myślenia. Ich funkcje poznawcze, motoryczne i ogólny rozwój mowy są zazwyczaj na niskim poziomie. Widoczne są objawy nadpobudliwości, szczególnie nadpobudliwość sensoryczna na dotyk i dźwięki. Może być im trudno przechodzić z jednej czynności na inną. Mają kłopot ze zmianą przyzwyczajeń. Często się denerwują i ulegają zmianom nastroju, co narasta wraz z wiekiem.
6 Dzieci z FAS/FAE nie mają poczucia niebezpieczeństwa. Nie odróżniają przyjaciela od wroga, toteż do obcych ludzi mogą się odnosić w identyczny sposób jak do swoich rodziców. Z tego powodu potrzebny jest ciągły nadzór. Cała rodzina potrzebuje pomocy, gdyż rodzice także ulegają przeciążeniu opiekując się nieprzewidywalnym dzieckiem. Dzieci z FAS/FAE często dobierają sobie przyjaciół młodszych o 2 3 lata lecz mogą mieć trudności w rozwijaniu przyjaźni. Należy więc pomóc im w utrzymywaniu przyjaznych kontaktów z innymi, uczyć jak okazywać zainteresowanie, aby w ten sposób czynić je bardziej samodzielnymi w kontaktach społecznych. Dziecko z FAS/FAE w wieku szkolnym 6-13 lat. Dzieci w tym wieku nadal mogą rozwijać się wolniej od rówieśników, dlatego mogą wyglądać na źle odżywione pomimo prawidłowej diety. Powolny wzrost objętości głowy wskazuje na wolny rozwój mózgu. Rozpoczęcie nauki szkolnej to okres, w którym mogą pojawić się dodatkowe problemy. Dzieci te mogą mieć trudności w dopasowaniu się do nowej grupy i nawiązaniu pozytywnych relacji. Wolałyby bawić się z młodszymi dziećmi lub przebywać z dorosłymi. W tym okresie ważne jest wpajanie dziecku zasad funkcjonowania w grupie. Dzieci z FAS/FAE nie czerpią wiedzy z doświadczeń. Mogą mieć trudności w przestrzeganiu zasad: pamiętają o nich, potrafią je wymienić, ale nie stosują się do nich. Nie pojmują konsekwencji swoich działań. Skomplikowane szkolne środowisko może być dla nich szczególnie trudne. Dzieci mogą czuć się przytłoczone nowym otoczeniem, czego efektem będą trudności w uczeniu się. Złość, frustracja, gwałtowne zmiany nastroju, odmowa współpracy to mogą być sygnały, że dziecko ma kłopoty. Trzeba rozmawiać z nim, wysłuchać, może zmodyfikować warunki szkolne, by dziecko o specjalnych potrzebach mogło sobie w nich radzić. Warto tu podjąć współpracę pomiędzy środowiskiem rodzinnym, a szkołą. Szczególne problemy stwarzają deficyty pamięci. Może to być frustrujące tak dla nauczycieli, jak i dla rodziców, gdyż dziecko często nie jest przygotowane do lekcji, nie pamięta o wydarzeniach klasowych, itp. Warto założyć zeszyt do korespondencji pomiędzy domem a szkołą. Dzieci mogą mieć trudności z pojęciami abstrakcyjnymi, takimi jak: czas, pieniądze, matematyka. Nie potrafią posługiwać się zegarkiem często do ukończenia 12 roku życia. Trudno im zrozumieć wartość pieniędzy. W ich rozumieniu, np. za złotówkę można kupić lizaka lub komputer. Należy więc ograniczać im dostęp do pieniędzy, wyliczać małe kwoty i nie oczekiwać, że zrozumieją, iż sto złotych to znacznie więcej niż złotówka. Dla nich i złotówka i sto złotych to jeden pieniądz.
7 Dzieciom z FAS/FAE trzeba wpajać poczucie własności, gdyż często przywłaszczają sobie cudzą własność, zabierając to, co znajduje się w zasięgu ich wzroku. Nie rozumieją pojęcia kradzieży. Należy więc uczyć dziecko, by pytało, zanim weźmie coś, co do niego nie należy. Ta zasada powinna obowiązywać wszędzie, także w domu. Dzieciom z FAS/FAE należy ograniczyć wybór, gdyż zbyt duża oferta powoduje frustracje, zbyt wiele możliwości na raz wytrąca je z równowagi. Zamiast pytania Co zjadłbyś dziś na obiad?, bezpieczniej jest zapytać Wolisz na obiad naleśniki czy pierogi?. Taki wybór jest znacznie prostszy. OSIEM KROKÓW CZYLI JAK POSTĘPOWAĆ Z DZIECKIEM Z ZESPOŁEM FAS Choć nie ma recepty, którą można zastosować wobec dzieci z zespołem FAS, to istnieją skuteczne sposoby postępowania, oparte na następujących wskazaniach: 1. Konkret - dzieci z zespołem FAS zachowują się lepiej, gdy rodzice i nauczyciele mówią do nich używając konkretnych słów, unikają słów o podwójnym znaczeniu, aluzji itp. Ponieważ ich rozwój emocjonalny i społeczny jest obniżony w stosunku do wieku rozwojowego, pomocne jest myślenie o nich, jak o dzieciach młodszych, zwłaszcza, gdy przekazuje się informacje, daje instrukcje itp. 2. Stałość - ponieważ dzieci z zespołem FAS mają trudności z zastosowaniem zdobytej wiedzy w nowej sytuacji i uogólnianiem informacji, funkcjonują najlepiej w środowisku, w którym wprowadza się mało zmian. To dotyczy również słownictwa. Rodzice i nauczyciele powinni współpracować ze sobą, by używać wobec dziecka tych samych słów i zwrotów oraz poleceń. 3. Powtarzanie - dzieci z FAS charakteryzują się tzw. krótką pamięcią, zapominają o rzeczach, które chcą zapamiętać, jak również o informacjach, które zostały wyuczone i nie były używane przez jakiś czas. Jeżeli informacja ma pozostać na dłużej, musi być powtórnie uczona i regularnie powtarzana. 4. Rutyna - regularne czynności, które nie zmieniają się każdego dnia, będą łatwiejsze do przyswojenia przez dziecko z zespołem FAS. Dzieci wiedzą, czego się spodziewać, co zmniejsza w nich poziom lęku, ułatwiając uczenie się. 5. Prostota - należy pamiętać o zasadzie krótko i zwięźle. Dzieci z FAS łatwo ulegają przeciążeniom, co prowadzi je do sytuacji, w której nie przyswajają już więcej informacji. A zatem prostota stanowi podstawę efektywnego uczenia. 6. Szczegółowość - mów dokładnie to, co masz na myśli. Pamiętaj, że dzieci z zespołem FAS mają trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, uogólnianiem. Mów im krok po kroku, co robić rozwijając właściwe nawyki.
8 7. Zasady - zasady są spoiwem, które sprawia, że świat wokół dziecka z FAS zaczyna nabierać sensu. Dziecko z FAS osiąga sukcesy wtedy, gdy świat wokół niego jest uporządkowany i stały. 8. Nadzór - z powodu trudności w rozwoju poznawczym dzieci z zespołem FAS zachowują się naiwnie w codziennych sytuacjach. Aby móc rozwinąć nawyki właściwego zachowania, wymagają nieustannego nadzoru, jak dzieci młodsze, Być opiekunem dziecka z FAS/FAE to ogromne wyzwanie i odpowiedzialność. Ale też radość i równie ogromna satysfakcja, bo dzieci z FAS/FAE nieustannie prowokują swoich opiekunów do poszukiwania nowych rozwiązań, do refleksji nad sobą, do własnego rozwoju i zmian we własnym życiu. Potrafią też być wdzięczne i radośnie manifestować swoje osiągnięcia, których głównymi architektami są osoby odpowiedzialne za rozwój na miarę możliwości podopiecznych. LITERATURA: 1. Klecka M. : Ciąża i alkohol. W trosce o Twoje dziecko. Warszawa Cholewa J.: Zespół alkoholowy płodu. Kraków Materiały ze szkolenia Praca z dzieckiem z alkoholowym uszkodzeniem
FAS. Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME)
FAScynujące dzieci FAS Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME) Co 3 kobieta w ciąży sięga po kieliszek, a skutki tego bywają dramatyczne. Nawet niewielka ilość alkoholu wypitego przez matkę może
Bardziej szczegółowoProfil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S. Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku
Profil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku Fetal Alkohol Syndrome (FAS) jest to zespół nieprawidłowości,
Bardziej szczegółowoAnna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW
Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW Co to jest FAS? FAS czyli Alkoholowy Zespół Płodowy (Fetal Alkohole Syndrome) to zespół zaburzeń występujących u dziecka, będący wynikiem
Bardziej szczegółowoAlkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy
Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy FAS / PZA czyli FetalAlcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy. Z tym problemem na świecie rodzi się więcej dzieci niż z zespołem Downa
Bardziej szczegółowoFundacja RAZEM BEZPIECZNE Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS)
Dla większości kobiet w ciąży ograniczenie spożycia alkoholu jest rzeczą naturalną, jednak nie wszystkie zdają sobie sprawę, że nie ma bezpiecznej jego dawki w tym stanie. Szkodliwy wpływ alkoholu na płód,
Bardziej szczegółowoUczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej
Uczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej I. Terminologia... 2 II. Diagnoza... 3 III. Rola nauczyciela w diagnozie FAS... 3 IV. Cechy ucznia z zespołem FAS... 4 V. Sposoby nauczania... 4 VI. Specyficzne
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowosystematyczne nauczanie
dojrzałość Osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie; harmonijne współgranie
Bardziej szczegółowoSPEKTRUM POALKOHOLOWYCH ZABURZEŃ PŁODU (FASD FETAL ALCOHOL SPECTRUM DISORDERS)
GRAŻYNA RYMASZEWSKA Lekarz psychiatra. Ponad 20 lat pomagała osobom uzależnionym od alkoholu oraz ich rodzinom. Aktualnie działa w Fundacji "Trzeźwość". Inicjatorka kampanii "Stop FAS". SPEKTRUM POALKOHOLOWYCH
Bardziej szczegółowoWpisany przez B.Wójcik wtorek, 20 października 2009 11:38 - Zmieniony wtorek, 20 października 2009 19:01
Zespół Samokształceniowy I piętra Artykuł przygotowany na wrzesień 2009 przez B. Wójcik Czego się boimy II? Kolejny artykuł z cyklu Czego się boimy? dotyczy problemu, o którym jest co raz głośniej za sprawą
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa. Osiem Kroków: Jak postêpowaæ z dzieæmi z zespo³em alkoholowym FAS. PROGRAM FAStryga
Stowarzyszenie Zastêpczego Rodzicielstwa Oddzia³ Œl¹ski 0504 73 18 23 Osiem Kroków: Jak postêpowaæ z dzieæmi z zespo³em alkoholowym FAS PROGRAM FAStryga Pomoc dla dzieci dotkniêtych syndromem FAS i ich
Bardziej szczegółowoPewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej. Gotowość szkolna- sylwetka dziecka dojrzałego i niedojrzałego do rozpoczęcia nauki w szkole Edukacja szkolna jest
Bardziej szczegółowoFAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem
FAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem Początki 1968 Paul Lemoin (ogólny opis) 1973 D. Smith, K. Jones, Ch. Ulleland, A. Streissguth (dokładny opis cech dysmorficznych oraz zaburzeń układu nerwowego
Bardziej szczegółowoCiąża bez alkoholu 2018
IDEA Od 2007 roku Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) prowadzi działania edukacyjne związane z upowszechnianiem wiedzy na temat szkód w rozwoju płodu wynikających z picia alkoholu
Bardziej szczegółowoBiologia medyczna. materiały dla studentów Kobieta (XX)
1. Kobieta (XX) 1 2. Mężczyzna (XY) 3. Monosomia X0, zespół Turnera Kobieta Niski wzrost widoczny od 5 roku życia. Komórki jajowe degenerują przed urodzeniem, bezpłodność. Nieprawidłowości szkieletowe,
Bardziej szczegółowoFAS i FTS. Wykonała: Anna Korcala-Wichary
FAS i FTS Wykonała: Anna Korcala-Wichary FAS Fetal Alcohol Syndrome Do dziś nie określono dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla płodu. Każda ilość niesie ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju dziecka.
Bardziej szczegółowoPrzeznaczenie metody Metoda Integracji Sensorycznej jest wykorzystywana w pracy z dziećmi: z autyzmem z Zespołem Aspergera
Metoda Integracji Sensorycznej (SI) jest to nowoczesna i bardzo skuteczna forma diagnozy i terapii dzieci. Integracja Sensoryczna opiera się na neurofizjologicznych podstawach klinicznej obserwacji i standaryzowanych
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA,, ŻYCIE Z FAS. BIAŁYSTOK 31.05.2011r.
KONFERENCJA,, ŻYCIE Z FAS BIAŁYSTOK 31.05.2011r. ,,CIĄŻA A PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY FAS. Białystok 31.05.2011r. CHYBA JESTEM W CIĄŻY??? Co mam robić??? Dowiedziałam się w środę, że jestem w 6 tyg. ciąży,
Bardziej szczegółowoANKIETA REKRUTACYJNA
ANKIETA REKRUTACYJNA Prosimy o wypełnienie poniższej ankiety rekrutacyjnej, której celem jest zebranie informacji niezbędnych do przeprowadzenia rekrutacji uczestników projektu Wszyscy razem. 1. Imię i
Bardziej szczegółowoZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR
ZWIĄZEK DYSLEKSJI Z WADAMI WIDZENIA. TERESA MAZUR WSTĘP Widzenie to proces zachodzący w mózgu dzięki pracy skomplikowanego układu wzrokowego. Tylko prawidłowy rozwój tego układu pozwala nam w pełni korzystać
Bardziej szczegółowoKompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju
Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno
Bardziej szczegółowoTrudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma pomocy: 5
Trudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma : 5 1. Wystąpiły wtórne do problemów w czytaniu trudności emocjonalne. m.in.: W razie istotnego nasilenia trudności w tym obszarze wskazana konsultacja
Bardziej szczegółowoFormularz zgłoszeniowy na badanie kwalifikacyjne do mikropolaryzacji mózgu
Formularz zgłoszeniowy na badanie kwalifikacyjne do mikropolaryzacji mózgu Data... Poniższe schorzenia zazwyczaj nie stanowią przeciwwskazania do zastosowania mikropolaryzacji. Proszę zatem o udzielenie
Bardziej szczegółowoWielu rodziców zastanawia się, czy ich dziecko jest w pełni gotowe, by sprostać wymaganiom jakie niesie za sobą szkoła.
O GOTOWOŚCI SZKOLNEJ Rozpoczęcie nauki szkolnej to bardzo ważny moment w życiu każdego dziecka. Pójście do szkoły poprzedzone jest rocznym obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym, któremu podlegają wszystkie
Bardziej szczegółowoFETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY
FETAL ALCOHOL SYNDROME (FAS) PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY Płodowy zespół alkoholowy jest to choroba polegająca na uszkodzeniu ośrodkowego układu nerwowego dziecka pod wpływem alkoholu wypijanego przez matkę
Bardziej szczegółowoFetal Alcohol Syndrome Debora Evensen. dzieci. Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome)
Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen To nie s¹ z³e dzieci Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Program FAStryga Stowarzyszenie Zastepczego Rodzicielstwa Oddzial
Bardziej szczegółowoKonstruowanie programów wspomagania rozwoju dzieci w świetle przeprowadzonej diagnozy przedszkolnej
Konstruowanie programów wspomagania rozwoju dzieci w świetle przeprowadzonej diagnozy przedszkolnej Danuta Mroczyk Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze I co dalej z diagnozą przedszkolną?
Bardziej szczegółowoZnaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi
Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN 27.11.2018r O teorii integracji sensorycznej
Bardziej szczegółowoAby zapobiec niepowodzeniom szkolnym już na starcie, musimy zadbać o to, aby dziecko przekraczając próg szkoły osiągnęło dojrzałość szkolną.
Gdy dziecko idzie po raz pierwszy do szkoły, zarówno ono, jak i rodzice bardzo przeżywają ten moment. Wszyscy są pełni nadziei, ale także obaw. Aby nieco ostudzić emocje, dowiedz się czy Twoje dziecko
Bardziej szczegółowoKwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni)
Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni) Prosimy o wypełnienie SZARYCH PÓL przed pierwszą wizytą i wydrukowanie kwestionariusza Imię i nazwisko dziecka: Data urodzenia: Opiekunowie
Bardziej szczegółowoKonsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI
Konsekwencje zdrowotne używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży ROMUALD DĘBSKI CMKP UZALEŻNIENIA W CIĄŻY NARKOTYKI ALKOHOL PAPIEROSY ŁĄCZNIE 1/4 CIĘŻARNYCH Najczęstsze używki w ciąży PAPIEROSY
Bardziej szczegółowoModuł IIIb. Rozpoznawanie ryzyka występowania specyficznych trudności w uczeniu się. Wg materiałów prof. Marty Bogdanowicz
Moduł IIIb Rozpoznawanie ryzyka występowania specyficznych trudności w uczeniu się Wg materiałów prof. Marty Bogdanowicz (prezentacja wykorzystana na kursie e-learningowym nt. Rozpoznawanie ryzyka dysleksji
Bardziej szczegółowoFAS Fetal Alcohol Syndrome Płodowy Zespół Alkoholowy
FAS Fetal Alcohol Syndrome Płodowy Zespół Alkoholowy Informacje z konferencji zorganizowanej przez Wydział humanistyczny Uniwersytetu Humanistyczno- Przyrodniczego w Siedlcach FAS Płodowy Zespół Alkoholowy
Bardziej szczegółowoCZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoSymptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją w zakresie przedmiotów nauczania: Objawy zaburzeń:
Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia i społeczeństwo w Szkole Podstawowej w Pietrowicach Wielkich dla uczniów z diagnozą: dysleksja rozwojowa Symptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW (materiał nr 1) 1. Podmiotowe traktowanie wszystkich rodziców (bezpośredni kontakt z każdym z
Bardziej szczegółowoARKUSZ DIAGNOZY UMIEJĘTNOŚCI FUNKCJONALNYCH
ARKUSZ DIAGNOZY UMIEJĘTNOŚCI FUNKCJONALNYCH Ucznia... Zawiera: 1. Dane o uczniu. 2. Diagnoza lekarska. 3. Diagnoza psychologiczna. 4. Diagnoza ekologiczna. 5. Umiejętności z zakresu: a) sposobu porozumiewania
Bardziej szczegółowoPokochaj i przytul dziecko z ADHD. ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi.
Pokochaj i przytul dziecko z ADHD ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi. TYPOWE ZACHOWANIA DZIECI Z ADHD: stale wierci się na krześle,
Bardziej szczegółowoForum Pedagogiczne 2,
Agnieszka Kubiak, Marta Sobocińska, Maria Ryś O zespole FAS. Z prof. UKSW, dr hab. Marią Ryś Kierownikiem Podyplomowego Studium Relacji Interpersonalnych i Profilaktyki Uzależnień rozmawiają Agnieszka
Bardziej szczegółowoOprócz tego mogą pojawić się: pogorszenie wyników w nauce, zwiększony dystans do członków rodziny, gorsze kontakty z rówieśnikami.
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY REAKCJI POSTRAUMATYCZNEJ: Wyraziste, natrętne wspomnienia Przeżywanie z fotograficzną dokładnością traumatycznych wydarzeń /widoki, dźwięki, zapachy/ + objawy wegetatywne /bicie
Bardziej szczegółowoSTAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE
STAROSTWO POWIATOWE W SOKÓŁCE DIAGNOZA TRUDNOŚCI NOWATORSKIE NARZĘDZIA - neuromodulacja (EEG Biofeedback), - neuroobrazowanie (EEG/QEEG), - rehabilitacja funkcji poznawczych (FORBRAIN), - diagnostyka i
Bardziej szczegółowo16.zdaje się nadmiernie podatne na ból, nadmiernie przejęte drobnymi zranieniami
I. Dotyk Czy twoje dziecko:. 1.unika brudzenia sobie rąk 2.zlości się przy myciu twarzy 3. złości się przy czesaniu włosów lub obcinaniu paznokci 4. woli ubrania z długim rękawem nawet kiedy jest ciepło
Bardziej szczegółowoARKUSZ OCENY DOJRZAŁOŚCI PROCESÓW SPOŁECZNO-EMOCJONALNYCH
ARKUSZ OCENY DOJRZAŁOŚCI PROCESÓW SPOŁECZNO-EMOCJONALNYCH Arkusz wypełnia nauczyciel nauczania przedszkolnego placówki, do której uczęszcza Pani/Pana dziecko... (imię i nazwisko dziecka) D dobrze S średnio
Bardziej szczegółowoFAS ( Fetal Alkohol Syndrom ) ALKOHOLOWY ZESPÓŁ PŁODOWY. FAE ( Fetal Alkohol Effects ) - ALKOHOLOWY EFEKT PŁODOWY
FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ) ALKOHOLOWY ZESPÓŁ PŁODOWY FAE ( Fetal Alkohol Effects ) - ALKOHOLOWY EFEKT PŁODOWY CECHY CHARAKTERYSTYCZNE I OBJAWY FAS ( Fetal Alkohol Syndrom ): Charakterystyczne rysy twarzy
Bardziej szczegółowoCzy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się
NOWA RZECZYWISTOŚĆ Czy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się szkolnej dyscyplinie? Czy wejdzie w
Bardziej szczegółowoOFERTA PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 5 POZNAŃ STARE MIASTO
OFERTA PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ NR 5 POZNAŃ STARE MIASTO 1. Dla dzieci: Propozycje do zrealizowania na terenie przedszkoli: A. Badania przesiewowe logopedyczne 3-6-latków oraz 3 i 4-latków.
Bardziej szczegółowoDziecko z FAS/FASD w domu i w szkole
Dziecko z FAS/FASD w domu i w szkole Praca z dzieckiem z FASD nastręcza ogromnych trudności. Rodzice, opiekunowie, wychowawcy, nauczyciele mają problemy z doborem właściwych metod pracy z dzieckiem. Statyczna
Bardziej szczegółowoWykorzystanie integracji sensorycznej w usprawnianiu zaburzeń rozwojowych.
Wykorzystanie integracji sensorycznej w usprawnianiu zaburzeń rozwojowych. Termin integracja sensoryczna po raz pierwszy został użyty przez Ch. Sherringtona w 1902 roku w Anglii. Nowe znaczenie temu terminowi
Bardziej szczegółowoCzym jest autyzm? Jaki świat widzi osoba autystyczna?
Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.
Bardziej szczegółowoZABURZENIA PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO
ZABURZENIA PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO Zaburzenia przetwarzania słuchowego (auditory processing disorder- APD), znane również jako centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego (central auditory processing
Bardziej szczegółowoZaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska
Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie co będzie b w życiu dorosłym Iwona A. Trzebiatowska Schizofrenia Brak możliwości rozpoznanie poniżej 6 rż Wcześniejsze zachorowania u chłopców Udział czynnika organicznego
Bardziej szczegółowoJak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji
Bardziej szczegółowoAutyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne.
Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne. W Polsce autyzm i Zespół Aspergera rozpoznaje się w oparciu o obowiązującą od 1996 roku Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ Opracowanie: Mgr Anna Borek Mgr Barbara Jakubiec Mgr Tomasz Padyjasek Spis treści: 1. Termin dysleksja. 2. Trudności
Bardziej szczegółowoTERAPIE, KTÓRE MOŻEMY POPROWADZIĆ SAMI
TERAPIE, KTÓRE MOŻEMY POPROWADZIĆ SAMI PROGRAM AKTYWNOŚCI KNILL ÓW RUCH ROZWIJAJĄCY W.SHERBORNE Opracowała: Joanna Dolna Marianna i Christopher Knill Metoda powstała w wyniku trudności, jakie napotykali
Bardziej szczegółowoOrzecznictwo w procesie diagnozy FASD
Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Barbara Woszczyna Tomaszowice 2015r. Według brytyjskiego raportu Warnocka, około 20% populacji uczniów to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with
Bardziej szczegółowomgr Hanna Arend mgr Dariusz Nowak
mgr Hanna Arend mgr Dariusz Nowak Poradnie od zawsze wychodziły naprzeciw potrzebom środowiska lokalnego wpierając: dziecko rodzica nauczyciela Pakiet poradniany w roku 2010 Potrzeba pełnej optymalizacji
Bardziej szczegółowoJeśli, to nie ADHD to co? Jak rozpoznać kiedy dziecko potrzebuje profesjonalnej diagnozy a kiedy są to wyzwania wychowawcze.
Jeśli, to nie ADHD to co? Jak rozpoznać kiedy dziecko potrzebuje profesjonalnej diagnozy a kiedy są to wyzwania wychowawcze. Plan: Co to jest ADHD? Objawy ADHD Jak odróżnić ADHD od innych problemów zachowania
Bardziej szczegółowoCZY NASZE DZIECKO MOŻE
CZY NASZE DZIECKO MOŻE JUŻ IŚĆ DO SZKOŁY? Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 im. ks. dra S. Wilczewskiego w Katowicach OBOWIĄZEK SZKOLNY W KRAJACH EUROPEJSKICH GOTOWOŚĆ SZKOLNA Osiągnięcie przez
Bardziej szczegółowoEEG Biofeedback. Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu
EEG Biofeedback Metoda EEG-Biofeedback wykorzystuje mechanizm sprzężenia zwrotnego do treningu i usprawniania pracy mózgu EEG Biofeedback to skuteczna metoda terapeutyczna zwiększająca skuteczność funkcjonowania
Bardziej szczegółowoPROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA. Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny
PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA Zakład Ortodoncji IS Warszawski Uniwersytet Medyczny PROFILAKTYKA WAD NARZĄDU ŻUCIA kierowanie wzrostem i rozwojem narządu żucia w każdym okresie rozwojowym dziecka poprzez:
Bardziej szczegółowoDYSLEKSJA PORADY DLA RODZICÓW
DYSLEKSJA PORADY DLA RODZICÓW CO TO JEST DYSLEKSJA? Dysleksja rozwojowa jest to zespół zaburzeń występujących w procesie uczenia się, czytania i pisania u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. U podstaw
Bardziej szczegółowoCentralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD/CAPD) Julia Pyttel
Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego (APD/CAPD) Julia Pyttel pedagog, neurologopeda, surdologopeda, terapeuta SI APD Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego Centralne Zaburzenia Przetwarzania
Bardziej szczegółowoRELACJA I KOMUNIKACJA Z PACJENTEM SPECYFICZNYM LĘK DENTYSTYCZNY U DZIECI. Źródła i sposoby redukcji lęku w gabinecie stomatologicznym
RELACJA I KOMUNIKACJA Z PACJENTEM SPECYFICZNYM LĘK DENTYSTYCZNY U DZIECI Źródła i sposoby redukcji lęku w gabinecie stomatologicznym Lęk dentystyczny u dzieci - podłoże Funkcja lęku to określenie obszarów
Bardziej szczegółowoOd słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA. malyska.edu.pl
Od słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA malyska.edu.pl Proces dydaktyczny= U + N + materiał nauczania Uczeń główny podmiot procesu dydaktycznego Najwyższe dobro i prawo dziecka, to możliwość
Bardziej szczegółowoWYZWALACZE WEWNĘTRZNE. poczucie szczęścia. napięcie wewnętrzne złość
WYZWALACZE WEWNĘTRZNE Zaznaczę znakiem "X" te emocje, które wywoływały u mnie uczucie głodu alkoholowego: poczucie obcości podekscytowanie pewność siebie emocjonalny ból poczucie winy frustracja nerwowość
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji wychowawczej nr 1 ZAPOZNANIE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ CO ROZUMIEMY PRZEZ INTEGRACJĘ?
Scenariusz lekcji wychowawczej nr 1 ZAPOZNANIE Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ CO ROZUMIEMY PRZEZ INTEGRACJĘ? CELE DYDAKTYCZNO-WYCHOWAWCZE: Po przeprowadzonej lekcji uczniowie i uczennice: umieją określić pojęcie
Bardziej szczegółowoDojrzałość szkolna dziecka
Dojrzałość szkolna dziecka Dojrzałość szkolna Według B. Wilgockiej-Okoń dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwi
Bardziej szczegółowoPrzyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji
Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji Dr Teresa Opolska Polskie Towarzystwo Dysleksji Fakty i kontrowersje wokół dysleksji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści. Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?...
Spis treści Spis treści Wstęp... Jak wspierać rozwój przedszkolaka?... Jak ćwiczyć dziecięcy umysł?... Koncentracja i spostrzeganie... Pamięć i wiedza... Myślenie... Kreatywność... Zadania, które pomogą
Bardziej szczegółowoJakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r.
Jakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r. Kompetencje kluczowe Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują
Bardziej szczegółowoNASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK
NASTOLETNIA DEPRESJA PORADNIK Upadłam Nie mogę Nie umiem Wstać Sama po ziemi stąpam w snach Sama, samiutka próbuję wstać. Nie umiem Chcę się odezwać Nie wiem do kogo Sama tu jestem, nie ma nikogo Wyciągam
Bardziej szczegółowoWCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK Wczesna interwencja to zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo-rehabilitacyjnych i terapeutycznych, których podmiotem
Bardziej szczegółowoInnowacja Zabawy Fundamentalne kluczem do sukcesu dziecka. Przedszkole nr 12 w Nysie Rok szkolny 2014/2015
Innowacja Zabawy Fundamentalne kluczem do sukcesu dziecka Przedszkole nr 12 w Nysie Rok szkolny 2014/2015 Program Zabawy Fundamentalne Kluczem do sukcesu dziecka został opracowany zgodnie z aktualnymi
Bardziej szczegółowoPercepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców
Percepcja wzrokowa jest zdolnością do rozpoznawania i rozróżniania bodźców wzrokowych a także do ich interpretowania przez odniesienie do poprzednich doświadczeń. Nie jest wyłącznie zdolnością do dokładnego
Bardziej szczegółowoKARTA ZGŁOSZENIA DZIECKA DO PRZEDSZKOLA ŚWIAT ODKRYWCÓW W MIŃSKU MAZOWIECKIM UL. MAŁA 4. KARTA MALUCHA (imię i nazwisko dziecka)
KARTA ZGŁOSZENIA DZIECKA DO PRZEDSZKOLA ŚWIAT ODKRYWCÓW I. Dane dziecka W MIŃSKU MAZOWIECKIM UL. MAŁA 4. KARTA MALUCHA 1.... (imię i nazwisko dziecka) 2.... (data i miejsce urodzenia) 3.... (adres zamieszkania
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU
PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU WSTĘP Przystosowanie należy do podstawowych mechanizmów regulujących stosunki człowieka ze środowiskiem. Wiek przedszkolny to okres
Bardziej szczegółowoU C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r.
U C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r. w sprawie: wyrażenia zgody na realizację projektu Wykorzystać wiele możliwości w ramach Wsparcia dla osób
Bardziej szczegółowoMonika Szewczuk - Bogusławska
Monika Szewczuk - Bogusławska 1. Zaburzenia ze spektrum autyzmu. 2. Upośledzenie umysłowe (Niepełnosprawność intelektualna). 3. Zaburzenie hiperkinetyczne (ADHD) 4. Zaburzenie opozycyjno-buntownicze 5.
Bardziej szczegółowoGotowość szkolna. Kryteria gotowości szkolnej:
Gotowość szkolna Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści
Bardziej szczegółowoJak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog
Jak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog ADHD - nazewnictwo Wg DSM - IV TR: ADHD Attention Deficit Hyperactiviti Disorder /zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami
Bardziej szczegółowoKwestionariusz wywiadu o dziecku
Szanowni Państwo Bardzo prosimy o wypełnienie poniższego kwestionariusza. Zawarte w nim informacje pozwolą nam na postawienie dokładniejszej diagnozy oraz na przygotowanie bardziej indywidualnego planu
Bardziej szczegółowoOpinia nauczyciela o uczniu zagrożonym niedostosowaniem społecznym/niedostosowanym społecznie *
Opinia nauczyciela o uczniu zagrożonym niedostosowaniem społecznym/niedostosowanym społecznie * Imię i nazwisko ucznia:. Szkoła/klasa..... Środowisko rodzinne dziecka: Sytuacja społeczno-ekonomiczna dziecka:
Bardziej szczegółowoZachowania trudne to zachowania niefunkcjonalne, które ograniczają lub nawet uniemożliwiają uczenie się i codzienne funkcjonowanie zgodnie z
Zachowania trudne to zachowania niefunkcjonalne, które ograniczają lub nawet uniemożliwiają uczenie się i codzienne funkcjonowanie zgodnie z przyjętymi normami. zaburzenie codziennej rutyny/ schematu,
Bardziej szczegółowoMITY I PRAWDA NA TEMAT ALKOHOLU
MITY I PRAWDA NA TEMAT ALKOHOLU Mit: Piwo co prawda zawiera alkohol, ale w tak małych ilościach, że nie ryzykje się pijąc je, bo jest mniej szkodliwe. Fakt: Szkody mogą pojawić się u osób, które piją tylko
Bardziej szczegółowoEdukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej
Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej ...Dobra edukacja to edukacja włączająca, zapewniająca pełne uczestnictwo wszystkim uczniom, niezależnie od płci, statusu społecznego i ekonomicznego, rasy,
Bardziej szczegółowoMariusz Z. Jędrzejko. Technologie cyfrowe a rozwój edukacyjny i emocjonalny (pobudznie, agresja) dzieci nastolatków
Mariusz Z. Jędrzejko Technologie cyfrowe a rozwój edukacyjny i emocjonalny (pobudznie, agresja) dzieci nastolatków Zaczynamy żyć w prawdziwym cyfrowym świecie Mózg dorosłego a mózg dziecka Rozbudowane
Bardziej szczegółowoOcena zależności od opieki Skala CDS
Ocena zależności od opieki Skala CDS Potrzeby Wskaźniki oceniające ocena ODŻYWIANIE Stopień w jakim pacjent jest w stanie zaspokoić potrzeby żywieniowe bez niczyjej 1. Pacjent nie jest w stanie przyjmować
Bardziej szczegółowoDYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO?
DYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO? Co to jest dyspraksja? Dyspraksja jest zwykle postrzegana jako ograniczenie lub niedorozwój organizacji/ koordynacji ruchu. Związane z nim mogą być problemy z wypowiadaniem się,
Bardziej szczegółowoOśrodek Rozwoju Edukacji
Ośrodek Rozwoju Edukacji Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Termin założenia karty 20.09.2011r. IMIĘ (IMIONA) I NAZWISKO Ucznia Kamil klasa IV Nazwa przedszkola/szkoły lub placówki zakładającej Kartę.
Bardziej szczegółowoO czym powinni wiedzieć rodzice kupując dziecku komputer?
O czym powinni wiedzieć rodzice kupując dziecku komputer? autor: Hanna Gayer O tym dalej Prezentacja jest próbą odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie, ma zwrócić uwagę odbiorcy na problemy pojawiające
Bardziej szczegółowoporadnik Pedagogiczno Terapeutyczny dla Rodziców Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 342 im. J. M. Szancera w Warszawie
poradnik Pedagogiczno Terapeutyczny dla Rodziców Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 342 im. J. M. Szancera w Warszawie Nr 1/2017 /październik, listopad, grudzień/ EUROPEJSKI TYDZIEŃ ŚWIADOMOŚCI
Bardziej szczegółowoOd najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki,
Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, śpiewania, a nawet tworzenia łatwych melodii oraz w jakim
Bardziej szczegółowoMózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA
Mózgowe porażenie dziecięce - postepowanie rehabilitacyjne BEATA TARNACKA Podziały Patofizjologiczna: spastyczność, atetoza, ataksja, atonia, drżenie Topograficzna: monoplegia, paraplegia, hemiplegia,
Bardziej szczegółowoPomoc, jaką zespół wczesnego wspomagania świadczy dziecku i jego rodzinie, jest bezpłatna.
Czym jest wczesne wspomaganie rozwoju dziecka? Wczesne wspomaganie rozwoju obejmuje wszelkie formy wspomagania rozwoju dziecka niepełnosprawnego oraz udzielania psychopedagogicznego wsparcia jego rodzinie.
Bardziej szczegółowoPORADNIK DLA PACJENTKI
PORADNIK DLA PACJENTKI Walproinian Antykoncepcja i ciąża: Co powinna Pani wiedzieć Niniejsza broszura jest skierowana do kobiet i dziewcząt, które przyjmują jakikolwiek lek zawierający walproinian, lub
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowoUkryty wróg depresja dziecięca
Ukryty wróg depresja dziecięca Depresja jest chorobą. Z powodu depresji leczy się blisko 8 tyś. dzieci w Polsce. Specjaliści twierdzą, że nie jest to pełna skala zjawiska. Chorobę tą diagnozuje się trudno,
Bardziej szczegółowo