WYBORY Sondaże CBOS

Transkrypt

1 RAPORT: WYBORY 2015 OMAWIANE KWESTIE TENDENCJE W SONDAŻACH I KOMPLEKSOWE PORÓWNANIE OSTATNICH WYNIKÓW ANALIZA WPŁYWU WYNIKÓW WYBORÓW NA POSZCZEGÓLNE SEKTORY W GOSPODARCE (FINANSOWY, ENERGETYCZNY, WYDOBYWCZY, PALIWOWY, DETALICZNY, TECHNOLOGICZNY) ANALIZA SYTUACJI MAKROEKONOMICZNEJ W KONTEKŚCIE WYBORÓW JAK ZAREAGUJE ZAGRANICA?

2 1. Sondaże CBOS Sondaże przeprowadzane metodą CAPI (Computer Assisted Personal Interview wywiad bezpośredni wspomagany komputerowo). Po wyborach prezydenckich wyraźna tendencja wzrostowa dla partii PiS i kontynuacja spadku poparcia dla PO oraz duży spadek elektoratu KW Kukiz 15. Wg sondażu wykonanego w październiku 2015 roku do sejmu weszłyby tylko 4 ugrupowania: PiS, PO, Kukiz oraz NowoczesnaPL. Marcin Nowak IBRiS Dawid Łysko

3 TNS Polska Dane pochodzą z sondaży przeprowadzonych przez agencję badawczą TNS Polska, przy użyciu metody CAPI wywiadu bezpośredniego z użyciem urządzeń mobilnych. Na wykresie widzimy, że do maja br. największe poparcie wśród ankietowych miała Platforma Obywatelska. Sytuacja uległa zmianie krótko przed wyborami prezydenckimi od tego czasu najlepszy wynik odnotowuje Prawo i Sprawiedliwość. Znacznie spadło poparcie dla Kukiz 15, które kształtowało się na poziomie 20%, a obecnie wynosi zaledwie 6%. Wyniki pozostałych partii oscylują w przedziale 0-5%. Według ostatniego sondażu z dnia 15 października do sejmu weszłyby następujące ugrupowania: PIS, PO,.Nowoczesna, PSL i Kukiz % 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% PIS PO Kukiz'15 Zjednoczona Lewica PSL.Nowoczesna KORWiN Partia Razem Daria Stefankiewicz

4 Millward Brown Metodologia badania: - CATI (badanie telefoniczne wspomagane komputerowo - szczególnie czułe na krótkotrwałe zmiany poparcia) - Próba: około 1000 osób w wieku powyżej 18 lat - Jeśli rozkład poszczególnych cech respondentów w próbie odbiega od rozkładu w populacji stosuje się ważenie poststratyfikacyjne, czyli przypisanie poszczególnym respondentom wag, które uwzględniane są w przyszłych analizach (Jednostki nadreprezentowane w próbie otrzymują wagi mniejsze od 1, a niedoreprezentowane większe. Dzięki temu możliwe jest prowadzenie analiz sondażu tak, jakby struktura zrealizowanej próby odzwierciedlała strukturę populacji badanej) Wnioski: - tendencje: malejące poparcie dla Platformy Obywatelskiej od maja(z 35 % na 22%), malejące poparcia dla PiS od czerwca (z 43% na 32%) - PiS, faworyt wyborów parlamentarnych maksimum poparcia osiągnął w czerwcu 43% (sondaż 23.06), miesiąc po wygranych przez Andrzeja Dudę wyborach prezydenckich - od czerwca PiS ma większe poparcie niż PO (sondaż 1.06) - od lipca spadło poparcie dla PiS i PO na skutek wyłonienia się nowych partii, czyli: Kukiz 15 (średnio 7% poparcia), Nowoczesnej Ryszarda Petru (6%) oraz Zjednoczonej Lewicy (10%) - wg. ostatniego sondażu (15.10) próg wyborczy (5%) osiągnęło aż 7 partii politycznych: PiS, PO, Zjednoczona Lewica, Nowoczesna Ryszarda Petru, KORWIN, Kukiz 15, oraz PSL Jakub Multański

5 Estymator Ostatni sondaż i rozkład miejsc w parlamencie wg agencji Estymator: Jacek Czarniawski GFK Polonia

6 Badanie GFK Polonia są przeprowadzone metodą CAPI (bezpośrednie wywiady w domach respondentów) na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich Polaków wylosowanej z bazy PESEL. Z powyższego wykresu można odczytać, że aż do marca 2015 roku poparcie dla PO rosło, po czym w maju gwałtownie spadło, aby następnie znów zacząć iść w górę, ale już w wolniejszym tempie, niż na początku roku. Poparcie dla PiS w okresie lipiec 2014-wrzesień 2015 kształtowało się w przedziale 35-45%. Trzecim ugrupowaniem, które znalazłoby się w sejmie byłoby KUKIZ 15, którego poparcie cały czas spada. Zjednoczona Lewica cały czas od zjednoczenia rośnie w siłę, jednakże nie przekroczyła jeszcze progu 8%, które gwarantuje wejście do parlamentu koalicji wyborczych. Nowoczesna Ryszarda Petru również idzie w górę w sondażach, ale jest poniżej progu wyborczego. Poparcie dla PSL spadło poniżej progu wyborczego w maju i od tamtego czasu nie uzyskuje w sondażach wyniku przekraczającego ten poziom. Poparcie dla KORWIN znajduje się w przedziale 2-4% w badanym okresie. Partia Razem może liczyć natomiast na 0,1% poparcia. Karol Bąk Podsumowanie ostatnich sondaży wszystkich agencji Zbliżające się w tę niedzielę wybory parlamentarne będą miały ogromne znaczenie dla każdego Polaka. Analizując ostatnie sondaże można powiedzieć, że nie powinno dojść do niespodzianki i to właśnie Prawo i Sprawiedliwość wygra wybory. Pozostaje tylko zadać sobie pytanie czy uzyska odpowiednią liczbę mandatów, aby rządzić samodzielnie? Tylko sondaże Estymator i TNS Polska wskazują na to, że PiS będzie miał rząd większościowy. Wyniki pozostałych agencji wskazują, że ewentualny zwycięzca będzie musiał utworzyć koalicję. Łukasz Jankowski

7 2. Sektory i spółki Sektor finansowy Podatek bankowy Podatek bankowy w Polsce Podatek ten ma być jednym z głównych źródeł finansowania projektów PiS. Miałby on wynieść 0.39% wartości aktywów, a spodziewane przychody z tego tytułu oscylowałyby się na poziomie 5 mld zł. Podatek objąłby banki, towarzystwa emerytalne, a nawet także SKOK-i (w zależności od źródła; SKOKi często wymienia się jako instytucje, które z podatku będą zwolnione). Pieniądze te pokrywałyby wydatki państwa związane m.in. z przeznaczeniem kwoty 500 zł na każde dziecko w rodzinie, podwyższenie kwoty wolnej od podatków, a także obniżenie wieku emerytalnego. Podatek miałby wejść w życie już w 2016 roku (I - II kwartał), a PiS daje sobie 6-8 tygodni po wyborach na konsultacje na temat ostatecznego kształtu tego obciążenia. Ostatnio jednak media donoszą o tym, że zostanie on prawdopodobnie wprowadzony w 2017 roku, bowiem może być zbyt mało czasu na wprowadzenie zmian. Wprowadzenie podatku bankowego może przyczynić się do konsolidacji mniejszych banków działających w kraju. Polski rynek bankowy jest w tej chwili jednym z bardziej konkurencyjnych w Europie, ale jeśli małe banki będą zagrożone stratami, mogą chcieć się łączyć z większymi. W Polsce po ogłoszeniu przez Beatę Szydło planu wprowadzenia podatku bankowego wartość akcji banków spadała. W przypadku, gdy PiS nie uzyska parlamentarnej większości, lub nie uda mu się stworzyć koalicji, tak aby rządzić, podatek prawdopodobnie nie zostanie wprowadzony. Jego przeciwnikiem jest główny konkurent PiS - PO, które uważa, że banki i tak już wystarczająco są obciążone np. poprzez wpłaty na BFG, z którego środki są przeznaczane na wypłatę środków klientom SKOK-ów, które mają problemy z płynnością. Podatek bankowy w innych krajach Powodem dla którego państwa zdecydowały się wprowadzić podatek bankowy jest, fakt udzielenia im pomocy finansowej w czasie kryzysu gospodarczego, i w ten sposób niejako mają one odwdzięczyć się za udzielone wsparcie i podzielić częścią zysków. Z kolei inne państwa upatrzyły sobie w tym rozwiązaniu dodatkowe źródła finansowania deficytów budżetowych jak np. w Wielkiej Brytanii, Szwecji czy Niemczech ma on zapewnić stabilność finansową. Dochód z takiego podatku jest mniejszy w innych krajach, takich jak chociażby Niemcy, które oddają do budżetu mniej więcej tyle, ile chciałby wyciągnąć PiS od polskich banków, jednakże niemiecki sektor bankowy jest kilkukrotnie większy, a ryzyko skutków ubocznych mniejsze. W większości państw, które stosują ten podatek, podstawą opodatkowania są pasywa, a nie aktywa, co wydaje się być lepszą formą wpływania na zrównoważony rozwój. Jednym z pierwszych krajów, który wprowadził podatek bankowy są Węgry, jednocześnie jego wysokość okazała się jedną z najwyższych na świecie. Spowodowało to wiele negatywnych skutków m.in. ujemnie wpłynęło na wzrost gospodarczy, zachwiało stabilnością finansową, a także obniżyło zaufanie inwestorów. Dodatkowo wpływy budżetowe okazały się mniejsze niż oczekiwano. Na Węgrzech stawka podatku jest zróżnicowana w zależności od wielkości instytucji. Te o aktywach ponad 50 mld HUF płacą 0,53%, a poniżej tego progu ponad mniej niż jedną trzecią, 0,1% Podstawą opodatkowania są łączne aktywa. Węgierski minister finansów zapowiedział, że zostanie on obniżony w 2016 roku do poziomu 0,31%, a w kolejnych latach o kolejne kilka punktów bazowych. Podsumowanie Podatek bankowy, który chce wprowadzić PiS jest w pewnym stopniu zagrywką polityczną, dzięki której będzie on mógł finansować swoje obietnice oraz bieżący deficyt. Planuje się, że dochody będą sięgać ok 5 mld zł, a stawka tego podatku wyniesie 0,39% wartości aktywów, co nie jest do końca dobrym rozwiązaniem. Przykładem są Węgry, które jako jedne z pierwszych go wprowadziły. Jego

8 wysokość doprowadziła do zachwiania się stabilności finansowej, a wpływy budżetowe były niższe od oczekiwanych. Negatywnie wpłynie na ceny oferowanych przez banki usług, bowiem część kosztów będą przerzucać na klientów. Pomysł ten doprowadzi do podniesienia m.in. oprocentowania kredytów. Skutki dotkną zarówno klientów detalicznych, jak i instytucjonalnych, odbiją się też na poziomie inwestycji finansowanych z kredytów. Bankom nie będzie również zależało na wzroście poziomu aktywów, co może spowodować mniejszą akcje kredytową i zarazem spadek finansowania inwestycji, głównie małych i średnich przedsiębiorstw. Powodem, dla którego inne państwa zdecydowały się go wprowadzić jest rekompensata za wcześniejszą pomoc w czasie kryzysu finansowego, jednakże w Polsce banki takiej pomocy nie otrzymały, więc ten argument nie przemawia za jego wprowadzeniem. Według PiS-u sektor bankowy, który osiąga ogromne zyski, powinien się podzielić jego częścią ze społeczeństwem. Z kolei partia przeciwna stawia sprawę jasno, że nie chce, aby podatek ten został wprowadzony, bowiem już teraz banki muszą łożyć na upadające SKOK-i poprzez BFG, z którego są wypłacane środki dla klientów. Krzysztof Grocki, Natalia Grześkowiak Podatek od transakcji finansowych (FTT) Podatek od transakcji finansowych jest jednym z rozwiązań odnoszących się do sektora bankowego proponowanym przez Prawa i Sprawiedliwości. Pomysł ten jest jedną z rozważnych możliwości i według wstępnych ustaleń podatek byłby nakładany na wszystkie transakcje instrumentami finansowymi dokonywane przez instytucje finansowe. Wyniósłby odpowiednio 0,14 proc. za wyjątkiem 0,07 procentowej stawki od obrotu instrumentami pochodnymi. Według ustaleń podatek miałby przynieść ok. 1,7 mld zł. wpływów do budżetu. Podobny projekt jest opracowywanym przez Komisję Europejską wraz z 11 państwami członkowskimi, więc pomimo sceptyczności Ministra Finansów, Mateusza Szczurka i braku jakichkolwiek zobowiązań ze strony polskiej, istnieje możliwość, że nawet, gdy PiS nie dojdzie do władzy taki podatek zostanie wprowadzony. Podatek z założenia miałby przenieść cześć kosztów budżetowych na sektor bankowy, jak również poprawić stabilność sytuacji rynkowej poprzez zniechęcenie inwestorów do zawierania czysto spekulacyjnych krótkoterminowych transakcji. W oczach wielu ekspertów takie rozwiązanie może mieć bardzo negatywny wpływ na rynek kapitałowy i sytuacje rynkową. Polski rynek może stać się mniej atrakcyjny dla zagranicznych instytucji ze względu na wysokie koszty transakcyjne jak i dla polskich przedsiębiorstw finansowych, które zaczną szukać alternatywnych możliwości ulokowania kapitału za granicą. Dodatkowo inwestorzy indywidualni odczują ten podatekz jednej strony poprzez zmniejszenie płynności na rynku terminowym a z drugiej poprzez prawdopodobny wzrost kosztów, które instytucje przeniosą na klienta. Odpływ kapitału uniemożliwi długotrwały wzrost na rynku. Podatek od transakcji finansowych może mieć tragiczny rezultat dla rynku kapitałowego. Piotr Pięta, Kamila Połomka Konsolidacja sektora finansowego (case: PZU) Niesprzyjające bankom otoczenie gospodarcze (niskie stopy procentowe, obniżki opłat interchange), a także możliwość wprowadzenia m.in.: podatku bankowego mogą wyraźnie przyczynić się do łączenia się mniejszych banków w celu ich przetrwania na rynku. Według Andrzeja Klesyka, to PZU jest instytucją, która mogłaby przejmować i konsolidować banki w Polsce ze względu na bardzo dobre oceny inwestorów zza granicy oraz dobrą rozpoznawalność zarówno na polskiej giełdzie jak i na Zachodzie. Celem PZU jest stworzenie banku znajdującego się w

9 pierwszej piątce w sektorze bankowym. Pierwszym krokiem do jego osiągnięcia było przejęcie Alior Banku (nabycie 25,26% akcji). Rośnie także prawdopodobieństwo przejęcia Raiffeisen Polbanku. Prezes PZU podkreślił jednak, że warunkiem ewentualnego nabycia spółki córki austriackiego banku jest przeniesienie ryzyka związanego z kredytami hipotecznymi do podmiotu dominującego. Taki sam wymóg postawiła Komisja Nadzoru Finansowego. PZU wyrażało również chęć przejęcia banku BPH, jednak z ostatnich informacji wynika, że póki co negocjacje zostały zerwane poprzez niedogadanie się podmiotów w sprawie ceny. Gdyby PZU udało się przejąć zarówno BPH jak i Raiffeisen to znalazłoby się na czwartym miejscu w sektorze bankowym wg aktywów (suma aktywów wyniosłaby 126 mld PLN). Jeśli PiS wygra wybory i wprowadzi m.in.: podatek bankowy, to konsolidacja będzie szansą na przetrwanie mniejszych banków. Natomiast po przegranej PiSu być może doszłoby do sprzedaży pakietów akcji zarówno PZU jak i PKO (PO kilka razy deklarowało chęć prywatyzacji tych spółek). Paulina Hądzlik Ustawa o pomocy w sprawie kredytów w innych walutach W kontekście wyników ostatnich sondaży dot. wygranej w wyborach parlamentarnych 2015 niewątpliwie warto przytoczyć pomysł PiS-u co do pomocy frankowiczom. Miałby on zawierać: -prawo do przewalutowania zaciągniętego kredytu dla wszystkich dłużników bez żadnych ograniczeń -przewalutowanie miałoby być po kursie z dnia zaciągnięcia zobowiązania oraz kredytobiorca płaciłby raty takie, jak od kredytu w rodzimej walucie (różnica między ich wartością a wartością spłaconych już rat frankowych powiększyłaby jego dług) -banki miałyby całkowicie pokryć różnicę między wartością kredytu według aktualnego kursu CHF do tego z dnia zaciągnięcia pożyczki. Skutkiem tego, co mieliśmy już okazję zaobserwować po wprowadzeniu w sierpniu ustawy PO, która w 90% obciążała banki było 20 mld zł straty (czyli więcej niż roczne zyski) tej branży. W ciągu jednej sesji indeks WIG Banki stracił wówczas 6%.. Po przywróceniu projektu zakładającego równomierny podział miedzy banki a klientów kursy odbiły, choć banki nadal znajdują się w bessie; od maja w ciągu trzech miesięcy kursy spadły o ponad 20 %. Jak widać ustawa ta znacznie naruszyła sektor bankowy. Przewalutowanie kredytów może nieść za sobą różne konsekwencje: -szacuje się, że zmniejszy ono zdolność banków do prowadzenia akcji kredytowej o mld zł -obniżenie zysków banków przełoży się na spadek wpływów do budżetu państwa z odprowadzanego przez ten sektor podatku dochodowego oraz dywidend od akcji: jak oszacował NBP strata ta ma wynosić ok. 380 mln zł -tempo wzrostu PKB może zmniejszyć się o ok. 0,3-0,5 pkt. Procentowego PKB, co znajdzie swoje odzwierciedlenie w stopie bezrobocia -mówi się, że każdy klient banku poniósłby koszty przewalutowania przekraczające 100 zł -w celu utrzymania stabilności rynku finansowego konieczne będzie dofinansowanie państwa ze środków publicznych -zmaleje skłonność wchodzenia zagranicznych banków na polski rynek (tego typu ustawy zmuszają zagranicznych inwestorów do rezygnowania z części zysków na rzecz dokapitalizowania banków). Z pewnością nie wszyscy kredytobiorcy skorzystają z przewalutowania (jest to korzystne, jeżeli kredyt był zaciągnięty przy kursie franka mniejszym od 2,50 zł grupę tą stanowi 70% wszystkich dłużników w szwajcarskiej walucie), a odsetek zagrożonych kredytów mieszkaniowych wynosi jedynie nieco powyżej 3% wszystkich zaciągniętych należności. Problem pojawia się z nieruchomościami, które

10 obciążone są kredytami przekraczającymi ich rynkową wartość - nie można wówczas się jej pozbyć. Są również jednostki naprawdę potrzebujące pomocy, za które zgodnie KNF jak i sektor bankowy uważają osoby, które straciły pracę, wysokość ich miesięcznej raty przewyższa 60% dochodów gospodarstwa domowego lub są uprawnieni do korzystania ze świadczeń pomocy społecznej. Anna Zięciak Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe stanowią zauważalną część na polskim rynku usług finansowych, będącą jednocześnie alternatywą wobec systemu bankowego. Mimo tego, że SKOKi zajmują 1% rynku usług finansowych, to szacuje się, że blisko 10% Polaków korzysta z usług tego podmiotu. Obecnie funkcjonuje 50 kas. Wartość aktywów SKOK według Komisji Nadzoru Finansowego pod koniec 2014 roku wynosił mln zł, natomiast w I połowie 2015 roku zmniejszył się do mln zł. Oznacza to zmniejszenie się sumy bilansowej o blisko 29,2 %. Jednocześnie w I połowie 2015 roku przyjęto mln zł depozytów i udzielono mln zł pożyczek. Od kilku lat obserwuje się systematyczną marginalizację SKOK, która jest związana z brakiem przejrzystości finansowej kas. Od SKOKi zostały objęte nadzorem KNF. W marcu 2013 roku opublikowano wyniki audytu według, których wykazano 37% udział przeterminowanych kredytów (dla porównania odsetek przeterminowanych kredytów w PKO BP nie przekracza 7%). Od 2013 roku depozyty zostały objęte gwarancją przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W tym samym roku KNF zobowiązał 44 kasy (z ówcześnie funkcjonujących 55) do podjęcia działań naprawczych. Istotnym wydarzeniem był szereg zatrzymań w SKOK Wołomin gdzie doszło do wyłudzania pożyczek. Polityczne podłoże sprawy wydaje się być mało transparentne i jest trudne do jednoznacznej oceny. W przypadku zwycięstwa PiS, SKOKi najpewniej poprawią swoją kondycję. Na listach PiS znajduje się m.in. główny ekonomista SKOK dr Janusz Szewczak. Partia postuluje także wprowadzenie podatku bankowego, który pośrednio może przyciągnąć klientów detalicznych do SKOK, które nie odniosą takiego obciążenia. Jeżeli PiS przegra wybory, SKOKi zależnie od kondycji finansowej, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i zwiększonego nadzoru KNF mogą zostać zmarginalizowane. Sytuacja kas może okazać się szczególnie istotna dla PKO BP, które w tym roku przejęło 2 kasy i może być dalej wiązane z ratowaniem tego sektora (podobny problem dotyczy również PZU). Miłosz Zemroch Spółki w kontekście zmian: banki Z okazji zbliżających się wyborów parlamentarnych należy rozpatrzyć wyniki banków w kontekście zmian ich notowań na GPW. Analizujemy trzy sytuacje: 1. PiS wygrywa wybory i ma bezwzględną większość w parlamencie, 2. PiS wygrywa, ale nie ma większości 3. z punktu widzenia sondaży najmniej realną możliwość PiS nie wygrywa wyborów. PiS rządzi samemu. Rynek z pewnością na to zareaguje. Można oczekiwać spadków zwłaszcza wśród banków, którym polityka PiS-u wyjątkowo nie sprzyja. Opodatkowanie oraz przeniesienie kosztów kredytów frankowych na banki musi spotkać się z reakcją inwestorów. PiS wygrywa wybory, ale musi szukać koalicjanta. To jak zareaguje rynek zależy przede wszystkim od tego z kim PiS będzie miał do czynienia w parlamencie. Jeśli w sejmie znajdą się ugrupowania o poglądach prawicowych to możemy spodziewać się spadków jednakże jeśli w parlamencie pojawią się takie ugrupowania jak.nowoczesna czy też Zjednoczona Lewica to PiS może mieć problem ze

11 stworzeniem koalicji co z kolei będzie bodźcem stymulującym wzrost na rynkach. Ponadto w takiej sytuacji można oczekiwać niższych obrotów wynikających z niepewności spowodowanych szukaniem przez PiS koalicjanta. PiS nie wygrywa wyborów. Scenariusz najmniej prawdopodobny, który mógłby przynieść odbicie wśród banków. Inwestorzy prawdopodobnie odetchnęliby z ulgą przez co należałoby się spodziewać wzrostu indeksu WIG-Banki. Spadki wynikające ze zwycięstwa PiS-u będą jednak krótkotrwałe gdyż rynek kroczy przed wydarzeniami i główne załamanie wśród sektora bankowego miało już miejsce kilka dni temu. Te spadki też w jakiś sposób przygotowywały rynek do zwycięstwa największej partii opozycyjnej w kraju dlatego też te które prawdopodobnie wystąpią po wyborach mogą być stosunkowo duże jednak krótkotrwałe. Filip Lamański Spółki w kontekście zmian: domy maklerskie W przypadku wygrania wyborów przez PiS musimy rozważyć następujące scenariusze. Pierwszym z nich jest scenariusz w którym PiS wygrywa, przejmuje władzę i prawdopodobnie wprowadza podatek bankowy oraz podatek od transakcji finansowych. Jeśli chodzi o podatek bankowy, to nie uderza on bezpośrednio w domy maklerskie. Problemem natomiast może być podatek od transakcji który potencjalnie wpływa na giełdę a co za tym idzie- obniża aktywność tak zwanego sell side (głównie: domy maklerskie). Głównym zagrożeniem jest tutaj konkurencyjność: Inwestorzy chcąc pominąć podatek od transakcji finansowych (ang. Financial Transaction Tax - FTT) w Polsce przeniosą swój kapitał na nieopodatkowane zagraniczne rynki finansowe. Idealnym przykładem rozwoju sytuacji po wprowadzeniu podatku FTT jest Szwecja. Wprowadzenie go spowodowało spadek kursów akcji na giełdzie w Sztokholmie, ograniczenia obrotów, a blisko 1/3 operacji giełdowych wyprowadzono z kraju. Inaczej sytuacja kreuje się w Wielkiej Brytanii gdzie luki prawne wykorzystywane są do omijania podatku co powoduje iż nie spełnia on swojej podstawowej funkcji. Podobny podatek wprowadzono we Włoszech w 2012 r. co skutkowało ponad 10- procentowym spadkiem obrotów na rynku giełdowym w 2013 r. Powyższe przykłady obrazują możliwą sytuację na rynkach finansowych w Polsce a co za tym idzie prawdopodobny spadek obrotów w domach maklerskich. Jeśli jednak PiS nie przejmie władzy to groźba wprowadzenia podatku jest dość odległa. Unia Europejska planuje wprowadzić podatek FTT aczkolwiek plany dotyczą na razie tylko strefy euro. Podsumowując wygrana PiS prawdopodobnie spowoduje spadki na giełdzie podyktowane zarówno pesymistycznymi nastrojami inwestorów jak i prawdopodobnym wprowadzeniem FTT. Co więcej, oba czynniki spowodują spadek obrotów w domach maklerskich oraz możliwe wycofanie kapitału z polskiego rynku finansowego. Odwrotna sytuacja może mieć natomiast miejsce w przypadku przegranej PiS. Jakub Gwizdała, Piotr Kowalski Sektor paliwowy Grupa Lotos Wpływ wyniku wyborów parlamentarnych w 2015 roku w Polsce może mieć pośredni wpływ na wyniki finansowe Grupy Lotos SA (37,36% udziałów Skarbu Państwa). Prawo i Sprawiedliwość planuje utrzymanie udziałów SP w kluczowych spółkach energetycznych na obecnym poziomie i powołanie Ministerstwa Energetyki, którego zadaniem będzie koordynacja sektora energetycznego, jednakże przedstawiciele partii nie wypowiedzieli się na temat wpływu

12 Ministerstwa na polskie spółki paliwowe Pośrednie ryzyko Grupy Lotos SA, które można wyszczególnić, w odniesieniu do wyniku wyborów to ryzyko walutowe, rozumiane jako spadek wartości PLN, szczególnie w relacji do USD, ale również w mniejszym stopniu, w relacji do EUR. Taka sytuacja może mieć miejsce w obliczu wzrostu niepewności globalnych inwestorów na temat przyszłej sytuacji politycznej w Polsce. Jako, że ropa i produkty jej pochodne, które spółka kupuje jako surowce, kwotowane są w USD, spółka charakteryzuje się znaczącą ekspozycją na wahania kursu USD/PLN. Jak podaje Grupa Lotos, wrażliwość spółki na zmiany kursu USD/PLN o 12,142% na korzyść dolara szacuje się na spadek wyniku finansowego o ok. 507 milionów PLN, co odpowiada ok. 35% straty netto odnotowanej przez spółkę w roku obrotowym Spowodowane jest to głównie wzrostem wartości zobowiązań finansowych denominowanych w USD. W celu łagodzenia skutków wahań, utrzymywana jest pozycja długa na USD/PLN. Pozostałe ryzyka, które spółka opisuje w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok 2014, między innymi ryzyko cen surowców, nie charakteryzują się przewidywalną i znaczącą zależnością wobec wyników wyborów parlamentarnych. Michał Bażak Sektor energetyczny Enea + Bogdanka Perypetie Bogdanki i Enei zaczęły się w sierpniu, gdy Enea wypowiedziała kopalni Bogdanka wieloletnią umowę na dostawy węgla zawartej w Powód węgiel lubelski był zbyt drogi oraz obecny kontrakt charakteryzował się brakiem elastyczności, co nie pozwalało na konieczne obniżki. Następnie Enea ogłosiła wezwanie na akcje lubelskiej kopalni. Zaoferowała dotychczasowym akcjonariuszom cenę 67,39 zł za akcję. Wiąże się to z zamiarem przejęcia kontroli nad swoim dotychczasowym dostawcą węgla. Pozwoliłoby to na objęcie 64,57% głosów na WZA spółki. Łącznie Enea posiadałaby 66% (Enea Wytwarzanie posiada 1,43% - ponad 486 tys. akcji). Warto zauważyć, iż cena akcji Bogdanki spadła do 32 zł po wypowiedzeniu umowy przez Eneę (sierpień 2015), a w listopadzie 2014 ich wartość przekraczała 110 zł. Obecnie cena akcji oscyluje w granicach 58 złotych. Rada nadzorcza Bogdanki próbowała bronić się przed przejęciem, wyznaczając na 15 października NWZ na którym chciała przegłosować zmiany w statucie spółki mających ograniczyć moc głosowania nowych akcjonariuszy tak aby każdy miał prawo głosu jedynie z 10% akcji. Wniosek nie został poparty przez akcjonariuszy spółki. 19. Października UOKiK wydał zgodę na przejęcie co było ostatnim krokiem na drodze do przejęcia kopalni. Powstały wątpliwości, czy zerwanie umowy nie było manipulacją ze strony Enei. Jednak po przyjrzeniu się przepisom prawnym, można zauważyć, że cena akcji proponowana akcjonariuszom musi stanowić PRZYNAJMNIEJ średnią cenę akcji z ostatnich sześciu miesięcy. Enea zaoszczędziłaby więc zaledwie 20 milionów złotych, co przy przejęciu oscylującym w okolicach 1,7 mld złotych jest niewielką sumą. Okoliczności w jakich dokonała się transakcja mogą zaszkodzić reputacji Enei jako zaufanego partnera biznesowego, chociaż pozycja rynkowa giganta pozwala na ewentualne szkody wizerunku firmy. W kontekście przyszłych wyborów ten ruch niesie pewne plusy dla energetycznej spółki, ponieważ w przypadku posiadania kopalni Enea nie będzie musiała angażować się w ratunek upadających kopalni na śląsku (przynajmniej teoretycznie). Według analityków Trigon DM, obecnie ciekawie pod kątem inwestycyjnym wygląda Enea, ponieważ powiodło się wezwanie na Bogdankę. Da to wartość dodaną dla akcjonariuszy. Świeże typy w sektorze energetycznym przedstawił także DM PKO BP. Cena docelowa dla akcji pierwszej ze spółek to 15,80 zł, co daje 22-procentowy potencjał względem kursu giełdowego. Broker zwraca uwagę na potencjalny mariaż kapitałowy z Bogdanką. Dodaje, że tani węgiel z Bogdanki potencjalnie mógłby po uruchomieniu nowego bloku przekształcić Kozienice w elektrownie o najniższych kosztach zmiennych w Polsce. Zdaniem analityków Bank of America Merrill Lynch dojście do władzy PiS-u jest już w

13 cenach i nie powinno mieć zasadniczego wpływu na gospodarczą i finansową sytuację Polski. Wynik wyborów parlamentarnych, który będzie zgodny z obecnymi sondażami, nie powinien wywołać poważniejszej reakcji inwestorów. Dużych zmian notowań akcji można oczekiwać, gdy wyborcy zaskoczą rynek. Ewentualne zwycięstwo PO oznaczałoby wzrosty, a brak wyraźnego zwycięzcy spadki cen. Ewentualna zmiana koniunktury na polskiej giełdzie wymaga jednak poprawy nastrojów także na światowych rynkach. Filip Alammari, Mikołaj Baryga Energa najmniej zagrożona? Energa jako spółka z większościowym udziałem w kapitale Skarbu Państwa (51,52%) zajmuje się dystrybucją, sprzedażą oraz wytwarzaniem energii elektrycznej. Na tle ostatnich wydarzeń w roli głównej z tzw. Nową Kampanią Węglową jest zaangażowana w ratowanie polskich kopalń co nie pozostaje bez znaczenia dla Grupy Kapitałowej. Ostatnie miesiące dla spółki nie należały jednak do najlepszych. 29 kwietnia br. nastąpiła zmiana zarządu, a na stanowisku prezesa zarządu stanął Andrzej Tersa zastępując Mirosława Bielińskiego. Pech chciał, że od tamtej pory spółka radzi sobie coraz gorzej co pokazują ostatnie wyniki. W raporcie za drugi kwartał z r. zysk ze sprzedaży spadł o 28,44% r/r, a zysk netto spadł o 36,60% r/r. Zaangażowanie Grupy Kapitałowej Energa w Nową Kampanię Węglową może jeszcze bardziej obciążyć spółkę. Nadmienić należy, że większościowym akcjonariuszem jest Skarb Państwa z 64% udziałem na WZA. Równie istotny jest tu fakt, że Energa blisko 40% energii produkuje z OZE, co wyróżnia spółkę na rynku polskim. Zbliżające się wybory parlamentarne także wpłyną na działalność Grupy, szczególnie ze względu na odmienne podejście do Energii dwóch dominujących partii politycznych (PO,PIS). Przewodniczący Sejmowej Komisji Skarbu Państwa Tadeusz Aziewicz (PO) nie dostrzega zagrożenia dla Energii w zaangażowaniu się w NKW. Natomiast Grzegorz Strzelczyk radny PiS z Gdańska reprezentuję zgoła odmienny pogląd. Uważa, że angażowanie Energii w górnictwo jest złym pomysłem między innymi ze względu na 40% udział OZE w produkcji energii. Ostatnie pogorszenie wyników i pomysł udziału Grupy Kapitałowej Energa w NKW spotkało się także z spadkiem cen akcji. W maju br. cena akcji wahała się między 24 a 27 zł. natomiast kurs na dzień wynosi 16,82 zł. Wyparowała więc prawie jedna trzecia oszczędności inwestorów. Reasumując, jednym z kluczowych momentów będą wybory parlamentarne 2015 i podejście nowego rządu do spraw związanych z udziałem Energii w NKW. Marcin Ostojski Sektor wydobywczy KGHM podatek od kopalin PiS w swoich obietnicach wyborczych zapowiada zniesienie podatku od kopalin, którym obecnie opodatkowana jest tylko jedna spółka w Polsce - KGHM. Sama informacja o takich zamiarach PiSu spowodowała wzrost akcji KGHM o 5% w ciągu jednego dnia. W sytuacji jednak, gdy do władzy dojdzie opozycja, podatek od kopalin pozostanie. Szefowa PO obiecuje jednak zmiany, które zobowiązywałyby KGHM do płacenia owego podatku tylko wówczas, gdy zyski będą pokrywały zainwestowane środki. W 2014 roku do budżetu państwa z tytułu tego podatku wpłynęło 1,5 mld zł, co stanowi ok. 12% kosztów operacyjnych spółki. Sytuacja na rynku miedzi ulega systematycznemu pogorszeniu. Obecnie cena tego surowca wynosi

14 5187 USD/t przy zmianie -0,27%. To niemal 1000 USD mniej, aniżeli na początku tego roku. Popyt na surowiec maleje, na co duży wpływ ma pogarszająca się sytuacja gospodarcza Chin. Obecnie indeks PMI tego państwa wynosi poniżej 50 pkt., a więc poniżej bariery pomiędzy wzrostem, a spadkiem aktywności przemysłowej. Credit Suisse obniżył rekomendację KGHM do "poniżej rynku" z "neutralnie". Cenę docelową jednej akcji spółki zmniejszył do ze 115 zł do 74 zł. Wynika to ze zmniejszenia prognozy analityków co do zmian cen miedzi w dłuższym okresie (w 2016 r. o 18 proc. do USD/tonę, a w 2017 r. o 17 proc. do USD/tonę). Podczas analizy zwrócono także uwagę, że mimo niskich cen tego metalu, KGHM kontynuuje swój program inwestycyjny. Ich zdaniem będzie to skutkowało bliskimi zera lub negatywnymi wolnymi przepływami pieniężnymi aż do 2019 r. Patrycja Molenda Jastrzębska Spółka Węglowa JSW to największy producent węgla koksowego w Polsce i znaczący producent koksu w Unii Europejskiej Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. jest spółką publiczną. Większościowym akcjonariuszem Spółki jest Skarb Państwa, posiada 55.16% akcji, 44.84% należy do pozostałych akcjonariuszy. Skarb Państwa jest uprawniony do powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej w liczbie równej połowie Składu Rady Nadzorczej określonej przez walne zgromadzenie W związku ze spadkiem cen węgla JSW zaczęło odnotowywać straty. Następnie ING Bank Śląski zażądał wcześniejszego wykupu obligacji. W połowie września zarząd JSW i związki zawodowe podpisały porozumienie w sprawie ograniczenia części świadczeń pracowniczych, aby stworzyć podstawę do dalszych negocjacji z bankami oraz zwiększyć szanse na zachowanie płynności finansowej spółki w przyszłym roku. Ogółem JSW oszacowała pozytywny wpływ tegorocznych porozumień ze związkami na koszty pracy w latach na ok. 2 mld zł. Od 2016 r. wstrzymana będzie wypłata 14stki i deputaty węglowe, ponadto pracownicy administracyjni nie będą uprawnieni do nagrody barbórkowej PIS opowiada się za restrukturyzacją górnictwa, które jest bardzo kosztowne oraz dotowaniem górników, co odbywa się kosztem finansów publicznych. Warto dodać iż w JSW w dalszym ciągu nie został wybrany Prezes Zarządu. Paula Marciniszyn, Krzysztof Knopp Sektor detaliczny Jeronimo Martins podatek od sieci wielkopowierzchniowych Pomimo bardzo dużych przychodów (12,68 mld euro na działalności operacyjnej), spółka ponosi równie duże koszty, co skutkuje rokrocznym spadkiem marży zysku do poziomu ok. 2,5% w roku ubiegłym (wynik netto: 302mln euro, EBITDA 733mln euro). Z danych Ministerstwa Finansów wynika, że duże sieci handlowe zapłaciły w 2012r. 633mln zł podatku dochodowego, z czego prawie połowę zapłaciła Biedronka. W 2013r. firma pochwaliła się, że zapłaciła w Polsce łącznie ok. 700mln zł podatków, w tym podatek CIT w wysokości ponad 305mln zł. Prawdopodobne scenariusze w wyborach: PiS przejmuje władze w Polsce: Prawdopodobnie zostałby wprowadzony podatek od sklepów wielkopowierzchniowych (progresywny w zależności od wielkości obrotu, od około 0,5 proc. do 2

15 proc.). Będzie niósł za sobą katastrofalne dla wszystkich uczestników rynku skutki (przykład Węgier, gdzie podobne regulacje już funkcjonują), kursy spółek z sektora spadną, na rynku zapanuje ogólny niepokój a możliwość wypłat dodatkowych dywidend zostanie ograniczona. Według analiz PwC zostałaby obniżona atrakcyjność inwestycyjna Polski, jak również zaistniałoby realne ryzyko, że hipermarkety przeniosą część kosztów na konsumentów, przez co cena przeciętnego koszyka wzrosłaby o około 4,6 % (9zł) a sieci handlowe utraciłyby większość zysków (raport na zlecenie Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji - szacowane koszty dla sektora ok. 3 mld złotych rocznie). Dodatkowo jeśli zakazano by handlu w niedzielę i w pobliżu zabytków, zatrudnienie w handlu mogłoby spaść od około 62,3 tys. do nawet 100 tys. osób. PiS nie przejmuje władzy: rynek prawdopodobnie pójdzie nieco w górę, kursy spółek z sektora utrzymają się, lub wzrosną po informacji Rządu w którym nie będzie PiS, że podatek nie zostanie wprowadzony. Patrycja Merchel, Damian Kudła LPP S.A. Z punktu widzenia spółki rzeczą najistotniejszą, w przypadku dojścia do władzy PiSu lub niemożności w utworzeniu koalicji, a mogącą mieć realny wpływ na wyniki ów przedsiębiorstwa, są wahania kursu walutowego. Odzież sprzedawana w sklepach należących do spółki w zdecydowanej większości importowana jest z krajów azjatyckich, natomiast główną walutą w rozliczeniach transakcji zakupu towarów jest USD. Ponadto działalność w kilkunastu krajach generuje również duże przepływy EUR związanych z płatnościami za najem lokali handlowych. Specyfika branży pozwala na przerzucenie potencjalnych kosztów na odbiorcę finalnego, jednakże znacznie lepsza okazałaby się skuteczność stosowanej polityki dywersyfikacji ryzyka kursu walutowego poprzez wykorzystanie wbudowanych instrumentów pochodnych, gdyż podwyżka cen w kluczowym dla branży odzieżowej okresie może przełożyć się na utratę części z docelowej grupy odbiorców, a słabsze wyniki doprowadzą do przeceny akcji, którą spółka dobitnie odczuła na przełomie roku 2014/2015. LPP S.A. w swej działalności co do zasady utrzymuje przewagę zobowiązań w walutach obcych nad należnościami wyrażonymi w analogicznych walutach (w zdecydowanej większości USD). Z informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym za rok 2014 wynika, iż pięcioprocentowe umocnienie PLN w stosunku do USD przełożyłoby się na 0,5% wzrostu zysku netto. Wyliczenia te trzeba jednak traktować z przymrużeniem oka, ponieważ nie zostały w nich uwzględnione jakiekolwiek inne czynniki oraz wykorzystanie instrumentów pochodnych. Marcin Doliwka CCC S.A. Dla przedsiębiorstwa, którego istotna część przychodów oparta jest na sprzedaży towarów importowanych z Azji, w kontekście wyborów najważniejszą kwestią są wahania kursów walut związane z poziomem stabilności politycznej. Praktycznie całość importu spółki denominowana jest w walutach obcych, jak również, zważywszy na działalność w kilkunastu krajach, istotny odsetek kwot płaconych za najem lokali handlowych również jest denominowany. Warty uwagi w kontekście zmian kwotowań par walutowych jest brak stosowania przez

16 przedsiębiorstwo instrumentów pochodnych, mogących zabezpieczać transakcje handlowe. Specyfika branży pozwala na przerzucenie kosztów na odbiorców finalnych, jednakże w kluczowym okresie, jakim dla branży odzieżowej jest grudzień, może skutkować to osiągnięciem przychodów niższych niż zakładane i wybraniem przez klientów tańszych substytutów. Niemniej jednak, spółka w ciągu całego roku notuje bardzo dobre wyniki połączone z dużą ekspansją, i mało prawdopodobne, by mogło radykalnie się to zmienić. Marcin Doliwka Sektor technologie, media, telekomunikacja Orange i Cyfrowy Polsat (Aukcja LTE) Orange Polska wygrała aukcję na cenne pasma LTE 2 bloki o szerokości 5 MHz w paśmie 800 MHz oraz 3 bloki o szerokości 5 MHz w paśmie 2600 MHz. Łączna cena zaoferowana w czasie aukcji za wszystkie wymienione wyżej bloki wyniosła mld zł. Na tę informację negatywnie zareagowali akcjonariusze Cyfrowego Polsatu, który poprzez swoją spółkę zależną, nie wygrał żadnej z aukcji bloku 800 MHz. Zaraz po komunikacie, notowania spółki spadły. W aukcji UKE od lutego brały udział Orange Polska, Polkomtel, T-Mobile Polska, Play, Emitel oraz NetNet. Każdy z operatorów mógł kupić w wyniku postępowania maksymalnie dwa bloki częstotliwości 800 MHz i cztery bloki w paśmie 2,6 GHz. 24 września minister administracji i cyfryzacji Andrzej Halicki podpisał rozporządzenie, które zmieniło zasady aukcji LTE. Halicki zaproponował dodanie mechanizmu zakończenia aukcji w przypadku braku rozstrzygnięcia po 115 dniach aukcyjnych. W takiej sytuacji w następnym dniu aukcyjnym przeprowadza się jeszcze jedną rundę, która kończy proces. W ostatniej rundzie każdy z uczestników mógł złożyć tylko jedną ofertę. Część operatorów w reakcji na tę propozycję skierowała listy do najwyższych władz państwowych, wskazując, że rozporządzenie MAC może być niezgodne z polskim prawem. Jeden z właścicieli P4 zagroził polskiemu rządowi międzynarodowym arbitrażem. (PAP) Paweł Puchalski, szef analityków DM BZ WBK, uważa że Orange znacznie przepłacił za 2 bloki częstotliwości LTE. Dlatego radzi zająć krótką pozycję w akcjach telekomu. Specjalista uważa, że wzrost wskaźnika zadłużenia netto grupy do 2-krotności EBITDA znacząco zwiększa ryzyko, że dywidenda w 2016 r. zostanie obniżona do 0,2 zł za akcję z obecnych 0,5 zł. Nominalnie najbardziej zadłużoną niefinansową spółką był Cyfrowy Polsat, którego zobowiązania finansowe na koniec półrocza sięgały niemal 10 miliardów złotych (3,5-krotność EBITDA). Spółce jednak pomogła rekomendacja od analityków BZ WBK, którzy podnieśli cenę docelową walorów Cyfrowego do 32 zł i podtrzymali zalecenie kupuj. W wypadku Orange Polska zalecenie brzmi sprzedaj, a cena docelowa to 6,40 zł. Reasumując, rozstrzygnięcie aukcji LTE wpłynęło negatywnie na obie spółki. Sytuacja ostatnich dni pokazuje typowe dyskontowanie rynku. Paulina Kowal, Iza Fabisiak Indeksy WIG 20 Jak wiemy zawsze razem z wyborami do inwestorów przychodzi lekka niepewność a propos zachowania rynku w przyszłości. Przez takie obawy większość inwestorów powstrzymuje się od kupna akcji dopóki sytuacja polityczna nie stanie się jasna. Wolumen obrotu akcjami na indeksie WIG20

17 zmniejszy się, co z kolei spowoduje spadek indeksu. Dużą rolę będzie również odgrywał kurs dolara, ponieważ dość mocno oddziałuje na poziom indeksu. Na poniższym wykresie dobrze widać silną ujemną korelację pomiędzy kursem złotówki do dolara, oraz indeksem WIG 20 (źródło: stooq.pl). Moim zdaniem spadek indeksu nie będzie długoterminowy, raczej będzie to chwilowa korekta. Przewiduję krótkookresowy spadek do poziomu 2050pkt. Możliwe jest, iż po tym okresie nastąpi stagnacja i do nowego roku indeks wróci do poziomu 2200pkt. Maksym Lupyekin

18 3. Makro Zmiany w RPP (presja na stopy procentowe) Obecnie RPP podtrzymuje stopę referencyjną NBP na poziomie 1,5%. Marek Belka w ostatnim oświadczeniu przyznał, że deflacja póki co utrzyma się możliwe wyjście do końca roku. Mimo to nie ma (i najprawdopodobniej nie będzie) decyzji o obniżce stóp procentowych. Większość analityków mówi, że obniżki cen spowodowane są zawirowaniami na rynkach surowców. Nie są to więc mechanizmy polityki pieniężnej i zmiana i tak niskich stóp procentowych wywołałaby destabilizację. Bardziej prawdopodobne, wg. RPP, wydaje się naturalne wyjście z deflacji (grudzień 2015 styczeń 2016), a następnie stopniowe normalizowanie stóp procentowych spodziewane zmiany połowa 2016 roku. Analitycy uważają, że długotrwałe utrzymywanie tak niskich stóp procentowych powoduje tendencję do zadłużania się społeczeństwa oraz brak nawyku oszczędzania [wzrost płac o około 3%](gdyż jest mało opłacalne). Cel inflacyjny na ,5% (+/- 1%). Z drugiej strony wieści z rynku wskazują, że samoczynne wyjście z inflacji do stycznia 2016 roku jest mało prawdopodobne. Presja na obniżkę stóp procentowych będzie się zwiększać i jeżeli deflacja nie ustąpi obniżki będą musiały nastąpić. Dodatkowo jeśli w najbliższych wyborach zwycięży PiS i stworzy rząd (samodzielny bądź koalicyjny) możemy spodziewać się wzrostu wydatków publicznych. Spowoduje to utrzymywanie się deflacji, a to doprowadzi do konieczności obniżania stóp procentowych. Podsumowując mimo stanowczych zapowiedzi RPP o braku zmian stóp procentowych wydaje się, że przedłużająca się deflacja może spowodować konieczność ich obniżenia. Prawdopodobieństwo takiego rozwiązania zwiększa dodatkowo możliwość objęcia władzy przez rząd PiS. Istotna jest również kwestia potencjalnych zmian personalnych w RPP. W styczniu zmienia się 8 na 10 członków pieniężnego gremium, w związku z tym, potencjalna wygrana PiS może przełożyć się na nominowanie nowych gołębich członków Rady. To dodatkowo wpływa na wzrost prawdopodobieństwa obniżek stóp procentowych w Jan Ołowski OFE Składka emerytalna to ponad 19,5% wynagrodzenia, 16% zostaje na indywidualnym koncie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a reszta czyli około 3% trafia do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Jarosław Kaczyński nigdy nie ukrywał swojego wrogiego nastawienia do OFE. Zarówno on jak i Andrzej Duda nie raz głośno mówili o chęci rozbioru II filaru, które uznają za jedno wielkie oszustwo, jednak to czy cała partia PiS byłaby za całkowitą likwidacją jest jeszcze w fazie dyskusji. Beata Szydło mówi o braku sensu OFE oraz, że ich wpływ na naszą emeryturę będzie znikomy, więc lepiej byłoby wykorzystać 160 mld zgromadzonych w OFE do sfinansowania koniecznych reform i wprowadzenia emerytury obywatelskiej, czyli świadczenia wypłacanego w tej samej wysokości, niezależnie od tego ile dany emeryt pracował i ile składek odprowadził. W swoim programie wyborczym PiS przedstawia swoją propozycję odnośnie funkcjonowania OFE. Płatnicy składek będą mieli możliwość wyboru między ZUS i OFE. Proponuję również obniżenie wieku emerytalnego do pułapów sprzed reformy z 2013 r., nie wykluczając jednak możliwości pracy dłużej niż wymagany wiek do uzyskania prawa do pobierania emerytury. W wywiadach udzielanych przez Beatę Szydło pojawiają się pomysły dobrowolnego określenia, jaka część składki ma trafiać do OFE a jaka do ZUS. B. Szydło opowiadała się również za gwarancją minimalnej stopy zwrotu dla OFE (różnicę zapewne musiałyby pokryć PTE). Mateusz Łukomski, Karolina Szpakowicz

19 Kurs PLN - Maciek Kurs EURPLN w okresie ostatnich 3 miesięcy wzrósł o przeszło 3%. Mogło być to spowodowane zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi ale też problemami chińskiej gospodarki, która wpływa na waluty krajów wschodzących. Jak może się kształtować kurs PLN po wyborach parlamentarnych: - problemy chińskiej gospodarki, które wpływają na osłabienie walut krajów wschodzących, - wciąż istniejący problem deflacji w Polsce, która negatywnie wpływa na polską walutę, - planowana podwyżka stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych przez FED, która jest nieustannie przekładana, - polska waluta zaliczana jest do walut krajów wschodzących, które to są bardzo podatne na choć niewielkie zawirowania, - wybory parlamentarne, To wszystko przemawia za tym, że kurs PLN w najbliższym czasie będzie tracił na wartości i może ulec niewielkiemu załamaniu. Z pewnością obecne ryzyko polityczne ciąży złotemu, który w ostatnim czasie traci na wartości, a do tego dochodzą jeszcze te wszystkie czynniki. Gdy wybory wygra partia prowadząca Prawo i Sprawiedliwość to również złotemu zaszkodzi, wprowadzając podatek od transakcji finansowych czy podatek bankowy z pewnością odstraszy część inwestorów zagranicznych, którzy przeniosą się do innych krajów wschodzących osłabiając złotego. Jednakże słyszy się o reformach gospodarczych zapowiadanych przez chińskie władze, o przesunięciu na przyszły rok podwyżek stóp procentowych przez FED z powodu gorszych od oczekiwań danych z tamtejszego rynku pracy. Może stać się również tak, że po ogłoszeniu wyniku wyborów niepokój wokół złotego zniknie, gdyż obietnice wyborcze zwykle przegrywają z realiami ekonomicznymi. Maciej Kowalczyk Kurs PLN - Robert W razie wygrania wyborów przez PiS i możliwości utworzenia koalicji rządzącej pomijając ewentualną możliwość władzy samodzielnej zmienią się osoby na stanowiskach ministrów. Jedną z najważniejszych zmian pod tym kątem będzie nowy minister finansów. Od 16 listopada 2007 władze w ministerstwie sprawuje Platforma Obywatelska, obecnie poprzez P. Mateusza Szczurka, a wcześniej P. Jacka Rostowskiego. Jest to 8 lat podobnej polityki fiskalnej, której zmiany boją się inwestorzy, gdyż politycy PiS u wykazują chęć do zwiększenia wydatków rządowych. Zmniejszenie dość radykalne wieku emerytalnego oraz zapewnienie większych zasiłków socjalnych na dzieci, a także większego becikowego byłoby dużym obciążeniem dla budżetu państwa. Pewności otrzymania wystarczająco większych dochodów budżetowych z tytułu nowych podatków mieć nie można, bo wprowadzenie np. podatku od transakcji kapitałowych dla banków może tak negatywnie zadziałać na sektor finansowy, że potrzebne może być jego usunięcie, albo zmniejszenie innych obciążeń. W szczególności po wprowadzeniu któregoś z pomysłów pomocowych Frankowiczom. Liderami potencjalnych kandydatów PiS u na stanowisko szefa resortu finansów są Stanisław Kluza (były szef KNF) oraz Mateusz Morawiecki (prezes BZ WBK). Obaj panowie są postrzegani dosyć neutralnie lub wręcz pozytywnie przez rynek. Takie osoby mogłoby chronić rynek przed zbyt dużym obciążeniem ze strony nowego rządu. Bardzo dużą zmianą, jeszcze ważniejszą dla rynku walutowego, będzie sytuacja w Radzie Polityki Pieniężnej. Trudno będzie o kogoś tak stabilnie i gołębio postrzeganego przez rynek jak obecny Pan Prezes NBP Marek Belka. Faworytem na jego miejsce jest Adam Glapiński, obecny członek RPP oraz były doradca ekonomiczny Lecha Kaczyńskiego. Byłby idealnym kandydatem powołanym przez Prezydenta Andrzeja Dudę, ze względu na wieloletnią współpracę z PiS em oraz aktualny udział w

20 RPP. Mógłby być przychylny zmianom wprowadzanym przez nowy rząd oraz wyrażać chęć do pomocy w spełnianiu obietnic wyborczych Pana Prezydenta. Strach przed takim przebiegiem wydarzeń podjudza ostatnio wyrażane pochlebstwo PiS u w kierunku Europejskiego Banku Centralnego i jego polityki zerowych stóp procentowych. Darmowe kredyty dla banków niosące ze sobą tańsze źródło pozyskania finansowania idealnie łączą się z potencjalnym zapotrzebowaniem PiS u na pieniądz. Wiadomo przecież, że obniżenie głównej stopy procentowej nawet o 25 p.b. niesie za sobą deprecjacje lokalnej waluty. W sytuacji Polski jest możliwe obniżenie stopy referencyjnej jeszcze o wiele p.b. W dodatku dalej aktualna drobna deflacja jest zachętą do obniżenia stóp procentowych natomiast prawdopodobieństwo takiego zdarzenia do końca kadencji (czerwiec 2016) obecnego prezesa NBP jest niemalże równe zeru. Bardzo negatywnie w ostatnim czasie na złotówkę oddziaływała sytuacja w Chinach i U.S.A. Strach przed recesją i ostatnio potwierdzone informacje o słabnącym imporcie z Państwa Środka mają tragiczne oddziaływanie na waluty z rynków o podwyższonym stopniu ryzyka (emerging markets). W ostatnich tygodniach sytuacja powoli zmienia kierunek ze względu na szereg reform przygotowanych przez chiński rząd, w celu pobudzenia tamtejszej gospodarki, ale pewności co do ich efektywności mieć nie można. Przez ostatnie miesiące źle na kurs złotego oddziaływała chęć podwyższenia (pierwszego od 2006 r.) głównej stopy procentowej w Stanach Zjednoczonych. Została ona jednakże przygaszona przez dane z Chin i gorsze niż oczekiwane dane z rynku pracy oraz również mniejszą niż się spodziewano inflację. Ewentualny powrót do tego pomysłu jest przewidziany na pierwszy kwartał 2016 roku. Spotkanie FED (ostatnie w 2015 r. i pierwsze po października) odbędzie się dopiero w grudniu, jednak wynik tego spotkania jest raczej uważany za przesądzony i rynek nie oczekuję niespodzianek ze strony FED u. Ze strony technicznej też nie wygląda to zbyt dobrze dla złotówki. Kurs EUR/PLN, który jak wiadomo jest głównym wyznacznikiem siły Polskiej waluty, zbliżył się w okolice sierpniowych maksimów t.j. 4,26. Dosyć prawdopodobne przebicie tego poziomu skutkowałoby najpewniej podejściem pod 4,30 i mogłoby się wydarzyć jeszcze przed wyborami. Ewentualnie zamknięcie w piątek w okolicy 4,26 lub wyżej i wygrana PiS u skutkowałaby najprawdopodobniej przebiciem poziomu 4,30 i pozostaniem powyżej niego chociaż na krótki czas. Takiemu scenariuszowi sprzyja fakt, że ze względu na strach przedwyborczy strona podażowa wstrzymuje swoją aktywność nie mając zupełnie żadnej pewności co do przyszłych wydarzeń, a strona popytowa czeka z realizacją zysków na wynik wyborów, gdyż ryzyko jakie ponoszą w stosunku do ewentualnych korzyści z wybicia kursu do lub ponad 4,30 jest znacznie mniejsze. Kolejnym nieszczęśliwym dla polskiej waluty faktem są ostatnie dobre informacje ze Szwajcarii skutkujące umocnieniem się w ciągu ostatnich 2 tygodni Franka Szwajcarskiego. Takie wydarzenie również wpływa negatywnie na walutę kraju z nad Wisły. Negatywnie na całą Unie Europejską działa również sytuacja związana z imigrantami, która zachęca inwestorów do przerzucania kapitału głównie do USA, następnie Szwajcarii i Wielkiej Brytanii, która też ostatnio wyraziła chęć drobnego podwyższenia stóp procentowych jeszcze w tym roku. Na koniec warto zwrócić uwagę na ewentualny bardziej optymistyczny przebieg wydarzeń. Jeżeli kurs złotego utrzyma się do wyborów poniżej kursu 4,260-4,265, a ewentualna wygrana PiS byłaby tylko symboliczna i nie niosła ze sobą znaczącej przewagi zapewne pojawiłaby się jeszcze większa nadzieja na niemożność utworzenia koalicji przez nową partię. Taka sytuacja zadziałaby pozytywnie i utrzymała kurs EUR/PLN poniżej 4,30 nadając kierunek raczej szybkiego przebiegu w stronę 4,20. Pojawiają się również głosy na rynku przemawiające za dłuższą aprecjacją PLN po wyborach, zaraz po krótkotrwałym spadku wartości złotego, ze względu na niemożność wprowadzenia wielu zmian przez PiS. Jedno jest pewne, zmiana rządu na nowy i niepewny nigdy nie działa pozytywnie na wartość krajowej waluty. Robert Grygorowicz