Wywiad żywieniowy przez internet jako element promocji zdrowego stylu życia
|
|
- Natalia Lewicka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 378 Probl Hig Epidemiol 2008, 89(3): Wywiad żywieniowy przez internet jako element promocji zdrowego stylu życia Dietary recall via internet as an element of healthy life style promotion AGNIESZKA PAC, RENATA MAJEWSKA, ELŻBIETA SOCHACKA-TATARA, JUSTYNA STEFANIAK Katedra Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medium, Kraków Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników, które odgrywają rolę w zapobieganiu chorobom przewlekłym. Bardzo ważnym zadaniem, w aspekcie zapobiegania, jest więc dostarczenie informacji jak powinno wyglądać prawidłowe żywienie. Nawet najbardziej dogłębna wiedza nie jest jednak warunkiem wystarczającym do zmiany nawyków żywieniowych a przede wszystkim do kontynuowania rozpoczętych działań. Oprócz informacji bardzo ważna jest również możliwość zweryfikowania czy rzeczywiście nasze wysiłki przynoszą pozytywne rezultaty. Wychodząc na przeciw tym potrzebom stworzono ogólniedostępną stronę gdzie użytkownik może odnaleźć użyteczne informacje o żywieniu, zaleceniach żywieniowych, produktach bogatych w poszczególne składniki odżywcze. Dodatkowo na stronie tej została umieszczona aplikacja, która pozwala na samodzielne oszacowanie, czy indywidualna dieta odpowiada zaleceniom żywieniowym. Oszacowanie składu racji pokarmowej odbywa się w oparciu o dane żywieniowe obejmujące ostatnie 24-godz. Aby dodatkowo zwiększyć wiarygodność samodzielnego oszacowania wielkości porcji dołączono kolorowe fotografie produktów i potraw jadanych najczęściej. W każdej chwili respondent może dodać lub usunąć z listy dowolny produkt a na końcowym etapie poproszony jest o kolejne sprawdzenie pełnej listy produktów i potraw aby upewnić się, że żaden produkt nie został pominięty. Po wprowadzeniu danych respondent otrzymuje możliwość sprawdzenia podaży energii oraz najważniejszych makro- i mikroskładników. Ponieważ pojedynczy wywiad żywieniowy nie odzwierciedla zwyczajów żywieniowych, po zalogowaniu, respondent może wprowadzić dane żywieniowe dla kolejnych dni co pozwala na wyliczenie średniej podaży dla kilku niezależnych dni. Możliwość samodzielnego sprawdzenia jakie rezultaty dają działania podejmowane dla uzyskania zmiany zwyczajów żywieniowych, którą daje przygotowany portal może stać się bardzo użytecznym narzędziem w podejmowaniu działań profilaktycznych. Evidence shows nutrition to play very important role in prevention of chronic diseases. So very important is to show to the general population how the good nutrition patterns look like and to give them possibility to check if they personally fulfill dietary recommendations. So we put effort to create the web page when each individual can find information about good nutrition and to give possibility of self-assessment of the diet. We created the web page which has open access where people can find useful information about nutrition and diet, dietary advice and, in addition, they can check if their own dietary habits fulfill dietary recommendations. Assessment of dietary intake is based on self-administered 24h dietary recall. Respondent is given detailed information how to perform the self-recall. To ensure the proper selfassessment of portion size we included the color photographs of foods commonly eaten in Poland. At each time point respondent can add or remove any item from his list of eaten items and at the final step he has to check once again if all foods or drinks were included. After entering the data respondent has possibility to look at his intake of energy and macro- and micronutrients. Because one day intake doesn t reflect the dietary habits respondents are allowed to enter they dietary recall for more than one day and to check average intake for any number of days. The observation of this web page showed that people are more interested in activities when they can see the personal output. Then, such platform can be very useful in promotion of healthy dietary habits. Keywords: nutrition, Internet, health promotion Słowa kluczowe: żywienie, Internet, promocja zdrowia Probl Hig Epidemiol 2008, 89(3): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Agnieszka Pac Katedra Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej UJ CM ul. Kopernika 7A, Kraków, tel fax , agnieszka.pac@uj.edu.pl Praca wygłoszona na II Konferencji EPISTATKAT Środowisko Geny Zdrowie na Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach w dniach września 2008 r. Wprowadzenie Żywienie człowieka jest jednym z najważniejszych elementów środowiska zewnętrznego wpływających na zdrowie człowieka. Badania naukowe wskazują, że zarówno częstość spożycia poszczególnych produktów spożywczych, jak i skład jakościowy posiłków (podaż energii, białka, tłuszczu, węglowodanów, witamin czy
2 Pac A i wsp. Wywiad żywieniowy przez internet jako element promocji zdrowego stylu życia 379 składników mineralnych) oraz częstość i wielkość spożywanych posiłków mają wpływ na zdrowie człowieka [1-13]. Niekorzystne konsekwencje zdrowotne obejmują między innymi nieprawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny, zwiększenie podatności na choroby, zły ogólny stan zdrowia, zmniejszenie wydajności organizmu oraz przedwczesne zgony [1 13]. W następstwie wadliwego odżywiania zwiększa się częstość występowania nadwagi i otyłości w populacji, wzrasta zapadalność na choroby takie jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, osteoporoza, próchnica zębów, schorzenia przewodu pokarmowego a także nowotwory [1-3, 5-7, 11, 12]. Prawidłowe żywienie jest warunkiem utrzymania dobrego stanu zdrowia w każdym okresie życia człowieka. Wpływa ono na prawidłowy rozwój organizmu, a w okresie choroby zwiększa ogólną odporność organizmu i przyczynia się do normalizacji zachwianych procesów metabolicznych [4, 6, 7, 9-11]. Nieprawidłowości w dziedzinie żywienia uznawane są za czynniki ryzyka większości niezakaźnych chorób przewlekłych, które są przyczyną znaczącej liczby zgonów w krajach rozwiniętych. Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym i promowanie zdrowego stylu życia, a w szczególności prawidłowego zaspokajania potrzeb żywieniowych organizmu, staje się jednym z priorytetów działań podejmowanych przez instytucje państwowe [12, 13]. Zarówno poprzedni jak i obecnie obowiązujący Narodowy Program Zdrowia jako jeden z nadrzędnych celów wyznacza Poprawę sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności [12]. Realizacja tego celu wymaga, oprócz innych działań, określenia sytuacji w zakresie spożycia żywności oraz oszacowania przeciętnej podaży poszczególnych składników odżywczych w diecie jak również podjęcia działań zmierzających do wprowadzenia w życie zasad prawidłowego żywienia. Telewizja, radio, kolorowe czasopisma, reklamy oraz, coraz bardziej popularny Internet, bombardują społeczeństwo informacjami co należy jeść i jakie produkty należy wybierać, aby żyć zdrowo i w pełni wykorzystywać swoje możliwości. Informacje te bywają przekazywane jednostronnie, a często nie są całkowicie rzetelne [11]. W erze powszechnego dostępu do Internetu i jego zasobów staje się on coraz powszechniej wykorzystywanym źródłem informacji. Istnieje zatem możliwość wykorzystania tego narzędzia do celów promocji zdrowego stylu życia. Bardzo ważnym zadaniem, w aspekcie promocji zdrowia oraz zapobiegania, jest dostarczenie informacji jak powinno wyglądać prawidłowe żywienie. Jednak nawet najbardziej dogłębna wiedza nie jest warunkiem wystarczającym do zmiany nawyków żywieniowych a przede wszystkim do kontynuowania rozpoczętych działań. Oprócz informacji bardzo ważna jest również możliwość zweryfikowania czy rzeczywiście nasze wysiłki przynoszą pozytywne rezultaty. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie ogólnodostępnej platformy internetowej pozwalającej na indywidualną ocenę realizacji zaleceń w dziedzinie prawidłowego żywienia i jednocześnie kontrolowanie realizacji tych zaleceń przez poszczególne jednostki w czasie. Strona WWW Portal internetowy poświęcony wpływowi żywienia na zdrowie populacji i jednostek został stworzony jako ogólnodostępna strona cm-uj.krakow.pl. Osoby odwiedzające tę stronę mogą tam znaleźć informacje dotyczące wpływu żywienia na zdrowie, zasad prawidłowego żywienia oraz informacje na temat produktów bogatych w poszczególne składniki odżywcze. Dodatkowo każdy użytkownik może praktycznie sprawdzić w jakim zakresie realizuje zalecenia żywieniowe. Wpisując skład racji pokarmowej (spożytej w okresie 24-godz.) zwrotnie uzyska dane dotyczące składu tej racji pokarmowej, tzn. podaży energii oraz wybranych składników pokarmowych oraz porównanie aktualnej ich podaży z obowiązującymi dla populacji polskiej normami [18]. Dzięki temu możliwe jest nie tylko zdobywanie wiedzy na temat prawidłowego żywienia, ale również weryfikacja praktycznego zastosowania tej wiedzy. Aplikacja Program żywieniowy 24 godz. Jedną z integralnych części portalu jest aplikacja pozwalająca na oszacowanie składu racji pokarmowej oparta na zasadach działania programu komputerowego NutriDay [19, 20] opracowanego w Katedrze Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej UJ CM (ryc. 1). Aplikacja internetowa pozwalająca na wprowadzenie danych o pokarmach i napojach spożytych w ciągu 24 godz przygotowana została w formie kilku formu- Ryc. 1. Strona główna portalu Fig. 1. Main page of
3 380 Probl Hig Epidemiol 2008, 89(3): larzy, które w zależności od potrzeb użytkownika pozwalają na sprawne poruszanie się użytkownika w tej aplikacji. Schemat działania tej aplikacji przedstawia rycina 2. Ryc. 2. Schemat wprowadzania danych żywieniowych Fig. 2. Schema of filling up nutritional data Osoba chcąca sprawdzić skład racji pokarmowej może wprowadzić dane poprzez wejście jednokrotne lub stworzyć własny profil poprzez zalogowanie się do systemu (za pomocą loginu i hasła) co pozwala na wprowadzenie racji pokarmowych pochodzących z różnych dni. Daje to możliwość ich porównywania i śledzenia zmian w sposobie żywienia respondenta. Respondent wprowadza rację pokarmową poprzez wybór odpowiedniego posiłku (śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja oraz dojadanie). Następnie, aby ułatwić respondentom wybór spożytych produktów podzielono je na grupy: pieczywo, napoje, mleko i przetwory mleczne, napoje, sery, wędliny, zupy, dania mięsne, dania jarskie, itp. Przy czym, zwłaszcza potrawy, mogą zostać zaliczone do więcej niż jednej grupy np. pierogi z mięsem zostały zakwalifikowane do grupy potraw mącznych i jednocześnie można je odnaleźć w kategorii potrawy z mięsem. Po wyborze odpowiedniej grupy respondent dokonuje wyboru odpowiedniego produktu/potrawy po czym musi jeszcze określić masę spożytej porcji. Aby ułatwić oszacowanie masy spożytego produktu na stronie (po wybraniu odpowiedniej grupy produktów lub konkretnego produktu) zamieszczono zdjęcia przykładowych wielkości porcji wraz z określeniem ich masy w gramach. Dzięki temu respondent może łatwiej podjąć decyzję jaką masę produktu w rzeczywistości spożył. Postępując w ten sposób respondent może wprowadzić do formularza wszystkie spożyte produkty/napoje/potrawy przy czym wszystkie wpisane do tej pory produkty są przez cały czas widoczne i w dowolnej chwili można poprawić dostrzeżone nieprawidłowości. Po wpisaniu wszystkich produktów i wszystkich posiłków respondent jeszcze raz może przeglądnąć pełną już listę wpisanych produktów i również na tym etapie może ją poprawić lub uzupełnić. Po ostatecznym zaakceptowaniu pełnej listy respondent proszony jest o podanie (a w przypadku logowania się zweryfikowanie) danych niezbędnych do określenia stopnia realizacji norm żywieniowych w odniesieniu do energii i wybranych składników pokarmowych tj. płci, wieku, masy ciała i wzrostu oraz poziomu aktywności fizycznej. Wyniki oszacowania składu racji pokarmowej przesyłane są pocztą elektroniczną w formie pliku PDF (ryc. 3) na podany przez respondenta adres, a w przypadku zarejestrowanych użytkowników istnieje możliwość przejrzenia tych wyników po zalogowaniu się do systemu na stronie www. Zalogowanie się daje również możliwość porównywania składu racji pokarmowych z różnych dni oraz ich porównywanie czy przejrzenie tzw. racji uśrednionej tzn. podaży energii i składników pokarmowych oszacowanych na podstawie dowolnej liczby wywiadów żywieniowych co pozwala na bardziej wiarygodną ocenę sposobu żywienia niż jednokrotny wywiad (ryc. 3 i 4). W przypadku energii oraz składników, dla których opracowano normy spożycia program podaje również procent realizacji normy [4, 6, 7, 10, 18]. Raport opatrzony jest informacją, że jest on opracowany na podstawie danych pochodzących tylko z jednego dnia i odchylenia od norm nie świadczą o stosowaniu nieprawidłowej diety, dopiero kilkakrotny wywiad pozwala na wyciąganie wniosków. Raport generowany przez program zawiera informacje dotyczące dziennej podaży (ryc. 3): energii białka (zwierzęcego i roślinnego) węglowodanów błonnika tłuszczów witamin (A, E, B1, B2, PP, C) składników mineralnych (sód, potas, fosfor, wapń, żelazo). Użytkownicy portalu mogą przekazywać swoje uwagi i opinie dotyczące działania programu i strony www za pośrednictwem .
4 Pac A i wsp. Wywiad żywieniowy przez internet jako element promocji zdrowego stylu życia 381 łania programu zgodnie z sugestiami użytkowników portalu. Zadbano również o to, aby strona cm-uj.krakow.pl rozpoznawana była przez ogólnie dostępne przeglądarki stron internetowych. Ryc. 3. Przykładowy raport z programu żywieniowego cz.1 podaż energii i składników pokarmowych Fig. 3. Example of report from nutritional web application part 1: energy and nutrients intakes Ryc. 4. Przykładowy raport z programu żywieniowego cz.2 rozkład energii ze względu na procentowy udział białka, tłuszczu i węglowodanów w całkowitej podaży energii oraz posiłki, z których pochodzi. Fig. 4. Example of report from nutritional web application part 2: percentage of protein, fat and carbohydrates in total energy and distribution of energy between meals Pilotowe sprawdzenie działania aplikacji W okresie listopad-grudzień 2007 aplikacja została poddana weryfikacji poprawności działania poprzez testowanie jej funkcji przez osoby niezwiązane z realizacją tego projektu ich opinie dotyczące zarówno wyglądu jak i zawartości strony www jak i działania programu wyrażane były zarówno w formie dyskusji jak i komentarzy wysyłanych do administratora strony za pośrednictwem . Wszystkie uwagi docierające do wykonawców projektu były dyskutowane podczas regularnych spotkań zespołu realizującego program a następnie wprowadzano modyfikacje i korekty dzia- Podsumowanie Internet, który staje się coraz bardziej dostępny, coraz częściej, zwłaszcza dla młodych ludzi, staje się jednym z głównych źródeł informacji. Z tego względu może stać się również bardzo użytecznym narzędziem w działaniach mających na celu promocję zdrowia czy zapobieganie występowaniu chorób. Pamiętać należy, że skuteczność takich działań, podejmowanych na szeroką skalę, zależy od bardzo wielu czynników, między innymi od tego jak szeroką grupę populacji te działania obejmą, jakich informacji dostarczą i w jaki sposób będą one przekazane oraz, w końcowej fazie, od tego czy osoby, które zdecydowały się podjąć działania będą chciały je kontynuować. Dlatego też bardzo ważne jest po pierwsze dostarczenie rzetelnych informacji a później umożliwienie osobom podejmującym te działania zweryfikowania ich poprawności. Portal internetowy daje swoim użytkownikom możliwość uzyskania wiarygodnych informacji na temat żywienia. Umożliwia również każdemu z użytkowników weryfikację, czy realizowany prze niego sposób żywienia odpowiada zaleceniom specjalistów przez co daje możliwość sprawdzenia, czy zalecenia prawidłowego żywienia są realizowane przez konkretną jednostkę. Jeżeli użytkownik uzyska informację, że jego sposób żywienia znacząco odbiega od zaleceń może podjąć działania korygujące nieprawidłowe zachowania żywieniowe w czym również mogą pomóc informacje dostępne na stronie gdyż, np. w przypadku niedoborów pewnych składników odżywczych może znaleźć na niej informacje o produktach, które są bogatym źródłem danego składnika pokarmowego, co w rezultacie pomoże tak zaplanować przyszłe posiłki aby odpowiadały one określonym normom żywienia. Docelowo, zmieniając swoje nawyki, respondent może również zweryfikować, czy podjęte przez niego działania zmierzające w kierunku modyfikacji diety przynoszą pożądane rezultaty, co jest bardzo cenne w aspekcie kontynuowania podjętych zmian. Dlatego prezentowany portal internetowy może stać się użytecznym narzędziem wykorzystywanym do promocji prawidłowego sposobu odżywiania się, dzięki któremu można dotrzeć do dużej liczby potencjalnych odbiorców a jednocześnie poprzez informacje zwrotne utrwalać pozytywne zachowania. W przyszłości planowana jest weryfikacja na ile prezentowana platforma spełnia te założenia.
5 382 Probl Hig Epidemiol 2008, 89(3): Piśmiennictwo / References 1. Wojtyniak B, Goryński P. (red) Najważniejsze elementy sytuacji zdrowotnej w Polsce. Porównanie międzynarodowe. PZH Warszawa Stan Zdrowia Ludności Polski w 2004 r. GUS, Warszawa The World Health Report Reducing Risks, Promoting Healthy Life. WHO, Geneva, Gawęcki J, Hryniewiecki L. (red) Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PWN Warszawa Gawęcki J, Mossor-Pietraszewska T. (red) Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. PWN Warszawa Hasik J, Gawęcki J. (red.) Żywienie człowieka zdrowego i chorego. PWN Warszawa Wieczorek-Chełmińska Z. Zasady żywienia i dietetyka stosowana. Wyd Lek PZWL Warszawa Willett W. Nutritional Epidemiology. Oxford University Press. New York-Oxford, Ziemlański Ś, Panczenko-Kresowska B. Podstawowe zalecenia żywieniowe. IŻŻ Warszawa Ziemiański Ś. Podstawy Prawidłowego żywienia człowieka. Zalecenia żywieniowe dla ludności w Polsce. Instytut Danone Warszawa Biernat J. Żywienie, żywność a zdrowie. Wydawnictwo Astrum Wrocław Goryński P, Wojtyniak B, Kuszewski K. (red) Monitoring oczekiwanych efektów realizacji Narodowego Programu Zdrowia Ministerstwo Zdrowia Warszawa Narodowy Program Zdrowotny na lata Załacznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007r. zal_urm_npz_90_ p.pdf 14. Szponar L, Sekuła W, Rychlik E, Ołtarzewski M, Figurska K. Badania indywidualnego spożycia żywności i stanu odżywienia w gospodarstwach domowych. IŻŻ Warszawa Piórecka B, Międzobrodzka A. Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia osób starszych zamieszkałych w Krakowie. Now Lek 2002; 2002: Jeżewska-Zychowicz M. Preferencje i częstotliwość spożywania mleka i jego przetworów wśród młodzieży w wieku lat i jej matek z uwzględnieniem środowiska zamieszkania. Żyw Człow 2004: 31(2): Gacek M, Fiedor M. Ilościowa i jakościowa ocena zbiorowego żywienia młodzieży w wieku lat na wakacyjnym obozie sportowym. Rocz PZH 2005, 56(3): Ziemlański Ś. (red) Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Wyd Lek PZWL Warszawa Penar A. Ocena żywienia przy pomocy autorskiego programu komputerowego Nutri-Day. Probl Hig 2000; 69: Pac A. Wiarygodność danych żywieniowych uzyskanych od dzieci w wieku szkolnym. Praca doktorska. Uniwersytet Jagielloński Collegium Medium Kraków Kunachowicz H, Nadolna I, Iwanow K, Przygoda B. Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wyd Lek PZWL Warszawa Nadolna I, Przygoda B, Troszczyńska A, Kunachowicz H. Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Witaminy. Prace IŻŻ-99. Instytut Żywności i Żywienia Warszawa Kunachowicz H, Nadolna I, Przygoda B, Iwanow K.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Prace IŻŻ-85. Instytut Żywności i Żywienia Warszawa 1998.
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Żywienie człowieka inżynieria produktów żywnościowych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoAgnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLI, 2008, 4, str. 987 991 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska WARTOŚĆ ENERGETYCZNA ORAZ ZAWARTOŚĆ SKŁADNIKÓW PODSTAWOWYCH W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoDietetyka w fizjoterapii. mgr E. Potentas. 2 ECTS F-2-P-DF-14 Forma studiów /liczba godzin studia /liczba punktów ECTS:
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Edyta Balejko Przedmiot: Żywienie człowieka Ćwiczenie nr 5 Temat: Wskaźniki oceny wartości odżywczej białek
Bardziej szczegółowoZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 363-370 MARLENA PIEKUT, JUSTYNA ZWIERZYK ZASPOKOJENIE POTRZEB ŻYWIENIOWYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH REPREZENTUJĄCYCH RÓŻNE FAZY CYKLU ROZWOJU RODZINY FULFILLING NUTRITION NEEDS
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoTERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Podstawy dietetyki KOD WF/II/st/19 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : II stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie Instytut Nauk o Zdrowiu Kierunek - Pielęgniarstwo
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Specjalność: Dietetyka Pielęgniarstwo Wymiar godzin: 45godzin Wykłady: 15godzin, Samokształcenie: 30godzin, Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Kod: Rok
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 610 614 Anna Harton, Joanna Myszkowska-Ryciak OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTEK SZKOŁY GŁÓWNEJ GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE Katedra Dietetyki Wydziału
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 40-47 2009
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoO żywieniu dzieci w żłobkach. dr n.med. Elżbieta Trafalska Zakład Higieny Żywienia i Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
O żywieniu dzieci w żłobkach dr n.med. Elżbieta Trafalska Zakład Higieny Żywienia i Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Rozwój Żywienie Współpraca między Miejskim Zespołem Żłobków w Łodzi a jednostką
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Pielęgniarstwo Studia I stopnia stacjonarne I (stacjonarne) II (stacjonarne)
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Rok studiów Semestr Moduły wprowadzające / wymagania wstępne i dodatkowe Nazwa modułu (przedmiotu lub grupa przedmiotów): Typ modułu/
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoodżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I
Niedźwiedzka-Stadnik Probl Hig Epidemiol 2013, M i wsp. 94(4): Zawartość 773-779składników odżywczych w dietach wybranej subpopulacji lekarzy. Część I 773 Zawartość składników odżywczych w dietach wybranej
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 63-68 2009 63 Alicja
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA W OKRESIE SZKOLNYM Opracowała: Iwona Konowalska Prawidłowe żywienie powinno stanowić bardzo istotny element promocji zdrowia. Tworząc szkolne programy prozdrowotne należy koncentrować
Bardziej szczegółowoOCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH WARSZAWSKICH STOWARZYSZENIACH SPOŁECZNYCH CZ. III.
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 2, str. 117 122 Agnieszka Stawarska, Andrzej Tokarz, Magdalena Kolczewska OCENA ILOŚCIOWA SKŁADNIKÓW MINERALNYCH I WITAMIN W DIETACH LUDZI STARSZYCH ZRZESZONYCH W WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu. Zakład Dietetyki Klinicznej
Sylabus przedmiotu Dietetyka (Zakład Dietetyki Klinicznej) 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów np.: Zdrowie publiczne I stopnia
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. stacjonarne. I stopnia. Aleksandra Zyska. ogólnoakademicki. kierunkowy WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH GŁÓWNE ŹRÓDŁA W DIECIE MĘŻCZYZN W OKRESIE 21-LETNIEJ OBSERWACJI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 420-427 Angelika Edyta Charkiewicz, Bogusław Poniatowski, Maria Karpińska, Janusz Korecki, Jacek Jamiołkowski, Andrzej Szpak ZAWARTOŚĆ WAPNIA I ŻELAZA ORAZ ICH
Bardziej szczegółowoZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
Bardziej szczegółowoZnakowania Wartością Odżywczą GDA
Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowa Inspekcja Sanitarna Polska Federacja Producentów Żywności Warszawa, 19.09.2007 Znakowanie, a strategia walki z nadwagą i otyłością
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoWitaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego Witaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki Zestaw witamin i składników mineralnych przygotowany
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/v semestr 5.
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU
ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 327-332 JOANNA WYKA, ALICJA ŻECHAŁKO-CZAJKOWSKA OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA STUDENTÓW I ROKU AKADEMII ROLNICZEJ WE WROCŁAWIU ASSESING THE FOOD INTAKE IN FIRST YEAR STUDENTS OF AGRICULTURAL
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI w SZPITALU DLA STUDENTÓW Wyższej Szkoły Zdrowia. Urody i Edukacji w Poznaniu
PROGRAM PRAKTYKI w SZPITALU DLA STUDENTÓW Wyższej Szkoły Zdrowia. Urody i Edukacji w Poznaniu ukształtowania cech, jakich wymaga zawód dietetyka: rzetelnego podejścia do pracy, uczciwości, odpowiedzialności
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoOcena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym
Probl Sochacka-Tatara Hig Epidemiol E, Jacek 8, R, Sowa 89(3): A, 389-394 Musiał A. Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym 389 Ocena sposobu żywienia dzieci w wieku przedszkolnym Assessment
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoFizjologia żywienia człowieka
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sylabus Przedmiotu Fizjologia żywienia człowieka Wydział Kierunek Specjalność Kod przedmiotu Wydział Lekarski I Dietetyka - Wydział Lekarski I
Bardziej szczegółowoOCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W STOŁÓWCE AKADEMICKIEJ
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 4 (65), 259 263 MARIA DYMKOWSKA-MALESA 1, ALDONA BAĆ 1, AGNIESZKA PLAWGO 2, KAZIMIERA ZGÓRSKA 2 OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ ZESTAWÓW OBIADOWYCH PRZYGOTOWANYCH W
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoPraca dyplomowa propozycje p i uwagi dla słuchaczy Studiów Podyplomowych. dr inż. Danuta Figurska-Ciura
Praca dyplomowa propozycje p i uwagi dla słuchaczy Studiów Podyplomowych dr inż. Danuta Figurska-Ciura Wymagania merytoryczne określenie tematu pracy celu i zakresu pracy sformułowanie ł tez badawczych
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Żywienie dzieci i młodzieży Cykl:2015/2018 r.a. 2017/2018. Rok 3, semestr II
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Żywienie dzieci i młodzieży Cykl:2015/2018 r.a. 2017/2018 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoNORMY śywienia CZŁOWIEKA Normy Ŝywienia człowieka
NORMY śywienia CZŁOWIEKA Normy Ŝywienia człowieka to standardy określające takie ilości energii i składników odŝywczych, które zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, uznaje się za wystarczające dla zaspokojenia
Bardziej szczegółowoPrawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie?
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? prof. dr hab. Lidia Wądołowska
Bardziej szczegółowoGDA. Prawidłowe odżywianie
GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne
Bardziej szczegółowoGDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.
Sylabus z modułu [24A] Dietetyka 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia żywienia człowieka 2. NAZWA
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWIENIU CZŁOWIEKA I KONSUMPCJI SGGW POLSKIE TOWARZYSTWO NAUK ŻYWIENIOWYCH ŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM A ICH ZDROWIE dr hab. Jadwiga Hamułka, prof. SGGW dr hab. Anna Kołłajtis-Dołowy
Bardziej szczegółowoAkcja 5 razy dziennie warzywa i owoce. 31 marca 2007r.
Akcja 5 razy dziennie warzywa i owoce 31 marca 2007r. Cele akcji: wzrost spożycia warzyw i owoców do co najmniej 5 porcji dziennie uprawianie aktywności fizycznej utrzymywanie prawidłowej masy ciała Hasło
Bardziej szczegółowoZbiór założonych efekty kształcenia dla studiów podyplomowych: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA
Zbiór założonych efekty kształcenia dla studiów podyplomowych: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Efekty kształcenia dla przedmiotu Słuchacz, który zaliczył przedmiot, ma wiedzę, umiejętności i kompetencje 1. Współczesne
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoWydział Lekarski, Zakład Higieny i Dietetyki UJCM. Zakład Higieny i Dietetyki. Podstawy żywienia człowieka
Załącznik nr 4 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Sylabus modułu kształcenia na studiach wyższych Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Wydział Lekarski,
Bardziej szczegółowoPodstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
Bardziej szczegółowoECTS (pkt.) Tryb zaliczenia przedmiotu Kod przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Karta Opisu Przedmiotu Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Wychowanie fizyczne
Bardziej szczegółowoOcena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet
Sochacka-Tatara Probl Hig Epidemiol E, Pac 2010, A, Majewska 91(1): 77-82 R. Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet 77 Ocena żywienia za pomocą wywiadu żywieniowego przez Internet
Bardziej szczegółowoNATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY
NATURALNA I BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ PODSTAWĄ NOWOCZESNEJ DIETY KATEDRA I ZAKŁAD ZDROWIA PUBLICZNEGO Prof. dr hab. n med.dr h.c. Piotr Książek W zdrowym ciele zdrowy duch Decimus Junius Juvenalis Prawidłowe
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoOcena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej Nutri-Day
Pac Probl A, Hig Sochacka-Tatara Epidemiol 2010, E, Majewska 91(3): 419-424 R. Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem aplikacji internetowej... 419 Ocena żywienia populacji polskiej z wykorzystaniem
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia Kierunek ŻYWIENIE CZŁOWIEKA I OCENA ŻYWNOŚCI ZAGADNIENIA KIERUNKOWE 1. Przemiany materii
Bardziej szczegółowoWSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Choroby cywilizacyjne a sztuka kulinarna. Studia niestacjonarne 0h
KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR WSHiG Karta przedmiotu/sylabus Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i gastronomii Stacjonarny / niestacjonarny II/ II stopnia Nazwa przedmiotu Choroby cywilizacyjne
Bardziej szczegółowoZDROWO JEM. Mamo! Tato! - ZDROWO ROSNE!
Mamo! Tato! To od Was zależy, co znajdzie się na moim talerzu, a potem - w brzuszku. Wybierajcie mądrze i nauczcie mnie jeść zdrowe oraz smaczne produkty. Tę naukę musimy zacząć już teraz. Kolorowanka
Bardziej szczegółowo[8ZSP/KII] Dietetyka
1. Ogólne informacje o module [8ZSP/KII] Dietetyka Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
Bardziej szczegółowoPodstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
Bardziej szczegółowoRejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010
Rejestr produktów podlegających zgłoszeniu do Głównego Inspektora Sanitarnego 2007-2010 Analiza rejestru powiadomień o pierwszym wprowadzeniu do obrotu środków spożywczych Środki spożywcze specjalnego
Bardziej szczegółowoPodstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
Bardziej szczegółowoMateriały źródłowe do przedmiotu:
Materiały źródłowe do przedmiotu: 1. Red. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. T. 1. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003. 2. Red. J. Hasik, J. Gawęcki: Żywienie człowieka
Bardziej szczegółowoOCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z AUGUSTOWA (WOJ. PODLASKIE) W OPARCIU O PODAŻ PODSTAWOWYCH SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 332 336 Barbara Smorczewska-Czupryńska, Jolanta Ustymowicz-Farbiszewska, Ewa Granacka, Jan Karczewski OCENA ŻYWIENIA MŁODZIEŻY DWÓCH TYPÓW SZKÓŁ LICEALNYCH Z
Bardziej szczegółowoPROGRAM STAŻU SZKOLENIOWEGO DLA NAUCZYCIELI W ZAWODZIE DIETETYK
PROGRAM STAŻU SZKOLENIOWEGO DLA NAUCZYCIELI W ZAWODZIE DIETETYK Symbol cyfrowy 321 [11] Spis treści Wprowadzenie I. Założenia programowo-organizacyjne stażu. 1. Charakterystyka zawodu - DIETETYK. 2. Organizacja
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowo