GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do uchwały Rady Gminy Osiek Nr XIV/110/2007 z dnia 28 grudnia 2007r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI NA LATA Wprowadzenie 1. Obowiązek opieki nad zabytkami nakładają na samorządy dwie ustawy. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tj. z 2001r. Nr 142, poz z późn.zm.) pomiędzy zadaniami własnymi gmin wymienia m.in. sprawy kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad nimi a ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami(dz.u. Nr 162, poz z późn.zm.) określa przedmiot, zakres i formy ochrony dóbr kultury. Najbardziej wartościowe zabytki Gminy Osiek zostały wpisane do rejestru i wojewódzkiej ewidencji zabytków. Ponadto na terenie Gminy Osiek zlokalizowano stanowiska archeologiczne, które podlegają ochronie na podstawie zapisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dobrze utrzymane zabytki, odpowiednio zagospodarowane i dostępne dla turystów nadają Gminie prestiż i podnoszą jej atrakcyjność. Zadbane zabytki sprzyjają rozwojowi funkcji turystycznej i rekreacyjnej Gminy. W ostatnich latach coraz większą uwagę zwraca się na zagadnienia związane z zabytkami, poprawą ich stanu. Jednak brak środków finansowych oraz nieuregulowany stan prawny powoduje, że często stan tych obiektów jest zły. Gminny Program Opieki Nad Zabytkami na lata podkreśla ważność obiektów zabytkowych dla naszej Gminy oraz wskazuje drogi dla osiągnięcia w przyszłości, pożądanego stanu zabezpieczenia i funkcjonalnego wykorzystania obiektów zabytkowych. Cel i zakres programu 2. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nakłada na organy rządowe i samorządowe obowiązek zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych dla dóbr kultury. Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Osiek powstał jako realizacja ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami która wprowadza obowiązek opracowywania programu na szczeblu gminnym. Program ten opracowano zgodnie z polityką ochrony zabytków państwa, uwzględnia zapisy zawarte w obowiązujących aktach prawnych z zakresu ochrony zabytków. Program obejmuje lata i posiada otwartą formułę tj. w przypadku zmiany wymagań prawnych lub pojawienia się nowych obiektów wpisanych do rejestru lub ewidencji zabytków, dokument zostanie zaktualizowany.

2 Ochrona i opieka nad zabytkami Ochrona zabytków polega w szczególności na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań mających na celu: a) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie; b) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków; c) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków; d) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę; e) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków; f) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska 2. Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków: a) naukowego badania i dokumentowania zabytku; b) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku; c) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie; d) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości; e) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii i kultury. 3. Niezależnie od obowiązków wynikających z opieki nad zabytkami, określonych w pkt. 1 i 2 właściciel lub posiadacz zabytku wpisanego do rejestru lub zabytku znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków zawiadamia wojewódzkiego konserwatora zabytków o: a) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, niezwłocznie po powzięciu wiadomości o wystąpieniu zdarzenia; b) zagrożeniu dla zabytku, niezwłocznie po powzięciu wiadomości o wystąpieniu zagrożenia; c) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego w terminie miesiąca od dnia nastąpienia tej zmiany; d) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości. 4. Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania: Zabytki nieruchome będące, w szczególności: a) krajobrazami kulturowymi, b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, c) dziełami architektury i budownictwa, d) dziełami budownictwa obronnego, e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami i innymi zakładami przemysłowymi, f) cmentarzami, g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; Zabytki ruchome będące, w szczególności: a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje, c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami, sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami,

3 d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej, charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego, e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. Nr 85, poz. 539, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 2001 r. Nr 129, poz oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984), f) instrumentami muzycznymi, g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami etnograficznymi, h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji; Zabytki archeologiczne będące, w szczególności: a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa, b) cmentarzyskami, c) kurhanami, d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej. 5. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej. 4. Ochronie i opiece nad zabytkami na terenie Gminy Osiek podlegają: 1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków: Lp Nr i data wpisu do rejestru Przedmiot ochrony Zakres ochrony 1. A -389 z dnia r. A-278/78 Kl.IV-5340/51/78 z dnia r. Zespół pałacowo parkowy w Osieku obejmujący budynek pałacu z 1830r. z najbliższym otoczeniem parkowym znajdującym się na jego terenie. Budynek pałacu z otoczeniem parkowym i murowaną oficyną A-726/97 PSOZ-BB-5340/8/ r. 2. A-1, L.Kl.V-3/2/68 z r. A- 292/78 Kl. IV.5340/100/ r. 3 L.cz.K.B.S.-3.W.1/38 Z r. L.Kl.V-115/11/ r. A-295/78 Kl.IV.5340/97/ r. A-71 4 L.Kl. V-3/163/68 z dnia r. A-294 Pozostała część historycznego założenia parkowego przy pałacu w Osieku wraz z alejkami, drogami dojazdowymi i drzewostanem oraz dwoma oficynami pałacowymi tzw. Ogrodami i Domem Sędziego. Kościół pw. Św. Andrzeja w Osieku Kościół drewniany z pocz. XVI w. Wpis do rejestru obejmuje budynek kościoła w całości z otoczeniem w granicach dawnego cmentarza przykościelnego oraz drzewostanem. Pałac murowany w Głębowicach w 2 połowie XVI w., powiększony w 1647 i 1773r.renesansowo barokowy. Granice zabytku obejmują całość budynku i jego najbliższe otoczenie. Kościół parafialny pod wezwaniem NMP z Góry Karmelu w Głębowicach Wpis obejmuje budynek kościoła w całości wraz z najbliższym otoczeniem, drzewostanem i aleją dojazdową

4 Kl.IV.5340/98/78 z dnia r. 2. Obiekty wpisane do ewidencji zabytków : Sołectwo Osiek : Lp. Obiekt 1 Dom nr 510 murowany /Kruczała / lata XXw. 2 Chałupa nr 52 wł. Mitoraj drewniano-zrębowa 4 ćw. XIX w. 3 Chałupa Nr 77 wł. Mrozik drewniano-zrębowa XIX/XXw 4 Chałupa Nr 149 murowana z 1910r. 5 Budynek nr 352 drewniano- zrębowy pocz. XXw. 6 Budynek nr 110 Drewniano-zrębowy z 1927r. 7. Budynek murowany nr 255, ok. 1925r. 8 Zabudowania folwarku Karolina murowane z poł. XIXw. 9. Zabudowania folwarku Karolina murowane z poł. XIXw. 10. Zabudowania folwarku Karolina murowane z poł. XIXw. 11 Budynek mieszk. w zesp. folwarku murowany, poł. XIXw. 12 Kościół parafialny /nowy/ murowany neogot. z 1908r. 13. Plebania murowana z r. 14 Budynek gospodarczy przy plebani murowany z 1890r. 15 Kopiec grunwaldzki z kapliczką murowaną ok. 1820r. 16 Kapliczka pw. św. Tekli Kramarczykówka pocz. XXw. 17 Budynek szkoły ; murowany ¼ XXw. 18 Kapliczka w pos. 759 Pieczka murowana w 2/4 XXw. 19 Dom Nr 144 obok starego Kościoła murowany z pocz. XXw. 20 Kapliczka w posesji Honik 368 murowana w 2/2 XIXw.

5 21 Dom nr 107 drewniano- zrębowy wł. Kozieł z ok. 1921r. 22. Budynek nr 406 drewniano zrębowy z r. Sołectwo Głębowice: Lp. Obiekt 1. Kapliczka /versus 64/ - murowana XIX/XX w. 2. Kapliczka w posesji 182 /Leśniak/ murowana ok. 1920r. 3. Figura przydrożna św. Jana Nepomucena na postumencie kamienna 1843r. 4. Chałupa nr 67 drewniano- zrębowa r./ Pomietlak / 5. Ruiny pałacu, murowany - XVI/XVII/XVIII w. 6. Park w zespole dw.- pał, XVII/XVIII 7. Chałupa drewniana, zrębowa z 1910r. 3. Wykaz stanowisk archeologicznych Ochronie podlegają stanowiska archeologiczne zlokalizowane w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Sołectwa Osiek i Sołectwa Głębowic, oznaczone na rysunkach planu : 1) Osiek 1, 2) Osiek 2, 3) Osiek 3, 4) Osiek 4, 5) Osiek 5, 6) Osiek 6. 7) Głębowice 1 8) Głębowice 2 5. Ochrona obiektów zabytkowych. 1. Wskazuje się do ochrony i objęcia opieką obiekty ujęte w rejestrze lub ewidencji zabytków oraz stanowiska archeologiczne, a także zabytki ruchome, zwłaszcza elementy wyposażenia kościołów objętych wpisem do rejestru oraz nie wpisane do rejestru, posiadające walory zabytkowe, historyczne lub artystyczne. 2. Wszelkie działania w strefie objętej ochroną konserwatorską powinny być przeprowadzone we współpracy i za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wymaga: a) prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru; b) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku; c) prowadzenie badań konserwatorskich zabytku wpisanego do rejestru; d) prowadzenie badań architektonicznych zabytku wpisanego do rejestru;

6 e) prowadzenie badań archeologicznych; f) przemieszczanie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru; g) trwałe przeniesienie zabytku ruchomego wpisanego do rejestru, z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje; h) dokonywanie podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru; i) zmiana przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku; j) umieszczanie na zabytku wpisanym do rejestru urządzeń technicznych, tablic, reklam oraz napisów, za wyjątkiem znaku; umieszczonego przez Starostę; informacyjnego o tym, że zabytek podlega ochronie. k) podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru; l) poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania. 6. Ochrona obiektów wpisanych do ewidencji zabytków. W stosunku do obiektów wpisanych do ewidencji zabytków przewiduje się : 1. Podejmowanie i wspieranie działań zapobiegających ich dewastacji. 2. Ochronę szczególnie wartościowych obiektów, polegająca na zachowaniu bądź przywróceniu widoku na dany obiekt, poprzez odpowiednie kształtowanie jego przedpola, tła i kulis. 7. Ochrona stanowisk archeologicznych. Dla obszarów stanowisk archeologicznych ustala się następujące zasady ochrony: 1. na terenie stanowisk archeologicznych dopuszczalne są wyłącznie prace polowe w obrębie warstwy ornej czyli zwyczajna orka, bronowanie, kultywatorowanie, itp. 2. Zabronione są wszelkie prace mogące naruszyć niezniszczona dotychczas część zabytku czyli : głęboka orka, kopanie rowów, dołów, eksploatacja piasku, gliny, żwiru, zabudowa (ławy fundamentowe) i inne prace. Takie roboty ziemne mogą być podejmowane wyłącznie za zezwoleniem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, po uprzednim przeprowadzeniu archeologicznych badań wykopaliskowych. 3. Wszelkie inwestycje powinny być w miarę możliwości lokalizowane poza obszarami stanowisk. 8. Ochrona cmentarzy. Dla ochrony cmentarzy przewiduje się porządkowanie i rewaloryzację terenów, a w szczególności : 1. Zabytkowe nagrobki o wartości historycznej będą sukcesywnie poddawane rewaloryzacji. Gmina będzie podejmowała działania w celu zapewnienia należytego stanu tych nagrobków. 2. Ochronę zabytkowych nagrobków In situ, z dopuszczeniem tworzenia lapidarium w obrębie cmentarzy po uzyskaniu pozytywnej opinii Wojewódzkiego Konserwatora zabytków. 3. Dla terenów przylegających do granic cmentarzy przyjmuje się zasadę zagospodarowania zapewniająca właściwą ich ekspozycję.

7 9. Działania Gminy w celu ochrony zabytków. 1. Gmina Osiek będzie wspierała działania organizacji pozarządowych i innych instytucji nastawionych na ochronę dziedzictwa kulturowego, gromadzenie pamiątek związanych z historią Gminy i regionu, badaniem historii Gminy. 2. Gmina Osiek będzie podejmować działania zmierzające do jednolitego oznakowania najcenniejszych zabytków oraz zwiększenia dostępności obiektów wpisanych do rejestru zabytków. 3. W miarę możliwości Gmina Osiek będzie wspierać działania właścicieli lub posiadaczy, a także podejmować działania mające na celu : a) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenia do poprawy stanu ich zachowania. b) wyeksponowania poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego, zwiększenia atrakcyjności zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych c) wspierania inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami 10. Gmina Osiek będzie czynić starania mające na celu zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. W 2008 roku planuje się odnowę przydrożnej figury św. Jana Nepomucena na postumencie z 1843r.a w przyszłości również innych zabytków, znajdujących się na gruntach stanowiących własność Gminy Osiek Rada Gminy może określić w uchwale budżetowej wysokość środków przeznaczonych na dotacje na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków. 2. Gmina Osiek może finansować prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane związane z obiektami wpisanymi do ewidencji zabytków oraz zadanie inne niż opisane w pkt. 1, a ujęte w niniejszym programie w szczególności poprzez udzielenie dotacji zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2003r o działalności pożytku publicznego i wolontariacie lub na zasadach określonych w ustawie z dnia 30 czerwca 2005r o finansach publicznych. 3. Rada Gminy może określić w uchwale budżetowej wysokość środków przeznaczonych na dotacje, których mowa w pkt. 2. Przewodniczący Rady Gminy Jerzy Czerny