WŁODZIMIERZ GRUSZCZYŃSKI, ZYGMUNT SALONI. Notowanie informacji o odmianie rzeczowników w projektowanym Słowniku gramatycznym języka polskiego

Transkrypt

1 WŁODZIMIERZ GRUSZCZYŃSKI, ZYGMUNT SALONI Notowanie informacji o odmianie rzeczowników w projektowanym Słowniku gramatycznym języka polskiego Celem niniejszego artykułu jest przedyskutowanie zakresu i sposobu podawania informacji gramatycznej w Słowniku gramatycznym języka polskiego, opracowywanym obecnie w ramach grantu KBN nr 2 H01D Kwestie fleksji są przedmiotem naszego zainteresowania od wielu lat. Niejednokrotnie dyskutowaliśmy o nich z profesorem Romanem Laskowskim 1, który dwukrotnie przedstawił własny całościowy obraz polskiej fleksji (Morfologia 1984, Morfologia 1998). Informacja gramatyczna podawana w naszym słowniku powinna spełniać dwa postulaty: informować o formach fleksyjnych odbiorcę oraz pozostawać w zgodzie ze współczesnymi koncepcjami opisu morfologicznego. Zakładamy oczywiście, że informacja nasza będzie eksplicytna i pełna. Zgodnie z przyjętymi w naszym opisie założeniami, a także w zgodzie z tradycją słownikową jako cel stawiamy sobie opis języka pisanego (postać dźwiękowa wprowadzanych do słownika jednostek może być w pewnej mierze uwzględniona dodatkowo przez wskazanie nietypowego sposobu odczytywania podawanego w słowniku napisu). Konsekwentnie formułujemy go, odwołując się do jednostek języka pisanego, przede wszystkim liter. Zjawiska języka pisanego mają niejednokrotnie charakter wtórny, są pochodne wobec zjawisk mowy brzmiącej. Jeśli jednak odwołujemy się do zjawisk fonologicznych i morfonologicznych, czynimy to na marginesie, w charakterze dodatkowego wyjaśnienia, albo tylko implicite. Problematyka, którą niżej przedstawiamy, w znacznym stopniu sprowadza się do tych zjawisk, które Jan Tokarski nazywał motywacją wyboru końcówek (Tokarski 1973: 57 58). Prawie cały (ograniczony do rzeczowników pospolitych) materiał wprowadzany do słownika został już raz gruntownie zanalizowany w książce Gruszczyńskiego (1989). 1 Mamy na myśli przede wszystkim dyskusje ustne i niepublikowane. Zainteresowanych odesłać możemy jednak np. do artykułów w tomie: Studia Gramatyczne VIII (1987).

2 204 Włodzimierz Gruszczyński, Zygmunt Saloni Przejęliśmy stamtąd zasadnicze elementy, poddaliśmy je jednak rewizji, zarówno w zakresie stosowanej bazy pojęciowej, jak i metod przedstawienia analizowanych faktów. Zasady wprowadzenia materiału do słownika zostały wstępnie przedyskutowane w artykule: Gruszczyński (2001) niniejszy artykuł stanowi jego kontynuację. 1. Zakres paradygmatu Zakładamy, że rzeczowniki polskie mają dwie podstawowe kategorie fleksyjne: liczbę i przypadek, oraz dwie dodatkowe: deprecjatywność (opozycja form typu generałowie generały) i uniformizm (opozycja form typu funkcyj funkcji) 2. Pierwsza z nich obejmuje tylko rzeczowniki rodzaju M1 (męskoosobowe), druga tylko rzeczowniki rodzaju F (żeńskie) o określonej budowie morfologicznej. Maksymalna liczba klatek paradygmatu (ściślej, sieci paradygmatycznej) obejmuje 17 pozycji por. Tabela 1, powtórzona za artykułem Gruszczyńskiego (2001). W poszczególnych schematach paradygmatów, które podajemy niżej, nie będziemy jednak wprowadzali 17 klatek, tylko zastosujemy uproszczenia wspólne dla rozpatrywanych klas. Tabela 1 Przypadek nom gen dat acc instr loc. voc sg Liczba pl -dep dep neut char -dep dep deprecjatywnoœæ uniformizm deprecjatywnoœæ Do paradygmatu nie wchodzą opozycje, które tradycyjnie uznaje się za słowotwórcze, np. odpowiedniość żeńskich nazw wykonawców czynności i podstawowych rzeczowników męskich, przymiotników odrzeczownikowych (zwłaszcza od nazw miejscowych) i ich podstaw (por. Bogusławski 1988: 19). Będziemy notować je na innym 2 Rozważamy tu standardowe rzeczowniki, dla których nie ma konieczności wprowadzania jeszcze innych kategorii fleksyjnych (poprzyimkowość, akcentowość) albo dodatkowych wartości kategorii wymienionych tutaj (przypadek zwany dystrybutiwem), por. Saloni (1981), Łojasiewicz (1987).

3 Notowanie informacji o odmianie rzeczowników poziomie, poza właściwym paradygmatem. Zanotowanie formy podstawowej derywatu stanowić będzie w gruncie rzeczy odsyłacz do innego miejsca w słowniku. 2. Informacja o rodzaju Zasadniczym elementem opisu leksemu rzeczownikowego jest charakterystyka rodzajowa. Jest to typowa cecha składniowa: rodzaj określamy na podstawie jego łączliwości. Ma ona jednak wyraźny wpływ na właściwości fleksyjne leksemu. Wypełnienie niektórych klatek paradygmatu danego leksemu zależy bowiem od jego rodzaju. Z tego powodu charakterystyka rodzajowa jest też częścią informacji fleksyjnej. Ze względu na uwarunkowanie tworzenia form fleksyjnych istotne jest wyróżnienie następujących rodzajów (por. Saloni 1976): M1 np. dla rzeczowników pan, wujcio, satelita państwo zależne (konwencjonalnie męskoosobowy ); M2 np. dla rzeczowników pies, babsztyl, trup, prawdziwek (konwencjonalnie męskozwierzęcy ); M3 np. dla rzeczowników stół, kolektyw (konwencjonalnie męskorzeczowy ); F np. dla rzeczowników kobieta, osoba, szafa (konwencjonalnie żeński ); N np. dla rzeczowników okno, dziecko, zwierzę, muzeum, tabu (konwencjonalnie nijaki ) 3 ; P1 np. dla rzeczowników rodzice, narzeczeni, wujostwo ( przymnogi męskoosobowy ); P2 np. dla rzeczowników drzwi, nożyce, sanie, pomyje ( przymnogi niemęskoosobowy ) Grupy (wzorce) deklinacyjne Zbiór rzeczowników zgodnie z tradycją dzielimy na grupy deklinacyjne na podstawie ich cech intuicyjnie uznawanych za ważne (postaci mianownika liczby pojedynczej i sposobu tworzenia zasadniczej serii form przypadkowo-liczbowych). Przyjmujemy podział na pięć dużych grup deklinacyjnych: A. grupę męską, B. grupę żeńską samogłoskową, C. grupę żeńską spółgłoskową, D. grupę nijaką, 3 Ze względów składniowych wprowadzana w słowniku informacja będzie dokładniejsza: N2 (bo dwa okna) i N1 (bo dwoje dzieci). 4 Ze względów składniowych wprowadzana w słowniku informacja będzie dokładniejsza: P21 (bo dwoje drzwi) i P22 (bo niemożliwe *dwoje pomyj ani inne połączenie formy rzeczownika pomyje z formą liczebnika dwa).

4 206 Włodzimierz Gruszczyński, Zygmunt Saloni E. grupę rzeczowników przyjmujących końcówki typowe dla deklinacji przymiotnikowej. Rzeczowniki grupy E mają bardzo zróżnicowane serie końcówek w zależności od tego, jakiego są rodzaju. Sposób tworzenia form jest jednak zawsze ten sam przez wybór odpowiedniego podzbioru rodzajowego końcówek z wzorcowego paradygmatu przymiotnikowego. Istnieją ponadto rzeczowniki odmienne nie należące do żadnej z wymienionych grup: F. grupka rzeczowników typu generałostwo (rzeczowniki przymnogie, tj. plurale tantum, przyjmujące końcówki podobne jak końcówki rzeczowników grupy deklinacyjnej nijakiej w liczbie pojedynczej). Poza grupką F nie tworzymy odrębnej grupy deklinacyjnej dla rzeczowników typu plurale tantum. Rzeczowniki nie mające form liczby pojedynczej włączamy do odpowiednich grup (A, B, C, D, E lub F) i przypisujemy im paradygmat defektywny. Zakładamy, że nie istnieje w ogóle klasa rzeczowników singulare tantum (taką cechę musi mieć przypisaną kilka zaimków, którymi nie zajmujemy się w niniejszym tekście), choć od sporej liczby rzeczowników formy liczby mnogiej tworzone są tylko sporadycznie (por. podpunkt 5.5). Istnieje oczywiście również grupka (G) tzw. rzeczowników nieodmiennych, mających tylko jeden tekstowy wykładnik dla wszystkich form. Charakterystyka gramatyczna rzeczowników sprowadza się do podania dwu parametrów: rodzaju i nazwy grupki: G. Do grupki tej należy wiele skrótów i skrótowców, które również muszą być potraktowane jako rzeczowniki. 4. Klasy zakończeń tematu fleksyjnego Poszczególne grupy deklinacyjne dzielimy na podgrupy w zależności od zakończenia tematu fleksyjnego. Decyzja nasza ma uwarunkowania morfonologiczne, ale interesują nas przecież przede wszystkim czynniki ortograficzne. Uzależnienie sposobu odmiany rzeczowników od zakończenia ich tematów zostało pokazane w stworzonych przez Jana Tokarskiego tabelach odmiany rzeczowników zamieszczonych w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego (SJPDor.) (i powtarzanych ze zmianami na gorsze w niektórych późniejszych słownikach PWN). Nasze analizy (Gruszczyński 1989 i Saloni 1992) doprowadziły do modyfikacji zestawu uwzględnionych tam zakończeń tematowych: powiększenia ich liczby z czterech do siedmiu. Za temat podstawowy dla rzeczowników z grup A D przyjmujemy ciąg liter powstały z wykładnika tekstowego formy celownika liczby mnogiej po odcięciu końcówki -om, a dla rzeczowników z grupki F -u. Natomiast za temat podstawowy dla rzeczowników z grupy E przyjmujemy ciąg liter powstały z wykładnika, nieistniejącej być może, ale łatwej do zsyntetyzowania, formy mianownika liczby pojedynczej rodzaju żeńskiego po odcięciu od niego końcówki -a (a więc np. dla rzeczownika komorne ciąg komorn- powstaje z potencjalnej formy *komorna przez odcięcie końcówki -a).

5 Notowanie informacji o odmianie rzeczowników Wyróżniamy następujące podgrupy (przyjmujemy kolejność z pracy Gruszczyński 1989): (k) tematy zakończone na litery k, g; (t) tematy zakończone na litery (odpowiadające większości spółgłosek twardych) p, b, m, w, f, t, d, s, z (z wyjątkami wymienionymi w grupie (ż)), ł, n, (c)h 5 ; (r) tematy zakończone na literę r; (ż) tematy zakończone na dwuznaki cz, dz, rz, sz oraz litery c, ż (także w dwuznaku dż); (l) tematy zakończone na literę l; (j) tematy zakończone na literę j oraz i odpowiadające wymawianemu [í] (jak w wyrazie parodia); (ń) tematy zakończone na i (tzw. zmiękczające) 6. Poza tą klasyfikacją pozostają nieliczne rzeczowniki, których temat kończy się na literę samogłoskową inną niż i, np. statua, stoa, idea. Mogą być one włączone do którejś z podgrup arbitralnie po zanalizowaniu zbioru ich form i ewentualnym wydzieleniu w nich końcówek. Aby zilustrować omówione do tej pory zasady opisu, podajemy przykładowo zestaw typowych końcówek dla rzeczowników podgrupy (r) grupy deklinacyjnej A wraz z uwarunkowaniami rodzajowymi: Tabela 2 sg pl -dep dep nom -] -zy b -y gen -a -ów dat -owi -om acc w zale noœci od rodzaju a w zale noœci od rodzaju c instr -em -ami loc -ze -ach voc -ze tak jak nom pl a W rodzajach M1 i M2 tak jak gen, w rodzaju M3 tak jak nom. b Dla rodzajów M2 i M3 formy tej nie tworzy się. c W rodzaju M1 tak jak gen, w rodzajach M2 i M3 tak jak nom. 5 Inaczej niż w SJPDor., gdzie zostały one włączone do jednej podklasy z tematami zakończonymi na k i g wbrew pisowni, por. bok+iem, loch+em. 6 Ortograficznie obie grupy tematów zakończonych na i wyraźnie różnią się w niektórych formach niepodstawowych, por. odmianę wyrazów: mania, manii... i Mania, Mani...

6 208 Włodzimierz Gruszczyński, Zygmunt Saloni Czytelnik może sprawdzić zasady tworzenia form na odpowiednich przykładach, choćby trójce rzeczowników o homonimicznych formach podstawowych bokser: człowiek, pies, silnik. Powyższe zasady tworzenia grup i podgrup odnoszą się do dużych serii leksemów, a zastosowane do niewielkich grup o budowie nietypowej mogą dać wyniki nieoczekiwane (np. w grupie D rzeczownik kurczę musiałby być uznany za reprezentanta podgrupy (t), bo kurczęt-om, a regale podgrupy (ń), bo regali-om). Dla takich leksemów wyniki uzyskane z podziału na podgrupy muszą być uznane za wstępne i poddane rewizji. W ostatecznym wyniku mogą być dla nich tworzone specjalne podgrupy. Dla rzeczowników pospolitych będzie ich niewiele, natomiast wprowadzenie do słownika nazw własnych w pisowni przyjmowanej w ostatnich dziesięcioleciach może spowodować radykalne zwiększenie liczby podgrup leksemów rzeczownikowych o odmianie specjalnej (por. np. Balzac Balzaca Balzakiem, Remarque Remarque a Remarkiem, Rabelais Rabelais go, Joyce Joyce a Joysie) 7. Dla niektórych z podanych wyżej podgrup zachodzą obligatoryjne alternacje tematowe. Zasadnicza ich część została wskazana w tabelach dodatkowych Ia i Ib w opisie fleksji rzeczownika w SJPDor. Pozwalają one utworzyć warianty tematu o danym zakończeniu występujące w kontekście określonej końcówki. Przykład takiej alternacji ograniczonej do wariantu mówionego polszczyzny zawiera podany wyżej zestaw końcówek w podgrupie (r) grupy deklinacyjnej A w opisie wariantu pisanego polszczyzny można jednak nie uwzględniać tej wymiany, dzieląc dwuznak rz pomiędzy temat i końcówkę. Dla rzeczowników z innych podgrup, w których zachodzą alternacje, reguły tworzenia tematu dodatkowego (lub tematów dodatkowych) muszą być wskazane explicite, np. dla zakończenia tematu t wymiana t : ci (wariat : wariaci-], wariaci-e). Za alternacje obligatoryjne uznajemy tylko wymiany końcowych liter spółgłoskowych, zachodzących bez wyjątków w podanej podgrupie deklinacyjnej. Omówione dotychczas cechy pozwalają na opis fleksji znacznego podzbioru rzeczowników polskich. Przykładowo podajemy tabelę regularnych końcówek rzeczowników poszczególnych podgrup i rodzajów (F i M głównie M1, w izolowanych wypadkach M2) dla grupy B. Symbol #, występujący w tabeli, oznacza, że w danym kontekście występuje obligatoryjna alternacja, która przedstawiona będzie w tabeli dodatkowej. 7 Część takich podgrup obejmie zresztą nie tylko nazwy własne, ale też niektóre spośród niedawno zapożyczonych rzeczowników pospolitych, np. software software u.

7 Notowanie informacji o odmianie rzeczowników Tabela 3 Istnieje jednak sporo czynników, które muszą być wzięte pod uwagę przy opisie pozostałych rzeczowników. 5. Cechy dodatkowe Dodatkowe cechy uwzględnione w opisie dotyczą dwu zasadniczych typów: modyfikacji i nieuwzględnionych wcześniej alternacji tematu oraz występowania końcówek uznanych za niezasadnicze 8 (faktycznie w planowanym przez nas słowniku ta informacja będzie również stabelaryzowana, ale w tabelach znacznie niższej rangi, które B (k) (t) (r) ( ) (j) (l) (ñ) ³¹ka kolega mata poeta kora pediatra dusza zdrajca sg nom -a funkcja paria szala m¹drala zlewnia dziadzia sg gen -i -y -y -y -i -i -] sg dat #-e #-e -ze -y -i -i -] sg acc -ê sg instr -¹ sg loc #-e #-e -ze -y -i -i -] sg voc -o pl nom/voc dep -i -y -y -e -e -e -e pl nom/voc -dep a #-y #-i -zy -y -owie -e -owie pl gen M -ów neut F -] -] -] -] -i -] -] pl gen char b #-] *) pl dat pl acc pl instr pl loc -om w zale noœci od rodzaju c 8 Ta zasada podawania końcówek w tabelach nawiązuje do koncepcji Jana Tokarskiego, który w tabelach w SJPDor. umieścił tylko jednoznacznie formy deklinacyjne rzeczownika nie podawane przy haśle. Formy tworzone inaczej (z innymi końcówkami) powinny były być podawane w artykułach hasłowych. -ami -ach *) Forma o ile istnieje (np. kopalń) zawsze jest podawana przy haśle. a Tylko dla rodzaju M1. b Tylko dla rodzaju F. c Dla rodzaju M1 tak jak gen pl, dla rodzaju M2 i F tak jak nom pl.

8 210 Włodzimierz Gruszczyński, Zygmunt Saloni wcale nie muszą być przytaczane w dziele opublikowanym na papierze, jeśli takie będzie por. Saloni, Woliński 2005) Modyfikacje i alternacje tematu Przez modyfikacje tematu rozumiemy rozszerzenia i ucięcia, przez alternacje wymiany powodowane w języku mówionym regułami morfonologicznymi. Do pierwszych należą rozszerzenia tematu o cząstki morfologiczne typu -in, -ę(ci) : -ęt : -ąt, -ę : eni : on. Znaczna ich część jest zasadniczą przyczyną wyróżnienia wymienionych wyżej podgrup leksemów o odmianie specjalnej. Alternacjami, oprócz występujących całkowicie regularnie i dlatego podlegających tabelaryzacji wymian końcowej części tematu przed określonymi typami końcówek, o czym była mowa wyżej, nazywamy następujące zjawiska: a) e wstawne, np. płótno płócien (ale piętno piętn); b) ą : ę, np. ręka rąk (ale szczęka szczęk); c) o : ó, np. jagoda jagód (ale lebioda lebiod); d) a : e, np. sąsiad sąsiedzie (ale dziad dziadzie); e) o : ó : e, np. kościołom kościół kościele (ale dzięciołom dzięcioł dzięciole); f) marginesowo kilka innych, mniej charakterystycznych, np. o wstawne (kozioł kozła) Końcówki uwzględniane w hasłach W artykułach hasłowych muszą być podane wszelkie końcówki odbiegające od tych, które podano w tabelach, np. w szczególności dla grupy rzeczowników męskich: -u w sg gen; -u w sg dat; -u w sg loc, jeśli w podgrupie przewidziane jest -e jako zasadnicze, i -e, jeśli w podgrupie przewidziane jest -u; końcówki inne niż przewidziane w tabelach dla pl nom -depr; końcówki inne niż przewidziane w tabelach dla pl gen; -mi w pl instr; -a w pl nom. Oczywiście muszą być również specjalnie odnotowane niektóre końcówki rzeczowników odmieniających się według deklinacji przymiotnikowej (grupa E) i mające z tego punktu widzenia nietypowe formy, np.: Zakopanem, królowo. W wypadku występowania w którejś z klatek alternatyw (kiedy używane są formy wariantywne), muszą być one podane przy haśle. W szczególności dotyczy to wariantów w klatce odpowiadającej formie hasłowej (mianowniku liczby pojedynczej, jeśli występuje), np.: wiater wiatr. Jeśli jeden z wariantów jest nacechowany, powinien przy nim być zanotowany kwalifikator (por. niżej punkt 5.5). Niektó-

9 Notowanie informacji o odmianie rzeczowników re wypadki wariancji mogą być opisywane inaczej przez przypisanie danemu rzeczownikowi dwu alternatywnych wzorów Supletywizm Jako leksemy o odmianie specjalnej muszą być również wskazane wszystkie leksemy mające tematy supletywne. Do ogólnie znanych przykładów, np. rok lata, człowiek ludzie, dorzucić można te, które rzadziej są w ten sposób opisywane, np. dziecko dzieci. Podobieństwo obu alternantów tematu jest tu oczywiste, tylko ich stosunku nie da się włożyć do żadnej ogólnie znanej serii Defectiva Przewiduje się potraktowanie pewnej grupy leksemów jako defektywnych. Przykładem szczególnie charakterystycznym jest rzeczownik krzta, od którego nie wiadomo, jak utworzyć dopełniacz liczby mnogiej, choć użycie tej formy wydaje się całkowicie uzasadnione. Zdarzają się też leksemy występujące w tekstach tylko w niektórych formach. Tak więc, jeśli przyjmiemy, że informacja w słownikach jest słuszna, za występujący tylko w wołaczu uznamy leksem ober 9. Klasa ta ulegnie znacznemu zwiększeniu skutkiem zaliczenia do wskazanych wyżej grup i podgrup rzeczowników występujących tylko w liczbie mnogiej, czyli plurale tantum Kwalifikatory i informacja o ograniczeniach Jest wysoce pożądane, aby w słowniku gramatycznym znalazły się wszelkie informacje na temat ograniczeń w użyciu wyrazów i form. W szczególności leksemy z różnych powodów rzadkie we współczesnym języku polskim powinny mieć wprowadzony odpowiedni kwalifikator (arch., reg., rzadkie). Informacja gramatyczna przy takich wyrazach będzie miała z założenia znacznie mniejszy stopień kategoryczności i pewności niż przy leksemach należących do neutralnych warstw współczesnego języka polskiego. Trudniejsze będzie zanotowanie ograniczeń w użyciu poszczególnych form (najczęściej: jednej z form wariantywnych). Jednak ogólnie rzecz biorąc, wszystkie formy nacechowane pod jakimś względem (np. przestarzałe lub ograniczone do użycia tylko w ściśle określonym socjolekcie lub stylu), a w szczególności formy potencjalne, powinny być komentowane za pomocą kwalifikatorów. Stosunkowo najprostsze jest zanotowanie tu ograniczeń na tworzenie określonych form (np. w wypadku rzeczowników tradycyjnie uważanych za singularia tantum, od których form liczby mno- 9 Jednak kwalifikacja taka wydaje się nam wątpliwa. W powieści nie budziłoby chyba sprzeciwu zdanie: Dokoła gości uwijał się ober i jego dwóch pomocników. Wątpliwe jest natomiast przypisanie temu leksemowi pozostałych przypadków: nie wiemy bowiem, czy jest w nim e wstawne, czy nie.

10 212 Włodzimierz Gruszczyński, Zygmunt Saloni giej używa się zupełnie wyjątkowo, oraz nacechowanych rzeczowników rodzaju M1, od których forma niedeprecjatywna może być użyta tylko z bardzo wyrazistym zamiarem stylistycznym, np. chami albo przedszkolaczkowie, czy takich, od których z kolei forma deprecjatywna używana jest niezwykle rzadko, np. rektory, górniki). Niektóre formy zostaną zapewne oznaczone kwalifikatorem już na poziomie wzorca (przede wszystkim formy o wartości char kategorii uniformizmu). 6. Podsumowanie Zasady opisu podane w tym artykule zostały przedstawione przy założeniu, że informacja gramatyczna w SGWJP będzie w znakomitej większości informacją ogólną, czyli pośrednią [...]. Napisy umieszczane w poszczególnych artykułach hasłowych będą odsyłały do tabel, ukazujących te gramatyczne cechy leksemów, które dadzą się uogólnić, tzn. takie, które właściwe są większej grupie haseł. Informacja szczegółowa (czy indywidualna) pojawiać się będzie tylko w artykułach hasłowych opisujących jednostki wyjątkowe pod względem gramatycznym, i to w odniesieniu do wyjątkowych cech (Gruszczyński 2001: 101). W trakcie prac nad słownikiem skutkiem zachodzących w ostatnich latach radykalnych przeobrażeń techniki gromadzenia i udostępniania informacji zmieniliśmy jednakże zamierzenia dotyczące jego postaci. Uznaliśmy mianowicie, że przygotowywanie słownika gramatycznego o objętości ponad haseł w zasadniczej postaci na papierze mija się z celem: byłoby to dzieło dostępne tylko dla specjalistów (por. Saloni, Woliński 2005). Dlatego materiał leksykalny słownika będzie opublikowany zasadniczo w postaci elektronicznej, z której informację na temat form danego leksemu bez trudu odczyta każdy użytkownik. Jednak informacja o odmianie nie ograniczy się do samego zsyntetyzowania form. Zostaną opracowane tabele podające klasyfikację leksemów i sposób dochodzenia do form zsyntetyzowanych, stanowiące ogólny obraz polskiej fleksji, w rozważanym tu fragmencie deklinacji rzeczowników. Bibliografia Bogusławski A., 1988, Język w słowniku: desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny, Wrocław. Gruszczyński W., 1989, Fleksja rzeczowników pospolitych we współczesnej polszczyźnie pisanej, Wrocław. 2001, Rzeczowniki w słowniku gramatycznym współczesnego języka polskiego, [w:] Nie bez znaczenia... Prace ofiarowane profesorowi Zygmuntowi Saloniemu z okazji jubileuszu dni pracy naukowej, red. W. Gruszczyński i in., Białystok, Morfologia 1984 Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1984.

11 Notowanie informacji o odmianie rzeczowników Morfologia 1998 Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, wyd. II zmienione, Warszawa Łojasiewicz A., 1987, O budowie wyrażeń z przyimkiem po dystrybutywnym, Polonica V, Mędak S., 2003, Słownik odmiany rzeczowników polskich, Kraków. Piotrowska J., 2005, rec. pozycji: Mędak 2003, Poradnik Językowy, z. 6, Saloni Z., 1976, Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim, [w:] Kategorie gramatyczne grup imiennych we współczesnym języku polskim, Wrocław, , Uwagi o opisie fleksyjnym tzw. zaimków rzeczownych, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 2, , Rygorystyczny opis polskiej deklinacji przymiotnikowej, Prace Językoznawcze. Uniwersytet Gdański 16, Gdańsk, Saloni Z., Woliński M., 2005, O planowanej postaci Słownika gramatycznego języka polskiego. Poradnik Językowy, z. 9, Studia Gramatyczne VIII, 1987, red. R. Laskowski, Wrocław. Tokarski J., 1973, Fleksja polska, Warszawa. Vetulani Z., Walczak B., Obrębski T., Vetulani G., 1998, Unambiguous coding of the inflection of Polish nouns and its application in the electronic dictionaries format POLEX / Jednoznaczne kodowanie fleksji rzeczownika polskiego i jego zastosowanie w słownikach elektronicznych format POLEX, Poznań.