WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA. Kierunek: INŻYNIERIA ŚRODOWISKA Specjalność: ZAOPATRZENIE W WODĘ, USUWANIE ŚCIEKÓW I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW

Transkrypt

1 WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA Kierunek: INŻYNIERIA ŚRODOWISKA Specjalność: ZAOPATRZENIE W WODĘ, USUWANIE ŚCIEKÓW I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW STUDIA STACJONARNE II STOPNIA OPISY KURSÓW

2 SIATKA ZAJĘĆ IŚ, II STOPIEŃ, ST. STACJONARNE Wydział Inżynierii Środowiska, Kierunek: Inżynieria Środowiska, Specjalizacja: Zaopatrzenie w wodę, usuwanie ścieków i zagospodarowanie odpadów 5 Kurs Wybieralny () Język Obcy ISS00583BK (3) 3 Modelowanie Wodociągów JZU0000BK i Kanalizacji 000 (+) Gospodarka Odpadami ISS E (3+) Gospodarka Odpadami ISS Oczyszczanie Wody 00 E (3++) ISS (+) ISS0003 Oczyszczanie Ścieków 00 E (3++) ISS0003 Praca Dyplomowa Magisterska (5 godzin) p 0 pkt ECTS ISS000 0 Seminarium Dyplomowe Wybrane Zagadnienia Wybrane Zagadnienia () z Wodociągów z Kanalizacji ISS E (3+3+) 00 E (3++) 8 Budowa i Eksploatacja Sieci Wodociągowych i ISS0009 ISS Kanalizacyjnych 0000 () ISS Odnowa Wody Automatyka w inżynierii środowiska Odnowa Wody 0000 () 000 (+) 0000 () ISS00034 ISS00007 ISS Technologia i Organizacja 4 Robót Instalacyjnych 000 (+) ISS00008 Chemia środowiska Zarządzanie Środowiskiem (+) 0000 (3) ISS0000 ISS00006 Alternatywne Źródła Energii 0000 () ISS00009 Planowowanie Przestrzenne Statystyka 000 (+) ISS () GPA00963 Niez.i Bezp.Sys.Inż () ISS00004 Prawo Budowlane 0000 () ISS0000 h/tyg. I semestr II semestr III semestr

3 SPIS TREŚCI/CONTENTS Język obcy Foreign language Gospodarka odpadami Waste management Oczyszczanie wody Water treatment Wybrane zagadnienia z wodociągów Advanced course of water supply networks Automatyka w inżynierii środowiska Automation in environmental technology Chemia środowiska Environmental chemistry Statystyka Statistics Modelowanie wodociągów i kanalizacji Modeling of water supply and sewage networks Gospodarka odpadami Waste management Oczyszczanie ścieków Wastewater treatment Wybrane zagadnienia z kanalizacji Advanced course of sewage networks Odnowa wody Water renovation Zarządzanie środowiskiem Environmental management Planowanie przestrzenne Spatial planning Niezawodność i bezpieczeństwo systemów inżynierskich Reliability and safety of engineering systems Praca dyplomowa magisterska Diploma project Seminarium dyplomowe Diploma seminar Budowa i eksploatacja sieci wodociągowych i kanalizacyjnych Construction and maintenance of water supply and sewage networks Odnowa wody Water renovation Technologia i organizacja robót instalacyjnych Technology and organization of construction works Alternatywne źródła energii Alternative energy sources Prawo budowlane The law of building

4 JĘZYK OBCY Kod kursu: JZU0000BK Nazwa kursu: Język obcy Język wykładowy: Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin 4 ZZU * Semestralna liczba godzin 60 ZZU* Forma zaliczenia Zaliczenie Punkty ECTS 3 Liczba godzin CNPS 90 Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): Wymagania wstępne: brak Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): Cele zajęć (efekty kształcenia): Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): Krótki opis zawartości całego kursu: Wykład (podać z dokładnością do godzin): Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Seminarium - zawartość tematyczna: Laboratorium - zawartość tematyczna: Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa: Literatura uzupełniająca: Warunki zaliczenia: 4

5 FOREIGN LANGUAGE Course code: JZU0000BK Course title: Foreign language Language of the lecturer: Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* 4 Number of hours/semester* 60 Form of the course completion Grade ECTS credits 3 Total Student s Workload 90 Level of the course (basic/advanced): Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Names, first names and degrees of the team s members: Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): Aims of the course (effects of the course): Form of the teaching (traditional/e-learning): Course description: Lecture: Classes the contents: Seminars the contents: Laboratory the contents: Project the contents: Basic literature: Additional literature: Conditions of the course acceptance/credition: 5

6 GOSPODARKA ODPADAMI Kod kursu: ISS07 Nazwa kursu: Gospodarka odpadami Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin ZZU* Forma zaliczenia Egzamin Zaliczenie Punkty ECTS 3 Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): Wymagania wstępne: Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Ryszard Szpadt Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Marta Sebastian, dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): poznanie szczegółowych zagadnień gospodarki wybranymi strumieniami odpadów (w tym: odpadów komunalnych, odpadów opakowaniowych, zużytych pojazdów i sprzętu elektrycznego oraz elektronicznego), recyklingu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Przedstawione będą charakterystyki ilościowe wybranych specyficznych strumieni odpadów oraz ogólne zasady planowania i optymalizacji gospodarki tymi strumieniami odpadów w odniesieniu do celów ilościowych i jakościowych europejskiej i krajowej polityki gospodarki odpadami. Przedstawione będą zasady i rozwiązania techniczne zbierania, transportu i przeładunku specyficznych odpadów na poziomie lokalnym i regionalnym. Omówione będą rozwiązania organizacyjne i techniczne recyklingu odpadów. Przedstawione będą rozwiązania techniczne zakładów biologicznego i termicznego przekształcania wybranych strumieni odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem nowych technologii. Omówione będą technologie mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, w tym wytwarzania paliw zastępczych z odpadów oraz odzysku energii z odpadów. 6

7 Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Charakterystyka ilościowa i jakościowa wybranych strumieni odpadów. Cele ilościowe i jakościowe w gospodarce wybranymi strumieniami odpadów wynikające z prawa i polityki ekologicznej i warunki ich spełnienia 3. Zasady planowania i optymalizacji gospodarki odpadami 4. Selektywne i nieselektywne zbieranie, odbieranie, transport i przeładunek odpadów komunalnych i opakowaniowych 5. Zbieranie zużytych pojazdów i sprzętu elektrycznego i elektronicznego 6. Procesy recyklingu wybranych odpadów 7. Sortowanie mechaniczne i ręczne odpadów technologie i procesy 8. Biologiczne i fizyczne procesy przetwarzania odpadów 9. Mechaniczno-biologiczne procesy przetwarzania odpadów 0. Wytwarzanie paliw zastępczych i odzysk energii z odpadów. Termiczne procesy unieszkodliwiania odpadów. Chemiczne procesy przekształcania odpadów 3. Składowiska odpadów surowych i przetworzonych 4. Ocena oddziaływania instalacji gospodarki odpadami na środowisko 5. Aspekty społeczne i ekonomiczne gospodarki odpadami Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Seminarium - zawartość tematyczna: Liczba godzin Laboratorium - zawartość tematyczna: analiza granulometryczna i materiałowa odpadów komunalnych, oznaczanie wilgotności i straty prażenia wybranych frakcji odpadów, oznaczanie wybranych pierwiastków nawozowych, oznaczanie ciepła spalania i wartości opałowej odpadów, analiza ekstraktu wodnego, Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa: Żygadło M. (red.) Strategia gospodarki odpadami komunalnymi. Wyd. PZITS Oddział Wielkopolski w Poznaniu, Poznań, 00. C.Rosik-Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 005. Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. Seidel- Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 006. Literatura uzupełniająca Skalmowski K. (red.), Poradnik gospodarowania odpadami. Verlag Dashofer, Warszawa. Wandrasz J., Wandrasz A., Paliwa formowane. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 006. Warunki zaliczenia: wykład egzamin, laboratorium - zaliczenie wyników badań odpadów 7

8 WASTE MANAGEMENT Course code: ISS07 Course title: Waste management Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* Form of the course completion Exam Grade ECTS credits 3 Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Ryszard Szpadt, Ph.D. Names, first names and degrees of the team s members: Marta Sebastian, Ph.D. Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): recognizing the detailed problems of selected waste streams management system (municipal, packaging, end-of-life vehicles, WEEE), recycling, recovery and disposal of waste Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Qualitative and quantitative characteristics of waste generation and methods for prediction its changes will be presented. Main rules and waste management hierarchy will be described with special focus on waste avoiding and minimization. The rules of waste management planning and optimization will be formulated in reference to quantitative and qualitative targets of national and European waste policy. Technical solutions of selected waste collection, transport and transfer will be presented on local and regional levels. Organizational and technical solutions of recycling will be described. Technical solutions of biological and thermal treatment plants for selected waste streams will be presented, with a special focus on emerging technologies. Mechanical-biological technologies will be presented as well as manufacturing of substitute fuels from waste and energy recovery from waste. Lecture: Particular lectures contents. Quantitative and qualitative characteristics of selected waste. Qualitative and quantitative targets in waste management resulting from law and ecological policy and possibilities to achieve them, 3. Waste management planning and optimization 4. Selective and non-selective collection, transport and transfer of municipal and packaging waste 5. Collection of end-of-life vehicles and WEEE Number of hours 8

9 6. Recycling process for selected waste streams 7. Mechanical and hand-sorting of waste technologies and processes 8. Biological and physical processes of waste treatment 9. Mechanical-biological processes of waste treatment 0. Manufacturing of substitute fuels and energy recovery from waste. Thermal processes of waste treatment. Chemical processes of waste treatment 3. Landfills for untreated and treated waste 4. Social and economic aspect of waste management Classes the contents: Seminars the contents: Laboratory the contents: examination of granulometry and material composition of waste, moisture and organic material content of selected waste, examination of selected fertilizing elements, calorific lower and higher value, analysis of water extract of waste, Project the contents: Basic literature: Żygadło M. (red.) Strategia gospodarki odpadami komunalnymi. Wyd. PZITS Oddział Wielkopolski w Poznaniu, Poznań, 00. C.Rosik-Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 005. Bilitewski B., Hardtle G., Marek K., Podręcznik gospodarki odpadami. Wyd. Seidel- Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 006. Additional literature: Skalmowski K. (red.), Poradnik gospodarowania odpadami. Verlag Dashofer, Warszawa. Wandrasz J., Wandrasz A., Paliwa formowane. Wyd. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa, 006. Conditions of the course acceptance/credition: lecture exam, laboratory acceptance of results of waste examination 9

10 OCZYSZCZANIE WODY Kod kursu: ISS08 Nazwa kursu: Oczyszczanie wody Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin ZZU* Forma zaliczenia Egzamin Zaliczenie Zaliczenie Punkty ECTS 3 Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): Wymagania wstępne: Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Maria Świderska-Bróż, prof.dr hab.inż. Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Małgorzata Kabsch-Korbutowicz dr hab.inż., Andrzej M. Dziubek dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): Poznanie mechanizmu, przebiegu i skuteczności niekonwencjonalnych procesów oczyszczania wody, w tym również wody przeznaczonej do wybranych celów przemysłowych, a także zagadnień związanych z wtórnym zanieczyszczeniem wody. Umiejętność oceny wpływu jakości oczyszczanej wody oraz parametrów technologicznych procesów jednostkowych na skuteczność usuwania różnych frakcji zanieczyszczeń. Przygotowanie do pracy badawczej oraz do prezentowania i dyskusji zagadnień dotyczących oczyszczania wody. Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Powtórzenie informacji dotyczących głównych procesów oczyszczania wody powierzchniowej i podziemnej przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Niekonwencjonalne procesy jednostkowe stosowane do oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz do wybranych celów przemysłowych. Wtórne zanieczyszczenie wody podczas jej oczyszczania oraz dystrybucji do odbiorców. 0

11 Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych.czynniki wpływające na przebieg i skuteczność podstawowych procesów oczyszczania wód:.. powierzchniowych.. podziemnych. Niekonwencjonalne procesy oczyszczania wody; mechanizm, przebieg, skuteczność i stosowane urządzenia:.. Infiltracja..Utlenianie chemiczne.3. Filtracja przez złoża biologicznie aktywne.4. Zmiękczanie metodami strąceniowymi.5. Wymiana jonowa: usuwanie kationów usuwanie anionów.6. Procesy membranowe: charakterystyka i skuteczność 3. Zastosowanie procesów niekonwencjonalnych do oczyszczania wody: przeznaczonej do spożycia przez ludzi do wybranych celów przemysłowych 4. Chemiczna i biologiczna stabilność wody oczyszczone, 5. Nieorganiczne i organiczne zanieczyszczenia wtórne powstające podczas oczyszczania wody 6. Zmiany jakości wody w systemie jej dystrybucji 7. Zapobieganie wtórnemu zanieczyszczeniu wody Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Liczba godzin Seminarium - zawartość tematyczna: Przygotowanie, w oparciu o informacje literaturowe, oraz wygłoszenie dwóch referatów na temat wybranych niekonwencjonalnych procesów oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi lub do celów przemysłowych. Udział w dyskusji pozostałych omawianych zagadnień. Laboratorium - zawartość tematyczna: Badania technologiczne przebiegu i skuteczności procesów: adsorpcja, koagulacja w złożu filtracyjnym, wymiana jonowa, wybrany proces membranowy, dekarbonizacja wapnem, odsalanie wody. Analiza wyników badań. Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa:.a.l.kowal, M.Świderska-Bróż, Oczyszczanie wody, PWN.. Uzdatnianie wody Procesy chemiczne i biologiczne, praca zbiorowa pod redakcją J. Nawrockiego i S. Biłozora, PWN. 3. A.L. Kowal, M.M. Sozański, Podstawy doświadczalne systemów oczyszczania wód, Wyd. PWr. 4. B. E. Gomółkowie, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Wyd. PWr. 5. E. Gomółka, W. Szypowski, Ćwiczenia laboratoryjne z technologii wód przemysłowych, Wyd. PWr. 6. M. Bodzek, K. Konieczny, Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO. 7. Czasopisma polsko- i obcojęzyczne tematycznie związane z oczyszczaniem wody.

12 Literatura uzupełniająca:. D. Chomicz, Uzdatnianie wody w kotłowniach i ciepłowniach, Arkady.. T. Kowalski, Zastosowanie dolomitów do uzdatniania wód, Wyd. PWr. 3. J. Maćkiewicz, Flokulacja w procesach koagulacji i filtracji wód, PWN. 4. J. Stańda, Woda dla kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych, WNT. 5. Ćwiczenia laboratoryjne z technologii wody, praca zbiorowa pod red. M. Janosz- Rajczyk, Wyd. Pol. Częstochowskiej. Warunki zaliczenia: uzyskanie pozytywnych ocen

13 WATER TREATMENT Course code: ISS08 Course title: Water treatment Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* Form of the course completion Exam Grade Grade ECTS credits 3 Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Maria Świderska-Bróż, prof. dr hab. inż. Names, first names and degrees of the team s members: Małgorzata Kabsch- Korbutowicz dr hab.inż., Andrzej M. Dziubek dr inż. Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): Learning mechanism, course and efficiency of unconventional unit processes used for drinking water treatment and some industrial purposes. Evaluation of technological parameters influences on the investigated process efficiency. Knowledge of water quality deterioration problems. Preparing for presentation and discussion problems connected with removal different contaminants from surface and groundwater. Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Drinking water treatment - repetition of main principles. Unconventional unit processes used for surface and underground water treatment for municipal and selected industrial purposes. Chemical and biological water stability. Water quality deterioration in some treatment processes and in water supply distribution system. Lecture: Particular lectures contents.factors influencing the course and efficiency of basic unit processes used for drinking water treatment in: surface water treatment systems groundwater treatment systems. Unconventional unit processes; mechanism, course, efficiency, devices 3 Number of hours

14 and design considerations:.. Infiltration.. Chemical oxidation.3. Filtration through biological active media.4. Softening by chemical precipitation.5. Ion exchange: cations removal anions removal.6. Membrane processes; types, characteristic and usability 3. Applications of unconventional processes for: drinking water treatment, water treatment for selected industrial purposes 4. Chemical and biological water stability 5. Inorganic and organic by-products of unit processes 6. Water quality changes in water supply distribution system 7. Considerations for secondary water contamination prevention Classes the contents: Seminars the contents: Preparing(based on scientific literature) and oral presentation two chosen problems connected with unconventional water treatment processes or secondary water contamination. Participation in discussion. Laboratory the contents: Experimental studies on the following processes: adsorption, coagulation in filter bed, ion exchange, selected membrane process, lime softening, water desalination. Interpretation of obtained results. Project the contents: Basic literature:. A.L.Kowal, M.Świderska-Bróż, Oczyszczanie wody, PWN.. Uzdatnianie wody Procesy chemiczne i biologiczne, praca zbiorowa pod redakcją J. Nawrockiego i S. Biłozora, PWN. 3. A.L. Kowal, M.M. Sozański, Podstawy doświadczalne systemów oczyszczania wód, Wyd. PWr. 4. B. E. Gomółkowie, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody, Wyd. PWr. 5. E. Gomółka, W. Szypowski, Ćwiczenia laboratoryjne z technologii wód przemysłowych, Wyd. PWr. 6. M. Bodzek, K. Konieczny, Wykorzystanie procesów membranowych w uzdatnianiu wody, Projprzem-EKO. 7. Scientific journals connected with water treatment problems. Additional literature:. D. Chomicz, Uzdatnianie wody w kotłowniach i ciepłowniach, Arkady.. T. Kowalski, Zastosowanie dolomitów do uzdatniania wód, Wyd. PWr. 3. J. Maćkiewicz, Flokulacja w procesach koagulacji i filtracji wód, PWN. 4. J. Stańda, Woda dla kotłów parowych i obiegów chłodzących siłowni cieplnych, WNT. 5. Ćwiczenia laboratoryjne z technologii wody, praca zbiorowa pod red. M. Janosz- Rajczyk, Wyd. Pol. Częstochowskiej. Conditions of the course acceptance/credition: positive marks 4

15 WYBRANE ZAGADNIENIA Z WODOCIĄGÓW Kod kursu: ISS09 Nazwa kursu: Wybrane zagadnienia z wodociągów Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin ZZU* Forma zaliczenia Egzamin Zaliczenie Zaliczenie Punkty ECTS 3 3 Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): podstawowy Wymagania wstępne: Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Zbigniew Siwoń, prof. dr hab.inż. Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Stanisław Bogaczewicz, dr inż.; Jan Cieżak, dr inż.; Wojciech Cieżak, dr inż.; Halina Hotloś, dr hab. inż.; Andrzej Kotowski, dr hab.inż., prof. PWr; Aleksandra Sambor. dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): umiejętności i kompetencje z zakresu: eksploatacji oraz projektowania: ujęć wody i systemów dystrybucji wody. Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Uzupełnienie wiedzy zdobytej na wykładzie podstawowym z wodociągów w zakresie wybranych zagadnień specjalistycznych z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć i tendencji w metodologii projektowania i eksploatacji systemów wodociągowych. Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Wstęp. Ogólne informacje o systemach wodociągowych.. Procesy infiltracji: rodzaje, kryteria stosowania. 3. Infiltracja sztuczna z zastosowaniem basenów infiltracyjnych - zasady projektowania i eksploatacji. Praktyczne przykłady zastosowania procesu infiltracji w konkretnych systemach wodociągowych. Ujęcia infiltracyjne we wrocławskim systemie wodociągowym. 4. Zjawisko uderzenia hydraulicznego w przewodach tłocznych i grawitacyjnych. Sposoby ochrony rurociągów przed uderzeniem 5 Liczba godzin 4 3 6

16 hydraulicznym. 5. Zasady modernizacji systemów dystrybucji wody. Ocena stanu technicznego oraz stanu hydraulicznej sprawności systemów dystrybucji wody. 6. Modelowanie przepływów w układach dystrybucji wody. Zagadnienia konstrukcji modeli. Rodzaje zadań symulacyjnych. 7. Przykłady praktyczne modelowania przepływów i kalibracji modeli konkretnych układów dystrybucji wody. Zasady stochastycznego modelowania procesu poboru wody dla potrzeb bieżącej eksploatacji systemów dystrybucji wody. Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Seminarium - zawartość tematyczna: Wygłoszenie referatów na temat najnowszych tendencji i osiągnięć w projektowaniu, budowie i eksploatacji systemów wodociągowych. Laboratorium - zawartość tematyczna: Projekt - zawartość tematyczna: Koncepcja systemu dystrybucji wody w konkretnym mieście, Literatura podstawowa:. Wodociągi i Kanalizacja w Polsce. Tradycja i współczesność. Polska Fundacja Ochrony Zasobów Wodnych. 00. T. Gabryszewski: Wodociągi. Arkady 983. E.W. Mielcarzewicz: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Arkady, 000. Literatura uzupełniająca: Kwietniewski M., Olszewski W., Osuch Pajdzińska E.: Projektowanie elementów systemu zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, 00. Warunki zaliczenia: Pozytywny wynik egzaminu, pozytywne oceny projektu i wygłoszonego referatu

17 ADVANCED COURSE OF WATER SUPPLY NETWORKS Course code: ISS09 Course title: Advanced Course of Water Supply Networks Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* Form of the course completion Exam Grade Grade ECTS credits 3 3 Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): basic Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Zbigniew Siwoń, prof. dr hab.inż. Names, first names and degrees of the team s members: Stanisław Bogaczewicz, dr inż.; Jan Cieżak, dr inż.; Wojciech Cieżak, dr inż.; Halina Hotloś, dr inż.; Andrzej Kotowski, dr hab.inż., prof. PWr; Aleksandra Sambor. dr inż. Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional):obligatory Aims of the course (effects of the course): skill and competences with range: exploitation and projecting: the intakes of water and water distribution systems. Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Supplement of knowledge from waterworks acquired on engineering studies in range of selected specialistic problems with regard latest success and tendency in methodology of projecting and exploitation of water supply systems. Lecture: Particular lectures contents. Introduction. General information about water supply systems.. Process of infiltration - the rules and criterions of usage. 3. Artificial infiltration with use of infiltration basins - the rules of projecting and exploitation. Practical examples of use of infiltration process in particular water supply systems. Infiltration water intakes in water supply system in Wrocław. 4. Water hammer in pressure and gravitational pipelines. Manners protections of pipelines before water hammer. 5. Bases of modernization of water distribution systems. Estimation of 7 Number of hours

18 technical state and state hydraulic efficiency of water distribution systems. 6. Flow modeling in water distribution systems. Problems construction of models. Kinds of simulation tasks. 7. Practical examples of flow modeling and calibrating of models parameters particular water distribution systems. Bases of stochastic modeling of water consumption process for needs of current exploitation of water distribution systems Classes the contents: Seminars the contents: Performing of reports on theme latest tendency and success in projecting, building and exploitation of water supply systems. Laboratory the contents: Project the contents: Idea of water distribution system in particular city. Basic literature: Wodociągi i Kanalizacja w Polsce. Tradycja i współczesność. Polska Fundacja Ochrony Zasobów Wodnych. 00. T. Gabryszewski: Wodociągi. Arkady 983. E.W. Mielcarzewicz: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Arkady, 000. Additional literature: Kwietniewski M., Olszewski W., Osuch Pajdzińska E.: Projektowanie elementów systemu zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, 00. Conditions of the course acceptance/credition: Positive grade of exam, project and report

19 AUTOMATYKA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA Kod kursu: ISS007 Nazwa kursu: Automatyka w inżynierii środowiska Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin 5 5 ZZU* Forma zaliczenia Zaliczenie Zaliczenie Punkty ECTS Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): zaawansowany Wymagania wstępne: wiadomości z zakresu podstaw automatyki Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Jan Syposz, dr hab. inż./prof. nzw.; Piotr Jadwiszczak, dr inż. Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Marcin Klimczak, dr inż.; Grzegorz Bartnicki, dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): rozumienie zasad automatycznego sterowania procesami w inżynierii środowiska, umiejętność stosowania urządzeń oraz komputerowych systemów do kontroli i sterowania tymi procesami. Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: charakterystyka wybranych elementów układów regulacji i sterowania w inżynierii środowiska, programowanie sterowników, komputerowe systemy monitoringu i nadrzędnego sterowania w inżynierii środowiska. Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Standardowe algorytmy regulacji i sterowania. Charakterystyka i zasady doboru regulatorów i sterowników 3. Programowanie sterowników swobodnie programowalnych 4. Charakterystyka urządzeń wykonawczych 5. Charakterystyka urządzeń pomiarowych 6. Rozdzielnice zasilająco-sterujące w systemach automatyki 7. Komputerowe systemy telemetrii i nadrzędnego sterowania 8. Komputerowe systemy zarządzania infrastrukturą techniczną w 9 Liczba godzin

20 budynkach 9. Komputerowe systemy zarządzania energią Laboratorium - zawartość tematyczna: Opracowanie algorytmów sterowania i programowanie swobodnie programowalnych sterowników do typowych zastosowań w inżynierii środowiska. Literatura podstawowa: o Praca zbiorowa.: Regelungs- und Steuerungstechnik in der Versorgungstechnik. C.F. Muller. 00. o Zawada B.: Układy sterowania w systemach wentylacji i klimatyzacji. Warszawa 006. Literatura uzupełniająca: Lewermore G.J.: Building Energy Management Systems. New York, London 000 Warunki zaliczenia: pozytywny wynik kolokwium 0

21 AUTOMATION IN ENVIRONMENTAL TECHNOLOGY Course code: ISS007 Course title: Automation in environmental technology Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* 5 5 Form of the course completion Grade Grade ECTS credits Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): advanced Prerequisites: knowledge of automation basics Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Jan Syposz, Prof.; Piotr Jadwiszczak, PhD Names, first names and degrees of the team s members: Marcin Klimczak, PhD; Grzegorz Bartnicki, PhD Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): understanding of automation and control systems in environmental technology, ability to use control and management systems Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: controllers programming, monitoring and control systems Lecture: Particular lectures contents. Standard control algorithms and strategies. Controllers characteristics and selection 3. Free programmable controllers programming 4. Actuators characteristic 5. Sensors characteristic 6. Power and control switchgear in automation systems 7. Monitoring and control computer systems 8. Building Management Systems 9. Building Energy Management Systems Number of hours Laboratory the contents: solving problems related to the lecture; free programmable controllers (PLC) programming; typical control strategies for HVAC

22 Basic literature: o Praca zbiorowa.: Regelungs- und Steuerungstechnik in der Versorgungstechnik. C.F. Muller. 00. o Zawada B.: Układy sterowania w systemach wentylacji i klimatyzacji. Warszawa 006. Additional literature: Lewermore G.J.: Building Energy Management Systems. New York, London 000 Conditions of the course acceptance/credition: positive result of the final test

23 CHEMIA ŚRODOWISKA Kod kursu: ISS 00 Nazwa kursu: Chemia środowiska Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna 5 5 liczba godzin ZZU* Forma Zaliczenie Zaliczenie zaliczenia Punkty ECTS Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): podstawowy Wymagania wstępne: kursy chemii nieorganicznej i organicznej Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Kazimierz Grabas dr hab. inż., prof. PWr Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Anna Hołtra, dr inż.; Dorota Zamorska-Wojdyła, dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): opis i interpretacje wybranych zjawisk i procesów chemicznych zachodzących w skali globalnej i lokalnej Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Powstanie, ewolucja i budowa Ziemi. Atmosfera. Środowisko lądowe. Naturalne krążenie pierwiastków w litosferze. Gospodarowanie zasobami litosfery, geochemia pierwiastków śladowych w środowisku, zwłaszcza w glebach i osadach. Zmiany globalne. Zanieczyszczenie środowiska. Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Ziemia i jej budowa. Charakterystyka atmosfery 3. Środowisko lądowe, skażenia gleb i sedymentów 4. Własności masywów skalnych i nieskalistych 5. Wody powierzchniowe i podziemne 6. Procesy migracji pierwiastków chemicznych w środowisku ziemskim 7. Zasoby mineralne 8. Antropogeniczne przekształcenia litosfery 9. Zmiany globalne i ich wpływ na środowisko Liczba godzin 3

24 Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Seminarium - zawartość tematyczna: Laboratorium - zawartość tematyczna: Analiza wskaźników jakości wód, ścieków, powietrza i gleb według obowiązujących norm: Badania fizyczno-chemiczne wody: oznaczanie barwy, mętności, zapachu, przewodnictwa właściwego, odczynu ph, zasadowości i twardości Zanieczyszczenia wód i ścieków związkami organicznymi: utlenialność w wodzie zanieczyszczonej (ChZT Mn ), BZT n w ściekach Pobór prób powietrza i analiza wybranych zanieczyszczeń: NH 3, SO i NO Analiza zanieczyszczeń w glebach: oznaczanie ph, kwasowości ogólnej, kwasowości mineralnej i żelaza ogólnego. Określenie zawartości substancji organicznych (RSO). Metody instrumentalne w analizie chemicznej wybranych komponentów środowiska: Oznaczanie jonów elektrodą jonoselektywną Analiza spektrofotometryczna manganu, boru i wybranego analitu w zakresie światła widzialnego Oznaczanie węglanów i wodorowęglanów metodą miareczkowania potencjometrycznego Oznaczanie siarczanów metodą strąceniowego miareczkowania konduktometrycznego Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa:. O`Neill P., Chemia środowiska, PWN Warszawa 998. Migaszewski Z.M., Gałuszka A., Podstawy geochemii środowiska, WNT Warszawa Andrews J.E. i in. Wprowadzenie do chemii środowiska WNT Warszawa Kabata-Pendias A., Pendias H., Biogeochemia pierwiastków śladowych, Wyd. Nauk. PWN Warszawa Zieliński S., Skażenia chemiczne w środowisku, Ofic. Wyd. PWr Wrocław G.W. van Loon, S.J. Duffy, Chemia środowiska, Wyd. Nauk. PWN Warszawa 007 Uzupełniające podręczniki:. Mizerski W., Sylwestrzak H., Słownik geologiczny Wyd. Nauk. PWN Warszawa 00. Alloway B.J., Ayers D.C. Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, PWN Warszawa Polański A., Geochemia i surowce mineralne, Wyd. Geologiczne Warszawa 986 Warunki zaliczenia: kolokwium 4

25 ENVIRONMENTAL CHEMISTRY Course code: ISS 00 Course title: Environmental chemistry Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number 5 5 of hours/semester* Form of the course Grade Grade completion ECTS credits Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): basic Prerequisites: inorganic and organic chemistry courses Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Kazimierz Grabas PhD, DSc Names, first names and degrees of the team s members: Anna Hołtra, PhD..; Dorota Zamorska-Wojdyła, PhD. Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): description and interpretation of choose occurrence and chemical processes in the global and local scale. Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Earth evolution, structure and rise. Atmosphere. Land environment. Natural circulation of elements in lithosphere, geochemistry of trace elements in the environment, especially in soils and sediments. Management with lithosphere sources. Cycle and global environment. Environmental pollution Lecture: Particular lectures contents.earth structure. Characterization of the Atmosphere 3. Land environment, contaminants in soils and sediments 4. Rock and not rock massif property 5. Underground and surface water 6..Migration processes of the elements in the environment 7. Mineral resources 8..Anthropogenic transformation of lithosphere 9. Global change and influence on environment Classes the contents: Seminars the contents: 5 Number of hours

26 Laboratory o Physical and chemical analysis of water: colour, turbidity, odour, alkalinity, hardness, ph and conductivity assays. o Water and wastewater contamination with organic compounds: oxidability in contaminated water (ChZT Mn ), BZT n in wastewater. o Air samples withdrawal and analysis of its pollutions: NH 3, SO and NO. o Chemical analysis of soils contamination: ph, general acidity, mineral acidity, and iron determination. Organic substances content determination. o Instrumental methods of the environmentchemical analysis: ion determination by ion-selective electrodes; spectrophotometric analysis of manganese, boron, and a selected analyte in the range of visible light; determination of carbonate and bicarbonate by potentiometric titration; precipitation of sulphate by conductometric titration. Project the contents: Basic literature:. O`Neill P., Chemia środowiska, PWN Warszawa 998. Migaszewski Z.M., Gałuszka A., Podstawy geochemii środowiska, WNT Warszawa Andrews J.E. i in. Wprowadzenie do chemii środowiska WNT Warszawa Kabata-Pendias A., Pendias H., Biogeochemia pierwiastków śladowych, Wyd. Nauk. PWN Warszawa Zieliński S., Skażenia chemiczne w środowisku, Ofic. Wyd. PWr Wrocław G.W. van Loon, S.J. Duffy, Chemia środowiska, Wyd. Nauk. PWN Warszawa 007 Additional literature:. Alloway B.J., Ayers D.C. Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, PWN Warszawa 999. Mizerski W., Sylwestrzak H., Słownik geologiczny Wyd. Nauk. PWN Warszawa Polański A., Geochemia i surowce mineralne, Wyd. Geologiczne Warszawa 986 Conditions of the course acceptance/credition: colloquium 6

27 STATYSTYKA Kod kursu: ISS003 Nazwa kursu: Statystyka Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin 5 5 ZZU* Forma zaliczenia Zaliczenie Zaliczenie Punkty ECTS Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): podstawowy Wymagania wstępne: Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Andrzej Pawlak, dr inż. Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Wojciech Cieżak, dr inż. Rok : I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy o Cele zajęć (efekty kształcenia): Umiejętność stosowania metod opisu statystycznego zebranych danych oraz stosowania metod wnioskowania statystycznego w odniesieniu do procesów i zjawisk z obszaru inżynierii ochrony środowiska. Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Poznanie metod statystyki opisowej i matematycznej. Przestrzeń probabilistyczna. Prawdopodobieństwo. Estymacja. Testowanie hipotez statystycznych. Analiza wariancji. Korelacja. Regresja liniowa. Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Statystyka opisowa.. Przestrzeń probabilistyczna. Definicja prawdopodobieństwa. 3. Zmienne losowe. Rozkłady zmiennych losowych dyskretnych. 4. Rozkłady zmiennych losowych ciągłych. 5. Standaryzacja zmiennej losowej. Tablice rozkładu normalnego, t- studenta, chi-kwadrat, F. 6. Wstęp do statystyki matematycznej. 7. Estymacja punktowa i przedziałowa. 8. Testowanie hipotez statystycznych. Testy parametryczne i 7 Liczba godzin

28 nieparametryczne. 9. Analiza wariancji. 0. Zmienne losowe wielowymiarowe. Korelacja liniowa dwóch zmiennych.. Regresja liniowa jednowymiarowa. Konstruowanie linii regresji. Konstruowanie krzywych ufności. Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Rozwiązywanie zadań ilustrujących, podane na wykładzie, metody i narzędzia statystyki opisowej oraz matematycznej na przykładach procesów i zjawisk z obszaru inżynierii środowiska. Seminarium - zawartość tematyczna: Laboratorium - zawartość tematyczna: Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa: o Jóźwiak J.: Statystyka od podstaw. Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 000. o Kordecki W.: Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Wrocław, Oficyna Wydawnicza Gis o Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M.: Statystyka matematyczna w zadaniach. Część II. Statystyka matematyczna. Warszawa, PWN o Starzyńska W. E.: Statystyka praktyczna. Warszawa. PWN 005. Literatura uzupełniająca: o Koronacki J.: Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Warszawa, WNT. 00. Warunki zaliczenia: 8

29 STATISTICS Course code: ISS003 Course title: Statistics Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* 5 5 Form of the course completion Grade Grade ECTS credits Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): basic Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Andrzej Pawlak, Ph.D. Names, first names and degrees of the team s members: Wojciech Cieżak, Ph.D.; Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): Using of sstatistical method to describe a collection of data and to draw inferences about the processes and occurrences from the field of environmental protection engineering. Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Getting of knowledge concerning methods of descriptive and mathematical statistics. Probability space. Definition of probability. Estimation. Testing of statistical hypothesis. Analysis of variance. Correlation. Linear regression. Lecture: Particular lectures contents. Descriptive statistics.. Probability space. Definitions of probability. 3. Random variables. Distributions of discrete random variables. 4. Distributions of continuous random variables. 5. Standardization of a random variable. Tables of the Standard normal, t-student, chi-square and F distributions. 6. Introduction to mathematical statistics. 7. Point estimation and confidence intervals. 8. Testing of statistical hypotheses. Parametric and nonparametric tests. 9. Analysis of variance. 0. Multidimensional random variables. Linear correlation of two 9 Number of hours

30 variables.. Simple linear regression. Calculation of regression line. Calculation of confidence curve. Classes the contents: Solving of tasks illustrating, presented during lectures, methods and tools of descriptive and mathematical statistics on base examples of processes and occurrences from the field of environmental protection engineering. Seminars the contents: Laboratory the contents: Project the contents: Basic literature:. Jóźwiak J.: Statystyka od podstaw. Warszawa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Kordecki W.: Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna. Wrocław, Oficyna Wydawnicza Gis Krysicki W., Bartos J., Dyczka W., Królikowska K., Wasilewski M.: Statystyka matematyczna w zadaniach. Część II. Statystyka matematyczna. Warszawa, PWN Starzyńska W. E.: Statystyka praktyczna. Warszawa. PWN 005. Additional literature:. Koronacki J.: Statystyka dla studentów kierunków technicznych i przyrodniczych. Warszawa, WNT. 00. Conditions of the course acceptance/credition: 30

31 MODELOWANIE WODOCIĄGÓW I KANALIZACJI Kod kursu: ISS030 Nazwa kursu: Modelowanie wodociągów i kanalizacji Język wykładowy: polski Forma kursu Wykład Ćwiczenia Laboratorium Projekt Seminarium Tygodniowa liczba godzin ZZU * Semestralna liczba godzin 5 30 ZZU* Forma zaliczenia Zaliczenie Zaliczenie Punkty ECTS Liczba godzin CNPS Poziom kursu (podstawowy/zaawansowany): podstawowy Wymagania wstępne: Imię, nazwisko i tytuł/ stopień prowadzącego: Jerzy Wartalski, dr inż. Imiona i nazwiska oraz tytuły/stopnie członków zespołu dydaktycznego: Wojciech Adamski, prof. dr hab. inż., Wojciech Cieżak, dr inż., Katarzyna Majewska-Nowak, dr inż., Andrzej Pawlak, dr inż., Ryszard Szetela, dr hab. inż., Patryk Wójtowicz, dr inż. Rok: I Semestr: Typ kursu (obowiązkowy/wybieralny): obowiązkowy Cele zajęć (efekty kształcenia): poznanie opisu matematycznego zjawisk występujących w systemach dystrybucji wody i usuwania ścieków Forma nauczania (tradycyjna/zdalna): tradycyjna Krótki opis zawartości całego kursu: Podstawowe pojęcia, metody i algorytmy z teorii grafów i programowania nieliniowego wykorzystywane do formułowania i rozwiązywania zadań modelowania systemów zaopatrzenia w wodę. Podstawowe pojęcia wykorzystywane do formułowania i rozwiązywania zadań modelowania systemów usuwania ścieków oraz optymalizacji elementów składowych systemów usuwania ścieków. Podstawy modelowania matematycznego reaktorów i procesów oczyszczania wody i ścieków. Wykład (podać z dokładnością do godzin): Zawartość tematyczna poszczególnych godzin wykładowych. Modele hydrauliczne elementów systemu zaopatrzenia w wodę. Zastosowanie teorii grafów do modelowania struktur systemów zaopatrzenia w wodę.. Opis stanu hydraulicznego systemów zaopatrzenia w wodę i metody jego 3 Liczba godzin

32 wyznaczania. Wyprowadzenie metody Hardy-Crossa. 3. Modele hydrauliczne elementów systemu usuwania ścieków z uwzględnieniem ich współpracy. Modele symulacyjne specjalnych obiektów kanalizacyjnych. 4. Formułowanie i rozwiązywanie zadań optymalizacji w systemach usuwania ścieków. 5. Podstawy modelowania matematycznego procesów oczyszczania ścieków. 6. Matematyczne modele wybranych jednostkowych procesów oczyszczania wody. Kolokwium zaliczeniowe. Ćwiczenia - zawartość tematyczna: Seminarium - zawartość tematyczna: Laboratorium - zawartość tematyczna: Obliczenia hydrauliczne układu sieciowego wraz z pompownią i zbiornikiem sieciowym przy pomocy procedur Excela. Budowa modelu sieci wodociągowej i analizy hydrauliczne w systemie EPANET. Wykonanie modelu dla określenia stanów hydraulicznych systemu kanalizacji ciśnieniowej. Symulacja działania kanalizacyjnego zbiornika retencyjnego ścieków deszczowych. Optymalizacja średnic kanałów grawitacyjnych z uwzględnieniem warunków ograniczających. Analiza symulacyjna reaktorów w procesach oczyszczania ścieków, przy ustalonych i nieustalonych warunkach zasilania. Testowanie matematycznych modeli wybranych jednostkowych procesów oczyszczania wody. Projekt - zawartość tematyczna: Literatura podstawowa:. Adamski W.: Modelowanie systemów oczyszczania wody. PWN. Warszawa 00.. Biedugnis S., Miłaszewicz R.: Metody optymalizacji w wodociągach i kanalizacji. PWN. Warszawa Deo N., Teoria grafów i jej zastosowania w technice i informatyce. PWN, Warszawa Komplet materiałów wykładowych dostarczonych przez prowadzącego zajęcia. 5. Mielcarzewicz E.: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Arkady. Warszawa Sawicki J.: Przepływy ze swobodną powierzchnią. PWN. Warszawa 998. Literatura uzupełniająca:. Findeisen W., Szymanowski J., Wierzbicki A.: Teoria i metody obliczeniowe optymalizacji. PWN. Warszawa Fortuna Z., Macukow B., Wąsowski J.: Metody numeryczne. WNT. Warszawa Gass L.S.: Programowanie liniowe. PWN. Warszawa Grabowski W.: Programowanie matematyczne. PWE. Warszawa 98. PWN. Warszawa Henze M., Harremoës P., Jansen J., Arvin E.: Oczyszczanie ścieków Procesy biologiczne i chemiczne. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach Luyben W. L.: Modelowanie, symulacja i sterowanie procesów przemysłu chemicznego. WNT. Warszawa Modelowanie matematyczne w oczyszczaniu ścieków i ochronie wód (praca zbiorowa). Arkady. Warszawa Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów. Politechnika Wrocławska

33 9. Seidler J., Badach A., Molisz W.: Metody rozwiązywania zadań optymalizacji. WNT. Warszawa Stark R.M., Nichols R.L.: Matematyczne metody projektowania inżynierskiego. PWN. Warszawa 979. Warunki zaliczenia: pozytywna ocena kolokwium z wykładów, pozytywna ocena ćwiczeń laboratoryjnych 33

34 MODELING OF WATER SUPPLY AND SEWAGE NETWORKS Course code: ISS030 Course title: Modeling of Water Supply and Sewage Networks Language of the lecturer: polish Course form Lecture Classes Laboratory Project Seminar Number of hours/week* Number of hours/semester* 5 30 Form of the course completion Grade Grade ECTS credits Total Student s Workload Level of the course (basic/advanced): basic Prerequisites: Name, first name and degree of the lecturer/supervisor: Jerzy Wartalski, dr inż. Names, first names and degrees of the team s members: Wojciech Adamski, prof. dr hab. inż., Wojciech Cieżak, dr inż., Katarzyna Majewska-Nowak, dr hab.inż., Andrzej Pawlak, dr inż., Ryszard Szetela, dr hab. inż., Patryk Wójtowicz, dr inż. Year: I Semester: Type of the course (obligatory/optional): obligatory Aims of the course (effects of the course): recognition of mathematical description of processes in water distribution and sewage disposal systems Form of the teaching (traditional/e-learning): traditional Course description: Basic notions, methods and algorithms from graph theory and non-linear programming used to formulate and solving tasks from the field of modeling of water distribution systems. Basic terms used in formulation and solving of modeling problems concerning of sewage disposal systems and optimization problems concerning elements of sewage disposal systems. Basics of mathematical modeling of reactors and processes in water and wastewater treatment. Lecture: Particular lectures contents. Hydraulics models of water distribution system elements. Application of graph theory to modeling of structures of water distribution systems.. Description of hydraulic state of water distribution systems and methods of its determination. Ensuing Hardy Cross method. 3. Hydraulic models of sewage disposal system s elements depending on Number of hours 34

35 their association. Simulation models of special sewerage objects. 4. Formulation and solving of optimization problems in sewage disposal systems. 5. Basics of mathematical modeling of wastewater treatment processes. 6. Mathematical models of some unit processes for water treatment. Test Classes the contents: Seminars the contents: Laboratory the contents: Hydraulic calculations of water distribution system with pumping station and tower reservoir by means of excel procedures. Construction of graph model of water distribution system and its hydraulics analyses using EPANET system. Model formulation for hydraulic states of pressured wastewater collection system. Simulation of rain water retention tank operation. Optimization of gravity pipes diameter considering limiting factors. Simulation analysis of wastewater treatment reactors under static and dynamic operation conditions. Testing of mathematical models of some unit processes for water treatment. Project the contents: Basic literature:. Adamski W.: Modelowanie systemów oczyszczania wody. PWN. Warszawa 00.. Biedugnis S., Miłaszewicz R.: Metody optymalizacji w wodociągach i kanalizacji. PWN. Warszawa Deo N., Teoria grafów i jej zastosowania w technice i informatyce. PWN, Warszawa Lecture Notes. 5. Mielcarzewicz E.: Obliczanie systemów zaopatrzenia w wodę. Arkady. Warszawa Sawicki J.: Przepływy ze swobodną powierzchnią. PWN. Warszawa 998. Additional literature:. Findeisen W., Szymanowski J., Wierzbicki A.: Teoria i metody obliczeniowe optymalizacji. PWN. Warszawa Fortuna Z., Macukow B., Wąsowski J.: Metody numeryczne. WNT. Warszawa Gass L.S.: Programowanie liniowe. PWN. Warszawa Grabowski W.: Programowanie matematyczne. PWE. Warszawa 98. PWN. Warszawa Henze M., Harremoës P., Jansen J., Arvin E.: Oczyszczanie ścieków Procesy biologiczne i chemiczne. Wydawnictwo Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach Luyben W. L.: Modelowanie, symulacja i sterowanie procesów przemysłu chemicznego. WNT. Warszawa Modelowanie matematyczne w oczyszczaniu ścieków i ochronie wód (praca zbiorowa). Arkady. Warszawa Odnowa wody. Podstawy teoretyczne procesów. Politechnika Wrocławska Seidler J., Badach A., Molisz W.: Metody rozwiązywania zadań optymalizacji. WNT. Warszawa Stark R.M., Nichols R.L.: Matematyczne metody projektowania inżynierskiego. PWN. Warszawa 979. Conditions of the course acceptance/credition: positive grade of lecture test, positive grade of laboratory exercises