Stadium rozwoju systemów e-administracji w Polsce

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Witold Chmielarz Katedra Systemów Informacyjnych Zarządzania Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Stadium rozwoju systemów e-administracji w Polsce 1. Wprowadzenie Celem niniejszej pracy jest analiza obecnej fazy rozwojowej systemów e-admistracji w Polsce w odniesieniu do tendencji światowych. Jednym z najpowaŝniejszych wyzwań stojących przed Polską po wejściu do struktur europejskich jest budowa tzw. społeczeństwa informacyjnego, nazywanego coraz częściej społeczeństwem wiedzy. Podstawą tego społeczeństwa mają być systemy elektronicznej administracji. Z definicji e-administracja polega na powszechnym udostępnieniu obywatelom i firmom usług administracji państwowej i samorządowej przez media telekomunikacyjne, a w tym Internet. Z powyŝszych określeń wynika, Ŝe kategoria ta nie jest jednoznaczna, zawiera bowiem zarówno płaszczyznę technologiczną (stopień rozwoju teleinformatyki), jak i społeczną (świadomość, edukacja, poziom intelektualny wynikający z poziomu gospodarczego, badania itp.). Początkowe załoŝenia i kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego wytyczył na początku lat dziewięćdziesiątych tzw. Raport Bangemenna 1. Raport ten podkreślał specjalne znaczenie dla stworzenia społeczeństwa informacyjnego takich nowoczesnych rozwiązań jak: sieci cyfrowe z integracją usług (ISDN) - stanowiące medium informacyjne 1 Europe and the Global Information Society, Raport M. Bangemann i inni, Bruksela, 1994 r.

2 szczególnie dopasowane do potrzeb informacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw, sieci szerokopasmowe - będące warunkiem koniecznym dla realizacji zaawansowanych zastosowań multimedialnych i stanowiące podstawową sieć szkieletową społeczeństwa informacji, sieci komunikacji ruchomej oraz systemy komunikacji satelitarnej - stanowiące uzupełnienie naziemnych systemów komunikacyjnych. W świetle przedstawionych wówczas rozwaŝań kluczowymi dla budowy społeczeństwa informacyjnego zastosowaniami telekomunikacyjnymi wynikającymi z tych rozwiązań wydawały się niewątpliwie: budowa sieci administracji publicznej (lokalnej i transeuropejskiej) oraz mechanizmów demokracji wspomaganej informatycznie, nauka na odległość i prowadzenie badań naukowych przy pomocy sieci, telepraca praca na odległość przy pomocy sieci, usługi teleinformatyczne dla zarządzania przedsiębiorstwami oraz integracja z ich systemami tradycyjnymi, zarządzanie ruchem drogowym, kolejowym oraz kontrola ruchu powietrznego, sieci opieki zdrowotnej i ochrony środowiska, elektroniczna gospodarka: handel i usługi elektroniczne w tym: elektroniczne przetargi oraz zastosowania finansowe oraz rozwój sieci informacyjnych. Jak widać z powyŝszego społeczeństwo informacyjne z załoŝenia opiera się na przetwarzaniu informacji, która w większości zastosowań staje się towarem zarówno w sferze Ŝycia gospodarczego, jak i prywatnego 2. Zmiany, które nastąpiły wydają się całkowicie nieuniknione, a kraje które wybrały tą drogą rozwoju osiągnęły juŝ dziś znaczący postęp gospodarczy, sytuując się znacznie powyŝej pozostałych. JeŜeli przyjmiemy, Ŝe społeczeństwo wiedzy, będzie tym następnym szczeblem rozwoju, to powinniśmy uwaŝnie śledzić postępujące przemiany, w sektorach gospo- 2 patrz: Elektroniczna gospodarka w Polsce. Raport 2005 r., red. M. Kraska, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, 2006 r.

3 darczych i ich otoczeniu by być przygotowanym na jego wdroŝenie. I wygląda na to, Ŝe niemniej istotne jest budowanie rynków elektronicznych, jak i ich otoczenia organizacyjnego elektronicznej administracji publicznej (e-government) oraz wspomagających rozwój społeczny elektronicznego kształcenia (e-learning), elektronicznej pracy (teleworking), czy form zbliŝonych do działalności stricte społecznej (e-society): wspólnoty budowy więzów społecznych, kultury, rozrywki w Internecie, a takŝe poza Internetem. Przesłanki budowy społeczeństwa informacyjnego są coraz lepsze. Na koniec 2006 r. dostęp do Internetu na świecie miało prawie 20% ludzkości, co stanowi ponad półtora miliarda osób. W dostępie do Internetu przoduje Ameryka Północna z 68% populacji. Jednak najwięcej internautów znajduje się w Azji prawie 400 mln. Liczba ta będzie się prawdopodobnie w najbliŝszych latach gwałtownie zwiększać ze względu na upowszechnieniu się usług sieciowych w Chinach i Indiach i zmieni niski jak dotąd 10,2% wskaźnik penetracji. Na trzecim miejscu pod tym względem znajduje się Europa 36,2% (na drugim pod względem liczby internautów 290,1 mln). Polska w statystykach jest poniŝej średniej europejskiej o 8 punktów procentowych, a o 12 powyŝej średniej światowej. Jednocześnie wykazuje nadal wysoką dynamikę wzrostu wyŝszą niŝ Europa, Ameryka Północna i świat, chociaŝ ponaddwukrotnie niŝszą niŝ nadrabiające dystans kraje Środkowego Wschodu, czy Afryka. Polska zajmuje siódme miejsce pod względem liczby internautów w Europie z 12,5 mln uŝytkowników Internetu. Z drugiej strony w 2005 r. postępowało uporządkowywanie prawnych uwarunkowań tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Dnia 21 lipca 2005 r. przyjęto Ustawę o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne. Zdefiniowała ona podsta-

4 wowe procedury działania przyszłej e-administracji. Równolegle powstał dokument ZałoŜenia kierunkowe do Planu Informatyzacji Państwa określający kierunki i cele, które w tym obszarze powinny być zrealizowane w latach , zgodne z koncepcjami teoretycznymi społeczeństwa informacyjnego, m.in. rozpowszechnienie dostępy szerokopasmowego oraz upowszechnienie podpisu elektronicznego. Rozpoczęto równieŝ prace w kierunku elektronicznego systemu podatków. W sumie do 2012 r. ma on objąć moŝliwość przesyłania do urzędów skarbowych deklaracji VAT, PIT, CIT, wniosków i podań przez sieć, podgląd stanu rozliczeń podatkowych obywateli, podgląd stanu realizowanej sprawy, potwierdzanie danych identyfikujących firmę, dokonywanie płatności podatków przez Internet oraz uzyskiwaniu zaświadczeń o niezaleganiu z podatkiem 3. Tak więc, jak powyŝej zaznaczono, równieŝ w Polsce rozpoczęły się procesy wskazujące na to, Ŝe w gospodarce został przyjęty kierunek rozwoju rokujący wkroczenie na ścieŝkę społeczeństwa informacyjnego. 2. Analiza rozwoju systemów e-administracji w Polsce Główne cele informatyzacji administracji publicznej w Polsce, z punktu widzenia społeczeństwa są określone m.in. następująco 4 : podwyŝszenie świadomości społecznej dotyczącej uŝyteczności i korzyści posługiwania się narzędziami teleinformatycznymi, wprowadzenie takich narzędzi informatycznych, które usprawnią i poprawią warunki Ŝycia społeczeństwa oraz komunikację społeczną, zapewnienie powszechniej dostępności zarówno technologii, usług społeczeństwa informacyjnego, jak i umiejętności korzystania z nich dla osób w trudnych warunkach Ŝycio- 3 4 J. Królak: Rusza przetarg na e-deklaracje, w: Puls Biznesu, nr 235, 2005 r., str. 11. ZałoŜenia kierunkowe dla Planu Informatyzacji Państwa: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, 14 września, 2005 r.

5 wych, budowa procedur zapewniających bezpieczeństwo i zaufanie do usług administracji publicznej świadczonych drogą elektroniczną, zapewnienie istotności i nieszkodliwości poprzez zarządzanie treścią rozpowszechnianej informacji, umoŝliwienie uzyskania elektronicznej karty identyfikacyjnej oraz dostępu do własnych danych i spraw prowadzonych przez urzędy administracji publicznej w sposób elektronicznych. Stwierdzenia zawarte w powyŝszych załoŝeniach w odniesieniu do wykorzystania sieci w administracji publicznej odzwierciedlają się na razie w koncepcji Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej (e-puap), części projektu Wrota Polski 5. Dla kaŝdego mieszkańca Polski ma to być podstawowy portal administracyjny i jednocześnie jednolity interfejs do wszystkich usług udostępnianych publicznie. Zawierać powinien katalog usług elektronicznych oferowanych przez jednostki administracji rządowej i samorządowej. Mogą z nich korzystać zarówno jednostki administracji w relacjach wzajemnych, jak i w komunikacji ze społeczeństwem oraz firmami. Główną korzyścią umiejscowienia usług publicznych na platformę elektroniczną jest minimalizacja osobistej obecności obywatela w urzędzie, standaryzacja procedur załatwiania spraw, skrócenie czasu ich załatwiania oraz podniesienie jakości i efektywności usług 6. W szczególności lista podstawowych usług publicznych oferowanych do realizacji drogą elektroniczną, która platforma e-puap ma dostarczać prezentuje się następująco: Usługi dla obywateli: płacenie podatku dochodowego od osób fizycznych, pośrednictwo pracy, proces obsługi ubezpieczeń społecznych dla osób fizycznych, proces zmiany zameldowania, obsługa prawa jazdy, listopad 2006 r. B. Radzikowska: Aspekty prawne oraz zasady finansowania projektu e-puap, e-puap, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, luty 2005 r.

6 obsługa paszportów, czynności obsługi dowodów osobistych, rejestracja oraz wyrejestrowanie pojazdu, uzyskiwanie pozwoleń na budowę i rozbiórkę, zgłoszenie zdarzenia na policję, wypoŝyczenia publikacji z biblioteki, uzyskiwanie wymaganych dokumentów z Urzędu Stanu Cywilnego, składanie podania o przyjęcie na studia, umówienie wizyty lekarskiej, obsługa zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dla osób poszukujących pracy, głosowanie przez portal internetowy, badanie opinii publicznej oraz obsługa publicznych list dyskusyjnych. Dla przedsiębiorców: ubezpieczenia społeczne dla osób fizycznych zatrudnionych przez pracodawcę, rozliczania podatku dochodowego od osób prawnych, rozliczanie podatku VAT, proces rejestracji działalności gospodarczej, przekazywanie danych statystycznych do GUS, przekazywanie deklaracji celnych do Urzędów Celnych, uzyskiwanie pozwoleń i realizacji płatności za korzystanie ze środowiska naturalnego, obsługa zamówień publicznych oraz składanie deklaracji PIT. Póki co realizacja idei elektronicznego państwa w Polsce istnieje w bardzo ograniczonym zakresie. Co prawda w 2005 r. juŝ 93,2% urzędów zamieszczało informacje dla interesantów na swoich stronach internetowych, ale trudno w takim wypadku mówić o e-urzędzie. Spośród formularzy dostępnych do wydruku przewaŝają dokumenty potrzebne do załatwienia dowodów toŝsamości (20,9%), podatku od osób fizycznych (20,5%) oraz rejestracji przedsiębiorstw (17,9%) 7. W terenie jest jeszcze gorzej. Co prawda strony internetowe (funkcja ściśle informacyjna) staro- 7 ARC Rynek i opinia: Stopień informatyzacji urzędów w Polsce, Raport z badań ilościowych dla MSWiA, Warszawa, listopad 2005 r., dhl6ywnqav96ywxvemvuaweucgrm

7 stwa powiatowe i miasta na prawach powiatu posiadają w 98%, ale juŝ urzędy gminne w 86% (średnio 88%). Wyniki badania przedstawia Rys.1. Ogółem 88% 89% Urzędy gminne 86% 87% 2005 r r. Starostwa powiatowe i miasta na prawach powiatu 98% 99% 75% 80% 85% 90% 95% 100% Rys.1. Urzędy samorządu terytorialnego posiadające strony internetowe Źródło: ARC Rynek i Opinia, Warszawa, 2005, Dla porównania w 2004 r. średni dostęp do instytucji administracji publicznej w 25 krajach zjednoczonej Europy wynosił 51% z punktu widzenia otrzymywanej informacji. Niewiele mniej - 46% uzyskano dla moŝliwości uzyskiwania formularzy. To by z kolei mogło świadczyć o wysokim poziomie e-government w Polsce.

8 60% 50% 51% 46% 45% 40% 30% 32% 20% 20% 10% 12% 0% Przedsiębiorstwa Obywatele Otrzymywanie informacji Otrzymywanie formularzy Zwrot wypełnionych formularzy Rys.2. Udział przedsiębiorstw i obywateli współpracujących z instytucjami administracji publicznej za pośrednictwem Internetu Źródło: F. Reis: e-government 2004 r. internet based interaction with European businesses and citizens, 25/2005 r. EuroStat, European Commities NajniŜszy udział - 12% Europa średnio osiąga dla moŝliwości wypełnionych formularzy do urzędów za pośrednictwem sieci. Interakcja pomiędzy jednostkami administracji publicznej a obywatelami i firmami za pomocą serwisów internetowych jest szczególnie dobrze rozwinięta w Estonii, Finlandii i Szwecji. W relacjach z przedsiębiorstwami na tle innych nowych członków UE nasza pozycja w tym rankingu nie wygląda źle: co prawda w otrzymywaniu informacji jesteśmy po Estonii (87%), Litwie, Czechach i Łotwie Polska 67%, podobnie wygląda sytuacja w otrzymywaniu elektronicznych formularzy Polska 55%, tu dodatkowo wyprzedza nas Słowacja -57%, ale w przekazywaniu juz otrzymanych formularzy jesteśmy absolutnym liderem 79%, następna w rankingu Estonia ma jedynie 50%.

9 Z zamieszczonych w analizowanym raporcie EuroStatu danych nie wynika teŝ by pozycja Polski w stosunku do pozostałych państw Europy była szczególnie niekorzystna. 100% 90% 90% 87% 94% 91% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 73% 56% 50% 51% 44% 36% 27% 79% 70% 67% 67% 65% 65% 66% 65% 63% 62% 59% 60% 55% 55% 51% 52% 48% 47% 44% 36% 37% 35% 31% 30% 55% 58% 58% 41% 36% 31% 20% 18% 13% 10% 0% 0% 0% Austria Belgia Dania Finlandia Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Niemcy Norwegia Polska Portugalia Szwecja Wielka Brytania Włochy Otrzymywanie informacji Otrzymywanie formularzy Zwrot wypełnionych formularzy Rys.3. Polska w kontaktach firm z administracją publiczną w ramach e-government na tle wybranych państw europejskich członków UE Źródło: na podstawie: F. Reis: e-government 2004 r. internet based interaction with European businesses and citizens, 25/2005 r. EuroStat, European Commities W sumie oczywiście nie dorównujemy liderom takim jak Szwecja, gdzie otrzymywanie informacji i formularzy przez przedsiębiorstwa przekracza 90% (wysyłanie 55%), czy Finlandię dane na podobnym poziomie, lecz dorównujemy Włochom, Portugalii, Hiszpanii, czy Norwegii, w których wydatki na środki teleinformatyczne na głowę mieszkańca są wielokrotnie wyŝsze.

10 Nieco gorzej sytuacja przedstawia się w kontaktach administracji publicznej z obywatelami. Wśród nowych członków UE w otrzymywaniu informacji Polska (41%) znajduje się na drugiej pozycji po Węgrzech (54%), ale juŝ czwartą w otrzymywaniu formularzy (19%) ex equo ze Słowenią i na czwartej pod względem moŝliwości zwrotu wypełnionych formularzy. W porównaniu z innymi państwami europejskimi w kategorii otrzymywania informacji wyprzedzamy takie kraje jak Wielka Brytania, Austria, czy Grecja, ale na tym kończą się nasze osiągnięcia, poniewaŝ średnio stanowi to o jedną czwarta mniej niŝ w krajach skandynawskich (Finlandia 62%, Dania 56%). W moŝliwości otrzymywania formularzy sytuujemy się w środku rankingów. W ostatniej kategorii moŝliwości wysyłania wypełnionych formularzy raczej w dolnych partiach po nas (12%), znajdują się Niemcy 11% oraz Wielka Brytania (5%). Przoduje Luksemburg 32% i Portugalia 26%. Reasumując relatywnie dobre miejsce Polski w przytoczonych rankingach wynikało z dość jednostronnego punku widzenia opartego o branie pod uwagę głównie czynników biernych w dwóch trzecich prezentowane wskaźniki są oparte na zamieszczaniu danych statystycznych, komunikatów i formularzy na witrynach internetowych. Tylko jedna trzecia dotyczy funkcji aktywnej moŝliwości wypełniania tych formularzy on-line, bądź przesyłania wypełnionych formularzy siecią do urzędów. Oczywiście moŝna załoŝyć, Ŝe są to decydujące elementy, ale na pewno obrazują one problem jedynie pobieŝnie w sposób mało zadowalający.

11 Raport przygotowany przez firmę badawczą ARC Rynek i Opinia 8 dwa lata temu pokazywał nieco inny obraz informatyzacji polskiej administracji publicznej. Stwierdza on między innymi: informatyzacja nie naleŝy do priorytetów polskich urzędów, w 2003 r. trzy czwarte z nich nie przeznaczyły na ten cel więcej niŝ 1% swoich budŝetów, w 2004 r. 17,3% w ogóle nie poniosło wydatków na ten cel, Internet jest powszechnie stosowanym narzędziem komunikacji w urzędach (dostęp 99,4%) jednak jest głównie narzędziem uzupełniającym 94,6% oferuje dostęp jedynie do określonych informacji, ponad połowa umoŝliwia pobieranie formularzy, jednak ponad 75% w ogóle nie oferuje oprócz tego Ŝadnych innych usług, w działach informatycznych polskich urzędów jest średnio zatrudnione 1,28 osoby odpowiedzialnej za informatykę, 14% wszystkich urzędów przeszkoliło swoich pracowników w zakresie posługiwania się teleinformatyką, 90% oprogramowania działającego w urzędach opiera się na platformie Windows, teoretycznie prawie wszystkie urzędy posiadają swoją stronę internetową, jednak wiele urzędów jako swoje traktowało równieŝ witryny Biuletynu Informacji Publicznej, na których zamieszczano informacje poświęcone gminie, niecałe 20% urzędów składa zamówienia przez Internet, miesięczny koszt dostępu do Internetu dla 75% urzędów nie przekracza 500 zł, 8 Źródło: Raport ARC Rynek i Opinia, Warszawa, 2005, as5wzgy

12 75% urzędów deklarowało, Ŝe nie ma na swoim terenie publicznych, ogólnodostępnych, darmowych punktów dostępu do Internetu (Estonia - 0,76 na 1000 mieszkańców, Polska - 0,02). W 2005 r. opublikowano raport Badanie Postaw Przedstawicieli Samorządu Terytorialnego wobec Internetu opracowany przez Instytut Badania Rynku i Opinii Publicznej Pentor na zlecenie MNiI i PAP 9. Pracownicy tych jednostek dostrzegają role i znaczenie Internetu dla rozwoju gospodarczo-społecznego kraju ale stwierdzają, Ŝe słuŝy on głównie ułatwieniu pracy urzędników, a nie kontaktów z obywatelami. Pracownicy ci nie są na ogół objęci profesjonalnym szkoleniem, raczej szkolą się sami. Współpraca z instytucjami centralnymi nie jest szeroko rozpowszechniona. Silnie podkreślali mały związek tworzonych centralnie programów informatyzacji tej sfery z rzeczywistymi potrzebami jednostek regionalnych. Sceptycznie odnosili się do moŝliwości finansowania tych przedsięwzięć ze środków europejskich, zwracając uwagę na zbyt małą wiedzę w terenie na ten temat. W badanych urzędach 63% urzędników pracowało na własnych stanowiskach obsługiwanych komputerem, 55% procent z nich wykorzystywało w pracy Internet, w sumie 83% uŝywało go w określonym zakresie do wykonywania własnej pracy. Wśród powodów nieuŝywania Internetu w swojej pracy podawano najczęściej: brak takiej potrzeby (57%), względy bezpieczeństwa/ochrony danych (42%) oraz brak środków finansowych na informatyzacje jednostki (32%). Zawodowo Internet wykorzystywany jest głównie ze względu na korespondencję prowadzoną za pomocą poczty elektronicznej do korespondencji z innymi 9 encja_17_02_2005.pdf, listopad 2006 r.

13 instytucjami i petentami odpowiednio 97% i 61%), pozyskiwania informacji ze stron instytucji centralnych (95%) oraz specjalistycznych portali finansowych, prawniczych, geodezyjnych (95%). W 2005 r. urzędy samorządu terytorialnego przeznaczyły mniejszą część budŝetu na informatyzację niŝ w roku poprzednim - 50,9% badanych urzędów nie poniosło prawie Ŝadnych wydatków na ten cel (w 2004 r. odsetek ten wynosił 18,6%). Jednocześnie poniewaŝ ogólne nakłady na informatyzację urzędów wzrosły w tym czasie o 15%, naleŝy uznać, Ŝe wzrost nakładów dotyczył jedynie nakładów na urzędy marszałkowskie i centralne e-administracja w Polsce na tle świata Ostatnie z przedstawionych raportów zdecydowanie bardziej przybliŝały obraz stanu zaangaŝowania w realizację idei e-government w Polsce, niŝ poprzednie. Podobnie sprawa ocen rozwoju wyglądała w innych krajach europejskich. Dlatego teŝ od 2005 r., przestano opierać się na wskaźnikach przybliŝonych, a powaŝniejsze badania prowadzone na świecie w znaczący sposób rozszerzają przede wszystkich w procedurze oceny ilość analizowanych wskaźników od dwudziestu do ponad stu, sięgając w ten sposób znacznie głębiej w istotę zagadnienia. Uzyskuje się w ten sposób pewien miernik syntetyczny obrazujący w sposób zagregowany i ogólny stopień rozwoju całej infrastruktury informacyjnej w tej sferze. 10 patrz: Elektroniczna gospodarka w Polsce. Raport 2005 r., red. M. Kraska, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, 2006 r., str. 292

14 Dobrym przykładem takiego badania jest Raport UN: From e- Government to e-inclusion z 2005 r. 11. Wskaźniki w nim były standaryzowane - dla maksymalnej gotowości dla stworzenia społeczeństwa informacyjnego przyjęto wartość jeden. Wg wskaźnika grupowego Polska znalazła się na 38 miejscu na świecie, ze wskaźnikiem 0,5872, po takich krajach postsocjalistycznych jak: Estonia, 19 miejsce (0,7367), Słowenia 26 (0,6762), Węgry 27 (0,6536), Czechy 29, (0,6396), Łotwa - 32 (6050) i Słowacja - 36 (0,5887). Przodownikami tej tabeli są Stany Zjednoczone ze wskaźnikiem 0,9062, a z krajów europejskich na drugim miejscu Dania (0,9058), niewiele jej ustępująca Szwecja (0,8983) i Wielka Brytania (0,8777). Czwarte miejsce zajmuje Republika Południowej Korei, następnie Australia, Singapur i Kanada. Wśród krajów europejskich Polska znajduje się na 25 pozycji, w rozszerzonej Unii Europejskiej zajmuje 23 miejsce. Poza nami pozostaje jeszcze Hiszpania i Litwa. Poziom wskaźnika dla Polski jest blisko o jedna trzecią niŝszy niŝ dla przodującej Danii i nieco poniŝej średniej europejskiej. Dania zajmuje tą pozycję od dwóch lat, na drugim miejscu Szwecja wymieniła się z Wielką Brytanią. O jedno miejsce w górę przesunęły się teŝ Niemcy. Największą dynamikę wzrostu wskaźnika wykazuje Łotwa, która przesunęła się w górę o 7 miejsc (z 29 na 22 w Europie) i Węgry o 6 (z 24 na 18 miejsce w Europie). Największą przegraną w tej grupie jest Polska, która opuściła się o 9 pozycji w dół w wynikach odnoszących się do Europy. Wyniki rankingu ukazuje rys From e-government to e-inclusion, UN Global E-government Readiness Report 2005, Raport NZ UN/2005/14/, Departament Ekonomii i Spraw Społecznych, NY, 2005 r.

15 1,2 1 0,8 0,6 średnia UE 0,4 0,2 0 Dania Szwecja Wielka Brytania Finlandia Niemcy Holandia Islandia Austria Belgia Estonia Irlandia Malta Francja Włochy Słowenia Węgry Luksemburg Czechy Portugalia Łotwa Grecja Słowacja Polska Hiszpania Litwa Rys. 4. Polska w rankingu wg syntetycznego wskaźnika gotowości do wprowadzenia społeczeństwa informacyjnego, w tym e-government w 2005 r. Źródło: na podstawie tabeli 3.6 str. 35: From e-government to e-inclusion, UN Global E- government Readiness Report 2005, Raport NZ UN/2005/14/, Departament Ekonomii i Spraw Społecznych, NY, 2005 r. Jeszcze skromniej nasze osiągnięcia wyglądają w prezentacji wskaźnika pełnego wdroŝenia wyróŝnionych usług. Tu posiadamy pokrycie jedynie w jednej piątej wyróŝnionych, podstawowych czynników społeczeństwa informacyjnego. Jest to ponad czterokrotnie mniej od lidera rankingu, a moŝna podejrzewać, Ŝe po części są to szacunki oparte na danych deklaratywnych, a nie rzeczywistych. Są to jednak średnie i dlatego sytuacja nie wygląda tak tragicznie. Dopiero zawarte w raporcie wyniki szczegółowe dla kaŝdego z czynników wskaźnika pełnego dostępu do usługi pokazują jak daleko mamy od czołówki Europy w tym zakresie,

16 czołówki, która dla większości usług administracji publicznej ma juŝ stuprocentowe pokrycie w mediach elektronicznej administracji. 4. Zakończenie W świetle przytoczonych danych ocena rozwoju systemów e- administracji w Polsce nie moŝe być jednoznaczna. Tym niemniej widać wyraźnie, Ŝe w swoich załoŝeniach i ich początkowej realizacji systemy te starały się dotrzymywać przynajmniej deklaratywnie - kroku rozwojowi podobnych systemów w Europie. Kolejne lata zaniedbań w tym zakresie powodują, Ŝe przesunęliśmy się stopniowo na ostatnie pozycje w jednoczącej się Europie. Pozostaje wyrazić nadzieję, Ŝe nie jest to tendencja stała. Bibliografia Elektroniczna gospodarka w Polsce. Raport 2005 r., red. M. Kraska, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań, 2006 r., str. 292 From e-government to e-inclusion, UN Global E-government Readiness Report 2005, Raport NZ UN/2005/14/, Departament Ekonomii i Spraw Społecznych, NY, 2005 r. Goliński M.: Państwo wobec wizji Społeczeństwa Globalnej Informacji, materiały konferencji EDI-EC, Dobieszków, Łódź pod red. M. Niedźwiedziński, Łódź 1999 r. Systemy informatyczne organizacji wirtualnych, red. M. Pańkowska, H. Sroka, Prace Naukowe AE w Katowicach, Katowice, 2002 r. str.62. Wauters P., G. Colclough: Online Availability of Public Services: How is Europe Progressing?, Web Based Survey on Electronic Public Services Report of the 6 th Measurement, i2010 Information Space Innovation and Investment in R&D Inclusion, Capgemini, June, 2006, ZałoŜenia kierunkowe dla Planu Informatyzacji Państwa: Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, 14 września, 2005 r. Zwierzchowski Z.: Na razie dostępne są tylko informacje, Rzeczypospolita, nr 278, 2005 r.

17 Źródła internetowe ARC Rynek i opinia: Stopień informatyzacji urzędów w Polsce, Raport z badań ilościowych dla MSWiA, Warszawa, listopad 2005 r., pbmzvcm1hdhl6ywnqav96ywxvemvuaweucgrm ntacja_konferencja_17_02_2005.pdf, listopad 2006 r. listopad 2006 r., Radzikowska B.: Aspekty prawne oraz zasady finansowania projektu e- PUAP, e-puap, Ministerstwo Nauki i Informatyzacji, Warszawa, luty 2005 r. Raport ARC Rynek i Opinia, Warszawa, 2005, p1cmffbw5pas5wzgy, listopad 2006 r., Summary The main goal of the work is determination of the place of electronic public administration systems in Poland society. After introduction some analysis development of initiatives about e-government in Poland. In the last part of article - for comparison with situation of Poland - data from different reports, researches and statistics and world research institutes are presented.