Biomechanika i patomechanika kończyny dolnej

Transkrypt

1 Biomechanika i patomechanika kończyny dolnej w odniesieniu do wad postawy

2 Staw biodrowy Typ: kulisty panewkowy Powierzchnie stawowe: główka pow. staw. głowy g k. udowej panewka pow. księż ężycowata panewki k. miednicznej i obrąbek bek panewkowy

3 Staw biodrowy Układ więzad zadłowy: w. biodrowo udowe (hamuje nadmierne prostowanie oraz obrót uda do wewnątrz), w. kulszowo udowe (hamuje rotację wewn.. oraz ruchy przywodzenia), w. łonowo udowe (ogranicza odwodzenie uda), w. głowy g k. udowej (hamuje ruchy przywodzenia oraz rotację zewn.), warstwa okręż ężna (wzmacnia torebkę stawową,, uelastycznia i stabilizuje staw biodrowy) Mechanika stawu: wyprost zgięcie: odwodzenie przywodzenie: rotacja zewn. wewn.:

4 Staw kolanowy Typ: zawiasowy zmodyfikowany Powierzchnie stawowe: główka pow. stawowe kłykci k kości udowej i pow. stawowa rzepki panewka pow. stawowe kłykci k piszczeli Łąkotki stawowe (przyśrodkowa rodkowa i boczna) pogłę łębiają pow. stawową stawu

5 Staw kolanowy Układ więzad zadłowy: więzad zadło o rzepki, troczki rzepki, w. poboczne piszczelowe (ograniczenie koślawo lawości i rotacji zewn. piszczeli), w. poboczne strzałkowe (ograniczenie szpotawości), w. podkolanowe skośne (ograniczenie prostowania), w. podkolanowe łukowate, w. krzyżowe przednie (ograniczenie nadmiernego wyprostu i zgięcia oraz szpotawości i koślawo lawości w zgięciu), w. krzyżowe tylne (ograniczenie maksymalnego wyprostu i zgięcia), w. poprzeczne kolana, w. łąkotkowo kotkowo-udowe przednie i tylne Mechanika stawu: wyprost zgięcie: rotacja zewn. wewn.:

6 Staw skokowy górny g skokowo goleniowy Typ: zawiasowy złożonyz ony Powierzchnie stawowe: główka bloczek k. skokowej panewka pow. st. dolna piszczeli i pow. st. kostek przyśrodkowej rodkowej i bocznej

7 Staw skokowy górny g skokowo goleniowy Układ więzad zadłowy: w. przyśrodkowe rodkowe (trójgraniaste) w. skokowo-strza strzałkowe przednie i tylne w. piętowo towo-strzałkowe Mechanika stawu: zgięcie grzbietowe zgięcie podeszwowe:

8 Staw skokowy dolny - skokowo-pi piętowo-łódkowy Typ: : jednoosiowy złożony: z ony: 1. Staw skokowy tylny (skokowo-pi piętowy): Pow. stawowe: główka pow. st. skokowa tylna k. piętowej panewka pow. st. piętowa tylna k. skokowej Układ więzad zadłowy: w. skokowo-pi piętowe tylne, przednie, przyśrodkowe, rodkowe, międzykostne

9 Staw skokowy dolny - skokowo-pi piętowo-łódkowy 2. Staw skokowy przedni (skokowo( skokowo-pietowo-łódkowy): Pow. stawowe: główka - głowa k. skokowej i pow. st. piętowe środkowa i przednia k. skokowej panewka pow. st. skokowa przednia i środkowa k. piętowej oraz blaszka włóknistow knisto-chrzęstna Układ więzad zadłowy: w. piętowo towo-łódkowe w. piętowo towo-łódkowe podeszwowe w. skokowo-łódkowe Mechanika stawu: nawracanie odwracanie:

10 Wpływ poszczególnych mięś ęśni kończyny dolnej na ruchy w Staw biodrowy: stawach Zginanie: : m. biodrowo-lędźwiowy, wiowy, m. prosty uda, m. krawiecki, m. napinacz powięzi szerokiej Prostowanie: : m. pośladkowy wielki, m. dwugłowy uda, m. półścięgnisty,, m. półbłoniastyp Odwodzenie: : m. pośladkowy mały y i średni, m. napinacz powięzi szerokiej Przywodzenie: : m. przywodziciele: długi, d krótki i wielki, m. grzebieniowy, m. smukły, m. zasłaniacz aniacz wew. i zewn. Rotacja zewnętrzna trzna: : m. pośladkowy wielki, m. grzebieniowy, m. zasłaniacz aniacz zewn. i wewn., mm.. Bliźniacze, m. czworoboczny uda Rotacja wewnętrzna trzna: : m. pośladkowy mały, m. napinacz powięzi szerokiej, m. smukły

11 Wpływ poszczególnych mięś ęśni kończyny dolnej na ruchy w stawach Staw kolanowy: Zginanie: : m. brzuchaty łydki, m. półbłoniasty, p m. półścięgnisty,, m. krawiecki, m. dwugłowy uda Prostowanie: : m. czworogłowy owy uda Rotacja wewnętrzna trzna: : m. półścięgnisty, m. półbłoniastyp Rotacja zewnętrzna trzna: : m. dwugłowy uda, m. brzuchaty łydki (głowa przyśrodkowa) rodkowa)

12 Wpływ poszczególnych mięś ęśni kończyny dolnej na ruchy w stawach Staw skokowy: Zgięcie podeszwowe: : m. brzuchaty łydki, m. płaszczkowaty,, m. piszczelowy tylny, m. zginacz długi d i krótki palucha, m. zginacz długi d palców, m. strzałkowy długi d i krótki Zgięcie grzbietowe: : m. piszczelowy przedni, m. prostownik długi d palców, m. prostownik długi d palucha Nawracanie: : m. strzałkowy długi, d krótki i trzeci Odwracanie: : m. piszczelowy przedni i tylny

13 Zniekształcenia kończyn dolnych pogarszają w znacznym stopniu statykę ciała a i zmieniają postawę.. SąS one wadami wrodzonymi lub powstają w wyniku asymetrii w budowie wyżej położonych onych odcinków w ciała, a, przeciąż ążeń praca statyczną lub sąs wynikiem pourazowym lub pochorobowym. WADY LUB ZNIEKSZTAŁCENIA STATYCZNE: Określenie statyczne jest w pewnym sensie umowne, gdyż człowiek rzadko pozostaje w zupełnym bezruchu. Dotyczą one zmian, które rozwijają się w układzie kostno-stawowym stawowym człowieka wskutek dysproporcji między wytrzymałości cią tego układu a jego obciąż ążeniem. Obciąż ążenia mogą dotyczyć poszczególnych odcinków w ciała a jak i pokonywania dodatkowych obciąż ążeń związanych zanych z codziennymi czynnościami. ciami. Obciąż ążenia te sąs jednak zwielokrotnione gdyż takie nieprawidłowe ustawienia w stawach powodują zmianę momentów w sił lub pojawienie się tzw. sił ścinających, cych, wynikających z braku odpowiedniego podporu dla wyżej położonego onego odcinka ciała. a. Wady te sąs szczególnie niebezpieczne w wieku rozwojowym, gdyż stosunkowo łatwo prowadzą do odcinkowych zaburzeń wzrostowych, wad postawy i trwałych deformacji.

14 KOLANA KOŚLAWE (genua valga) Oznacza to stan, w którym kąt k t pomiędzy udem a podudziem jest większy niż 8-10 (przekracza granicę fizjologicznej koślawo lawości kolan). Takie kolana sąs często przejawem kompensacji nadmiernego przywiedzenia ud i/lub koślawo lawości stóp, dlatego obserwuje się je np.. u dzieci z mózgowymm porażeniem dziecięcym. cym. Miarą koślawo lawości kolan jest odległość miedzy kostkami przyśrodkowymi. rodkowymi.

15 KOLANA KOŚLAWE (genua valga) Zmiany kostne: -przerost kłykcia k przyśrodkowego rodkowego kości udowej -skrzywienia kości udowej lub piszczelowej -skręcenie do wewnątrz uda w stosunku do miednicy -skręcenie na zewnątrz podudzia i przeprost w stawie kolanowym Zmiany mięś ęśniowo-więzadłowe to: -rozciągnięcie mm.. półbłoniastego, p półścięgnistego,, krawieckiego i głowy g przyśrodkowej rodkowej m. czworogłowego owego uda -rozciągnięcie więzad zadła a pobocznego piszczelowego -skróceniu ulegają mm.. pasma biodrowo- piszczelowego i m. dwugłowy uda.

16 KOLANA KOŚLAWE (genua valga) W wyniku tych zmian ośo uda z osią podudzia tworzą kąt t rozwarty na zewnątrz (w przypadku zmian obustronnych kolana przybierają charakterystyczny układ litery X), podudzie oddalone jest od osi ciała, a, kostki wewnętrznej przy wyproście kolan ustawionych statycznie sąs oddalone od siebie o ponad 4cm. Takie ustawienie kończyny powoduje jej względne skrócenie. Z reguły jednostronniej koślawo lawości towarzyszy boczne wygięcie kręgos gosłupa skierowane wypukłości cią w stronę nogi krótszej.

17 Dziewczynka 11 letnia ze skróceniem uda 9 cm oraz koślawo lawością kolana 30 w następstwie przebytego ropnego zapalenia stawu kolanowego.

18 KOLANA SZPOTAWE (genua vara) Dotyczy stanów, w których podudzie jest przywiedzione względem uda, a w przypadku zmian obustronnych kolana przyjmują charakterystyczny układ litery O. Miarą szpotawości jest odległość miedzy kolanami w pozycji stojącej przy zwartych stopach. Zmiany kostne: -trzony kości udowej, piszczelowej i strzałkowej wygięte na zewnątrz Zmiany mięś ęśniowo- więzad zadłowe: -więzadło o poboczne zewnętrzne jest rozciągni gnięte, poboczne wewnętrzne napięte te- przykurczone -mm.. dwugłowe uda i mm.. strzałkowe sąs rozciągniete gniete, mm.. przywodzące skrócone.

19 KOLANA SZPOTAWE (genua vara) Ponieważ noworodki i niemowlęta charakteryzują się fizjologiczną szpotawości cią kolan taka wada w postaci zniekształcenia statycznego rozwija się u dzieci, które przedwcześnie rozpoczynają chodzenie. Jest ona wtedy wynikiem nadmiernych przeciąż ążeń statycznych przy słabym układzie mięś ęśniowym, więzad zadłowym i kostnym. Najczęstszym okresem występowania wady jest rok życia. W starszym wieku kolano szpotawe może e rozwinąć się np.. w następstwie choroby Blounta (zaburzenie rozwoju kości piszczelowej), krzywicy, urazów w i innych chorób.

20 KOLANA SZPOTAWE (genua vara) Wadom tym zwykle towarzyszy szpotawość uda. Jednostronna szpotawość znacznego stopnia powoduje skrócenie tej kończyny względem drugiej. Wynikiem tego jest skośne ustawienie miednicy w płaszczyp aszczyźnie czołowej, owej, a nawet jej poziome przesunięcie w stronę dłuższej nogi. Z reguły y tak jak w przypadku poprzedniej wady towarzyszy temu boczne skrzywienie kręgos gosłupa w odcinku lędźwiowym skierowane wypukłości cią w stronę nogi krótszej.

21 Stopa płaska p statyczna (pes planus staticus) Określenie to oznacza stan, którym obniżony ony jest łuk stopy. Na plantogramie lub w badaniu pedoskopowym kąt Clarce a jest wówczas w wczas mniejszy niż 42,, a część zacieniona na stopy na poziomie stępu (wskaźnik K-L) ) zajmuje więcej niż 1/3 jej szerokości. Zwykle towarzyszy temu koślawo lawość stopy (nawrócenie z bocznym odchyleniem pięty względem podudzia). Taką stopę określa się jako stopa płasko p koślawa lawa (pes planovalgus)

22 Stopa płaska p statyczna (pes planus staticus) Wyróżniamy 3 zasadnicze okresy różnir niące się charakterem zmian: 1. Niewydolności mięś ęśniowej obniżenie łuku stopy pojawia się tylko podczas jej obciąż ążania i to zwykle po pewnym czasie przebywania w pozycji stojącej. Mogą pojawiać się dolegliwości bólowe b pochodzenia mięś ęśniowego, jednakże niezbyt silnie wyrażone. 2. Niewydolności więzad zadłowej zmiany sąs wyraźniejsze, choć uniesiona stopa może e jeszcze przyjmować prawidłowy kształt. t. Dolegliwości bólowe b sąs wyraźniejsze, a ich źródłem sąs mięś ęśnie, torebki i więzad zadła a oraz rozcięgno podeszwowe. Może się również rozwinąć przykurcz mięś ęśni strzałkowych, który nasila nawrócenie (koślawo lawość) ) i przywiedzenie stopy. 3. Zmian utrwalonych łuki sąs już trwale odkształcone i występuj pują zmiany strukturalne, które nie sąs już podatne na korekcję. Niekiedy wyróżnia się 4 okres w którym występuj pują znaczne zniekształcenia całej stopy

23 Stopa poprzecznie płaskap (pes tranversoplanus staticus) Określenie to oznacza obniżenie poprzecznego łuku stopy. Stopa opiera się na głowach g II i III kości śródstopia (normalnie na I i V) Przyczyny i przebieg: - Wada ta rozwija się przeważnie u kobiet, jako efekt noszenia butów w na wysokich obcasach (przesunięcie obciąż ążenia na przodostopie) - Wskutek obniżenia napięcia mięś ęśni krótkich oraz nierównowagi mięś ęśni krótkich i długich d dochodzi do młoteczkowatego ustawienia palców w i koślawo lawości palucha - Rozwiniętej postaci wady towarzyszy piekący ból b l pod podeszwami oraz występowanie bolesnych modzeli na podeszwowej powierzchni stopy - Utrwalone zgięcie grzbietowe lub nadwichnięcie cie grzbietowe paliczków w bliższych wyłą łącza udział palców w w fazie odbicia i wystawia głowy g kości śródstopia II i III na nadmierny ucisk podłoża

24 Paluch koślawy (hallux valgus) Określenie to oznacza doboczne odwiedzenie palucha (koślawo lawość) ) z jednoczesnym szpotawym ustawieniem I kości śródstopia Przyczyny i przebieg: Zniekształcenie to występuje najczęś ęściej u kobiet, zwłaszcza w przypadku stopy poprzecznie płaskiej, p gdyż rozsunięcie kości śródstopia zmienia warunki pracy przywodziciela palucha. Zwraca uwagę wystawanie głowy g I kości śródstopia oraz podkładanie palucha pod sąsiednie s siednie palce (niekiedy nakładanie). adanie). Towarzyszą temu dolegliwości bólowe b w okolicy I stawu śródstopno paliczkowego. Z czasem pojawia się podwichnięcie cie lub zwichnięcie cie w tym stawie W pozycji stojącej zniekształcenie zawsze zwiększa się, w razie dużych zmian paluch, a nawet pozostałe e palce zaledwie stykają się z podłożem, podczas chodzenia zaś nie współdzia działają w fazie odbicia.

25 Stopa końsko sko-szpotawaszpotawa Wrodzona stopa końsko szpotawa zgięcie podeszwowe stopy, odwrócenie i przywiedzenie przodostopia.. Często dołą łącza się wydrąż ążenie sklepienia podłużnego stopy, połą łączone z dodatkowym końskim ustawieniem przodostopia w stosunku do stępu pu. Podział stopy końsko sko-szpotawej szpotawej wg Dimeglio: 1) soft soft - stopy wybitnie miękkie, łatwo dające się korygować we wszystkich elementach zniekształcenia. Przyczyną ich powstawania jest prawdopodobnie ułożenie u stóp p płodu p w czasie ciąż ąży. Stopy sąs smukłe e i normalnej długod ugości. 2) stiff-soft soft - stopy poddające się korekcji znacznie trudniej. Wszystkie elementy zniekształcone sąs wyraźnie zaznaczone. 3) stiff-stiff - występuj pują stopy krótkie, sztywne, znacznie zdeformowane. W przypadku wady jednostronnej wyraźna różnica r w obwodach goleni.

26 Stopa końsko sko-szpotawaszpotawa Prawo Wolfaa Depleche a: Wraz z wiekiem dziecka pogłę łębia się zniekształcenie. Przykurcze ustalają się a kościec dostosowuje się do deformacji. Konsekwencje zaburzeń: - tendencje kolana do przeprostu, - chód d szczudłowy, z powodu braku odbicia (propulsji( propulsji), - wychudzenie goleni w skutek hipotrofii niektórych mięś ęśni, - boczne skrzywienie kregosłupa upa, - pogłę łębiona lordoza lędźwiowa. l

27 Stopa końsko sko-szpotawaszpotawa Leczenie: - Zachowawcze - podstawą są redresje.. Ich efekt utrwala się zazwyczaj szyną Saint-Germaina lub Denis Browna, bądźb łuską z tworzywa termoplastycznego. Gdy brak oczekiwanego efektu to wykonuje się wieloetapową(2 (2-3-krotna) redresję ręczną(w narkozie), utrwaloną w opatrunku gipsowym. U dzieci chodzących cych stosuje się obuwie ortopedyczne. - Operacyjne - zabieg wykonuje się w pierwszym roku bądźb półroczu życia przed rozpoczęciem ciem chodzenia. Dokonuje się otwartej repozycji kości z przecięciem ciem niektórych elementów okołostawowych, ostawowych, niekiedy z wydłużeniem ścięgna Achillesa. W przypadkach zaniedbanych przekładane sąs przyczepy mięś ęśni. Po zabiegu zwykle zakłada ada się łuskę gipsowa(ok.. 2 tyg.), gips udowy(kolejne 4-55 tyg.) a następnie gips marszowy. Łączny czas unieruchomienia wynosi przeważnie miesięcy.

28 Obraz kliniczny: Stopa przywiedziona W obrębie bie podeszwy widać rogalikowate jej zagięcie, z zaokrągleniem zewnętrznego brzegu stopy. W przywiedzenie przodostopia,, niekiedy z jego supinacją.. Stęp p jest zbudowany prawidłowo, czasem jednak współistnieje w obciąż ążeniu jego koślawe ustawienie i obniżenie sklepienia podłużnego stopy (cięż ęższa postać tzw. stopa serpentynowa). Stopa ma pełną wydolność funkcjonalną i jej ruchy sąs swobodne.

29 Stopa przywiedziona Leczenie: W obrębie bie pierwszych tygodni życia stosujemy przy przewijaniu dziecka ćwiczenia redresyjne oraz drażnienie podeszwy po stronie zewnętrznej, dla wywołania czynnej pronacji przodostopia.. W bardziej zaawansowanych zniekształceniach korekcję utrwalamy łuską gipsową.. Po rozpoczęciu ciu chodzenia jako doleczanie zaleca się wkładki korekcyjne z potrójnym przytrzymywaniem lub obuwie na prostą formę i ćwiczenia. U starszych dzieci, lat, na ogół tylko leczenie operacyjne może e usunąć wadę.

30 WADY WRODZONE NARZĄDU RUCHU - wady związane zane przyczynowo z okresem życia płodowegop WRODZONE WADY NARZĄDU RUCHU - Wrodzone braki i ubytki kończyn - Zaburzenia rozwojowe kończyn Etiologia: -czynniki genetyczne -miejscowe uszkodzenie płodup -niedotlenienie -czynniki toksyczne -czynniki infekcyjne -czynniki hormonalne -czynniki dietetyczne -promieniowanie jonizujące -tzw. Ultrapozycje -inne

31 WRODZONE BRAKI I UBYTKI KOŃCZYN - Fokomelia- niedorozwój j kończyny - Amelia- całkowity brak kończyny (obecność stóp/ rąk r k połą łączonych bezpośrednio z tułowiem)

32 WRODZONE BRAKI I UBYTKI KOŃCZYN BRAK LUB NIEDOROZWÓJ J KOŚCI UDOWEJ - obraz kliniczny zależny od stopnia zmian patologicznych - wada może e być widoczna po urodzeniu lub nasilać się w miarę wzrostu dziecka WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓJ J KOŚCI PISZCZELOWEJ - skrócenie i zgięcie goleni - szpotawe ustawienie stopy - staw kolanowy jest niestabilny, ustawiony w przykurczu zgięciowym WRODZONY BRAK LUB NIEDOROZWÓJ J KOŚCI STRZAŁKOWEJ

33 ZABURZENIA ROZWOJOWE KOŃCZYN WRODZONA DYSPLAZJA STAWU BIODROWEGO - zaburzenia w kształtowaniu towaniu się rozwoju stawu biodrowego, co powoduje wysunięcie się głowy kości udowej z panewki tego stawu Etiologia: - ultrafizjologiczne ułożenie kończyn dolnych płodup - zmiany ułożenia u płodup - wiotkość torebki stawowej utrzymująca się od momentu urodzenia przez pierwszy tydzień życia dziecka (spowodowane dzianiem estrogenow) - gwałtowny wyprost nóżek n w czasie porodu - nieprawidłowa pielęgnacja

34 ZABURZENIA ROZWOJOWE KOŃCZYN Objawem zwichnięcia cia jest m.in. powiększenie się lordozy lędźwiowej l w pozycji stojącej, nie wiedzialam czy to pisac bo objawow jest ogolnie sporo, wiec nie chce się rozwodzic nad tymi wadami a pozatym nie wiem czy to akurat moja dzialka w tej prezentacji. WRODZONE BIODRO SZPOTAWE -nieprawidłowa budowa stawu biodrowego, przy której szyjka kości udowej tworzy z trzonem kości kąt k t mniejszy od prawidłowego - zmiana długod ugości względnej kończyny

35 ZABURZENIA ROZWOJOWE KOŃCZYN WRODZONY STAW RZEKOMY GOLENI - staw rzekomy powstaje w miejscu złamania z kości (brak zrostu), które rozwija się samoistnie lub w wyniku drobnego urazu (na ogół w pierwszych 18 mies. Życia) - staw rzekomy umiejscowiony jest na granicy 1/3 środkowej i dalszej kości piszczelowej