BGK - płatnik funduszy unijnych

Transkrypt

1 BGK - płatnik funduszy unijnych W listopadowym wydaniu miesięcznika informowaliśmy o nowej ustawie o finansach publicznych, która od 1 stycznia 2010 roku z budżetu państwowego wyodrębnia budżet środków europejskich. Kontynuując temat prezentujemy zmianę zasad wypłacania i rozliczania środków finansowych w ramach funduszy unijnych, a także dokonywania płatności dla beneficjentów. Według Ministerstwa Finansów istotą nowej regulacji jest to, że środki zaplanowane w ramach poszczególnych programów operacyjnych w budżecie państwa, przekazywane będą beneficjentom bez pośrednictwa dysponentów części budżetowych a także instytucji, które biorą udział w procesie wdrażania tych programów (Instytucje Zarządzające, Instytucje Pośredniczące, Instytucje Pośredniczące II stopnia). Zgodnie z art. 101 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241) Bank Gospodarstwa Krajowego przejmie z dniem 1 stycznia 2010 r. dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów (z wyjątkiem programu pomocy technicznej). Od tej pory tylko BGK będzie przekazywać beneficjentom środki na realizację dofinansowywanych projektów. Zdaniem kierownictwa BGK nowy system płatności usprawni przekazywanie środków pomiędzy instytucjami. Czy rzeczywiście tak będzie przekonamy się już 1 stycznia 2010 r.. Zasady wypłacania i rozliczania Rolą Banku będzie przekazywanie środków finansowych - z otwartego w BGK rachunku Ministra Finansów beneficjentom programów i projektów, na podstawie zleceń płatności składanych przez uprawnione instytucje. Rachunek Ministra Finansów, który umożliwi Bankowi dokonywanie płatności będzie zasilany kilka razy w miesiącu, co zapewni płynną obsługę zleceń. Warunkiem ich realizacji będzie weryfikacja wniosku o płatność dokonywana przez instytucję, która zawarła umowę z beneficjentem. Koszty BGK związane z obsługą zleceń płatniczych pokrywać będzie Minister Finansów. Obsługa przez BGK płatności w ramach budżetu środków unijnych wymagać będzie zawarcia przez BGK odpowiedniej umowy z każdą z instytucji upoważnionych przez dysponentów części budżetowej (przede wszystkim odpowiednie ministerstwa). Umowa będzie regulować zasady współpracy w zakresie obsługi środków unijnych, a jej wzór zostanie określony przez Ministra Finansów. 1

2 Przygotowany przez BGK system obsługi płatności oparty jest na rozwiązaniach bankowości elektronicznej, co umożliwi dysponentom poszczególnych części budżetowych nielimitowany czas dostępu do portalu rejestrującego zlecenia oraz znacznie uprości i przyspieszy procedurę składania dyspozycji płatniczych. Poza elektroniczną formą zlecenia płatności BGK nie będzie wymagał kopii dokumentów, które stanowią podstawę dla dokonania płatności. Zgodnie z nową ustawą o finansach publicznych dysponenci części budżetowych (np. urzędy marszałkowskie) mogą zlecić BGK obsługę płatności także w ramach krajowego współfinansowania realizacji programów i projektów. Bank przygotował rozwiązania systemowe na podstawie założeń przyjętych dla obsługi płatności w ramach budżetu środków unijnych. Powierzenie BGK obsługi wypłat z części krajowej umożliwi dysponentom: - zsynchronizowanie płatności w ramach obu strumieni środków, - otrzymywanie spójnych sprawozdań dla obu źródeł płatności, - łatwiejszą rejestrację zleceń płatniczych (dzięki kopiowaniu danych zarejestrowanych w systemie). 2

3 Schemat 1a. Ogólny system przepływów finansowych programy krajowe Środki z budżetu środków europejskich MF BGK Środki na współfinansowanie krajowe Właściwy dysponent części budżetowej Instytucja podpisująca umowę o dofinansowanie beneficjent przepływy finansowe między instytucjami Zlecenie płatności wypłata na rzecz beneficjenta Wniosek o płatność pisemna zgoda/upoważnienie dysponenta Schemat 3b. Ogólny system przepływów finansowych regionalne programy operacyjne 3

4 MF BGK Właściwy dysponent części budżetowej Środki na współfinansowanie krajowe Środki z budżetu środków europejsk. Instytucja podpisująca umowę o dofinansowanie Środki na współfinansowanie krajowe beneficjent przepływy finansowe między instytucjami Zlecenie płatności wypłata na rzecz beneficjenta Wniosek o płatność pisemna zgoda/upoważnienie dysponenta 4

5 BGK w pełnej gotowości Do obsługi środków europejskich bank musi być odpowiednio przygotowany, zarówno pod względem technicznym, jak i kadrowym. Magdalena Kobos, rzecznik Ministerstwa Finansów stwierdza, że prace nad przygotowaniem elektronicznego systemu do obsługi ww. płatności są już na ukończeniu i wkrótce zostanie on wdrożony. Obecnie system jest poddawany testom operacyjnym. Ponadto zdaniem rzecznika Ministerstwa Finansów BGK jest przygotowany kadrowo i organizacyjnie do obsługi systemu. Podpisana pomiędzy MF i BGK umowa gwarantuje prawidłową obsługę płatności przez BGK jako centralnego płatnika. Bardziej ostrożnie do tych kwestii odnosi się Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, które tylko powołuje się na deklaracje BGK o przygotowaniu do nowych zadań. Informacje dla beneficjentów Podstawowym źródłem informacji o zmianie w systemie finansowania programów i projektów realizowanych przy udziale środków europejskich jest ustawa o finansach publicznych, która została uchwalona przez Sejm 27 sierpnia 2009 r. i opublikowana w Dzienniku Ustaw z 24 września 2009 r. (Nr 157, poz. 1240) Jednak dla wdrożenia nowego systemu wypłacania i rozliczania środków finansowych w ramach funduszy, a także dokonywania płatności dla beneficjentów niezbędne jest wydanie przez Ministerstwo Finansów aktów wykonawczych do ustawy (rozporządzeń). Do tej pory jeszcze nie zostało opublikowane żadne rozporządzenie. Rzecznik Ministerstwa Finansów, informuje, że rozporządzenie, które określa sposób finansowania programów operacyjnych (zarówno krajowych, jak i regionalnych) jest w fazie projektowania. Ponadto Ministerstwo Finansów musi określić zasady księgowania, które wynikają z rozporządzenia o klasyfikacji budżetowej. Warto zaznaczyć, że zmiany te będą dotyczyć wszystkich podmiotów obracających pieniędzmi budżetowymi, a nie tylko beneficjentów funduszy unijnych. Można mieć tylko nadzieję, że Ministerstwu Finansów uda się opracować wszystkie akty wykonawcze na czas, aby nie powstały żadne zakłócenia w wydatkowaniu środków unijnych. 5

6 Szkolenie urzędników Ze względu na charakter zmian, nie przewiduje się szkoleń dla samych beneficjentów - informuje resort finansów. Beneficjenci będą bowiem otrzymywać środki na podstawie takich samych jak dotychczas dokumentów i w takim samym trybie. Natomiast prowadzone są szkolenia, m.in. przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i BGK, dla podmiotów, które uczestniczą w systemie realizacji programów, czyli właściwych instytucji i niektórych jednostek budżetowych. Założenia systemu oraz poszczególne aspekty jego funkcjonowania są także tematem spotkań i konferencji z udziałem zainteresowanych podmiotów. Zdaniem Ministerstwa Rozwoju Regionalnego beneficjenta interesuje przede wszystkim od kogo, w jakich terminach i na jakich warunkach otrzymuje dofinansowanie oraz kiedy i jak ma się z niego rozliczyć. Te informacje są przekazywane beneficjentowi przy podpisywaniu umowy na nowych warunkach lub aneksu do dotychczasowej umowy. Organizowanie szkoleń dla beneficjentów jest w gestii poszczególnych Instytucji Zarządzających i Pośredniczących, które podpisują umowy z beneficjentami. Resort rozwoju dodaje, że urzędnicy zaangażowani w system przechodzą specjalistyczne szkolenia już od kilku miesięcy. Wiedza jest też sukcesywnie przekazywana urzędnikom niższego szczebla. Wszystko to ma zapobiec ewentualnym zatorom płatniczym. Obawy pozostały Nie milkną krytyczne glosy dotyczące zmian w nowej ustawie o finansach publicznych. Do redakcji wciąż napływają opinie urzędów marszałkowskich, które są Instytucjami Zarządzającymi dla Regionalnych Programów Operacyjnych oraz pełnią funkcję Instytucji Pośredniczących dla kilku komponentów PO KL Regionalne instytucje uważają, ze nowa ustawa o finansach publicznych spowoduje poważne konsekwencje, które dotyczyć będą zarówno instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie funduszy strukturalnych, jak i beneficjentów otrzymujących środki wspólnotowe. Bogdan Kawałko, dyrektor Departamentu Strategii i Rozwoju Regionalnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego uważa, że w przypadku projektów, w których część dofinansowania należna jest ze środków budżetu państwa, współfinansowanie krajowe będzie pochodziło z dotacji celowej, którą dysponuje Minister Rozwoju Regionalnego. Dotychczas nie określono systemu przepływu tych środków. Celem uniknięcia dualizmu źródeł, z których beneficjent będzie otrzymywał dofinansowanie, MRR zaleca aby w przypadku wypłaty środków współfinansowania krajowego właściwy dysponent części budżetowej upoważnił BGK do dokonywania płatności na rzecz beneficjenta. Rozwiązanie 6

7 takie wydaje się rozsądne, ale skarbnicy IZ RPO WL zauważają niezgodność takiego rozwiązania z innymi regulacjami dotyczącymi finansów jednostek samorządu terytorialnego. Dla zapewnienia zgodności środki dotacji krajowej powinny przepływać przez budżet samorządu województwa, ale taki wariant stwarza zagrożenie braku korelacji w przekazywaniu wszystkich środków należnych beneficjentowi. Dla beneficjenta kolejną ważną konsekwencją, która wynika z przepisów nowej ustawy o finansach publicznych jest zmiana rozliczania otrzymanych środków, co przy wypłatach dofinansowania w formie zaliczek może rodzić komplikacje. Współfinansowanie krajowe podlega zasadzie jednoroczności budżetu i w związku z tym środki nierozliczone z końcem roku budżetowego muszą być zwrócone do 31 stycznia roku następnego (lub mogą zostać uznane za wydatki niewygasające). Część dofinansowania przekazywana w formie płatności ze środków europejskich nie podlega powyższemu rygorowi. Dlatego istotne jest, aby beneficjent wiedział ile z przelewanych na jego konto środków stanowi wkład UE, a ile współfinansowanie krajowe (i jakie są konsekwencje nierozliczenia środków krajowych z końcem roku budżetowego). Na Instytucjach Zarządzających RPO spoczywa więc odpowiedzialność, aby z umowy o dofinansowanie jasno wynikał podział środków przekazywanych beneficjentowi na wkład UE i budżetu państwa. IZ RPO WL została poinformowana przez MF i MRR o najważniejszych następstwach dla wdrażania programów operacyjnych, które wynikają z nowej ustawy o finansach publicznych. Nierozstrzygnięte pozostają jednak kwestie związane z przepływem środków krajowych oraz wykazywania środków UE w księgach rachunkowych samorządu województwa. Zagadnienia technicznych rozwiązań dotyczących nowych zasad uruchamiania środków europejskich zostaną zaprezentowane przez BGK, który przeprowadzi cykl spotkań informacyjnych i szkoleń m.in. o zasadach sporządzania elektronicznych zleceń płatności przez uprawnione instytucje. Jednak dotychczas nie odbyło się żadne spotkanie poświęcone tej tematyce i dlatego uzasadniona jest obawa, iż wystąpią zatory płatnicze na początku przyszłego roku. IZ RPO WL zamierza w ramach cyklicznych szkoleń dla beneficjentów udzielać informacji o konsekwencjach nowego systemu dokonywania płatności w zakresie rozliczania projektów. Szkolenia te będzie można przeprowadzić dopiero po uzyskaniu pełnej wiedzy od Ministra Finansów, Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego. Wojciech Wojnowski 7

8 RAMECZKI Zgodnie z przepisami nowej ustawy o finansach publicznych ogólny schemat przepływów (finansowanie projektów i programów współfinansowanych ze środków europejskich) przedstawia się następująco: 1. Beneficjent przedstawia wydatki kwalifikowalne we wniosku o płatność przekazywanym do instytucji, z którą zawarł umowę o dofinansowanie. 2. Instytucja strona umowy z beneficjentem - weryfikuje ww. wniosek i zatwierdza do wypłaty określoną kwotę dofinansowania. 3. Instytucja wystawia zlecenie płatności, które stanowi podstawę dokonania płatności i przekazuje to zlecenie do BGK (czyli płatnika dokonującego wszystkich płatności na rzecz beneficjentów). 4. Dysponent części budżetowej na dokonanie płatności, która wynika ze zlecenia, wydaje pisemną zgodę. Dysponent części budżetowej może pisemnie upoważnić instytucję, która jest stroną umowy z beneficjantem do wydawania ww. zgody. 5. BGK na podstawie otrzymanego zlecenia płatności dokonuje wypłaty środków na wskazany rachunek beneficjenta, podmiotu przez niego upoważnionego lub wykonawcy. Magdalena Kobos, rzecznik prasowy Ministerstwa Finansów Nowy system przepływów finansowych zakłada sprawniejsze niż do tej pory przekazywanie środków beneficjantom; wyeliminowane zostaną bowiem wewnętrzne przepływy pomiędzy instytucjami wchodzącymi w skład systemu instytucjonalnego. Nie można jednak wykluczyć konieczności dokonania pewnych zmian umów zawartych z beneficjantami. Prace mające na celu dostosowanie zarówno wzorów, jak też już istniejących umów i porozumień zostały już podjęte i są wdrażane przez właściwe Instytucje Zarządzające. 8

9 9