PROGRAM DOLNA RABA I. OCHRONA KORYTA RZEKI RABY

Transkrypt

1 PROGRAM DOLNA RABA I. OCHRONA KORYTA RZEKI RABY Jest to zamierzenie obejmujące ochronę populacji ryb łososiowatych i towarzyszących na terenie całego obwodu nr 4 rzeki Raby. Zidentyfikowane potrzeby obwodu to: 1.1. poprawa geomorfologicznych własności koryta Raby i jej dopływów w obwodzie poprzez: ochronę naturalnego przebiegu koryta rzeki Raby i potoku Krzyworzeka w sekwencjach bystrze ploso (riffie & pool pattern), uzupełnianie żwiru w skalnych i wybetonowanych odcinkach potoku Krzyworzeka, dopływu Raby dostarczanie i wbudowanie rumoszu skalnego w bystrza koryta Raby o przegłębionej koronie, 1.2. utrzymanie dostępu tarlaków do terenów tarliskowych poprzez: przebudowa basenu wypadowego zapory i samej zapory w Wiśniowej przebudowa stopni na potoku Krzyworzeka, częściowe odtworzenie aluwialnego charakteru dna betonowego żłobu potoku Krzyworzeka w Wiśniowej 1.3. ochrona fizyczna obwodu poprzez: zorganizowanie i działanie grupy społecznej straży rybackiej, wynajęcie pracowników dla celów ochrony przed kłusownictwem, 1.4. zabiegi organizacyjno edukacyjne w postaci: zorganizowanie łowiska no-kill na odcinku Raby, organizowanie szkoleń i pokazów wędkarstwa muchowego, ze szczególnym naciskiem na edukację ekologiczną uczestników oraz etyczny i ekologiczny sposób obcowania z przyrodą, 1.5. zabiegi hodowlane w postaci: ulepszanie warunków naturalnego tarła pstrągów, lipieni i łososi w korycie Raby i jej dopływów, czynnej ochrony populacji pstrąga potokowego, lipienia i łososia, ochrony włosieniczników i innych roślin wodnych, 1.6. monitoring: jakości żwiru, parametrów geomorfologicznych koryta Raby. Realizacja powyższych potrzeb powinna przyczynić się do osiągnięcia następujących celów Programu Operacyjnego Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Priorytet 2. Akwakultura, rybołówstwo śródlądowe: Wprowadzanie technik hodowlanych przyjaznych środowiskowo, Funkcjonowanie rybactwa ekstensywnego lub tradycyjnego, Priorytet 3. Działania służące wspólnemu interesowi: / / poprawa zarządzania i ochrony zasobów ryb oraz ochrona i poprawa walorów środowiska i zasobów przyrodniczych, które są powiązane z sektorem rybołówstwa. 1 / 5

2 WYKONANIE: Zadanie nr Ekspertyza i monitoring własności geomorfologicznych koryta Raby i dopływu Krzyworzeka (zlecenie do Instytutu Ochrony Przyrody PAN, dr Bartłomiej Wyżga, geomorfolog fluwialny) 2. Zakup, transport i ułożenie ziarnistych materiałów skalnych (pospółka z Dobczyc i rumosz skalny z kamieniołomu Sobołów) o sumarycznym uziarnieniu wynikającym z monitoringu własności geomorfologicznych koryta Raby w ilości zgodnej z zaleceniami ekspertyzy geomorfologicznej. Zadanie nr Ocena zakresu i kosztu prac utrzymaniowych, remontowych i inwestycyjnych dla realizacji dostępu tarlaków do terenów tarliskowych (firma JOT Doradztwo Inwestycyjno Budowlane) 2. Zaplanowanie etapowania prac, zarządzanie zamierzeniem projektowo-wykonawczym. 3. Zaprojektowanie i wykonanie prac z powyższego zakresu. Zadanie nr Cykliczne szkolenia na Społecznego Strażnika Rybackiego organizowane przez Zarząd Główny PZW w Krakowie. 2. Patrole w częstotliwości 2 razy w tygodniu grup terenowych SSR 3. Wynajęcie dwóch pracowników którzy w sezonie ( od 1 lutego do 30 sierpnia ) sprawować będą kontrole nad łowiskiem w systemie jednozmianowym. Zadanie nr Utworzono odcinek bez prawa zabierania ryb 2. Zorganizowanie Społecznej Szkółki Wędkarstwa Muchowego przy Sekcji Przyjaciół Raby PZW Dobczyce. 3. Zorganizowanie prelekcji dla klas starszych gimnazjum dot. sposobu rozrodu ryb łososiowatych, warunków potrzebnych do ich rozrodu, sposobów reagowania na skażenia wody lub kłusownictwo oraz propagowania wędkarstwa sportowego bez zabierania ( zabijania ) ryb. Zadanie nr Coroczne wykonywanie sztucznych tarlisk dla ryb łososiowatych i lipieni poprzez przygotowanie zmiękczanie - w odpowiednich miejscach dna urządzeniami (kercher, pompa strażacka ) i nadsypywanie odpowiedniej ilości kamieni i żwiru, zakupionych w pobliskiej żwirowni. 2. Jak w p Zasadzanie corocznie włosieniczników pozyskanych z Białej Przemszy i Sztoły. Monitorowanie ich rozwoju. Zadanie nr Wykonywanie czynności dla określenia uziarnienia żwiru i jego zmian po przejściu wielkich wód w miejscach wyznaczonych ekspertyzą geomorfologiczną, Wykonanie pomiarów cech geometrycznych przekroi koryta wyznaczonych ekspertyzą 2 / 5

3 geomorfologiczną. II. DZIAŁANIA PRZYRODNICZE, ŚRODOWISKOWE I GOSPODARCZE SŁUŻĄCE ZWIĘKSZENIU POGŁOWIA RYB 1. Zwiększenie możliwości odrostowych dla narybku pstrąga potokowego i lipienia. Zapora w Dobczycach ma bardzo negatywny wpływ na naturalne tarło ryb łososiowatych oraz lipieni na pierwszych dwudziestu kilometrach poniżej. Przyczyniają się do tego namuły, które każdego roku, w znacznej ilości zrzucane są z zapory w dół rzeki. Wynika to z dużego zamulenia zbiornika dobczyckiego na wskutek wydobywania żwiru pod trasę zakopiańska, a także wskutek samych tych prac. Ikra pstrągów i lipieni narażona jest przez kilka miesięcy w roku na oblepienie mułem i wypłukanie z miejsc tarłowych, ponadto twardość dna i mała zawartość tlenu poniżej zapory źle rokują naturalnemu tarłu. Aby to zmienić potrzebna jest ingerencja człowieka. Jednym z pomysłów na częściowe zneutralizowanie złego wpływu zapory jest sadzenie bardzo potrzebnej rzece roślinności. Obecność roślinności naczyniowej jest niezbędna w rzece, gdyż stanowi miejsce rozrodu i schronienia dla organizmów wodnych takich jak kiełże, chruściki, jętki i widelnice, będących pożywieniem dla ryb. Zwłaszcza narybek łososiowatych i lipienia potrzebuje w momencie wzrostu roślinności wodnej na płyciznach, długie warkocze włosieniczników są dla nich w tym czasie domem i spiżarnią. W związku z tym planuje się na brzegach płytkich bystrzy dokonanie nasadzeń sadzonek włosieniczników. 2. Zarybienia wylęgiem pstrąga potoku Krzyworzeka. Potok Krzyworzeka jest naturalnym tarliskiem Raby. Jednakże możliwości tarliskowe tego dopływu są mniejsze niż zdolności troficzne potoku do wychowu narybku pstrąga potokowego. Dlatego też planuje się coroczne zarybianie wylęgiem w ilości sztuk, co zapewni młodym rybom możliwości podrostu w naturalnych warunkach, przyczyniając się do lepszego przygotowania do życia w rzece spływającym do Raby pstrągom. 3.Wykonanie skrzynek inkubacyjnych do inkubacji ikry pstrąga potokowego umieszczonej w mieszance żwirowej na lewobrzeżnym dopływie bez nazwy. Inkubatory żwirowe umieszczone w górnym biegu małych strumieni to nowatorskie przedsięwzięcie. Pierwsze takie rozwiązania wykonali wędkarze na Górnym Śląsku na dopływach rzeki Biała Przemsza i przyniosły one pozytywne rezultaty. Jest to działanie bardzo tanie, polega na umiejscowieniu skrzynek wypełnionych żwirem z ikrą w górnym biegu małych cieków. 4. Odłów agregatem na wiosnę potoku Krzyworzeka i jego doplywów i przerzucenie pstrągów i lipieni do rzeki Raby. Ryby w potoku Krzyworzeka każdego lata narażone są na kłusownictwo, ponadto brak jest tam odpowiednich miejsc do odbywania tarła. Z tego powodu planowane są coroczne odłowy agregatem pstrągów i lipieni i przerzucenie ich do płynącej równolegle rzeki. 5.Okresowe zarybianie dorosłymi pstrągami potokowymi dla podniesienia atrakcyjności 3 / 5

4 wędkarskiej odcinka. Planuje się "dorybienie" odcinka pstrągami potokowymi o wielkościach 30-50cm przeznaczonymi zarówno, jako wartościowe tarlaki, jak i do łowienia przez wędkarzy w formule no kill. Pstrągi o wielkościach pożądanych przez wędkarzy przyczynią się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej i wędkarskiej łowiska. 6.Zatrudnienie i wyposażenie skutecznej straży wędkarskiej ograniczającej kłusownictwo. Kłusownictwo takie jak połów prądem, stawianie samołówek, kłusownictwo wędkarskie to główne przyczyny spadku pogłowia pstrągów i lipieni na polskich wodach. Aby ograniczyć ten proceder konieczna jest profesjonalna ochrona i kontrola na łowisku sprawowana przez zawodowych strażników. W tym celu konieczne są środki na zatrudnienie 2 strażników w okresie IV-XI oraz wyposażenie ich w niezbędny sprzęt i zakup paliwa. 7.Oznakowanie i opisanie całego odcinka Umieszczenie tablic informujących o znaczeniu i roli ryb w ekosystemie rzeki, biologii cennych gatunków ichtiofauny, zasadach połowu i miejscu wykupu licencji upoważniających do połowu. 8.Wykonanie dwóch miejsc parkingowych z wiatami. W miejscowościach Dobczyce, Winiary i Kunice planowane są miejsca postojowe dla samochodów, a także wybudowanie w tych miejscach drewnianych wiat odpoczynkowych z ławą i krótkich kładek na rzece służących opłukaniu woderów po zakończonym połowie. 9.Utrzymanie witryny internetowej opisującej łowisko. Konieczne jest utrzymanie i dalszy rozwój witryny łowiska, opisującej walory przyrodnicze tego odcinka Raby, zasady połowu, wymiary ochronne ryb, ceny licencji i drogi dojazdowe. Na stronie znajdą się wizytówki krajobrazowe rzeki, zdjęcia z trofeami wędkarskimi oraz kontakt z opiekunami łowiska i przewodnikami wędkarskimi. 10.Wyszkolenie przewodników wędkarskich z okolicznych miejscowości do obsługi wędkarzy. 11.Efekt ekologiczny Głównym celem przedstawionego wniosku jest zachowanie i ochrona fragmentu ekosystemu rzeki Raby - najbardziej "górskiej" z krakowskich rzek. Projekt zakłada uzyskanie zamierzonych efektów poprzez organizację nowoczesnego wędkarstwa i rozwoju ekoturystyki w oparciu o nowoczesne i prośrodowiskowe formy gospodarowania rybostanem a głównie gatunkami kluczowymi: pstrągiem potokowym i lipieniem. W wyniku realizacji projektu spodziewamy się osiągnąć kilka celów: - zachować i zabezpieczyć odcinek rzeki Raby o wyjątkowych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, - poprawić warunki biocenotyczne poprzez miejscowe nasadzenie dużej ilości odpowiedniej roślinności wodnej - wzbogacić liczebność populacji cennych przyrodniczo i wędkarsko gatunków ichtiofauny 4 / 5

5 poprzez czynne zabiegi ochronne (przerzucanie dorosłych ryb z dopływów, zarybianie, inkubacja ikry w dopływach), - podniesienie świadomości ekologicznej poprzez edukacje ekologiczną. 5 / 5