1 Informacja o sytuacji społeczno gospodarczej kraju rok 2007, GUS, Warszawa 29 stycznia 2008 r. 1

Transkrypt

1 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej RYNEK PRACY W POLSCE 27 ROK w tysiącach w tysiącach 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, DYNAMIKA RELANA PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO W LATACH (w porównaniu do roku poprzedniego) 3,9 5,3 3, PRACUJĄCY W GOSPODARCE NARODOWEJ ORAZ PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW W LATACH ,7 515 przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ogółem 98,7 96, ,6 99,2 11,9 11, ,2 13, 12, ,7 14,3 178 pracujacy w gospodarce narodowej przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw pracujacy w gospodarce narodowej poprzedni rok =1 przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw poprzedni rok =1% PRZECIĘTNE ZATRUDNIENIE W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW W 27 ROKU ,2 99,3 górnictwo przetwórstwo przemysłowe 199 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektr., faz, wodę 359 budownictwo 19,1 16,7 956 handel i naprawy przeciętne zatrudnienie poprzedni rok =1% 91 hotele i restauracje 17,4 12,9 6,5 12,9 16, transport, gosp. magazynowa i łączność obsługa nieruchomości i firm 15, 12,5 1, 97,5 95, w % 11, 15, 1, 95, w % Zasadniczym czynnikiem sprzyjającym pozytywnym zmianom na rynku pracy jest wzrost gospodarczy. Realny wzrost PKB w 27 r. był najwyŝszy w ciągu ostatnich lat. Według wstępnych szacunków, w 27 r. w porównaniu z rokiem poprzednim, produkt krajowy brutto wzrósł realnie o 6,5% 1, wobec wzrostu w 26 r. o 6,2%. Popyt krajowy był wyŝszy niŝ przed rokiem o 7,3% (wobec wzrostu o 7,6% w 26 r.), przy czym spoŝycie ogółem zwiększyło się o 4,2% (w 26 r. o 5,1%), w tym spoŝycie indywidualne wzrosło o 5,2% (wobec wzrostu o 4,9% w 26 r.). Wysoka była dynamika inwestycji. Stopa inwestycji wzrosła w 27 r. do ponad 22% wobec 19,7% w 26 r. i 18,2% w 25 r. Sprzyjała temu dobra sytuacja ekonomiczno finansowa przedsiębiorstw oraz absorpcja funduszy unijnych. Dobre wyniki finansowe przedsiębiorstw umoŝliwiły wzrost zatrudnienia i wynagrodzeń. WyŜszy niŝ w poprzednich latach był wzrost liczby pracujących w gospodarce narodowej. Według szacunków Głównego Urzędu Statystycznego w końcu 27 r. liczba pracujących w gospodarce narodowej zwiększyła się do 13,6 mln osób. Tym samym była o ok. 38 tys. osób wyŝsza niŝ rok wcześniej wzrost wyniósł 2,9%, wobec wzrostu o 2,6% w 26 r. i o 1,3% w 25 r. W 27 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5149,8 tys. osób, a więc było o 4,7% wyŝsze niŝ przed rokiem. Podobnie, jak w 26 r. zmniejszyło się przeciętne zatrudnienie w górnictwie oraz wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę, choć tempo spadku nieco zwolniło. W pozostałych sekcjach notowany był dalszy wzrost przeciętnego zatrudnienia. Szczególnie dynamicznie wzrastało przeciętne zatrudnienie w sekcjach: budownictwo (wzrost o 9,1%), hotele i restauracje (o 7,4%), handel i naprawy (o 6,7%) oraz obsługa nieruchomości i firm (wzrost o 6,7%). Rok 27 przyniósł wyŝszy niŝ w poprzednich latach wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 2888,2 zł i było o 9,2% wyŝsze niŝ przed rokiem (w 26 r. wzrost wyniósł 5,1%). WyŜszy niŝ przeciętnie wzrost płac odnotowano w budownictwie (wzrost o 15,5%), handlu i naprawach (o 1,4%) oraz przetwórstwie przemysłowym (wzrost o 9,7%). Siła nabywcza przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw była w 27 r. o 6,7% wyŝsza niŝ w 26 r. 1 Informacja o sytuacji społeczno gospodarczej kraju rok 27, GUS, Warszawa 29 stycznia 28 r. 1

2 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Aktywność ekonomiczna ludności (BAEL) 2 w tysiącach osób w tysiącach osób , 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, AKTYWNI I BIERNI ZAWODOWO W WIEKU POWYśEJ 15 LAT W III KWARTALE W LATACH ,7 55,1 54,8 III kwartał 23 III kwartał 24 III kwartał 25 III kwartał 26 III kwartał 27 aktywni zawodowo bierni zawodowo współczynnik aktywności zawodowej 54,7 PRACUJĄCY I BEZROBOTNI W WIEKU POWYśEJ 15 LAT W III KWARTALE W LATACH ,4 44,9 46, 19,4 18,2 17,4 III kwartał 23 III kwartał 24 III kwartał 25 III kwartał 26 III kwartał 27 pracujący bezrobotni wskaźnik zatrudnienia stopa bezrobocia WSPÓ ŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ, WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA I STOPA BEZRO BOCIA WEDŁUG WIEKU W III KWARTALE 27 R. ogółem (pow. 15 lat) wiek produkcyjny (18-59/64 lata) lata współczynnik aktywnosci zawodowej wskaźnik zatrudnienia stopa bezrobocia lata 47,6 13, lata 54,1 49,2 9, 45-59/64 lata 56, 55,5 55, 54,5 54, 53,5 53, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, w % w % 6/65 lat i więcej W ostatnich latach bardzo wyraźnie rysuje się wysoki poziom bierności zawodowej Polaków, co powoduje, Ŝe róŝnica pomiędzy populacjami aktywnych i biernych zawodowo zmniejsza się. W III kwartale 27 r. populacja aktywnych zawodowo w wieku powyŝej 15 lat liczyła tys. osób i była o 178 tys. osób niŝsza niŝ w analogicznym okresie 26 r. (spadek o 1%). W tym samym czasie liczba biernych zawodowo zwiększyła się o 22 tys. (tj. o 1,4%) do 1445 tys. osób. Tym samym współczynnik aktywności zawodowej zmniejszył się z 54,7% do 54,1% w III kwartale 27 r. Wzrost bierności zawodowej jest zjawiskiem wynikającym z jednej strony z przedłuŝania wejścia na rynek pracy przez osoby młode (kontynuowanie nauki), z drugiej zaś następuje w wyniku przechodzenia na emerytury lub renty, ew. świadczenia przedemerytalne przez coraz liczniejszą grupę osób, które nabywają uprawnienia do ww. świadczeń. NajwaŜniejszymi powodami bierności zawodowej były: emerytura wskazywana przez prawie 4% biernych zawodowo oraz nauka i uzupełnianie kwalifikacji, które wskazało ponad 23% biernych w III kwartale 27 r. Zgodnie z wynikami BAEL liczba pracujących w wieku pow. 15 lat w III kwartale 27 r. ukształtowała się na poziomie tys. osób (wzrost o 3,5% w porównaniu do analogicznego okresu 26 r.), czyli moŝna stwierdzić, Ŝe zatrudnienie zbliŝa się do rekordowego poziomu 15,6 mln. osób odnotowanego w sierpniu 1998 r. W III kwartale 27 r. wskaźnik zatrudnienia osób w wieku pow. 15 lat wyniósł 49,2% (tj. był o 1,6 punktu proc. wyŝszy niŝ przed rokiem), a dla osób w wieku produkcyjnym (18-59/64 lata) wyniósł 63,1%, czyli zwiększył się o 2,5 punktu procentowego. Jednocześnie udział bezrobotnych w liczbie aktywnych zawodowo w wieku powyŝej 15 lat (stopa bezrobocia) wyniósł wg BAEL 9,% i był o 4 punkty proc. niŝszy niŝ w analogicznym okresie 26 r. ZauwaŜyć naleŝy, Ŝe jak dotąd w prowadzonym od 1992 r. BAEL-u nigdy nie zanotowano niŝszego wskaźnika bezrobocia. Wskaźniki obrazujące kształtowanie się aktywności zawodowej, zatrudnienia i bezrobocia są silnie skorelowane z wiekiem. Najkorzystniejsze wartości przyjmują dla osób w wieku lata i tylko nieznacznie gorsze dla osób w wieku lata. Stosunkowo niska pozostaje aktywność zawodowa młodzieŝy (34,1% wyniósł współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku lata) oraz osób w wieku tzw. poprodukcyjnym (6 lat i więcej kobiety oraz 65 lat i więcej męŝczyźni-6,1%). Dla tych kategorii wiekowych równieŝ niski pozostaje wskaźnik zatrudnienia odpowiednio 27% i 6% w III kwartale 27 r. Z kolei najwyŝsza stopa bezrobocia dotyczy osób młodych - 2,7% wobec 7,1% dla osób w wieku tzw. niemobilnym. 2 Kwartalna informacja o rynku pracy, GUS, Warszawa,

3 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Bezrobocie rejestrowane LICZBA ZAREJESTROWANYCH BEZROBOTNYCH I STOPA BEZROBOCIA W LATACH Stan w końcu okresu sprawozdawczego 2, , , , , ,3 ZMIANY POZIOMU BEZROBOCIA W KOŃCU ROKU W PORÓWNANIU DO POPRZEDNIEGO ROKU , , ,7 stopa bezrobocia , zmiany poziomu bezrobocia ędnych zmiany poziomu bezrobocia w % ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI WEDŁUG WOJEWÓDZTW W KOŃCU 27 ROKU 7,3 7,1 6,8 7,1 6,4 3, -16,7-31,3-23, -22,5-28,2-23,4 12,6 2,5 dolnośląskie kujawsko- lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie 7,2 2,8 5, -13, -16,2-23, -21, -22,4-27,8-31, -27,8-33,3 podlaskie śląskie 2, 18, 16, 14, 12, 1,, -4, -8, -12, -16, -2, -24, -28, 2, 9,5 4,8 5,7 6,5 5,9 1, świętokrzyskie zachodnio warmińsko-mazurskie wielkopolskie 5, 4, 3,, -1, -2, -25,7-3, -4, spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w porównaniu do poprzedniego roku. spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w porównaniu do poprzedniego roku w % odsetek zarejestrowanych bezrobotnych wśród ogółem bezrobotnych w kraju Ze względu na róŝnice metodologiczne stopa bezrobocia rejestrowanego pozostaje na wyŝszym poziomie niŝ w ujęciu BAEL, ale równieŝ bardzo dynamicznie się zmniejsza. Stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu 27 r. wyniosła 11,4% i była o 3,4 punktu procentowego niŝsza niŝ w końcu 26 r. Po raz ostatni stopę na podobnym poziomie notowano na początku 1999 r. Liczba zarejestrowanych w urzędach pracy bezrobotnych zaczęła systematycznie zmniejszać się począwszy od 23 r., przy czym nadal w miesiącach rozpoczynających i kończących rok notuje się wzrost poziomu bezrobocia rejestrowanego. W końcu 22 r. w rejestrach znajdowało się 3217 tys. bezrobotnych, a rok później liczba ta była o 1,3% niŝsza (3175,7 tys. osób). Jednocześnie dynamika spadku bezrobocia rejestrowanego z roku na rok przybierała na sile. Istotne przyspieszenie odnotowano w 26 r., kiedy to poziom rejestrowanego bezrobocia wyniósł nieco ponad 2,3 mln osób i zmniejszył się o 16,7% w odniesieniu do stanu z końca 25 r. (wobec spadku o 7,6% w 25 r.). Średnia wartość stopy bezrobocia w 26 r. wyniosła 16,2%, czyli była o 2 punkty procentowe niŝsza niŝ średnia w 25 r. i o 3,3 punktu procentowego niŝsza niŝ średnia w roku 24. Średnia stopa bezrobocia w 27 r. wyniosła 12,7%. W 27 r. spadek bezrobocia był najwyŝszy w całym analizowanym okresie. W końcu 27 r. w urzędach pracy zarejestrowanych był 1746,6 tys. bezrobotnych, tj. o 562,8 tys. mniej niŝ przed rokiem, a więc spadek wyniósł 24,4%. Względny spadek poziomu bezrobocia w końcu 27 r. był o 7,7 punktu procentowego wyŝszy niŝ notowany w 26 r. i ponad 3-krotnie wyŝszy od spadku odnotowanego w 25 r. w porównaniu do stanu z końca 24 r. Wart uwagi pozostaje fakt, Ŝe począwszy od stanu w końcu maja 27 r. poziom bezrobocia nie przekracza 2 mln osób. Po raz ostatni liczbę bezrobotnych poniŝej 2 mln notowano w końcu 1998 r., od kiedy to rozpoczął się systematyczny wzrost poziomu bezrobocia (z wyłączeniem sezonowych spadków) obserwowany do końca lutego 23 r. (maksymalna liczba bezrobotnych 3344,2 tys. zarejestrowanych). Spadek poziomu bezrobocia rejestrowanego w końcu 27 r. w porównaniu do stanu z końca 26 r. odnotowany został we wszystkich województwach, przy czym kształtował się w przedziale od 13% w województwie podkarpackim do ponad 3% w województwach wielkopolskim, dolnośląskim i pomorskim. W województwach tych odnotowany został równieŝ wyŝszy niŝ przeciętny w kraju spadek stopy bezrobocia. NajwyŜszy w kraju spadek wskaźnika bezrobocia wystąpił w województwach zachodniopomorskim (o 4,9 pkt. proc.), dolnośląskim (o 4,8 pkt. proc.) i lubuskim (o 4,8 pkt. proc.). 3

4 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 8, 1, STOPA BEZROBOCIA WEDŁUG WOJEWÓDZTW Zachodnio 16,6% Lubu skie 14,2% Dolnośląskie Wielkopolskie 11,8% 8,% 1,9% Opolskie 12,% 12, 15, 17, 19, Kujawsko- 15,2% 9,3% Śląskie Łódzkie 11,5% Warmińsko- Mazurskie Małopolskie Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 8,8% 19,% 15,1% 9,2% Podkarpackie 14,4% Podlaskie 1,7% Lubelskie 13,% Mimo dynamicznego spadku bezrobocia w Polsce nadal wysokie pozostaje jego terytorialne zróŝnicowanie. Jest to wynikiem zarówno nierównomiernego rozwoju społeczno gospodarczego regionów, jak i ich połoŝenia geograficznego. Rozpiętość wskaźnika bezrobocia zarówno na poziomie województw, jak i powiatów zmniejsza się. W końcu 27 r. róŝnica pomiędzy najniŝszą i najwyŝszą stopą bezrobocia w województwach wynosiła 11 punktów procentowych (wielkopolskie 8,%, warmińsko mazurskie 19,%). Terytorialne zróŝnicowanie na poziomie województw zmniejszyło się o 1,3 punktu procentowego w porównaniu z końcem 26 r. (12,3 punktu proc.). ZróŜnicowanie stopy bezrobocia na poziomie powiatów zmniejszyło się z 32,1 pkt. proc w końcu 26 r. do 31,4 pkt. proc. w końcu 27 r. NajniŜszą stopę bezrobocia w końcu 27 r. odnotowano w M. Sopot (2,4%), a najwyŝszą w powicie braniewskim (33,8%) POZIOM BEZROBOCIA W LATACH SEZONOWOŚĆ Stan w końcu miesiąca sprawozdawczego 27 styczeń luty marzec kwiecień maj STOPA BEZROBOCIA W LATACH SEZONOWOŚĆ Stan w końcu miesiąca sprawozdawczego 27 styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec czerwiec lipiec lipiec sierpień sierpień wrzesień wrzesień październik październik listopad grudzień listopad , 2, 18, 16, 14, 12, 1, grudzień Jedną z głównych cech polskiego rynku pracy jest sezonowość - wzrost bezrobocia w miesiącach rozpoczynających i kończących rok. Miesiące wiosenne są okresami spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych, co wynika między innymi z rozpoczynania prac sezonowych w budownictwie i rolnictwie, a takŝe rozpoczynania się sezonu turystycznego. W końcu roku z powodu napływu do bezrobocia osób, którym wygasają wówczas umowy o pracę oraz powrót do bezrobocia osób wykonujących subsydiowane zatrudnienie liczba bezrobotnych wzrasta. Rok 27, podobnie jak 26, pod względem sezonowych zmian na rynku pracy był nietypowy, poniewaŝ wzrost poziomu bezrobocia odnotowany został tylko w styczniu i grudniu, co jak dotąd w historii polskiego bezrobocia nigdy nie miało miejsca. Najbardziej korzystne zmiany notowano na przełomie 26 i 27 r. W styczniu 27 r. odnotowano najniŝszy od wielu lat wzrost poziomu bezrobocia w porównaniu do stanu z końca grudnia wyniósł on 56,4 tys. osób, tj. 2,4%. Jednak wzrost bezrobocia w grudniu 27 r. był wyŝszy niŝ odnotowany w grudniu 26 r. (27,1 tys. osób wobec 22,1 tys. osób). Stopa bezrobocia w 27 r. zmniejszała się juŝ od lutego, kiedy to odnotowano spadek w porównaniu do stycznia o,3 punktu procentowego. Fakt ten jest znamienny zwaŝywszy, Ŝe sytuacja zmniejszenia się stopy bezrobocia w lutym miała miejsce tylko w latach 1995, 1997 i W lutym 1995 r. spadek wskaźnika bezrobocia wyniósł,2 punktu procentowego, natomiast w latach stopa bezrobocia w lutym była o,1 punktu procentowego niŝsza niŝ w styczniu. Z kolei w latach wielkość stopy bezrobocia w styczniu i lutym pozostawała na tym samym poziomie, a spadki notowano od marca. W roku 26 stopa w listopadzie i grudniu pozostawała na tym samym poziomie 14,8%. Natomiast w końcu 27 r. stopa bezrobocia była o,2 punktu procentowego wyŝsza niŝ w końcu listopada 27 r. Generalnie jednak w końcu roku wskaźnik bezrobocia wzrasta. 4

5 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dolnośląskie -3,3 kujawsko- ZAREJESTRO WANI BEZRO BO TNI WEDŁUG PŁCI W LATACH Stan w końcu okresu sprawozdawczego kobiety męŝczyźni liczba bezrobotnych kobiet przypadających na 1 bezrobotnych męŝczyzn ZAREJESTROWANE BEZROBOTNE KOBIETY WEDŁUG WOJEWÓDZTW W KOŃCU 27 ROKU -14,4-18,8-2,3-24,8-22,5 lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie -1,3-13,9-2,9-19,8-19,5-26,1-27, -26,1 opolskie podkarpackie podlaskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie liczba bezr. kobiet na 1 bezrobotnych męŝczyzn -2, -21,6-3, -29,9-4, zachodnio kobiet spadek liczby zarejestrowanych kobiet w porównaniu do poprzedniego roku. spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych kobiet w porównaniu do poprzedniego roku w % UDZIAŁ KOBIET W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW 53,1 55, Zachodnio 59,6% Lubu skie 58,3% Dolnośląskie Wielkopolskie 57,1% 65,8% 64,6% Opolskie 6,4% 58, 61, 64, 65,8 Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- 61,7% Śląskie 61,2% Łódzkie 53,2% Małopolskie 59,% 3, 2, 1,, -1, Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 55,2% 61,3% 53,4% Podkarpackie 57,9% Podlaskie 53,5% Lubelskie 53,1% Uczestnictwo w pracy zawodowej jest silnie uwarunkowane przez płeć oraz związane z nią role społeczne. Według wstępnych danych GUS 3 w końcu 27 r. w ogólnej liczbie ludności Polski kobiety stanowiły prawie 52%, tj. na 1 męŝczyzn przypadało 17 kobiet. W liczbie pracujących w wieku pow. 15 lat (wg. BAEL) w III kwartale 27 r. było 6959 tys. kobiet i stanowiły one 45,1% ogółu pracujących. W tym samym czasie wskaźnik zatrudnienia kobiet wyniósł 42,2% wobec 56,9% dla męŝczyzn w wieku pow. 15 lat. Z kolei stopa bezrobocia kobiet pozostaje na wyŝszym poziomie niŝ męŝczyzn 9,8% wobec 8,4%. Analiza bezrobocia rejestrowanego według płci pokazuje, Ŝe generalnie na przestrzeni ostatnich kilku lat zdecydowanie szybciej zmniejsza się liczba bezrobotnych męŝczyzn niŝ kobiet. Ma to swoje odzwierciedlenie we wzroście odsetka kobiet wśród ogółu zarejestrowanych. W końcu 22 r. kobiety zarejestrowane w urzędach pracy stanowiły 51,2% ogółu bezrobotnych, a w końcu 27 r. odsetek ten zwiększył się do 58,2%. Tym samym zwiększa się róŝnica pomiędzy liczbą bezrobotnych kobiet i męŝczyzn. W końcu 27 r. na 1 bezrobotnych męŝczyzn przypadało 14 kobiet wobec 15 w końcu 22 r. W pewnym stopniu związane jest to z faktem wyŝszego zapotrzebowania na pracowników w branŝach specyficznych dla zatrudniania męŝczyzn, jak budownictwo. W ewidencji bezrobotnych w końcu 27 r. znajdowało się 117,3 tys. kobiet, tj. o 22,1% mniej niŝ przed rokiem. W tym samym czasie liczba bezrobotnych męŝczyzn zmniejszyła się o 27,3%. Spadek poziomu bezrobocia kobiet był zróŝnicowany terytorialnie i kształtował się od 1,3% w województwie podkarpackim do 29,9% w województwie wielkopolskim. W końcu 27 r. najwięcej bezrobotnych kobiet zarejestrowanych było w województwach mazowieckim, śląskim i wielkopolskim. Natomiast najmniej kobiet znajdowało się w ewidencji urzędów pracy w województwach podlaskim, opolskim i lubuskim. Jednak odsetek kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych kształtował się w przedziale od 53,1% w województwie lubelskim do 65,8% w województwie wielkopolskim. Kobiety mimo niŝszego wieku i wyŝszego poziomu wykształcenia dłuŝej pozostają w ewidencji bezrobotnych. W końcu 27 r. bez pracy powyŝej 24 miesięcy od momentu zarejestrowania się pozostawała co trzecia bezrobotna kobieta i co czwarty bezrobotny męŝczyzna. 3 Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do 27 r. GUS, materiał na konferencję prasową w dniu 3 stycznia 28 roku 5

6 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ZAREJESTRO WANI BEZRO BO TNI WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA W LATACH Stan w końcu okresu sprawozdawczego 41,7 42,1 42,6 43,5 45, zamieszkali na wsi zamieszkali w mieście udział bezrobotnych zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie zarejestrowanych ZAREJESTROWANI BEZROBOTNI ZAMIESZKALI NA WSI WEDŁUG WOJEWÓDZTW W KOŃCU 27 ROKU dolnośląskie -14,9-29,2-22,1-2,8-27, -21,8 kujawsko- lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie -13,3-15,2-19,6-18,5-2,6-28,9-25,4-29,5 opolskie podkarpackie podlaskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie 47, 46, 45, 44, 43, 42, 41, 4, -2, -2,6-3, -31,7-4, zachodnio zamieszkałych na wsi spadek liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi w porównaniu do poprzedniego roku. spadek liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi w porównaniu do poprzedniego roku w % Zachodnio 43,7% Lubu skie 44,2% UDZIAŁ ZAMIESZKAŁYCH NA WSI W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW Dolnośląskie Wielkopolskie 35,7% 47,6% 48,3% Opolskie 45,4% Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- 45,9% Śląskie 19,4% Łódzkie 36,% Małopolskie 51,9% Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 56,1% 54,7% 45,3% Podkarpackie 63,2% Podlaskie 37,8% Lubelskie 55,7% 4, 3, 2, 1,, -1, Na wsi mieszka ok % ludności Polski. Mniej niŝ 3% stanowią mieszkańcy wsi w województwach śląskim i dolnośląskim. Ponad połowę ludności mieszka na wsi w województwach małopolskim, lubelskim, świętokrzyskim i podkarpackim. W końcu 27 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 785,7 tys. osób zamieszkałych na wsi i 96,9 tys. zamieszkałych w mieście. Notowany w ostatnich latach spadek poziomu bezrobocia dotyczył przede wszystkim mieszkańców miast. W końcu 27 r. w porównaniu do stanu z końca 26 r., liczba bezrobotnych zamieszkałych na wsi zmniejszyła się o 21,8% wobec spadku zamieszkałych w mieście o 26,4%. NajwyŜszy względny spadek liczby bezrobotnych zamieszkałych na wsi w końcu 27 r. odnotowano w województwie wielkopolskim (o 31,7%), zaś najmniej zmniejszyła się liczba zarejestrowanych zamieszkałych na wsi w województwie podkarpackim (o 13,3%). WyŜszy spadek liczby bezrobotnych zamieszkałych w mieście powoduje, Ŝe systematycznie wzrasta odsetek zamieszkałych na wsi wśród ogółem zarejestrowanych od 41,7% w końcu 23 r. do 45% w końcu 27 r. Rozkład odsetka bezrobotnych zamieszkałych na wsi w poszczególnych województwach był zróŝnicowany i kształtował się od 19,4% w województwie śląskim do 63,2% w województwie podkarpackim. Poza podkarpackim najwyŝsze udziały osób zamieszkałych na wsi w ogólnej liczbie bezrobotnych odnotowano w województwach świętokrzyskim, lubelskim i małopolskim. Były to równieŝ województwa o najwyŝszym odsetku mieszkańców wsi w ogólnej liczbie ludności Polski ,4 3, 4, 5, 6, 63, , ,2 BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU W KOŃCU 27 ROKU 27, ,4 19, , ,8-23, ,1 7, , , lata lata lata lata lat 6 i więcej wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku w % udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych 5, 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, -4, Zachodzące zmiany demograficzne mają odbicie w strukturze zarejestrowanych bezrobotnych, gdzie coraz wyraźniej zauwaŝalny jest proces starzenia się bezrobotnych. Średni wiek zarejestrowanych bezrobotnych, który w końcu 2 r. wynosił 33,7 roku, w końcu 27 r. zwiększył się do 37,7 roku. W 27 r. najbardziej zmniejszyła się liczba młodych bezrobotnych (o 3,2%), natomiast liczba bezrobotnych w wieku 6 lat i więcej wzrosła o 9,5%. Fakt starzenia się bezrobotnych i wolniejszego spadku bezrobotnych w najstarszych grupach wiekowych związany jest w znacznym stopniu ze zmianami demograficznymi, czyli obserwowanym starzeniem się społeczeństwa. Rezultatem zmian demograficznych jest gwałtowne zmniejszanie się liczby dzieci i młodzieŝy. Wiek produkcyjny osiągają coraz mniej liczne roczniki 18-latków, a równocześnie występuje proces starzenia się ludności powodowany coraz większą liczbą osób w wieku tzw. niemobilnym, czyli 45 lat i powyŝej. 6

7 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej -14,6 BEZROBOTNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W KOŃCU 27 ROKU 6, wyŝsze , , ,1 policealne i średnie zawodowe , , ,4-27,6-24,8 średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku w % udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, Wraz ze zwiększaniem się liczby wyŝszych uczelni w Polsce, rozszerzeniem oferty edukacyjnej i łatwiejszym dostępem absolwentów szkół średnich do kontynuowania nauki zarówno na studiach zawodowych, jak i magisterskich oraz wyŝszymi oczekiwaniami i ambicjami młodzieŝy w porównaniu do początku lat 9- tych znacznie zwiększyła się liczba studentów uczelni wyŝszych i absolwentów legitymujących się wyŝszym wykształceniem. Ta liczna grupa osób, wcześniej w ograniczonym stopniu reprezentowana wśród osób bezrobotnych i ciesząca się zainteresowaniem pracodawców, zaczęła odczuwać podobne problemy jak pozostała bezrobotna młodzieŝ. Jednocześnie zarówno wśród ludności ogółem, jak i w poszczególnych grupach ze względu na aktywność ekonomiczną wzrasta odsetek osób legitymujących się dyplomami wyŝszych uczelni. W końcu 23 r. osoby z wyŝszym wykształceniem stanowiły 4,4% zarejestrowanych bezrobotnych, a w końcu 27 r. udział ten wzrósł do 6,9%. Najszybciej zmniejsza się bezrobocie osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym, następnie gimnazjalnym i poniŝej oraz policealnym i średnim zawodowym. Posiadanie zawodu ma coraz większe znaczenie na rynku pracy , BEZROBOTNI WEDŁUG STAśU PRACY W KOŃCU 27 ROKU 19, , , ,9-23,5-25,2-25,1-25, 11, , , , do 1 roku i więcej bez staŝu wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku w % udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych -25,8 5, 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, W związku z faktem, Ŝe w ostatnim roku liczba bezrobotnych w starszych grupach wiekowych zmniejszyła się nieznacznie, a nawet w przypadku osób w wieku 6 lat i więcej odnotowano wzrost poziomu bezrobocia w porównaniu do stanu z końca 26 r., równieŝ najniŝszy spadek bezrobocia dotyczył osób o najdłuŝszym, ponad 3 letnim staŝu pracy. W końcu 27 r. liczba bezrobotnych z 3 letnim i wyŝszym staŝem pracy zmniejszyła się zaledwie o 11,2% podczas, gdy średni spadek bezrobocia był ponad 2-krotnie wyŝszy ,2 BEZROBOTNI WEDŁUG CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY W KOŃCU 27 ROKU 9, ,3 17,9-2,9 14, 13,8 13,9-28,2-31, , do 1 miesiąca 1-3 miesiące 3-6 miesięcy 6-12 miesięcy miesiące powyŝej 24 miesiecy wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku w % udział w ogólnej liczbie zarejestrowanych -3,5 6, 5, 4, 3, 2, 1,, -1, -2, -3, -4, Jednym z najgroźniejszych zjawisk występujących na rynku pracy jest długie, ponad 12 miesięczne pozostawanie bez pracy. W końcu 27 r. w ewidencji urzędów pracy zarejestrowanych było 787,2 tys. osób pozostających bez pracy powyŝej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się. Osoby te stanowiły ok. 45% ogółu bezrobotnych, czyli niemal co druga zarejestrowana osoba ponad rok pozostawała bez pracy. Znacznie bardziej niepokoi jednak fakt, Ŝe co trzecia osoba pozostawała w rejestrach urzędów pracy ponad 2 lata. Równocześnie jednak w 27 r. najszybciej zmniejszała się liczba bezrobotnych najdłuŝej oczekujących na podjecie zatrudnienia. Niestety statystyka rynku pracy nie zawiera informacji na temat tego ile maksymalnie czasu osoba znajduje się w ewidencji bezrobotnych. Dla potrzeb analizy przyjęto, Ŝe jest to 36 miesięcy - wówczas średni czas pozostawania bez pracy, który w zasadzie do końca 24 r. systematycznie wzrastał, w końcu 27 r. wyniósł 14,1 miesiąca i był o ponad miesiąc krótszy niŝ w końcu 26 roku. 7

8 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej BEZROBOTNI W SZCZEGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY W KOŃCU 27 ROKU , ,7 19, ,2-27,9-6 do 25 roku Ŝycia długotrwale bezrobotni , ,7-21,1 powyŝej 5 roku Ŝycia bez kwalifikacji zawodowych , , ,9 samotnie wychowujący co najmniej 1 dziecko do 7 roku Ŝycia -7,3 9, 75, 6, 45, 3, 15,, -15, -3, -45, niepełnosprawni spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w porównaniu do poprzedniego roku. spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych w porównaniu do poprzedniego roku w % odsetek wśród ogółem zarejestrowanych Zgodnie z art. 49 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy za osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy uznano: bezrobotnych do 25 roku Ŝycia; bezrobotnych długotrwale; kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka; bezrobotnych powyŝej 5 roku Ŝycia; bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych; bez doświadczenia zawodowego; bez wykształcenia średniego; bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku Ŝycia; bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia oraz bezrobotnych niepełnosprawnych. Do 25 października 27 r. (tj. przed nowelizacją ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy) katalog grup w szczególnej sytuacji na rynku pracy był węŝszy i obejmował osoby wyszczególnione na wykresie obok. Do wymienionych grup bezrobotnych powinny być kierowane róŝnego rodzaju działania mające na celu ich aktywizację. 15,4 17, UDZIAŁ BEZROBOTNYCH DO 25 ROKU śycia W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW Zachodnio 17,3% Lubu skie 18,3% Dolnośląskie Wielkopolskie 15,4% 21,% 19,5% Opolskie 18,7% 18,7 2,4 22,1 23,8 19,7% Śląskie 16,3% Łódzkie 16,2% Małopolskie 19,% Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 19,7% 22,9% 17,7% Podkarpackie 21,5% Podlaskie 2,9% Lubelskie 23,8% W końcu 27 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 332,7 tys. osób do 25 roku Ŝycia, a więc dynamika spadku w odniesieniu do stanu z końca 26 r. była wyŝsza niŝ dla bezrobotnych ogółem i wyniosła 3,2%. W ciągu ostatniego roku odsetek bezrobotnych do 25 roku Ŝycia zmniejszył się z 2,6% w końcu 26 r. do 19,% w końcu 27 r. Rozpiętość odsetka bezrobotnych do 25 roku Ŝycia w ogólnej liczbie zarejestrowanych kształtowała się w przedziale od 15,4% w województwie dolnośląskim do 23,8% w województwie lubelskim. Mimo tych korzystnych zmian nadal młodzieŝ charakteryzuje się stosunkowo niską aktywnością zawodową, a wskaźnik bezrobocia wśród młodych jest najwyŝszy w porównaniu z pozostałymi grupami wiekowymi. Oznacza to, Ŝe nadal płynne wejście na rynek pracy bezpośrednio po ukończeniu szkoły to powaŝne wyzwanie w sytuacji wysokiego bezrobocia. Nie jest to jednak problemem typowo polskim, bo spotykanym w większości krajów Unii Europejskiej. UDZIAŁ BEZROBOTNYCH POWYśEJ 5 ROKU śycia W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW Zachodnio 24,1% Lubu skie 23,1% Dolnośląskie Wielkopolskie 27,7% 2,2% 22,5% Opolskie 24,2% Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- 2,1% Śląskie 24,4% Łódzkie 26,1% Małopolskie Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- 2,5% Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 19,3% 17,8% 23,6% Podkarpackie 14,6% Podlaskie 22,3% Lubelskie 16,6% Spadek bezrobocia dotyczy równieŝ osób powyŝej 5 roku Ŝycia, przy czym liczba bezrobotnych w tej grupie wiekowej zmniejsza się znacznie wolniej niŝ poziom bezrobocia ogółem. W końcu 27 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 379,8 tys. bezrobotnych powyŝej 5 roku Ŝycia, tj. o 55,3 tys. osób mniej niŝ w końcu 26 r. (spadek o 12,7%). Spowodowało to, Ŝe tylko w ciągu ostatniego roku odsetek bezrobotnych powyŝej 5 roku Ŝycia wzrósł z 18,8% w końcu 26 r. do 21,7% w końcu 27 r. Świadczy to o fakcie starzenia się populacji bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy. Udział osób powyŝej 5 roku Ŝycia w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił w końcu 27 r. od 14,6% w województwie podkarpackim do 27,7% w dolnośląskim. 14,6 17,5 2, 22,5 25, 27,7 8

9 59, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej 6, UDZIAŁ DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW Zachodnio 62,3% Lubu skie 59,% Dolnośląskie Wielkopolskie 6,5% 59,8% 6,4% Opolskie 6,5% 62, 64, 66, 66,9 Warmińsko- Mazurskie Kujawsko- 65,7% Śląskie 61,9% Łódzkie 62,2% Małopolskie 62,1% Stan w dniu 31 grudnia 27 r. Mazowieckie Świętokrzyskie 66,9% 59,2% 64,5% Podkarpackie 64,7% Podlaskie 61,9% Lubelskie 65,6% W końcu 27 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 194,1 tys. osób długotrwale bezrobotnych 4, tj. o ponad 423,8 tys. mniej niŝ w końcu 26 r. Tym samym liczba długotrwale bezrobotnych zmniejszyła się o 27,9%, przy spadku liczby bezrobotnych ogółem o 24,4%. Pozwoliło to na spadek odsetka długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych z 65,7% w końcu 26 r. do 62,6% ogółu zarejestrowanych w końcu 27 r. NajwyŜszy odsetek długotrwale bezrobotnych w końcu 27 r. odnotowano w województwie świętokrzyskim (66,9%), zaś najmniej w ogólnej liczbie bezrobotnych było długotrwale bezrobotnych w województwach lubuskim, małopolskim i wielkopolskim, w których to województwach długotrwale bezrobotni stanowili mniej niŝ 6% zarejestrowanych NAPŁYW I ODPŁYW BEZROBOTNYCH W LATACH , 52, 51, 5, 49, 48, 47, 46, napływ odpływ wskaźnik płynności rynku pracy Spadek poziomu bezrobocia w ostatnich latach następował przede wszystkim w wyniku dynamicznego i zwiększającego się odpływu z bezrobocia przy niewielkim wzroście napływu bezrobotnych. Jednak wzrost odpływu z roku na rok był coraz słabszy. W 26 r. po raz pierwszy od kilku lat zmniejszył się napływ bezrobotnych. Z kolei w roku 27, w porównaniu z 26 r., liczba bezrobotnych ukształtowała się pod wpływem zarówno zmniejszonego napływu bezrobotnych, jak i spadku odpływu z bezrobocia. W 27 r. napływ bezrobotnych wyniósł 2491,2 tys. osób, a z ewidencji urzędów pracy wyłączono 354,1 tys. osób PODJĘCIA PRACY PRZEZ BEZROBOTNYCH W LATACH ,3 14,5 14,7 13,7 11, podjęcia pracy w tym podjęcia pracy subsydiowanej podjęcia pracy subsydiowanej w ogólnej liczbie podjęć pracy 25, 2, 15, 1, 5,, Liczba podejmujących pracę w latach z roku na rok zwiększała się. Tendencja ta uległa załamaniu w 27 r., gdyŝ liczba wyłączonych z ewidencji z powodu podjęcia pracy w 27 r. wyniosła 1266,4 tys. osób i była o 1,4% niŝsza niŝ w 26 r. Zmniejszenie się liczby bezrobotnych podejmujących zatrudnienie dotyczyło wyłącznie podjęć pracy niesubsydiowanej. W 27 r. niesubsydiowane zatrudnienie podjęło 18,7 tys. bezrobotnych, tj. o 13,5% mniej niŝ w 26 r. ZauwaŜyć naleŝy, Ŝe podjęcia pracy sezonowej zmniejszyły się o 22,3% do 87 tys. osób. Związane jest to z wysoką liczbą ofert pracy na rynku. Tym samym często mniej atrakcyjne, sezonowe zatrudnienie nie wzbudza zainteresowania bezrobotnych. W 27 r. subsydiowane zatrudnienie podjęło 185,8 tys. osób, tj. o 14% więcej niŝ rok wcześniej. 4 Dane dotyczące osób długotrwale bezrobotnych według definicji zawartej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy obejmują szerszą grupę osób niŝ tylko pozostających bez pracy powyŝej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym długotrwale jest osoba pozostająca w rejestrach urzędów pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania staŝu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. 9

10 ,4 podjęcia pracy dolnośląskie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej GŁÓWNE PRZYCZYNY ODPŁYWU BEZROBOTNYCH W 27 ROKU -13,5 podjęcie pracy n iesub sy d iowan ej 14, podjęcie pracy sub sy d iowan ej -2,4 n iepo twierdzen ie gotowości do p racy 19,2 ro zp o częcie szk o len ia osoby wyłączone z ewidencji bezorbotnych w 27 r. 2,1 rozpoczęcie staŝu 12,1 ro zp o częcie p rzy g o towan ia zawodowego w miejscu pracy wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek w porównaniu do poprzedniego roku w % OFERTY PRACY I LICZBA BEZROBOTNYCH PRZYPADAJĄCYCH NA 1 OFERTĘ PRACY W LATACH ,6 kujawsko oferty pracy ogółem ,9 rozpoczęcie prac spo łęcznie uŝy teczny ch liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy OFERTY PRACY ZGŁOSZONE DO URZĘDÓW PRACY W 27 ROKU 11, , , , ogółem pracy subsydiowanej pracy niesubsydiowanej z sektora publicznego z sektora prywatnego liczba ofert pracy wzrost /spadek liczby zgłoszonych ofert pracy w porównaniu do poprzedniego roku. wzrost /spadek liczby zgłoszonych ofert pracy w porównaniu do poprzedniego roku w % 46,4 lubelskie NAPŁYW BEZROBOTNYCH I OFERT PRACY W 27 ROKU 4, lubuskie 53,6 53,3 53,7 łódzkie małopolskie mazowieckie 48,7 48,3 opolskie podkarpackie 34,4 podlaskie 38,6 7,3 śląskie 62,8 świętokrzyskie 3,1 warmińsko-mazurskie 39,6 11,2 wielkopolskie 9, 75, 6, 45, 3, 15,, 75, 5, 25,, -25, 15, 56,4 6, 47,7 48, zachodnio 72, 36, 24, 12,, W 27 r. róŝnego rodzaju aktywnymi programami rynku pracy objętych zostało 674,3 tys. bezrobotnych, co stanowiło 22,1% odpływu bezrobotnych w tym okresie (wobec 19,3% w 26 r.). W 27 r. liczba zaktywizowanych bezrobotnych zwiększyła się o ponad 66 tys. osób, tj. o 1,9%. W porównaniu z 26 r. najbardziej zwiększyła się liczba wyłączonych z ewidencji z powodu rozpoczęcia szkolenia (wzrost o 19,2%) oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (wzrost o 12,1%). Ze względu na zwiększone zainteresowanie bezrobotnych podejmowaniem własnej działalności gospodarczej było to powodem wyłączenia z ewidencji ponad 45 tys. bezrobotnych (tj. o 29% więcej niŝ w 26 r.). W tym samym czasie o 75% wzrosła liczba bezrobotnych, którzy podjęli zatrudnienie w ramach refundacji pracodawcy kosztów wyposaŝenia lub doposaŝenia stanowiska pracy. Począwszy od 22 r. z roku na rok wzrasta liczba ofert pracy będących w dyspozycji publicznych słuŝb zatrudnienia. Tendencja wzrostowa dotyczy zarówno ofert pracy subsydiowanej, jak i nie, oraz zarówno ofert zgłaszanych z sektora prywatnego, jak i publicznego. W całym 27 r. pracodawcy zgłosili do urzędów pracy 1242,2 tys. ofert, tj. o 125 tys. ofert więcej niŝ w 26 r. (wzrost o 11,2%). Wzrost liczby ofert pracy i systematyczny spadek bezrobocia powoduje, Ŝe z roku na rok notowany jest spadek liczby bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy 5. W 27 r. na 1 ofertę przypadało 15 bezrobotnych, wobec 23 osób w 26 r. W 27 r. znacznie wyŝszy wzrost liczby ofert pracy dotyczył pracy subsydiowanej. Pracodawcy zgłosili 477,6 tys. ofert pracy subsydiowanej, tj. o 15,1% ofert więcej niŝ rok wcześniej. Liczba niesubsydiowanych ofert zatrudnienia zwiększyła się o 8,9%. Podobny względny wzrost liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy, na poziomie ok. 11%, dotyczył zarówno ofert pracy z sektora publicznego, jak i prywatnego. Liczba wolnych miejsc pracy zgłoszonych do urzędów pracy w 27 r. wystarczyłaby dla ponad połowy bezrobotnych, którzy w tym samym okresie napłynęli do urzędów. W przypadku analizy poszczególnych województw sytuacja była zróŝnicowana. Oferty zgłoszone w województwach świętokrzyskim, czy podkarpackim wystarczyłyby dla około 3% nowozarejstrowanych w 27 r. bezrobotnych. Natomiast w województwie pomorskim napływ ofert stanowił ponad 7% napływu bezrobotnych, a w śląskim 62,8%. napływ bezrobotnych napływ ofert pracy stosunek napływu ofert do napływu bezrobotnych 5 Liczba bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy w danym miesiącu liczona jest ze wzoru: (bezrobotni według stanu w końcu poprzedniego miesiąca + bezrobotni w końcu danego miesiąca) /2 (oferty pracy zgłoszone w miesiącu + oferty pracy na koniec poprzedniego miesiąca) 1

11 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej NAPŁYW BEZROBOTNYCH POPRZEDNIO PRACUJĄCYCH I OFERT PRACY WEDŁUG PKD W 27 ROKU 139,5 141,6 124,6 123,4 121,1 11,5 86,8 84,7 97,1 68,2 68,3 58,4 58,3 36,1 24,8 29,3 22,2 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo Rybołówstwo i rybactwo Górnictwo i kopalnictwo Przetwórstwo przemysłowe Handel hurtowy i detaliczny; napraw... Hotele i restauracje Wytwarzanie i zaopatrywanie w energ.. Budownictwo Obsługa nieruchomości, wynajem i dz... Transport, gospodarka magazynowa i... Pośrednictwo finansowe Ochrona zdrowia i opieka socjalna Administracja publiczna i obrona na... Edukacja Gospodarstwa domowe zatrudniające... Pozostała działalność usługowa, kom... bezrobotni poprzednio pracujący zarejestrowani w 27 r. oferty pracy zgłoszone w 27 r. stosunek napływu ofert do napływu bezrobotnych Organizacje i zespoły eksterytorialne 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Generalnie w Polsce występuje nadwyŝka bezrobotnych w stosunku do ofert pracy, o czym świadczy między innymi wysoka nadal stopa bezrobocia. Porównanie liczby bezrobotnych poprzednio pracujących, którzy zarejestrowali się w urzędach pracy w 27 r. z liczbą ofert pracy zgłoszonych w tym samym okresie pokazuje, Ŝe tylko w niektórych sekcjach Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) napływ ofert przewyŝszał napływ bezrobotnych. Przewaga ofert pracy nad napływem bezrobotnych w danej sekcji wystąpiła w sekcjach: administracja publiczna i obrona narodowa; pośrednictwo finansowe; obsługa nieruchomości; edukacja oraz ochrona zdrowia i opieka społeczna. Mimo to, w sekcjach tych na 1 ofertę pracy zgłoszoną do urzędu pracy nadal przypadało kilku bezrobotnych ,9,PARLAMENTARZYŚCI WYśSI URZĘDNICY I KIEROW NICY 25, SPECJALIŚCI NAPŁYW BEZROBOTNYCH I OFERT PRACY WEDŁUG GRUP ZAWODÓW W 27 ROKU 189,3 29,7 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL PRACOW NICY BIUROW I 62,6 PRACOWNICY USŁUG OSOBISTYCH I SPRZEDAW CY 16,1,ROLNICY,OGRODNICY LEŚNICY I RYBACY 46,8 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIELŚNICY 112,8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 151, PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH bezrobotni posiadający zawód zarejestrowani w 27 r. oferty pracy zgłoszone w 27 r. stosunek napływu ofert do napływu bezrobotnych 37,8 SIŁY ZBROJNE BEZ ZAWODU 2,7 2, 15, 1, 5,, w % Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w końcu 27 r. 1415,6 tys. osób posiadało zawód (specjalność), co stanowiło 81% populacji bezrobotnych. W porównaniu do stanu z końca 26 r. wśród bezrobotnych posiadających zawód odnotowano spadek o 494,5 tys. osób (tj. o 25,9%). Populacja bezrobotnych nie posiadających zawodu, tzw. grupa bez zawodu zmniejszyła się z poziomu 399,4 tys. osób w końcu 26 r. do 331 tys. osób w końcu 27 r., czyli spadek wyniósł 17,1%. Potwierdza to, Ŝe posiadanie konkretnego zawodu odgrywa coraz większą rolę na rynku pracy. Przewaga ofert pracy nad napływem bezrobotnych w danej wielkiej grupie zawodowej wystąpiła w grupie pracownicy biurowi, a następnie pracownicy przy pracach prostych oraz w grupie operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. W pozostałych grupach napływ ofert pracy pozostawał zdecydowanie niŝszy niŝ liczba nowozarejestrowanych bezrobotnych posiadających zawody z danej grupy. Najgorzej wyglądała sytuacja osób bez zawodu, gdzie liczba zgłoszonych ofert wystarczyłaby dla ok. 2,7% nowozarejestrowanych bezrobotnych bez zawodu. * * * Prognozuje się, Ŝe w końcu 28 r. w urzędach pracy zarejestrowanych będzie ok. 1,5 mln bezrobotnych, a stopa bezrobocia rejestrowanego wyniesie 9,8%. W Polsce, podobnie jak w wielu krajach UE, w niedalekiej przyszłości zaobserwujemy powaŝne zmiany w strukturze wiekowej ludności i przeobraŝenia te w istotny sposób wpłyną na sytuację na rynku pracy. JuŜ dziś widoczne jest starzenie się społeczeństwa i jak wskazują prognozy proces ten będzie postępował. W kolejnych latach mimo obserwowanego spadku bezrobocia w urzędach pracy pozostawać będą grupy najtrudniejsze do aktywizacji, czyli np. długotrwale bezrobotni, osoby bez kwalifikacji zawodowych, czy powyŝej 5 roku Ŝycia, a to oznacza konieczność ponoszenia wysokich kosztów w celu przywrócenie tych osób na rynek pracy. 11

12 Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Rynek pracy w Polsce na tle Unii Europejskiej UE (27) UE (25) UE (15) Belgia Bułgaria Republika Czeska Dania WSPÓŁCZYNNIK AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ OSÓB W WIEKU PRODUKCYJNYM (15-64 LATA) W UNII EUROPEJSKIEJ Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Cypr Łotwa Litwa Luksemburg Węgry III kwartał 26 III kwartał 27 Malta Holandia Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Wielka Brytania Współczynnik aktywności zawodowej ludności w Polsce pozostaje na zdecydowanie niŝszym poziomie niŝ wynosi średnia UE. W III kwartale 27 r. współczynnik aktywności zawodowej ludności w wieku produkcyjnym (wg Eurostat lata) wyniósł w Polsce 63,6% i był o,5 punktu procentowego niŝszy niŝ rok wcześniej. W tym samym czasie współczynnik aktywności zawodowej w UE(27) wynosił 7,9% i zwiększył się o,2 punktu proc. NiŜszą niŝ w Polsce wartość współczynnika aktywności zawodowej odnotowano we Włoszech (62,7%) oraz na Malcie (59,9%). Niepokoi fakt, Ŝe omawiany współczynnik w Polsce zmniejszył się w porównaniu do III kwartału 26 r. Równocześnie wyŝszy niŝ w Polsce jego spadek zanotowano w Rumunii (64,6%, spadek o 1,1 punktu proc.) oraz Danii (8,4%, spadek o,8 punktu proc.). Z kolei w Czechach współczynnik aktywności zawodowej wyniósł 69,9% i podobnie, jak w Polsce zmniejszył się o,5 punktu proc. 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, UE (27) UE (25) UE (15) Belgia Bułgaria Republika Czeska WSKAŹNIK ZATRUDNIENIA OSÓB W WIEKU PRODUKCYJNYM (15-64 LATA) W UNII EUROPEJSKIEJ Dania Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Cypr Łotwa Litwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia III kwartał 26 III kwartał 27 Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Wielka Brytania Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym (15-64 lata) w III kwartale 27 r. wyniósł w UE(27) 66% i wzrósł o 1 punkt proc. w porównaniu do analogicznego okresu 26 r. W Polsce wskaźnik zatrudnienia wyniósł 57,8% i wzrósł o 2,2 punktu proc. Tym samym tempo zwiększania się wskaźnika zatrudnienia w Polsce było jedno z najwyŝszych w UE. WyŜszy wzrost odnotowano jedynie w Bułgarii i Estonii. Nadal Polska pozostaje krajem o jednym z najniŝszych wskaźników zatrudnienia. NiŜsze niŝ w Polsce wartości wskaźnik zatrudnienia w III kwartale 27 r. odnotowano na Węgrzech (57,7%) i Malcie (56,1%). Bardzo niski pozostaje w Polsce wskaźnik zatrudnienia młodzieŝy - 27% wobec 38,6% średnio w UE(27). Jednak w Bułgarii, Grecji, Włoszech, Luksemburgu i na Węgrzech sytuacja wygląda jeszcze gorzej. 15, 1, 5,, UE (27) UE (25) UE (15) Belgia Bułgaria Republika Czeska ZHARMONICOWANA STOPA BEZROBOCIA W UNII EUROPEJSKIEJ III kwartał 26 III kwartał 27 Dania Niemcy Estonia Irlandia Grecja Hiszpania Francja Włochy Cypr Łotwa Litwa Luksemburg Węgry Malta Holandia Austria Polska Portugalia Rumunia Słowenia Słowacja Finlandia Szwecja Wielka Brytania W III kwartale 27 r. zharmonizowana stopa bezrobocia w 27 krajach UE (dla osób w wieku lata) wyniosła 6,9% i była o ok.,9 punktu procentowego niŝsza niŝ w analogicznym okresie 26 r. W tym samym czasie wskaźnik bezrobocia w Polsce wyniósł 9% i był o 4 punkty procentowe niŝszy niŝ przed rokiem. Spadek stopy bezrobocia odnotowany w Polsce był najwyŝszy w UE. Równocześnie Polska przestała być krajem o najwyŝszym bezrobociu. W III kwartale 27 r. najwyŝszy wskaźnik bezrobocia w UE odnotowano na Słowacji -11,3%. Opracowanie: Stanowisko do Spraw Analiz i Statystyki 6 Dane zaczerpnięte ze strony internetowej: 12