UCZNIOWIE Z OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY
|
|
- Edyta Maj
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UCZNIOWIE Z OPÓŹNIONYM ROZWOJEM MOWY Pracując w klasach integracyjnych lub w szkołach specjalnych wielu nauczycieli spotyka dzieci z zaburzeniami komunikacji językowej. Nie zawsze wiemy jak efektywnie z nimi pracować. W naszej szkole jest kilkoro takich dzieci z myślą o nich, przestawiam zagadnienia dotyczące zaburzeń komunikacji językowej i pracy z takimi uczniami w klasie. Opanowywanie języka przez dziecko jest jednym z najbardziej godnych uwagi i zachwycających osiągnięć w ludzkim rozwoju. Dziecko nie rodzi się z żadną uprzednio zmagazynowaną w jego mózgu możliwą wypowiedzią, którą mogłoby zastosować. Każdy z nas musi nauczyć się mówić. Język jest przyswajany raczej łatwo, i to przez bardzo małe dzieci. Niestety proces nabywania umiejętności językowych u niektórych dzieci przebiega nieprawidłowo. Jeżeli kształtowanie się mowy we wszystkich bądź w niektórych jej aspektach będzie przebiegało niezgodnie z normą przewidzianą dla danej grupy wiekowej, będziemy mówić o opóźnionym rozwoju mowy. Opóźniony rozwój mowy jest rezultatem indywidualnego tempa i rytmu rozwoju, lecz może być także konsekwencją poważnych zaburzeń rozwoju. Zjawiska tego nie można analizować jedynie z punktu widzenia jego przyczyn lub objawów. Należy analizować je w kontekście społecznym, w jakim dzieci z opóźnionym rozwojem mowy funkcjonują. Podstawowe sfery rozwoju, które mogą ulegać zaburzeniom i zakłóceniom według R. Vasty, M. M. Haitha, S.A. Millera (1995) to: - rozwój motoryczny - rozwój sensoryczny i percepcyjny - rozwój poznawczy - rozwój językowy - rozwój społeczny - rozwój emocjonalny - rozwój moralny. Zaburzeniami mowy i języka, jak podaje G. Jastrzębowska (1999,) nazywamy zaburzenia komunikacji językowej u dzieci związane z brakiem lub niedostatecznym wykształceniem się kompetencji lub/i sprawności realizacyjnych, występujące w okresie najbardziej intensywnego rozwoju mowy i języka. Zaburzenia rozwoju mowy i języka przejawiają się zarówno w rozwoju mowy ekspresyjnej jak i w rozumieniu komunikatów werbalnych. Objawami zaburzeń rozwoju mowy według G. Jastrzębowskiej mogą być: - brak rozwoju mowy - utrata wcześniej nabytych zdolności językowych - zahamowanie, zatrzymanie rozwoju - regres do wcześniejszych stadiów rozwoju. Zaburzenia rozwoju mowy mogą zaburzać rozwój innych funkcji psychomotorycznych, jak również zaburzenia rozwoju psychomotorycznego mogą bezpośrednio doprowadzić do zaburzeń rozwoju mowy. Według DSM-IV przyczyny zaburzeń komunikacji są najczęściej nieznane. G. Jastrzębowska podaje, że nie są one następstwem:
2 - upośledzenia umysłowego - zaburzeń w sferze motoryki mowy - zaburzeń sensorycznych - zaburzeń peryferyjnych mechanizmów mowy (np. rozszczep podniebienia) - schorzeń neurologicznych (np. MPD) - nieprawidłowego środowiska. Do grupy zaburzeń komunikacji zalicza się : 1. Zaburzenia fonologiczne (rozwojowe zaburzenia artykulacyjne). Podstawową cechą tych zaburzeń jest niezdolność do używania rozwojowo oczekiwanych dźwięków mowy, odpowiednich dla danego wieku. 2. Zaburzenia ekspresji językowej. Zaburzenia te przejawiają się : ograniczonym słownictwem, agramatyzmami, trudnościami w przypominaniu sobie słów. 3. Połączone recepcyjno- ekspresyjne zaburzenia mowy i języka. Istotą tych zaburzeń są zarówno zaburzenia ekspresji mowy jak i trudności w zrozumieniu słów lub zdań. 4. Niespecyficzne zaburzenia komunikacji. Ta grupa zaburzeń obejmuje te nieprawidłowości, które różnią się od specyficznych zaburzeń komunikacji (do tej grupy zalicza się np. zaburzenia barwy mowy). 5. Jąkanie. W DSM-IV jest rozumiane jako zaburzenie normalnej płynności i czasowego rozkładu mowy. Poza tym należy pamiętać, że zaburzenia komunikacji mogą towarzyszyć innym, całościowym zaburzeniom rozwojowym, takim jak: zaburzenia sprawności ruchowej, połączone postępujące zaburzenia rozwojowe (np. autyzm) i inne zaburzenia wieku dziecięcego (np. mutyzm, reaktywne zaburzenie więzi). Zagadnienie opóźnienia rozwoju mowy nie zostało dotychczas dokładnie opisane. Pojęcie to jest wieloznaczne. Jest ono tak samo mało sprecyzowane jak określenie prawidłowego rozwoju mowy. Opóźnienie rozwoju mowy może dotyczyć poszczególnych aspektów mowy, może również obejmować całokształt jej rozwoju. Jak podaje I. Spionek. ORM może mieć charakter izolowany lub może wiązać się z innymi zaburzeniami rozwojowymi. W literaturze możemy odnaleźć różne sposoby ujmowania tego zagadnienia: 1. Badacze analizujący objawy opóźnionego rozwoju zwracają uwagę na: - moment pojawiania się kolejnych stadiów rozwoju mowy - czas między poszczególnymi etapami kształtowania się mowy - stopień opanowania języka na wszystkich jego poziomach - poziomy i aspekty mowy, które rozwijają się z opóźnieniem - poziom sprawności komunikacyjnej. 2. Analizując przyczyny opóźnionego rozwoju mowy wyróżnia się różne postacie opóźnionego rozwoju mowy: - zewnątrzpochodne i wewnątrzpochodne - będące przejawem indywidualnego tempa dojrzewania OUN lub zaburzeń rozwojowych - mające podłoże somatyczne lub psychiczne - będące następstwem czynników patogennych działających na rozwijający się organizm. -
3 3. G. Jastrzębowska analizując patomechanizm opóźnionego rozwoju mowy zwraca uwagę na: - jakie jest pochodzenie opóźnienia i jakie są jego konsekwencje dla dalszego rozwoju - czy upośledzenie rozwoju mowy jest pierwotne czy wtórne - czy ORM jest następstwem zaburzenia czy zakłócenia rozwoju mowy - jaki jest wpływ ORM na funkcjonowanie poznawcze i społeczno-emocjonalne dziecka. Według G. Jastrzębowskiej (1999) opóźniony rozwój mowy to zjawisko występujące u dzieci, polegające na wolniejszym niż u rówieśników wykształcaniu się zdolności ekspresyjnych lub/i percepcyjnych co powoduje, że dynamika ich rozwoju jest odchylona od normy. Zjawisko to może być wywołane różnymi przyczynami. Zazwyczaj jest obserwowane od pierwszych etapów rozwoju mowy. Według H. Spionek istnieje 6 wskaźników ORM, są to: - późniejsze pojawienie się gaworzenia - późniejsze pojawienie się pierwszych słów - ubóstwo słownika czynnego i biernego, brak niektórych części mowy - późniejsze pojawienie się zdań prostych i złożonych - zbyt długo utrzymujące się struktury gramatyczne - zbyt długo utrzymująca się wadliwa wymowa różnych dźwięków mowy, czyli przedłużający się okres swoistej wymowy dziecięcej. W literaturze możemy odnaleźć wiele klasyfikacji. Najczęściej odnajdujemy podział na dwa podstawowe typy ORM: specyficzne opóźnienie rozwoju mowy i niespecyficzne opóźnienie rozwoju. W obu typach opóźnień występują podobne objawy, ale zaburzenia te różnią się pod względem etiologii i znaczenia dla postępowania terapeutycznego. Do specyficznego opóźnienia rozwoju mowy zalicza się: 1. Wycinkowe opóźnienie rozwoju mowy 2. Zespół opóźnienia mowy czynnej 3. Opóźnienie rozwoju artykulacji (dyslalia rozwojowa) 4. Rozwojowa (fizjologiczna) niepłynność mowy (jąkanie rozwojowe). 5. Opóźnienie rozwoju mowy wynikające z zaniedbań środowiskowych. Do niespecyficznych zaburzeń rozwoju mowy zalicza się: 1. Zaburzenia rozwojowe uszkodzenie lub opóźnienie rozwoju struktur odpowiedzialnych za czynności mowy istnieje od początku procesu rozwojowego (mowa od początku kształtuje się na patologicznej podstawie). Do zaburzeń rozwojowych mowy zalicza się: Zaburzenia specyficzne ich przyczyny są trudne do określenia, najczęściej są to czynniki genetyczne lub nieprawidłowości konstytucjonalne. Zaburzenia nie są wynikiem innych zaburzeń. Zaburzenia języka są pierwszoplanowymi i często jedynymi objawami zaburzeń rozwoju. Mogą im towarzyszyć trudności w czytaniu, pisaniu, zaburzenia kontaktów interpersonalnych, zaburzenia emocjonalne. Do zaburzeń specyficznych zalicza się: - Specyficzne zaburzenia artykulacji (rozwojowe zaburzenia artykulacji, rozwojowe zaburzenia fonologiczne, funkcjonalne zaburzenia artykulacji, dyslalia) - Zaburzenia ekspresji mowy (dysfazja rozwojowa ekspresyjna, afazja rozwojowa ekspresyjna)
4 - Zaburzenia percpcyjno ekspresyjne (afazja rozwojowa percepcyjna, dysfazja rozwojowa percepcyjna, afazja Wernickiego, wrodzone zaburzenia percepcji słuchowej, głuchota słów) - Zespół Landau Klefnera (nabyta afazja z padaczką) - Jąkanie wczesnodziecięce - Giełkot - Mutyzm wybiórczy - Zaburzenia rozwoju mowy i języka nieokreślone - Zaburzenia rozwoju mowy i języka związane ze specyficznymi zaburzeniami rozwoju funkcji motorycznych, a także z mieszanymi specyficznymi zaburzeniami rozwojowymi. Zaburzenia związane z parcjalnymi zaburzeniami rozwoju ich przyczyną są uszkodzenia struktur odpowiedzialnych za przebieg procesów poznawczych, intelektualnych i wykonawczych. W tym przypadku zaburzenia rozwoju mowy i języka są zaburzeniami wtórnymi, wynikają z innych zaburzeń rozwojowych (np. upośledzenie umysłowe, upośledzenie motoryki, upośledzenie sensoryczne) do grupy zaburzeń mowy związanych z zaburzeniami parcjalnymi zalicza się zaburzenia wynikające z: - Niedosłuchu - Upośledzenia rozwoju umysłowego - Zaburzeń neurologicznych (np. MPD) - Defektów strukturalnych obwodowych mechanizmów mowy (np. rozszczepy podniebienia). Zaburzenia będące składową rozległych zaburzeń rozwojowych zaburzenia te charakteryzują się jakościowymi nieprawidłowościami na poziomie: interakcji społecznych, komunikacji, ograniczonego repertuaru zachowań. Do całościowych zaburzeń rozwojowych, którym towarzyszą zaburzenia komunikacji zalicza się: - Autyzm dziecięcy - Autyzm atypowy - Zespół Retta - Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne - Inne rozległe zaburzenia rozwojowe 2. Zaburzenia nabyte początkowo prawidłowy rozwój mowy zostaje nagle zaburzony, w takich przypadkach czynnik patologiczny powoduje zatrzymanie rozwoju mowy, regres do wcześniejszych stadiów, utratę zdolności rozumienia. Nabyty w pewnym momencie deficyt towarzyszy dalszemu procesowi rozwojowemu. Do zaburzeń nabytych zalicza się: Afazję i dysfazję nabytą Głuchotę nabytą Jąkanie traumatyczne Mowę laryngektomowanych Zaburzenia będące następstwem deprywacji środowiskowych. Jeżeli chcemy efektywnie pracować z naszymi uczniami z opóźnieniem rozwoju mowy musimy ustalić przyczyn ich trudności. Tylko pełna diagnoza pozwala opracować odpowiedniego programu terapeutycznego. Pierwszym etapem postępowania diagnostycznego jest zakwalifikowanie danego przypadku do grupy samoistnych lub niesamoistnych opóźnień rozwoju mowy.
5 Podczas diagnozowania SORM należy przede wszystkim wykluczyć istnienie jakichkolwiek zaburzeń rozwoju. Jak podaje E. Dilling Ostrowska należy zwrócić uwagę na następujące czynniki: - SORM występuje dwu lub trzykrotnie częściej u chłopców niż u dziewczynek - u większości tych dzieci stwierdza się leworęczność - u % przypadków SORM jest dziedziczne - u dzieci tych często obserwuje się opóźniony rozwój ruchowy (dzieci zaczynają później chodzić, siadać itd.). Podczas diagnozowania NORM zwracamy uwagę na zaburzenia rozwoju psychoruchowego, które są pierwotne, a którym towarzyszą zaburzenia w sferze komunikacji. Według G. Jastrzębowskiej poza tym niepokojące mogą okazać się następujące czynniki: - przedłużenie poza granicę 5 lat opóźnienie rozwoju mowy - zaburzenia zarówno w sferze rozumienia jak i mówienia W przypadku rozpoznania NORM należy najpierw rozpocząć terapię zaburzenia pierwotnego, ale terapię logopedyczną włączyć jak najwcześniej. Postępowanie diagnostyczne w przypadku ORM będzie przebiegało według następujących etapów: 1. Badania wstępne A. Wywiad pozwala uzyskać podstawowe informacje na temat dziecka, takie jak: stan zdrowia, rozwój psychoruchowy, rozwój mowy, ciąży matki, przebytych przez dziecko chorób, wpływu czynników zewnętrznych. B. Obserwacja pozwala zebrać informacje na temat zachowań dziecka (także zachowań werbalnych), ogólnej sprawności ruchowej i manualnej, mimiki twarzy, ruchów mimowolnych, sposobu komunikowania się z rodzicem, logopedą. C. Orientacyjne badanie mowy ma na celu wstępne rozpoznanie w charakterze trudności dziecka. W związku z tym bada się następujące umiejętności: rozumienie mowy, stopień zrozumiałości wypowiedzi dziecka, poziom rozwoju mowy (etap rozwoju mowy), reagowanie na polecenia, odpowiadanie na pytania, logika wypowiedzi, płynność i tempo mowy. D. Badania uzupełniające mają na celu wstępne rozpoznanie przyczyn ORM. Zalicza się do nich: badanie praksji (sprawności artykulatorów), badanie stanu anatomicznego artykulatorów, badanie percepcji słuchowej, badanie słuchu fonematycznego, orientacyjne badanie słuchu. W przeprowadzeniu badań uzupełniających może pomóc nam szkolny logopeda. 2. Badania specjalistyczne Celem badań specjalistycznych jest wykluczenie (w przypadku SORM) lub stwierdzenie (w przypadku NORM) zaburzeń rozwoju, takich jak zmiany w CUN (afazja), upośledzenie umysłowe (oligofazja), MPD (dysartria), niedosłuch, rozszczepy podniebienia i warg (palatolalia), autyzm, zaburzenia psychiczne (schizofazja), zaburzenia emocjonalne (mutyzm). Badaniami specjalistycznymi są: A. Badania neurologiczne B. Badania psychologiczne C. Badania neuropsychologiczne D. Badania pedagogiczne
6 E. Badania audiologiczne F. Badania foniatryczne G. Badania audiologiczne H. Badania chirurgiczne I. Badania ortodontyczne J. Badania psychiatryczne. Postępowanie terapeutyczne w przypadku ORM będzie ściśle wiązało się z typem zaburzenia, będzie przebiegało inaczej w przypadku SORM, inaczej w przypadku NORM. Poniżej omówię krótko terapię obu typów zaburzeń. W przypadku gdy mamy do czynienia z dzieckiem, które ma SORM zaleca się przede wszystkim stymulowanie rozwoju mowy dziecka stymulowanie oznacza w tym przypadku odpowiednie wzorce językowe, postawy, styl i atmosferę wychowawczą. Wszystkie te czynniki mają pomóc w wytworzeniu optymalnych warunków dla rozwoju mowy dziecka. Według U. Parol terapia mowy dziecka powinna przebiegać zarówno w domu jak i w szkole. Powinna obejmować: 1. Rozumienie mowy 2. Rozwijanie i wzbogacania słownictwa 3. Stosowanie adekwatnych form gramatycznych 4. Sprawność językowa (w obszarach: ja, rodzina, dom, podwórko, ulica, sklep) 5. Słuch muzyczny i fonematyczny. Zupełnie inaczej będzie przebiegała terapia NORM. Postępowanie terapeutyczne będzie obejmowało zarówno stymulację funkcji związanych z mową jak i pracę nad specyficznymi trudnościami danego dziecka. W odniesieniu do tej grupy dzieci terapia logopedyczna będzie częścią terapii kompleksowej prowadzonej przez wielu specjalistów. 1. Terapia NORM pochodzenia korowego powinna obejmować pracę nad ekspresją werbalną, kształceniem języka dziecka, likwidacją agramatyzmów, prawidłowym konstruowaniem zdań prostych i złożonych, prawidłową prozodią. 2. Terapia NORM dzieci upośledzonych umysłowo powinna zmierzać do nauczenia ich werbalizowania myśli, komunikowania potrzeb, emocji, umiejętności zadawania pytań i udzielania odpowiedzi. Cele te osiąga się poprzez ogólnorozwijające ćwiczenia logopedyczne, ćwiczenia ruchowe, ukierunkowaną zabawę i elementy muzyki. 3. Terapia NORM dzieci głuchych i niedosłyszących powinna obejmować trzy etapy: przygotowanie do nauki mowy, nauczanie mowy, kształcenie rozumienia mowy. 4. Terapia NORM dzieci z uszkodzeniami obwodowego narządu mowy powinna być poprzedzona przywróceniem prawidłowych warunków anatomicznych. Sama terapia logopedyczna będzie przede wszystkim polegała na wypracowaniu sprawności artykulacyjnych. 5. Terapia NORM dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym powinna obejmować: naukę gryzienia, połykania śliny, usprawnianie oddychania, fonacji, artykulacji i słuchu fonematycznego. 6. Terapia NORM dzieci z zaburzeniami procesów emocjonalno motywacyjnych powinna być połączona z terapią psychologiczną i obejmować: ćwiczenia w mowie dialogowej, ćwiczenia
7 w nazywaniu czynności, ćwiczenia w rozumieniu znaczenia słów i sytuacji, kształtowanie myślenia słowno pojęciowego. Ja w swojej pracy z dziećmi z ORM wykorzystuję program stymulacji rozwoju mowy wg U. Parol. Obejmuje on następujące elementy: - kształtowanie więzi emocjonalnych rodziców z dzieckiem - częste rozmowy z dzieckiem - rozbudzanie motywacji do mówienia - prawidłową mowa osób dorosłych ( poprawne tempo, akcent, staranna wymowa, odpowiednie: ton, barwa, natężenie głosu) - odpowiednią ilość produkcji słownej - budowanie komunikatów ze znanego dziecku słownictwa - używanie prostych konstrukcji gramatycznych - przekształcanie komunikatów dziecka w sensowny tekst - dostosowywanie się do możliwości dziecka - protodialogi (mówienie w obecności dziecka do samego siebie) - wysłuchanie wypowiedzi dziecka do końca - w przypadku nieprawidłowej wypowiedzi dziecka podawanie poprawnej formy - kontakty z rówieśnikami - kontakt wzrokowy podczas rozmowy z dzieckiem. U. Parol uważa, że oprócz wyżej wymienionych oddziaływań należy prowadzić z dzieckiem systematyczną terapię logopedyczną. Jej celem powinno być kształtowanie rozumienia mowy, rozwijanie umiejętności mówienia i używania języka w komunikacji. Wobec tego każdy program terapeutyczny, który stworzymy dla dziecka z zaburzeniami komunikacji językowej musi realizowany we współpracy z logopedą, podczas wszystkich zajęć dziecka: edukacyjnych, terapeutycznych, rewalidacyjnych i logopedycznych, we współpracy z rodziną dziecka. Opracowała: mgr Agata Szulc Logopeda w Zespole Szkół Nr 3 im. Marii Grzegorzewskiej we Włocławku Bibliografia: 1. Adamus B., Logopeda w szkole. Problemy Opiekuńczo Wychowawcze 2000, nr Balejko A., Jak usuwać wady mowy. Białystok Błachnio K., Kompleksowość logopedyczna podstawą skuteczności logopedycznej. Logopedia 1995, nr Dilling Ostrowska E., Zaburzenia mowy. [w:] Czochańska J. (red.), Neurologia dziecięca. Warszawa Jastrzębowska G., Podstawowe problemy logopedii. [w:] Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Opole Parol U., Dziecko z niedokształceniem mowy. Warszawa Sawa B., Dzieci z zaburzeniami mowy. Warszawa Styczek I., Logopedia. Warszawa Tarkowski Z., Rozwijanie mowy dziecka. Program terapeutyczno stymulacyjny. Lublin 2003
8 10. Vasta R., Haith M. M., Miller S.A., Psychologia dziecka. Warszawa Zaleski T., Opóźniony rozwój mowy. [w:] Gałkowski T., Tarkowski Z. (red.), Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Lublin 2007.
INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY zjawisko dotyczące wolniejszego wykształcenia się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych
Bardziej szczegółowoOpóźniony rozwój mowy
Opóźniony rozwój mowy Opóźniony rozwój mowy Jednym z objawów zaburzeń rozwoju mowy i języka jest opóźnienie rozwoju mowy. Według Genowefy Jastrzębowskiej OPÓŹNIENIE ROZWOJU MOWY ORM (syn. opóźniony rozwój
Bardziej szczegółowoŻabno, dnia r.
Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)
Bardziej szczegółowoKompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju
Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA
PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA Cel studiów: Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do zawodu logopedy terapeuty z zakresu diagnozy, terapii mowy i wymowy pracującego z dziećmi, młodzieżą
Bardziej szczegółowoZajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA
Zajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA Prawidłowy rozwój mowy uwarunkowany jest właściwym rozwojem intelektualnym, fizycznym i emocjonalnym. Opanowanie właściwej techniki mówienia, wyraziste wymawianie
Bardziej szczegółowoMetodyka logopedyczna IV - dysartria, alalia, afazja. afazja - opis przedmiotu. Informacje ogólne. Wydział
Metodyka logopedyczna IV - dysartria, alalia, afazja - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Metodyka logopedyczna IV - dysartria, alalia, afazja Kod przedmiotu 05.6-WP-PEDP-ML4 Wydział Kierunek
Bardziej szczegółowoElementy logopedii i fonetyki z metodyką terapii zaburzeń mowy
Elementy logopedii- materiały z 06.10.2012 Elementy logopedii i fonetyki z metodyką terapii zaburzeń mowy 1. Klasyfikacja zaburzeń mowy. Diagnoza przyczynowa. Przyczyny, objawy i terapia zaburzonego rozwoju
Bardziej szczegółowoZajęcia specjalistyczne w PSP nr 4 w Świdwinie w roku szkolnym 2018/2019
Zajęcia specjalistyczne w PSP nr 4 w Świdwinie w roku szkolnym 2018/2019 W naszej szkole prowadzone są: 1. ZAJĘCIA DYDAKTYCZNO WYRÓWNAWCZE. 2. ZAJĘCIA REWALIDACYJNE. 3. ZAJĘCIA KOREKCYJNO KOMPENSACYJNE.
Bardziej szczegółowoTERAPIA LOGOPEDYCZNA. Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy.
TERAPIA LOGOPEDYCZNA Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy. Zajęcia odbywają się systematycznie, dostosowane są do możliwości psychofizycznych każdego ucznia. Terapia prowadzona jest
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych. Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: NEUROLOGOPEDIA Z ELEMENTAMI AUDIOLOGII I FONIATRII Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów
Bardziej szczegółowoOrzecznictwo w procesie diagnozy FASD
Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Barbara Woszczyna Tomaszowice 2015r. Według brytyjskiego raportu Warnocka, około 20% populacji uczniów to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with
Bardziej szczegółowoPomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych. Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak
Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak [...] przyszłość dziecka kształtuje się w przedszkolu. D.Elsenbroich, Co siedmiolatek
Bardziej szczegółowoROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna
ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1 dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna EPIDEMIOLOGIA DYSFUNKCJI POZNAWCZYCH U DZIECI Z NF1 Dysfunkcje poznawcze
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu WydziałZamiejscowy KA AFM obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Pedagogika
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wprowadzenie Irena Obuchowska... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie Irena Obuchowska... 9 CZĘŚĆ I RODZINA A DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE 1. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych Andrzej Twardowski... 18 1.1. Systemowy model funkcjonowania rodziny...
Bardziej szczegółowoMałgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice
SPECJALNE POTRZEBY EDUKACYJNE DZIECI I MŁODZIEŻY Małgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice Specjalne potrzeby edukacyjne - SPE Specjalne potrzeby edukacyjne to takie potrzeby,
Bardziej szczegółowoProgram logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie
Program logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie Opracowała: mgr Agnieszka Sokółka Wstęp Umiejętność poprawnego mówienia jest w naszych czasach szczególnie ważna.
Bardziej szczegółowoWIEDZA K_W01 Posiada ogólną wiedzę na temat neurologopedii jako specjalności logopedycznej. K_W02 Zna neurolingwistyczne i psycholingwistyczne
WIEDZA K_W01 Posiada ogólną wiedzę na temat neurologopedii jako specjalności logopedycznej. K_W02 Zna neurolingwistyczne i psycholingwistyczne uwarunkowania wypowiedzi językowych. K_W03 Posiada usystematyzowaną
Bardziej szczegółowoOpracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka
PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W GŁOJSCACH NA ROK SZKOLNY 2015/2016 W RAMACH POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ Opracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka
Bardziej szczegółowoARKUSZ WIELOSPECJALISTYCZNEJ OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA
ARKUSZ WIELOSPECJALISTYCZNEJ OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA Obszar funkcjonowania PODSUMOWANIE OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA na podstawie diagnoz cząstkowych Opis funkcjonowania dziecka w danym obszarze Mocne
Bardziej szczegółowoPROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ
PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZAKACH Cele ogólne planu pracy: artykulacji oraz ich koordynacji); nie umiejętności poprawnej artykulacji wszystkich głosek; Cele szczegółowe:
Bardziej szczegółowoSPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII
SPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII WARUNKI REKRUTACJI NA SPECJALNOŚĆ Warunki przyjęcia na I stopień specjalności: rozmowa kwalifikacyjna
Bardziej szczegółowoAutyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne.
Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne. W Polsce autyzm i Zespół Aspergera rozpoznaje się w oparciu o obowiązującą od 1996 roku Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych
Bardziej szczegółowoDRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!!
DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!! Mowa jest zwierciadłem duszy człowieka i trzeba o nią dbać... Prawidłowe kształtowanie
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2010/2011
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Pedagogiczny obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 200/20 Kierunek studiów: Pedagogika Profil: Ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoPRZYCZYNY WAD I ZABURZEŃ MOWY U DZIECI
PRZYCZYNY WAD I ZABURZEŃ MOWY U DZIECI Wstępują różne typy zaburzeń mowy wynikające z różnych przyczyn. U podłoża wszystkich zaburzeń mowy mogą leżeć przyczyny funkcjonalne, organiczne, emocjonalne lub
Bardziej szczegółowoWielospecjalistyczną, kompleksową, skoordynowaną pomocą obejmuje się dzieci w wieku od 0 do ukończenia 7 r.ŝ., które są:
PROGRAM: Wczesnej, wielospecjalistycznej, kompleksowej, skoordynowanej i ciągłej pomocy dziecku zagroŝonemu niepełnosprawnością lub niepełnosprawnemu oraz jego rodzinie. Lekarze oddziałów połoŝniczych
Bardziej szczegółowoMagdalena Smoczyńska, Ewa Haman Funkcjonowanie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI) w systemie edukacji szkolnej
Magdalena Smoczyńska, Ewa Haman Funkcjonowanie dzieci ze specyficznym zaburzeniem językowym (SLI) w systemie edukacji szkolnej Plan wystąpienia Diagnoza zaburzeń językowych w Polsce Perspektywa badawcza
Bardziej szczegółowoMałgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice
Orzecznictwo Małgorzata Spendel Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny Metis Katowice Orzeczenie Jest efektem wielospecjalistycznej diagnozy zaburzeń w rozwoju dziecka/ucznia, wobec którego Zespół Orzekający
Bardziej szczegółowoCZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
Bardziej szczegółowoFormy pomocy psychologiczno pedagogicznej oferowanej na terenie poradni:
Formy pomocy psychologiczno pedagogicznej oferowanej na terenie poradni: Diagnozowanie poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych dzieci młodzieży: Badanie
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Wczesna diagnoza i terapia logopedyczna 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Early diagnosis and
Bardziej szczegółowoPoradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Ostrowi Mazowieckiej prezentuje Państwu:
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Ostrowi Mazowieckiej prezentuje Państwu: OFERTĘ róŝnorodnych form pomocy bezpośredniej, przygotowaną dla: dzieci w wieku przedszkolnym uczniów szkół podstawowych
Bardziej szczegółowoPrzyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji
Przyczyny specyficznych trudności w nauce czytania i pisania ze szczególnym uwzględnieniem rozpoznawania ryzyka dysleksji Dr Teresa Opolska Polskie Towarzystwo Dysleksji Fakty i kontrowersje wokół dysleksji
Bardziej szczegółowoWCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK Wczesna interwencja to zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo-rehabilitacyjnych i terapeutycznych, których podmiotem
Bardziej szczegółowoDzieci i młodzież szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.
Psychoterapia indywidualna Terapia zaburzeń emocjonalnych i patologicznych cech osobowości. Korzyści (nabyta wiedza i Dzieci i młodzież szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. Niwelowanie
Bardziej szczegółowoWczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według
Bardziej szczegółowoCENNIK Zmiany wchodzą w życie z dniem 1 września 2019 roku. TRENING UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH (TUS) w roku szkolnym 2019/2020
CENNIK Zmiany wchodzą w życie z dniem 1 września 2019 roku TRENING UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH (TUS) w roku szkolnym 2019/2020 Pełny cykl zajęciowy TUS trwa od września do czerwca (rok szkolny), zajęcia rozliczane
Bardziej szczegółowoSPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII
SPECJALNOŚĆ LOGOPEDYCZNA NA STUDIACH I i II STOPNIA FILOLOGIA POLSKA OFERTA ZAKŁADU LEKSYKOLOGII I LOGOPEDII WARUNKI REKRUTACJI NA SPECJALNOŚĆ 1. Warunki przyjęcia na I stopień specjalności: rozmowa kwalifikacyjna
Bardziej szczegółowoTerapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym
Terapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym Terapia logopedyczna dzieci z niepełnosprawnością intelektualną to szeroko rozumiane wychowanie językowe.
Bardziej szczegółowoPierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku
Pierwsza wizyta u logopedy Standardy postępowania krok po kroku KROK 1: Zapisanie dziecka na wizytę logopedyczną: Na pierwszą wizytę/ konsultację logopedyczną należy zapisać dziecko w sekretariacie Poradni
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ
PROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ-DYPLOMOWEJ NAZWA PRAKTYKI: Praktyka pedagogiczna-dyplomowa w gabinetach logopedycznych w placówkach kształcenia specjalnego KOD PRZEDMIOTU: 100S-2P3LOGc KIERUNEK STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoDLA MATEUSZA WYPYCHA UCZNIA KLASY I (II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W ŁUKOWIE) NA LATA SZKOLNE
PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA MATEUSZA WYPYCHA UCZNIA KLASY I (II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W ŁUKOWIE) NA LATA SZKOLNE 2010-2012 OPRACOWAŁA mgr Elżbieta Chmiel strona 1 /5 Program opracowany na podstawie
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA PAWŁA ROMAŃCZUKA UCZNIA KLASY I NA LATA SZKOLNE
PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA PAWŁA ROMAŃCZUKA UCZNIA KLASY I NA LATA SZKOLNE 2010-2012 OPRACOWAŁA mgr Elżbieta Chmiel strona 1 /6 Program opracowany na podstawie arkusza badania psychologicznego.
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ ZAJĘĆ KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH
PROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ ZAJĘĆ KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: WYRÓWNYWANIA SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM DOSTĘPIE
Bardziej szczegółowoModuł IIIb. Rozpoznawanie ryzyka występowania specyficznych trudności w uczeniu się. Wg materiałów prof. Marty Bogdanowicz
Moduł IIIb Rozpoznawanie ryzyka występowania specyficznych trudności w uczeniu się Wg materiałów prof. Marty Bogdanowicz (prezentacja wykorzystana na kursie e-learningowym nt. Rozpoznawanie ryzyka dysleksji
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU:
PROGRAM PRACY a1 Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: WYRÓWNYWANIA SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych
Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 100 Rektora UJ z 2 października 2017 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Tabela odniesienia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoOFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
OFERTA DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Łódź, ul. Motylowa 3, blok 114 Tel./fax. 659-15-81 www.ppp2.edu.lodz.pl e-mail: poradnia.motylowa@gmail.com Rodziców zapraszamy do skorzystania z następujących form pomocy:
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Specjalnych Nr 85 ELEKTORALNA 12/14
KONFERENCJA 12.12. 2011r. WARSZAWSKI SYSTEM WCZESNEGO WSPOMAGANIA ROZWOJU DZIECKA I POMOCY RODZINIE W POSZUKIWANIU ZINTEGROWANEGO MODELU Zespół Szkół Specjalnych Nr 85 ELEKTORALNA 12/14 GENEZA lata 2006
Bardziej szczegółowoBlok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia.
Blok: Terapia i wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży Metoda SI we wspomaganiu rozwoju. Wprowadzenie do zagadnienia. Magdalena Charbicka terapeuta integracji sensorycznej, oligofrenopedagog, terapeuta
Bardziej szczegółowoOferta szkoleń doskonalących proponowanych przez CDN w Sosnowcu na rok szkolny 2016 / 2017 luty czerwiec 2017
Oferta szkoleń doskonalących proponowanych przez na rok szkolny 2016 / 2017 luty czerwiec 2017 Zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, logopedyczne, praca z uczeń ze specjalnym potrzebami edukacyjnymi 262 Gimnastyka
Bardziej szczegółowoPlan terapii logopedycznej. Cele terapii logopedycznej
Plan terapii logopedycznej Cele terapii logopedycznej 1. Usuwanie wad i zaburzeń mowy. 2. Kształtowanie prawidłowej mowy pod względem gramatycznym, fonetycznym, leksykalnym. Zadania w zakresie terapii
Bardziej szczegółowoUregulowania prawne rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. Istotą pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom ma być:
Uregulowania prawne rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. dotyczące udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Oferta pomocy
Bardziej szczegółowoDokumentacja dziecka objętego WWRD w Zespole Szkół Nr 12 w Białymstoku
Dokumentacja dziecka objętego WWRD w Zespole Szkół Nr 12 w Białymstoku 1. dokumentacja dotycząca dziecka: - opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju wydana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną
Bardziej szczegółowoOferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Lipnie Na rok szkolny 2010/2011
Oferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Lipnie Na rok szkolny 2010/2011 Celem naszych oddziaływań jest wspieranie rozwoju i efektywności uczenia się dzieci i młodzieży, pomoc uczniom w wyborze kierunków
Bardziej szczegółoworozwoju mowy Istota i klasyfikacja opóźnień The Problem and Classification of Speech Development Retardation
Audiofonologia Tom X 1997 Grażyna Jastrzębowska Uniwersytet Opolski Istota i klasyfikacja opóźnień rozwoju mowy The Problem and Classification of Speech Development Retardation Streszczenie Zagadnienie
Bardziej szczegółowoModuł I. Problemy rozwoju i samorealizacji człowieka 40 godz. (10 wykłady, 10 ćwiczenia audytoryjne, 20 ćwiczeń laboratoryjne).
OPZ załącznik nr 1 Przygotowanie i przeprowadzenie wykładów oraz ćwiczeń audytoryjnych i laboratoryjnych w ramach Kursu kwalifikacyjnego z zakresu terapii pedagogicznej - 5 zadań. Tematyka i terminy realizacji:
Bardziej szczegółowoNAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI DYSLALIE Najczęściej spotykane wady wymowy u dzieci to zaburzenia artykulacji, czyli nieprawidłowe, odbiegające od normy przyjętej
Bardziej szczegółowoZastosowanie ćwiczeń metafonologicznych w terapii dziecka z trudnościami w czytaniu
mgr Wioletta Konopka-Różanowska Zastosowanie ćwiczeń metafonologicznych w terapii dziecka z trudnościami w czytaniu Wprowadzenie Podstawowym zadaniem szkoły w okresie nauczania początkowego jest doprowadzenie
Bardziej szczegółowoObjęcie pomocą psychologiczno- pedagogiczną i logopedyczną dzieci z autyzmem, dzieci niesłyszących i słabosłyszących
Objęcie pomocą psychologiczno- pedagogiczną i logopedyczną dzieci z autyzmem, dzieci niesłyszących i słabosłyszących Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna w Grajewie 19-200 Grajewo, ul. Mickiewicza 3
Bardziej szczegółowoNiepowodzenia szkolne. Przyczyny, skutki, zapobieganie.
Literka.pl Niepowodzenia szkolne. Przyczyny, skutki, zapobieganie. Data dodania: 2012-02-10 14:11:17 Autor: Anna Bajorek W referacie przedstawione zostało zagadnienie niepowodzeń szkolnych dzieci i młodzieży
Bardziej szczegółowoPrzesiewowe badanie mowy, czyli o czym żaden logopeda zapomnieć nie może
Kamila Kuros-Kowalska Natalia Moćko Monika Pakura Logopedki, doktorantki w Instytucie Języka Polskiego, Uniwersytet Śląski w Katowicach Przesiewowe badanie mowy, czyli o czym żaden logopeda zapomnieć nie
Bardziej szczegółowoDlaczego logopedzi boją się jąkania? Analiza lingwistyczno-terapeutyczna zjawiska. dr Anna Walencik-Topiłko
Dlaczego logopedzi boją się jąkania? Analiza lingwistyczno-terapeutyczna zjawiska dr Anna Walencik-Topiłko adiunkt w Katedrze Logopedii Uniwersytetu Gdańskiego; językoznawca, neurologopeda, terapeuta głosowy,
Bardziej szczegółowoOpóźniony rozwój mowy
Opóźniony rozwój mowy Charakterystyka opóźnionego rozwoju mowy Rozwój mowy jest procesem fizjologicznym, charakteryzującym się osobliwymi zmianami ilościowymi i jakościowymi w zakresie możliwości użycia
Bardziej szczegółowoNiepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku Wydział Nauk Społecznych
Niepaństwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku Wydział Nauk Społecznych Opracowały: dr hab. Agata Popławska, prof. NWSP w Białymstoku, dr Agata Jacewicz Studia podyplomowe Specjalności studiów podyplomowych:
Bardziej szczegółowo(materiał wykorzystany na kursie e-learningowym nt. Rozpoznawanie ryzyka dysleksji )
(materiał wykorzystany na kursie e-learningowym nt. Rozpoznawanie ryzyka dysleksji ) Propozycja arkusza do analizy zebranego materiału diagnostycznego jako podstawy do planowania działań wspomagających
Bardziej szczegółowoMETODA TOMATISA. Stymulacja audio psycho. Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa
METODA TOMATISA Stymulacja audio psycho lingwistyczna Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa mgr Jolanta Kowalczyk Łokaj mgr Anna Kocięcka Zbylut mgr Małgorzata Lewandowska Prawa Tomatisa Głos człowieka
Bardziej szczegółowoLogopedia. Opis kierunku. WSB Chorzów - Studia podyplomowe. Logopedia (4 semestry) - studia na WSB w Chorzowie
Logopedia WSB Chorzów - Studia podyplomowe Opis kierunku Logopedia (4 semestry) - studia na WSB w Chorzowie Mój zawód wymaga ode mnie dobrej organizacji. Ta cecha pozwoliła mi również na kontynuację nauki
Bardziej szczegółowoPomoc psychologiczno-pedagogiczna dla uczniów
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna dla uczniów Pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana uczniowi ze względu na jego indywidualne potrzeby edukacyjne, wynikające w szczególności: z niepełnosprawności,
Bardziej szczegółowoIntegracja sensoryczna (SI) jest kompleksową metodą terapeutyczną, polegającą na dostarczaniu dziecku podczas jego aktywności ruchowej kontrolowanej
Integracja sensoryczna (SI) jest kompleksową metodą terapeutyczną, polegającą na dostarczaniu dziecku podczas jego aktywności ruchowej kontrolowanej przez terapeutę ilości i jakości bodźców sensorycznych
Bardziej szczegółowonazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania
Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m.st. Warszawa - w roku szkolnym 2018/19 Do zespołów wczesnego wspomagania
Bardziej szczegółowoKomunikacja kluczem do integracji program nauczania komunikacji
Opis innowacyjnego programu: Komunikacja program nauczania komunikacji Informacje ogólne: Program powstał jako innowacja pedagogiczna w zakresie organizacji, treści i metod kształcenia w odpowiedzi na
Bardziej szczegółowoSPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE DLA DZIECI
SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE DLA DZIECI SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKUŃCZE PRZEZNACZONE SĄ DLA: Osób dorosłych wykazujących zaburzenia wymienione w art. 3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego: Chorych
Bardziej szczegółowoAkademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Kierunek: PEDAGOGIKA SPECJALNA LOGOPEDIA
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej Kierunek: PEDAGOGIKA SPECJALNA LOGOPEDIA LOGOPEDIA SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent ma wiedzę w zakresie pedagogicznych, psychologicznych, medycznych
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW (materiał nr 1) 1. Podmiotowe traktowanie wszystkich rodziców (bezpośredni kontakt z każdym z
Bardziej szczegółowoWCZESNA INTERWENCJA I WSPOMAGANIE ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA WARSZTATY LIDIA WITAK-ŚWIATŁOWICZ
WCZESNA INTERWENCJA I WSPOMAGANIE ROZWOJU MAŁEGO DZIECKA WARSZTATY LIDIA WITAK-ŚWIATŁOWICZ Wrocław, 5 kwietnia 2008 I. WCZESNA INTERWENCJA 1. CELE 2. KORZYŚCI II. MODEL OPIEKI NAD MAŁYMI DZIEĆMI Z ZABURZENIAMI
Bardziej szczegółowoMetodyka logopedyczna III - oligofazja, autyzm, surdologopedia - opis przedmiotu
Metodyka logopedyczna III - oligofazja, autyzm, surdologopedia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Metodyka logopedyczna III - oligofazja, autyzm, surdologopedia Kod przedmiotu 05.6-WP-PEDP-ML3
Bardziej szczegółowoRegionalny Program Polityki Zdrowotnej
Regionalny Program Polityki Zdrowotnej Program badań przesiewowych słuchu oraz mowy dla uczniów pierwszych klas szkół podstawowych z terenu województwa łódzkiego na lata 2018-2020 Jeśli jesteś rodzicem
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 6 do Uchwały nr 18/2012/2013 Senatu Akademickiego Ignatianum dnia 21 maja 2013 r.
Specjalności w ramach studiów na kierunku psychologia studia jednolite magisterskie Program kształcenia przewiduje dwie specjalności do wyboru przez studentów począwszy od 6 semestru (3 roku studiów).
Bardziej szczegółowoKARTA INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA
Data załoŝenia karty... KARTA INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA Imię (imiona) i nazwisko ucznia... Szkoła/placówka/... rok szkolny... Grupa/klasa/... Podstawa założenia karty Diagnoza poradni psychologiczno
Bardziej szczegółowoDzieci i młodzież szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.
Psychoterapia indywidualna Terapia zaburzeń emocjonalnych i patologicznych cech osobowości. Korzyści (nabyta wiedza i umiejętności) Dzieci i młodzież szkół podstawowych, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.
Bardziej szczegółowonazwa szkoły/placówki, w których jest zorganizowany zespół wczesnego wspomagania
Wykaz zespołów wczesnego wspomagania rozwoju dziecka zorganizowanych w szkołach i placówkach, dla których organem prowadzącym jest m. st. Warszawa - stan na 31 stycznia 2014 r. Do zespołów wczesnego wspomagania
Bardziej szczegółowoProjekt. Więcej możliwości, więcej szans
Projekt Więcej możliwości, więcej szans Projekt Więcej możliwości, więcej szans nr WND POKL.09.01.02-04-015/09, współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoSPECJANY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY W PUŁAWACH
SPECJANY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY W PUŁAWACH Wczesna interwencja (wczesne wspomaganie rozwoju) jest to zintegrowany system oddziaływań: profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo rehabilitacyjnych
Bardziej szczegółowoKompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc?
Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Prowadzenie i opracowanie: Katarzyna Siwek Węgrów, 15.11.2010r. Autyzm a funkcjonowanie językowe Zaburzenia porozumiewania
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY Na podstawie rozp. MEN z dnia
INDYWIDUALNY PROGRAM EDUKACYJNO-TERAPEUTYCZNY Na podstawie rozp. MEN z dnia 28.08.2017 DANE UCZNIA imię (imiona) i nazwisko ucznia data urodzenia miejsce zamieszkania Rok szkolny Klasa Wychowawca Data
Bardziej szczegółowoKonstruowanie programów wspomagania rozwoju dzieci w świetle przeprowadzonej diagnozy przedszkolnej
Konstruowanie programów wspomagania rozwoju dzieci w świetle przeprowadzonej diagnozy przedszkolnej Danuta Mroczyk Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Zielonej Górze I co dalej z diagnozą przedszkolną?
Bardziej szczegółowoW 24. Wszystko o diagnozie przedszkolnej. ODN w Łomży,
W 24 Wszystko o diagnozie przedszkolnej ODN w Łomży, 23.11.2016 1 diagnoza (z gr. diagnosis) - rozróżnianie, wyróżnianie, osądzanie diagnostikos - umiejący rozpoznawać diagnostika techne - sztuka odróżniania,
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoPROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE
PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE Niech język giętki wypowie wszystko, co pomyśli głowa autor: logopeda Edyta Gagracz Szczerców 1.09.2017 r. 1 SPIS TREŚCI I Wstęp
Bardziej szczegółowoŁódź; październik 2016
Diagnoza potrzeb i możliwości uczniów objętych kształceniem specjalnym jako podstawa do planowania pracy z uczniem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Łódź; październik 2016 ROZPORZĄDZENIE
Bardziej szczegółowoPraktyka pedagogiczna specjalistyczna w gabinetach logopedycznych w placówkach kształcenia specjalnego oraz poradniach specjalistycznych
Praktyka pedagogiczna specjalistyczna w gabinetach logopedycznych w placówkach kształcenia specjalnego oraz poradniach specjalistycznych Kod przedmiotu: 10-5P-LOG1 Praktyki organizowane są na podstawie
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ(ZAWODOWEJ) dla studentów III roku studiów pierwszego stopnia stacjonarnych specjalność: LOGOPEDIA
Kod przedmiotu: 100S-2P3LOG PROGRAM PRAKTYKI PEDAGOGICZNEJ(ZAWODOWEJ) dla studentów III roku studiów pierwszego stopnia stacjonarnych specjalność: LOGOPEDIA Praktyki organizowane są na podstawie Rozporządzenia
Bardziej szczegółowoU C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r.
U C H W A Ł A N R XXVIII/243/2016 R A D Y G M I N Y P A B I A N I C E z dnia 29 sierpnia 2016r. w sprawie: wyrażenia zgody na realizację projektu Wykorzystać wiele możliwości w ramach Wsparcia dla osób
Bardziej szczegółowoProgram autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowoPOSZUKIWANIA AUTONOMICZNYCH ROZWIĄZAŃ W BUDOWANIU SUKCESU SZKOŁY
POSZUKIWANIA AUTONOMICZNYCH ROZWIĄZAŃ W BUDOWANIU SUKCESU SZKOŁY I. Ogólna charakterystyka Szkoły Podstawowej Nr 2 w Ustce. II. Opis ważniejszych przedsięwzięć. 1. Projekty unijne: a) Twój rozwój, twoja
Bardziej szczegółowoNauczanie języka obcego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. (ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności intelektualnej)
Nauczanie języka obcego uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (ze szczególnym uwzględnieniem niepełnosprawności intelektualnej) I. Specjalne potrzeby edukacyjne II. Uczeń z SPE na lekcji języka
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA REWALIDACYJNE W SZKOLE PODSTAWOWEJ SPECJALNEJ NR 1
ZAJĘCIA REWALIDACYJNE W SZKOLE PODSTAWOWEJ SPECJALNEJ NR 1 W trakcie całego cyklu kształcenia zapewniamy wszystkim uczniom udział w zajęciach rewalidacyjnych. Dobór zajęć, w których uczestniczą uczniowie
Bardziej szczegółowo