subito biblioteczne usługi dostarczania zasobów 2001 Geschäftsstelle der subito-ag

Transkrypt

1 subito biblioteczne usługi dostarczania zasobów 2001 Geschäftsstelle der subito-ag 100

2 @ Użytkownicy grupy 1: Uczniowie, studenci, pracownicy wyższych uczelni, pracownicy instytutów badawczych finansowanych ze środków publicznych, pracownicy osób prawnych w sektorze publicznym, Użytkownicy grupy 2: Biblioteki firm, osoby prowadzące działalność gospodarczą i inni użytkownicy komercyjni Użytkownicy grupy 3: osoby prywatne Serwis subito nie wprowadza rozróżnienia na użytkowników krajowych i zagranicznych. 101

3 Subito 102

4 103

5 Co to jest serwis subito? Użytkownik może ze swojego miejsca pracy: Dostawa nastąpi na podany przez użytkownika adres. Wyszukiwać literaturę i zamawiać dokumenty bezpośrednio przez Internet 104

6 Serwis subito dostarcza: Artykuły z czasopism. Książki (wypożyczenia). Kopie częściowe z książek. 105

7 Na czym polega nowość serwisu subito? Usługa normalna: Dostawa elektroniczna realizowana jest najdalej w ciągu 72 godzin. Usługa ekspresowa: Mniej niż 24 godziny. 106

8 Dostawa elektroniczna, we wszystkich standardowych formatach. Oferowana jest również dostawa przez pocztę i faksem. Książki dostarczane są przez pocztę. Książki muszą być z powrotem odesłane w ciągu 4 tygodni. 107

9 Ceny kopii artykułów w EURO za jeden dokument Użytkownicy grupy 1 Usługa normalna Dostawa elektroniczna: 4,00 Poczta: 6,00 Faks: 7,00 108

10 109

11 110

12 111

13 112

14 113

15 114

16 115

17 116

18 Biblioteka Otwartego Uniwersytetu Space.pl adres internetowy: Zawiera, m.in. Translatory Zob. też programy tłumaczące (+słowniki) na język pol. z ang., niem., franc., ros., włoskiego 117

19 118

20 119

21 120

22 121

23 Dostępne są już translatory języków: niemieckiego, francuskiego, rosyjskiego, włoskiego (koszt ok. 200,- zł) 122

24 j.ang. cena 249,-zł 123

25 Czytelnia wirtualna WSUS Możliwość korzystania z książek elektronicznych oraz pełnotekstowych czasopism polskich i zagranicznych 124

26 Bazy pełnotekstowe Eifl Direct EBSCO 125

27 126

28 Wyszukiwarki i katalogi internetowe Przewodnik po wyszukiwarkach: Wyszukiwarki są bazami danych zaprojektowanymi do indeksowania adresów internetowych. Zaprojektowano je tak, że są samoaktualizującymi się bazami danych, np. Alta Vista, Google, Infoseek 127

29 128

30 129

31 130

32 131

33 Formułowanie skutecznych zapytań w wyszukiwarce Google Wyszukiwanie dokumentów. Zasady słownictwa (semantyki) i składni (syntaktyki) formułowanych zapytań: wielkość liter nie odgrywa żadnej roli Google ignoruje występujące w zapytaniu pojedyncze litery lub cyfry. Zapytanie może jednak zawierać wyłącznie litery i cyfry. Wyjątek stanowią tzw. znaki specjalne, pełniące określone funkcje (zob. tabela poniżej) 132

34 Formułowanie skutecznych zapytań w Google u. Funkcje znaków specjalnych Cudzysłów ( ) Umożliwia poszukiwanie fraz, czyli słów występujących bezpośrednio po sobie jan sobieski Szukanie info o Janie Sobieskim z pominięciem info o królu Polski Janie III Sobieskim Minus (-) Wyklucza z wyszukiwania słowo, przed którym występuje ten znak samochody -mercedes 133

35 Formułowanie skutecznych zapytań w Google u. Funkcje znaków specjalnych Minus (-) Ukośnik (/) Kropka (.) Równość (=) Apostrof ( ) Jeżeli któryś z tych znaków występuje między słowami - oznacza frazę (działa jak cudzysłów) jan-sobieski jan/sobieski jan.sobieski itd. Równoznaczne z Jan Sobieski Plus (+) Wymusza uwzględnianie słowa (np. jednoznakowego w zapytaniu) serie +a Szukanie stron dot. włoskiej I ligi piłki nożnej 134

36 Formułowanie skutecznych zapytań w Google u. Operatory logiczne Boole a: and, or, not Spacja między słowami oznacza domyślnie and, dlatego wyszukiwarka wyświetla dokumenty zawierające wszystkie słowa zawarte w zapytaniu Możliwe jest zastosowanie alternatywy za pomocą operatora or, co sprawia, że w odpowiedzi zostaną uwzględnione dokumenty zawierające przynajmniej jedno ze słów rozdzielonych tym operatorem Not wyklucza słowo (przed którym stoi) z wyszukiwania 135

37 Formułowanie skutecznych zapytań w Google u. Operatory logiczne Boole a: and, or, not Grupowanie warunków wyszukiwania Dokonuje się ich za pomocą nawiasów, np. wiersze (mickiewicz or słowacki) System znajdzie witryny poświęcone wierszom co najmniej jednego z wymienionych poetów Dopuszczalne jest zastąpienie operatora or tzw. znakiem pipe ( ), np.: wiersze (mickiewicz słowacki) Maksymalna liczba słów w zapytaniu wynosi 10 Słowa kluczowe przekraczające ten limit nie są przez wyszukiwarkę uwzględniane 136

38 Formułowanie skutecznych zapytań w Google u. Zastępowanie słów znakiem gwiazdki (*) Google dopuszcza zastępowanie całych słów w poszukiwanej frazie znakiem gwiazdki (*), gdy nie znamy dokładnego brzmienia lub pisowni fraz, np.: stół z * nogami Odpowiedź na to pytanie zawierać będzie adresy stron z występującą frazą stół z powyłamywa-nymi nogami jak też frazy z każdym innym określeniem odnoszącym się do nóg stołu Znaki gwiazdki nie są wliczane do limitu 10 słów w zapytaniach 137

39 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Paleta dyrektyw umożliwiających budowanie skomplikowanych zapytań, tj. dopuszczających definiowanie dodatkowych warunków dot. poszukiwanej informacji jest bardzo bogata. Oto niektóre z nich: W celu znalezienia stron zawierających szukane słowo w tytule strony wyświetlanym w nazwie okna przeglądarki internetowej (ujęte między parą znaczników <TITLE> </TITLE> ) - można posłużyć się dyrektywą intitle: Np. znalezienie stron zawierających w tytule słowo negocjator umożliwi zapytanie: intitle:negocjator 138

40 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u W celu znalezienia stron zawierających szukane słowo we właściwej treści z pominięciem tytułu strony i odsyłaczy można posłużyć się dyrektywą allintext: rozpoczynając od niej zapytanie. Natomiast dyrektywa intext: może poprzedzać pojedyncze słowa w zapytaniu. Np.: allintext:negocjacje -zbiorowe 139

41 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Z kolei, gdy chcemy uzyskać efekt odwrotny, tj. znaleźć strony zawierające określone słowo występujące w nazwach odsyłaczy do stron podobnych, można rozpocząć zapytanie od dyrektywy inanchor: [kotwica] np. inancher:negocjacje 140

42 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Poszukiwanie w adresach zawarcie w zapytaniu dyrektywy inurl: spowoduje uwzględnienie w odpowiedzi tylko tych dokumentów, adresach których występuje słowo znajdujące się bezpośrednio za dyrektywą (zapisane bez spacji). Np.: chcąc znaleźć dokumenty poświęcone brokerom informacji, ale tylko te, które zawierają w adresie słowo kancelaria można sformułować następujące zapytanie: broker informacji inurl:kancelaria Z kolei dyrektywa allinurl: spowoduje wyświetlenie tylko tych stron, które w swoich adresach zawierają wszystkie słowa zapytania. Ta dyrektywa jest równoznaczna z poprzedzeniem każdego słowa dyrektywą inurl: 141

43 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Google obok klasycznych stron internetowych indeksuje także pliki innych formatów, np. pdf Ograniczenia dot. typu poszukiwanych dokumentów definiujemy przy pomocy dyrektywy filetype: Np.: filetype:pdf, gdy zapytanie ma dotyczyć wyłącznie dokumentów pdf. -filetype:doc, gdy chcemy wykluczyć z odpowiedzi pliki edytora Word firmy Microsoft Dyrektywa powyższa może być użyta w jednym zapytaniu kilkakrotnie, co pozwala na szczegóło-we zdefiniowanie typów poszukiwanych doku-mentów142

44 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Kojarzenie dokumentów tj. odnajdywanie dokumentów o podobnej zawartości za pomocą dyrektywy related: bez konieczności definiowania słów kluczowych dla nowych tematów, np.: related:dziennikarstwo prasowe Strony odsyłające Dzięki dyrektywie link: właściciel strony internetowej może sprawdzić, na jakich stronach znajdują się odsyłacze do jego adresu, np. link: 143

45 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Kopia strony Wyszukiwarka indeksując strony WWW tworzy jednocześnie ich kopie i je stale przechowuje. Za pomocą dyrektywy cache: [pamięć podręczna] możliwe jest wyświetlenie kopii z zasobów wyszukiwarki, także tych wcześniejszych redakcji graficznych strony W zapytaniu po dyrektywie cache: wpisujemy adres dokumentu sieci WWW (np. strony, która już nie istnieje) 144

46 Zastosowanie specjalnych dyrektyw w pytaniach szczegółowych w Google u Informacja o dokumencie Dyrektywa info: umożliwia wyświetlenie zbioro-wych informacji dot. podanego adresu, np.: info: Odpowiedź będzie zawierać m.in. odsyłacz do strony z jej kopią w bazach danych Google a, listę stron odsyłających, stron zawierających podany adres jako link, stron o podobnej zawartości. 145

47 Specjalne dyrektywy w pytaniach szczegółowych w Google u intitle: intext: lub allintext: inancher: inurl: lub allinurl: filetype: related: link: cache: info: 146

48 Katalogi internetowe Indeksowanie = proces zamiany dużej ilości informacji na postać umożliwiającą łatwe i szybkie przeszukiwanie Obok wyszukiwarek występują też katalogi internetowe (directories). Katalog jest systemem klasyfikowania stron przeznaczonym do dokumentowania adresów internetowych. Tworzone są one przez redaktorów katalogów w oparciu o informacje dostarczane przez internautów. 147

49 Katalogi internetowe Chcąc zmienić opis w katalogu należy zgłosić to redakcji. Najpopularniejsze katalogi internetowe: np [tu m.in. Nauka,Szkoły Biblioteki Biblioteki sieciowe - -Yahoo 148

50 Katalogi internetowe, np.: wp, gazeta 149

51 150

52 Jak szukać? Strategia Zanim rozpoczniemy poszukiwania należy przygotować strategię zadając sobie następujące pytania: Co chcę zrobić? przeglądać sieć w celu znalezienia ogólnej informacji? Rada: zacznij od katalogów internetowych, np.yahoo Następnie spróbuj użyć multiwyszukiwarki, np. Emulti znaleźć dokument w sieci odpowiadający poszukiwanemu tematowi? 151

53 Jak szukać? Strategia Rada: skorzystaj z globalnej wyszukiwarki, np. Google ( szukanie literatury naukowej) lub specjalistycznej bazy danych znaleźć wszystkie dostępne informacje na poszukiwany temat? Rada: użyj tych samych słów kluczowych w wielu wyszukiwarkach. Warto też sprawdzić tradycyjne źródła drukowane, jak encyklopedie, czasopisma, książki 152

54 Budowa pytań Prowadząc poszukiwania staraj się pamiętać o następujących zasadach: Używaj specyficznych słów, np. broker informacji, infobroker Umieść najważniejsze słowa na początku listy i dodaj znak +, aby mieć pewność, że wszystkie słowa będą poszukiwane Używaj przynajmniej 3 słów w zapytaniu, np.socjologia metody badania Staraj się tworzyć frazy,np. ścieżka czytelniczo153 medialna

55 Budowa pytań Unikaj słów powszechnie używanych, np. zielony. Jeśli już musisz użyć, stwórz frazę z innymi słowami, np. zielona budka Spróbuj określić słowa, które spodziewasz się znaleźć w treści dokumentu i użyj ich jako słów kluczowych, np. Internet filtrowanie informacja czy zbiory digitalizacja 154

56 Budowa pytań Wybieraj tak dużo słów lub fraz opisujących temat, jak to możliwe. Dzięki temu zawęzisz wyniki wyszukiwania, których ilość zawsze jest problemem Aby ograniczyć liczbę wyników wykorzystuj różne techniki wyszukiwawcze, np. + oraz +dzienniki lokalne ; +samochody mercedes Wykorzystuj operatory logiczne Boole a AND OR NOT 155

57 Budowa pytań Bądź uparty i pomysłowy. Wyszukiwarki są pomocniczymi i jeszcze niedoskonałymi narzędziami Zapoznajmy się obecnie z niektórymi technikami wyszukiwania 156

58 Techniki wyszukiwania Frazy Frazy, wersaliki, notacje Najlepszym sposobem znalezienia adekwatnego do zapytania zestawu informacji jest zapisanie pytania jako frazy, czyli ciągu słów rozdzielonych spacjami i ujętych w cudzysłów, np. Prezydent U S A, rak i ryba W niektórych systemach słowo kluczowe poprzedza się określeniem PHRASE rak i ryba lub zapisuje się słowo kluczowe z dużej litery Rak W każdym przypadku system będzie poszukiwał słowa/słów kluczowych w brzmieniu/formie podanej w zapytaniu 157

59 Techniki wyszukiwania Wersaliki Wersaliki (duże litery) traktowane są inaczej niż małe litery. Zmuszają one system do wyszuki-wania odpowiedników z uwzględnieniem ich pisowni. Dlatego bezpieczniej wpisywać słowo małymi literami, np. bpko=bpko, Bpko 158

60 Techniki wyszukiwania Notacje: *? Tzw. notacje, czyli oznaczenie czegoś umownymi znakami: * gwiazdka, symbol obcinania końcówek, ciągów liter lub cyfr (truncation) służy do wyszukiwania wyrazów pokrewnych i innych form. Chcąc znaleźć info na każde z poniższych słów pokrewnych: wiatr, wiatrak, wiatraki wystarczy zapisać polecenie w skrócie wiatr* (z użyciem gwiazdki) Jeśli wyszukiwanie przy użyciu * notacji miałoby doprowadzić do zbyt wielu dokumentów, niektóre przeglądarki zignorują takie zapytanie, tzn. nie znajdą żadnego dokumentu 159

61 Techniki wyszukiwania Notacje: *?? symbol Wildcard - nieznana cecha, np. litera. Symbol ten stosujemy wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia w słowie kluczowym z nieznaną charakterystyczną cechą lub różnorodną pisownią. Szukając słowa ne?t otrzymamy wszystkie opisy bibliograficzne i cytaty słowa: neat = czysty, miły nest = gniazdo lub next = następny, najbliższy System nie znajdzie natomiast słowa net=czysty (o zysku). Por. encyclopedia USA// encyclopeadia GB 160

62 Techniki wyszukiwania Operatory logiczne Boole a Trzy operatory logiczne: OR (lub) AND(i) NOT (nie) większość wyszukiwarek akceptuje OR i traktuje go jako domyślny w składni zapytań. Dlatego nie musimy go wpisywać pomiędzy poszukiwane słowa. Operator OR umożliwia znalezienie dokumentów zawierających pierwsze słowo, drugie lub obydwa równocześnie. OR rozszerza wynik wyszukiwania. 161

63 Techniki wyszukiwania Operatory logiczne Boole a AND zawęża wynik wyszukiwania do tych dokumentów, które zawierają wszystkie szukane słowa Większość wyszukiwarek akceptuje wpisanie operatora AND pomiędzy słowa. Niektóre jednak honorują tylko użycie symbolu +, którego działanie jest identyczne jak AND Wiele wyszukiwarek ma ustawiony już jako podstawowy system wyszukiwania z automatycznym użyciem operatora AND 162

64 Techniki wyszukiwania Operatory logiczne Boole a NOT Ten operator wyklucza dokumenty z procesu wyszukiwania. Stąd zaleca się ostrożność w formułowaniu pytań z użyciem NOT UWAGA: spacja pomiędzy słowami kluczowymi traktowana jest jak operator OR lub AND. Używając wybranej przeglądarki zapoznaj się uprzednio z występującymi w niej technikami wyszukiwawczymi. Znak + oznacza AND, - oznacza NOT 163

65 Techniki wyszukiwania Operatory logiczne Boole a Różne sposoby stosowania operatorów logicznych Boole a spotykane w zagranicznych bazach: sposób mieszany, np.: kindergarten or elementary and reading ograniczenie wyszukiwania przez wprowadzenie daty publikacji (DT=Date of Publikation) np.: technology and DT 9601[wydawnictwa z zakresu technologii wydane po styczniu 1996 roku] 164

66 Techniki wyszukiwania Operatory logiczne Boole a np.: education and DT 9601 [wydawnictwa nt nauki/oświaty wydane przed styczniem 1996 roku] np.: education and DT [wydawnictwa wydane w ciągu całego roku 1995] 165

67 Techniki wyszukiwania Operatory odległości słów kluczowych Near Operator (N)- Operator bliskości Operator ten określa maksymalną odległość (długość frazy) pomiędzy poszukiwanymi słowami W wyszukiwarkach często są to systemowe (automatyczne) ustawienia, czasem można jednak podać własną odległość, np.: NEAR 10 lub N5 Oznacza to, że wyszukiwarka odnajdzie wszystkie dokumenty, w których poszukiwane słowa kluczowe znajdują się wśród 10 lub 5 innych słów, bez względu na kolejność głównych słów kluczowych, np.: koty NEAR/10 psy lub koty N5 psy 166

68 Techniki wyszukiwania Operatory odległości słów kluczowych Within Operator (W) operator pomiędzy określający zarówno ilość słów podaną w zapytaniu, jak też ich kolejność, np.: tax W8 reform system odnajdzie wynik wśród 8 innych słów odpowiadający hasłu reforma podatkowa. jednocześnie system nie wyszuka dokumentów traktujących o reformie odnośnie podatku dochodowego. Nawiasy ( ) umożliwiają budowę skomplikowanych pytań. Por. (pomarańcze or jabłka) and witamina C = (pomarańcze and witamina C ) or 167 (jabłka and witamina C )